ENGARUH NATRIUM LAURIL SULFAT TERHADAP PENETRASI NATRIUM DIKLOFENAK DALAM GEL CARBOPOL MELALUI KULIT TIKUS SECARA IN VITRO
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp
hthtPENGARUH
hthLAURIL
hthttp
ttp
NATRIUM
SULFAT TERHADAP
h
PENETRASI NATRIUM DIKLOFENAK DALAM GEL
CARBOPOL MELALUI
c.id.id KULIT TIKUS SECARA
c.id.id IN VITRO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
Oleh
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
d
:p//:Rohmah
:p//:d
/
/
/
/
p
p
Nuzulu
t
t
t
t
h tt
hhtt
NIMh072210101081
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
FAKULTAS FARMASI
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
UNIVERSITAS
idgigil
idgJEMBER
igil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
2011
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
i
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
je.aj.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
je.aj.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
SKRIPSI
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li
idgigili NATRIUM LAURIL
idgigiSULFAT
idgigili
PENGARUH
TERHADAP
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthPENETRASI
hthDIKLOFENAK
ttp
ttp
NATRIUM
DALAMhGEL
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
CARBOPOL MELALUI KULIT TIKUS SECARA IN VITRO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
SKRIPSI
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk
.cid.idmencapai gelar
menyelesaikan Pendidikan
d Satu Fakultas Farmasi
cadan
ca.cid.iStrata
a
a
.
.
j
j
Sarjana Farmasi .une
nej.
nej.
.une
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
Oleh
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
id.id
FARMASI j.ac.ci .id
aj.ca.cFAKULTAS
.
j
a
.
e
e
nej
ne UNIVERSITAS JEMBER
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
2011
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
ii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
Nuzulu Rohmah
NIM 072210101081
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
PERSEMBAHAN
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Skripsi ini saya persembahkan
untuk:
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
idgpayah,
idgigil
idgigilAspari dan Ibundaku Sumarni
idgigtercinta,
igil
//:d
//:d
//:d
//:d
1. Ayahandaku
terima kasih atas
jerih
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
kasih sayang, dorongan, nasihat dan air mata yang menetes dalam setiap untaian
ca.cid.id
a
.
j
e
2.
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
i
l
g
i
i
//d ig
p://d
h
do’a yang senantiasa mengiringi
setiap langkah bagi keberhasilanku.
.id
.id
cac.id
cac.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j. sampai SMA, dosen.udan
j.
n
Guru-guruku .sejak
civitas akademika
u.n
neSD
nesegenap
nej.
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
li
gigili
idgigiJember
idFarmasi
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
Universitas
khususnya Fakultas
terhormat, yang ttelah
menjadi
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
tempat menimba ilmu dan membimbing dengan penuh kesabaran.
h
.cid.id 3. Teman-teman seperjuangan
.cid.iddan almamater Fakultas Farmasi
.cid.idUniversitas Jember.
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
iii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Allah
akan
meninggikan
orang-orang
yang
beriman
di
antara
kamu
dan
orangt
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
MOTTO
orang yang diberi ilmu pengetahuan beberapa derajat.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
id
(terjemahan
c.cid.id
.ac.c.id Surat Al-Mujadalah ayat.a11)
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
iv
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d.id
bahwa skripsi yang
“Pengaruh
ca.cid.id menyatakan dengan sesungguhnya
ca.cid.id
ca.ciberjudul
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
j.
u.n
nej.
nejTerhadap
neDiklofenak
nej.
.bu.n
.bSulfat
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Natrium
Lauril
Penetrasi
Natrium
Dalam
Gel
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Carbopol
p
hthttp Melalui Kulit Tikus Secara
hthttInp Vitro” adalah benar-benarhthhasil
ttp karya
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERNYATAAN
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne tangan di bawah ini: ilib.bu.n
ne
.bu.n
u
u
Saya yang
bertanda
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
Nama
:
Nuzulu
Rohmah
t
t
hhtt
hhtt
NIM
: 072210101081
sendiri, kecuali kutipan yang sudah saya sebutkan sumbernya, belum pernah
d
d
dd dan bukan karya jiplakan.
d
mana
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id diajukan pada institusi
aj.ca.ci .ipun,
aj.ca.ci .idSaya bertanggung
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ndan
ne sikap ilmiah yang harus
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bdengan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
jawab
atas
keabsahan
kebenaran
isinya
sesuai
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
dijunjung
p
hhttp
hhttp tinggi.
hhttp
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa ada tekanan
id.id akademik jika
ca.cid.id
ca.csanksi
ca.cid.idpun serta bersedia mendapat
ca.cid.id dan paksaan dari pihakj.mana
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.ini tidak benar.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
ternyata
di
kemudian
hari
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
ca.cid.id 7 Juni 2011
aj.ca.ci .id
aj.Jember,
.
.
j
j
e
e
ne
ne Yang menyatakan, ilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d.id
ca.cid.id
ca.ciNuzulu
Rohmah
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej. NIM. 072210101081ilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
l
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
v
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
.id
.id.id
PENGARUH NATRIUM
LAURIL SULFAT
j.acac.id
j.acacTERHADAP
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
PENETRASI
NATRIUM DIKLOFENAK
DALAM GEL/digigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
:/ /d
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
hthtp
ttp:/
h
CARBOPOL MELALUI KULIT TIKUS SECARA IN VITRO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d Nuzulu Rohmah
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
NIM. 072210101081
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Oleh
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Pembimbing
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
neUtama
.bu.n
Dosen Pembimbing
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
Dosen
Pembimbing
Anggota
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne S.Si., Apt., M.Farm.ilib.bu.n
.bu.n
: Lidya
Ameliana,
u
u
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
Lusia
Oktora
R.K.S.,
S.F.,
M.Sc.,
t
t
t
t
hhtt Apt.
