IMPLEMENTASI PENDEKATAN KETERAMPILAN PROSES MELALUI PEMANFAATAN LEMBAR KERJA SISWA UNTUK MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR IPS SISWA KELAS IVA SDN MANGLI 01 TAHUN AJARAN 2010 / 2011

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i

l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id

.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.

j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d

aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t

t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/

/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej. PENDEKATAN KETERAMPILAN
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
IMPLEMENTASI
PROSES
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
PEMANFAATAN
KERJA SISWA hUNTUK
p
p
hthttMELALUI
hthttLEMBAR

h

MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR IPS

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

dd
id.id
SISWA
IVA SDN MANGLI
aj.ca.ci .iKELAS
aj.ca.c01
.
.
j
j
e
e
ne TAHUN AJARAN i2010
ne
.bu.n
.bu./n
u
u
b
b
i
i
2011
l
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
SKRIPSI
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili Sebagai Salah Satu Syarat://Menyelesaikan
Diajukan
Program Sarjana (SI)
d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
pada Program StudihPendidikan
Guru Sekolah Dasar ht ttp
thttp
hthttp
h

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan
Universitas Jember

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
Darwis
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
NIM 070210204045
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Oleh:

d

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

:// /d
hthtp
ttp:/

:p//://d
hthtp
tt2011

:// /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
i
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d

d

PROGRAM STUDI
aj.ca.ci .SidI PENDIDIKAN GURUeSEKOLAH
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id DASAR
.
.
.
j
j
j
e
e
e
FAKULTAS
ne
nPENDIDIKAN
ne KEGURUAN DANilILMU
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
UNIVERSITAS
il
digigil
digigil
digigJEMBER

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

PERSEMBAHAN

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
Skripsi iniilisaya
persembahkan
untuk :
b
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
1. Almamater
Fakultas Keguruan dan
Ilmu Pendidikan Universitas Jember;

h

id.id 2.
.
c
a
je. j.ac
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
//:d
p //

Ayahanda tercinta Firdaus
id dan Ibunda tersayang Sahria
id yang tiada hentinya

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
4.
//:d
/
/
p

Dienda,S.Psi yang telah id
sabar membimbingku selama ini.
id Semoga Allah selalu

d
aj.ca.ci .id
aj.ca.c.id
aj.ca.c.id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
melimpahkan.u
rahmat
untuk
ne
ne yang tak henti-hentinya
nemereka;
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
l
gigil
idgigidan
idgigil Desiningrum yang telah
idmemberikan
Buat
Linda
dukungan, semangat
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
nasihat;

5.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
cac.id
cac.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
Dwimayanti, .u
Mirsad
Sury
nej.
nej. yono dan Hadrianti ilyang
nej. Sakirsyah, Fahrul Noesa,
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
i
i
b
ili
idgigtawa,
idgigili do’a, nasihat, canda
idgmemberikan
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
selalu
dukungan,tp:semangat,
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
kebersamaannya, semoga langkah kita mendapat ridho-Nya.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
ii
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.c.id
ca.c.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j. motivasi serta dukunganya
j.
memberikan .doa
dan
proses perkuliahan
u.n
ne
neselama
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
gigili
idselesai;
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
sampai
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
ht ttp
3. Ibu
Dr. Nanik Yuliati, M. Pd, Bapak
Drs. Sutjitro, M.Si dan Ibu h
Senny Weyara

h

h

Buat teman-teman terbaikku
.id M. Sahrifin, Titie
.id Haris Setiawan, Idin Ruspian,

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne kesulitan itu terjadi, ada
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Sesungguhnya
sesudah
kemudahan.
Maka, apabila kamu
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l
l
idgigil
idgigil
idgigiselesai
idgigidengan
telah
(dari urusan) kerjakanlah
sungguh-sungguh
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhdan
ttphanya kepada Tuhanlah hhttp
(urusan yang lain)

h

MOTO

hendaknya kamu berharap.
(Terjemahan Al-Qur’an
Surat Alam Nasyrah Ayat
.id
.id 6-8)*)

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
*) Departemen
Agama Republik Indonesia.tp1998.
Al Qur’an dan terjemahanya.tpSemarang:
PT
/
/
/
/
/
/
/
/
p
t
p
hthttp Grafindo
hthttp
hthttp
Kumudasmoro

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
iii
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

