JAR AK AT AP P UL P A T E RHAD AP T E P I I N S I S AL GI GI I NSI S I VU S S E NT RA L P E RM AN E N RA HAN G AT AS P AD A S UB RA S DE UT ROM E L AY U ( T in j au an L ab or at o r is d an Radi ol ogis )
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ht
h
JARAK ATAP PULPA TERHADAP TEPI INSISAL GIGI
INSISIVUS SENTRAL PERMANEN RAHANG
ATAS PADA SUB RAS DEUTROMELAYU
(Tinjauan Laboratoris dan Radiologis)
SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat
untuk menyelesaikan Program Studi Kedokteran Gigi (S1)
dan mencapai gelar Sarjana Kedokteran Gigi
Oleh
Irma Setyo Rini
NIM 091610101042
BAGIAN ILMU KEDOKTERAN GIGI DASAR
FAKULTAS KEDOKTERAN GIGI
UNIVERSITAS JEMBER
2013
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
PERSEMBAHAN
ht
ht
h
/
d/
d/
id/
c.idSkripsi ini saya persembahkan
ac.untuk:
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
y.untelah memberikan kekuatan
y.udan
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
1. Allah SWT,
yang
penerangan
dalam
setiap
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
langkahku. Terimakasih atas ridho dan restu-Mu yang selalu menyertaiku serta
j.a
.une
rary
lib
tp://
id/
.ac.
ry.u
atas limpahan rahmat dan karunia-Mu
yang telah Engkau berikan.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e Utomo (almarhum) dan.Ibunda
e Hj. Sri Hartini, SE yang.une
2. Ayahanda Drs. Ec.uSetijo
y. n
y un
r
r
a
a
r
r
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
selalu p
mendoakan
dan
menuntun
putra-putrinya
dengan
penuh
kasih
sayang.
/
/
/
/
/
/
:
:
:
htt
http
http
h
/
/
/
.id/ semangat tiada henti-hentinya.
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une yang kusayangi Pak De
une
4. Seluruh keluarga
Bu De Yuliati, Bu De
.besarku
.Sucahyo,
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
ibr
://lTante
://lib Mas Sucipto, Mbak tEndah,
://lib serta
p
p
p
Rukayah,
Elminah,
Mas
Denny
Vianto,
t
t
t
t
t
h
h
h
h
nej
libra
/
/
:
p
t
h
3. Kakak-kakakku Nurul Fitriani dan Wahyu Dwi Putra yang selalu memberikan
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
keluargaku yang lainnya yang tidak bisa disebutkan satu persatu, yang telah
/
/
/
id/ kasih sayangnya untukku.
c.id memberikan do’a, motivasi
c.serta
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
.une
.uneFKG tanpa terkecuali, a
.uselalu
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
5.
Semua
teman-teman
yang
memberikan
semangat,
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
motivasi
dan bantuan selama ini. h
Terimakasih atas semua yang kalian
berikan
d/
ac.i
.id/
rary
:
:
http
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
/
ht
/
c.id
a
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
c.id
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
a
nej.
.id/
ac
nej.
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
http
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
:
http
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
.id/
c
6. Bangsa dan Almamaterku
Universitas
Jember yang nej.ac
j.ac Fakultas Kedokteran Gigi
j.a
e
e
n
n
u
u
u
ary.
ary.
ary.
r
r
r
b
b
b
Kubanggakan.
i
i
i
l
l
l
//
//
//
j.
.une
lib
tp://
semoga Allah SWT yang membalas semua kebaikan kalian. Amin.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ii
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
/
c.id
y.u
d/
nej
.un
.id/
ry.u
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
y.u
y.u
/
rary
/
rary
://lib
http
.id/
ac
nej.
ry.u
*)
y.u
ht
c.id
j.a
.une
rary
.id/
ry.u
a
r
b
i
Kementerian
://l Agama
http
/
Republik
h
c.id
j.a
.une
://lib
http
ac
nej.
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
j.a
.une
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
rary
h
.id/
ac
nej.
ry.u
a
r
b
i
l
Indonesia.://1971.
Al-Qur’an
http
dan
.id/
ac
nej.
ry.u
a
r
b
i
Terjemah.
://l Jakarta:
http
**)
/ Qs. Al-Baqarah ayat 45. 2006.
/ Al-Qur’an dan Terjemahannya.
/ Bandung:Penerbit
une
ry.
a
r
b
i
://l
Diponegoro.
.id
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
tp
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
y.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
.id
ac
nej.
/
c.id
j.a
.une
://lib
http
Yayasan Penyelenggara Penafsir Al-Qur’an.
.id
j.ac
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
iii
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
rary
*)
.id/
ac
nej.
h
lib
tp://
/
c.id
j.a
.une
://lib
http
://
http
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
d/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
esholat itu amatlah berat kecuali
ekepada orang-orang yang .une
sholat, sesungguhnya
y.un
y.un
r
r
a
a
r
r
rary
**)
b
b
b
i
i
i
l
l
l
khusyu’.
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
h
Dan mintalah pertolongan (kepada
/ Allah SWT) dengan jalan sabar
/ dan mengerjakan
id/
.ac.
ry.u
ht
.i
c.i
Sesungguhnya AllaheSWT
j.ac tidak akan mengubah keadaan
ej.a suatu kaum sebelum
://
http
libra
/
/
:
p
t
y.u
ry
rary diri mereka sendiri.
mereka
libra mengubah keadaan yang ada
libpada
tp:/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
MOTTO
ht
.un
ary
/libr
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
y.u
/
y.u
ry
ibra : Irma Setyo Rini
lNama
://
http
tp:/
ry.u
ht
NIM
: 091610101042
/
h
j.a
.une
rary
://lib
http
/
c.id
j.a
.une
rary
://lib
http
h
menyatakan dengan sesungguhnya
/ bahwa karya tulis ilmiah yang
/ berjudul: “Jarak
id/
.ac.
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e Insisal Gigi Insisivus Sentral
e
Atap Pulpa Terhadap uTepi
Permanen
Rahang Atas Pada une
y. n
y.un
r
r
ry.
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
Sub Ras p
Deutromelayu
(Tinjauan Laboratoris
://l
://l dan Radiologis)“ adalahttbenar-benar
://l
htt
http
h p
h
/
/
/
/
manapun serta bukan .karya
.idinstitusi
c id jiplakan. Saya bertanggung
c.idjawab atas keabsahan
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne dengan sikap ilmiah yang
ne dijunjung tinggi.
dan kebenaran isinya
.usesuai
.uharus
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
libr
//lib sebenarnya, tanpa adanya
://lib pernyataan ini saya buat
:dengan
://tekanan
p
p
p
Demikian
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
nej
libra
/
/
:
p
t
y.u
c.id
c.i
Saya yang bertanda
ej.atangan di bawah ini:
.un
ary
/libr
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
PERNYATAAN
ht
d/
c.id
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
hasil karya sendiri, kecuali disebutkan sumbernya dan belum pernah diajukan pada
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi akademik jika
/
/
/
c.idternyata dikemudian hari pernyataan
c.id ini tidak benar.
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
libr
://lib
://lib
p
p
tp://
t
t
t
t
h
h
d/
ac.i
j.
.une
rary
lib
tp://
rary
://lib
http
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
/
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
y.u
.id/
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
a
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Irma Setyo Rini
y.un
y.un
r
r
a
a
r
r
NIM 091610101042
://lib
://lib
p
p
t
t
t
t
h
h
ac
nej.
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
h
.id/
ac
nej.
h
/
d/
c.idYang menyatakan,
ac.i
.
j
e
y.un
r
a
r
://lib
http
rary
ac
nej.
ht
j.a
.une
://lib
http
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
Jember, 04 April 2013
d/
ac.i
j.
.une
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
iv
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
y.u
/
rary
lib
tp://
.id/
ry.u
ry.
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
y.u
ry.u
ht
/
c.id
rary
lib
tp://
/ Pembimbing
ry.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
Dosen//Penguji
libra Ketua
ttp:
.id/
/
c.id
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
/
h
.id/
ac
nej.
y.u
c.id
ac
nej.
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
ht
a
nej.
ry.u
.id/
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
h
.id/
y.u
h
.id/
ac
nej.
rary
://lib
http
.id/
libra
/
/
:
p
tt
/
c.id
.id/
ry.u
h
h
j.a
.une
:
http: drg. Sonny Subiyantoro, M.Kes
h
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ht
ac
nej.
Penguji
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
rar
: drg.
//lib M. Nurul Amin, M.Kes
h
Dosen
Penguji Anggota
ac
nej.
.id/
ac
nej.
/
ry
: drg. rSupriyadi,
M.Kes
ib
ib a
l
l
/
/
/
/
:
:
Dosen
http Pembimbing Pendamping http: drg. Sri Lestari, M.Kes
.id/
h
c.id
j.a
.une
Dosen Pembimbing
Utama
rary
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
ry.u
h
c.id
j.a
.une
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/ 091610101042
/
.idNIM
c.id
a
.
j
.une
y
r
a
r
://lib
p
t
t
h
y.u
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ry.u
.id/
ac
nej.
Irma Setyo Rini
ac
nej.
.id/
ac
nej.
h
Oleh
libra
/
/
:
p
htt
h
j.a
.une
h
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ry.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
rary
ry.
