ANALISIS PERSEPSI TINGKAT PEMAHAMAN, PERAN PENDAMPINGAN, DAN PELATIHAN APARATUR PEMERINTAH DAERAH KABUPATEN JEMBER TERHADAP PENERAPAN BASIS AKUNTANSI CASH TOWARD ACCRUAL ATAS PENGAKUAN TRANSAKSI DALAM PENGELOLAAN KEUANGAN DAERAH SESUAI DENGAN SAP
ANALISIS PERSEPSI TINGKAT PEMAHAMAN, PERAN
PENDAMPINGAN, DAN PELATIHAN APARATUR PEMERINTAH
DAERAH KABUPATEN JEMBER TERHADAP PENERAPAN BASIS
AKUNTANSI CASH TOWARD ACCRUAL ATAS PENGAKUAN TRANSAKSI
DALAM PENGELOLAAN KEUANGAN DAERAH SESUAI DENGAN SAP
diajukan untuk memenuhi persyaratan dalam menyelesaikan
gelar sarjana Jurusan Akuntansi Fakultas Ekonomi
Universitas Jember
SKRIPSI
Oleh:
MASLUHATUL MUNIROH
NIM. 070810391238
JURUSAN AKUNTANSI
FAKULTAS EKONOMI
UNIVERSITAS JEMBER
2010
i
.id
.id
ili
/dig
b.u
ac
nej.
gili
://di
b.u
ac
nej.
.id
gili
://di
b.u
ac
nej.
.id
gili
://di
b.u
ac
nej.
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
LEMBAR
PERNYATAAN
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d.id ini:
d
d
aj.cadi.cibawah
aj.ca.ci .id Saya yang bertanda tangan
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne Muniroh
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Nama
:
Masluhatul
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
t
t
NIM
:
070810391238
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
menyatakan dengan sesungguhnya bahwa karya tulis ilmiah yang berjudul ” Analisis
d
Aparatur
ca.cid.id Persepsi Tingkat Pemahaman,
ca.cid.id Peran Pendampingan,j.adan
ca.cid.iPelatihan
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej. Basis Akuntansi Cash
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Pemerintah
Daerah
Kabupaten
Jember
Terhadap
Penerapan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Toward
Accrual
Atas
Pengakuan
Transaksi
Dalam
Pengelolaan
Keuangan
Daerah
hthttp
hthttp
hthttp
sesuai dengan SAP”, adalah benar-benar hasil karya sendiri, kecuali jika disebutkan
d
d
d
d
aj.ca.ci .id sumbernya dan belumejpernah
aj.ca.ci .iddiajukan pada institusi emanapun,
aj.ca.ci .idserta bukan karya ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
e
n
ne
ne
ne jawab atas keabsahanilidan
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.kebenaran
jiplakan. Saya ibertanggung
isinya sesuai dengan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
sikap
ilmiah
yang
harus
dijunjung
tinggi.
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan
d.id akademik jika
ca.cid.id serta bersedia mendapat
ca.cid.id
ca.cisanksi
ca.cid.id dan paksaan dari pihakj.amanapun
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
nejpernyataan
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
ternyata di kemudian
hari
ini tidak benar.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:pii//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
aj.ac.
.
.
j
j
e
e
n
ne
ne menyatakan,
.bu.n
.bu.Yang
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Jember,c.25
idid Oktober 2010
Masluhatul
ca.cid.idMuniroh
a
.
j
NIM.
070810391238
ne j.
ABSTRAKSI
Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui bagaimana persepsi tingkat
pemahaman, peran pendampingan, dan peran pelatihan aparatur Pemerintah Daerah
Jember terhadap penerapan basis akuntansi cash toward accrual dalam Pengelolaan
Keuangan Daerah. Populasi
penelitian ini adalah aparatur pemerintah daerah
Kabupaten Jember. Sedangkan sampel yang digunakan adalah Bagian Keuangan,
Bendahara Pengeluaran dan Penerimaan di tingkat SKPD dan PPKD.
Kuesioner digunakan sebagai data
primer dengan menggunakan skala
likert, skala Guttman, dan didukung oleh wawancara dan data sekunder yang
diperoleh langsung dari Pemerintah Daerah Kabupaten Jember serta dokumendokumen dan literatur-literatur yang terkait dengan penelitian. Penelitian ini
menggunakan analisis statistik deskriptif untuk menggambarkan atau melukiskan
kondisi yang sebenarnya, dan juga analisis dengan wawancara mendalam terhadap
aparatur yang bersangkutan untuk mendapatkan perspektif yang berbeda.
Penelitian ini menghasilkan kesimpulan bahwa tingkat pemahaman aparatur
pemerintah daerah Jember terhadap penerapan basis akuntansi cash toward accrual
dalam Pengelolaan Keuangan Daerah tergolong lemah. Sedangkan Persepsi peran
pendampingan dan persepsi peran pelatihan bagi aparatur pemerintah daerah Jember
terhadap penerapan basis akuntansi cash toward accrual dalam Pengelolaan
Keuangan Daerah tergolong baik. Namun, kedua sosialisasi tersebut masih belum
dilakukan secara massif dan berkesinambungan.
Kata kunci : Persepsi, tingkat pemahaman, peran pendampingan, peran pelatihan,
basis akuntansi cash towards accrual, SAP.
iii
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
ABSTRACT
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
This study is designed to find out how perception of understanding levels,
d
d
d
d
aj.ca.ci .id Local Government’s etraining
aj.ca.ci .id advisory roles, and eJember’s
aj.ca.ci .idroles towards the ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
implementation
idgigil of accounting-based://dcash
ig il
idgigil toward accrual in://didLocal
/:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhttp of this study are Jember’s
hhttp Local
FinancialMaintenance.
The populations
Government’s apparatus while the samples that are used are Finance staffs,
ca.cid.id Treasurer of Income andj.Outcome
ca.cid.id in SKPD and PPKD levels.
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Questionnaire
data
ili the use of Likert-scale, Guttmanig ili
idgigili is used as the primary
idgigby
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp directly
tp is supported by interviewhthand
hthtand
ttpsecondary data which are htaken
scale,
from Jember’s Local Government as well as documents and literatures related to the
d
d
d
did
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id study. The study usesedescriptive-statistical
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .to
analysis inejorder
describe the real
.
.
.
.
j
j
j
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
condition
found
and
also
the
analysis
by
means
of
deep
interview
towards
the
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt to get different perspective.hhtt
apparatus
The study concludes that the understanding levels of Jember’s Local
.cid.id the implementation of
.cid.id
catowards
ca.cid.id
caaccounting-based
ca.cid.id Governemnt’s apparatus
cash
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
n
nej.Financial Maintenance
nej.
nej.
nej.
.bu.Local
.bu.n
.bu.considered
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
toward
accrual
in
is
as
weak
while
the
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
thttp
p
perception
for Jember’s Local hGovernment’s
hthttp of advisory and training
hthttroles
apparatus towards the implementation of accounting-based accrual in Local
d
d
id.id
ca.cid.id as good. However, both
have not
aj.ca.ci .id Finance’s Maintenanceejis.aj.considered
aj.ca.ci .id
aj.ca.csocializations
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne and continuously. ilib.bu.n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
been
applied
yet
massively
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Key words: perception, understanding levels, advisory and training roles,
ca.cid.idaccrual, SAP.
ca.cid.id accounting-based cash towards
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
iv
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
PERSEMBAHAN
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Dengan penuh keikhlasan kupersembahkan skripsi ini kepada:
did
d
ca.cid.id yang senantiasa
ca.cid.id
aj.ca.ci .Nur
aj.ca.ci .id 1. Kedua orangtuakueBapak
aSholihah,
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Hamid
dan
Ibunda
Siti
.
.
e
e
e
ne
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l
g iltiada henti, kasih sayang tiada
memberikan
pengorbanan, doa/dyang
idgigimotivasi,
ig il
idgitara
gil
/:d
:p//:d
:p/://idig
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
hdan
hhtuntukku;
hhtt
httselalu memberikan yang terbaik
2. Kakakku tercinta Malihatus Sa’adah dan Ahmad Syamroni, serta Adikku
.cid.id
ca.cid.id tersayang Moh.Assyaviqi
ca.cid.idyang telah memberikanj.ackeceriaan,
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
mengalirkan
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
semangat
ig ili
idgdan
idgigili
idgigili
igilikokohkan jiwaku; p://:d
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
t
t
t
thttp
thttp Baidlowie, S.TP. Terimahthkasih
ttp telah
3. hPenggugah
api semangatku h
Imam
mendampingi, mendoakan, dan memberikan kasih sayang yang tulus.
d
d
dd
d
aj.ca.ci .id 4. Sahabat-SahabatkueJunted,
aj.ca.ci .iMihid,
aj.ca.ci .id Wete, dan semua ej.aj.ca.ci .id
Mb.Mei, Mbak Welas,P.DE,
.
.
.
j
j
j
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
kawan
yang
tak
bisa
ku
sebutkan
satu
persatu,
terimakasih
untuk
semua
keceriaan
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hdan
hhtt
httmotivasinya.
5. Guru-guruku sejak SD sampai PT terhormat, yang telah memberikan ilmu dan
ca.cid.idkesabaran;
ca.cid.id
ca.cid.id membimbing denganj.penuh
a
a
a
.
.
j
j
e
e
e
nej.Ekonomi Universitas iJember.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
6.
Almamaterku
Fakultas
i
i
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
//dig
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:pv//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.PERSETUJUAN SKRIPSI
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
ht ttp
ht ttp
hthttp
JudulhSkripsi
: Analisis h Persepsi Tingkat Pemahaman,
Peran
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
id.id Kabupaten Jember Terhadap
ca.cid.id Penerapan Basis
ca.cid.id
aj.ca.cDaerah
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
e
e
e
j
Atas Pengakuan unnej
ne Akuntansi Cash iToward
neAccrual
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
liibli.b.u
i
i
Transaksi
Dalam
Pengelolaan
Keuangan
Daerah Sesuai
i
i
l
l
g
g
g
i
i
i
i
i
://d/dig
://d/dig
://d/dig
Dengan SAP
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
Pendampingan, Dan Pelatihan Aparatur Pemerintah
Nama Mahasiswa
: Masluhatul Muniroh
.cid.id
ca.cid.id Nomor Induk Mahasiswaj.aca: 070810391238
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
e
ej.
nej.
nej. : Akuntansi / S-1 REGULER
nSORE
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Jurusan
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
Pembimbing
I
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:pII//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Pembimbing
hhtt
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
Hendrawan
Taufik Kurrohman, hSE,
thttM.Si,
p Ak.
hthttp Santosa P SE, M.Si, Ak. hthttp
NIP. 19740506200212 1 006
NIP. 19820723200501 1 002
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
KetuatpJurusan
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
\
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgiSE,
gili M.Si, Ak,
/:d
/:d
Dr. Alwan Sri Kustono,
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
NIP. 197204162001121001
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
vi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
JUDUL
SKRIPSI
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp PERSEPSI TINGKAT hPEMAHAMAN,
hthttp
ANALISIS
PERAN PENDAMPINGAN,
DAN PELATIHAN APARATUR PEMERINTAH DAERAH KABUPATEN
JEMBER TERHADAP PENERAPAN
BASIS AKUNTANSI
TOWARD
.cid.id
.cid.iCASH
d
c
c
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ACCRUAL ATAS
PENGAKUAN
TRANSAKSI
DALAM
PENGELOLAAN
a
a
.
.
.
e
e
e
u.n
nej
nej SAP
nej
.bu.n
.bDENGAN
.bu.n
u
u
u
b
b
b
KEUANGAN
DAERAH
SESUAI
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
g l
g l
g l
idigi
idigi
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhdipersiapkan
tt
Yang
dan disusun oleh: hhtt
Nama
idigi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
: Masluhatul Muniroh
NIM
: 070810391238
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ej.Akuntansi
nej.
n
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
Jurusan
:
S1
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
Telah
dipertahankan
didepan
panitia
penguji
pada
tanggal:
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
25 Oktober 2010
d
d
d
d
aj.ca.ci .id Dan dinyatakan telah ememenuhi
aj.ca.ci .id syarat untuk diterimaej.sebagai
aj.ca.ci .idkelengkapan guna ej.aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
memperoleh
Gelar
Sarjana
Ekonomi
pada
Fakultas
Ekonomi
Uiversitas
Jember.
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h tt
SusunanhPanitia Penguji
: Whedy Prasetyo,
ca.cid.id SE, M.SA, CPMA, Ak.
ca.cid.id
ca.cid.(id………………… )
ca.cid.id Ketua
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
ne197705232008011012
nej.
nej.
nej.
.buNIP.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Sekertaris/digigili: Hendrawan Santosa Putra,
SE,
( …………………
ili Ak.
idgigi)li
idgigM.Si,
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
:
t
t
t
NIP. 19740506200212
hthttp
hthttp
hthttp1 006
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
Anggota
: Taufik Kurrohman, SE, M.Si, Ak.
NIP. 19820723200501
1 002
id
( ………………… )
aj.ca.c.id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil Universitas Jember ://didgigil
:p//:d
/
/
/
p
t
t
Fakultas Ekonomihthtp
hhtt
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
vii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
Dekan,
Prof. Dr. H. Mohammad Saleh, M.Sc
NIP. 19560831
d 198403
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
KATA PENGANTAR
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Puji Syukur penulis panjatkan kehadirat Allah SWT, yang telah
d
did menyelesaikan
d
id.idhidayah-Nya, sehingga penulis
aj.ca.cdan
aj.ca.ci .id memberikan rahmat, karunia
aj.ca.ci .dapat
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
ne berjudul “Analisis Persepsi
ne
nTingkat
ne
.bu.yang
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Pemahaman,
Peran
karya
tulis
ilmiah
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:d
:p//:Pemerintah
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Pendampingan,
dan
Pelatihan
Aparatur
Daerah
Kabupaten
Jember
hhtt
hhtt
hhtt
Terhadap Penerapan Basis Akuntansi Cash Toward Accrual Atas Pengakuan
d
d
Daerah sesuai dengan
ca.cid.id Transaksi Dalam Pengelolaan
ca.cid.iKeuangan
ca.cid.iSAP”.
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
u.n
nej.
nej. ini disusun untuk
nej. salah satu syarat
nej.
.bu.n
.buskripsi
.bmemenuhi
.bu.n
u
u
u
u
Penulisan
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
menyelesaikan
pendidikan
strata
satu
(S1)
pada
Fakultas
Ekonomi
Universitas
hthttp
hthttp
hthttp
Jember. Penulis menyadari dalam penyusunan hingga terselesainya skripsi ini telah
d
d
d
.cid.id
pada penulis.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id banyak pihak yang membantu,
aj.ca.ci .idmembimbing dan memberi
aj.casemangat
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne ini, penulis mengucapkan
neterimakasih yang sebesar.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Untuk itu pada
kesempatan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p//:d
:p/kepada
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
besarnya
:
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
1. Bapak Prof. Dr. Mohammad
Saleh, M.Sc., selaku Dekan
d
d Fakultas Ekonomi
ca.ci .id
ca.cid.id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
UniversitasuJember.
nej.
nej.
nej.
.b.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili Imam Suroso, SE, M.Si.,
ili Pembantu Dekan I /Fakultas
idgigDr.
idgigili
idgig
2. Bapak
selaku
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttpEkonomi Universitas Jember.hthttp
hthttp
3. Bapak Dr. Alwan Sri Kustono, SE, M.Si, Ak dan Agung Budi S., SE, M.Si,
c.id.id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.un
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgiHendrawan
idgigil
idgigil pembimbing I dan Bapak
4. Bapak
SP., SE, M.Si, Ak
selaku
Taufik
gil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Kurrohman SE, M.Si, Ak selaku
hhtt pembimbing II, yang telahhhmeluangkan
tt
c.id.id
aj.ac Akuntansi dan Sekretaris
aj.ac Akuntansi.
Ak selaku Ketua
neje.Jurusan
neje.Jurusan
waktu, tenaga dan pikiran dalam membantu dan membimbing penulis hingga
c.idid
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.une
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
5. Ibu/dIndah
idgigiliPurnamawati, SE, M.Si,:Ak
idgigili
id,giselaku
gili Dosen Pembimbing Akademik
/:d
/:d
/
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttpselama penulis menempuh masa
hthttpEkonomi
hthttpstudi S1 Akuntansi di Fakultas
aac. ini.
akhir penyusunan
nej. j.skripsi
Universitas Jember.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
viii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
6. Bapak/Ibu Dosen
Akuntansi, terima kasih atas bimbingannya.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li dan karyawan di lingkungan
idgigistaf
idgigili Fakultas Ekonomi Universitas
idgigili
7. Seluruh
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttpJember.
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
8. Kedua orangtuaku Bapak Nur Hamid dan Ibu Siti Sholihah yang telah
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.une
.bu.une
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
l
yangigtulus
telah
selama ini;
idgigidiberikan
idgigil
digi dari hati atas segalattyang
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
h9.
atas doa yang tulus. hhtt
httKeluarga Besar Bani Muhsin,hterimakasih
htt
a c.
c. sayang dan segalanya yang
memberikanndo’a,
ej.aj.akasih
nej. j.atak terbatas, terimakasih
10. Teman-teman baikku, Mbak Diah, Juned, Riska, Mihid, Vita, Ageng,Linco,
.idd
.idd
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
bantuan
li dukungan serta kebersamaannya
idgigidan
idgigili selama ini.
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpTeman-teman Remas ABA, hEcpose,
thttp dan semua yang tidak dapat
tp
h11.
hthtdisebutkan
c i
c c.i terima kasih atas
dan semua teman-teman
ej.aj.ac. seperjuangan alih jenjang
ej.aj.a2007,
satu-persatu, terima kasih atas saran, kritik doa serta persaudaraan yang telah
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
12. Keluarga
Besar
Ganesha
Operation,
P.
DE,
P.HY,
Wete,
DO,
Mbak
IU,
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt saran,
hhtt Tante Henoy, dan segenap personel
hhtt GO, terima kasih atas motivasi,
.id
id
kalian berikaneselama
j.aj.cac.ini.
kritik, dan persaudaraan yang telah kalian berikan selama ini.
id
id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
selalu memberikan
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
.c.idHalmahera Raya No.03 (Noplek,
.
13. Seluruh teman kost
j.acaJl.
j.acac.idMbak Welas, Mbk
nej.
.une
nej.
.une
.u Juned, Mihid, Ifa, iGea,
.u yang
Me,igMbk
iliiblibNina,
giliiblibFidya)
:p//:d
:p//:d
/dig dan keceriaan, Terimakasih.
/dig
/
/
p
t
t
senyuman
t
t
hthtp
h
t
ht
14. Pihak-pihak yang telah banyak membantu penyelesaian skripsi ini yang tidak
d
id
id
ca.cid.persatu,
ca.cid.id
ca.cid.semua.
dapat disebutkanj.a
satu
terima kasih untuk jkalian
aj.ca.ci .id
a
a
.
.
.
j
j
.
.
.
e
e
e
e
n
nej
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bumenyebabkan
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
Keterbatasan
pengetahuan
dan
kemampuan
skripsi
ini
belum
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
sempurna,
oleh
karena
itu
saran
dan
kritik
yang
membangun
demi
kesempurnaan
hhtt
hhtt
hhtt
skripsi ini sangat penulis harapkan. Akhirnya penulis mengharapkan semoga skripsi
ca.cid.id sendiri, pembaca dan masyarakat
ca.cid.id ini dapat bermanfaat bagij.apenulis
ca.cid.id
ca.cid.idpada umumnya.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.
nej. 25 Oktober 2008 ilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bJember,
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
aj.Penulis
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
ix
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
DAFTAR ISI
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Halaman
i
.cid.id
.cid.id HALAMAN JUDUL ...........................................................................................
.cid.id
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
HALAMAN LEMBAR
ii
nejPERNYATAAN .........................................................
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
idgi........................................................................................................
ig il
idgigil
idiii
gil
ABSTRAKSI
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt v
HALAMAN
PERSEMBAHAN .........................................................................
vi
id.id HALAMAN PERSETUJUAN
id.id...........................................................................
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
HALAMAN PENGESAHAN
vii uneej.
nej.
nej. .............................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
igliibli.b.un
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
KATA
PENGANTAR
........................................................................................
viii
g
g
g
d
d
d
d
i
i
i
i
/://d
:p//://d
:p//://d
:p//://d
thtp
thtp
thtp
t
t
t
h
h
h
t
t
t
DAFTAR ISI ........................................................................................................ x
xiii
d
d.id DAFTAR TABEL ...............................................................................................
d.id
d.id
i
i
i
.
.
.
c
c
c
aj.ca.ci .id
aj.ac DAFTAR GAMBARe...........................................................................................
aj.ac
aj.ac
.
.
.
.
j
j
j
j
xiv
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
idxv
ig il
idgigil
idgigil
DAFTAR
LAMPIRAN
.......................................................................................
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hh1.tt PENDAHULUAN
hhtt
BAB
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
1.3 Latar Belakang ....................................................................................... 1
c.idid
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.une
.bu.n
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
1.3 Pembatasan
idgigili Masalah ..............................................................................
id7gigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttTujuan
p
h1.4
hthttp 7
hthttp
Penelitian ....................................................................................
c.idid
a c.
a c.
1.2 Rumusan Masalah
6
nej. j.a..................................................................................
nej. j.a
1.5 Manfaat Penelitian .................................................................................. 8
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
2.1.
Landasan
Teori
...................................................................................
9
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 2.1.1 Pengertian Persepsi ....................................................................
hhtt 9
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.1.2 Pengertian Pemahaman........... .................................................... 10
id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej
nej.
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.1.4
Pengertian
Pendampingan
...........................................................
10
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 2.1.5 Pengertian Pengakuanhthdalam
hthttp 10
ttp Akuntansi .....................................
id
c.c.id ....................................................................
c. id
2.1.3 Pengertian
10
ej.a.aPelatihan
ej.a.ac.
2.1.6 Pengertian Basis Akuntansi ........................................................ 12
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:px//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.1.7 Pengertian
Basis Kas ...................................................................
13
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
gigili
ili
idgigPengertian
idgigili
id14
Basis Akrual ..............................................................
d
/:2.1.8
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 2.1.9 Pengertian Basis CashhthTowards
hthttp 20
ttp
Accrual ....................................
2.1.10 Pengertian Akuntansi Keuangan Daerah .................................. 23
d
ca.cid.id Pemerintahan ..............................................
ca.cid.id
ca.cid.id
aAkuntansi
aj.ca.ci .id
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
2.1.11
Standar
25
.
.
.
e
e
e
e
nej
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil PENELITIAN
ig il
idgigil
idgigil
BAB 3. METODE
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h3.1.
hhtt
hhtt 29
htt Jenis Penelitian ....................................................................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
3.2. Populasi dan Sampel Penelitian ......................................................... 29
.idd
.idd
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.4. /Metode
gigili
idgigili Pengumpulan Data ................................................................
idgigili
id31
d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp Identifikasi Variabel ...........................................................................
h3.5.
hthttp
hthttp 32
c i
c i
3.3. Jenis Data .............................................................................................
31
ej.aj.ac.
ej.aj.ac.
3.6. Definisi Operasional variabel dan Pengukuran .............................. 32
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.6.2
Pengukuran
..................................................................................
35
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 36
hhtt 3.6.3 Uji Validitas dan Reliabilitas
hhtt Instrumen ......................................
.id
.id
c id
aj.cac.id
3.6.1 Definisi
32
ej.Operasional....................................................................
ej.aj.ac.
3.7. Metode Analisis Data .......................................................................... 39
ca.cid.idStatistik Deskriptif ...........................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
3.7.1 Metode jAnalisis
39
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej.
u.n
nAnalisis
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.b...........................................
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
3.7.2
Metode
dengan
Wawancara
40
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
BAB
hth4.ttpPEMBAHASAN
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
4.1. Analisis Deskriptif ................................................................................. 41
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej Umum Pengakuan Transaksi
nej
ndietingkat
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
4.1.2
Gambaran
PPKD
.........
42
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:4.1.3
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Gambaran
Umum
Resonden
......................................................
hhtt
hhtt 43
hhtt
c.ci .id Pengakuan Transaksi dij.tingkat
4.1.1 Gambaran
ac.ci .idSKPD ......... 41
j.aUmum
4.1.4 Analisis Deskriptif Variabel Penelitian ....................................... 45
.cid.id Pemahaman ..............................................
.id
4.2. Analisis Variabel
47
j.acTingkat
j.ac c.id
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
j.
ej.
nVariabel
nej.
neKuesioner
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
4.2.1 iAnalisis
Pemahaman
Berdasarkan
dengan
i
i
i
l
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
skala likkert ..................................................................................
hthttp
hthttp 47
hthttp
4.2.2 Analisis Variabel Pemahaman Berdasarkan Kuesioner dengan
d
d
skala Guttman..............................................................................
50
ac.ci .id
ac.ci .id
je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
xi
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.2.3 Analisis
Variabel Pemahaman Berdasarkan
Wawancara .............. 53
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
gigili
idgigiliVariabel Peran Pendampingan
idgigil.............................................
id55
4.3. Analisis
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp4.3.1 Analisis Variabel Pendampingan
hthttp
h...........
Berdasarkan Kuesioner
55
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
4.3.2 Analisis Variabel Pendampingan Berdasarkan Wawancara ......... 59
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
gigil
il
4.4.1
Variabel Pelatihan Berdasarkan
idgigAnalisis
idgigil Kuesioner.....................
id60
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 4.4.2 Analisis Variabel Pelatihan
hhtt Berdasarkan Wawancara ..................
hhtt 63
a c.
a c.
4.4. Analisis Variabel
60
neje. j.aPeran Pelatihan .......................................................
neje. j.a
4.5. Pembahasan Hasil Penelitian ................................................................ 64
.idd
.idd
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Variabel Peran d
...............................di68
ili
idgigPembahasan
idgigili
d
/:4.5.2
/:/Pendampingan
/://dgigili
/
/
/
:
:
:
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Pelatihan ........................................
hthttp 4.5.3 Pembahasan VariabelhPeran
hthttp 70
c .i
aj.cac.i
4.5.1 Pembahasan
Tingkat Pemahaman
64
ej.aj.acVariabel
ej.................................
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 5. PENUTUP ej.aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
5.1.
Simpulan
...............................................................................................
72
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 72
h5.1.
hhtt
htt Keterbatasan.........................................................................................
5.2. Saran ..................................................................................................... 72
.cid.id
caPemerintah
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
5.2.1 Saran Untuk
Daerah Jember ......................................
72
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej. Penelitian Berikutnyaili...............................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
5.2.2
Saran
Untuk
73
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
hthttp PUSTAKA
hthttp
hthttp
DAFTAR LAMPIRAN
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
DAFTAR TABEL neej.
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
liibli.bu.un
i
i
i
l
g
g
i
i
i
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hht
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttpHalaman
3.1 Hasil Uji Validitas Variabel tingkat Pemahaman ......................................... 32
d
d
d
d
aj.ca.ci .idPeran Pendampingan ........................................
aj.ca.ci .id 3.2 Hasil Uji ValiditaseVariabel
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
33
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
3.3
Hasil
Uji
Validitas
Variabel
Peran
Pelatihan
.................................................
33
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttkuesioner .............................................
hhtt 42
tt Penyebaran dan pengembalian
4.1hh
Data
4.2 Profil Responden ........................................................................................... 42
.cid.id variabel penelitian .....................................
ca.cid.id 4.3 Hasil analisis statistik
cadeskriptif
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
44
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bvariabel
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
4.4
Hasil
analisis
tingkat
pemahaman
dengan
skala
likkert
..................
46
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp dengan skala Guttman ..............
hthttp 49
4.5hth
Hasil
ttp analisis variabel tingkat pemahaman
4.6 Hasil analisis variabel peran pendampingan dengan skala likkert ................ 55
d
d
d.id
.cid.id pelatihan dengan skala likkert
59
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id 4.7 Hasil analisis variabel
aj.caperan
aj.ca.ci ........................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xiii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej. DAFTAR GAMBAR
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
2.1. Kedudukan Akuntansi Keuangan Pemerintah Daerah ................................. 24
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgig
PENDAMPINGAN, DAN PELATIHAN APARATUR PEMERINTAH
DAERAH KABUPATEN JEMBER TERHADAP PENERAPAN BASIS
AKUNTANSI CASH TOWARD ACCRUAL ATAS PENGAKUAN TRANSAKSI
DALAM PENGELOLAAN KEUANGAN DAERAH SESUAI DENGAN SAP
diajukan untuk memenuhi persyaratan dalam menyelesaikan
gelar sarjana Jurusan Akuntansi Fakultas Ekonomi
Universitas Jember
SKRIPSI
Oleh:
MASLUHATUL MUNIROH
NIM. 070810391238
JURUSAN AKUNTANSI
FAKULTAS EKONOMI
UNIVERSITAS JEMBER
2010
i
.id
.id
ili
/dig
b.u
ac
nej.
gili
://di
b.u
ac
nej.
.id
gili
://di
b.u
ac
nej.
.id
gili
://di
b.u
ac
nej.
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
LEMBAR
PERNYATAAN
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d.id ini:
d
d
aj.cadi.cibawah
aj.ca.ci .id Saya yang bertanda tangan
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne Muniroh
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Nama
:
Masluhatul
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
t
t
NIM
:
070810391238
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
menyatakan dengan sesungguhnya bahwa karya tulis ilmiah yang berjudul ” Analisis
d
Aparatur
ca.cid.id Persepsi Tingkat Pemahaman,
ca.cid.id Peran Pendampingan,j.adan
ca.cid.iPelatihan
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej. Basis Akuntansi Cash
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Pemerintah
Daerah
Kabupaten
Jember
Terhadap
Penerapan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Toward
Accrual
Atas
Pengakuan
Transaksi
Dalam
Pengelolaan
Keuangan
Daerah
hthttp
hthttp
hthttp
sesuai dengan SAP”, adalah benar-benar hasil karya sendiri, kecuali jika disebutkan
d
d
d
d
aj.ca.ci .id sumbernya dan belumejpernah
aj.ca.ci .iddiajukan pada institusi emanapun,
aj.ca.ci .idserta bukan karya ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
e
n
ne
ne
ne jawab atas keabsahanilidan
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.kebenaran
jiplakan. Saya ibertanggung
isinya sesuai dengan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
sikap
ilmiah
yang
harus
dijunjung
tinggi.
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan
d.id akademik jika
ca.cid.id serta bersedia mendapat
ca.cid.id
ca.cisanksi
ca.cid.id dan paksaan dari pihakj.amanapun
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
nejpernyataan
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
ternyata di kemudian
hari
ini tidak benar.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:pii//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
aj.ac.
.
.
j
j
e
e
n
ne
ne menyatakan,
.bu.n
.bu.Yang
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Jember,c.25
idid Oktober 2010
Masluhatul
ca.cid.idMuniroh
a
.
j
NIM.
070810391238
ne j.
ABSTRAKSI
Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui bagaimana persepsi tingkat
pemahaman, peran pendampingan, dan peran pelatihan aparatur Pemerintah Daerah
Jember terhadap penerapan basis akuntansi cash toward accrual dalam Pengelolaan
Keuangan Daerah. Populasi
penelitian ini adalah aparatur pemerintah daerah
Kabupaten Jember. Sedangkan sampel yang digunakan adalah Bagian Keuangan,
Bendahara Pengeluaran dan Penerimaan di tingkat SKPD dan PPKD.
Kuesioner digunakan sebagai data
primer dengan menggunakan skala
likert, skala Guttman, dan didukung oleh wawancara dan data sekunder yang
diperoleh langsung dari Pemerintah Daerah Kabupaten Jember serta dokumendokumen dan literatur-literatur yang terkait dengan penelitian. Penelitian ini
menggunakan analisis statistik deskriptif untuk menggambarkan atau melukiskan
kondisi yang sebenarnya, dan juga analisis dengan wawancara mendalam terhadap
aparatur yang bersangkutan untuk mendapatkan perspektif yang berbeda.
Penelitian ini menghasilkan kesimpulan bahwa tingkat pemahaman aparatur
pemerintah daerah Jember terhadap penerapan basis akuntansi cash toward accrual
dalam Pengelolaan Keuangan Daerah tergolong lemah. Sedangkan Persepsi peran
pendampingan dan persepsi peran pelatihan bagi aparatur pemerintah daerah Jember
terhadap penerapan basis akuntansi cash toward accrual dalam Pengelolaan
Keuangan Daerah tergolong baik. Namun, kedua sosialisasi tersebut masih belum
dilakukan secara massif dan berkesinambungan.
Kata kunci : Persepsi, tingkat pemahaman, peran pendampingan, peran pelatihan,
basis akuntansi cash towards accrual, SAP.
iii
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
ABSTRACT
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
This study is designed to find out how perception of understanding levels,
d
d
d
d
aj.ca.ci .id Local Government’s etraining
aj.ca.ci .id advisory roles, and eJember’s
aj.ca.ci .idroles towards the ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
implementation
idgigil of accounting-based://dcash
ig il
idgigil toward accrual in://didLocal
/:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhttp of this study are Jember’s
hhttp Local
FinancialMaintenance.
The populations
Government’s apparatus while the samples that are used are Finance staffs,
ca.cid.id Treasurer of Income andj.Outcome
ca.cid.id in SKPD and PPKD levels.
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Questionnaire
data
ili the use of Likert-scale, Guttmanig ili
idgigili is used as the primary
idgigby
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp directly
tp is supported by interviewhthand
hthtand
ttpsecondary data which are htaken
scale,
from Jember’s Local Government as well as documents and literatures related to the
d
d
d
did
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id study. The study usesedescriptive-statistical
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .to
analysis inejorder
describe the real
.
.
.
.
j
j
j
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
condition
found
and
also
the
analysis
by
means
of
deep
interview
towards
the
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt to get different perspective.hhtt
apparatus
The study concludes that the understanding levels of Jember’s Local
.cid.id the implementation of
.cid.id
catowards
ca.cid.id
caaccounting-based
ca.cid.id Governemnt’s apparatus
cash
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
n
nej.Financial Maintenance
nej.
nej.
nej.
.bu.Local
.bu.n
.bu.considered
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
toward
accrual
in
is
as
weak
while
the
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
thttp
p
perception
for Jember’s Local hGovernment’s
hthttp of advisory and training
hthttroles
apparatus towards the implementation of accounting-based accrual in Local
d
d
id.id
ca.cid.id as good. However, both
have not
aj.ca.ci .id Finance’s Maintenanceejis.aj.considered
aj.ca.ci .id
aj.ca.csocializations
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne and continuously. ilib.bu.n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
been
applied
yet
massively
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Key words: perception, understanding levels, advisory and training roles,
ca.cid.idaccrual, SAP.
ca.cid.id accounting-based cash towards
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
iv
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
PERSEMBAHAN
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Dengan penuh keikhlasan kupersembahkan skripsi ini kepada:
did
d
ca.cid.id yang senantiasa
ca.cid.id
aj.ca.ci .Nur
aj.ca.ci .id 1. Kedua orangtuakueBapak
aSholihah,
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Hamid
dan
Ibunda
Siti
.
.
e
e
e
ne
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
l
g iltiada henti, kasih sayang tiada
memberikan
pengorbanan, doa/dyang
idgigimotivasi,
ig il
idgitara
gil
/:d
:p//:d
:p/://idig
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
hdan
hhtuntukku;
hhtt
httselalu memberikan yang terbaik
2. Kakakku tercinta Malihatus Sa’adah dan Ahmad Syamroni, serta Adikku
.cid.id
ca.cid.id tersayang Moh.Assyaviqi
ca.cid.idyang telah memberikanj.ackeceriaan,
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
mengalirkan
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
semangat
ig ili
idgdan
idgigili
idgigili
igilikokohkan jiwaku; p://:d
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
t
t
t
thttp
thttp Baidlowie, S.TP. Terimahthkasih
ttp telah
3. hPenggugah
api semangatku h
Imam
mendampingi, mendoakan, dan memberikan kasih sayang yang tulus.
d
d
dd
d
aj.ca.ci .id 4. Sahabat-SahabatkueJunted,
aj.ca.ci .iMihid,
aj.ca.ci .id Wete, dan semua ej.aj.ca.ci .id
Mb.Mei, Mbak Welas,P.DE,
.
.
.
j
j
j
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
kawan
yang
tak
bisa
ku
sebutkan
satu
persatu,
terimakasih
untuk
semua
keceriaan
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hdan
hhtt
httmotivasinya.
5. Guru-guruku sejak SD sampai PT terhormat, yang telah memberikan ilmu dan
ca.cid.idkesabaran;
ca.cid.id
ca.cid.id membimbing denganj.penuh
a
a
a
.
.
j
j
e
e
e
nej.Ekonomi Universitas iJember.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
6.
Almamaterku
Fakultas
i
i
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
//dig
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:pv//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.PERSETUJUAN SKRIPSI
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
ht ttp
ht ttp
hthttp
JudulhSkripsi
: Analisis h Persepsi Tingkat Pemahaman,
Peran
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
id.id Kabupaten Jember Terhadap
ca.cid.id Penerapan Basis
ca.cid.id
aj.ca.cDaerah
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
e
e
e
j
Atas Pengakuan unnej
ne Akuntansi Cash iToward
neAccrual
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
liibli.b.u
i
i
Transaksi
Dalam
Pengelolaan
Keuangan
Daerah Sesuai
i
i
l
l
g
g
g
i
i
i
i
i
://d/dig
://d/dig
://d/dig
Dengan SAP
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
Pendampingan, Dan Pelatihan Aparatur Pemerintah
Nama Mahasiswa
: Masluhatul Muniroh
.cid.id
ca.cid.id Nomor Induk Mahasiswaj.aca: 070810391238
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
e
ej.
nej.
nej. : Akuntansi / S-1 REGULER
nSORE
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
Jurusan
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
Pembimbing
I
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:pII//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Pembimbing
hhtt
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
Hendrawan
Taufik Kurrohman, hSE,
thttM.Si,
p Ak.
hthttp Santosa P SE, M.Si, Ak. hthttp
NIP. 19740506200212 1 006
NIP. 19820723200501 1 002
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
KetuatpJurusan
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
\
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgiSE,
gili M.Si, Ak,
/:d
/:d
Dr. Alwan Sri Kustono,
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
NIP. 197204162001121001
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
vi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
JUDUL
SKRIPSI
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp PERSEPSI TINGKAT hPEMAHAMAN,
hthttp
ANALISIS
PERAN PENDAMPINGAN,
DAN PELATIHAN APARATUR PEMERINTAH DAERAH KABUPATEN
JEMBER TERHADAP PENERAPAN
BASIS AKUNTANSI
TOWARD
.cid.id
.cid.iCASH
d
c
c
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ACCRUAL ATAS
PENGAKUAN
TRANSAKSI
DALAM
PENGELOLAAN
a
a
.
.
.
e
e
e
u.n
nej
nej SAP
nej
.bu.n
.bDENGAN
.bu.n
u
u
u
b
b
b
KEUANGAN
DAERAH
SESUAI
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
g l
g l
g l
idigi
idigi
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhdipersiapkan
tt
Yang
dan disusun oleh: hhtt
Nama
idigi
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
: Masluhatul Muniroh
NIM
: 070810391238
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ej.Akuntansi
nej.
n
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
Jurusan
:
S1
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
Telah
dipertahankan
didepan
panitia
penguji
pada
tanggal:
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
25 Oktober 2010
d
d
d
d
aj.ca.ci .id Dan dinyatakan telah ememenuhi
aj.ca.ci .id syarat untuk diterimaej.sebagai
aj.ca.ci .idkelengkapan guna ej.aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
memperoleh
Gelar
Sarjana
Ekonomi
pada
Fakultas
Ekonomi
Uiversitas
Jember.
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h tt
SusunanhPanitia Penguji
: Whedy Prasetyo,
ca.cid.id SE, M.SA, CPMA, Ak.
ca.cid.id
ca.cid.(id………………… )
ca.cid.id Ketua
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
ne197705232008011012
nej.
nej.
nej.
.buNIP.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Sekertaris/digigili: Hendrawan Santosa Putra,
SE,
( …………………
ili Ak.
idgigi)li
idgigM.Si,
ig ili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
:
t
t
t
NIP. 19740506200212
hthttp
hthttp
hthttp1 006
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
Anggota
: Taufik Kurrohman, SE, M.Si, Ak.
NIP. 19820723200501
1 002
id
( ………………… )
aj.ca.c.id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil Universitas Jember ://didgigil
:p//:d
/
/
/
p
t
t
Fakultas Ekonomihthtp
hhtt
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
vii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
Dekan,
Prof. Dr. H. Mohammad Saleh, M.Sc
NIP. 19560831
d 198403
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
KATA PENGANTAR
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Puji Syukur penulis panjatkan kehadirat Allah SWT, yang telah
d
did menyelesaikan
d
id.idhidayah-Nya, sehingga penulis
aj.ca.cdan
aj.ca.ci .id memberikan rahmat, karunia
aj.ca.ci .dapat
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
ne berjudul “Analisis Persepsi
ne
nTingkat
ne
.bu.yang
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Pemahaman,
Peran
karya
tulis
ilmiah
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:d
:p//:Pemerintah
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Pendampingan,
dan
Pelatihan
Aparatur
Daerah
Kabupaten
Jember
hhtt
hhtt
hhtt
Terhadap Penerapan Basis Akuntansi Cash Toward Accrual Atas Pengakuan
d
d
Daerah sesuai dengan
ca.cid.id Transaksi Dalam Pengelolaan
ca.cid.iKeuangan
ca.cid.iSAP”.
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
u.n
nej.
nej. ini disusun untuk
nej. salah satu syarat
nej.
.bu.n
.buskripsi
.bmemenuhi
.bu.n
u
u
u
u
Penulisan
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
menyelesaikan
pendidikan
strata
satu
(S1)
pada
Fakultas
Ekonomi
Universitas
hthttp
hthttp
hthttp
Jember. Penulis menyadari dalam penyusunan hingga terselesainya skripsi ini telah
d
d
d
.cid.id
pada penulis.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id banyak pihak yang membantu,
aj.ca.ci .idmembimbing dan memberi
aj.casemangat
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne ini, penulis mengucapkan
neterimakasih yang sebesar.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Untuk itu pada
kesempatan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p//:d
:p/kepada
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
besarnya
:
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
1. Bapak Prof. Dr. Mohammad
Saleh, M.Sc., selaku Dekan
d
d Fakultas Ekonomi
ca.ci .id
ca.cid.id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
UniversitasuJember.
nej.
nej.
nej.
.b.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili Imam Suroso, SE, M.Si.,
ili Pembantu Dekan I /Fakultas
idgigDr.
idgigili
idgig
2. Bapak
selaku
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttpEkonomi Universitas Jember.hthttp
hthttp
3. Bapak Dr. Alwan Sri Kustono, SE, M.Si, Ak dan Agung Budi S., SE, M.Si,
c.id.id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.un
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgiHendrawan
idgigil
idgigil pembimbing I dan Bapak
4. Bapak
SP., SE, M.Si, Ak
selaku
Taufik
gil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Kurrohman SE, M.Si, Ak selaku
hhtt pembimbing II, yang telahhhmeluangkan
tt
c.id.id
aj.ac Akuntansi dan Sekretaris
aj.ac Akuntansi.
Ak selaku Ketua
neje.Jurusan
neje.Jurusan
waktu, tenaga dan pikiran dalam membantu dan membimbing penulis hingga
c.idid
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.une
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
5. Ibu/dIndah
idgigiliPurnamawati, SE, M.Si,:Ak
idgigili
id,giselaku
gili Dosen Pembimbing Akademik
/:d
/:d
/
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttpselama penulis menempuh masa
hthttpEkonomi
hthttpstudi S1 Akuntansi di Fakultas
aac. ini.
akhir penyusunan
nej. j.skripsi
Universitas Jember.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
viii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
6. Bapak/Ibu Dosen
Akuntansi, terima kasih atas bimbingannya.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li dan karyawan di lingkungan
idgigistaf
idgigili Fakultas Ekonomi Universitas
idgigili
7. Seluruh
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttpJember.
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
8. Kedua orangtuaku Bapak Nur Hamid dan Ibu Siti Sholihah yang telah
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.une
.bu.une
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
l
yangigtulus
telah
selama ini;
idgigidiberikan
idgigil
digi dari hati atas segalattyang
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
h9.
atas doa yang tulus. hhtt
httKeluarga Besar Bani Muhsin,hterimakasih
htt
a c.
c. sayang dan segalanya yang
memberikanndo’a,
ej.aj.akasih
nej. j.atak terbatas, terimakasih
10. Teman-teman baikku, Mbak Diah, Juned, Riska, Mihid, Vita, Ageng,Linco,
.idd
.idd
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
bantuan
li dukungan serta kebersamaannya
idgigidan
idgigili selama ini.
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpTeman-teman Remas ABA, hEcpose,
thttp dan semua yang tidak dapat
tp
h11.
hthtdisebutkan
c i
c c.i terima kasih atas
dan semua teman-teman
ej.aj.ac. seperjuangan alih jenjang
ej.aj.a2007,
satu-persatu, terima kasih atas saran, kritik doa serta persaudaraan yang telah
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
12. Keluarga
Besar
Ganesha
Operation,
P.
DE,
P.HY,
Wete,
DO,
Mbak
IU,
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt saran,
hhtt Tante Henoy, dan segenap personel
hhtt GO, terima kasih atas motivasi,
.id
id
kalian berikaneselama
j.aj.cac.ini.
kritik, dan persaudaraan yang telah kalian berikan selama ini.
id
id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
selalu memberikan
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
.c.idHalmahera Raya No.03 (Noplek,
.
13. Seluruh teman kost
j.acaJl.
j.acac.idMbak Welas, Mbk
nej.
.une
nej.
.une
.u Juned, Mihid, Ifa, iGea,
.u yang
Me,igMbk
iliiblibNina,
giliiblibFidya)
:p//:d
:p//:d
/dig dan keceriaan, Terimakasih.
/dig
/
/
p
t
t
senyuman
t
t
hthtp
h
t
ht
14. Pihak-pihak yang telah banyak membantu penyelesaian skripsi ini yang tidak
d
id
id
ca.cid.persatu,
ca.cid.id
ca.cid.semua.
dapat disebutkanj.a
satu
terima kasih untuk jkalian
aj.ca.ci .id
a
a
.
.
.
j
j
.
.
.
e
e
e
e
n
nej
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bumenyebabkan
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
Keterbatasan
pengetahuan
dan
kemampuan
skripsi
ini
belum
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
sempurna,
oleh
karena
itu
saran
dan
kritik
yang
membangun
demi
kesempurnaan
hhtt
hhtt
hhtt
skripsi ini sangat penulis harapkan. Akhirnya penulis mengharapkan semoga skripsi
ca.cid.id sendiri, pembaca dan masyarakat
ca.cid.id ini dapat bermanfaat bagij.apenulis
ca.cid.id
ca.cid.idpada umumnya.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.
nej. 25 Oktober 2008 ilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bJember,
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
aj.Penulis
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
ix
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
DAFTAR ISI
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Halaman
i
.cid.id
.cid.id HALAMAN JUDUL ...........................................................................................
.cid.id
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
HALAMAN LEMBAR
ii
nejPERNYATAAN .........................................................
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
idgi........................................................................................................
ig il
idgigil
idiii
gil
ABSTRAKSI
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt v
HALAMAN
PERSEMBAHAN .........................................................................
vi
id.id HALAMAN PERSETUJUAN
id.id...........................................................................
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
HALAMAN PENGESAHAN
vii uneej.
nej.
nej. .............................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
igliibli.b.un
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
KATA
PENGANTAR
........................................................................................
viii
g
g
g
d
d
d
d
i
i
i
i
/://d
:p//://d
:p//://d
:p//://d
thtp
thtp
thtp
t
t
t
h
h
h
t
t
t
DAFTAR ISI ........................................................................................................ x
xiii
d
d.id DAFTAR TABEL ...............................................................................................
d.id
d.id
i
i
i
.
.
.
c
c
c
aj.ca.ci .id
aj.ac DAFTAR GAMBARe...........................................................................................
aj.ac
aj.ac
.
.
.
.
j
j
j
j
xiv
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
idxv
ig il
idgigil
idgigil
DAFTAR
LAMPIRAN
.......................................................................................
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hh1.tt PENDAHULUAN
hhtt
BAB
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
1.3 Latar Belakang ....................................................................................... 1
c.idid
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.une
.bu.n
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
1.3 Pembatasan
idgigili Masalah ..............................................................................
id7gigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttTujuan
p
h1.4
hthttp 7
hthttp
Penelitian ....................................................................................
c.idid
a c.
a c.
1.2 Rumusan Masalah
6
nej. j.a..................................................................................
nej. j.a
1.5 Manfaat Penelitian .................................................................................. 8
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
2.1.
Landasan
Teori
...................................................................................
9
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 2.1.1 Pengertian Persepsi ....................................................................
hhtt 9
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.1.2 Pengertian Pemahaman........... .................................................... 10
id
ca.cid.id
a
.
j
e
nej
nej.
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.1.4
Pengertian
Pendampingan
...........................................................
10
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 2.1.5 Pengertian Pengakuanhthdalam
hthttp 10
ttp Akuntansi .....................................
id
c.c.id ....................................................................
c. id
2.1.3 Pengertian
10
ej.a.aPelatihan
ej.a.ac.
2.1.6 Pengertian Basis Akuntansi ........................................................ 12
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:px//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.1.7 Pengertian
Basis Kas ...................................................................
13
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
gigili
ili
idgigPengertian
idgigili
id14
Basis Akrual ..............................................................
d
/:2.1.8
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 2.1.9 Pengertian Basis CashhthTowards
hthttp 20
ttp
Accrual ....................................
2.1.10 Pengertian Akuntansi Keuangan Daerah .................................. 23
d
ca.cid.id Pemerintahan ..............................................
ca.cid.id
ca.cid.id
aAkuntansi
aj.ca.ci .id
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
2.1.11
Standar
25
.
.
.
e
e
e
e
nej
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil PENELITIAN
ig il
idgigil
idgigil
BAB 3. METODE
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h3.1.
hhtt
hhtt 29
htt Jenis Penelitian ....................................................................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
3.2. Populasi dan Sampel Penelitian ......................................................... 29
.idd
.idd
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.4. /Metode
gigili
idgigili Pengumpulan Data ................................................................
idgigili
id31
d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp Identifikasi Variabel ...........................................................................
h3.5.
hthttp
hthttp 32
c i
c i
3.3. Jenis Data .............................................................................................
31
ej.aj.ac.
ej.aj.ac.
3.6. Definisi Operasional variabel dan Pengukuran .............................. 32
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.6.2
Pengukuran
..................................................................................
35
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 36
hhtt 3.6.3 Uji Validitas dan Reliabilitas
hhtt Instrumen ......................................
.id
.id
c id
aj.cac.id
3.6.1 Definisi
32
ej.Operasional....................................................................
ej.aj.ac.
3.7. Metode Analisis Data .......................................................................... 39
ca.cid.idStatistik Deskriptif ...........................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
3.7.1 Metode jAnalisis
39
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej.
u.n
nAnalisis
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.b...........................................
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
3.7.2
Metode
dengan
Wawancara
40
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
BAB
hth4.ttpPEMBAHASAN
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
4.1. Analisis Deskriptif ................................................................................. 41
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej Umum Pengakuan Transaksi
nej
ndietingkat
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
4.1.2
Gambaran
PPKD
.........
42
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:4.1.3
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Gambaran
Umum
Resonden
......................................................
hhtt
hhtt 43
hhtt
c.ci .id Pengakuan Transaksi dij.tingkat
4.1.1 Gambaran
ac.ci .idSKPD ......... 41
j.aUmum
4.1.4 Analisis Deskriptif Variabel Penelitian ....................................... 45
.cid.id Pemahaman ..............................................
.id
4.2. Analisis Variabel
47
j.acTingkat
j.ac c.id
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
j.
ej.
nVariabel
nej.
neKuesioner
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
4.2.1 iAnalisis
Pemahaman
Berdasarkan
dengan
i
i
i
l
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
skala likkert ..................................................................................
hthttp
hthttp 47
hthttp
4.2.2 Analisis Variabel Pemahaman Berdasarkan Kuesioner dengan
d
d
skala Guttman..............................................................................
50
ac.ci .id
ac.ci .id
je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
je. j.a
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
xi
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.2.3 Analisis
Variabel Pemahaman Berdasarkan
Wawancara .............. 53
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
gigili
idgigiliVariabel Peran Pendampingan
idgigil.............................................
id55
4.3. Analisis
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp4.3.1 Analisis Variabel Pendampingan
hthttp
h...........
Berdasarkan Kuesioner
55
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
4.3.2 Analisis Variabel Pendampingan Berdasarkan Wawancara ......... 59
c.idid
c.idid
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.un
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
gigil
il
4.4.1
Variabel Pelatihan Berdasarkan
idgigAnalisis
idgigil Kuesioner.....................
id60
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 4.4.2 Analisis Variabel Pelatihan
hhtt Berdasarkan Wawancara ..................
hhtt 63
a c.
a c.
4.4. Analisis Variabel
60
neje. j.aPeran Pelatihan .......................................................
neje. j.a
4.5. Pembahasan Hasil Penelitian ................................................................ 64
.idd
.idd
ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Variabel Peran d
...............................di68
ili
idgigPembahasan
idgigili
d
/:4.5.2
/:/Pendampingan
/://dgigili
/
/
/
:
:
:
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Pelatihan ........................................
hthttp 4.5.3 Pembahasan VariabelhPeran
hthttp 70
c .i
aj.cac.i
4.5.1 Pembahasan
Tingkat Pemahaman
64
ej.aj.acVariabel
ej.................................
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 5. PENUTUP ej.aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
5.1.
Simpulan
...............................................................................................
72
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 72
h5.1.
hhtt
htt Keterbatasan.........................................................................................
5.2. Saran ..................................................................................................... 72
.cid.id
caPemerintah
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
5.2.1 Saran Untuk
Daerah Jember ......................................
72
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej. Penelitian Berikutnyaili...............................................
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
5.2.2
Saran
Untuk
73
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
hthttp PUSTAKA
hthttp
hthttp
DAFTAR LAMPIRAN
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
DAFTAR TABEL neej.
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
liibli.bu.un
i
i
i
l
g
g
i
i
i
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hht
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttpHalaman
3.1 Hasil Uji Validitas Variabel tingkat Pemahaman ......................................... 32
d
d
d
d
aj.ca.ci .idPeran Pendampingan ........................................
aj.ca.ci .id 3.2 Hasil Uji ValiditaseVariabel
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
33
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
3.3
Hasil
Uji
Validitas
Variabel
Peran
Pelatihan
.................................................
33
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttkuesioner .............................................
hhtt 42
tt Penyebaran dan pengembalian
4.1hh
Data
4.2 Profil Responden ........................................................................................... 42
.cid.id variabel penelitian .....................................
ca.cid.id 4.3 Hasil analisis statistik
cadeskriptif
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
44
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bvariabel
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
4.4
Hasil
analisis
tingkat
pemahaman
dengan
skala
likkert
..................
46
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp dengan skala Guttman ..............
hthttp 49
4.5hth
Hasil
ttp analisis variabel tingkat pemahaman
4.6 Hasil analisis variabel peran pendampingan dengan skala likkert ................ 55
d
d
d.id
.cid.id pelatihan dengan skala likkert
59
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id 4.7 Hasil analisis variabel
aj.caperan
aj.ca.ci ........................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
xiii
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej. DAFTAR GAMBAR
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
2.1. Kedudukan Akuntansi Keuangan Pemerintah Daerah ................................. 24
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgig