EFEK ANTIBAKTERI EKSTRAK ETANOL BIJI KAKAO PERTUMBUHAN Shigella dysentriae SECARA IN VITRO

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i

:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n

u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i

l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u

b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne

.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

.id

.id


ac
nej.

b.u

gili
://di

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i

i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig


.id

ac
nej.

b.u

gili
://di

.id

ac
nej.

b.u

gili
://di


http

http

ac
nej.

b.u

gili
://di

http

EFEK ANTIBAKTERI EKSTRAK ETANOL
BIJI KAKAO (Theobroma cacao) TERHADAP
PERTUMBUHAN Shigella dysentriae
SECARA IN VITRO


SKRIPSI

oleh
Alfa Rianul Setiawan
NIM 082010101064

FAKULTAS KEDOKTERAN
.cid.id
JEMBER ac.id
aj.caUNIVERSITAS
.
j
je. j.ac.id
e
e
2012
n
n
e
.u n

.u n

giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

EFEK ANTIBAKTERI EKSTRAK ETANOL
BIJI KAKAO (Theobroma cacao) TERHADAP
ca.cid.id
ca.cid.id
PERTUMBUHAN
Shigella dysentriae
a
a
.
.
j
j
uneej. SECARA IN VITRO
uneej.
ilib.b.un
ilib.b.un

idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
SKRIPSI
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigmemenuhi
idgigil guna melengkapi tugas akhir
dan
salah satu syarat ://d/idgigil
/:d
:p//:d
:p/diajukan
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt Studi Pendidikan Dokter (S1)hthtp
hhtt
untuk menyelesaikan Program
ttp:/
dan mencapai gelar Sarjana Kedokteran

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
oleh
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt Setiawan
hhtt
Alfa Rianul

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

je. j.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

je. j.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

NIM 082010101064

FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS JEMBER
d
d
2012
ac.i .id
ac.i .id

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

i

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

PERSEMBAHAN

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.ini untuk:
nej.
.bu.n
.bu.n
.bskripsi
.bu.n
Kupersembahkan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
1.
Allah
SWT
dan
Rasulullah
SAW
atas
anugerah,
rahmat,
dan
hidayah-Nya
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

berupa ilmu yang sangat berharga ini.

d
id.id Ayahanda Toto’
2. Orang tuaku tercinta,
ac.i .idIbunda Wiwit Ainul Hayati
ac.dan

ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
neyang
nej dan kasih sayang tiada
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Bara Setiawan
senantiasa memberikan
doa
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
henti,
serta
yang
mendidik
saya
menjadi
manusia
yang
lebih
baik.
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
3. Kakek nenekku tercinta, Mbah Sudjad, Mbah Siti Romlah, Eyang

ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej. sayang.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
memberikan
kasih
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Guru-guruku tercinta, yang htelah
thttp mendidik saya untuk menjadi
hthttpmanusia
h4.thttp
d.id Siti Sumilah yang senantiasa
d
Mulyadi, dan Almh.
ac.ciEyang
ac.ci .id mendoakan dan

yang berilmu dan bertakwa.

id
id.id
5. Almamater Fakultas
Universitas Jember.
.ac.c.id
.ac.cKedokteran

jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ii

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
“Dan
Allah
menyukai
orang-orang
yang bersih”.
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

MOTO

(terjemahan Surat At-Taubah ayat 108)*)

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej.
nej.
nej. dan Terjemahannya.ilib.bu.n
nRepublik
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.Qur’an
*)
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Departemen
Agama
Indonesia.
1998.
Al
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
Semarang:
hthttp PT Kumudasmoro Grafindo.
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

iii

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
Saya
yang
bertanda
tangan
di
bawah
t
t
hthttp
hthttp ini:

