a.Đinh Li n và Đinh Tiên Hoàng b ám h i, nhà T ng xâm l c n
cta. ễ
ị ạ
ố ượ
ướ
b.LêHoànđã gi t h i Đinh Tiên Hoàng đ lên ngôi vua. ế ạ
ể c.Lê Hoàn đã đánh b i 12 s quân đ lên ngôi vua.A
ạ ứ
ể 12.Hoàn lên ngôi vua l y tên g i là gì?
ấ ọ
a.Lê Đ i Hành ạ
.b. Lê Long Đĩnh.c.Lê Thánh Tông.A. 13.sao vua Lý Thái T d i đô v Đ i La?
ổ ờ ề ạ
a.Vì đây là trung tâm c a đ t n c, đ t r ng không b ng p l t.
ủ ấ ướ
ấ ộ ị
ậ ụ
b.Vì đây là vùng đ t mà gi c không dám đ t chân đ n. ấ
ặ ặ
ế c.Vì đây là vùng đ t giàu có, nhi u c a c i, vàng b c.A
ấ ề
ủ ả ạ
14. Lý Thái T d i đô v Đ i La vào th i gian nào? ổ ờ
ề ạ ờ
a.1005 b.1009 c. 1010C 15. D
i th i Lý đ o Ph t đ c truy n bá nh th nào?
ướ ờ
ạ ậ ượ
ề ư ế
a.Đ c truy n bá r ng rãi trong c n
c. ượ
ề ộ
ả ướ
b.Ch a xu thi n. ư
ấ ệ c.M i xu t hi n nên truy n bá ch a r ng rãi.A
ớ ấ
ệ ề
ư ộ 16. T ng xâm l
c n c ta l n th hai vào th i gian nào?
ố ượ
ướ ầ
ứ ờ
a. Năm 1068 b.Năm 1075 c.Năm 981 A
17. Nhà tr n đ c thành l p vào năm nào?
ầ ượ
ậ
a.Đ u năm 1226. ầ
b.Gi a năm 1226.c. Cu i năm 1226 A ữ
ố 18. Vua Tr n đ t trông l n th m cung đi n đ làm gì?
ầ ặ
ớ ở ề ệ
ể
a.Đ dân đ n đánh khi có đi u gì c n xin, ho c bi oan c. ể
ế ề
ầ ặ
ứ
b.Đ dân đ n đánh khi có l h i. ể
ế ễ ộ
c.Đ t o v đ p thêm cho cung đi n.A ể ạ
ẻ ẹ ệ
19. Nhà Tr n đã có nh ng vi c làm gì đ c ng c xây d ng đ t n c?
ầ ữ
ệ ể ủ
ố ự
ấ ướ a.Xây d ng l c l
ng quân đ i, tăng gia s n xu t. ự
ự ượ ộ
ả ấ
b.Đ p l i đê đi u, m r ng đ n đi n. ắ ạ
ề ở ộ
ồ ề
c.C hai ý trên đ u đúng.C ả
ề
20.Nhà Tr n đã l p ra “Hà đê s ” đ làm gì? ầ
ậ ứ
ể a.Đ ch ng lũ l t. b.Đ ch ng h n hán.
ể ố
ụ ể
ố ạ
c.Đ trông coi vi c đ p đê và b o v đê.C ể
ệ ắ
ả ệ
21.Nhà Tr n đã thu đ c k t qu gì trong vi c đ p đê?
ầ ượ
ế ả
ệ ắ
a. N n kinh t công nghi p phát tri n, đ i s ng nhân dân m no. ề
ế ệ
ể ờ ố
ấ
b. N n kinh t nông nghi p phát tri n, đ i s ng nhân dân m no. ề
ế ệ
ể ờ ố
ấ
B c. Ngành nuôi tr ng thu s n phát tri n, đ i s ng nhân dân m no.
ồ ỷ ả
ể ờ ố
ấ 22Khi quân Mông nguyên tràn vào n
c ta vua Tr n h i “nên hòa hay nên đánh”Câu tr ướ
ầ ỏ
ả l i “Đ u th n ch a r i xu ng đ t, xin b h đ ng lo”là c a ai?
ờ ầ
ầ ư ơ
ố ấ
ệ ạ ừ ủ
a.Tr n Th Đ . ầ
ủ ộ b.Tr n H ng Đ o. C Tr n Qu c To n.A
ầ ư
ạ ầ
ố ả
23 khi gi c Mông-Nguyên vào Thăng Long, vua tôi nhà Tr n đã dùng k gì đ đánh ặ
ầ ế
ể gi c?
ặ a.Rút kh i kinh thành Thăng Long, đ l iv
n không nhà tr ng. ỏ
ể ạ ườ ố
b.Cho lính mai ph c đ tiêu di t gi c.c. Cho quân đánh tr và đã giành th ng l i.A ụ
ể ệ
ặ ả
ắ ợ
24H Quý Ly tru t ngôi vua Tr n vào năm nào?a.Năm 1248b.Năm 1400c.Năm 1406B ồ
ấ ầ
25Do đâu nhà H không ch ng n i quân Minh xâm l c?a.Do không đoàn k t toàn dân
ồ ố
ổ ượ
ế đ kháng chi n mà ch d a vào quân đ i.
ể ế
ỉ ự ộ
b.Do thi u ti n, c a và binh lính.c.Do quân Minh quá m nh.A ế
ề ủ
ạ
4
26Ai là ng i lãnh đ o nghĩa quân Lam S n ch ng l i quân Minh?a.H Quý Ly.b.Lê
ườ ạ
ơ ố
ạ ồ
Đ i Hành.C . Lê L i.C ạ
ợ 27Lê L i lên ngôi vua vào năm nào?a.1428.b1248.c.1482.A
ợ 28B n đ đ u tiên c a n
c ta có tên là gì?a.B n đ Vi t Nam.C ả
ồ ầ ủ
ướ ả
ồ ệ
b.B n đ Đ iVi t.c.B n đ H ng Đ c. ả
ồ ạ ệ
ả ồ ồ
ứ 29N i dung c b n c a B lu t H ng Đ c là gì?a.B o v quy n l i c a vua, quan l i,
ộ ơ ả
ủ ộ ậ
ồ ứ
ả ệ
ề ợ ủ ạ
đ ach , quy n qu c gia.b.Khuy n khíchpháttri n kinh t , gi gìn truy n th ng t t đ p ị
ủ ề
ố ế
ể ế
ữ ề
ố ố ẹ
c a dân t c và b o v quy n ph n .c.C hai ý trên đ u đúng.C ủ
ộ ả
ệ ề
ụ ữ ả
ề 30Nhà H u Lê đã làm gì đ phát tri n giáo d c?a.M tr
ng đón nh n c con em ậ
ể ể
ụ ở ườ
ậ ả
th ng dân.b.M tr
ng công bên c nhcácl ph c t c a th y đ .c.C hai ý trên đ u ườ
ở ườ ạ
ớ ọ ư ủ ầ
ồ ả
ề đúng.C
31N i dung h c t p và thi c d i th i H u Lê là gì?a.Nho giáo.b.Ph t giáo.c.Thiên
ộ ọ ậ
ử ướ ờ
ậ ậ
chúa giáo.A 32. th i H u Lê, n n văn h c vi t b ng ch nào chi m u đi mnh t?a.Ch Hán.b.
ở ờ ậ
ề ọ
ế ằ ữ
ế ư ể
ấ ữ
Ch Nôm.c.Ch Qu c Ng .A ữ
ữ ố
ữ 33 .Vì sao có th coi Nguy n Trãi, Lê Thánh Tông là nh ng nhà văn hoá tiêu bi uc a
ể ễ
ữ ể ủ
th i H u Lê ? ờ
ở aVì hai ông cónhi u tác ph m b ng ch Nôm.Vì hai ông có nh ng t p th Nôm còn l u
ề ẩ
ằ ữ
ữ ậ
ơ ư
truy n đ n ngày nay.cC hai ý trên đ u đúng.A ề
ế ả
ề 34 Đi n t ng thích h p vào ch tr ng trong các câu sau :Khoa h c d
i th i H u ề ừ
ữ ợ
ỗ ố ọ
ướ ờ
ậ Lê cũng đ t đ
c nh ng thành t u đáng k . B “ Đ i Vi t s ký toàn th “c a Ngô Sĩ ạ ượ
ữ ự
ể ộ ạ
ệ ử ư ủ
Liên là b sách ghi l i l ch s n c ta th i ...đ n đ u th i ....Hùng v
ng ,H u Lê ộ
ạ ị ử ướ
ờ ế
ầ ờ
ươ ậ
35Cu c chi n gi a Nam tri u và B c tri u kéo dài bao nhiêu năm?a. ộ
ế ữ
ề ắ
ề H n 200
ơ năm.b.