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
vi
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne Natrium Lauril Sulfat
ne
.bu.n
.bu.n
.b
.bu.n
u
u
u
u
Skripsi berjudul
“Pengaruh
Terhadap
Penetrasi Natrium
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
d
//:d
//:d
//:d
//:Kulit
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Diklofenak
Dalam
Gel
Carbopol
Melalui
Tikus
Secara
In
Vitro”
telah
t
t
t
p
hhttp diuji
hhttp
hhttp
h
PENGESAHAN
dan disahkan pada:
Juni
2011
ca.cid.id hari, tanggal : Senin, 13
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
nej.
nejFarmasi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
tempat
:
Fakultas
Universitas
Jember.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
d
.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.caSekretaris,
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
Tim Penguji
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Ketua,
Lidya Ameliana, S.Si., Apt., M.Farm.
ca.cid.id
ca.cid.id Apt.
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
NIP
198004052005012005
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/
//:d
:
/
/
/
/
p
t
p
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Lusia Oktora R.K.S., S.F., M.Sc.,
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
j.
n
nej.
ne197910032003122001
.bu.n
.buNIP
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
Anggota I,
Anggota II,
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Eka
Irawan, S.Si., M.Sc., Apt
Yudi Wicaksono,hh
S.Si.,
hhtt
hhDeddy
tt Apt.,
tt
M.Si.
id
.
NIP 197503092001121001
j.acac.id
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
id
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
NIP j197607242001121006
.aca.c.id
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Mengesahkan
Dekan,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
hhtt
hhtKuswandi,
Prof. Drs. Bambang
M.Sc., Ph.D.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
NIP 196902011994031002
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
vii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
nLauril
ne Natrium Diklofenak
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
Pengaruh Natrium
Sulfat Terhadapilib
Penetrasi
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Dalam
Gel
Carbopol
Melalui
Kulit
Tikus
Secara
In
Vitro:
Nuzulu
Rohmah,
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
RINGKASAN
072210101081; 2011; 50 halaman; Fakultas Farmasi Universitas Jember.
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
n
nej.
nej. merupakan salah isatu
nejantiinflamasi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.obat
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Natrium
diklofenak
nonsteroid
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp seperti
(AINS)
p
hthttpyang biasa digunakan untuk
hthttpterapi penyakit inflamasi hsendi
rheumatoid arthritis, osteoarthritis dan penyakit pirai (gout). Natrium diklofenak
d
d
id
.cid.id lain diabsorpsi
beberapa kelemahan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id jika diberikan secaraeoral
aj.ca.memiliki
aj.caantara
c.id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
n
e
ne
ne
ne pada saluran cerna,iliterikat
n99%
.bu.n
.bu.n
.bulengkap
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
dengan
cepat
dan
pada
protein
plasma,
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
mengalami
pertama
p
hhttpobatnya
hhttp efek metabolisme lintas h
http sebesar 40-50%, waktu paruh
h
singkat yakni sekitar 1-3 jam, dan mempunyai efek samping seperti timbulnya
d.id
ca.cid.id
ca.cipenggunaan
ca.cid.id dan sakit kepala sehingga
ca.cid.id ulserasi lambung, mual,j.agastritis,
obat ini
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
n
u.n
nej.
nej. lambung. Kelemahannej.hati-hati pada penderita
nej.
.bu.n
.bu.tukak
.bdengan
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
harus
dilakukan
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
kelemahan
tp diatasi dengan cara menggunakan
hthttp
hthtdapat
hthttp pada penggunaan peroral
h
sistem penghantaran yang memanfaatkan kulit sebagai tempat masuknya obat
d
d
d
.cid.id
aj.ca.ci .id yaitu sistem penghantaran
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.catransdermal.
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
nemenghantarkan natrium
ne setengah padat dipilih
ne
.bu.n
.bu.n
.b
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
Bentuk
sediaan
untuk
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
diklofenak
sediaan
hhttptransdermal, dan dipilihlahhh
hhttp melalui sistem penghantaran
ttp gel.
h
Gel natrium diklofenak dengan basis Carbopol ditambah dengan natrium lauril
d.id
id
ca.cid.penetrasi
ca.cid.id sulfat sebagai zat peningkat
ca.cid.id
ca.cikecepatan
untuk meningkatkan
penetrasi.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.lauril sulfat 0; 0,3; 0,5;
ndengan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Dirancang
4
formula
variasi
konsentrasi
natrium
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
tp
hthtkecepatan
hthttnatrium
danhth
1%
lauril sulfat terhadap
ttp untuk mengetahui pengaruh
h
penetrasi natrium diklofenak menembus kulit tikus.
d.id
d
d
.cid.id
aj.ca.cigel
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.caevaluasi
Pengujian terhadap
yang dihasilkan meliputi
sediaan dan
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
pengujian
penetrasi.
Evaluasi
sediaan
meliputi
pengujian
organoleptis,
pH,
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
hhttp daya sebar, uji sifat alir, hdan
hhaktif
ttp dalam
viskositas,
homogenitas bahan
httpengujian
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
h
sediaan. Berdasarkan evaluasi sediaan yang telah dilakukan, semua formula telah
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
viii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
memenuhi persyaratan seluruh pengujian dan dapat disimpulkan bahwa natrium
d
d
d
.cid.id terhadap nilai pH, viskositas,
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id lauril sulfat memberikan
aj.capengaruh
aj.ca.ci .id dan daya sebar
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
sediaan.
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
d
//:paddle
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Uji
penetrasi
keempat
formula
dilakukan
menggunakan
metode
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
o
h
o
over disk pada suhu 37 C±0,5 C dengan kecepatan putar 50 rpm. Pengujian ini
id.id
membran berupa
kulit tikus. Hasil
ca.cid.id dilakukan selama 8 jam
ca.cmenggunakan
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. menit-menit yang telah
nej.
npada
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
pengambilan
sampel
ditentukan
kemudian
diukur
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
serapannya
p
hthttp pada panjang gelombanght276
hthttp UVhttpnm menggunakan spektrofotometer
h
Vis. Hasil serapan yang diperoleh kemudian digunakan untuk menghitung laju
d
d
d
ca.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id difusi natrium diklofenak
aj.(fluks).
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne penetrasi yang telahilibdilakukan
ne menunjukkan bahwa
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Hasil
pengujian
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
kecepatan
p
hhttp penetrasi gel yang mengandung
hhttp natrium lauril sulfat 1% h>h0,5
ttp& 0,3>
h
2
0% dengan nilai fluks masing-masing adalah 45,037 µg/cm jam, 35,274
2 .idd
i dan 25,429 µg/cm2jam. Berdasarkan
ca.cid.id
ca.cid.id hasil tersebut,
cajam,
ca.cid.id µg/cm2jam, 35,835 µg/cm
.