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

PERNYATAAN

Nama : Alfa Rianul Setiawan

d
d
d
d
NIM : 082010101064
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ndengan
ne ilmiah yang berjudul
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
menyatakan
sesungguhnya bahwa
karya
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:d
:p//:Kakao
:p//:d
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
“Efek
Antibakteri
Ekstrak
Etanol
Biji
(Theobroma
cacao)
Terhadap
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Pertumbuhan Shigella dysentriae” adalah benar-benar hasil karya sendiri, kecuali

d.id
.cid.id diajukan pada
sumbernya, belumacpernah
ca.cid.id
ca.cid.id kutipan yang sudah saya
ca.cisebutkan
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
e
e
e
e
j.
n
ej. bukan karya jiplakan.b.u
nej.
nej.
ndan
nebertanggung
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
institusi
mana
pun,
Saya
jawab
atas
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
keabsahan
sikap ilmiah yang harus
p
p
hthttdijunjung
hthttp dan kebenaran isinya sesuai
hthttdengan
tinggi.

d
d
d
d
Demikian pernyataan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idtanpa ada tekanan
aj.ca.ci .idini saya buat dengan sebenarnya,
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
u.n
ne
ne sanksi akademik jika
nemana pun serta bersedia
ne
.bu.n
.b
.bupihak
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
dan
paksaan
dari
mendapat
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ig il
/:d
/:d
:p//:d
:p//:d
:p/dikemudian
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
t
t
t
ternyata
hari
pernyataan
ini
tidak
benar.
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Jember, 21 Februari 2012

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

c.cid.id
Yangj.a
menyatakan,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
j.
n
nej.
neRianul
.bu.n
.buAlfa
u
u
b
b
.
i
i
l
l
Setiawan
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
NIM 082010101064
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

iv

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

SKRIPSI

EFEK ANTIBAKTERI EKSTRAK ETANOL
d(Theobroma cacao) TERHADAP
d
BIJI KAKAO
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
Shigella.udysentriae
n
u.n
ne
ne
.bPERTUMBUHAN
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
b
i
i
gigil
SECARA IN
//didgigil
//didVITRO

: /
hthtp
ttp:/

: /
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
Oleh:
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Alfa Rianul Setiawan
NIM 082010101064

Pembimbing:

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

: dr. Enny Suswati,
ca.cid.id
ca.cid.idM. Kes
a
a
c
.
.
.
j
j
j
a
.
.
.
e
e
e
u.n
nej
nej
nej
.bu.n
.bIr.
.bu.n
Dosen
Pembimbing
Anggota I : iDr.
Misnawi
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:II
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Dosen
Pembimbing
Anggota
:
dr.
Pipiet
Wulandari
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

d
Dosen Pembimbing
ac.i .id Utama

v

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

PENGESAHAN

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
d
/:cacao)
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
Skripsi
berjudul
“Efek
Antibakteri
Ekstrak
Etanol
Biji
Kakao
(Theobroma
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Terhadap Pertumbuhan Shigella dysentriae” telah diuji dan disahkan oleh

d
d
d
aj.ca.ci .id Fakultas Kedokteran Universitas
aj.ca.ci .id Jember pada:
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne21 Februari 2012
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
hari, tanggal il:ibSelasa,
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
//dig
/
/
p
p
tempat
:
Fakultas
Kedokteran
Universitas
Jember
t
t
t
t
hhtt
hhtt

ca.cid.id Penguji I
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ig ili
idgigili
/:d
/:d
/
:
/
//dig
/
p
t
hthttp
dr. Sugiyanta, M. Ked

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id NIP 197902072005011001
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
/
/
//dig
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

id.id
ca.cid.id
ca.cPenguji
a
a
II
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
dr. Heni Fatmawati, M. Kes

id.id
ca.cid.id
aj.ca.cNIP
197602122005011001ej.a
.
j
.
e
nej
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

id.id V,
ca.cid.id Penguji III,
ca.cid.id
ca.cPenguji
ca.cid.id Penguji IV,
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

dr. Pipiet Wulandari
Dr. Ir. Misnawi
Enny Suswati, M. Kes
d
d.id dr.
id.id 1982072020080122002 ac.id.id
i
i
.
.
.
d
i
c
c
c
NIK 111000217
aj.acNIP
aj.ac.
aj.ac NIP 197002141999032001
.
.
.
je. j.ac
j
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
b u
giigliiblib.u
giigliiblib.u
giigliiblib.u
i
i
i
idgiigliilib.
d
d
d
/
/
/
/:d
/
/
/
: /d
: /d
: /d
//
Mengesahkan,
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
Dekan Fakultas Kedokteran Universitas Jember

