BAHAN KLINIK AKADEMIK
BAHAN KLINIK AKADEMIK
SMA NEGERI 4 BOGOR
BAB 1
BENTUK PANGKAT, AKAR, DAN LOGARITMA
RINGKASAN MATERI
A
1. Sifat-sifat Eksponen
Misalnya a dan b bilangan real (a 0, b 0) serta m dan n bilangan rasional, maka berlaku hubungan sebagai
berikut.
m
a a a ... a
an =
n faktor
a a =a
am
= a m–n
an
m
n
m+n
(am) n = a m n
m
m
am
a
m
b
b
a0 = 1
1
= a –m
am
n
a
m
m
a n
m
(a b) = a b
2. Bentuk Akar
Jika a dan b bilangan rasional positif, maka :
a2 = a
p a q a = (p q) a
a
ab =
a
a
b
b
a b 2
b
ab a
b
a b
a
a
=
b
b
c
a b
c
a
2 ab a
b
=
=
b
b
b
c
a b
c
a
b
a
b
a
b
a b
a b
3. Sifat-sifat Logaritma
Untuk bilangan pokok positif tetapi tidak sama dengan satu dan numerus positif, berlaku sifat-sifat logaritma
berikut.
log x = y x = ay, dengan a bilangan pokok, x numerus, dan y hasil logaritma
a
log a = 1 ; alog 1 = 0 ; alog an = n
a
log xy = alog x + alog y
a
a
a
a
x
log y = alog x – alog y
alog xn = n alog x
b
log x =
log x
log a
a
;
log x =
x
1
log a
log x . xlog y = alog y
a
b
a
a
log x
x
log x =
an
; am
log x n
an
log x
;
m
x n
an
log x m
B
Bentuk Pangkat, Akar, dan Logaritma
ma
log x
n
1
Sukses Ujian Nasional Matematika
LATIHAN SOAL
Bentuk Pangkat, Akar, dan Logaritma
1
Sukses Ujian Nasional Matematika
1. UN 2010
Bentuk sederhana
dari
5
12
2
3
84
.
a. 1
d.
5
26
3
2
b.
3
e.
1
.6 3
adalah …
1
a. 2 2
c.
3
8 2 +3
b. –2 2 + 5
e.
8 2 +5
c. 8 2 – 3
3
2
2
23
3
e.
c. 6
5. Ebtanas 2001
Diketahui 2x + 2–x =
5. Nilai 22x + 2–2x
= ....
a. 23
d.
1
32
2
1
b. 2 3
d.
3
1
26
b. 24
e.
33
2
2. UAN 2002
Ditentukan nilai a
= 9, b = 16, dan c
= 36. Nilai
a
1
1
3b 2
c
27
c. 25
6. SPMB ...
3 n 4 3.3 n 1
8.3 n 2
= ....
a. 0
d.
3
=
….
a. 1
d.
12
b. 3
e.
3
b. 1
e.
18
c. 9
3. SPMB 2003
Jika a 0, maka
( 2a )3 ( 2a )
4
(16a )
2
3
1
3
…
a. –22 a
d.
x(x – y)
b. –(x + y)(x – y)
e.
2a2
b. –2a
e.
22 a
c. –2 a2
4. SMUP 2009
Nilai
1
1
3 2 2 2
1
1
2 2 3 2
....
4
c. 2
7. SPMB 2008
Dalam
bentuk
pangkat
positif,
x 2 y 2
= ....
( xy ) 2
a. (x + y)(x – y)
d.
c.
2
=
–x(x – y)
(x – y)2
8. UN 2007
Bentuk sederhana
dari (1 + 3 2 ) –
(4 – 50 ) adalah
….
a. –2 2 – 3
d.
Bentuk Pangkat, Akar, dan Logaritma
1
Sukses Ujian Nasional Matematika
9. UN 2008
Bentuk 3 24 + 2
3 32 2 18
dapat
disederhanakan
menjadi ....
a.
6
d.
b. 19
e.
15
c. 8 5
14. SIMAK UI 2009
Jika a
6
dan b
6
9
6
3 2
5) (
=
a. –4
d.
2
b. –2
e.
4
c. 0
11. UN 2005
Keliling Segitiga
ABC pada gambar
adalah
8
cm.
Panjang sisi AB
= .....
a. 4 2 cm
b. (4 – 2 ) cm
c. (4 – 2 2 ) cm
d. (8 – 2 2 ) cm
e. (8 – 4 2 )
cm
12. UN 2010
Bentuk sederhana
dari
4 1 2 1 2
32 2
adalah
a.12 + 2
d. –12 – 2
b.–12 + 8 2
e. –12 – 8 2
c. –12 + 2
13. UM UGM 2005
9 5 2 5 1
5 1
= ….
a. 21 5
d.
5
3
2
3
2 3
,
10
b. 1
e.
c. 4 6
10. SPMB 2003
Nilai dari:
( 2
2
maka a + b =.
a. 0
d.
b. 2 6
e.
2 3
2
3 2
5) ( 10 2 3)
14
c. 8
15. UM UGM 2003
Bentuk sederhana
11 4 7
dari
adalah .…
5 6
a.
d.
7 2
b.
6
5
e.
C
6 2
7 2
c.
16. UN 2004
Jika log 2 = 0,301
dan log 3 = 0,477,
A maka
Blog
3
225 = ….
a. 0,714
d. 0,778
b. 0,734
e. 0,784
c. 0,756
17. Ebtanas 2001
Nilai
dari
2
2
2
2
log 8 log 2
log 8 2 log
= ....
a. 10
d.
4
b. 8
e.
c.
2
2
5
2
18. UM UNDIP 2009
1
b. –
1
1
1
1 e
1
a
log .b log 2 .c log 3 . d log 4 .2
log 5
b
c
d
e
a
e.
=…
a. 120
d.
1
2
–120
c. 1
1
22. UN 2007
b.
Jika 2log 3 = a dan
120
3
log 5 = b, maka
e.
15
log 20 = …
2
1
a.
–
a
120
c. 0
d.
19. UN 2010
Hasil dari
3
b 1
log 5. 5 log 9 8 log 2
2
2
2
ab 1
log 12 log 3
2
ab
adalah …
b.
a (1 b)
4
a.
6
e.
d.
13
a (1 b)
6
2 ab
7
a
b.
c.
6
2
e.
23. UN 2008
26
Diketahui 2log 7 = a
dan 2log 3 = b, maka
6
nilai dari 6log 14
5
c.
adalah ....
3
a
20. SIMAK UI 2009
a.
a b
4
log 3 4 log 6
4
log 9
= ….
a. 2
d.
8
log 2
4
log 9
3
1
b.
3
e.
3
4
4
c.
3
21. UM UGM 2010
Jika 2x = 2 – 3 ,
maka 2 3 log 4 x
=…
a. –2
d.
log 3d.
b.
a
a (1 b)
a 1
a b
e.
c.
a 1
a (1 b)
a 1
b 1
24. UM UGM 2010
Jika x + ylog 2 = a dan
x–y
log 8 = b, dengan
0 1,
dan c >1, maka
b
a . c log b 2 . a log
log
…
a.
c
1
4
d.
c.
a2
b 1
a2
b2
2
b.
1
2
e.
3
c. 1
26. SPMB 2002
Jika x > 0 dan y >
0,
maka
x1 y1
xy
1
2
xy
a.
x y
d.
x y
xy
b.
xy
xy
e.
x
c.
Bentuk Pangkat, Akar, dan Logaritma
y
xy
1
Sukses Ujian Nasional Matematika
SMA NEGERI 4 BOGOR
BAB 1
BENTUK PANGKAT, AKAR, DAN LOGARITMA
RINGKASAN MATERI
A
1. Sifat-sifat Eksponen
Misalnya a dan b bilangan real (a 0, b 0) serta m dan n bilangan rasional, maka berlaku hubungan sebagai
berikut.
m
a a a ... a
an =
n faktor
a a =a
am
= a m–n
an
m
n
m+n
(am) n = a m n
m
m
am
a
m
b
b
a0 = 1
1
= a –m
am
n
a
m
m
a n
m
(a b) = a b
2. Bentuk Akar
Jika a dan b bilangan rasional positif, maka :
a2 = a
p a q a = (p q) a
a
ab =
a
a
b
b
a b 2
b
ab a
b
a b
a
a
=
b
b
c
a b
c
a
2 ab a
b
=
=
b
b
b
c
a b
c
a
b
a
b
a
b
a b
a b
3. Sifat-sifat Logaritma
Untuk bilangan pokok positif tetapi tidak sama dengan satu dan numerus positif, berlaku sifat-sifat logaritma
berikut.
log x = y x = ay, dengan a bilangan pokok, x numerus, dan y hasil logaritma
a
log a = 1 ; alog 1 = 0 ; alog an = n
a
log xy = alog x + alog y
a
a
a
a
x
log y = alog x – alog y
alog xn = n alog x
b
log x =
log x
log a
a
;
log x =
x
1
log a
log x . xlog y = alog y
a
b
a
a
log x
x
log x =
an
; am
log x n
an
log x
;
m
x n
an
log x m
B
Bentuk Pangkat, Akar, dan Logaritma
ma
log x
n
1
Sukses Ujian Nasional Matematika
LATIHAN SOAL
Bentuk Pangkat, Akar, dan Logaritma
1
Sukses Ujian Nasional Matematika
1. UN 2010
Bentuk sederhana
dari
5
12
2
3
84
.
a. 1
d.
5
26
3
2
b.
3
e.
1
.6 3
adalah …
1
a. 2 2
c.
3
8 2 +3
b. –2 2 + 5
e.
8 2 +5
c. 8 2 – 3
3
2
2
23
3
e.
c. 6
5. Ebtanas 2001
Diketahui 2x + 2–x =
5. Nilai 22x + 2–2x
= ....
a. 23
d.
1
32
2
1
b. 2 3
d.
3
1
26
b. 24
e.