.id/
ac
nej.
/
c.id
j.a
.une
://lib
http
libra
/
/
:
p
tt
h
libra
/
/
:
p
t
/
rary
://lib
http
libra
/
/
:
p
tt
h
c.id
j.a
.une
JARAK ATAP PULPA TERHADAP TEPI INSISAL GIGI
INSISIVUS SENTRALPERMANEN RAHANG
/
/
ATAS PADA
c.id SUB RAS DEUTROMELAYU
c.id
a
a
.
.
j
j
Laboratoris dan Radiologis)
ne
u(Tinjauan
une
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
/
rary
://lib
http
y.u
ht
c.id
j.a
.une
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
SKRIPSI
ht
c.id
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
v
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
y.u
/
c.id
rary
lib
tp://
y.u
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
PENGESAHAN
ht
ht
d/
h
d/
d/
i
.i Insisivus Sentral
Skripsi “Jarak Atap
Terhadap Tepi Insisal
ac.Pulpa
acGigi
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
y.un Atas Pada Sub Ras Deutromelayu
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
Permanen
Rahang
(Tinjauan
Laboratoris
lib
lib
lib
/
://
://
ttp:/Radiologis)“ telah diuji dan
hdan
httpdisahkan oleh Fakultas Kedokteran
http
Gigi
id/
.ac.
nej
ry.u
libra
/
/
:
p
t
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
hari, tanggal u:nKamis,
04 April 2013
y.
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
lib Universitas Jember
tempat
: Fakultas Kedokteran
://lib
://Gigi
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
.id/
Dosen Penguji Ketua
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
/
Dosen.idPenguji
Anggota
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
NIP 197702042002121002
c.id
a
.
j
.une
y
r
a
r
://lib
p
t
t
hDosen Pembimbing Utama
/
c.id
j.a
.une
rary
ry
:
http
NIP 197009201998021001
.id/
.u
rary
b
i
l
/
/
:
ac
nej.
.u
rary
b
i
l
/
/
:
tp
http
h
/
.id/
id
NIP 195703131984031001
.ac.
nej
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
t
Dosen Pembimbing hPendamping
/
h
c.id
j.a
.une
/
c.id
j.a
.une
rary drg. Sri Lestari, M.Kes /library
:/
http
://lib
http
h
NIP 196608191996012001
.id/
ac
nej.
ry.u
drg. Sonny Subiyantoro, M.Kes
/
a
drg. /Supriyadi,
M.Kes
/libr
.id/
h
c.id
j.a
.une
h
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
drg. M. Nurul Amin, M.Kes
d/
ac.i
h
Universitas Jember pada: /
ac
nej.
lib
tp://
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
Mengesahkan,
ry.u
a
r
b
i
Dekan Fakultas
Kedokteran
Gigi
://l
http
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
h
Universitas Jember
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
d/
ac.i
nej.
y.u
/
c.id
a
nej.
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
h
h
Drg. Hj. Herniyati, M.Kes
.id/ 195909061985032001 .ac.id/
cNIP
a
.
j
ne
nej
u
u
.
.
y
y
r
r
ibra
ibra
l
l
/
/
/
/
:
:
http
httpvi
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
ry.u
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
h
.id/
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
RINGKASAN
ht
ht
h
Jarak Atap Pulpa Terhadap Tepi Insisal Gigi Insisivus Sentral Permanen
Rahang Atas Pada Sub Ras Deutromelayu (Tinjauan Laboratoris dan
Radiologis); Irma Setyo Rini, 091610101042; 2013; 60 halaman; Bagian Ilmu
Kedokteran Gigi Dasar Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember.
Gigi insisivus sentral permanen rahang atas merupakan gigi anterior yang
beresiko terjadi fraktur, karies dan kerusakan gigi yang lain. Selama proses
pembuatan restorasi sangat dibutuhkan kehati-hatian dengan cara memahami struktur
anatomis jaringan keras gigi. Bagian yang paling rentan mengalami perforasi adalah
tanduk pulpa. Tanduk pulpa merupakan bagian tertinggi dari atap pulpa. Selain untuk
menghindari terjadinya perforasi pulpa, pemahaman mengenai ukuran jarak atap
pulpa terhadap tepi insisal gigi juga diperlukan untuk menentukan rencana perawatan,
apakah perlu dilakukan pulp capping atau langsung dibuatkan restorasi. Berdasarkan
alasan ini maka data mengenai ukuran jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi
insisivus sentral permanen rahang atas adalah sangat penting. Penelitian ini bertujuan
untuk mengetahui rata-rata jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi insisivus sentral
permanen rahang atas berdasarkan tinjauan laboratoris dan radiologis.
Penelitian ini merupakan penelitian observasional analitik. Sampel berjumlah
48 yang terdiri dari 24 sampel untuk tinjauan laboratoris dan 24 sampel untuk
tinjauan radiologis. Pemilihan sub ras responden pada tinjauan laboratoris dilakukan
dengan menggunakan kuisioner. Sampel elemen gigi diperoleh dari gigi insisivus
sentral permanen rahang atas responden sub ras Deutromelayu yang memiliki
indikasi pencabutan dan memenuhi kriteria sampel yang telah ditentukan. Responden
yang memenuhi kriteria diminta untuk mengisi dan menandatangani informed
consent. Pencabutan tersebut dilakukan oleh tenaga puskesmas/rumah sakit kemudian
sampel elemen gigi tersebut dibersihkan dengan menggunakan aquadest steril dan
disimpan hingga dilakukan penelitian. Sampel elemen gigi tersebut kemudian di
vii
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
h
h
tanam kedalam balok gips putih dan selanjutnya dipotong arah mesiodistal
menggunakan carborundum disk. Pemilihan sub ras responden pada tinjauan
radiologis dilakukan dengan menggunakan kuisioner. Responden yang memenuhi
kriteria diminta untuk mengisi dan menandatangani informed consent. Semua
responden yang terpilih kemudian dilakukan pembuatan radiograf menggunakan
teknik bidang bagi dengan sudut penyinaran vertikal 60o dan sudut penyinaran
horisontal 0o kemudian dilakukan pemrosesan film dengan menggunakan metode
visual. Pengukuran jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi insisivus sentral
permanen rahang atas baik laboratoris maupun radiologis dilakukan oleh tiga orang
pengamat. Pengukuran dilakukan dengan cara menarik garis lurus dari atap pulpa
bagian mesial, sentral dan distal ke tepi insisal gigi dengan menggunakan jangka
sorong digital. Hasil pengukuran masing-masing pengamat dari ketiga lokasi tersebut
diambil rata-ratanya selanjutnya hasil pengukuran dari ketiga pengamat diambil rataratanya. Data yang telah diperoleh selanjutnya dianalisa deskriptif (mean dan standar
deviasi) dan Independent T-test (α=0,05).
Hasil penelitian didapatkan rata-rata jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi
insisivus sentral permanen rahang atas menunjukkan bahwa pada tinjauan laboratoris
sebesar 4,98 mm dan pada tinjauan radiologis sebesar 5,03 mm. Tidak terdapat
perbedaan rata-rata jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi insisivus sentral
permanen rahang atas antara tinjauan laboratoris dan radiologis.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht viii
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ht
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
/
c.id
ary
/libr
y.u
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
htPRAKATA
ht
d/
d/
h
.un
/
c.id
c.i
Puji syukur kehadirat
ac.ikarunia-Nya sehingga
ej.a Allah Swt, atas segala rahmat
ej.dan
j.a
.une
.un
y
ry
ary
penulis dapatlimenyelesaikan
skripsi yang berjudul
brar
ibra “Jarak Atap Pulpa Terhadap
ibrTepi
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
:
ttp
ttp
http
InsisalhGigi Insisivus Sentral Permanen
Rahang Atas Pada Sub Ras hDeutromelayu
tp:/
h
(Tinjauan Laboratoris dan Radiologis)“.
Skripsi ini disusun untuk
/
/ memenuhi salah
id/
.ac.
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e pendidikan strata satu (S1).upada
e Fakultas Kedokteran Gigi.une
satu syarat menyelesaikan
y.un
y n
r
r
a
a
r
r
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Universitas
Jember.
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
h
/
/
/
/
ingin menyampaikan ucapan
.idpenulis
c.id terimakasih kepada: j.ac.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
1. drg. Hj. Herniyati,
selaku Dekan Fakultas
Gigi Universitas
.unM.Kes.,
.unKedokteran
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
Jember.
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
nej
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
Penyusunan skripsi ini tidak lepas dari bantuan berbagai pihak, oleh karena itu
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
2. drg. Supriyadi, M.Kes., selaku Dosen Pembimbing Utama dan drg. Sri Lestari,
/
/
.id/ M.Kes., selaku Dosen.acPembimbing
.id/
Pendamping .yang
c.id telah memberikan
c.id
a
a
.
j
j
j
unemotivasi dengan penuh kesabaran
.dan
.une sehingga skripsi ini dapat
.une
y
y
y
r
r
r
bimbingan, bsaran
a
a
a
r
r
r
://li
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
terselesaikan.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
3. drg. M. Nurul Amin, M.Kes., selaku Dosen Penguji Ketua dan drg. Sonny
d/
ac.i
j.