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

id
id
aj.ca.NIP
c.id197002141999032001ej.aj.ca.c.id
.
j
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
vi

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

dr. Enny Suswati, M.Kes

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

RINGKASAN

Efek Antibakteri Ekstrak Etanol Biji Kakao (Theobroma cacao) Terhadap
Pertumbuham Shigella dysentriae; Alfa Rianul Setiawan, 082010101064; 2012:
47 halaman; Fakultas Kedokteran Universitas Jember.
Shigellosis merupakan salah satu kasus infeksi gastrointestinal yang
masih sering terjadi khususnya di Indonesia. Penyakit ini disebabkan bakteri
Shigella dysentriae. Pengobatan disentri tidak lepas dari penggunaan antibiotik
sebagai terapinya. Namun, saat ini S. dysentriae semakin resisten terhadap
beberapa jenis antibiotik. Salah satu alternatif untuk mengatasi masalah ini adalah
pemanfaatan tanaman obat, salah satunya adalah Coklat (Theobroma cacao).
Kandungan kimia daun coklat yang berpotensi sebagai antibakteri adalah katekin,
tanin, dan flavonoid.
Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui efek antibakteri ekstrak etanol
biji kakao terhadap pertumbuhan S. dysentriae dan Kadar Hambat Minimalnya
(KHM). Metode uji aktivitas antibakteri yang digunakan adalah metode difusi
sumuran. Jenis penelitian adalah kuasi eksperimental dengan rancangan penelitian
Posttest Only Control Group Design. Sampel yang digunakan adalah bakteri S.
dysentriae. Konsentrasi larutan uji yang digunakan adalah 7,8; 15,6; 31,2; 62,5;
125; 250; 500; dan 1000 mg/ml. Kontrol positif menggunakan suspensi
siprofloksasin dan kontrol negatif menggunakan aquadest steril. Data yang
diperoleh berupa diameter zona hambat yang terbentuk di sekitar sumuran dan
diukur dengan jangka sorong. Data kemudian dianalisis dengan uji normalitas
Kolmogorov-Smirnov, kemudian dilanjutkan dengan uji Regresi Linier. Untuk
mengetahui apakah masing-masing data memiliki perbedaan yang bermakna
terhadap data yang lain, data dianalisis dengan uji Post Hoc multiple comparisons
dengan metode Mann-Whitney.
Hasil penelitian didapat rata-rata diameter zona hambat yang dihasilkan
oleh konsentrasi ekstrak 7,8; 15,6; 31,2; 62,5; 125; 250; 500; dan 1000 mg/ml
berturut-turut adalah 10; 10,7; 12,27; 15,07; 18,07; 19,03; 20,13; dan 21,13 mm.
vii

.id

.id

ili
//dig

b.u

ac
nej.

ili
//dig

b.u

ac
nej.

.id

ili
//dig

b.u

ac
nej.

.id

ili
//dig

b.u

ac
nej.

Uji normalitas Kolmogoro-Smirnov didapat distribusi data yang normal. Uji
Regresi Linier didapatkan hasil sig. = 0,000. Karena sig. < 0,05, maka dapat
disimpulkan nilai tersebut signifikan yang artinya ekstrak etanol biji kakao
memiliki efek antibakteri terhadap pertumbuhan bakteri S. dysentriae. Penentuan
KHM ekstrak etanol biji kakao secara kualitatif adalah pada konsentrasi 15,6
mg/ml dan secara kuantitatif diatas konsentrasi 9,01 mg/ml. Dari uji Post Hoc
multiple comparisons dengan metode Mann-Whitney didapatkan konsentrasi
ekstrak etanol biji kakao (Theobroma cacao) 1000 mg/ml dan 500 mg/ml
memiliki kemampuan yang setara dengan kontrol positif (suspensi siprofloksasin).

