Bahan Ajar Matematika
FUNGSI KOMPOSISI
Kelas XI IPS
Semester 1
OLEH :
SURATNO, S.Pd
SMAN 1 KALIWUNGU
lintangaleh@gmail.com
1
Setelah menyaksikan tayangan
ini siswa dapat:
1.Menentukan fungsi komposisi
2.Menentukan salah satu fungsi
jika fungsi komposisi dan fungsi
yang lain diketahui
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
2
Definisi
Suatu relasi dari A ke B yang
memasangkan setiap anggota
A ke tepat satu anggota B
disebut fungsi atau pemetaan
dari A ke B
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
3
Notasi Fungsi
Suatu fungsi atau pemetaan
umumnya dinotasikan dengan
huruf kecil.
Misal, f adalah fungsi dari A ke
B
ditulis f: A → B
A disebut domain
B disebut kodomain
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
4
Range atau Daerah Hasil
Jika f memetakan
x A ke y B
dikatakan y adalah peta dari
x
ditulis f: x → y atau y = f(x).
Himpunan y B
yang merupakan peta dari x
A
disebut range atau daerah
hasil
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
5
contoh 1
Perhatikan gambar pemetaan
f:A→B
f
1
a
domain adalah
2
b
A = {a, b, c, d}
3
c
kodomain adalah
4
d
B = {1, 2, 3, 4, 5}
A
5
B
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
6
Perhatikan gambar pemetaan
f:A→B
a
f
1
b
2
c
3
d
A
4
5
B
f(a) = 1, f(b) =
2
f(c) = 3,
f(d) =
range
adalah
4
R = {1, 2, 3, 4}
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
7
contoh 2
Misal f: R → R
dengan f(x) = √1 - x2
Tentukan domain dari fungsi f.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
8
Jawab:
Supaya f: R→R dengan f(x)=√1-x2
maka haruslah 1 – x2 ≥ 0.
1 – x2 ≥ 0 → x2 – 1 ≤ 0 atau
(x-1)(x+1) ≤ 0 atau -1 ≤ x ≤ 1.
Jadi, domain fungsi tersebut
adalah -1 ≤ x ≤ 1.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
9
contoh 3
Misal f: R → R
dengan f(x – 1) = x2 + 5x
Tentukan :
a. f(x)
b. f(-3)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
10
Jawab
a.Misal y = x – 1 maka x = y + 1
karena f(x – 1) = x2 + 5x
maka f(y) = (y + 1)2 + 5(y + 1)
f(y) = y2 + 2y + 1 + 5y +
5
f(y) = y2 + 7y + 6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
11
f(y)
= y2 + 7y + 6
a. f(x) = x2 + 7x + 6
b. f(-3) = (-3)2 + 7(-3) + 6
= 9 – 21 + 6
= -6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
12
Komposisi Fungsi
Penggabungan operasi dua
fungsi secara berurutan akan
menghasilkan sebuah fungsi
baru.
Penggabungan tersebut
disebut komposisi fungsi dan
hasilnya disebut fungsi
komposisi.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
13
A
x
B
f
y
C
g
z
x A dipetakan oleh f ke y B
ditulis f : x → y atau y = f(x)
y B dipetakan oleh g ke z C
ditulis g : y → z atau z = g(y)
atau z = g(f(x))
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
14
A
x
B
f
y
C
g
z
gof
maka fungsi yang memetakan
x A ke z C
adalah komposisi fungsi f dan g
ditulis (g o f)(x) = g(f(x))
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
15
contoh 1
f : A → B dan g: B → C
didefinisikan seperti pada gambar
A
a
b
f
B
g
1
2
3
C
p
q
Tentukan (g o f)(a) dan (g o f)(b)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
16
Jawab:
(g o f)(a)
=?
A
a
b
f
B
g
1
2
3
C
p
q
f(a) = 1 dan g(1) = q
Jadi (g o f)(a) = g(f(a)) = g(1)=q
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
17
(g o f)(b)
=A?