.une
rary
lib
tp://
.id/
.id/
h
.id/
c
Subiyantoro, M.Kes,
selaku
telah memberikan nej.ac
j.ac Dosen Penguji Anggota
j.ayang
e
e
n
n
u
ry.u
ry.u ini.
askripsi
ary.
r
r
b
b
petunjuk /serta
i
i
l/ ibrasaran-saran demi kesempurnaan
l
l
//
//
ttp:
ttp:
ttp:
h
h
h
4. drg. Happy Harmono, M.Kes., selaku Dosen Pembimbing Akademik yang telah
h
selama ini.
/
/
/
d/ memberi motivasi, saran dan
idnasehat-nasehat
.
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
5. Ayahanda tercinta,
y.unDrs. Ec. Setijo Utomo (almarhum)
y.un dan Ibunda tersayangraHj.
y.un
r
r
r
a
a
r
r
Sri Hartini,
://lib SE terimakasih atas untaian
://libdo’a yang selalu menyertaiku,
://libkasih
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
c.i
ej.a
.un
rary
b
i
l
/
/
:
tp
h
sayang dan pengorbanan yang tak pernah tergantikan, serta serangkain nasehat
/
/
dan motivasi bagiku untuk
.id/ yang selalu memberikan.acsemangat
.id/
c.id lebih tegar dalam
c.id
a
a
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
menghadapi cobaan.
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
libr
://lib
://lib
://Ekasari,
p
p
p
t
t
t
t
t
t
6. Teman-temanku
Windy
Ika
Lestari,
Ichdanisa
Fitriasani,
Ditha
Nur
h
h
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
Amirah, Rani Nurani, Jane Sutera Soenoe, Dewi Novita Rosiana, dan Ririh Daru
.id/
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
d/
ac.i
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
ht
/
c.id
a
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ix
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
Kartikasari,
serta seluruh teman-teman
satu
ht
ht FKG 2009 yang tidak bisa disebutkan
ht
h
persatu, yang telah memberikan motivasi serta dukungan tiada henti-hentinya.
/
d/
d/
d/
c.id Fitri Kartika, Yunda j.Sis
ac.i 7. Teman-teman radiologi
aAprilia
ac.iWulandari, Aminatus ej.ac.i
.
.
j
j
e
e
e
n
.un
y.un
yRadita,
y.uShibghoh
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
Sakdiyah,
Alchi
Kumala
Diyan
Sari,
Syifa
Imaniyah,
Ade
Lidya
lib
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
Swara, Desilia Nanda Pratama dan Lusy Agustin Margaretha, yang memberikan
id/
.ac.
nej
y.u
brar
semangat dan dukungannya /dalam pelaksanaan penelitian / serta penyelesaian
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
skripsi ini.
.une
.une
.une
ary
ary
ary
libr kos mastrip 2 nomer 10p:Mbak
libr Leona dan Mbak Ratu pyang
librtelah
8. Teman-teman
/
/
/
/
/
/
:
:
p
htt
htt
htt
memberikan semangat dan motivasi selama penyelesaian skripsi ini.
li
tp://
h
h
/
/
/
.id9./ Teman-teman KKN ku.aMbak
c.id Eka, Erni, Anggun, Angge’,
c.id Mas Herman, Mas
c.id
a
a
.
.
j
j
j
Sophan dan Agi,ryyang
dukungan.
.unememberikan semangat dan
.une
.une
y
y
r
r
a
a
a
br
ibr
/librpengajar dan karyawan FKG
:/staf
://lyang
://lipersatu
p
p
p
10. Seluruh
tidak
bisa
disebutkan
satu
t
t
t
t
t
t
h
h
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
h
dan semua pihak yang terlibat baik langsung maupun tidak langsung, yang
/
/
/
/
c.id membantu dalam penyelesaian
c.id skripsi ini.
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une masih ada ketidaksempurnaan
.une dan kekurangan dalam
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
Penulis
menyadari
a
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h skripsi ini, untuk itu kritikhdan saran yang membangun sangat
h
penulisan
penulis
harapkan demi kesempurnaan penulisan selanjutnya. Akhir kata penulis berharap
d/
ac.i
ry
libra
tp://
.id/
ry.u
://lib
http
h
Jember, 04 April 2013
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
ac
nej.
rary
://lib
http
.id/
ac
nej.
/
c.id
j.a
.une
Penulis
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
j.a
.une
rary
a
/libr
/
:
p
t
t
ac
nej.
/
c.id
ac
semoga skripsi ini bermanfaat.
nej.
j.
.une
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
x
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
DAFTAR
ISI
ht
ht
h
Halaman
/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c
c
c
c.id
a HALAMAN JUDUL ...................................................................................
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
i
y.un
y.un
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
ib
lib
HALAMAN
.................................................................
://lPERSEMBAHAN
://lib
://libii
tp://
http
http
http
h
/
/
/
/
PERNYATAAN.id
iv
.idHALAMAN
c ....................................................................
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
HALAMAN PEMBIMBING
.....................................................................
v ry.un
y.un
y.un
r
r
a
a
a
r
r
r
ib
://lPENGESAHAN
://lib
://libvi
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
....................................................................
t
t
t
h
h
h
h
HALAMAN MOTTO .................................................................................
iii
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
RINGKASAN .............................................................................................
.id/
.id/
vii
.id/
/
.id
ix
j.ac PRAKATA ..................................................................................................
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
.u
ry.u
ry.u
ry.u
DAFTAR ISIib...............................................................................................
xirary
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
l
://l
://l
://l
tp://
httpTABEL .......................................................................................
http
http xiii
DAFTAR
DAFTAR GAMBAR ..................................................................................
d/
ac.i
y.u
id/
ac.
nej.
.u
ary
/libr
d/
ac.i
1.1 Latar Belakang ............................................................................
1
1.2 Rumusan Masalah .......................................................................
id/
id/
2
1.3 Tujuan Penelitian
........................................................................
y.u
y.u
3
ac.
nej.
ar
/libr
h
ar
/libr
ac.
nej.
h
.id/
ac
nej.
ry.u
/
/
2.1 Gigi Insisivus Sentral
c.id Permanen Rahang Atas ...........................
c.id
a
nej.
.u
.u
2.2 Radiografi
rary dalam kedokteran gigi ...............................................
rary
.id/
ac
nej.
u
tp
.id
j.ac
y
brar
.id/
4
ac
nej.
13 ry.u
libra
/
/
:
p
tt
/lib
ttp:/
14
2.4 Sub ras Deutromelayu .................................................................
18
c
c
2.5 Umur ............................................................................................
ej.a
ej.a
19
.id/
h
4
h2.3 Pemeriksaan radiografi proyeksi
h periapikal ................................
h
.id/
3.1 Jenis Penelitian ...........................................................................
/
/
une
tp://
.id
j.ac
une
ry.
libra
://
http
/
c.id
a
nej.
/
c.id
j.a
.une
h
.id/
ac
nej.
.un
.un
y
y
r
r
ry.u
a
a
a
r
r
r
2.6 Hipotesis
......................................................................................
20
b
b
b
i
i
i
/l
/l
/l
ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
h
h
BAB. 3 METODOLOGI PENELITIAN ....................................................
21
/
ry.
libra
a
nej.
/lib
ttp:/
.id
j.ac
une
ry.
libra
/
c.id
21
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
://
httpxi
a
nej.
h
h
BAB. 2 TINJAUAN PUSTAKA ................................................................
ry.
a
r
b
i
://l
id/
/li
/
1.4
Penelitian ......................................................................
ttp:Manfaat
ttp:/
ttp:/ 3
tp:/
libra
/
/
:
p
t
xiv
.
j.
j.
j.ac
DAFTAR LAMPIRAN
..............................................................................
xvi
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
rary
rary
rary
b
b
b
i
i
i
BAB. 1 PENDAHULUAN
..........................................................................
1
l
l
l
/
/
/
:/
:/
:/
http
http
http
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
d/
ac.i
ht
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
y.u
d/
ac.i
j.
une
.
y
r
a
libr
ry.u
y.u
t Tempat dan Waktu Penelitian
h3.2
ht …………………………….……
ht
21
3.3 Subyek Penelitian ……………………………………………..
21
id
.ac.
id
.ac.
4.1 Hasil Penelitian ...........................................................................
.id/
.id/
36
4.2 Analisary
Hasil
.u Penelitian ..............................................................
ry.u
38
ac
nej.
ac
nej.
lib
LAMPIRAN.................................................................................................
j.
.une
rary
d/
ac.i
j.
.une
rary
://lib
http
.id/
ry.u
rary
h
43
ry.u
ry.u
y.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xii
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
/
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
h
.id/
ry.u
h
.id/
ry.u
ac
nej.
/
rary
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
c.id
j.a
.une
://lib
http
h
.id/
ac
nej.
47
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
c.id
j.
.une
://lib
http
h
a
nej.
d/
ac.i
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
u
ry.
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
//l
://l
://l
.................................................................................
ttp:Pembahasan
h4.3
http
http 39
d/
ac.i
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
/
/
/
5.1 Kesimpulan .................................................................................
43
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
5.2 Saran
...........................................................................................
43
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h BACAAN ...................................................................................
h
h
DAFTAR
44
ej.
libra
/
/
:
p
t
h
d/
ac.i
.un
rary
lib
tp://
h
.id/
c
j
e……………………………………………..…....
ej
ej.a
3.8 Analisis Data
34
n
n
n
u
u
u
.
