PENGARUH SUHU DAN LAMA PENYIMPANAN TERHADAP KESTABILAN MINYAK IKAN DAN MIKROKAPSUL MINYAK IKAN.

PENGARUII STJIIU DAN i,AMA PEI{I'IMPAIIAN TERIIADAP
KESTABILAN MIIIYAX IKAN DAII MI(ROXA?SUL MINTAI( TKAN

Olieli, diboMh binbinso
Dr. Moniestri! S.?! MSi dd Dr. Ir. N€tri ChBm.ni4r, Ms
Jljlll$ Nutdsi & Mrl@& Tmak lalulta letemakmudivmil0s Afltdrb
Rizki

P.ddg 2010

?melitid i hDjM nntrk n6ge&nui pengdul suhu ds la@
lenyib!€re terhadap k$talild ninyal iko dd nilmlnFd ninysk ikm.
Dolm pa€litim ini dislnstd tuiny& ike (MD l@u dd niloot r6ul
ninyak ilm (MM) sbasai bold p@litio. Metode penelitim yeg digulko
a&lah d€'lod. Rd@Bo Ac€k Iddsp pola fattodrl 2 x 3 dd 3 uLng&,
F,ltor A (sunu pdyimps!4 A1 = 4t (lmi €s) .lrn A2 = 2?oC), rhn faktor B
(lafu Fnyinpalra 81 = t5 Hri, 82 = 30 l{di. dd Bl = 45 gari). P€uba!
ymg di!L! addah Fngdatan tdhadap m d bsu, bils.go FmLsid4
bila4@ TBA, bilanee totd ol6i&si dei k€d@ wFl pdlrl.@ (lvtl) d&
ovfivrD seda kldtr Ldlk te*a!6d nikokapsul niny* ikm, Hsil perclitim
mmbjurbr halM sulu dan lam p.ninp&e y{s t€rbaik unrk ksalnlsr

oksidalilniny* ikm dm bilmlapsul nin)€t ikd rd.rlah suhu lmdi 6 4qC
dd lda penyinpss 45 hd.
Xrtr

h!.i

: Suhr!

I{!

PdyinpdEn, Min}€k &ra Miraokap$l Minya} fta$

I. PENDAHULUAN

ike

Minyak

bantrk leB€dia di hdonsia


lE.

neg@ k@dam ymg

hdpuyai

6anyak teNedia adalah

nilt€t itd lenm,

lauta.

k,l@

S.lah satu minyak

ile lds

Minyal


l€nm.

Minyat il(m

peEirm Selal
sngal linggi

lenm bayak

itd len@

Bali. Miryat

kmdbgs

EPA

do l0 % (b/!).

trsm l€nrlc

3

Milyak

ita

Fmim Idr dalm yajtn

n@gDdus

sD

berupa ninyak iktu

lEnsl G3 yds

bsing-masilg scbcs

PoteBi lmebur belm b@yd
dapal


l@arrnlllo

(Ei@sapddmic

Aci d4

k

dal@

dtuake utuk m€Iinskatld asm l€ssl o-

kuing relu lada aym Ftelu. Pembahm ninyal iktu dald

p€t€lr d4a1 n@inelal,ks

F€rcputr8

dd DHA. Pces pa€puge da pagrlagd


il@ lenm ne.gnailk$ Endeno
5 % (b/b)

terd.pat di

ite ydg

ydg tesedia

bebtrt nel9akm bail supilg d&i prcs F4d€Dge mupua
ikm

6dp,ld

Indo.esh

rdDge asm ldEk

DIIA.


(Dm9hetuoic

tusu ,yd

@-3 terut2ma EIA

Actd) pada

kuing telu

(sudiby41998).

Ptudlahd dald leggllll4 oinyai ik& dalm I6u temz.k
dielomy! pdyinpalH dd peMsllm sbelu disuald sbag.i bairD

patd.