Program .Studi
Dasar
ca.cid.id
ca.cid.id: Pendidikan Guru Sekolah
ca.cid.id( SI )
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. berjudul: “Implementasi
nej.
nej.
nyang
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Menyatakan
dengan
sesungguhnya
bahwa
karya
ilmiah
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Pendekatan
untuk
p
p
hthttp Keterampilan Proses Melalui
hthttp Pemanfatan Lembar Kerja
hthttSiswa

h

PERNYATAAN

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne di bawah ini, menyatakan
ne :
.bu.n
.bu.tangan
.bu.n
u
u
u
Saya yang bertanda
bahwa
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
Nama
:
Darwis
t
t
p
hhttp
hhttp
NIM

: 070210204045

Meningkatkan Aktivitas dan Hasi Belajar IPS Siswa KLS IVA SDN Mangli 01 Tahun

d
d
did dalam pengutipan
id
karya sendiri, kecuali
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Ajaran 2010/2011” adalah
aj.ca.benar-benar
aj.ca.ci .jika
c.id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne
ne
ne
ne pada institusi manapun
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.diajukan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
subtansi
disebutkan
sumbernya
dan
belum
pernah
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
serta
bukan
karya
jiplakan.
Saya
bertanggung
jawab
atas
keabsahan
dan
kebenaran
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

isinya sesuai dengan sikap ilmiah yang harus dijunjung tinggi.

id.idsaya buat dengan sebenarnya,
id ada tekanan dan j.aca.cid.id
ca.cid.tanpa
ca.ini
ca.cid.id
Demikian pernyataan
a
a
a
c
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
n
ej.
nej.
nsangsi
nej. serta bersedia mendapat
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.manapun
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
paksaan
dari
pihak
akademik
jika
ternyata
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
dikemudian
hthttp
hthttp hari pernyataan ini tidakhbenar.

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne Jember, Mei 2011 ilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Yang menyatakan,
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej. Darwis
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
NIM.
070210204045
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
iv
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

HALAMAN PENGAJUAN

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:pIMPLEMENTASI
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
PENDEKATAN
KETERAMPILAN
PROSES
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
MELALUI PEMANFATAN LEMBAR KERJA SISWA UNTUK

h

MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASI BELAJAR IPS
SISWA
ca.cid.idKLS IVA SDN MANGLI
ca01.cid.id
a
a
.
.
j
j
e j.
e j.
.un
.un
une TAHUN AJARAN 2010/2011
une

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

igliiblib.
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
SKRIPSI
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt diajukan guna melengkapi tugas
hhttakhir dan memenuhi salah satuhsyarat
htt

h

igliiblib.
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

untuk menyelesaikan Program Studi Pendidikan Guru Sekolah Dasar (S1)
dan imencapai
gelar Sarjana Pendidikan id
d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

aj.ca.c.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
Nama Mahasiswa
e
ne
.bu.n
u
b
NIM
i
l
i
i
idgigil tahun
d
:p//:Angkatan
/
/
p
t
t
hhtt Daerah Asal

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

je.aj.cac.i
je.aj.cac.i
je.aj.cac.i
e
e
e
n
n
n
u
u
u
Disetujui g
oleh
igliibli.b.un
igliibli.b.un
igliibli.b.un
g
g
i
i
i
d
d
d
i
i
i
:// /d
:p//://d
:// /d
thtp
t
hthtp
h
t
ttp:/
ttp:/Dosen Pembimbing I hthtp
Dosen Pembimbing II

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nne
e
ne
nDrs.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
liibli.bu.uYuliati,
l
l
H.
Sutjitro,
M.Si
Dr.igNanik
M.Pd
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
ig
//:d
d196107291988022001
:pNIP.
:p//:d
:p//:d
NIP. 195806241986011001
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
v ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

aj.ca.c.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
Oleh:

c.idid

h

c.idid

je.aj.ac.
je.aj.ac.
: Darwis
e
e
n
n
: 070210204045
liibli.bu.un
liibli.bu.un
i
i
g
g
i
i
: 2007
://d/dig
://d/dig
p
hthtp
h:thtBombana
ttp:/
ttp:/
Tempat, tanggal lahir
: Ewolangka, 07 Oktober 1986
Jurusan/ program
Studi
:
Ilmu Pendidikan/ S1 .PGSD
d
idd
.i d
.idd

