GÖMÜLÜ GERİLME GÖSTERGESİ

8.6 GÖMÜLÜ GERİLME GÖSTERGESİ

  Gömülü gerilme göstergesi plastik veya kağıt bir desteğe sıkıca gömülmüş benzer telden yapılmıştır. Sonra destek gerilme altında elemana yapıştırılır, ve elemana uygulanan gerinme ile aynı gerinmeye maruz kalır. Şimdiye kadar, gömülü gerilme göstergesi desteğe yapıştırılmış telden oluşmaktaydı, fakat bu yeni yaklaşım yaprak tipi gerilme göstergesinin yapımına olanak sağladı. Gömülü yaprak tipi gerilme göstergeleri ince bir yaprağın içine sarılmış ve arka yüzeye yapıştırılmış iletken alaşımları kullanan bir baskı devre süreciyle yapılmaktadır. Bir bakır-nikel alaşımı olan konstantan en yaygın kullanılan malzemelerden biridir.

  Şekil-8.7'da çeşitli farklı gömülü yaprak tipi göstergeler gösterilmektedir. Bu gerilme göstergeleri makine parçaları üzerindeki, jet uçaklarının motorlarındaki ve diyafram üzerindeki gerinmeyi ölçmek için özel olarak tasarlanmışlardır. Bir mikrobilgisayar gerinme verisinden aldığı örnekleri kontrol merkezindeki bir ana bilgisayara aktarır. Burada veri okunur, çözümlenir

  Bölüm 8 Gerinmenin Ölçümü

  Yrd.Doç.Dr. Dilşad Engin

  ve örneğin gelmekte olan arıza oluşmadan belirlenir.

  (a) Doğrusal gerilme göstergeleri

  (c) Diyafram gerilme göstergesi

  (b) Çeşitli gerilme göstergeleri

  (d) Eksenel gerilme ölçerler

  Şekil 8.7 Çeşitli yaprak tipi gömülü gerilme göstergesi Yaprak tipi gerilme göstergeleri birkaç standart direnç değerinde üretilmektedir. En çok bilineni

  120  ve 350  'dur. Aynı zamanda az bulunmakla beraber, 600  ve 300  'luk gömülü yaprak tipi gerilme göstergeleri de vardır. Yaprak tipi gerilme göstergelerinin sakıncalarından biri metal yaprağın direncinin sıcaklıkla artmasıdır ve bu etkinin giderilmesi gerekir. Bu sorunun çözümü için ölçme göstergesine dik açılarda yerleştirilmiş ikinci bir gösterge sıcaklık kompanzasyonu için kullanılmaktadır.

  Sıcaklık, göstergenin ve yapıştırıldığı malzemenin genleşmesine neden olur. Bu nedenle yapıştırılacağı malzeme ile uyum içinde olması için dikkatlice denetlenmiş ısıl genleşme faktörüne sahip göstergeler kullanılmalıdır.

  Göstergeyi makine parçasına veya yük hücresine birleştirmek için kullanılan yapıştırıcı göstergenin doğruluğuna etki eder. Yalnızca üreticinin önerdiği yapıştırıcı kullanılmalıdır. Kullanımda iki çeşit yapıştırıcı vardır. Oda sıcaklığında donan soğuk yapıştırıcı ve daha yüksek bir sıcaklık değerinde donan ısıl yapıştırıcı. Yapıştırıcının kullanılamayacağı durumlarda makine parçasına kaynakla birleştirilen özel göstergeler de bulunmaktadır.

  Gerilme göstergelerini nem ve fiziksel zarardan korumak için özel poliüretan vernikler vardır. Bir başka önemli sorun tüm gerilme göstergelerinin gerinme altında düşük direnç

  göstermeleridir. Tipik bir 120  'luk gerilme göstergesi 1  'dan düşük bir direnç değişimine sahip olacaktır. Ölçme devreleri de çok doğru olmalıdır.