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
u.n
nej.
nej. gel yang mengandung
nepenetrasi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bfluks
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
diketahui
bahwa
terbesar
dihasilkan
oleh
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
natrium
gel yang
hthttp
hthttplauril sulfat 1%, sedangkanhthfluks
ttp penetrasi terkecil dihasilkan
h
mengandung natrium lauril sulfat 0%. Hasil uji statistik menggunakan One Way
d
d
dd
d
formula gel
aj.ca.ci .id ANOVA yang diikutiejdengan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .isemua
aj.ca.ci .iduji LSD menunjukkanebahwa
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
nyang
ne kecuali antara formula
ne
.bu.n
.bu.n
.bgel
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
berbeda
secara
signifikan
mengandung
natrium
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
lauril
hhttp
hhttp
hhsulfat
ttp 0,3 dan 0,5%.
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
ix
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
nehadirat Allah SWT atas
nerahmat dan karunia-Nya
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Puji syukur
ke
segala
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
d
//:d
//:d
//:penulis
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
sehingga
dapat
menyelesaikan
skripsi
yang
berjudul
“Pengaruh
Natrium
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
PRAKATA
Lauril Sulfat Terhadap Penetrasi Natrium Diklofenak Dalam Gel Carbopol
d.idVitro”. Skripsi ini disusun cuntuk
.cid.id memenuhi salah
ca.cid.id Melalui Kulit Tikus Secara
ca.ciIn
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej. pendidikan strata ilsatu
nej.pada Fakultas Farmasi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
satu
syarat
menyelesaikan
(S1)
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Universitas
p
hthttp Jember.
hthttp
hthttp
h
Penyusunan skripsi ini tidak lepas dari bantuan berbagai pihak, oleh karena
d
d
d
.cid.id kasih kepada:
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id itu, penulis menyampaikan
aj.caterima
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne
ne
ne
ne Drs. Bambang Kuswandi,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
1.
Dekan
Fakultas
Farmasi
Universitas
Jember,
Bapak
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
kepada penulis untuk
p
hhmenyelesaikan
hM.Sc.,
hhdiberikan
ttp
ttp
http Ph.D atas kesempatan yang
h
skripsi ini.
ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
ej.
nej.
nDosen
nR.K.S,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Ibu Lusia
Oktora
S.F.,
M.Sc.,
Apt.
selaku
Pembimbing
Anggota
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp penuh kesabaran memberi
p
dorongan, meluangkan
hthttp waktu,
hthttbimbingan,
hyang
.i .id
c.ci .idApt., M.Farm. selaku Dosen
Ibu Lidya Ameliana,
Utama dan
j.ac cPembimbing
j.aS.Si.,
h
pikiran, perhatian dan saran kepada penulis selama penyusunan skripsi ini
d
d
d
id.id baik.
aj.ca.ci .id sehingga bisa terlaksana
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cdengan
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
neDosen Penguji I dan Bapak
nIrawan,
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
3.
Bapak
Eka
Deddy
S.Si.,
M.Sc.,
Apt.
selaku
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp kasih atas
hhttpselaku Dosen Penguji II, terima
hYudi
http Wicaksono, S.Si., Apt., M.Si.
ca.cid.id 4.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
saran dan kritiknya.
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
j.
n
u.n
nej.
nememberikan
nej.
.buPembimbing
.bu.n
.b
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
selaku Dosen
Akademik
yang
selalu
bimbingannya
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hkepadaku.
hthttp
hthttp
h
id
. id
Ibu Fifteen Aprila j.Fajrin
M.Farm.,Apt.
aca.c.idS.Farm., Apt. dan Ibu Diana
j.acac.Holidah
h
5. Seluruh Dosen Fakultas Farmasi Universitas Jember yang telah memberikan
id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
6.
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
.
.
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Ibu Itus,
Mbak
Indri,
dan
Mas
Agus
atas
segala
bantuannya
selama
proses
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hpenyelesaian
hhtt
hhtt
skripsi ini.
htt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
x
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
c.c.idkritik kepada penulis.
ilmu, bimbingan, saran
ej.a.adan
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
7. Keluargaku, Bapak, Ibuk, Emak, Mbah, Mas Hendrik, Mbak Tina, Mas
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej dan semangat yang besar
nej
nejkasih sayang, tenaga, ipikiran,
ndoa
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
terhingga, iperhatian,
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p/penulis
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
pada
terutama
selama
penyusunan
skripsi
ini.
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d.id yang telah memberikanc.ipengorbanan
d
Bambang, dan Adikku
yang tak
ac.ciIntan
a c.id
h
8. Ade Putra Setiawan, suporter terbaik yang selalu bisa mengerti dan mendukung
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
9.
i
l
i
idgigili
//:d
p //
id
segala pilihan dan usahaku,
.ac.c.idterimakasih.
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
j
a
e
e
e
n
nej. farmasetika seperjuangan
nej. Ratih, Titus, Rani, iAnin,
nej.
.buskripsi
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Teman-teman
Pepi,
.
i
i
i
l
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Mas Vincen, Putri, Siti,
thttpselalu siap
hDhunik,
hthUcup,
ttp Vina, Fiona, dan Eka hyang
h
memberi bantuan tenaga dan pikiran, terimakasih kawan.
d
d
.cid.id Riska, Rani, Arin, .ac.cid.id
aj.ca.ci .id 10. Anak-anak kos Kalimantan
aj.ca.ci .idIV/72, Mbak Ju’on, Santi,
aj.caMbak
.
.