.id

.id

ac
nej.

b.u

gili
://di

.id

ac
nej.

b.u

gili
://di

http

.id

ac
nej.

b.u

gili
://di

http

ac
nej.

b.u

gili
://di

http

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

viii

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

PRAKATA

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:d
/:d
/:Allah
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Puji
Syukur
diucapkan
kepada
SWT
karena
berkat
rahmat
t
t
t
hthttp dan
hthttp
hthttp

karunia-Nya, sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi dengan judul “Efek

d
d
.cid.idKakao (Theobroma cacao)
.cid.id Pertumbuhan
aj.ca.ci .id Antibakteri Ekstrak Etanol
aj.caBiji
aj.cTerhadap
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
a
e
e
e
e
ne
neini sampai dengan selesai.
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Shigella dysentriae”
Skripsi
ini disusun untuk
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:p//:d
:p//:d
:pFakultas
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
memenuhi
persyaratan
dalam
menyelesaikan
pendidikan
strata
satu
(S1)
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Kedokteran Universitas Jember.

d.id
Penyusunan skripsi
pihak. Oleh
d tidak lepas dari bantuan
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.iini
ca.cibanyak
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bumenyampaikan
.bu.n
u
u
u
u
karena
itu,
penulis
terima
kasih
kepada:
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
1. hdr.
Fakultas KedokteranhtUniversitas
thttpEnny Suswati, M.Kes. selaku
p
hthttDekan
http

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

Jember dan Dosen Pembimbing Utama atas segala fasilitas dan kesempatan

ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
u.n
nej
nej dalam membimbing
nej pikiran, tenaga dan ilperhatiannya
.bu.n
.bu.n
.bwaktu,
u
u
u
b
b
b
Jember serta
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
penulisan
tugas
akhir
ini;
hhtt
hhtt
hhtt
id
idid
yang diberikan selama
pendidikan kedokteran
.ac.c.id di Universitas
.ac.c.menempuh

2. Dr. Ir. Misnawi dan dr. Pipiet Wulandari selaku Dosen Pembimbing Anggota I

dan
dalam
id
ca.cid.id dan II yang telah meluangkan
ca.cid.id
ca.cid.perhatiannya
ca.cid.id waktu, pikiran, tenaga,
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.ini dan selama perkuliahan;
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
penulisan
tugas
akhir
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
thttSugiyanta,
3. hdr.
M. Ked dan dr. Heni
M. Kes sebagai dosen
p
p
hthttppenguji
hthttFatmawati,
yang banyak memberikan kritik, saran, dan masukan yang membangun dalam

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id penulisan skripsi ini;
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
neAinul Hayati tercinta atas
ne Setiawan dan IbundailibWiwit
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
4.
Ayahanda
Toto’
Bara
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
t
t
t
moril, materi, doa, dan
curahan kasih sayang yang
hhtt tak akan
hhsemua
hdukungan
tt
htt
pernah putus;

id Sudjad, Mbah Siti jRomlah,
ca.cid.Mbah
ca.cid.id 5. Kakek nenekku tercinta,
ca.cid.id
ca.cid.id Eyang Mulyadi,
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nSiti
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
dan
Almh.
Eyang
Sumilah
yang
senantiasa
mendoakan
dan
memberikan
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
thttp sayang.
hkasih
hthttp
hthttp
6. Adikku Beta Rianul Setiawati, untuk semua dukungannya;

d
d
d
id sayang, motivasi, semangat,
ca.cid.kasih
aj.ca.ci .iddan bantuan yang
ajatas
aj.ca.ci .id 7. Mekania Tamarizki,
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
n
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.henti;
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
diberikan
tiada
i
i
i
i
idgigil
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ix