Minyal


il&

bmya&

nog° afu ledri ti&t

jenub ]mg

nmyebobk nudd tmksida *hingea n€nlditta ddm nal paynrp&,a
agr min'€k i*,n datar disinpm

&lu jusls

*€Llu

teg luo d8 dd,l nud,n

lenksidsi, ninyal ikd dituelap dagm bah& Fnyalut ytus di*hn d6so

nike*,psDl. ?o€s p€nbuld niltukalsul dikdnl d€letu hil{roenldF si.


tuj@ milG.tap$lsi

s&la,h

ninyat ikm ddi otsidEi
bentut lep6g, mdunrpi
simpm (Andenea

Minta!

itd

yeg

n€li usi aw

ds

@-3 y@g


p€nsobnai, noeubah

lodapd drlon

ninyrl ikm

m@jadi

@n! mis ddi hinyol ikm de mmi4kattd

1995:Kbgn€ral,
diperoleh d€nse

meDp€rlMbar te4adid)d

lenal

2001;


SubMim

daya

dm Si.snini, 2004).

m mikanl,Frlai

dapal

t@cte

alau

okid^i r(oleo$.U pral,'00.4,

Keslabilo nikokapsul diiardai dengd

lcmmpM bdha Fnyalul unrk

neli.dmei banm inli .ldi pos&lh linshrgm yae lid,I diinei*a seFni
ehaya,

udd

(ohis€n), $nu

k€slabile nilaoidpsul

dd

de

bau

d.ri hi!y..k

cibadap

ik .

Selain itu

ild dd nilrctapsll

ds lua

lebih eGkif

dat€ simpm ddi

jwa utuk nelihll prb,nm wom dm

nin)€k ika dilahlan juea p€.snalsn

l'1m dd bau. Minyak ikd yms disl$

tmss mikrc.lapsdNi

oleh

.libadingle

bald pclyrlui nclilui

d€nem minyak

dibqi b€lru pe.'€lut dd ierjadr

penlee bildgd ptubid.

ymB dipror€ksi (nikokapsll)

dms

ninyak

(Montesqnt 2007). Kesrabilm oksidatif
dipenseuli oleh sunu

leoyimp@ malo

nensuji linstat

ninyak ikm dalEt dilalule densu posujim

nlbilirrs okidarif Buo Delihst laju oksid4i
nikrckapsrn d& nin,ak

htul

lainlain, nala

itd

niiyat ikd d&

bah t6ch

dilyat itan

lanpa preicbi (conbol)

d& lda penyimpdd, snrth

semakin p€ftlek

pada

ita illpa

dapat

mikokpsul

dnegi sulu

ddm

disinpd htut jtuekn

reg lmr Suhu FryimP8m de lam p€nyimpdd s,lin8 b.rkaitu
stu sae laiq jita baltd !al4 disinpd Dsda suhu ri.etgi morE $sktu
wetlu

pdyinpdd tidak akm brt&\a. lma, kmna bsna pals nengdmi
ktusk& y6s dlrar nautulm (ulirrs

bond

pald te6ebut. Kcru*&d

okddarifhond lakm d.pat

b€rupa ketengikm

atib,t oksidai. Ko.djsi slnu

dd

lma p€nyimpM ydg efekif mtuk penyi'npM ninyat ikd dd nilrotalsul
ninyak

itd b.lw

adq diLport

p€neliid ddge tuj@

uh*

!,

berdagku hal tcebut Dal! dilaklkln

men8€renui pen8ann sunn yms

peryinpdm yug bdl lernldap kestabilm nikokalstn minyat

Mengeubui beEpa sunu

l'm

.fetlif dm

ite.

oplinm dd Ima p€nyinpde ymg

efeldif pada

nikol€psl dibodinglia dmed ninyal ikm!

C.tuju.nduM. dtP.!.liti.n

utui

Pedelitid ini benuj@

nmge&nui pengarul' sdru

dd lda

p€nyinped terh,iap t€stabilu nirya& ikd dzn nittuknpsd nilyal ikd.
M&6al dari p€nelidd

ila do

ad6lah

itd

dikokapsLn oihyal

nenjadi palr! lanbole dalm

D.

dnrk dedCeblfui stabilir,s oksi.latif .l,Ji
ehineea

rusu

ninFl

datll disinlor Ima dn

dqJar

temal.