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

SKRIPSI

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:pIMPLEMENTASI
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
PENDEKATAN
KETERAMPILAN
PROSES
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
MELALUI PEMANFATAN LEMBAR KERJA SISWA UNTUK

h

MENINGKATKAN AKTIVITAS DAN HASI BELAJAR IPS
SISWA
ca.cid.idKLS IVA SDN MANGLI
ca01.cid.id
a
a
.
.
j
j
e j.
e j.
.un
.un
une TAHUN AJARAN 2010/2011
une

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

igliiblib.
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

igliiblib.
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
Oleh : b.un
ne
u
.
i
l
i
b
i
idgigil
DARWIS
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

NIM.070210204045

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigi:l
idgigil
Pembimbing
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
h t : Dr. Nanik Yuliati, M. Pd
hhtt
Dosen Pembimbing I ht

h

Dosen Pembimbing II

: Drs.H. Sutjiiro, M.Si

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
vi ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.Keterampilan
u
u
u
u
Skripsi berjudul
”Implementasi
Pendekatan
Proses Melalui
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
/Meningkatkan
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Pemanfaatan
Lembar
Kerja
Siswa
untuk
Aktivitas
dan
Hasil
t
t
t
p
hhttp Belajar
hhttp
hhttp

h

PENGESAHAN

IPS Siswa Kelas IVA SDN Mangli 01 Tahun Ajaran 2010/2011” telah diuji dan

ca.cid.id disahkan pada:
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
nej.
n: eJum’at
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Hari
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
: 27 Maret 2011
p
p
hthttTanggal
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili Drs. H. Sutjitro, M. Si://didgigili
idgYayuk
Dra.
igili Mardiati, M.A p://:d
/:d
/
:
/
/
/
/
/
p
t
t
p 195806291987022001 hthttp
hthtp
hthttNIP.
NIP. 195806241986011001
ttp:/

h

Jam

: 09.00

dd 3 Gedung 1 FKIP
d
: jRuang
aj.ca.ci .iUjian
aj.ca.ci .id
.
.
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
Tim
Penguji
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Tempat

Ketua

Anggota:

Sekretaris

c.id.id

je.aj.aPdc
1) Dra. Khatobah,
M.
e
n
u
n
.
NIP.ig
19561003198222001
iliiblib.u

:p//:d
//dig
h2)thtp
ttDr.
Nanik Yuliati, M. Pd

NIP. 196107291988022001

c.id.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

a c
1. (……………………..)
neje. j.a

liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

h

2. (……………………..)

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Mengesahkan,
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp
Dekan FakultashKeguruan
dan Ilmu Pendidikan hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhttMuchtar, S.H, M.Hum
Drs. H. Imam

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
vii
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

Universitas Jember

NIP. 19540712 198003 1 005

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
u.n
ne
ne
ne
ne Allah Swt atas segala
.bu.n
.bu.n
.balhamdulillah
.bukehadirat
u
u
u
u
Puji syukur
penulis panjatkan
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
rahmat
dan
karunia-Nya,
sehingga
penulis
dapat
menyelesaikan
Skripsi
t
t
t
p
hhttp yang
hhttp
hhttp

h

PRAKATA

berjudul “Implementasi Pendekatan Keterampilan Proses melalui Pemanfaatan

d.id
Aktivitas dan.aHasil
ca.cid.id Lembar Kerja Siswa untuk
ca.ciMeningkatkan
ca.cid.id Belajar IPS Siswa j.aca.cid.id
a
a
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
nej.
ne01
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu2011.”Karya
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Kelas
IV
SDN
Mangli
Tahun
Ajaran
2010
/
Ilmiah
ini
disusun
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
untuk
salahsatu mata kuliah
strata satu (SI) pada
Ilmu
p
tp
tp
hthtmemenuhi
hthtPendidikan
hthJurusan
ttp
Pendidikan Program Studi Pendidikan Guru Sekolah Dasar, Fakultas Keguruan dan

d
d
did
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Ilmu Pendidikan, Universitas
aj.ca.ci .Jember.
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne ini tidak lepas dari bantuan
ne
.bu.n
.bu.n
.bSkripsi
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Penyusunan
berbagai
pihak,
oleh
karena
itu
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
penulis
ingin
menyampaikan
ucapan
terima
kasih
yang
tiada
terhingga
kepada:
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