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

8. Rekan kerjaku, Nila Nuril Fatima atas bantuannya selama penelitian;

ca.cid.id 9.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
n
ej. selaku teknisi Pusatb.u.n
nej.
nej. Mas Panji, Pak Abu,
nKarno
.bu.Nadya,
.bu.n
Fitratin, Mbak
Pak
u
u
u
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Penelitian
Kopi
dan
Kakao
Indonesia;
atas
bantuan,
perhatian
dan
semangat
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Mbak Lilis, selaku analis
.id.idUNEJ dan Mbak
c.id.idLaboratorium MikrobiologicFK

yang diberikan selama penelitian ini;

d
d
d
id.id telah berjuang bersama-sama
aj.ca.ci .id 10. Seluruh angkatane2008
aj.ca.cyang
aj.ca.ci .iddemi sebuah gelar
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Sarjana Kedokteran;
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
11.hSemua
pihak
yang
tidak
dapat
disebutkan
satu
per
satu.
t
t
thtp
t
t
hhtt
hhtt
tt
Penulis juga menerima segala kritik dan saran yang membangun dari

ca.cid.id
ca.cid.id semua pihak demi kesempurnaan
ca.cid.id skripsi ini. Akhirnya jpenulis
ca.cid.idberharap, semoga
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
skripsi
ini
dapat
bermanfaat.
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Jember, 21 Februari 2012
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
/
/
//dig
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Penulis
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

x

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
DAFTAR ISI
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
d
d
Halaman
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
ne
n......................................................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
HALAMAN iJUDUL
i .bu.une
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
HALAMAN
PERSEMBAHAN
....................................................................
ii
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN MOTTO ....................................................................................

iii

iv
ca.cid.id
ca.cid.id HALAMAN PERNYATAAN
ca.cid.id.......................................................................
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
HALAMAN
PEMBIMBINGAN
..................................................................
v
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
PENGESAHAN .......................................................................
vi
hthttp
hthttp
hthttp
RINGKASAN .................................................................................................

vii

d
d
d
d
ix
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id PRAKATA .....................................................................................................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
DAFTAR
ISI
..................................................................................................
xi
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
t
t
t
DAFTAR
TABEL
..........................................................................................
xiv
hhtt
hhtt
hhtt
DAFTAR GAMBAR .....................................................................................

xv

.................................................................................
xvi
ca.cid.id DAFTAR LAMPIRAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej. .............................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
BAB
1.
PENDAHULUAN
1
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
1
tp Latar Belakang ...............................................................................
hthttp
hthttp
htht1.1

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

1.2 Rumusan Masalah .........................................................................

3

ca.cid.id
3
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.Penelitian
u
u
u
b
b
b
i
i
i
1.4 Manfaat
.........................................................................
4
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
BAB
5
hhtt
hhtt
hh2.
tt TINJAUAN PUSTAKA ...................................................................
.id
.idid
1.3 Tujuan Penelitian
j.ac c.id
j.ac c............................................................................

2.1 Shigella dysentriae ..........................................................................

5

id.id
.cdysentriae
ca.cid.id
ca.cid.id
2.1.1 Morfologi
S.c
............................................................
5
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
j.
nej.
nej.
neAntigen
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
2.1.2
Struktur
S.
dysentriae
..................................................
6
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
6
hthttp2.1.3 Metabolit Kuman S. dysentriae
hthttp
hthttp ................................................
2.1.4 Shigellosis ................................................................................

7

d
d
d
2.2 Kakao ..............................................................................................
8
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne
ne ................................................................................
.bu.n
.buKakao
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.3 Sejarah
9
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
xi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

2.4 Polifenol sebagai Antibakteri ........................................................

10

12
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
nej.
ne.....................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
2.5.1ilKatekin
13
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:d
/:Antibakteri
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
2.6
......................................................................................
15
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

id.id
2.5 Polifenol Kakaoc...............................................................................
c.id.id

2.7 Uji Aktivitas Antibakteri ...............................................................

15

d
2.8 Siprofloksasina.................................................................................
c.id.id
ac.i .id

16
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
2.9 Kerangka
Konseptual
Penelitian ..................................................
17
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
2.10
Hipotesis
Penelitian
......................................................................
17
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
BAB 3. METODE PENELITIAN ................................................................