.
jej.a
j
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
Ulid,
Puput,
Tya,
Nunung,
Rachel
yang
telah
bersama
bertahun-tahun
dalam
suka
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
:
thtp
thtp
memberikan semangat,
dan perhatian hkepada
p
p:
hdan
hthtp
ttp: penulis
ttpduka,
ttpengorbanan
h
selama bersama.
id.id Maya, Adi, Rani,
ca.cid.id
ca.cDepe,
ca.cid.id Wisnu, Puji, Eka, Nanda,
ca.cid.id 11. Teman-teman LPMF
Lingkar
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
ej.
nej.
n
nBrian
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Mas
Vincen,
Mas
yang
telah
mengajari
aku
banyak
hal,
sesuatu
yang
tidak
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp pernah aku dapat di bangku
p kalian,
p
hthttdari
hthttp kuliah, aku belajar banyak
hakan
h
terimakasih banyak.
d
d
id.id
.cid.id
bersama-sama j.ac
aj.ca.ci .id 12. Rekan-rekan seperjuangan
aj.ca.cberjuang
aj.ca.ci .idangkatan 2007 yang etelah
.
.
.
j
j
j
a
.
e
e
e
e
nej
nemenjadi sebuah keluarga.
nSarjana
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
demi
sebuah
gelar
Farmasi
yang
akan
selalu
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
13.hSeluruh
hhttp satu per
hhttppihak yang tidak dapat disebutkan
http civitas akademika dan semua
h
satu.
id.id kebaikan dan
.cid.id penulis panjatkan semoga
ca
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.csegala
Hanya doa yang
dapat
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. dari Tuhan. Penulis
nej. kepada penulis mendapat
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
dukungan
yang
diberikan
balasan
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpdari semua pihak demi kesempurnaan
p
hthmenerima
hthttp
juga
segala kritik dan h
saran
ttp
h
skripsi ini. Akhirnya penulis berharap, semoga skripsi ini dapat bermanfaat.
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
p
hhttp7 Juni 2011
Jember,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt Penulis
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
xi
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id DAFTAR ISI
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
Halaman
ii
ca.cid.id HALAMAN JUDUL .............................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERSEMBAHAN
..........................................................................
iii
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
iv
p
hthttp MOTTO ..........................................................................................
hthttp
hthttp
HALAMAN PERNYATAAN ............................................................................... v
d
d
d
d
vi
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id HALAMAN PEMBIMBINGAN
aj.ca.ci .id .........................................................................
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
HALAMAN
PENGESAHAN
.............................................................................
vii
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
RINGKASAN
.....................................................................................................
p
hhttp viii
hhttp
hhttp
h
DAFTAR LAMPIRAN ..................................................................................... xvii
d
d
d
id.id
1
aj.ca.ci .id BAB 1. PENDAHULUAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.c....................................................................................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne ....................................................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bBelakang
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
1.1
Latar
1
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
3
hhttp
hhttp
h1.2
http Rumusan Masalah...............................................................................
1.3
2.2
Absorbsi Perkutan .............................................................................. 8
2.3
c. id
Difusi Pasif
11
.a.ca.c.id
ej.........................................................................................
ej.a.ac.
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.4 dGel
.......................................................................................................
12
i
i
i
g il
idgigil
idgigil
:p//://idig
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hh
hhtt
tt Zat Peningkat Penetrasih...................................................................
2.5
13
htt
2.6
h
Tujuan Penelitian ................................................................................ 4
ca.cid.id..............................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.4 Manfaat Penelitian
4
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB
2.
TINJAUAN
PUSTAKA
...........................................................................
5
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hth
hthttp
hthttp
2.1
5
ttp Kulit ...............................................................................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
PRAKATA ............................................................................................................. x
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR ISI ........................................................................................................
xii
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu................................................................................................
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
DAFTAR
TABEL
xv
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
DAFTAR
hthttp xvi
hthttp
hthttp GAMBAR ..........................................................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
h
id
h
Tinjauan bahan penelitian ............................................................... 14
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
xii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
2.6.1 Natrium Diklofenak ................................................................... 14
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nejLauril Sulfat .................................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
2.6.3
Natrium
16
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.6.4
Trietanolamin
.............................................................................
17
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
d
2.6.2 Carbopol
15
c.cid.id
a.....................................................................................
ac.ci .id
h
BAB 3. METODE PENELITIAN ...................................................................... 18
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
n
nej. ...............................................................................
nej.
nej.
.buPenelitian
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
3.2 Bahan
19
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
3.3
hth
hthttp
hthttp 19
ttp Alat Penelitian ...................................................................................
3.1
3.4
id
id
Rancangan Penelitian
18
.ac.c.id .......................................................................
.ac.c.id
Lokasi dan Waktu Penelitian ........................................................... 19
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej......................................................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.5.1
Formula
19
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
:p//:d
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttp 20
hhtt 3.5.2 Pembuatan SediaanhGel
httpNatrium Diklofenak ............................
3.5
h
.id
.id
Prosedur Penelitian
19
j.ac c.id...........................................................................
j.ac c.id
h
3.5.3 Evaluasi Sediaan Gel Natrium Diklofenak ................................ 20
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
n
nej.
nej.
nej. Viskositas .............................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.Pengujian
u
u
u
b
b
b
i
i
i
b.
21
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
c. Pengujian Daya Sebar
hthttp 21
hthttp............................................................
hthttp
.i
.i id
a. Pengujian
..........................................................
21
j.ac c.id
j.ac c.Organoleptis
h
d. Pengujian Sifat Alir Gel ........................................................ 21
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
n
n
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.Diklofenak
.buPembuatan
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
f.
Kurva
Baku
Natrium
........................
22
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
1). Pembuatan Larutan
hhtt buffer)
hhtt Dapar Fosfat Salin (Phosphate
hhtt
.i
.i id .........................................................................
e. Pengujian
21
j.acac.id
j.acac.pH
h
pH 7,4 ± 0,05 .................................................................. 22
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
j.
ej.
nej.
ndiklofenak
nePembuatan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3).
kurva
baku
natrium
....................
22
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttpNatrium
hthttp Basis Terhadap Serapan
g. Pemeriksaan Pengaruh
id
.
2).jPenentuan
.aca.c.id panjang gelombang maksimum
j.acac.id .................... 22
h
Diklofenak Dalam Gel ......................................................... 22
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i.
Pengujian
Penetrasi
Natrium
Diklofenak
Melalui
Kulit
Tikus
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Secara In vitro ......................................................................
23
id
c. id
c. id
h. Pengujian
23
ej.a.ac.Homogenitas .........................................................
ej.a.ac.
h
1). Preparasi Kulit Tikus ...................................................... 23
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
xiii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
2). Penyiapan Alat Uji Penetrasi .......................................... 23
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej
neUji
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
4).