33
2
2. UAN 2002
Ditentukan nilai a
= 9, b = 16, dan c
= 36. Nilai
a
1
1
3b 2
c
27
c. 25
6. SPMB ...
3 n 4 3.3 n 1
8.3 n 2
= ....
a. 0
d.
3
=
….
a. 1
d.
12
b. 3
e.
3
b. 1
e.
18
c. 9
3. SPMB 2003
Jika a 0, maka
( 2a )3 ( 2a )
4
(16a )
2
3
1
3
…
a. –22 a
d.
x(x – y)
b. –(x + y)(x – y)
e.
2a2
b. –2a
e.
22 a
c. –2 a2
4. SMUP 2009
Nilai
1
1
3 2 2 2
1
1
2 2 3 2
....
4
c. 2
7. SPMB 2008
Dalam
bentuk
pangkat
positif,
x 2 y 2
= ....
( xy ) 2
a. (x + y)(x – y)
d.
c.
2
=
–x(x – y)
(x – y)2
8. UN 2007
Bentuk sederhana
dari (1 + 3 2 ) –
(4 – 50 ) adalah
….
a. –2 2 – 3
d.
Bentuk Pangkat, Akar, dan Logaritma
1
Sukses Ujian Nasional Matematika
9. UN 2008
Bentuk 3 24 + 2
3 32 2 18
dapat
disederhanakan
menjadi ....
a.
6
d.
b. 19
e.
15
c. 8 5
14. SIMAK UI 2009
Jika a
6
dan b
6
9
6
3 2
5) (
=
a. –4
d.
2
b. –2
e.
4
c. 0
11. UN 2005
Keliling Segitiga
ABC pada gambar
adalah
8
cm.
Panjang sisi AB
= .....
a. 4 2 cm
b. (4 – 2 ) cm
c. (4 – 2 2 ) cm
d. (8 – 2 2 ) cm
e. (8 – 4 2 )
cm
12. UN 2010
Bentuk sederhana
dari
4 1 2 1 2
32 2
adalah
a.12 + 2
d. –12 – 2
b.–12 + 8 2
e. –12 – 8 2
c. –12 + 2
13. UM UGM 2005
9 5 2 5 1
5 1
= ….
a. 21 5
d.
5
3
2
3
2 3
,
10
b. 1
e.
c. 4 6
10. SPMB 2003
Nilai dari:
( 2
2
maka a + b =.
a. 0
d.
b. 2 6
e.
2 3
2
3 2
5) ( 10 2 3)
14
c. 8
15. UM UGM 2003
Bentuk sederhana
11 4 7
dari
adalah .…
5 6
a.
d.
7 2
b.
6
5
e.
C
6 2
7 2
c.
16. UN 2004
Jika log 2 = 0,301
dan log 3 = 0,477,
A maka
Blog
3
225 = ….
a. 0,714
d. 0,778
b. 0,734
e. 0,784
c. 0,756
17. Ebtanas 2001
Nilai
dari
2
2
2
2
log 8 log 2
log 8 2 log
= ....
a. 10
d.
4
b. 8
e.
c.
2
2
5
2
18. UM UNDIP 2009
1
b. –
1
1
1
1 e
1
a
log .b log 2 .c log 3 . d log 4 .2
log 5
b
c
d
e
a
e.
=…
a. 120
d.
1
2
–120
c. 1
1
22. UN 2007
b.
Jika 2log 3 = a dan
120
3
log 5 = b, maka
e.
15
log 20 = …
2
1
a.
–
a
120
c. 0
d.
19. UN 2010
Hasil dari
3
b 1
log 5. 5 log 9 8 log 2
2
2
2
ab 1
log 12 log 3
2
ab
adalah …
b.
a (1 b)
4
a.
6
e.
d.
13
a (1 b)
6
2 ab
7
a
b.
c.
6
2
e.
23. UN 2008
26
Diketahui 2log 7 = a
dan 2log 3 = b, maka
6
nilai dari 6log 14
5
c.
adalah ....
3
a
20. SIMAK UI 2009
a.
a b
4
log 3 4 log 6
4
log 9
= ….
a. 2
d.
8
log 2
4
log 9
3
1
b.
3
e.
3
4
4
c.
3
21. UM UGM 2010
Jika 2x = 2 – 3 ,
maka 2 3 log 4 x
=…
a. –2
d.
log 3d.
b.
a
a (1 b)
a 1
a b
e.
c.
a 1
a (1 b)
a 1
b 1
24. UM UGM 2010
Jika x + ylog 2 = a dan
x–y
log 8 = b, dengan
0 1,
dan c >1, maka
b
a . c log b 2 . a log
log
…
a.
c
1
4
d.
c.
a2
b 1
a2
b2
2
b.
1
2
e.
3
c. 1
26. SPMB 2002
Jika x > 0 dan y >
0,
maka
x1 y1
xy
1
2
xy
a.
x y
d.
x y
xy
b.
xy
xy
e.
x
c.
Bentuk Pangkat, Akar, dan Logaritma
y
xy
1
Sukses Ujian Nasional Matematika