Dokumen Standard Bahasa Kadazandusun Tahap 1
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH
BAHASA KADAZANDUSUN
TAHAP 1
(2)
(3)
(KSSR)
MODUL TERAS ELEKTIF
BAHASA KADAZANDUSUN
TAHAP 1
(4)
(5)
vi 1 18 27 36 43 46 Falsafah Pendidikan Kebangsaan
Kointutunan
Kabaalan Mokinongou & Moboros Kabaalan Mambasa’
Kabaalan Monuat
Kabaalan Kolumison Boros Kabaalan Puralan Boros
(6)
(7)
hidup demokratik; mencipta masyarakat yang adil bagi kemakmuran negara yang akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama; menjamin satu cara yang liberal terhadap tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya dan berbagai-bagai corak; membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi moden;
MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan atas prinsip-prinsip yang berikut:
.(3(5&$<$$1.(3$'$78+$1
.(6(7,$$1.(3$'$5$-$'$11(*$5$ .(/8+85$13(5/(0%$*$$1
.('$8/$7$181'$1*81'$1* .(623$1$1'$1.(686,/$$1
(8)
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha
berterusan ke arah lebih memperkembangkan
potensi individu secara menyeluruh dan
bersepadu untuk melahirkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek,
rohani, emosi dan jasmani berdasarkan
kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan.
Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan
warganegara Malaysia yang berilmu
pengetahuan, berketerampilan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai
kesejahteraan diri serta memberikan sumbangan
terhadap keharmonian dan kemakmuran
keluarga, masyarakat dan negara.
(9)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
KOPOINTUTUNAN
Boros Kadazandusun nopo nga’ iso’ mato palajalan i po’ia’on id sikul tosiriba’ om takawas. Status nopo do mato palajalan diti id kurikulum perdana nga’ mato palajalan elektif. Po’ia’on o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om Dusun. Po’ia’on nogi’ o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros diti.
Hontolon nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba’ nga’ popoingkawas do kabaalan boros miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’, monuat, koilaan kolumison boros om nogi’ koilaan puralan boros. Oponsol kopio do inoboson o kabaalan boros diti tu’ iti no kabaalan touvai i koponguhup id pomogunaan boros Kadazandusun id pangaan sikul takawas.
Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do minsingilo do boros Kadazandusun id kohuboyoon di kohiok mooi do kikotumbayaan sondii’ o tangaanak soira’ do miromut om nogi’ kaanu papasarabak pomusarahan di okreatif, imaginatif om okritis. Maya’ do kurikulum diti, kaanu tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun id pongia’an di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongia’an om pambalajalan boros Kadazandusun id sikul kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do mongintutun, monginonong, guminawo om popotilombus do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
Pongia’an om pambalajalan do boros Kadazandusun diti nogi’ kaanu manahak do kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu mongintutun om mangarati’ do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
(10)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
Pongia’an om pambalajalan Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti monokodung do angkab Rukun Negara, Dasar Pendidikan Kebangsaan om Falsafah Pendidikan Kebangsaan montok momodimpot do kotoronongon om piunungan toinsanan tinaru id pogun Malaysia. Suang nopo do pongia’an om aktiviti kurikulum id Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti nga’ kokomoi do toilaan om kotumbayaan sandad, tungkus koubasanan, woyo’ toluud om kabaalan boros i koponguhup do popoingkawas koburuon koinanon, sunduan, pomusarahan om topurimanan tangaanak.
TUDU
Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti nga’ popogirot piunungan om papasarabak woyo’ toluud, sunduan mamasok om ula’ poinsinuhat . Suai ko’ mantad dii, popoingkawas kabaalan boros do tangaanak mooi do kaanu nodii yolo’ momoguno do boros Kadazandusun sabaagi iso’ boros tungkus di kotunud, oulud om olinuud id piromutan di mogisuai-suai koyuuyuon. DIMPOTON Id kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do :
0RJLODQJLODQJSRPXVDUDKDQGLRXOXGRPROLQXXGNXPDDLVR¶RPWLVR¶ 0RJLVRRVRNRGXQJPRQWRNPRPRQVRLLVRLVR¶WRLQDRQ
3DSDVDUDEDNZR\R¶WROXXGVXQduan mamasok om ula’ poinsinuhat.
0LURPXWPLDPSDLNLNRWXPbayaan sondii’ di olinuud kumaa tambalut om tulun suai id koyuuyuon formal om au’ formal.
0DPEDVD¶PDQJDUDWL¶RPPRQJLQRQRQJPRJLNDZRNDZRWHNVLGERURV.DGD]DQGXVXQPRQWRNSDSDWDQRPVXQduan do aanangan mambasa’ om guminawo kolumison boros.
(11)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
0RPRQVRLPRJLVXDLVXDLNDZRSRQXDWDQLGERURV.DGD]DQGXVXQGLRXOXGRPROLQXXG 0RPRJXQRSXUDODQERURVGLNRWXQXGLGOLVDQRPSRQXDWDQ
3RSRWLORPEXVWXQJNXVNRXEDVDQDQWLQDUX.DGD]DQRP'XVXQ 0RPRJXQRNDEDDODQPRPRJRQR¶LGNRLPDDQWLNLGWDGDX
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM
Id suang do Dokumen Standard diti poinhanggum o Standard Ponuangan om Standard Pambalajalan.
Standard Ponuangan nopo nga’ taang koimpohon do koilaan, kabaalan om koinabasan di minog dimpoton do tangaanak id kolimpupuson do Toun 6 id sikul tosiriba’.
Standard Pambalajalan nopo nga’ iso’ nuludan koilaan, kabaalan, koinabasan om taang koonuan di minog do dimpoton do tangaanak id isoiso’ Toun id sikul tosiriba’.
PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD
Ponginsamakan do pongia’an om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga’ maya’ prinsip-prinsip di pointayad:
i. Ponginabasan do kabaalan touvai
Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touvai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’ om monuat, tu’ kabaalan diti no o poimpahan do karaaralano’ pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touvai i oinobos do tangaanak koponguhup tangaanak do popoingkawas kabaalan boros montok momodimpot taang di takawas.
(12)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
ii. Balajal id koyuuyuon di kohiok, kirati’ om kidimpoton
Pambalajalan di poposontol konteks di kirati’ miampai papaamung toinsanan kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak minsingilo maya’ aktiviti di kohiok.
iii. Poinlongkod do tangaanak
Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan om koburuon tangaanak id pambalajalan do boros Kadazandusun. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongia’an di momoguno mogikawo-kawo ponginsamakan, teknik om kakamot pongia’an di kagayat do ginawo tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos toinsanan standard pambalajalan boros Kadazandusun di noulud.
iv. Pomogunaan teknologi wagu
Id abad ko-21 diti, oponsol o koilan momoguno komputer tu’ teknologi nopo diti nga’ teknologi piromutan di gunoon do timpu baino montok maganu om papatayad koilaan. Pomogunaan kakamot media elektronik om kapamansayan pionitan id internet kaanu manahak kosiwatan di tosima’ kumaa tangaanak do miromut om mogiilang toilaan. Ogumu’ koilaan di aanu mantad Teknologi Koilaan om Pionitan. Soira’ momproses do koilaan di naanu kiguno o pomusarahan di okritis montok momili’ koilaan di kosudong. Oponsol o koilaan do tangaanak do momoguno boros Kadazandusun mooi do kaanu papatayad do koilaan di efektif, kotunud, okreatif om kohiok. Aspek woyo’ toluud om mamasok oponsol nogi’ do pasandadon mooi do kitonggungan om kidisiplin o tangaanak soira’ mogihum, momproses om poposunud kawagu do koilaan.