.
.
ry
rary
rary
b
b
i
i
libra
l
l
3.9p:/Alur
Penelitian ……………………………………………..….
35
/
/
/
/
/
:
:
htt
http
http
BAB. 5 KESIMPULAN DAN SARAN......................................................
tp://
h
d/
d/
d/
3.4 Identifikasi Variabel
23
ac.i Penelitian .................................................
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
.un
yOperasional
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
3.5 Definisi
Variabel
...................................................
24
/lib
://lib
://lib
ttp:/Alat dan Bahan ...........................................................................
h3.6
http
http 25
36
ry.u
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
BAB.4 HASIL DAN PEMBAHASAN ……………………………….….
.id/
libra
/
/
:
p
t
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
26
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
3.7 Prosedur Penelitian …………………………………………….
/
/
id/
.ac.
nej
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
y.u
tp://
ry.u
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ht
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
y.u
DAFTAR
ht TABEL
ht
Halaman
Tabel 2.2
Klasifikasi umur.....................................................................
/
4.1
.idTabel
ac
nej.
ry.u
ac
nej.
/
une
une
ry.
a
r
b
i
://l
ry.
a
r
b
i
://l
http
y.u
y.u
/
rary
/
rary
://lib
http
.id/
ry.u
rary
://lib
http
ry.u
ry.u
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xiii
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ry.u
h
ac
nej.
rary
://lib
http
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
h
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
y.u
ht
c.id
j.a
.une
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
j.a
.une
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ry.u
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
h
.id/
y.u
h
ac
nej.
38
libra
/
/
:
p
tt
http
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
/
.id
.id
laboratoris jdan
.acradiologis.......................................................
j.ac
ac
nej.
u
lib
tp://
ac
nej.
Hasil uji perbedaan Independent T-test antara kelompok
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
sentral
diambil
ry.upermanen rahang atas yang
ry.u dari rata-rata
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
://l
://l
://l
http ketiga pengamat.....................................................................
http
http 36
tp
h
19
/
Data pengamatan
atap pulpa gigi insisivus
.idkedalaman
.id/
Tabel 4.2
ry.
a
r
b
i
://l
h
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Sudut.penyinaran
vertikal standar teknik
bisekting
y un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
://libpada rahang atas.....................................................................
://lib
://lib16
http
http
http
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
d/
ac.i Tabel 2.1
.
j
e
n
libra
tp://
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ht
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
DAFTAR
ht GAMBAR
ht
h
Halaman
d/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c
c
c
a 2.1 Gigi insisivus sentral
apermanen rahang atas (tanda panah)
a terletak
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
y.un
y.un
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
lib
baris
//lib dari garis tengah maksila……………………….......…......
:ke-1
://lib
://lib4
tp://
http
http
http
h
/
/ rahang atas .......................................
/
/
Gigi insisivus sentral permanen
6
.id2.3
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne labial.............
.une permanen rahang atasadari
2.4 Gigi insisivusrysentral
7 ry.un
y.uaspek
r
a
a
r
r
r
lib
://lib sentral permanen rahang
://atas
://lib8
p
p
p
t
t
t
2.5 Gigi
insisivus
dari
aspek
palatal...........
t
t
t
h
h
h
h
2.2
Gigi insisivus sentral permanen rahang atas dari segala aspek............
5
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
2.6
Gigi insisivus sentral permanen rahang atas dari aspek labial mesial..
.id/
.id/
9
.id/
/
.id
rahang atas dari aspek
10
c
c distal...
j.ac 2.7 Gigi insisivus sentral
j.apermanen
j.alabial
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
.u
ry.u
rysentral
ry.uaspek labial insisal..
ry.u
2.8 Gigi insisivus
permanen rahang atas
dari
10
a
a
a
a
r
r
r
r
b
b
b
b
i
i
i
i
l
/l
://l
://l
tp://
ttp:/bisecting technique
http gigi, film dan arah sinar-Xhpada
http
2.9 Posisi
d/
ac.i
y.u
3.1
id/
ac.
nej.
.u
ary
/libr
d/
ac.i
3.2
16
id/
panduan pemotongan ..........................................................................
id/
id/
27
Gigi insisivusysentral
permanen rahang atas yang
.u
y.utelah difiksasi pada
brar
ac.
nej.
brar
ac.
nej.
brar
h
3.3
.id/
ac
nej.
ry.u
h
/
c.id
j.a
.une
y
h
h
Pemotongan arah mesiodistal gigi insisivus sentral permanen rahang
/
/
atas .......................................................................................................
c.id
c.id
a
nej.
a
nej.
3.4
u
.u
Gigi yang rtelah
.......................
ary. dipotong melintang arah mesial-distal
rary
3.5
Garis
h ukur kedalaman atap pulpahgigi insisivus sentral permanen h
.id/
h
Gigi insisivus sentral permanen rahang atas yang telah diberi garis
/li
/li
/li
balok
ttp:/gips putih ....................................................................................
ttp:/
ttp:/ 27
tp:/
libra
/
/
:
p
t
d/
ac.i
.
. sinar-X pada parallel technique
jarah
j.
j.ac
2.10 Posisi gigi, film dan
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
y.
rar(Margono,
rary
rary
b
b
b
i
i
i
radiography
2002)
............................................................
17
l
l
l
/
/
/
:/
:/
:/
http
http
http
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
Radiography ……………………………………………………........
/lib
ttp:/
.id/
28
ac
nej.
28 ry.u
libra
/
/
:
p
tt
/lib
ttp:/
rahang atas............................................................................................
.id/
.id/
h
29
/
.id
j.ac 3.6 Expossing menggunakan
j.ac bisecting technique radiography
j.ac pada gigi
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
ry.u
ry.upermanen rahang atas................................................
ry.u
ry.u
a
a
a
a
r
r
r
r
insisivus
sentral
32
b
b
b
b
i
i
i
i
l
://l
://l
://l
tp://
http
http
http
.id/
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xiv
a
nej.
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
h
.id/
ac
nej.
y.u
3.7
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
t
Garis
dengan cara membuatht
ht pengukuran pada radiografhdilakukan
garis a, b, dan c seperti keterangan pada penelitian laboratoris........
h
33
d/
d/
d/
d/
35
ac.i 3.8 Skema alur penelitian...........................................................................
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
y.un
y.ukedalaman
y.un sentral
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
4.1
Diagram
batang
atap
pulpa
gigi
insisivus
lib
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
permanen rahang atas tinjauan laboratoris dan radiologis dalam
id/
.ac.
nej
ry.u
libra
/
/
:
p
t
satuan millimeter .................................................................................
/
/
id
.ac.
nej
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
/
rary
lib
tp://
y.u
.id/
ry.u
rary
://lib
http
ry.u
ry.u
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xv
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ry.u
h
ac
nej.
rary
://lib
http
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
h
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
/
rary
://lib
http
y.u
ht
c.id
j.a
.une
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
j.a
.une
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
y.u
h
.id/
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
37
h
.id/
ry.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ry.u
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
nej
libra
/
/
:
p
tt
h
id
.ac.
ht
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
DAFTAR
ht LAMPIRAN
ht
h
Halaman
/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c
c
c
c.id
a Lampiran A. Perhitungan
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Besar Sampel ....................................................
47 .un
y.un
y.un
y.un
r
r
r
ry
a
a
a
r
r
r
ib
ibKuisioner Penelitian ..............................................................
ib
ib49ra
l
l
l
l
/
/
/
/
Lampiran
B.
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
http
http
http
Lampiran C. Surat Pernyataan Kesediaan Menjadi Responden (Informed
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
Consent).................................................................................
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.id/
51
.u
.u
Lampiran D. Surat
Kesediaan MenjadiryPengamat
...................
ryPernyataan
ac
nej.
u
52 ry.
a
a
r
r
b
b
b
i
i
i
l
l
l ra
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
Lampiran
htt E. Data Pengamatan Kedalaman
htt Atap Pulpa Gigi Insisivus htt
Sentral Permanen Rahang Atas .............................................
.id/
.id/
h
53
.id/
/
.id
56
ac
j.ac Lampiran F. Uji Statistik
j............................................................................
j.ac
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
.u Bahan Penelitian......................................................
ry.u
rydan
ry.u
ry.u
Lampiran G. ibAlat
58
a
a
a
a
r
r
r
r
b
b
b
i
i
i
l
://l
://l
://l
tp://
httpH. Pengukuran Hasil Penelitian………………………………..
http
http 60
Lampiran
.id/
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
/
rary
.id/
ry.u
rary
://lib
http
ry.u
ry.u
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xvi
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ry.u
h
ac
nej.
rary
://lib
http
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
h
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
/
rary
://lib
http
y.u
ht
c.id
j.a
.une
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
j.a
.une
lib
tp://
.id/
ac
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ht
h
JARAK ATAP PULPA TERHADAP TEPI INSISAL GIGI
INSISIVUS SENTRAL PERMANEN RAHANG
ATAS PADA SUB RAS DEUTROMELAYU
(Tinjauan Laboratoris dan Radiologis)
SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat
untuk menyelesaikan Program Studi Kedokteran Gigi (S1)
dan mencapai gelar Sarjana Kedokteran Gigi
Oleh
Irma Setyo Rini
NIM 091610101042
BAGIAN ILMU KEDOKTERAN GIGI DASAR
FAKULTAS KEDOKTERAN GIGI
UNIVERSITAS JEMBER
2013
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
PERSEMBAHAN
ht
ht
h
/
d/
d/
id/
c.idSkripsi ini saya persembahkan
ac.untuk:
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
y.untelah memberikan kekuatan
y.udan
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
1. Allah SWT,
yang
penerangan
dalam
setiap
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
langkahku. Terimakasih atas ridho dan restu-Mu yang selalu menyertaiku serta
j.a
.une
rary
lib
tp://
id/
.ac.
ry.u
atas limpahan rahmat dan karunia-Mu
yang telah Engkau berikan.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e Utomo (almarhum) dan.Ibunda
e Hj. Sri Hartini, SE yang.une
2. Ayahanda Drs. Ec.uSetijo
y. n
y un
r
r
a
a
r
r
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
selalu p
mendoakan
dan
menuntun
putra-putrinya
dengan
penuh
kasih
sayang.