Penetrasi.......
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp
hthtPENGARUH
hthLAURIL
hthttp
ttp
NATRIUM
SULFAT TERHADAP
h
PENETRASI NATRIUM DIKLOFENAK DALAM GEL
CARBOPOL MELALUI
c.id.id KULIT TIKUS SECARA
c.id.id IN VITRO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
Oleh
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
d
:p//:Rohmah
:p//:d
/
/
/
/
p
p
Nuzulu
t
t
t
t
h tt
hhtt
NIMh072210101081
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
FAKULTAS FARMASI
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
UNIVERSITAS
idgigil
idgJEMBER
igil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
2011
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
i
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
je.aj.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
je.aj.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
SKRIPSI
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li
idgigili NATRIUM LAURIL
idgigiSULFAT
idgigili
PENGARUH
TERHADAP
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthPENETRASI
hthDIKLOFENAK
ttp
ttp
NATRIUM
DALAMhGEL
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
CARBOPOL MELALUI KULIT TIKUS SECARA IN VITRO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
SKRIPSI
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk
.cid.idmencapai gelar
menyelesaikan Pendidikan
d Satu Fakultas Farmasi
cadan
ca.cid.iStrata
a
a
.
.
j
j
Sarjana Farmasi .une
nej.
nej.
.une
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
Oleh
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
id.id
FARMASI j.ac.ci .id
aj.ca.cFAKULTAS
.
j
a
.
e
e
nej
ne UNIVERSITAS JEMBER
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
2011
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
ii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
Nuzulu Rohmah
NIM 072210101081
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
PERSEMBAHAN
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Skripsi ini saya persembahkan
untuk:
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
idgpayah,
idgigil
idgigilAspari dan Ibundaku Sumarni
idgigtercinta,
igil
//:d
//:d
//:d
//:d
1. Ayahandaku
terima kasih atas
jerih
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
kasih sayang, dorongan, nasihat dan air mata yang menetes dalam setiap untaian
ca.cid.id
a
.
j
e
2.
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
i
l
g
i
i
//d ig
p://d
h
do’a yang senantiasa mengiringi
setiap langkah bagi keberhasilanku.
.id
.id
cac.id
cac.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j. sampai SMA, dosen.udan
j.
n
Guru-guruku .sejak
civitas akademika
u.n
neSD
nesegenap
nej.
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
li
gigili
idgigiJember
idFarmasi
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
Universitas
khususnya Fakultas
terhormat, yang ttelah
menjadi
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
tempat menimba ilmu dan membimbing dengan penuh kesabaran.
h
.cid.id 3. Teman-teman seperjuangan
.cid.iddan almamater Fakultas Farmasi
.cid.idUniversitas Jember.
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
iii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Allah
akan
meninggikan
orang-orang
yang
beriman
di
antara
kamu
dan
orangt
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
MOTTO
orang yang diberi ilmu pengetahuan beberapa derajat.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
id
(terjemahan
c.cid.id
.ac.c.id Surat Al-Mujadalah ayat.a11)
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
iv
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d.id
bahwa skripsi yang
“Pengaruh
ca.cid.id menyatakan dengan sesungguhnya
ca.cid.id
ca.ciberjudul
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
j.
u.n
nej.
nejTerhadap
neDiklofenak
nej.
.bu.n
.bSulfat
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Natrium
Lauril
Penetrasi
Natrium
Dalam
Gel
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Carbopol
p
hthttp Melalui Kulit Tikus Secara
hthttInp Vitro” adalah benar-benarhthhasil
ttp karya
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERNYATAAN
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne tangan di bawah ini: ilib.bu.n
ne
.bu.n
u
u
Saya yang
bertanda
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
Nama
:
Nuzulu
Rohmah
t
t
hhtt
hhtt
NIM
: 072210101081
sendiri, kecuali kutipan yang sudah saya sebutkan sumbernya, belum pernah
d
d
dd dan bukan karya jiplakan.
d
mana
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id diajukan pada institusi
aj.ca.ci .ipun,
aj.ca.ci .idSaya bertanggung
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ndan
ne sikap ilmiah yang harus
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bdengan
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
jawab
atas
keabsahan
kebenaran
isinya
sesuai
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
dijunjung
p
hhttp
hhttp tinggi.
hhttp
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa ada tekanan
id.id akademik jika
ca.cid.id
ca.csanksi
ca.cid.idpun serta bersedia mendapat
ca.cid.id dan paksaan dari pihakj.mana
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.ini tidak benar.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
ternyata
di
kemudian
hari
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
ca.cid.id 7 Juni 2011
aj.ca.ci .id
aj.Jember,
.
.
j
j
e
e
ne
ne Yang menyatakan, ilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d.id
ca.cid.id
ca.ciNuzulu
Rohmah
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej. NIM. 072210101081ilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
l
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
v
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
.id
.id.id
PENGARUH NATRIUM
LAURIL SULFAT
j.acac.id
j.acacTERHADAP
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
PENETRASI
NATRIUM DIKLOFENAK
DALAM GEL/digigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
:/ /d
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
hthtp
ttp:/
h
CARBOPOL MELALUI KULIT TIKUS SECARA IN VITRO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d Nuzulu Rohmah
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
NIM. 072210101081
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Oleh
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Pembimbing
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
neUtama
.bu.n
Dosen Pembimbing
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
Dosen
Pembimbing
Anggota
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne S.Si., Apt., M.Farm.ilib.bu.n
.bu.n
: Lidya
Ameliana,
u
u
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
Lusia
Oktora
R.K.S.,
S.F.,
M.Sc.,
t
t
t
t
hhtt Apt.
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
vi
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne Natrium Lauril Sulfat
ne
.bu.n
.bu.n
.b
.bu.n
u
u
u
u
Skripsi berjudul
“Pengaruh
Terhadap
Penetrasi Natrium
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
d
//:d
//:d
//:d
//:Kulit
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Diklofenak
Dalam
Gel
Carbopol
Melalui
Tikus
Secara
In
Vitro”
telah
t
t
t
p
hhttp diuji
hhttp
hhttp
h
PENGESAHAN
dan disahkan pada:
Juni
2011
ca.cid.id hari, tanggal : Senin, 13
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
nej.
nejFarmasi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
tempat
:
Fakultas
Universitas
Jember.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
p
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
d
.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.caSekretaris,
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
Tim Penguji
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Ketua,
Lidya Ameliana, S.Si., Apt., M.Farm.
ca.cid.id
ca.cid.id Apt.