1. Rektor Universitas Jember;

ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
3.
l
i
idgigili
//:d
p //

d
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
a
e
e
e
u.n
nej.
nej. dan Ilmu Pendidikan
nej. Pendidikan Fakultas
.bu.n
.bKeguruan
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Ketua Jurusan
Ilmu
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
Jember;
hthttp
hthttp
hUniversitas
.i id Ilmu Pendidikan;
Dekan Fakultas Keguruan
j.ac c.dan

h

4. Ketua Program Studi Pendidikan Guru Sekolah Dasar Fakultas keguruan dan

d
d
d
d
aj.ca.ci .id Ilmu Pendidikan Universitas
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Jember;
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne yang telah memberikan
ne Pendidikan Guru Sekolah
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
5.
Dosen
Program
Studi
Dasar
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
penuh sabar;
hhttp
hhttdengan
hilmu
httppengetahuan dan membimbing

h

6. Kepala Sekolah, guru, dan siswa kelas IVA SDN Mangli 01 Jember;

ca.cid.id 7.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

id

ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
n
u.n
nej.
nej.
nej. Indrawan Nani, Ahmad
.bu.Krisno
.bu.n
.bSubur
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Abdul Rahman,
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthSemoga
hthttp mendapat
hthttp yang telah mereka berikan,
segala bantuan dan bimbingan
ttp
id

.c.id Hazar, Mutmainnah, .Hasriani,
.
Teman-temanku Rais,
j.acaRhida
j acac.id Arif Taufik, L.D

h

balasan dari Allah Swt. Akhirnya, semoga skripsi ini dapat bermanfaat bagi kita

d
d
aj.ca.ci .id semuanya. Amin. ej.aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
p
hhttp27 Mei 2011
Jember,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Penulis

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

viii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
did
ca.cid.id
aj.ca.ci .id IMPLEMENTASI PENDEKATAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .PROSES
.
.
.
KETERAMPILAN
MELALUI ej.a
j
j
j
.
e
e
e
nej
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
PEMANFAATAN
idgigil
idgigil
idgigil LEMBAR KERJA://dSISWA
idgigil UNTUK MENINGKATKAN
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttpIPS SISWA KELAS IVA hSDN
AKTIVITAS
DAN HASIL BELAJAR
httpMANGLI

h

RINGKASAN

01

TAHUN AJARAN 2010/2011; Darwis; NIM 070210204045; 2011: 60

ca.cid.id Halaman; Jurusan Ilmuj.aPendidikan
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Program
Studi
S1
Pendidikan
Guru
Sekolah
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Dasar Fakultas
dan Ilmu Pendidikan
Universitas
Jember.
ili
ili
idgigili
idgigKeguruan
idgig
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

Menurunya aktivitas dan nilai hasil belajar IPS di sekolah disebabkan oleh

d
did
ca.cid.id pembelajaran yang j.aca.cid.id
aj.ca.ci .id beberapa faktor antara
aj.ca.ci .metode
aj.media
.
.
.
j
j
j
lain;
pembelajaran
dan
e
e
e
e
n
n
n
n
ej.
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
l ilib masih bersifat konvensional,
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigsekolah
idgiigl ilib sehingga pemahaman
diterapkan
di
terhadap
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
:
p:
p
hthtp
hthtp
hthtp
ttkemampuan
ttp:
ttpsiswa
konsep-konsep
IPS sulit dipahami oleh
dan juga berakibat pada

h

siswa dalam memecahkan masalah IPS yang merupakan salah satu kegiatan utama

.cid.id
.cid.id
id
c
c
ca.cid.Salah
ca.cid.id dalam pembelajaran jIPS.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
a
a
satu cara untuk
meningkatkan kemampuan neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
iibli.bu.un
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
pemecahan
IPS, guru harus berperan
beberapa
ig
//d ig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig aktif untuk menciptakan
/dmasalah
/
/
/
p
p
t
t
t
t
thtp
p://d
t
t
t
h
h
h
t
ht
ht Pendekatan dan media tersebut
pendekatan
dan media pembelajaran.
dapat

h

lebih banyak
d.id mendekatkan IPS kepadacsiswa
d
d.id
d.id dan dapat memberikan kesempatan
i
i
i
.
.
.
c
c
aj.ac kepada siswa untuk eberpartisipasi
aj.ca.ci .id
aj.a
aj.ac
c
.
.
.
.
j
j
j
j
aktif
dalam
kegiatan
pembelajaran
serta
siswa
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil dari realitas yang ada di:/sekitarnya
idgigil dan membangun pengetahuan
dapat menemukan
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
hhttp dan hasil
hhttp untuk meningkatkan aktivitas
hhttmandiri.
secara
Penelitian ini dilakukan

h

proses dengan pemanfaatan LKS mata
id.keterampilan
id.id belajar melalui pendekatan
.
.
d
i
c
c
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
e
e
e
e
pelajaran IPS siswa
kelas
Kecamatan
n
nej.
nej. Kaliwates Kabupaten
nej. IVA SDN Mangli il01
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li
ili
idgigiPelajaran
idgigili
idgigiliini
idgigrumusan
Jember :Tahun
2010/2011. Adapun
masalah dari penelitian
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
p
hthtt(1)
hthttpaktivitas pembelajaran IPShpokok
adalah
Bagaimanakah peningkatan
bahasan

d.id Produksi Komunikasi dan
d.id Perkembangan Alat Teknologi,
d.idTransportasi dengan
i
i
i
.
.
.
c
c
ca.cid.id
c
aj.keterampilan
aj.ac mengunakan pendekatan
a
a
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
.
.
e
e
e
e
proses dengan
LKS pada siswa
ej
nej
npemanfaatan
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
idgigilMangli 01. (2) Bagaimanakah
idgigil
idgpokok
idgigpeningkatan
kelas IVA
SDN
hasil belajar:/IPS
igil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
h ttp
hhttp
bahasan
Perkembangan Alat Teknologi,
Produksi Komunikasi danh Transportasi

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
ix
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

setelah diterapkannya pendekatan keterampilan proses dengan pemanfaatan LKS

d
d.id siswa kelas IVA
id.id 01. Subyek penelitianaini
ca.cid.id
ca.ciadalah
a
aj.ca.ci .id pada siswa kelas IVAeSDN
aj.ca.cMangli
.
.
.
.
j
j
j
j
.
.
e
e
e
n
e anak. Pengumpulan data
nej
ne
n51
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.menggunakan
u
u
u
u
dengan jumlahilisiswa
metode observasi,
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tes,
wawancara
dan
Dokumentasi.
Data
yang
dikumpulkan
berupa
analisis
jawaban
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
siswa terhadap tes awal, tes akhir siklus I, dan tes akhir sklus II, analisis aktivitas

ca.cid.id siswa selama proses pembelajaran
ca.cid.id IPS, dan dalam memecahkan
ca.cid.id masalah IPS, serta j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
nej.
newawancara
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bupeneliti.
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
jawaban
siswa
terhadap
yang
dilakukan
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
data dilaksanakan
tanggal 13 Desember
p
p
hthPengambilan
hthttmulai
hth2010
ttp
ttp sampai

h

dengan tanggal 29 april 2011 Pada siklus I, untuk aktivitas siswa secara individual

d
d
id
d
< 65% dan j.ac.cid
aj.ca.ci .id hanya 11 siswa yang mencapai
aj.ca.ci .id 65% sedangkan 40 siswa
aj.ca.mendapatkan
c.id
.
.
.
j
j
j
a .i
.
e
e
e
e
j
n
n
n
n
e
e
e
e
.bu.un
.bu.u51n siswa yang mengikuti tes
.bu.untuntas sejumlah 19 siswailib
tes hasil belajar
dan
liibli.bu.un
liibdari
liibliyang
i
i
i
i
i
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
//d ig
://ddig
://ddig
://ddig
siswa
p://d
tp:// secara
tp:// tidak tuntas sebanyak 32
tp:// Siklus II untuk aktivitas
hthtp
hthtp
hthtp
tsiswa
tyang
tsiswa.
individual dari 51 siswa 32 siswa yang mencapai  65%

h

sedangkan 19 siswa

.cid.id mengikuti tes yang .ac.cid.id
.cid.idhasil belajar dari 51 siswa
cayang
cates
ca.cid.id mendapatkan < 65% dan
a
a
a
.
.
.
jej.a
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
j.
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
tuntas sejumlah
liilib. sebanyak 14 siswa.
lib.siswa dan siswa yang /tidak
idgiigliilib.
idgiigtuntas
idgiiglii37
idgiigliilib.
d
d
d
/
/
/
/
/
//:d
:
:
:
/
p
thtp
p://
p:// (1) siswa mengalami
p //
dari penelitian hini
hthtp
hthtKesimpulan
ttpeningkatan
ttadalah
ttp:/

h

aktivitas terlihat pada pra siklus aktivitas secara klasikal sebesar 58.52%, Siklus I

d
.cid.id 65.39%n dari persentase.akeaktifan
ca.cid.id siswa di siklus II j.aca.cid.id
aj.ca.ci .id sebesar 55.39% dan siklus
ajII.casebesar
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
n
n
n
n
ej.
ej
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
l ilib
dapat simpulkan
siswa
igl ilib meningkatkan aktivitas
idgiigl ilib
idgiig
idgberhasil
idgiigl ilibbahwa penelitian ini telah
d
d
d
i
/
/
/
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
thtp
p
karena
klasikal, suatu kelas
aktif apabila htelah
hthtp
hthtp
ttp:mencapai
ttpdinyatakan
ttpKriteria

h

persentase  65% dari skor maksimal 100%. (2) siswa mengalami peningkatan hasil

d.id
id.id siswa sebelum tindakan
.cid.id
ca.belajar
ca.cid.id belajar tingkat ketuntasan
ca.cisecara
klasikal sebesar j.ac
a
a
a
c
.
.
.
j
j
j
a
.
e
e
e
e
n
ej.
nej.
nejbelajar
nsiklus
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.buhasil
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
50.98
%,.
Tindakan
I
tingkat
ketuntasan
menjadi
37.25
%.
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp siklus
p
hthttp persentase ketuntasan hasil
hthttpbelajar siswa terlihat setelahhtindakan
Peningkatan

h

II dengan persentasi sebesar 72.54 %, jadi dapat simpulkan bahwa penelitian ini telah

dd
d
d.id
.cid.id
aj.ca.ci .ibelajar
aj.ca.ci .id berhasil meningkatkanej.hasil
aj.ca.cisiswa
siswa karena seorang
dikatakan tuntas ej.a.c
.
.
j
j
a
e
e
nej
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
belajar
apabila
telah
mencapai
skor

65
dari
skor
maksimal
100.
ketuntasan
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp
hhttpsuatu kelas dinyatakan tuntas
hhtapabila
klasikal,
terdapat minimal 70%htelah
http mencapai

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

ketuntasan individual  65 dari skor maksimal 100.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
x
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Halaman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
JUDUL
……........................................................................................
i
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

DAFTAR ISI

HALAMAN PERSEMBAHAN………………………........................................... ii

iii
ca.cid.id HALAMAN MOTO …………………………….....................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bivu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERNYATAAN
……..………………….........................................
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
v
p
hthttp PENGAJUAN …………………………………………………….....
hthttp
hthttp
HALAMAN KETERANGAN JUDUL DAN DOSEN PEMBIMBING

.......

h

vi

d
d
d
d
vii j.ac.cid
aj.ca.ci .id HALAMAN PENGESAHAN
aj.ca.ci .id……………………………………………………..
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
a .i
.
e
e
e
e
j
n
n
n
n
e
e
e
e
PRAKATA....................…………………………………………………………….viii
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibli.bu.un
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
//d ig
://d/dig ix
://d/dig
://d/dig
RINGKASAN………………………………………………………………………
p://d
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/

h

DAFTAR ISI………………………………………………………………………. xi

d
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR TABEL …………………………………………………………………
xiv j.ac.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
n………………………………………………………………
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
DAFTAR
GAMBAR
xv
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
DAFTAR
xvi
hthttp
hthttp
hthttp LAMPIRAN ……………………………………………………………

h

DENAH SD............................................................................................................. xviii

d
d
d
d
aj.ca.ci .id BAB 1. PENDAHULUAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne ………………………………………………….........
ne
.bu.n
.bu1.n
.bu.n
.bBelakang
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
1.1
Latar
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
5
hhttp
hhttp
hhttp1.2 Rumusan Masalah ……………………………………………………
1.3 Tujuan Pembelajaran ………………………………………………

h

6

.cid.id
ca.cid.id……………………………………………………
ca.cid.id
ca.cid.id
1.4 Manfaat Penelitian
7 j.ac
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB
2.
TINJAUAN
PUSTAKA
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp2.1 Hakekat Belajar Mengajar
hthttp
hthttp .....……………………………………
8

h

2.2 Pembelajaran IPS ..……………………………….............................. 9

id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.2.2
Tujuan
Pembelajaran
IPS...............................................................
11
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 2.3 Pendekatan Keterampilan
hhtt
hhtt Proses ..................................................
13

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

id

c. id
c. id
2.2.1 Pembelajaran
10
ej.a.ac. IPS SD...................................................................
ej.a.ac.

xi

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

2.3.1 Pengertian PKP............................................................................. 13

ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej......................................
.bu.n
.buKemampuan
.bu.n
u
u
u
2.3.3
yang Dikembangkan
PKP
15
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.3.4
Upaya
Penerapan
Pendekatan
Keterampilan
Proses.......................16
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
d
2.3.2 TujuanaPKP....................................................................................
14
c.cid.id
ac.ci .id

h

2.4 Lembar Kerja Siswa ............................................................................. 19

idid
id
2.4.1 Pengertian
Kerja Siswa.....................................................
19
.ac.c.Lembar
.ac.c.id

ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
e
e
e
u.n
nej. Lembar Kerja Siswa................
nej.........................................19
nej.
.bPeranan
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.4.2
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
20
hthttp2.5 Aktivitas Belajar ……….…………………..........................................
hthttp
hthttp
2.6 Hasil Belajar

h

……………………………………………................ 22

d
d
d
d
2.7 Hipotesis …………………………………….......................................
23 j.ac.cid
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
a .i
.
e
e
e
e
j
n
n
n
n
e
e
e
e
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibli.bu.un
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
//d ig
//d/dig PENELITIAN ttp://:d
://d/dig
:METODE
BABtt3.
/dig
p://d
hthtp
hhp
hhttp /
ttp:/
ttp:/

h

ca.cid.id
cac.i
cac.i
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
3.1.2ib.Waktu
.........................................................................
25
u.n
nej.
nej.
nejPenelitian
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
3.2
Subjek
Penelitian
.................................................................................
25
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

..............................................
25
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ac.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
3.3.2ib.LKS……………….........................................................................
26
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
3.3.3
Aktivitas Brlajar..............................
..............................................
26
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

3.1 Tempat Dan Waktu Penelitian............................................................. 24

3.1.1 Penentuan.iTempat
24
dd Dalam Penelitian..............................................
.idd

3.3 Definisi Operasional ……………………............................................. 25
3.3.1 Pendekatan
Proses
id
c.idKeterampilan

3.3.4 Hasil Belajar

......................................................................... 26

3.4 Jenis Penelitian…………………..
.........................................................
27
c.id.id
c.id.id

ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
3.5 Metode
Data .……………...........................................
28
.bu.Pengumpulan
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
3.5.1
Metode
Observasi...........................................................................
28
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

3.5.2 Metode Wawancara......................................................................... 28
3.5.3 Metode Tes......................................................................................
29
c.id.id
c.id.id

d
aj.ac
aj.ca.ci .id
aj.ac
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
ne
ne Dokumentasi.....................................................................
.bMetode
.bu.n
.bu.n
3.5.4
29
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p3.6
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Sumber
Data
……………………........................................................
29
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

3.7 Rancangan Penelitian …………………….......................................... 30

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

xii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

3.8 Prosedur Penelitian …………………………………………………... 31

ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
3.8.2
Tahap-Tahap
dalam Penelitianil.......................................................
31
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
3.9
Teknis
Analisis
Data
............................................................................
37
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej. SDN Mangli 01.............................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.Kondisi
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
4.1
Situasi
39
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
40
p
hthttp4.2 Hasil Penelitian ………………………………………………………
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
.cid.id
3.8.1 Tindakan
...................................................................
31
acPendahuluan
ac.ci .id

4.2.1 Tindakan Pendahuluan ………………………………………..... 40

ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
u.n
nej
nej
nej
.bu.n
.bPelaksanaan
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
4.2.3
Siklus
I
……………………………………………
41
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4.2.4
Pelaksanaan
Siklus
II
...................................................................
46
hhtt
hhtt
hhtt
.id.id
.id
4.2.2 Pra Siklus
40
j.ac c..................................................................................
j.ac c.id

4.3 Analisis Data ……………………………………………………......... 49

d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej. Hasil Belajar Siswa...........................................................
.bu.n
.bu.n
.bAnalisis
u
u
u
b
b
b
i
i
i
4.3.2
50
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
52
hthttp
hthttp ...........................................................
hthttp 4.3.3 Analisis Hasil Wawancara
.i
.ci .id Siswa ..............................................................
4.3.1 Analisis
49
j.ac c.id
j.acAktivitas

h

4.4 Temuan Penelitian ................................................................................ 53

d
d
.
.
e
e
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b