v. Pontaksiran Pambalajalan
Pontaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga’ pontaksiran di potilombus. Pontaksiran di potilombus kaanu manahak koilaan
kumaa mongingia’ kokomoi taang koinabasan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pontaksiran woyo’ formatif diti
(13)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
om okon ko’ miagal do pontaksiran woyo’ sumatif tu’ papanahon id koowian isoiso’ timpu pambalajalan. Kawasa’ do papanahon o
pontaksiran woyo’ formatif maya’ pongintangan om maya’ mogikawo-kawo aktiviti lisan om ponuatan. Koduo-duo pontaksiran diti
kaanu popokito koyuuyuo’ kalantayon pambalajalan tangaanak.
vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyoo’
Prinsip di pasandadon id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo nga’ papapanggor sahsiah di tosonong. Pasandadon nogi’ toinsanan
woyo’ toluud id pambalajalan boros Kadazandusun mooi do awangun songulun mamasok di kiwoyo’ toluud, kiimatu om otoronong .
PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR
Timpu pongia’an do mato palajalan boros Kadazandusun nopo nga’ tolu timpu sominggu’. Pongia’an do Kurikulum Standard Sikul
Tosiriba’ diti manahak kopomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun montok tangaanak ngaawi’.
Kurikulum Standard Sikul Tosiriba’ Boros Kadazandusun diti minaganu ponginsamakan woyo’ modular i popohontol om manahak
kosulimbangan kumaa toinsanan kabaalan boros miagal do kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’, monuat, kolumison
boros om puralan boros.
Id pongia’an om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kalas, onuan panatalan toinsanan kabaalan boros id isoiso’ timpu
pongia’an. Sabaagi iso’ poomitanan, onuan panatalan o kabaalan mokinongou om moboros id pongia’an ontok timpu koiso’ do
minggu’ koiso’. Ontok timpu koduo, panatalan do pongia’an nopo nga’ kabaalan mambasa’ om kotolu onuan panatalan kabaalan
monuat. Timpu koiso’ om koduo do minggu’ sumusuhut gunoon montok pongia’an kolumison boros om timpu kotolu gunoon montok
pongia’an puralan boros. Kawasa’ mongingia’ do momoguno duo timpu montok mongia’ isoiso’ kabaalan soira’ do osubai. Pongia’an
om pambalajalan do isoiso’ topik kawasa’ do papanahon id kalas daasom duo minggu’.
(14)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
Ponginsamakan woyo’ modular diti kaanu popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do popoingkawas
kabaalan boros miagal di poinsuat id standard ponuangan om pambalajalan. Sabaagi iso’ poomitanan, soira’ do mongia’ do
kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi’ o kabaalan suai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’ om monuat id
pongia’an dii. Ponginsamakan woyo’ modular diti manahak nogi’ do panatalan kumaa pongia’an om pambalajalan kabaalan boros di
touvai kumaa kabaalan boros di apangkal miagal id siriba’ diti:
> Kabaalan Mokinongou om Moboros
> Kabaalan Mambasa’
> Kabaalan Monuat
> Kolumison Boros
> Puralan Boros
Tema
Ponuangan montok tikid gana’ pomogunaan boros id pambalajalan boros Kadazandusun nopo nga’ pinoimpou tema di kosudong
montok tangaanak id sikul tosiriba’. Tema nopo ngawi’ diti nga’ :
> Tinan Sondii’
> Susuyan
> Toilaa
(15)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN
Panatalan nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun nga’ mongintutun do pimato, putul boros, boros, frasa
om ayat-ayat di toniba’. Ponginabasan do kabaalan boros di touvai miagal ko kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’,
monuat om kolumison boros nga’ onuan nogi’ do kapanatalan id pongia’an om pambalajalan do mato palajalan diti. Suai ko’
mantad dii, koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga’ po’ia’on nogi’ kumaa tangaanak.
1.0
KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do tuni di norongou mantad
mogisuai-suai tadon, mokinongou, mongintutun, mamarait om popimogisuai-suai tuni do pimato boros Kadazandusun, mokinongou, mongintutun om
mamarait do boros miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud, manahak do tisuli’ kokomoi koilaan di norongou, moboros
miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud tumanud koyuuyuon, status, umul om koulunan om popolombus
topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id intoraksi sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan om kolooloyuko’ di
kotunud.
Poinhanggum nopo id standard pambalajalan diti nga’ kabaalan mokinongou om popolombus kawagu do tuni, boros, frasa om ayat
di norongou mantad mogisuai-suai tadon. Mokinongou om moboros nopo nga’ iso’ kabaalan di touvai montok literasi. Ii nodii poogi’
do unsubon o tangaanak do minsingilo do woyo’ mokinongou di kotunud om tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang
popolombus do tuni di kotunud om kumaa nogi’ do popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do ayat di
kotunud, oulud om olinuud montok mogikawo-kawo koyuuyuo’. Oponsol nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak o loyuk om rima di
kotunud montok popolombus isoiso’ tuni, boros, frasa om ayat. Suai ko’ mantad dii, minog nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak
o koilaan miromut maya’ lisan om okon ko’ lisan. Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti nga’ aktiviti
(16)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
minsingumbal, manahak tisuli’, mangarati’ om momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa’ do huliton mooi do
kogirot o pomogunaan do pancaindera do tangaanak om pointounda’ tomoimo do miromut.
2.0 KABAALAN MAMBASA’
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongija’ mogikaakawo boros, mongintutun om momungaran nunu i okito,
orongou, osingud, oroso, akama’ om opurimanan, kaanu mambasa’ mogikaakawo boros, frasa om ayat miampai momoguno
do pomoroitan di kotunud, kaanu mambasa’ montok mangarati’ om manahak do tisuli’ kumaa koilaan di nabasa’, kaanu popoilo
kawagu do koilaan di nabasa’ miampai momoguno mogikaakawo bahan om manahang do teks di nabasa’.
Id kabaalan diti, oponsol do kaanu o tangaanak do mongintutun tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun tu’ iti nopo nga’
koilaan di touvai no kopio montok kabaalan mambasa’. Koilaan diti koponguhup id kabaalan popolombus boros, frasa, ayat
mintootoiso’ om ayat di mogikawo-kawo loyuk om kopolombusan. Montok iso’ pongia’an kabaalan mambasa’ di kohiok,
unsubon o mongingia’ do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko’ bukakak, tu’ kounsub iti do tangaanak om nogi’
kagayat do ginawo diolo’. Montok kabaalan mongija’, potimpuunon do popo’ia’ mantad mongintutun tuni pimato kumaa putul
boros gisom no owonsoi iso’ boros di kotunud.
3.0 KABAALAN MONUAT
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu poposuat kawagu nunu i
okito, orongou, oroso, osingud, akama’ om opurimanan, kaanu monuat mogikaakawo ayat miampai momoguno boros, ayat om
tanda’ basa’, format om puralan boros di kotunud, kaanu mongoput sorita’ miampai momoguno do boros om ayat di kotunud
om olinuud.
(17)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
Timpuunon nopo do popo’ia’ id kabaalan diti nga’ kabaalan mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti
mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno ralan di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga’ papawakas tuhat
tunturu’ om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii
o tangaanak monginobos kabaalan monuat di touvai kopio. Suai ko’ mantad dilo, hontolon nogi’ id kabaalan diti o koilaan monuat
pimato miampai momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di poimpunong,
otolinahas om oulud.
4.0. KABAALAN KOLUMISON BOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak maganu, popolombus om monusui koilaan kokomoi do tungkus koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok.
Pongia’an do kabaalan kolumison boros diti manahak panatalan kumaa pambalajalan di kohiok maya’ aktiviti di kohiok om kagayat
ginawo miagal ko’ momonsoi buuk tonini’, poster, kolaj, kad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau
om popolombus hiis. Maya’ kabaalan kolumison boros diti kaanu nogi’ o tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingumbal om
monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok om kosudong.