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
NIP
198004052005012005
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/
//:d
:
/
/
/
/
p
t
p
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Lusia Oktora R.K.S., S.F., M.Sc.,
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
j.
n
nej.
ne197910032003122001
.bu.n
.buNIP
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
Anggota I,
Anggota II,
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Eka
Irawan, S.Si., M.Sc., Apt
Yudi Wicaksono,hh
S.Si.,
hhtt
hhDeddy
tt Apt.,
tt
M.Si.
id
.
NIP 197503092001121001
j.acac.id
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
id
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
NIP j197607242001121006
.aca.c.id
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Mengesahkan
Dekan,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
hhtt
hhtKuswandi,
Prof. Drs. Bambang
M.Sc., Ph.D.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
NIP 196902011994031002
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
vii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
nLauril
ne Natrium Diklofenak
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
Pengaruh Natrium
Sulfat Terhadapilib
Penetrasi
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Dalam
Gel
Carbopol
Melalui
Kulit
Tikus
Secara
In
Vitro:
Nuzulu
Rohmah,
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
RINGKASAN
072210101081; 2011; 50 halaman; Fakultas Farmasi Universitas Jember.
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
n
nej.
nej. merupakan salah isatu
nejantiinflamasi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.obat
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Natrium
diklofenak
nonsteroid
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp seperti
(AINS)
p
hthttpyang biasa digunakan untuk
hthttpterapi penyakit inflamasi hsendi
rheumatoid arthritis, osteoarthritis dan penyakit pirai (gout). Natrium diklofenak
d
d
id
.cid.id lain diabsorpsi
beberapa kelemahan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id jika diberikan secaraeoral
aj.ca.memiliki
aj.caantara
c.id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
n
e
ne
ne
ne pada saluran cerna,iliterikat
n99%
.bu.n
.bu.n
.bulengkap
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
dengan
cepat
dan
pada
protein
plasma,
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
mengalami
pertama
p
hhttpobatnya
hhttp efek metabolisme lintas h
http sebesar 40-50%, waktu paruh
h
singkat yakni sekitar 1-3 jam, dan mempunyai efek samping seperti timbulnya
d.id
ca.cid.id
ca.cipenggunaan
ca.cid.id dan sakit kepala sehingga
ca.cid.id ulserasi lambung, mual,j.agastritis,
obat ini
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
n
u.n
nej.
nej. lambung. Kelemahannej.hati-hati pada penderita
nej.
.bu.n
.bu.tukak
.bdengan
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
harus
dilakukan
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
kelemahan
tp diatasi dengan cara menggunakan
hthttp
hthtdapat
hthttp pada penggunaan peroral
h
sistem penghantaran yang memanfaatkan kulit sebagai tempat masuknya obat
d
d
d
.cid.id
aj.ca.ci .id yaitu sistem penghantaran
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.catransdermal.
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
nemenghantarkan natrium
ne setengah padat dipilih
ne
.bu.n
.bu.n
.b
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
Bentuk
sediaan
untuk
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
diklofenak
sediaan
hhttptransdermal, dan dipilihlahhh
hhttp melalui sistem penghantaran
ttp gel.
h
Gel natrium diklofenak dengan basis Carbopol ditambah dengan natrium lauril
d.id
id
ca.cid.penetrasi
ca.cid.id sulfat sebagai zat peningkat
ca.cid.id
ca.cikecepatan
untuk meningkatkan
penetrasi.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.lauril sulfat 0; 0,3; 0,5;
ndengan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Dirancang
4
formula
variasi
konsentrasi
natrium
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
tp
hthtkecepatan
hthttnatrium
danhth
1%
lauril sulfat terhadap
ttp untuk mengetahui pengaruh
h
penetrasi natrium diklofenak menembus kulit tikus.
d.id
d
d
.cid.id
aj.ca.cigel
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.caevaluasi
Pengujian terhadap
yang dihasilkan meliputi
sediaan dan
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
pengujian
penetrasi.
Evaluasi
sediaan
meliputi
pengujian
organoleptis,
pH,
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
hhttp daya sebar, uji sifat alir, hdan
hhaktif
ttp dalam
viskositas,
homogenitas bahan
httpengujian
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
h
sediaan. Berdasarkan evaluasi sediaan yang telah dilakukan, semua formula telah
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
viii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
memenuhi persyaratan seluruh pengujian dan dapat disimpulkan bahwa natrium
d
d
d
.cid.id terhadap nilai pH, viskositas,
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id lauril sulfat memberikan
aj.capengaruh
aj.ca.ci .id dan daya sebar
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
sediaan.
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
d
//:paddle
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Uji
penetrasi
keempat
formula
dilakukan
menggunakan
metode
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
o
h
o
over disk pada suhu 37 C±0,5 C dengan kecepatan putar 50 rpm. Pengujian ini
id.id
membran berupa
kulit tikus. Hasil
ca.cid.id dilakukan selama 8 jam
ca.cmenggunakan
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. menit-menit yang telah
nej.
npada
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
pengambilan
sampel
ditentukan
kemudian
diukur
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
serapannya
p
hthttp pada panjang gelombanght276
hthttp UVhttpnm menggunakan spektrofotometer
h
Vis. Hasil serapan yang diperoleh kemudian digunakan untuk menghitung laju
d
d
d
ca.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id difusi natrium diklofenak
aj.(fluks).
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne penetrasi yang telahilibdilakukan
ne menunjukkan bahwa
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Hasil
pengujian
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
kecepatan
p
hhttp penetrasi gel yang mengandung
hhttp natrium lauril sulfat 1% h>h0,5
ttp& 0,3>
h
2
0% dengan nilai fluks masing-masing adalah 45,037 µg/cm jam, 35,274
2 .idd
i dan 25,429 µg/cm2jam. Berdasarkan
ca.cid.id
ca.cid.id hasil tersebut,
cajam,
ca.cid.id µg/cm2jam, 35,835 µg/cm
.
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
u.n
nej.
nej. gel yang mengandung
nepenetrasi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bfluks
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
diketahui
bahwa
terbesar
dihasilkan
oleh
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
natrium
gel yang
hthttp
hthttplauril sulfat 1%, sedangkanhthfluks
ttp penetrasi terkecil dihasilkan
h
mengandung natrium lauril sulfat 0%. Hasil uji statistik menggunakan One Way
d
d
dd
d
formula gel
aj.ca.ci .id ANOVA yang diikutiejdengan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .isemua
aj.ca.ci .iduji LSD menunjukkanebahwa
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
u.n
ne
nyang
ne kecuali antara formula
ne
.bu.n
.bu.n
.bgel
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
berbeda
secara
signifikan
mengandung
natrium
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
lauril
hhttp
hhttp
hhsulfat
ttp 0,3 dan 0,5%.
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
ix
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
nehadirat Allah SWT atas
nerahmat dan karunia-Nya
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Puji syukur
ke
segala
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
d
//:d
//:d
//:penulis
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
sehingga
dapat
menyelesaikan
skripsi
yang
berjudul
“Pengaruh
Natrium
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
PRAKATA
Lauril Sulfat Terhadap Penetrasi Natrium Diklofenak Dalam Gel Carbopol
d.idVitro”. Skripsi ini disusun cuntuk
.cid.id memenuhi salah
ca.cid.id Melalui Kulit Tikus Secara
ca.ciIn
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej. pendidikan strata ilsatu
nej.pada Fakultas Farmasi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
satu
syarat
menyelesaikan
(S1)
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Universitas
p
hthttp Jember.
hthttp
hthttp
h
Penyusunan skripsi ini tidak lepas dari bantuan berbagai pihak, oleh karena
d
d
d
.cid.id kasih kepada:
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id itu, penulis menyampaikan
aj.caterima
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne
ne
ne
ne Drs. Bambang Kuswandi,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
1.
Dekan
Fakultas
Farmasi
Universitas
Jember,
Bapak
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
kepada penulis untuk
p
hhmenyelesaikan
hM.Sc.,
hhdiberikan
ttp
ttp
http Ph.D atas kesempatan yang
h
skripsi ini.
ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
ej.
nej.
nDosen
nR.K.S,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Ibu Lusia
Oktora
S.F.,
M.Sc.,
Apt.
selaku
Pembimbing
Anggota
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp penuh kesabaran memberi
p
dorongan, meluangkan
hthttp waktu,
hthttbimbingan,
hyang
.i .id
c.ci .idApt., M.Farm. selaku Dosen
Ibu Lidya Ameliana,
Utama dan
j.ac cPembimbing
j.aS.Si.,
h
pikiran, perhatian dan saran kepada penulis selama penyusunan skripsi ini
d
d
d
id.id baik.
aj.ca.ci .id sehingga bisa terlaksana
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cdengan
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
neDosen Penguji I dan Bapak
nIrawan,
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
3.
Bapak
Eka
Deddy
S.Si.,
M.Sc.,
Apt.
selaku
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp kasih atas
hhttpselaku Dosen Penguji II, terima
hYudi
http Wicaksono, S.Si., Apt., M.Si.
ca.cid.id 4.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
saran dan kritiknya.
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
j.
n
u.n
nej.
nememberikan
nej.
.buPembimbing
.bu.n
.b
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
selaku Dosen
Akademik
yang
selalu
bimbingannya
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hkepadaku.
hthttp
hthttp
h
id
. id
Ibu Fifteen Aprila j.Fajrin
M.Farm.,Apt.
aca.c.idS.Farm., Apt. dan Ibu Diana
j.acac.Holidah
h
5. Seluruh Dosen Fakultas Farmasi Universitas Jember yang telah memberikan
id
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
6.
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
.
.
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Ibu Itus,
Mbak
Indri,
dan
Mas
Agus
atas
segala
bantuannya
selama
proses
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hpenyelesaian
hhtt
hhtt
skripsi ini.
htt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
x
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
c.c.idkritik kepada penulis.
ilmu, bimbingan, saran
ej.a.adan
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
7. Keluargaku, Bapak, Ibuk, Emak, Mbah, Mas Hendrik, Mbak Tina, Mas
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej dan semangat yang besar
nej
nejkasih sayang, tenaga, ipikiran,
ndoa
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
terhingga, iperhatian,
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p/penulis
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
pada
terutama
selama
penyusunan
skripsi
ini.
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d.id yang telah memberikanc.ipengorbanan
d
Bambang, dan Adikku
yang tak
ac.ciIntan
a c.id
h
8. Ade Putra Setiawan, suporter terbaik yang selalu bisa mengerti dan mendukung
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
9.
i
l
i
idgigili
//:d
p //
id
segala pilihan dan usahaku,
.ac.c.idterimakasih.
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
j
a
e
e
e
n
nej. farmasetika seperjuangan
nej. Ratih, Titus, Rani, iAnin,
nej.
.buskripsi
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Teman-teman
Pepi,
.
i
i
i
l
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Mas Vincen, Putri, Siti,
thttpselalu siap
hDhunik,
hthUcup,
ttp Vina, Fiona, dan Eka hyang
h
memberi bantuan tenaga dan pikiran, terimakasih kawan.
d
d
.cid.id Riska, Rani, Arin, .ac.cid.id
aj.ca.ci .id 10. Anak-anak kos Kalimantan
aj.ca.ci .idIV/72, Mbak Ju’on, Santi,
aj.caMbak
.
.
.
jej.a
j
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
Ulid,
Puput,
Tya,
Nunung,
Rachel
yang
telah
bersama
bertahun-tahun
dalam
suka
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
:
thtp
thtp
memberikan semangat,
dan perhatian hkepada
p
p:
hdan
hthtp
ttp: penulis
ttpduka,
ttpengorbanan
h
selama bersama.
id.id Maya, Adi, Rani,
ca.cid.id
ca.cDepe,
ca.cid.id Wisnu, Puji, Eka, Nanda,
ca.cid.id 11. Teman-teman LPMF
Lingkar
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
ej.
nej.
n
nBrian
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Mas
Vincen,
Mas
yang
telah
mengajari
aku
banyak
hal,
sesuatu
yang
tidak
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp pernah aku dapat di bangku
p kalian,
p
hthttdari
hthttp kuliah, aku belajar banyak
hakan
h
terimakasih banyak.
d
d
id.id
.cid.id
bersama-sama j.ac
aj.ca.ci .id 12. Rekan-rekan seperjuangan
aj.ca.cberjuang
aj.ca.ci .idangkatan 2007 yang etelah
.