/
/
/
/
/
/
:
:
:
htt
http
http
h
/
/
/
.id/ semangat tiada henti-hentinya.
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une yang kusayangi Pak De
une
4. Seluruh keluarga
Bu De Yuliati, Bu De
.besarku
.Sucahyo,
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
ibr
://lTante
://lib Mas Sucipto, Mbak tEndah,
://lib serta
p
p
p
Rukayah,
Elminah,
Mas
Denny
Vianto,
t
t
t
t
t
h
h
h
h
nej
libra
/
/
:
p
t
h
3. Kakak-kakakku Nurul Fitriani dan Wahyu Dwi Putra yang selalu memberikan
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
keluargaku yang lainnya yang tidak bisa disebutkan satu persatu, yang telah
/
/
/
id/ kasih sayangnya untukku.
c.id memberikan do’a, motivasi
c.serta
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
.une
.uneFKG tanpa terkecuali, a
.uselalu
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
5.
Semua
teman-teman
yang
memberikan
semangat,
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
motivasi
dan bantuan selama ini. h
Terimakasih atas semua yang kalian
berikan
d/
ac.i
.id/
rary
:
:
http
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
/
ht
/
c.id
a
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
c.id
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
a
nej.
.id/
ac
nej.
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
http
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
:
http
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
.id/
c
6. Bangsa dan Almamaterku
Universitas
Jember yang nej.ac
j.ac Fakultas Kedokteran Gigi
j.a
e
e
n
n
u
u
u
ary.
ary.
ary.
r
r
r
b
b
b
Kubanggakan.
i
i
i
l
l
l
//
//
//
j.
.une
lib
tp://
semoga Allah SWT yang membalas semua kebaikan kalian. Amin.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ii
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
/
c.id
y.u
d/
nej
.un
.id/
ry.u
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
y.u
y.u
/
rary
/
rary
://lib
http
.id/
ac
nej.
ry.u
*)
y.u
ht
c.id
j.a
.une
rary
.id/
ry.u
a
r
b
i
Kementerian
://l Agama
http
/
Republik
h
c.id
j.a
.une
://lib
http
ac
nej.
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
j.a
.une
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
rary
h
.id/
ac
nej.
ry.u
a
r
b
i
l
Indonesia.://1971.
Al-Qur’an
http
dan
.id/
ac
nej.
ry.u
a
r
b
i
Terjemah.
://l Jakarta:
http
**)
/ Qs. Al-Baqarah ayat 45. 2006.
/ Al-Qur’an dan Terjemahannya.
/ Bandung:Penerbit
une
ry.
a
r
b
i
://l
Diponegoro.
.id
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
tp
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
y.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
.id
ac
nej.
/
c.id
j.a
.une
://lib
http
Yayasan Penyelenggara Penafsir Al-Qur’an.
.id
j.ac
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
iii
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
rary
*)
.id/
ac
nej.
h
lib
tp://
/
c.id
j.a
.une
://lib
http
://
http
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
d/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
esholat itu amatlah berat kecuali
ekepada orang-orang yang .une
sholat, sesungguhnya
y.un
y.un
r
r
a
a
r
r
rary
**)
b
b
b
i
i
i
l
l
l
khusyu’.
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
h
Dan mintalah pertolongan (kepada
/ Allah SWT) dengan jalan sabar
/ dan mengerjakan
id/
.ac.
ry.u
ht
.i
c.i
Sesungguhnya AllaheSWT
j.ac tidak akan mengubah keadaan
ej.a suatu kaum sebelum
://
http
libra
/
/
:
p
t
y.u
ry
rary diri mereka sendiri.
mereka
libra mengubah keadaan yang ada
libpada
tp:/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
MOTTO
ht
.un
ary
/libr
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
y.u
/
y.u
ry
ibra : Irma Setyo Rini
lNama
://
http
tp:/
ry.u
ht
NIM
: 091610101042
/
h
j.a
.une
rary
://lib
http
/
c.id
j.a
.une
rary
://lib
http
h
menyatakan dengan sesungguhnya
/ bahwa karya tulis ilmiah yang
/ berjudul: “Jarak
id/
.ac.
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e Insisal Gigi Insisivus Sentral
e
Atap Pulpa Terhadap uTepi
Permanen
Rahang Atas Pada une
y. n
y.un
r
r
ry.
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
Sub Ras p
Deutromelayu
(Tinjauan Laboratoris
://l
://l dan Radiologis)“ adalahttbenar-benar
://l
htt
http
h p
h
/
/
/
/
manapun serta bukan .karya
.idinstitusi
c id jiplakan. Saya bertanggung
c.idjawab atas keabsahan
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne dengan sikap ilmiah yang
ne dijunjung tinggi.
dan kebenaran isinya
.usesuai
.uharus
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
libr
//lib sebenarnya, tanpa adanya
://lib pernyataan ini saya buat
:dengan
://tekanan
p
p
p
Demikian
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
nej
libra
/
/
:
p
t
y.u
c.id
c.i
Saya yang bertanda
ej.atangan di bawah ini:
.un
ary
/libr
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
PERNYATAAN
ht
d/
c.id
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
hasil karya sendiri, kecuali disebutkan sumbernya dan belum pernah diajukan pada
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi akademik jika
/
/
/
c.idternyata dikemudian hari pernyataan
c.id ini tidak benar.
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
libr
://lib
://lib
p
p
tp://
t
t
t
t
h
h
d/
ac.i
j.
.une
rary
lib
tp://
rary
://lib
http
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
/
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
y.u
.id/
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
a
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Irma Setyo Rini
y.un
y.un
r
r
a
a
r
r
NIM 091610101042
://lib
://lib
p
p
t
t
t
t
h
h
ac
nej.
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
h
.id/
ac
nej.
h
/
d/
c.idYang menyatakan,
ac.i
.
j
e
y.un
r
a
r
://lib
http
rary
ac
nej.
ht
j.a
.une
://lib
http
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
Jember, 04 April 2013
d/
ac.i
j.
.une
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
iv
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
y.u
/
rary
lib
tp://
.id/
ry.u
ry.
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
y.u
ry.u
ht
/
c.id
rary
lib
tp://
/ Pembimbing
ry.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
Dosen//Penguji
libra Ketua
ttp:
.id/
/
c.id
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
/
h
.id/
ac
nej.
y.u
c.id
ac
nej.
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
ht
a
nej.
ry.u
.id/
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
h
.id/
y.u
h
.id/
ac
nej.
rary
://lib
http
.id/
libra
/
/
:
p
tt
/
c.id
.id/
ry.u
h
h
j.a
.une
:
http: drg. Sonny Subiyantoro, M.Kes
h
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ht
ac
nej.
Penguji
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
rar
: drg.
//lib M. Nurul Amin, M.Kes
h
Dosen
Penguji Anggota
ac
nej.
.id/
ac
nej.
/
ry
: drg. rSupriyadi,
M.Kes
ib
ib a
l
l
/
/
/
/
:
:
Dosen
http Pembimbing Pendamping http: drg. Sri Lestari, M.Kes
.id/
h
c.id
j.a
.une
Dosen Pembimbing
Utama
rary
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
ry.u
h
c.id
j.a
.une
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/ 091610101042
/
.idNIM
c.id
a
.
j
.une
y
r
a
r
://lib
p
t
t
h
y.u
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ry.u
.id/
ac
nej.
Irma Setyo Rini
ac
nej.
.id/
ac
nej.
h
Oleh
libra
/
/
:
p
htt
h
j.a
.une
h
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ry.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
rary
ry.
.id/
ac
nej.
/
c.id
j.a
.une
://lib
http
libra
/
/
:
p
tt
h
libra
/
/
:
p
t
/
rary
://lib
http
libra
/
/
:
p
tt
h
c.id
j.a
.une
JARAK ATAP PULPA TERHADAP TEPI INSISAL GIGI
INSISIVUS SENTRALPERMANEN RAHANG
/
/
ATAS PADA
c.id SUB RAS DEUTROMELAYU
c.id
a
a
.