18

18
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
ej.
nej.
nPenelitian
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
3.2 Rancangan
....................................................................
18
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
19
tp Metode Uji Kepekaan Kuman
hthttp
htht3.3
hthttp terhadap Antibakteri .................

d
.cid.id
3.1 Jenis Penelitian
ac...............................................................................
ac.ci .id

3.4 Sampel .............................................................................................

19

20
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej
nej
nej
nPenelitian
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
3.5.1
Tempat
.....................................................................
20
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p/3.5.2
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Waktu
Penelitian
......................................................................
20
hhtt
hhtt
hhtt

id
id
3.5 Tempat dan Waktu
.ac.c.id
.ac.c.idPenelitian ......................................................

3.6 Variabel Penelitian .........................................................................

20

20
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
j.
nej.
nej.
neTerikat
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.6.2
Variabel
.......................................................................
21
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
21
hthttp
hthttp
hthttp3.6.3 Variabel Terkendali ..................................................................

d
.id
3.6.1 Variabelj.Bebas
ac.ci .id.........................................................................
j.ac c.id

3.7 Total Polifenol ................................................................................

21

ca.cid.id
22
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej ...............................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.Bahan
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.9 Alat
dan
23
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
23
hhtt
hhtt
hhtt 3.9.1 Alat ...........................................................................................
.id
.id
3.8 Definisi Operasional
j.ac c.id
j.ac c.id.......................................................................

3.9.2 Bahan ........................................................................................

23

ca.cid.id ......................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
3.10 Prosedur Penelitian
24
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.Alat ........................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.10.1
Persiapan
24
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Biji Kakao ...................................
Etanol
24
hthttp3.10.2 Pembuatan Ekstrak h
hthttp
3.10.3 Pembuatan Konsentrasi Ekstrak Etanol Biji Kakao ...............

27

d
d
.cid.id 0,5 Mc Farland ......................................
3.10.4 Pembuatan
27
aj.ca.ci .id
aj.caLarutan
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
ne
ne Suspensi S. dysentriae
.b.........................................
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.10.5
Pembuatan
28
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
xii
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
//dig
p://d

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

3.10.6 Pembuatan Media Agar Mueller Hinton ................................

28

28
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
ej.
nej.
nPerlakuan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
3.10.8
Tahap
.....................................................................
28
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
3.10.9
Tahap
Pengamatan
.................................................................
29
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
3.10.7 PembuatancSuspensi
Siprofloksasin .......................................
.id.id
c.id.id

3.11 Analisis Data .................................................................................

30

d.id
d
3.12 Alur Penelitian
ac.i.............................................................................
ac.i .id

30
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej Ekstrak ..............................................................
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
3.12.1
Pengenceran
30
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p/3.12.2
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Alur
Penelitian
.......................................................................
31
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN ........................................................

32

32
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej. Etanol Biji Kakao i...............................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
4.1.1ilHasil
Ekstrak
32
b
b
b
i
i
i
l
l
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Ekstrak Etanol Bijiht ttp
hthttp4.1.2 Hasil Pengamatan Efek
hthAntibakteri
ttp
h

d
.cid.id
4.1 Hasil Penelitian
ac...............................................................................
ac.ci .id

Kakao Terhadap Pertumbuhan S. dysentriae ...........................

32

34
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
n
nej
nej
ne...................................................................................
.bu.n
.bu.n
.buData
u
u
u
b
b
b
4.2 Analisis
35
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:d
:p//:Pembahasan
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4.3
....................................................................................
38
hhtt
hhtt
hhtt

id
.cid.id ................................................................
4.1.3 Kadar Total
.ac.c.id
.acPolifenol

BAB 5. PENUTUP .........................................................................................

43

5.1 Kesimpulan j.....................................................................................
43
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.b..............................................................................................
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
5.2
Saran
43
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
44
hthttp
hthttp
hthttp PUSTAKA ....................................................................................
LAMPIRAN ...................................................................................................

48

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj