Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 4
2. Aturan Penulisan Pascal
1. Penulisan bahasa pemrograman Pascal huruf kecil dan besar tidak terpengaruh pada nilai maupun variabel. Contoh
Nama akan sama dengan NAMA 2. Setiap akhir perintah harus diakhiri dengan tanda ; titik koma kecuali untuk perintah
else begin tidak digunakan titik koma antara else dan begin Tanda ; titik koma tidak ditulis apabila : dalam sub terdapat sub lagi dan tidak
melakukan aktivitas blok lagi dibawahnya. 3. Selalu memesan terlebih dahulu variabel yang akan digunakan.
4. Untuk penulisan Variabel dapat dengan huruf atau angka namun tidak diawali oleh angka. Contoh :
Nama1 : String; {betul} 1Nama : String; {salah tidak diizinkanerror}
Nama1MHS: String; {betul} 5. Pemisahan nama variabel harus menggunakan tanda hubung _ {strip bawah}
Contoh : Nama1_Mahasiswa : String; {betul}
Nama1 Mahasiswa : String {Salah tidak diizinkanerror} Nama1Mahasiswa : String; {Betul}
6. Tanda kurung buka “{“ dan kurung tutup “}” merupakan keterangan atau komentar. 7. Tidak diizinkan menggunakan nama variabel yang sudah ada duplikasi variabel.
Nama Variabel tidak boleh sama dengan yang sudah ada. Contoh :
Nama : String; Duplikasi nama maka Error Nama : Integer; Salah
8. Tidak diizinkan menggunakan nama variabel pada Reserved Word. Contoh :
Var Begin : Integer; {Salah karena Reserved Word}
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 5
Contoh-Contoh Penggunaan Struktur Pascal
1. Contoh Uses
Uses Crt, Dos; Begin
Clrscr; End.
2. Contoh Type
a. Contoh type array Type
Nomor = array[1..100] of Integer; Abjad = array[A..Z] of Byte;
Bilanganreal = array[0..9, 0..9] of real; Begin
End. b. Contoh type File
type Perorangan = record
NamaAsli: string[15]; NamaPanggil : string[25];
Alamat : string[35]; end;
PeroranganFile = file of Perorangan; NumberFile = file of Integer;
SwapFile = file; Begin
End. c. Contoh Type pointer
type
BytePointer = Byte; WordPointer = Word;
IdentitasPointer = IdentitasRec; IdentitasRec = record
Identitas: string[15]; RefCount: Word;
Next: IdentitasPointer; end;
begin end.
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 6
d. Contoh Type Record type
Kelas = Angka, Tanggal, Huruf; Tanggal = record
T, M, Y: Integer; end;
Facts = record Nama: string[10];
case Kind: Kelas of Angka: N: real;
Tanggal: T: Date; Huruf: H: string;
end; begin
end. e. Contoh Type set
type
Day = Sun, Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat; CharSet = set of Char;
Digits = set of 0..9; Days = set of Day;
Begin End.
f. Contoh Type String type
Name = string[25]; Line = string[LineLen];
Begin End.
3. Contoh Constanta Const a. Const
Declaration Const
MaxData = 1024 64 - 16; AngkaChar = OrdZ - OrdA + 1;
Pesan = Hello world...; b. Const
Abs var
r: Real;
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 7
i: Integer; begin
r := Abs-2.3; { 2.3 } i := Abs-157; { 157 }
end. c. Contoh Const Hi
var B: Byte; begin
B := Hi1234; { 12 } end.
d. Contoh Const Lo var B: Byte;
begin B := Lo1234; { 34 }
end. e. Contoh Const Ord
type Colors = RED,BLUE,GREEN;
begin WritelnBLUE has an ordinal value of , OrdBLUE;
WritelnThe ASCII code for c is , Ordc, decimal; end.
f. Contoh Const Ptr Var P: Byte;
begin P := Ptr40, 49;
WritelnCurrent video mode is , P; end.
g. Contoh Const Swap var
X: Word; begin
X := Swap1234; { 3412 } end.
h. Contoh Const Chr var
I: Integer; begin
for I := 32 to 126 do WriteChrI; end.
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 8
4. Contoh penggunaan Variabel Var
Nama : String[20]; Umur : Integer[20];
lama :longint; Begin
End.
Contoh Latihan Program Sederhana Struktur Pascal TrueFalse
1. Latihan 1 : Begin
end; Run error 94 : “ . ” Expected false
2. Latihan 2 : Begin
End. Run success true
3. Latihan 3 : Begin
Begin End;
End; Run Error 94 : “ . ” Expected false
4. Latihan 4 : Begin
Begin End;
Begin End.
Run Error 85 : “ ; ” expected false 5. Latihan 5 :
Begin End.
Begin Tidak dikerjakan
End; Run
Success True 6. Latihan 6 :
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 9
Begin Begin
End; Begin
End. End.
Run Error 85 : “ ; “expected false
7. Latihan 7 :
Begin Begin
Diijinkan tidak memakai ; End
End. Run Succes
True 8. Latihan 8 :
Begin Begin
End. End.
Run Error 85 : “ ; ” expected false
9. Latihan 9 : Begin
End. Begin
Tidak dikerjakan End.
Run Success True
10. Latihan 10 : Begin
Begin End
Begin End
Begin End
End. Run
Error 85 : “ ; “ expected false 11. Latihan 11 :
Begin Begin
End;
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 10
Begin End;
Begin diijinkan
End End.
Run Success true
12. Latihan 12 :
Begin Begin
Tidak diijinkan End
Begin End;
Begin End;
End. Run
Error 85 : “ ; “ expected false 13. Latihan 13 :
Begin Begin
End; Begin
Tidak diijinkan End
Begin Tidak diijinkan
End End.
Run Error 85 : “ ; “ expected false
14. Latihan 14 : Begin
Begin End;
Begin Tidak diijinkan
End Begin
End; End.
Run Error 85 : “ ; “ expected false
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 11
15. Latihan 15 : ?
Begin Begin
Begin End;
End; End;
End. Run
Error 94 : “ . “ expected false 16. Latihan 16 :
Begin End;
Begin End.
Run Error 94 : “ . “ expected false
17. Latihan 17 : Begin
Begin End.
End; Run
Error 85 : “ ; “ expected false 18. Latihan 18 :
Begin Begin
Begin Sub1 sub 2 sub 3 diijinkan semua tanpa ;
End karena : dalam satu sub dan tidak End melakukan blok dibawahnya
End. Run Success
true 19. Latihan 19 :
Begin Begin
Begin Begin
Sub terbesar 1 End tidak memenuhi ;
End End
Begin Sub terbesar 2
End;
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 12
End. Run
Error 85 : “ ; “ expected false 20. Latihan 20 :
Begin Begin
Begin Begin
Sub terbesar 1 End memenuhi ;
End End;
Begin Sub terbesar 2
End; End.
Run Success true
21. Latihan 21 : Begin
Begin Begin
Begin Sub terbesar 1
End tidak memenuhi ; End;
End Begin
End;
End. Run
Error 85 : “ ; “ expected false
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 13
TABEL BOOLEAN :
True : T B:BENAR
False : F S:SALAH
OR“V” HASIL SF SF SF
SF BT BT BT SF BT
BT BT BT
AND” ” HASIL
SF SF SF SF BT SF
BT SF SF BT BT BT
OPERASI MATEMATIKA : +
: Addition penjumlahan
- : Subtraction
pengurangan : Multiplication
perkalian : Division
pembagian div : Integer division
hasil bagi bulatutuh mod : Remainder
sisa hasil bagi
Dosen: Heriyanto,A.Md, S.Kom 14
BAB II PERINTAH-PERINTAH DASAR PASCAL
1. PERINTAH CETAK, INPUT, KOMENTAR DAN NAMA PROGRAM • Perintah CETAK