.
j
j
Laboratoris dan Radiologis)
ne
u(Tinjauan
une
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
/
rary
://lib
http
y.u
ht
c.id
j.a
.une
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
SKRIPSI
ht
c.id
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
v
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
y.u
/
c.id
rary
lib
tp://
y.u
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
PENGESAHAN
ht
ht
d/
h
d/
d/
i
.i Insisivus Sentral
Skripsi “Jarak Atap
Terhadap Tepi Insisal
ac.Pulpa
acGigi
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
y.un Atas Pada Sub Ras Deutromelayu
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
Permanen
Rahang
(Tinjauan
Laboratoris
lib
lib
lib
/
://
://
ttp:/Radiologis)“ telah diuji dan
hdan
httpdisahkan oleh Fakultas Kedokteran
http
Gigi
id/
.ac.
nej
ry.u
libra
/
/
:
p
t
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
hari, tanggal u:nKamis,
04 April 2013
y.
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
lib Universitas Jember
tempat
: Fakultas Kedokteran
://lib
://Gigi
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
.id/
Dosen Penguji Ketua
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
/
Dosen.idPenguji
Anggota
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
NIP 197702042002121002
c.id
a
.
j
.une
y
r
a
r
://lib
p
t
t
hDosen Pembimbing Utama
/
c.id
j.a
.une
rary
ry
:
http
NIP 197009201998021001
.id/
.u
rary
b
i
l
/
/
:
ac
nej.
.u
rary
b
i
l
/
/
:
tp
http
h
/
.id/
id
NIP 195703131984031001
.ac.
nej
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
t
Dosen Pembimbing hPendamping
/
h
c.id
j.a
.une
/
c.id
j.a
.une
rary drg. Sri Lestari, M.Kes /library
:/
http
://lib
http
h
NIP 196608191996012001
.id/
ac
nej.
ry.u
drg. Sonny Subiyantoro, M.Kes
/
a
drg. /Supriyadi,
M.Kes
/libr
.id/
h
c.id
j.a
.une
h
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
drg. M. Nurul Amin, M.Kes
d/
ac.i
h
Universitas Jember pada: /
ac
nej.
lib
tp://
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
Mengesahkan,
ry.u
a
r
b
i
Dekan Fakultas
Kedokteran
Gigi
://l
http
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
h
Universitas Jember
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
d/
ac.i
nej.
y.u
/
c.id
a
nej.
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
h
h
Drg. Hj. Herniyati, M.Kes
.id/ 195909061985032001 .ac.id/
cNIP
a
.
j
ne
nej
u
u
.
.
y
y
r
r
ibra
ibra
l
l
/
/
/
/
:
:
http
httpvi
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
ry.u
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
h
.id/
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
RINGKASAN
ht
ht
h
Jarak Atap Pulpa Terhadap Tepi Insisal Gigi Insisivus Sentral Permanen
Rahang Atas Pada Sub Ras Deutromelayu (Tinjauan Laboratoris dan
Radiologis); Irma Setyo Rini, 091610101042; 2013; 60 halaman; Bagian Ilmu
Kedokteran Gigi Dasar Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember.
Gigi insisivus sentral permanen rahang atas merupakan gigi anterior yang
beresiko terjadi fraktur, karies dan kerusakan gigi yang lain. Selama proses
pembuatan restorasi sangat dibutuhkan kehati-hatian dengan cara memahami struktur
anatomis jaringan keras gigi. Bagian yang paling rentan mengalami perforasi adalah
tanduk pulpa. Tanduk pulpa merupakan bagian tertinggi dari atap pulpa. Selain untuk
menghindari terjadinya perforasi pulpa, pemahaman mengenai ukuran jarak atap
pulpa terhadap tepi insisal gigi juga diperlukan untuk menentukan rencana perawatan,
apakah perlu dilakukan pulp capping atau langsung dibuatkan restorasi. Berdasarkan
alasan ini maka data mengenai ukuran jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi
insisivus sentral permanen rahang atas adalah sangat penting. Penelitian ini bertujuan
untuk mengetahui rata-rata jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi insisivus sentral
permanen rahang atas berdasarkan tinjauan laboratoris dan radiologis.
Penelitian ini merupakan penelitian observasional analitik. Sampel berjumlah
48 yang terdiri dari 24 sampel untuk tinjauan laboratoris dan 24 sampel untuk
tinjauan radiologis. Pemilihan sub ras responden pada tinjauan laboratoris dilakukan
dengan menggunakan kuisioner. Sampel elemen gigi diperoleh dari gigi insisivus
sentral permanen rahang atas responden sub ras Deutromelayu yang memiliki
indikasi pencabutan dan memenuhi kriteria sampel yang telah ditentukan. Responden
yang memenuhi kriteria diminta untuk mengisi dan menandatangani informed
consent. Pencabutan tersebut dilakukan oleh tenaga puskesmas/rumah sakit kemudian
sampel elemen gigi tersebut dibersihkan dengan menggunakan aquadest steril dan
disimpan hingga dilakukan penelitian. Sampel elemen gigi tersebut kemudian di
vii
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
h
h
h
tanam kedalam balok gips putih dan selanjutnya dipotong arah mesiodistal
menggunakan carborundum disk. Pemilihan sub ras responden pada tinjauan
radiologis dilakukan dengan menggunakan kuisioner. Responden yang memenuhi
kriteria diminta untuk mengisi dan menandatangani informed consent. Semua
responden yang terpilih kemudian dilakukan pembuatan radiograf menggunakan
teknik bidang bagi dengan sudut penyinaran vertikal 60o dan sudut penyinaran
horisontal 0o kemudian dilakukan pemrosesan film dengan menggunakan metode
visual. Pengukuran jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi insisivus sentral
permanen rahang atas baik laboratoris maupun radiologis dilakukan oleh tiga orang
pengamat. Pengukuran dilakukan dengan cara menarik garis lurus dari atap pulpa
bagian mesial, sentral dan distal ke tepi insisal gigi dengan menggunakan jangka
sorong digital. Hasil pengukuran masing-masing pengamat dari ketiga lokasi tersebut
diambil rata-ratanya selanjutnya hasil pengukuran dari ketiga pengamat diambil rataratanya. Data yang telah diperoleh selanjutnya dianalisa deskriptif (mean dan standar
deviasi) dan Independent T-test (α=0,05).
Hasil penelitian didapatkan rata-rata jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi
insisivus sentral permanen rahang atas menunjukkan bahwa pada tinjauan laboratoris
sebesar 4,98 mm dan pada tinjauan radiologis sebesar 5,03 mm. Tidak terdapat
perbedaan rata-rata jarak atap pulpa terhadap tepi insisal gigi insisivus sentral
permanen rahang atas antara tinjauan laboratoris dan radiologis.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht viii
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ht
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
/
c.id
ary
/libr
y.u
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
htPRAKATA
ht
d/
d/
h
.un
/
c.id
c.i
Puji syukur kehadirat
ac.ikarunia-Nya sehingga
ej.a Allah Swt, atas segala rahmat
ej.dan
j.a
.une
.un
y
ry
ary
penulis dapatlimenyelesaikan
skripsi yang berjudul
brar
ibra “Jarak Atap Pulpa Terhadap
ibrTepi
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
:
ttp
ttp
http
InsisalhGigi Insisivus Sentral Permanen
Rahang Atas Pada Sub Ras hDeutromelayu
tp:/
h
(Tinjauan Laboratoris dan Radiologis)“.
Skripsi ini disusun untuk
/
/ memenuhi salah
id/
.ac.
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e pendidikan strata satu (S1).upada
e Fakultas Kedokteran Gigi.une
satu syarat menyelesaikan
y.un
y n
r
r
a
a
r
r
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Universitas
Jember.
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
h
/
/
/
/
ingin menyampaikan ucapan
.idpenulis
c.id terimakasih kepada: j.ac.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
1. drg. Hj. Herniyati,
selaku Dekan Fakultas
Gigi Universitas
.unM.Kes.,
.unKedokteran
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
Jember.
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
nej
ry.u
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
j.a
.une
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
Penyusunan skripsi ini tidak lepas dari bantuan berbagai pihak, oleh karena itu
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
2. drg. Supriyadi, M.Kes., selaku Dosen Pembimbing Utama dan drg. Sri Lestari,
/
/
.id/ M.Kes., selaku Dosen.acPembimbing
.id/
Pendamping .yang
c.id telah memberikan
c.id
a
a
.
j
j
j
unemotivasi dengan penuh kesabaran
.dan
.une sehingga skripsi ini dapat
.une
y
y
y
r
r
r
bimbingan, bsaran
a
a
a
r
r
r
://li
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
terselesaikan.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
3. drg. M. Nurul Amin, M.Kes., selaku Dosen Penguji Ketua dan drg. Sonny
d/
ac.i
j.
.une
rary
lib
tp://
.id/
.id/
h
.id/
c
Subiyantoro, M.Kes,
selaku
telah memberikan nej.ac
j.ac Dosen Penguji Anggota
j.ayang
e
e
n
n
u
ry.u
ry.u ini.
askripsi
ary.
r
r
b
b
petunjuk /serta
i
i
l/ ibrasaran-saran demi kesempurnaan
l
l
//
//
ttp:
ttp:
ttp:
h
h
h
4. drg. Happy Harmono, M.Kes., selaku Dosen Pembimbing Akademik yang telah
h
selama ini.
/
/
/
d/ memberi motivasi, saran dan
idnasehat-nasehat
.
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
5. Ayahanda tercinta,
y.unDrs. Ec. Setijo Utomo (almarhum)
y.un dan Ibunda tersayangraHj.
y.un
r
r
r
a
a
r
r
Sri Hartini,
://lib SE terimakasih atas untaian
://libdo’a yang selalu menyertaiku,
://libkasih
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
c.i
ej.a
.un
rary
b
i
l
/
/
:
tp
h
sayang dan pengorbanan yang tak pernah tergantikan, serta serangkain nasehat
/
/
dan motivasi bagiku untuk
.id/ yang selalu memberikan.acsemangat
.id/
c.id lebih tegar dalam
c.id
a
a
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
menghadapi cobaan.
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
libr
://lib
://lib
://Ekasari,
p
p
p
t
t
t
t
t
t
6. Teman-temanku
Windy
Ika
Lestari,
Ichdanisa
Fitriasani,
Ditha
Nur
h
h
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
Amirah, Rani Nurani, Jane Sutera Soenoe, Dewi Novita Rosiana, dan Ririh Daru
.id/
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
d/
ac.i
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
ht
/
c.id
a
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ix
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
Kartikasari,
serta seluruh teman-teman
satu
ht
ht FKG 2009 yang tidak bisa disebutkan
ht
h
persatu, yang telah memberikan motivasi serta dukungan tiada henti-hentinya.
/
d/
d/
d/
c.id Fitri Kartika, Yunda j.Sis
ac.i 7. Teman-teman radiologi
aAprilia
ac.iWulandari, Aminatus ej.ac.i
.
.
j
j
e
e
e
n
.un
y.un
yRadita,
y.uShibghoh
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
Sakdiyah,
Alchi
Kumala
Diyan
Sari,
Syifa
Imaniyah,
Ade
Lidya
lib
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
Swara, Desilia Nanda Pratama dan Lusy Agustin Margaretha, yang memberikan
id/
.ac.
nej
y.u
brar
semangat dan dukungannya /dalam pelaksanaan penelitian / serta penyelesaian
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
skripsi ini.
.une
.une
.une
ary
ary
ary
libr kos mastrip 2 nomer 10p:Mbak
libr Leona dan Mbak Ratu pyang
librtelah
8. Teman-teman
/
/
/
/
/
/
:
:
p
htt
htt
htt
memberikan semangat dan motivasi selama penyelesaian skripsi ini.
li
tp://
h
h
/
/
/
.id9./ Teman-teman KKN ku.aMbak
c.id Eka, Erni, Anggun, Angge’,
c.id Mas Herman, Mas
c.id
a
a
.
.
j
j
j
Sophan dan Agi,ryyang
dukungan.
.unememberikan semangat dan
.une
.une
y
y
r
r
a
a
a
br
ibr
/librpengajar dan karyawan FKG
:/staf
://lyang
://lipersatu
p
p
p
10. Seluruh
tidak
bisa
disebutkan
satu
t
t
t
t
t
t
h
h
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
h
dan semua pihak yang terlibat baik langsung maupun tidak langsung, yang
/
/
/
/
c.id membantu dalam penyelesaian
c.id skripsi ini.
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une masih ada ketidaksempurnaan
.une dan kekurangan dalam
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
Penulis
menyadari
a
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h skripsi ini, untuk itu kritikhdan saran yang membangun sangat
h
penulisan
penulis
harapkan demi kesempurnaan penulisan selanjutnya. Akhir kata penulis berharap
d/
ac.i
ry
libra
tp://
.id/
ry.u
://lib
http
h
Jember, 04 April 2013
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
ac
nej.
rary
://lib
http
.id/
ac
nej.
/
c.id
j.a
.une
Penulis
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
j.a
.une
rary
a
/libr
/
:
p
t
t
ac
nej.
/
c.id
ac
semoga skripsi ini bermanfaat.
nej.
j.
.une
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
x
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
DAFTAR
ISI
ht
ht
h
Halaman
/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c
c
c
c.id
a HALAMAN JUDUL ...................................................................................
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
i
y.un
y.un
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
ib
lib
HALAMAN
.................................................................
://lPERSEMBAHAN
://lib
://libii
tp://
http
http
http
h
/
/
/
/
PERNYATAAN.id
iv
.idHALAMAN
c ....................................................................
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
HALAMAN PEMBIMBING
.....................................................................
v ry.un
y.un
y.un
r
r
a
a
a
r
r
r
ib
://lPENGESAHAN
://lib
://libvi
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
....................................................................
t
t
t
h
h
h
h
HALAMAN MOTTO .................................................................................
iii
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
RINGKASAN .............................................................................................
.id/
.id/
vii
.id/
/
.id
ix
j.ac PRAKATA ..................................................................................................
j.ac
j.ac
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
.u
ry.u
ry.u
ry.u
DAFTAR ISIib...............................................................................................
xirary
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
l
://l
://l
://l
tp://
httpTABEL .......................................................................................
http
http xiii
DAFTAR
DAFTAR GAMBAR ..................................................................................
d/
ac.i
y.u
id/
ac.
nej.
.u
ary
/libr
d/
ac.i
1.1 Latar Belakang ............................................................................
1
1.2 Rumusan Masalah .......................................................................
id/
id/
2
1.3 Tujuan Penelitian
........................................................................
y.u
y.u
3
ac.
nej.
ar
/libr
h
ar
/libr
ac.
nej.
h
.id/
ac
nej.
ry.u
/
/
2.1 Gigi Insisivus Sentral
c.id Permanen Rahang Atas ...........................
c.id
a
nej.
.u
.u
2.2 Radiografi
rary dalam kedokteran gigi ...............................................
rary
.id/
ac
nej.
u
tp
.id
j.ac
y
brar
.id/
4
ac
nej.
13 ry.u
libra
/
/
:
p
tt
/lib
ttp:/
14
2.4 Sub ras Deutromelayu .................................................................
18
c
c
2.5 Umur ............................................................................................
ej.a
ej.a
19
.id/
h
4
h2.3 Pemeriksaan radiografi proyeksi
h periapikal ................................
h
.id/
3.1 Jenis Penelitian ...........................................................................
/
/
une
tp://
.id
j.ac
une
ry.
libra
://
http
/
c.id
a
nej.
/
c.id
j.a
.une
h
.id/
ac
nej.
.un
.un
y
y
r
r
ry.u
a
a
a
r
r
r
2.6 Hipotesis
......................................................................................
20
b
b
b
i
i
i
/l
/l
/l
ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
h
h
BAB. 3 METODOLOGI PENELITIAN ....................................................
21
/
ry.
libra
a
nej.
/lib
ttp:/
.id
j.ac
une
ry.
libra
/
c.id
21
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
://
httpxi
a
nej.
h
h
BAB. 2 TINJAUAN PUSTAKA ................................................................
ry.
a
r
b
i
://l
id/
/li
/
1.4
Penelitian ......................................................................
ttp:Manfaat
ttp:/
ttp:/ 3
tp:/
libra
/
/
:
p
t
xiv
.
j.
j.
j.ac
DAFTAR LAMPIRAN
..............................................................................
xvi
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
rary
rary
rary
b
b
b
i
i
i
BAB. 1 PENDAHULUAN
..........................................................................
1
l
l
l
/
/
/
:/
:/
:/
http
http
http
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
d/
ac.i
ht
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
y.u
d/
ac.i
j.
une
.
y
r
a
libr
ry.u
y.u
t Tempat dan Waktu Penelitian
h3.2
ht …………………………….……
ht
21
3.3 Subyek Penelitian ……………………………………………..
21
id
.ac.
id
.ac.
4.1 Hasil Penelitian ...........................................................................
.id/
.id/
36
4.2 Analisary
Hasil
.u Penelitian ..............................................................
ry.u
38
ac
nej.
ac
nej.
lib
LAMPIRAN.................................................................................................
j.
.une
rary
d/
ac.i
j.
.une
rary
://lib
http
.id/
ry.u
rary
h
43
ry.u
ry.u
y.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xii
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
/
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
h
.id/
ry.u
h
.id/
ry.u
ac
nej.
/
rary
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
c.id
j.a
.une
://lib
http
h
.id/
ac
nej.
47
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
c.id
j.
.une
://lib
http
h
a
nej.
d/
ac.i
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
u
ry.
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
//l
://l
://l
.................................................................................
ttp:Pembahasan
h4.3
http
http 39
d/
ac.i
libra
/
/
:
p
t
.id/
ac
nej.
/
/
/
5.1 Kesimpulan .................................................................................
43
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
5.2 Saran
...........................................................................................
43
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h BACAAN ...................................................................................
h
h
DAFTAR
44
ej.
libra
/
/
:
p
t
h
d/
ac.i
.un
rary
lib
tp://
h
.id/
c
j
e……………………………………………..…....
ej
ej.a
3.8 Analisis Data
34
n
n
n
u
u
u
.
.
.
ry
rary
rary
b
b
i
i
libra
l
l
3.9p:/Alur
Penelitian ……………………………………………..….
35
/
/
/
/
/
:
:
htt
http
http
BAB. 5 KESIMPULAN DAN SARAN......................................................
tp://
h
d/
d/
d/
3.4 Identifikasi Variabel
23
ac.i Penelitian .................................................
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
.un
yOperasional
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
3.5 Definisi
Variabel
...................................................
24
/lib
://lib
://lib
ttp:/Alat dan Bahan ...........................................................................
h3.6
http
http 25
36
ry.u
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
BAB.4 HASIL DAN PEMBAHASAN ……………………………….….
.id/
libra
/
/
:
p
t
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
26
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
3.7 Prosedur Penelitian …………………………………………….
/
/
id/
.ac.
nej
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
y.u
tp://
ry.u
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ht
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
y.u
DAFTAR
ht TABEL
ht
Halaman
Tabel 2.2
Klasifikasi umur.....................................................................
/
4.1
.idTabel
ac
nej.
ry.u
ac
nej.
/
une
une
ry.
a
r
b
i
://l
ry.
a
r
b
i
://l
http
y.u
y.u
/
rary
/
rary
://lib
http
.id/
ry.u
rary
://lib
http
ry.u
ry.u
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xiii
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ry.u
h
ac
nej.
rary
://lib
http
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
h
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
y.u
ht
c.id
j.a
.une
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
j.a
.une
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
ry.u
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
h
.id/
y.u
h
ac
nej.
38
libra
/
/
:
p
tt
http
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
/
.id
.id
laboratoris jdan
.acradiologis.......................................................
j.ac
ac
nej.
u
lib
tp://
ac
nej.
Hasil uji perbedaan Independent T-test antara kelompok
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
sentral
diambil
ry.upermanen rahang atas yang
ry.u dari rata-rata
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
://l
://l
://l
http ketiga pengamat.....................................................................
http
http 36
tp
h
19
/
Data pengamatan
atap pulpa gigi insisivus
.idkedalaman
.id/
Tabel 4.2
ry.
a
r
b
i
://l
h
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Sudut.penyinaran
vertikal standar teknik
bisekting
y un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
://libpada rahang atas.....................................................................
://lib
://lib16
http
http
http
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
d/
ac.i Tabel 2.1
.
j
e
n
libra
tp://
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ht
/
c.id
a
nej.
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
DAFTAR
ht GAMBAR
ht
h
Halaman
d/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c
c
c
a 2.1 Gigi insisivus sentral
apermanen rahang atas (tanda panah)
a terletak
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
y.un
y.un
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
lib
baris
//lib dari garis tengah maksila……………………….......…......
:ke-1
://lib
://lib4
tp://
http
http
http
h
/
/ rahang atas .......................................
/
/
Gigi insisivus sentral permanen
6
.id2.3
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne labial.............
.une permanen rahang atasadari
2.4 Gigi insisivusrysentral
7 ry.un
y.uaspek
r
a
a
r
r
r
lib
://lib sentral permanen rahang
://atas
://lib8
p
p
p
t
t
t
2.5 Gigi
insisivus
dari
aspek
palatal...........
t
t
t
h
h
h
h
2.2
Gigi insisivus sentral permanen rahang atas dari segala aspek............
5
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
2.6
Gigi insisivus sentral permanen rahang atas dari aspek labial mesial..
.id/
.id/
9
.id/
/
.id
rahang atas dari aspek
10
c
c distal...
j.ac 2.7 Gigi insisivus sentral
j.apermanen
j.alabial
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
.u
ry.u
rysentral
ry.uaspek labial insisal..
ry.u
2.8 Gigi insisivus
permanen rahang atas
dari
10
a
a
a
a
r
r
r
r
b
b
b
b
i
i
i
i
l
/l
://l
://l
tp://
ttp:/bisecting technique
http gigi, film dan arah sinar-Xhpada
http
2.9 Posisi
d/
ac.i
y.u
3.1
id/
ac.
nej.
.u
ary
/libr
d/
ac.i
3.2
16
id/
panduan pemotongan ..........................................................................
id/
id/
27
Gigi insisivusysentral
permanen rahang atas yang
.u
y.utelah difiksasi pada
brar
ac.
nej.
brar
ac.
nej.
brar
h
3.3
.id/
ac
nej.
ry.u
h
/
c.id
j.a
.une
y
h
h
Pemotongan arah mesiodistal gigi insisivus sentral permanen rahang
/
/
atas .......................................................................................................
c.id
c.id
a
nej.
a
nej.
3.4
u
.u
Gigi yang rtelah
.......................
ary. dipotong melintang arah mesial-distal
rary
3.5
Garis
h ukur kedalaman atap pulpahgigi insisivus sentral permanen h
.id/
h
Gigi insisivus sentral permanen rahang atas yang telah diberi garis
/li
/li
/li
balok
ttp:/gips putih ....................................................................................
ttp:/
ttp:/ 27
tp:/
libra
/
/
:
p
t
d/
ac.i
.
. sinar-X pada parallel technique
jarah
j.
j.ac
2.10 Posisi gigi, film dan
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
y.
rar(Margono,
rary
rary
b
b
b
i
i
i
radiography
2002)
............................................................
17
l
l
l
/
/
/
:/
:/
:/
http
http
http
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
Radiography ……………………………………………………........
/lib
ttp:/
.id/
28
ac
nej.
28 ry.u
libra
/
/
:
p
tt
/lib
ttp:/
rahang atas............................................................................................
.id/
.id/
h
29
/
.id
j.ac 3.6 Expossing menggunakan
j.ac bisecting technique radiography
j.ac pada gigi
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
ry.u
ry.upermanen rahang atas................................................
ry.u
ry.u
a
a
a
a
r
r
r
r
insisivus
sentral
32
b
b
b
b
i
i
i
i
l
://l
://l
://l
tp://
http
http
http
.id/
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xiv
a
nej.
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
h
.id/
ac
nej.
y.u
3.7
ry.u
h
.id/
y.u
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
t
Garis
dengan cara membuatht
ht pengukuran pada radiografhdilakukan
garis a, b, dan c seperti keterangan pada penelitian laboratoris........
h
33
d/
d/
d/
d/
35
ac.i 3.8 Skema alur penelitian...........................................................................
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
y.un
y.ukedalaman
y.un sentral
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
4.1
Diagram
batang
atap
pulpa
gigi
insisivus
lib
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
permanen rahang atas tinjauan laboratoris dan radiologis dalam
id/
.ac.
nej
ry.u
libra
/
/
:
p
t
satuan millimeter .................................................................................
/
/
id
.ac.
nej
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
y.u
/
rary
lib
tp://
y.u
.id/
ry.u
rary
://lib
http
ry.u
ry.u
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xv
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ry.u
h
ac
nej.
rary
://lib
http
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
h
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
/
rary
://lib
http
y.u
ht
c.id
j.a
.une
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
j.a
.une
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
h
.id/
y.u
h
.id/
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
37
h
.id/
ry.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ry.u
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
nej
libra
/
/
:
p
tt
h
id
.ac.
ht
/
c.id
a
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ry.u
libra
/
/
:
p
tt
ry.u
ry.u
h
.id/
y.u
y.u
ht
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
r
ibra
l
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
DAFTAR
ht LAMPIRAN
ht
h
Halaman
/
d/
d/
d/
i
i
i
.
.
.
c
c
c
c.id
a Lampiran A. Perhitungan
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Besar Sampel ....................................................
47 .un
y.un
y.un
y.un
r
r
r
ry
a
a
a
r
r
r
ib
ibKuisioner Penelitian ..............................................................
ib
ib49ra
l
l
l
l
/
/
/
/
Lampiran
B.
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
http
http
http
Lampiran C. Surat Pernyataan Kesediaan Menjadi Responden (Informed
.id/
ac
nej.
ry.u
libra
/
/
:
p
t
Consent).................................................................................
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.id/
51
.u
.u
Lampiran D. Surat
Kesediaan MenjadiryPengamat
...................
ryPernyataan
ac
nej.
u
52 ry.
a
a
r
r
b
b
b
i
i
i
l
l
l ra
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
Lampiran
htt E. Data Pengamatan Kedalaman
htt Atap Pulpa Gigi Insisivus htt
Sentral Permanen Rahang Atas .............................................
.id/
.id/
h
53
.id/
/
.id
56
ac
j.ac Lampiran F. Uji Statistik
j............................................................................
j.ac
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
.u Bahan Penelitian......................................................
ry.u
rydan
ry.u
ry.u
Lampiran G. ibAlat
58
a
a
a
a
r
r
r
r
b
b
b
i
i
i
l
://l
://l
://l
tp://
httpH. Pengukuran Hasil Penelitian………………………………..
http
http 60
Lampiran
.id/
.id/
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
/
rary
.id/
ry.u
rary
://lib
http
ry.u
ry.u
ry.u
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
/
c.id
.id/
ac
nej.
y.u
/
c.id
ac
nej.
y.u
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht xvi
a
nej.
h
.id/
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
a
nej.
ry.u
h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
h
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
ac
nej.
ry.u
h
.id/
ry.u
libra
/
/
:
p
t
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
h
.id/
h
.id/
ry.u
h
ac
nej.
rary
://lib
http
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
tt
/
h
c.id
j.a
.une
.id/
ac
nej.
libra
/
/
:
p
t
/
rary
://lib
http
y.u
ht
c.id
j.a
.une
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
c.id
ht
/
c.id
a
nej.
h
.id/
ac
nej.
r
ibra
l
/
/
:
tp
ht
j.a
.une
lib
tp://
.id/
ac
nej.
h
h
/
c.id
a
nej.