H n 50 năm.Bc. ơ
H n 60 năm. ơ
36Cu c xung đ t gi a các t p đoàn phong ki n gây ra nh ng h u qu gì? ộ
ộ ữ
ậ ế
ữ ậ
ả a Đ t n
c b chia c t, nhân dân kh c c. ấ ướ
ị ắ
ổ ự bKinh t không phát tri n.
ế ể
C .C hai ý trên đ u đúng.C ả
ề 37.Công cu c khai kh n đ t hoang Đàng Trong di n ra trong th i gian nào?
ộ ẩ
ấ ở
ễ ờ
a.Đ u th k XVI.b.Gi a th k XVI.cCu i th k XVI.C ầ
ế ỷ ữ
ế ỷ ố
ế ỷ 38 Thành th nào là thành ph c ng l n nh t Đàng Trong ?a H i An.bThăng
ị ố ả
ớ ấ ở
ộ Long.cPh Hi n.A
ố ế
39Nguy n Hu kéo quân ra B c đ l t đ chính quy n h Tr nh , th ng nh t đ t n c
ễ ệ
ắ ể ậ ổ
ề ọ ị
ố ấ ấ ướ
vào năm nào ?1786 40NESCO công nh n ph c H i An là di s n Văn Hoá th gi i vào th i gian nào?
ậ ố ổ ộ
ả ế ớ
ờ c.
5 –9 –1999d.12 –5 –1999e.5 –12 –1999. C 41Ai là ng
i lãnh đ o nghĩa quân Tây S n?a. ườ
ạ ơ
Nguy n Nh c.b. ễ
ạ Nguy n
ễ Hu .c.
ệ Nguy n L .B
ễ ữ
42 Quang Trung kéo quân ra B c tiêu di t quân Thanh , th ng nh t đ t n c vào
ắ ệ
ố ấ ấ ướ
th i gian nào ? ờ
aĐ u năm 1788.bCu i năm1788.cĐ u năm 1789.A ầ
ố ầ
43H ng năm vào ngày m ng m y T t, nhân dân gò Đ ng Đa t ch c gi tr n đ ằ
ồ ấ
ế ở
ố ổ
ứ ỗ ậ
ể t
ng nh ngày Quang Trung đ i th ng quân ưở
ớ ạ
ắ Thanh?aM ng 3 T t.B bM ng 5 T t.cM ng 10 tháng 3
ồ ế
ồ ế
ồ
5
44Sau khi lên ngôi , vua Quang Trung đã ban b “Chi u khuy n nông”. Cho bi t “Chi u ố
ế ế
ế ế
khuy n nông”quy đ nh đi u gì? ế
ị ề
a.L nh cho dân tr v quê cũ cày c y, khai phá ru ng hoang. ệ
ở ề ấ
ộ b.Chia l i ru ng đ t cho dân.
ạ ộ
ấ c.Đ p đê và b o v đê.A
ắ ả
ệ 45Vì sao vua Quang Trung l i đ cao ch Nôm?a.Vì ch Nôm d vi t h n ch Hán.
ạ ề ữ
ữ ễ ế ơ
ữ b.Vì ch Nôm xu t phát t quê h
ng c a vua Quang Trung. ữ
ấ ừ
ươ ủ
c.Vì vua Quang Trung mu n b o t n và phát tri n ch vi t c a dân t c.C ố
ả ồ ể
ữ ế ủ ộ
46hà Nguy n đ c thành l p vào năm nào?a.1802.b.1858.c.1792.A
ễ ượ
ậ 47Nhà Nguy n ra đ i trong hoàn c nh nào?a.Vua Quang Trung nh
ng ngôi cho ễ
ờ ả
ườ Nguy n ánh.
ễ b.Nguy n ánh l t đ tri u Tây S n.
ễ ậ ổ ề
ơ c.Nguy n ánh đánh b i quân Thanh.B
ễ ạ
48NhàNguy n tr i qua bao nhiêu đ i vua?a. ễ
ả ờ
2 đ i vua.b. ờ
4 đ i vua.c. ờ
6 đ i vuaB ờ
49Sau khi lên ngôi vua Nguy n ánh ch n kinh đô đâu ?a.Hu .b.Thăng Long.c.Hoa ễ
ọ ở
ế L .A
ư 50UNESCO công nh n qu n th di tích c đô Hu là Di s n Văn hoá th gi i vào th i
ậ ầ
ể ố
ế ả
ế ớ ờ
giannào? a.12 –11 -1993
b.5 –12 –1999 c.11 –12 -1993.C
Thành nhà H ồ hay còn g i là
ọ thành Tây Đô, thành An Tôn, thành Tây Kinh haythành Tây Giai là
kinh đô n c Đ i
ướ ạ
Ngu qu c hi u Vi t Nam th i
ố ệ
ệ ờ
nhà H ồ
, n m trên đ a ph n nay thu c t nh ằ
ị ậ
ộ ỉ Thanh Hóa
. Đây là tòa thành kiên c v i ki n ố ớ
ế trúc đ c đáo b ng
ộ ằ
đá có quy mô l n hi m hoi
ớ ế
ở Vi t Nam
ệ , có giá tr và đ c đáo nh t, duy nh t còn l i
ị ộ
ấ ấ
ạ ở Đông Nam Á
và là m t trong r t ít nh ng thành lũy b ng đá còn l i trên th gi i
ộ ấ
ữ ằ
ạ ế ớ
[1]
. Thành đ c xây d ng trong th i gian ng n, ch kho ng
ượ ự
ờ ắ
ỉ ả
3 tháng t tháng Giêng đ n tháng 3 năm 1397 và cho đ n nay, dù đã t n t i h n 6 th k nh ng m t s đo n c a tòa ừ
ế ế
ồ ạ ơ ế ỷ
ư ộ ố
ạ ủ
thành này còn l i t ng đ i nguyên v n.
ạ ươ ố
ẹ
Toàn c nh di s n văn hóa th gi i Thành Nhà H ả
ả ế ớ
ồ
Thành Tây Đô đ c xây vào năm
ượ 1397
d i
ướ tri u Tr n
ề ầ
do quy n th n ề
ầ H Quý Ly
ồ ch huy, ng
i không lâu sau 1400 l p ỉ
ườ ậ
ra nhà H
ồ . Theo s sách, thành b t đ u xây d ng vào mùa xuân tháng Giêng năm Đinh S u niên hi u Quang Thái th
ử ắ ầ
ự ử
ệ ứ
10 đ i vua Thu n Tông c a v ng tri u Tr n. Ng
i quy t đ nh ch tr ng xây d ng là
ờ ậ
ủ ươ
ề ầ
ườ ế ị
ủ ươ ự
H Quý Ly ồ
, lúc b y gi gi ấ
ờ ữ ch c Nh p n i Ph chính Thái s Bình ch
ng quân qu c tr ng s , t c Tuyên Trung V qu c Đ i v
ng, c ng v T
ứ ậ
ộ ụ
ư ươ
ố ọ
ự ướ ệ
ố ạ ươ
ươ ị ể
t ng, n m gi m i quy n l c c a tri u đình. Ng
i tr c ti p t ch c và đi u hành công vi c ki n t o là Th ng th b
ướ ắ
ữ ọ ề ự
ủ ề
ườ ự ế ổ
ứ ề
ệ ế ạ
ượ ư ộ
L i Thái s l nh Đ T nh có sách chép M n. H Quý Ly xây thành m i đ ng An Tôn nay thu c đ a ph n các xã Vĩnh ạ
ử ệ ỗ ỉ
ẫ ồ
ớ ở ộ ộ
ị ậ
6
Long, Vĩnh Ti n, huy n Vĩnh L c, t nh Thanh Hóa, làm kinh đô m i v i tên Tây Đô, nh m bu c tri u Tr n d i đô vào ế
ệ ộ
ỉ ớ ớ
ằ ộ
ề ầ
ờ đ y trong m c tiêu chu n b ph b v
ng tri u Tr n. Tháng 3 năm Canh Thân 26-3 đ n 24-4-1400, v ng tri u H
ấ ụ
ẩ ị
ế ỏ ươ ề
ầ ế
ươ ề
ồ thành l p 1400- 1407 và Tây Đô là kinh thành c a v
ng tri u m i, thành Thăng Long đ i tên là Đông Đô v n gi vai ậ
ủ ươ
ề ớ
ổ ẫ
ữ trò quan tr ng c a đ t n
c. Vì v y thành Tây Đô đ c dân gian quen g i là Thành nhà H . Thành đá đ
c xây d ng ọ
ủ ấ ướ
ậ ượ
ọ ồ
ượ ự
trong m t th i gian k l c, ch ch ng 3 tháng. Các c u trúc khác nh các cung đi n, r i La Thành phòng v bên ngoài, ộ
ờ ỷ ụ
ỉ ừ
ấ ư
ệ ồ
ệ đàn Nam Giao... còn đ
c ti p t c xây d ng và hoàn thi n cho đ n năm 1402. ượ
ế ụ ự
ệ ế
H Quý Ly t khi n m quy n l c c a tri u Tr n cho đ n khi sáng l p v ng tri u m i đã ban hành và th c thi m t lo t
ổ ừ
ắ ề ự
ủ ề
ầ ế
ậ ươ
ề ớ
ự ộ
ạ chính sách c i cách v các m t chính tr , kinh t , tài chính, văn hóa, giáo d c nh m kh c ph c cu c kh ng ho ng c a
ả ề
ặ ị
ế ụ
ằ ắ
ụ ộ
ủ ả
ủ ch đ quân ch cu i tri u Tr n, c ng c chính quy n trung
ng và chu n b cho cu c kháng chi n ch ng Minh. ế ộ
ủ ố
ề ầ
ủ ố
ề ươ
ẩ ị
ộ ế
ố Trong l ch s ch đ quân ch Vi t Nam, H Quý Ly là m t nhà c i cách l n v i m t h th ng chính sách và bi n pháp
ị ử
ế ộ ủ ệ
ồ ộ
ả ớ
ớ ộ ệ ố
ệ khá toàn di n, táo b o. Thành nhà H đ
c xây d ng và t n t i trong nh ng bi n đ ng cu i th k XIV đ u thê k XV, ệ
ạ ồ ượ
ự ồ ạ
ữ ế
ộ ố
ế ỷ ầ
ỷ g n li n v i s nghi p c a nhà c i cách l n H Quý Ly và v
ng tri u H . ắ
ề ớ ự
ệ ủ
ả ớ
ồ ươ
ề ồ
Theo chính s , thành đ c xây d ng r t kh n tr
ng, ch trong 3 tháng. Thành Tây Đô vào đ a th khá hi m tr , có l i ử
ượ ự
ấ ẩ
ươ ỉ
ở ị
ế ể
ở ợ
th v phòng ng quân s h n là trung tâm chính tr , kinh t và văn hoá. V trí xây thành đ c bi t hi m y u, có sông ế ề
ự ự ơ
ị ế
ị ặ
ệ ể
ế n
c bao quanh, có núi non hi m tr , v a có ý nghĩa chi n l c phòng th , v a phát huy đ
c u th giao thông th y ướ
ể ở ừ
ế ượ ủ ừ
ượ ư ế
ủ b . Nh m i thành quách b y gi , thành bao g m
ộ ư ọ
ấ ờ
ồ thành n i
ộ và
thành ngo i ạ
. Thành ngo i đ c đ p b ng đ t v i kh i
ạ ượ ắ
ằ ấ ớ
ố l
ng g n 100.000 mét kh i, trên tr ng ượ
ầ ố
ồ tre
gai dày đ c cùng v i m t vùng hào sâu có b m t r ng g n t i 50m bao ặ
ớ ộ
ề ặ ộ ầ ớ
quanh. Bên trong thành ngo i là thành n i có m t b ng hình ch nh t chi u B c - Nam dài 870,5m, chi u Đông - Tây dài
ạ ộ
ặ ằ ữ
ậ ề
ắ ề
883,5m. M t ngoài c a thành n i ghép th ng đ ng b ng đá kh i kích th c trung bình 2 m x 1 m x 0,70 m, m t trong
ặ ủ
ộ ẳ
ứ ằ
ố ướ
ặ đ p đ t. B n c ng thành theo chính h
ng Nam - B c - Tây - Đông g i là các c ng ti n - h u - t - h u C a Ti n hay ắ
ấ ố
ổ ướ
ắ ọ
ổ ề
ậ ả
ữ ử
ề còn g i là C a Nam, C a H u còn g i là C a B c, c a Đông Môn và c a Tây Giai. Các c ng đ u xây ki u vòm cu n,
ọ ử
ử ậ
ọ ử
ắ ử
ử ổ
ề ể
ố đá x p múi b
i, trong đó to nh t là c a chính Nam, g m 3 c a cu n dài 33,8 m, cao 9,5 m, r ng 15,17 m. Các phi n ế
ưở ấ
ử ồ
ử ố
ộ ế
đá xây đ c bi t l n dài t i 7 m, cao 1,5 m, n ng ch ng 15 t n. ặ
ệ ớ ớ
ặ ừ
ấ Các cung đi n, dinh th trong khu v c thành đã b phá hu , di tích còn l i hi n nay là 4 c ng thành b ng đá cu n vòm,
ệ ự
ự ị
ỷ ạ
ệ ổ
ằ ố
t ng thành và đ c bi t là Di tích Đàn t Nam Giao còn khá nguyên v n. Trong các ph tích đáng chú ý có n n chính
ườ ặ
ệ ế
ẹ ế
ề đi n ch m m t đôi t
ng r ng đá r t đ p dài 3,62 m. ệ
ạ ộ
ượ ồ
ấ ẹ Thành Tây Đô th hi n m t trình đ r t cao v kĩ thu t xây vòm đá th i b y gi . Nh ng phi n đá n ng t 10 đ n 20 t n
ể ệ ộ
ộ ấ ề
ậ ờ ấ
ờ ữ
ế ặ
ừ ế
ấ đ
c nâng lên cao, ghép v i nhau m t cách t nhiên, hoàn toàn không có b t c m t ch t k t dính nào ượ
ớ ộ
ự ấ ứ ộ
ấ ế
[2]
. Tr i qua h n ả
ơ 600 năm, nh ng b c t
ng thành v n đ ng v ng. ữ
ứ ườ ẫ
ứ ữ
Đ c xây d ng và g n ch t v i m t giai đo n đ y bi n đ ng c a xã h i Vi t Nam, v i nh ng c i cách c a v
ng tri u ượ
ự ắ
ặ ớ ộ
ạ ầ
ế ộ
ủ ộ
ệ ớ
ữ ả
ủ ươ
ề H và t t
ng ch đ ng b o v n n đ c l p dân t c, Thành Nhà H còn là d u n văn hóa n i b t c a m t n n văn ồ
ư ưở ủ ộ
ả ệ ề
ộ ậ ộ
ồ ấ ấ
ổ ậ ủ ộ ề
minh t n t i tuy không dài, nh ng luôn đ c s sách đánh giá cao
ồ ạ ư
ượ ử
[2]
. M c dù thành Tây Đô, v i b n b c t
ng và c ng thành còn l i t ng đ i nguyên v n, s là r t đ n gi n trong vi c xác
ặ ớ ố
ứ ườ ổ
ạ ươ ố
ẹ ẽ
ấ ơ ả
ệ đ nh v c u trúc toà thành, nh ng các công trình nghiên c u tr
c nay đ u đ a ra các s li u khác nhau v kích th c
ị ề ấ
ư ứ
ướ ề
ư ố ệ
ề ướ
t ng thành, c ng thành và do đó, vi c nh n đ nh v c u trúc toà thành v n ch a th ng nh t.
ườ ổ
ệ ậ
ị ề ấ
ẫ ư
ố ấ
Năm 2005, đoàn kh o sát Nh t B n đã dùng máy móc hi n đ i đo đ c r i công b s li u nh sau: ả
ậ ả
ệ ạ
ạ ồ ố ố ệ
ư C nh Nam:
ạ 877,1m; C nh B c:877,0m; C nh Đông: 879,3m; C nh Tây: 880m. Nh v y chúng có đ l n vào kho ng 877m c nh
ạ ắ
ạ ạ
ư ậ ộ ớ
ả ạ
Đông Tây và 880m c nh Nam B c. Chúng g n nh m t hình vuông ch có đi u chi u Nam B c dài h n chi u Đông Tây ạ
ắ ầ
ư ộ ỉ
ề ề
ắ ơ
ề kho ng 3m
ả . Tuy nhiên dù đã đ a ra con s chính xác nh ng các chuyên gia Nh t B n l i không cho bi t quy t c đo.
ư ố
ư ậ
ả ạ ế
ắ
7
Theo s li u c a t L ch s ố ệ
ủ ổ ị ử
Tr ng Đ i H c H ng Đ c
ườ ạ
ọ ồ
ứ tr c ti p đo b ng ph
ng pháp th công thì: Chi u Nam B c dài ự
ế ằ
ươ ủ
ề ắ
860m tính t mép trong theo tr c Nam B c. Chi u Đông Tây dài 863m tính t mép trong theo tr c Đông Tây. N u ừ
ụ ắ
ề ừ
ụ ế
tính theo mép ngoài c ng thành thì: Chi u Đông Tây là 883,5m; chi u Nam B c là 870,5m đ chênh l ch l n h n 13m ổ
ề ề
ắ ộ
ệ ớ
ơ
[3]
Thành hình g n vuông, m i c nh trên d i 800m và chu vi trên 3,5
ầ ỗ ạ
ướ km. Thành phía ngoài xây b ng đá, bên trong xây
ằ b ng đ t đ m n n ch c, m b n c a theo bôn h
ng Nam, B c, Đông, Tây. T ng thành đá bên ngoài xây b ng
ằ ấ ầ
ệ ắ
ở ố ử
ướ ắ
ườ ằ
nh ng kh i đá n ng trung bình 10-16 t n, có kh i n ng đ n trên 26 t n, đ c đ o g t khá vuông v n và l p ghép theo
ữ ố
ặ ấ
ố ặ ế
ấ ượ
ẽ ọ
ắ ắ
hình ch công I t o nên s liên k t kiên c . Đ t đ p bên trong thoai tho i d n. Thành qua th i gian trên 6 th k đã b ữ
ạ ự
ế ố
ấ ắ ả ầ
ờ ế ỷ
ị bào mòn và có ch b s t l , nh ng di tích t
ng thành ch còn l i v n dày kho ng 4-6m, chân thành r ng kho ng trên ỗ ị ạ ở
ư ườ
ỗ ạ ẫ
ả ộ
ả 20m. B n c a thành xây theo ki u vòm cu n, b ng đá, riêng c a Nam là c a chính có ba c ng ra vào, dài trên 34m, cao
ố ử
ể ố
ằ ử
ử ổ
h n 10m. Hào bao quanh thành cho đ n nay v n còn có đo n r ng kho ng 10-20m và La thành b o v vòng ngoài. ơ
ế ẫ
ạ ộ
ả ả
ệ Theo s li u, trên thành còn xây t
ng b ng g ch mà kh o c h c đã phát hi n khá nhi u, trên nhi u viên g ch còn ử ệ
ườ ằ
ạ ả
ổ ọ ệ
ề ề
ạ kh c tên đ n v các làng xã đ
c đi u đ ng v xây thành. Ngoài ra còn nhi u ki n trúc khác, trong đó đàn Nam Giao ắ
ơ ị
ượ ề
ộ ề
ề ế
xây trên s n phía Tây Nam núi Đ n S n b ng đá quy mô khá l n. Hi n các ki n trúc cung đi n, t
ng g ch bên trên ườ
ố ơ
ằ ớ
ệ ế
ệ ườ
ạ thành cùng các b ph n b ng g ch, g b s p đ , h y ho i và tòa thành cũng không tránh kh i có ph n b s t l ,
ộ ậ
ằ ạ
ỗ ị ụ ổ ủ
ạ ỏ
ầ ị ạ ở
nh ng g n nh t ng th ki n trúc b ng đá v n t n t i. ư
ầ ư ổ
ể ế ằ
ẫ ồ ạ T bên ngoài, có th th y toàn b các b c t
ng c a tòa thành đ c xây b ng các kh i đá kh ng l có hình kh i ch
ừ ể ấ
ộ ứ ườ
ủ ượ
ằ ố
ổ ồ
ố ữ
nh t ho c g n vuông, x p không trùng m ch theo hình ch Công I. Trên th c t , t ng thành đ
c c u t o b i ba l p ậ
ặ ầ
ế ạ
ữ ự ế ườ
ượ ấ ạ
ở ớ
g n k t ch t ch v i nhau b ng m t k thu t xây d ng đ c bi t: ắ
ế ặ
ẽ ớ ằ
ộ ỹ ậ
ự ặ
ệ L p ngoài: t
ng thành đ c xây d ng b ng nh ng kh i đá vôi to l n, đ
c đ o g t và ghép m t cách tài tình13. T t ớ
ườ ượ
ự ằ
ữ ố
ớ ượ
ẽ ọ
ộ ấ
c các kh i đá xây đ c đ o g t công phu thành các kh i vuông thành s c c nh, v i kích th
c trung bình 2,2 x 1,5 x ả
ố ượ
ẽ ọ
ố ắ
ạ ớ
ướ 1,2m, cá bi t có kh i có kích th
c t i 4,2 x 1,7 x 1,5m và 5,1 x 1 x 1,2m. Nh ng kh i đá l n nh t n ng t i kho ng 26,7 ệ
ố ướ ớ
ữ ố
ớ ấ ặ
ớ ả
t n. ấ
Đ i Vi t s ký toàn th cũng cho bi t, năm Tân T 1401 Hán Th ng h l nh cho các l nung g ch đ dùng vào vi c
ạ ệ ử
ư ế
ỵ ươ
ạ ệ ộ
ạ ể
ệ xây thành. Tr
c đây xây thành Tây Đô, t i nhi u đá t i xây, ít lâu sau l i b s p đ , đ n đây m i xây trên b ng g ch, ướ
ả ề
ớ ạ ị ụ
ổ ế ớ
ằ ạ
d i b ng đá14. Đ n nay, qua nghiên c u s u t m, Trung tâm B o t n Di s n Thành Nhà H đã phát hi n có 294 đ a
ướ ằ ế
ứ ư ầ
ả ồ ả
ồ ệ
ị danh hành chính trong c n
c đóng góp xây d ng Thành Nhà H . ả ướ
ự ồ
Đ hoàn ch nh công trình này, con s c tính h n 100,000m3 đ t đã đ
c đào đ p, h n 20,000m3 đá, trong đó có ể
ỉ ố ướ
ơ ấ
ượ ắ
ơ nhi u kh i đá n ng trên 20 t n đã đ
c khai thác, v n chuy n và l p đ t. ề
ố ặ
ấ ượ
ậ ể
ắ ặ
Bao quanh các b c t ng thành đ s là h th ng hào thành, nh th
ng th y các tòa thành Đông Á. Ngày nay, ứ ườ
ồ ộ ệ ố
ư ườ ấ ở
nhi u ph n c a hào thành đã b l p c n. Tuy nhiên, v n có th nh n th y r t rõ d u tích c a hào thành b n phía v i ề
ầ ủ
ị ấ ạ
ẫ ể
ậ ấ ấ
ấ ủ
ở ố ớ
chi u r ng trung bình 50m. ề
ộ
8