Hipor6ir Pemlitittr
Hilotesis pen€lili& .rblah

nirys,k

it&

pada sulu

Mdai

lEiinpaM

mjnyak

ito dd

dil@k

psul

lebih srabil d'bedjngta dengd pq)mp&@

V

Bln1'sarkm

KTSIMPIJI,AN I'AN SARAN

h6il Fdelilie

maka dapal

disinpulks lEnwa sunn db

lma pflyinpalfu ysg tedrait mnrk keslabile olcidztif ninyal itd du
nilaok psln ninyal ikm adalan suhu

hei. Dilljm

lddi

es

iElihat pad4 hilmgs pmtsida

4"C

de l@ FtrlEPafu

45

d.! bildg@ lolol oksidBinya

yag mda! dibmdinsld tada Fnyinp3ln di

suhu

l@g

(27"C)

dd

l@a

penyinp m i5 dd 30lEi

Ddi hdil p@elilia!, naka sebaitnya nihyol ikd dm nilmknpsul miny*

ikd

disinpan pad! sllju 4'C alau suhu y&s Endrh

bis berllld
,enelilim

iDi

lebin

!.da

lua Do
s@a

sunu

jnga

lgd t*tabild okridatrhyd

Fn'nb ment€B.ra agd dilejutko

dd lma p.nyinp@ya diFpajae

'es

m€ngebnui eaku Denyinp@ tmg terbait sefia perlu jula
bahm D6y€lu1 ar,r Fodut mikotagsd

tidtl nud,n

lelm

uh*

dilrkule siolissi
olch

nilaoba

htrpr/w.suladom.@n2008/04,27lkddugd-git-ni4a}-itd,
Diat*s langgal 9 Mre1 2010.
?\nd6en, S. 1995. Microe..5lslaled Omesa-3 Fatty Acids rron Meine
SoNes. i-ipid Tecnrobsj/ 7i8l -85hlrp:aedrrol.blosspol rod2008 0a knbalm

leMl,hhl.

AOAC- 1984. Omcial sta.dard ofAnalysis Assciation ofOfficial Anallaial
Chemis! 14 Th ld AOAC Inc. Adingto., VirgiDia.
society otncial, 1990. Omcirl Method,s dd
Reconn€nded PEclis6, Ed ke4. Boadn@r Drive Ch.!9aiCA lllinois.

lAocsl An€n@ oil chmisrs

1994. M'kc.tapsul6i. In: lshme L, Liebeme sA, KeiS JL,
enibr Tsii dtr P€LtEI( FMi Induslri II. Bl Kr3- UniveBilas
Indonesi€, Jst!i!.

Bate, J.A.

Bidbo.

1987, Prccessitrs ofish oil. In: Sta.sby ME, €ditor.
Noslr'and Remno[ N€w York.

vd

iish Oil il Nutition,

BrcUe, K. A-, R. A. EdMds., G. H. Fle.t dm M. wotton. 198?. rbnu

Tcljmahe Hdi Pmomo da Adieo. ?e$ Univsily

Budijmlo, S., N, Andls m dd D. Heawan. 200!. T6n
de Teknologi Litida. JUrum Teknologi P
Tcknotosi Pert nid Ins!tul ?edmie Bogor, Bogor.

Pegu

Indoncsir.

d6 lml'Gk Kidi!

g d,! Gizi Foldlas

D6y,

P. 1987.

Mi@cpsdation ud

Related Dmgs

Prses. Mmcl Del*ci

1996. Isoldi a9 l@Ek oncga-3 ddi ninyat hsil limbal
p€nepuse de p€ng,le"gM ikn lm@ (Srdin€lld Irngi€pg Skntsi
Falalt6 Tehologi Penld& lnslirul PerLrid Bogor, Bogor

DNi, EN.

Dwipo.sso, A. 1982, Betmpa 6p€k biolosi il(a l€mN. Frosidi4 S€nind
1982. PM1 P€nelitio
Peii|m trftEr! BoFwagi 18 - 21
dn Pengmbasm ?eiika@. Depanm€d Pcrtanit4 J6lano.

Jsui