B
a
b
f
g
1
2
3
C
p
q
f(b) = 3 dan g(3) = p
Jadi (g o f) = g(f(b)) = g(3)
=p
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
18
contoh 2
Ditentukan g(f(x)) = f(g(x)).
Jika f(x) = 2x + p dan
g(x) = 3x + 120
maka nilai p = … .
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
19
Jawab:
f(x) = 2x + p dan g(x) = 3x + 120
g(f(x))
g(2x+ p)
120)
= f(g(x))
= f(3x +
3(2x + p) + 120 = 2(3x + 120) +
p
6x + 3p + 120
+p
3p – p
lintangaleh@gmail.com
= 6x + 360
= 360 – 120
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
20
Sifat Komposisi Fungsi
1.Tidak komutatif:
fog≠gof
2. Bersifat assosiatif:
f o (g o h) = (f o g)o h = f o g o h
3. Memiliki fungsi identitas: I(x)= x
foI=Iof=f
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
21
contoh 1
f : R → R dan g : R → R
f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2
+5
Tentukan:
a. (g o f)(x)
b. (f o g)(x)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
22
Jawab:
a. f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2 + 5
(g o f)(x) = g[f(x)] = g(3x – 1)
= 2(3x – 1)2 + 5
= 2(9x2 – 6x + 1) + 5
= 18x2 – 12x + 2 + 5
= 18x2 – 12x + 7
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
23
b. f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2
+5
(f o g)(x) = f[g(x)] = f(2x2 +
5)
= 3(2x2 + 5) –
1
= 6x2 + 15 – 1
(f o g)(x)
= 6x2 + 14
(g o f)(x) = 18x2 – 12x + 7
(g o f)(x) ≠ (f o g )(x)
tidak bersifat komutatif
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
24
contoh 2
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1 dan
h(x) = 1/x
Tentukan:
a. (f o g) o h
b. f o (g o h)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
25
Jawab:
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1
dan h(x) = 1/x
((f o g) o h)(x) = (f o g)(h(x))
(f o g)(x)
= (x2 – 1) – 1
= x2 – 2
(f o g(h(x)))
= (f o g)(1/x)
= (1/x)2 – 2
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
26
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1
dan h(x) = 1/x
(f o (g o h))(x) = (f(g oh)(x))
(g o h)(x)
= g(1/x)
= (1/x)2 – 1
= 1/x2 - 1
f(g o h)(x) = f(1/x2 – 1)
= (1/x2 – 1) – 1
=(1/x)2 – 2
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
27
contoh 3
I(x) = x, f(x) = x2 dan g(x) = x
+1
Tentukan:
a.(f o I)(x) dan (g o I)
b.(I o f) dan (I o g)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
28
Jawab:
I(x) = x, f(x) = x2 dan
g(x) = x + 1
(f o I)(x)
(g o I)(x)
(I o f)(x)
(I o g)(x)
(I o f)(x)
=
=
=
=
=
x2
x+1
x2
x+1
(f o I) = f
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
29
Menentukan Suatu Fungsi
Jika Fungsi Komposisi
dan Fungsi Yang Lain
Diketahui
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
30
Contoh 1
Diketahui f(x) = 3x – 1
dan (f o g)(x) = x2 + 5
Tentukan g(x)!
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
31
Jawab
f(x) = 3x – 1 dan (f o g)(x) = x2 + 5
fg(x)] = x2 + 5
3.g(x) – 1
= x2 + 5
3.g(x)
= x2 + 5 + 1 = x 2 + 6
Jadi g(x) = ⅓(x2 + 6)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
32
contoh 2
Diketahui g(x) = x + 9 dan
(f o g)(x) = ⅓x2 – 6
maka f(x) = … .
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
33
Jawab:
g(x) = x + 9
(f o g)(x)
= f(g(x))
= ⅓x2–6
f(x + 9)
Misal:
= ⅓x2–6
x + 9 = y x = y–9
f(y) = ⅓(y – 9)2 – 6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
34
f(y)
= ⅓(y – 9)2 – 6
= ⅓(y2 – 18y + 81) – 6
= ⅓y2 – 6y + 27 – 6
Jadi f(x) = ⅓x2 – 6x + 21
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
35
contoh 3
Diketahui f(x) = x – 3 dan
(g of)(x) = x2 + 6x + 9
maka g(x – 1) = ….
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
36
Jawab:
f(x) = x – 3;
(g o f)(x) = g (f(x)) = x2+6x+9
g(x – 3) = x2 + 6x + 9
Misal: x – 3 = y x = y + 3
g(y) = (y + 3)2 + 6(y + 3) + 9
= y2 + 6y + 9 + 6y +18 +9
g(y) = y2 + 6y + 9 + 6y +18 +9
= y2 + 12y + 36
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
37
g(x – 1) = (x – 1)2 + 12(x – 1) +
36
= x2 – 2x + 1 + 12x – 12
+ 36
= x2 + 10x + 25
Jadi g(x – 1) = x2 + 10x + 25
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
38
Contoh 4
Diketahui f(x) = 2x + 1
dan (f o g)(x + 1)= -2x2 – 4x
+1
Nilai g(-2) =….
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
39
Jawaban:
f(g(x + 1))
= -2x2 – 4x +
1
f(x) = 2x + 1 → f(g(x))= 2g(x) +
1
f(g(x + 1))
= 2g (x + 1) +
1
2g(x + 1) + 1
= -2x2 – 4x – 1
2g(x + 1)
= -2x2 – 4x – 2
g(x + 1)
= -x2 – 2x – 1
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
40
g(x + 1) = -x2 – 2x – 1
g(x) = -(x – 1)2 – 2(x – 1) –
1
g(2) = -(2 – 1)2 – 2(2 – 1) –
1
= -1 – 2 – 1 = -4
Jadi g(2) = - 4
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
41
Kelas XI IPS
Semester 1
OLEH :
SURATNO, S.Pd
SMAN 1 KALIWUNGU
lintangaleh@gmail.com
1
Setelah menyaksikan tayangan
ini siswa dapat:
1.Menentukan fungsi komposisi
2.Menentukan salah satu fungsi
jika fungsi komposisi dan fungsi
yang lain diketahui
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
2
Definisi
Suatu relasi dari A ke B yang
memasangkan setiap anggota
A ke tepat satu anggota B
disebut fungsi atau pemetaan
dari A ke B
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
3
Notasi Fungsi
Suatu fungsi atau pemetaan
umumnya dinotasikan dengan
huruf kecil.
Misal, f adalah fungsi dari A ke
B
ditulis f: A → B
A disebut domain
B disebut kodomain
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
4
Range atau Daerah Hasil
Jika f memetakan
x A ke y B
dikatakan y adalah peta dari
x
ditulis f: x → y atau y = f(x).
Himpunan y B
yang merupakan peta dari x
A
disebut range atau daerah
hasil
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
5
contoh 1
Perhatikan gambar pemetaan
f:A→B
f
1
a
domain adalah
2
b
A = {a, b, c, d}
3
c
kodomain adalah
4
d
B = {1, 2, 3, 4, 5}
A
5
B
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
6
Perhatikan gambar pemetaan
f:A→B
a
f
1
b
2
c
3
d
A
4
5
B
f(a) = 1, f(b) =
2
f(c) = 3,
f(d) =
range
adalah
4
R = {1, 2, 3, 4}
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
7
contoh 2
Misal f: R → R
dengan f(x) = √1 - x2
Tentukan domain dari fungsi f.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
8
Jawab:
Supaya f: R→R dengan f(x)=√1-x2
maka haruslah 1 – x2 ≥ 0.
1 – x2 ≥ 0 → x2 – 1 ≤ 0 atau
(x-1)(x+1) ≤ 0 atau -1 ≤ x ≤ 1.
Jadi, domain fungsi tersebut
adalah -1 ≤ x ≤ 1.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
9
contoh 3
Misal f: R → R
dengan f(x – 1) = x2 + 5x
Tentukan :
a. f(x)
b. f(-3)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
10
Jawab
a.Misal y = x – 1 maka x = y + 1
karena f(x – 1) = x2 + 5x
maka f(y) = (y + 1)2 + 5(y + 1)
f(y) = y2 + 2y + 1 + 5y +
5
f(y) = y2 + 7y + 6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
11
f(y)
= y2 + 7y + 6
a. f(x) = x2 + 7x + 6
b. f(-3) = (-3)2 + 7(-3) + 6
= 9 – 21 + 6
= -6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
12
Komposisi Fungsi
Penggabungan operasi dua
fungsi secara berurutan akan
menghasilkan sebuah fungsi
baru.
Penggabungan tersebut
disebut komposisi fungsi dan
hasilnya disebut fungsi
komposisi.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
13
A
x
B
f
y
C
g
z
x A dipetakan oleh f ke y B
ditulis f : x → y atau y = f(x)
y B dipetakan oleh g ke z C
ditulis g : y → z atau z = g(y)
atau z = g(f(x))
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
14
A
x
B
f
y
C
g
z
gof
maka fungsi yang memetakan
x A ke z C
adalah komposisi fungsi f dan g
ditulis (g o f)(x) = g(f(x))
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
15
contoh 1
f : A → B dan g: B → C
didefinisikan seperti pada gambar
A
a
b
f
B
g
1
2
3
C
p
q
Tentukan (g o f)(a) dan (g o f)(b)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
16
Jawab:
(g o f)(a)
=?
A
a
b
f
B
g
1
2
3
C
p
q
f(a) = 1 dan g(1) = q
Jadi (g o f)(a) = g(f(a)) = g(1)=q
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
17
(g o f)(b)
=A?
B
a
b
f
g
1
2
3
C
p
q
f(b) = 3 dan g(3) = p
Jadi (g o f) = g(f(b)) = g(3)
=p
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
18
contoh 2
Ditentukan g(f(x)) = f(g(x)).
Jika f(x) = 2x + p dan
g(x) = 3x + 120
maka nilai p = … .
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
19
Jawab:
f(x) = 2x + p dan g(x) = 3x + 120
g(f(x))
g(2x+ p)
120)
= f(g(x))
= f(3x +
3(2x + p) + 120 = 2(3x + 120) +
p
6x + 3p + 120
+p
3p – p
lintangaleh@gmail.com
= 6x + 360
= 360 – 120
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
20
Sifat Komposisi Fungsi
1.Tidak komutatif:
fog≠gof
2. Bersifat assosiatif:
f o (g o h) = (f o g)o h = f o g o h
3. Memiliki fungsi identitas: I(x)= x
foI=Iof=f
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
21
contoh 1
f : R → R dan g : R → R
f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2
+5
Tentukan:
a. (g o f)(x)
b. (f o g)(x)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
22
Jawab:
a. f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2 + 5
(g o f)(x) = g[f(x)] = g(3x – 1)
= 2(3x – 1)2 + 5
= 2(9x2 – 6x + 1) + 5
= 18x2 – 12x + 2 + 5
= 18x2 – 12x + 7
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
23
b. f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2
+5
(f o g)(x) = f[g(x)] = f(2x2 +
5)
= 3(2x2 + 5) –
1
= 6x2 + 15 – 1
(f o g)(x)
= 6x2 + 14
(g o f)(x) = 18x2 – 12x + 7
(g o f)(x) ≠ (f o g )(x)
tidak bersifat komutatif
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
24
contoh 2
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1 dan
h(x) = 1/x
Tentukan:
a. (f o g) o h
b. f o (g o h)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
25
Jawab:
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1
dan h(x) = 1/x
((f o g) o h)(x) = (f o g)(h(x))
(f o g)(x)
= (x2 – 1) – 1
= x2 – 2
(f o g(h(x)))
= (f o g)(1/x)
= (1/x)2 – 2
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
26
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1
dan h(x) = 1/x
(f o (g o h))(x) = (f(g oh)(x))
(g o h)(x)
= g(1/x)
= (1/x)2 – 1
= 1/x2 - 1
f(g o h)(x) = f(1/x2 – 1)
= (1/x2 – 1) – 1
=(1/x)2 – 2
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
27
contoh 3
I(x) = x, f(x) = x2 dan g(x) = x
+1
Tentukan:
a.(f o I)(x) dan (g o I)
b.(I o f) dan (I o g)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
28
Jawab:
I(x) = x, f(x) = x2 dan
g(x) = x + 1
(f o I)(x)
(g o I)(x)
(I o f)(x)
(I o g)(x)
(I o f)(x)
=
=
=
=
=
x2
x+1
x2
x+1
(f o I) = f
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
29
Menentukan Suatu Fungsi
Jika Fungsi Komposisi
dan Fungsi Yang Lain
Diketahui
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
30
Contoh 1
Diketahui f(x) = 3x – 1
dan (f o g)(x) = x2 + 5
Tentukan g(x)!
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
31
Jawab
f(x) = 3x – 1 dan (f o g)(x) = x2 + 5
fg(x)] = x2 + 5
3.g(x) – 1
= x2 + 5
3.g(x)
= x2 + 5 + 1 = x 2 + 6
Jadi g(x) = ⅓(x2 + 6)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
32
contoh 2
Diketahui g(x) = x + 9 dan
(f o g)(x) = ⅓x2 – 6
maka f(x) = … .
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
33
Jawab:
g(x) = x + 9
(f o g)(x)
= f(g(x))
= ⅓x2–6
f(x + 9)
Misal:
= ⅓x2–6
x + 9 = y x = y–9
f(y) = ⅓(y – 9)2 – 6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
34
f(y)
= ⅓(y – 9)2 – 6
= ⅓(y2 – 18y + 81) – 6
= ⅓y2 – 6y + 27 – 6
Jadi f(x) = ⅓x2 – 6x + 21
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
35
contoh 3
Diketahui f(x) = x – 3 dan
(g of)(x) = x2 + 6x + 9
maka g(x – 1) = ….
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
36
Jawab:
f(x) = x – 3;
(g o f)(x) = g (f(x)) = x2+6x+9
g(x – 3) = x2 + 6x + 9
Misal: x – 3 = y x = y + 3
g(y) = (y + 3)2 + 6(y + 3) + 9
= y2 + 6y + 9 + 6y +18 +9
g(y) = y2 + 6y + 9 + 6y +18 +9
= y2 + 12y + 36
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
37
g(x – 1) = (x – 1)2 + 12(x – 1) +
36
= x2 – 2x + 1 + 12x – 12
+ 36
= x2 + 10x + 25
Jadi g(x – 1) = x2 + 10x + 25
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
38
Contoh 4
Diketahui f(x) = 2x + 1
dan (f o g)(x + 1)= -2x2 – 4x
+1
Nilai g(-2) =….
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
39
Jawaban:
f(g(x + 1))
= -2x2 – 4x +
1
f(x) = 2x + 1 → f(g(x))= 2g(x) +
1
f(g(x + 1))
= 2g (x + 1) +
1
2g(x + 1) + 1
= -2x2 – 4x – 1
2g(x + 1)
= -2x2 – 4x – 2
g(x + 1)
= -x2 – 2x – 1
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
40
g(x + 1) = -x2 – 2x – 1
g(x) = -(x – 1)2 – 2(x – 1) –
1
g(2) = -(2 – 1)2 – 2(2 – 1) –
1
= -1 – 2 – 1 = -4
Jadi g(2) = - 4
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
lintangaleh@gmail.com
41