.
.
j
j
j
a
.
e
e
e
e
nej
nemenjadi sebuah keluarga.
nSarjana
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
demi
sebuah
gelar
Farmasi
yang
akan
selalu
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
13.hSeluruh
hhttp satu per
hhttppihak yang tidak dapat disebutkan
http civitas akademika dan semua
h
satu.
id.id kebaikan dan
.cid.id penulis panjatkan semoga
ca
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.csegala
Hanya doa yang
dapat
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. dari Tuhan. Penulis
nej. kepada penulis mendapat
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
dukungan
yang
diberikan
balasan
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpdari semua pihak demi kesempurnaan
p
hthmenerima
hthttp
juga
segala kritik dan h
saran
ttp
h
skripsi ini. Akhirnya penulis berharap, semoga skripsi ini dapat bermanfaat.
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
p
hhttp7 Juni 2011
Jember,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt Penulis
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
xi
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id DAFTAR ISI
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
Halaman
ii
ca.cid.id HALAMAN JUDUL .............................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERSEMBAHAN
..........................................................................
iii
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
iv
p
hthttp MOTTO ..........................................................................................
hthttp
hthttp
HALAMAN PERNYATAAN ............................................................................... v
d
d
d
d
vi
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id HALAMAN PEMBIMBINGAN
aj.ca.ci .id .........................................................................
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
HALAMAN
PENGESAHAN
.............................................................................
vii
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
RINGKASAN
.....................................................................................................
p
hhttp viii
hhttp
hhttp
h
DAFTAR LAMPIRAN ..................................................................................... xvii
d
d
d
id.id
1
aj.ca.ci .id BAB 1. PENDAHULUAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.c....................................................................................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ne ....................................................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bBelakang
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
1.1
Latar
1
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
3
hhttp
hhttp
h1.2
http Rumusan Masalah...............................................................................
1.3
2.2
Absorbsi Perkutan .............................................................................. 8
2.3
c. id
Difusi Pasif
11
.a.ca.c.id
ej.........................................................................................
ej.a.ac.
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.4 dGel
.......................................................................................................
12
i
i
i
g il
idgigil
idgigil
:p//://idig
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hh
hhtt
tt Zat Peningkat Penetrasih...................................................................
2.5
13
htt
2.6
h
Tujuan Penelitian ................................................................................ 4
ca.cid.id..............................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.4 Manfaat Penelitian
4
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB
2.
TINJAUAN
PUSTAKA
...........................................................................
5
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hth
hthttp
hthttp
2.1
5
ttp Kulit ...............................................................................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
PRAKATA ............................................................................................................. x
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR ISI ........................................................................................................
xii
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu................................................................................................
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
DAFTAR
TABEL
xv
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
DAFTAR
hthttp xvi
hthttp
hthttp GAMBAR ..........................................................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
h
id
h
Tinjauan bahan penelitian ............................................................... 14
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
xii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
2.6.1 Natrium Diklofenak ................................................................... 14
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nejLauril Sulfat .................................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
2.6.3
Natrium
16
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.6.4
Trietanolamin
.............................................................................
17
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
d
2.6.2 Carbopol
15
c.cid.id
a.....................................................................................
ac.ci .id
h
BAB 3. METODE PENELITIAN ...................................................................... 18
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
n
nej. ...............................................................................
nej.
nej.
.buPenelitian
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
3.2 Bahan
19
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
3.3
hth
hthttp
hthttp 19
ttp Alat Penelitian ...................................................................................
3.1
3.4
id
id
Rancangan Penelitian
18
.ac.c.id .......................................................................
.ac.c.id
Lokasi dan Waktu Penelitian ........................................................... 19
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej......................................................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.5.1
Formula
19
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
:p//:d
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttp 20
hhtt 3.5.2 Pembuatan SediaanhGel
httpNatrium Diklofenak ............................
3.5
h
.id
.id
Prosedur Penelitian
19
j.ac c.id...........................................................................
j.ac c.id
h
3.5.3 Evaluasi Sediaan Gel Natrium Diklofenak ................................ 20
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
n
nej.
nej.
nej. Viskositas .............................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.Pengujian
u
u
u
b
b
b
i
i
i
b.
21
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
c. Pengujian Daya Sebar
hthttp 21
hthttp............................................................
hthttp
.i
.i id
a. Pengujian
..........................................................
21
j.ac c.id
j.ac c.Organoleptis
h
d. Pengujian Sifat Alir Gel ........................................................ 21
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
n
n
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.Diklofenak
.buPembuatan
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
f.
Kurva
Baku
Natrium
........................
22
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
1). Pembuatan Larutan
hhtt buffer)
hhtt Dapar Fosfat Salin (Phosphate
hhtt
.i
.i id .........................................................................
e. Pengujian
21
j.acac.id
j.acac.pH
h
pH 7,4 ± 0,05 .................................................................. 22
id
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
j.
ej.
nej.
ndiklofenak
nePembuatan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3).
kurva
baku
natrium
....................
22
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttpNatrium
hthttp Basis Terhadap Serapan
g. Pemeriksaan Pengaruh
id
.
2).jPenentuan
.aca.c.id panjang gelombang maksimum
j.acac.id .................... 22
h
Diklofenak Dalam Gel ......................................................... 22
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i.
Pengujian
Penetrasi
Natrium
Diklofenak
Melalui
Kulit
Tikus
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Secara In vitro ......................................................................
23
id
c. id
c. id
h. Pengujian
23
ej.a.ac.Homogenitas .........................................................
ej.a.ac.
h
1). Preparasi Kulit Tikus ...................................................... 23
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
xiii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
2). Penyiapan Alat Uji Penetrasi .......................................... 23
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
nej
neUji
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
4).
Penetrasi.......