Aktiviti-aktiviti diti kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi’ kaanu popoingkawas
imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros Kadazandusun mantad
mogisuai-suai tadon miagal ko’ mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om susuyan di kosudong. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ o
tangaanak ngaawi’ do momoguno do boros Kadazandusun id koyuuyuo’ di mogisuai-suai miagal ko’ id pamansayan buuk tonini’,
poster, kolaj om kad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Oponsol kopio do
unsubon o tangaanak maya’ boros pangarayou montok isoiso’ asil di nowonsoi toi ko’ pinolombus. Pongunsuban kaanu popogirot
kotumbayaan sondii’ do tangaanak om kaanu nogi’ poposunduan do aanangan balajal. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ iti do mananom
topurimanan do monginsonong asil kalaja’ om nogi’ mongunsub pomusarahan di okreatif.
(18)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
5.0 SISTOM BOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongintutun om momoguno do 29 pimato Boros Kadazandusun id lisan om
ponuatan, kaanu momoguno mogikaakawo sompuruan boros, kaanu momonsoi mogikaakawo boros, frasa om ayat di agramatis
om momoguno do tanda’ basa’ di kotunud, kaanu momoguno do kopomoroitan ginumu’ om tukadan id lisan om ponuatan.
Abaagi o sistom boros Kadazandusun id piipiro komponen: fonetik om fonologi, sistom ija’an, puralan boros, tukadan, kopomoroitan
ginumu’ om tinimungan boros. Oponsol do po’ia’on koilaan momoguno puralan boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros
Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om oulud.
5.1 Fonetik om Fonologi
Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om momoguno loyuk om kopolombusan di pointunud mooi do
koilo o tangaanak do mamarait boros om popolombus ayat, om nogi’ kaanu o tangaanak do popolombus komoyon di kotunud
kumaa tulun suai. Suai ko’ mantad dii, oponsol nogi’ o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati’ boros om komoyon
do tulun suai id pilumaagan tikid tadau. Kawo ayat di oponsol do oilaan tangaanak do popolombus miampai momoguno
pomoroitan om loyuk miagal id
a)
Ayat
Toomod
b)
Ayat
Pongudio’
c)
Ayat
Ponuhuan
d)
Ayat
Kotigagan
5.2 Sistom Ija’an
(19)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
ponuatan di pointunud om oulud. Id sistom ija’an minog do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu do momonsoi
ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba’ diti, toinsanan aspek di oponsol do oilaan:
a) 29 pimato boros Kadazandusun
b) pomogunaan do sigot / ’/ id ponuatan
c) pomogunaan do / b / om / d / id ponuatan
d) vokal tanaru om diftong id ponuatan om pomoroitan
e) pomogunaan konsonan on vokal noolos id ponuatan
5.3 Puralan Boros
Abaagi o aspek Puralan Boros id duo boogian : morfologi om sintaksis.
5.3.1 Morfologi nopo nga’ iso’ gana’ toilaan i monoriuk pamansayan isoiso’ boros id aspek struktur, bontuk om ponompipian
boros. Pointayad id siriba’ diti nopo nga’ aspek di okito id morfologi.
(a)
Struktur
Boros
i) Boros
Sandad
ii) Boros
Noolos
(b)
Bontuk
Boros
i) Boros
Mintootoiso’
ii) Boros
Nosugkuan
iii) Boros
Misompuru
iv) Boros
Misaup
(20)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
(c) Karaaralano’ pamansayan boros:
i) Ponugku’
ii) Ponginsoupan
iii) Ponompuruan
(d)
Sompuruan
Boros:
i) Boros
Ngaran
ii) Boros
Maan
iii) Boros
Ula
iv) Boros
Toguangon
5.3.2 Sintaksis nopo nga’ iso’ ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Aspek sintaksis di oponsol do oilaan do tangaanak id sikul
tosiriba’ nopo nga’ miagal di pointayad id siriba’ diti :
a) Karaaralano’ momonsoi boros, frasa, klausa om ayat.
b) Pamansayan ayat nopo nga’ tumanud nuludan VSO (Boros Maan, Subjek om Objek).
c) Kawo ayat: ayat toomod, ayat pongudio’, ayat ponuhuan om ayat kotigagan.
d) Kawo pamansayan ayat: ayat toomod, ayat mintootoiso’
5.4 Tanda’ Basa’
Oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ id piromutan mooi do kaanu popolombus boros Kadazandusun di
pointunud om oulud id kobooboroso’ om nogi’ id ponuatan. Id piromutan maya’ ponuatan oponsol do kaanu o tangaanak momoguno
do tanda’ basa’ di kotunud mooi do kaanu popolombus pomusarahan toi ko’ koilaan di pointunud om kirati’. Id piromutan lisan,
oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ miagal ko’ koma om titik mooi do kotunud kopolombusan boros.
(21)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
5.5 Tukadan
Poinhanggum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om poniriban i oponsol do po’ia’on kumaa tangaanak mooi do kaanu
nodii mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko’ ponuatan montok popokito iso’ ponginabasan do boros di takawas.
Nota: Montok popomogot toilaan kokomoi puralan boros Kadazandusun kawasa’ do momorujuk do Buuk Puralan Boros Kadazandusun id Sikul i pinalabus do Boogian Popotounda Kurikulum, Komontirian Palajalan Malaysia.
(22)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
6.0 PONUANGAN KURIKULUM
Ponuangan kurikulum nopo nga’ iso’ poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan kapanatalan tu’ iti no
kabaalan di koponguhup do tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan. Ponuangan kurikulum i pasandadon id
pongia’an boros Kadazandusun nopo nga’ miagal id siriba’:-
i. Kabaalan Momusorou
Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id standard pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do monolibamban
kobolingkangan, maganu kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi isoiso’ ahal miampai momoguno
boros di efektif.
ii. Kabaalan Balajal Karaaralano’ Balajal
Pasandadon o kabaalan diti id standard pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo’. Poinhanggum
id kabaalan diti o kabaalan balajal om kabaalan maganu koilaan montok popotounda’ do tangaanak do monginobos koilaan
di
potilombus.
iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Piromutan
Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Piromutan nopo nga’ kabaalan abad ko-21. Kabaalan nopo di poinhanggum
nga’ kabaalan momoguno kakamot multimedia miagal ko’ komputer montok momonsoi om momongo kalaja’ sikul om nogi’
momoguno mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko’ mongintong dokumentari televison om maganu koilaan
mantad internet. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do e-mel, mamalayag
(23)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
piromutan elektronik montok mogihum, maganu om papatayad koilaan om milumaag miampai tulun suai maya’ piromutan
sosial miagal ko’ Facebook om Twitter.
iv. Woyoo’ Toluud om Sunduan Mamasok
Oponsol do pasandadon o woyo’ toluud miagal ko’ woyo’ guminawo pogun sondii’ om kopuriman sunduan mamasok id
standard pambalajalan mooi do awangun o tangaanak di kiwoyo’ toluud om oupus tomoimo do pogun sondii’.
Y 0RJLVXDLVXDLNRSRURNLVDQ
Okito nogi’ id suang do standard pambalajalan diti o koponoinaan do koporokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id
suang do standard pambalajalan, miagal ko’ koponoinaan koporokisan kinestetik maya’ aktiviti di noulud id standard
pambalajalan kabaalan kolumison boros.
vi.
Kopogonuan
Toilaan
Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id standard pambalajalan nga’ koilaan di naanu mantad mogikawo-kawo gana’
PLDJDOGRJDQD¶NRLODDQ6DLQVRP7HNQRORJL*HRJUD¿6HMDUDKSRVRULOL¶GRWDQJDDQDNRPNRLODDQNRQVXPHULVPH6XDLNR¶
mantad dii, ponuangan boros aanu nogi’ mantad surat abal om isu-isu timpu baino.
vii. Mongindapu’
Mooi do kaanu o tangaanak ngawi’ do monoguang karaaralano’ koposion timpu baino, minog nogi’ do pasandadon id
pomusarahan do tangaanak o kabaalan mongindapu’. Montok popoburu’ koposion tangaanak, elemen mongindapu’ miagal
ko’ kreativiti, inovasi om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak.
(24)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
viii.
Kreativiti
Kreativiti nopo nga’ iso’ aspek inovasi. Koimbulai o kreativiti mantad ponguhatan om pomusarahan di okreatif om okritis.
Oponsol do momoguno o mongingia’ do mogikawo-kawo ponguhatan di okreatif om okritis montok mongunsub kreativiti do
tangaanak. Pongia’an di okreatif milo papanahon maya’ mogikawo-kawo aktiviti miagal ko’ popoia’ do puralan boros miampai
momoguno do sayau, toi ko’ momoguno sinding montok popoia’ do kabaalan mambasa’.
7.0 PONTAKSIRAN
Pontaksiran standard pambalajalan kawasa’ do papanahon maya’ pontaksiran formatif om pontaksiran sumatif.
Taangkoinabasan tangaanak do momoguno boros milo tipongon maya’ koduo-duo kawo pontaksiran diti.
Pontaksiran Formatif
Papanahon o pontaksiran formatif diti do poingompus toun do mongilo nunu o taang kalantayan do tangaanak. Koindalan o
pontaksiran diti maya’ pongintangan mooi do kaanu nodii mongingia’ do monipong kogisaman do tangaanak monginobos boros
ontok poingampayat id aktiviti pambalajalan boros. Pontaksiran diti kapanahak kounalan kumaa mongingia’ om tangaanak. Maya’
pongintangan diolo’, kaanu o mongingia’ do koilaan kokomoi tangaanak di au’ kodimpot toi ko’ au’ kaampayat id aktiviti di papanahon
id kalas. Soira’ okito do mongingia’ o kobolingkangan diti, oponsol papanahon do mongingia’ o aktiviti suai di kosudong om kaanu
mongunsub do tangaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi’ o pontaksiran formatif montok mongintong kogisaman do
tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Ponginsamakan di kawasa’ do gunoon montok pontaksiran formatif nopo nga’
maya’ folio, kalaja’ id tinimungan, pongimatan om maya’ aktiviti monginobos boros miagal ko’ mambasa’ om kuiz.
(25)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
Pontaksiran Sumatif
Sumatif Papanahon o pontaksiran sumatif maya’ poniisan toi ko’ panaasan formal. Maya’ pontaksiran diti, kaanu o mongingia’
ngaawi’ do monimung profail di popokito koburuon do tangaanak id monginobos do boros Kadazandusun. Kawasa’ do papanahon
o pontaksiran diti montok tosoosongulun tanak. Tudu nopo do pontaksiran sumatif nga’ monipong om monimung koilaan kokomoi
standard om taang koinabasan do tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun.
(26)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
1.1.1 Kaanu momungaran do tuni di norongou.
1.1.2 Kaanu manahak
pomusarahan kokomoi tadon do tuni di
norongou.
1.1.3 Kaanu popolombus do kobooboroso’ tumanud
loyuk di norongou.
1.2.1 Kaanu mamarait pimato tumanud nuludan di kotunud.
1.2.2 Kaanu popisuai om popouni tuni vokal toniba’ om tanaru. Poomitanan:
di om dii
STANDARD PONUANGAN
1.1 Kaanu o tangaanak do
mokinongou, mongintutun om mamarait do tuni di
norongou mantad
PRJLVXDLVXDLWDGRQLG
kolimpupuson do Toun 6.
1.2 Kaanu o tangaanak do
mokinongou, mongintutun, mamarait om popisuai tuni do pimato boros
Kadazandusun id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.1.1 Kaanu mokinongou om monindu’ do tuni di norongou.
1.1.2 Kaanu popoilo do koilaan kokomoi tuni di norongou tumanud ponontudukan do mongingia’.
1.1.3 Kaanu popouni kawagu do tuni di norongou.
1.2.1 Kaanu mokinongou om monugut do mamarait do 29 pimato boros
Kadazandusun.
1.2.2 Kaanu mongintutun om popouni tuni vokal
tumanud ponontudukan do mongingia’.
Poomitanan: a, e, i,o, u
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.1.1 Kaanu mongintutun tuni di norongou.
1.1.2 Kaanu momungaran do tuni di norongou tumanud ponontudukan do mongingia’ . 1.1.3 Kaanu monugut om
popouni kawagu tuni di norongou.
1.2.1 Kaanu mamarait 29 pimato boros Kadazandusun.
1.2.2 Kaanu mongintutun om popouni tuni vokal toniba’ om tanaru tumanud ponontudukan do
mongingia’ Poomitanan: di om dii
(27)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$1 TOUN 3
1.2.3 Kaanu mongintutun pisuayan tuni konsonan.
1.2.4 Kaanu mamarait om popisuai tuni boros di kipimato sigot / ’ / om aiso sigot.
1.2.5 Kaanu mamarait boros kipimato /b/ om /b/.
1.2.6 Kaanu mamarait boros kipimato /d/ om /d/.
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$1 TOUN 1
1.2.3 Kaanu mongintutun om popouni tuni konsonan tumanud ponontudukan do mongingia’.
1.2.4 Kaanu mongintutun om popouni tuni do pimato sigot / ’ / tumanud ponontudukan do mongingia’.
1.2.5 Kaanu mongintutun om popouni tuni do pimato
/b/ tumanud ponontudukan do mongingia’ .
1.2.6 Kaanu mongintutun om popouni tuni do pimato
/d/ tumanud ponontudukan do mongingia’.
STANDARD PAMB$/$-$/$1 TOUN 2
1.2.3 Kaanu mongintutun om popouni tuni konsonan noolos tumanud ponontudukan do
mongingia’. /c/ om /f/, /q/ om /x/
1.2.4 Kaanu mamarait boros kipimato sigot / ’ / om aiso sigot tumanud ponontudukan do mongingia’.
1.2.5 Kaanu mamarait boros kipimato /b/ om /b/
tumanud ponontudukan do mongingia’
1.2.6 Kaanu mamarait boros kipimato /d/ om /d/
tumanud ponontudukan do mongingia’.
(28)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
1.3.1 Kaanu popisudong om popolombus do putul boros dumadi iso’ boros di kirati’.
1.3.2 Kaanu mamarait do boros miampai momoguno do pomoroitan di
kotunud kokomoi (a) Boogian tinan (b) Kakamot (c) Sikul (d) Pomoinan (e) Songongi’ (f) Tanom (g) Tayam (h) Iman-imanon
(i) Sandad pogun (j) Basaan
(k) Tuunion (l) Kinoyonon (m) Kalendar (n) Karamayan
STANDARD PONUANGAN
1.3 Kaanu o tangaanak do
mokinongou, mongintutun om mamarait do boros
miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.3.1 Kaanu mamarait boros tumanud putul boros
tumanud ponontudukan do mongingia’.
1.3.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok
mongintutun om mamarait do boros kokomoi:
(a) numbul (b) warana’ (c) bontuk
(d) boogian tinan (e) paganakan (f) kakamot (g) sikul (h) tayam (i) kalendar (j) taakanon (k) tanom (l) karamayan
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.3.1 Kaanu mamarait boros tumanud putul boros.
1.3.2 Kaanu sumugut do mongingia’ montok
mongintutun om mamarait do boros kokomoi
(a) Boogian tinan (b) Paganakan (c) Kakamot (d) Sikul (e) Pomoinan (f) Numbul (g) Timpu (h) Tayam (i) Kinotuan (j) Koua’an (k) Padsakayan (l) Kinoyonon (m) Pakalajaan (n) Karamayan
(29)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
1.3.3 Kaanu momili’ om mamarait do boros miampai momoguno do pomoroitan di kotunud soira’
(a) popointutun (b) mintutun (c) monuhu’ (d) mongudio (e) mokianu
(f) mongimbayat (g) mogodu
(h) mamason poniod-siod 1.4.1 Kaanu mokinongou om
maganu koilaan toponsol id: (a) sinding
(b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana
STANDARD PONUANGAN
1.4 Kaanu o tangaanak do manahak do tisuli’ kokomoi koilaan di
norongou id kolimpupuson
doToun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok
mongintutun om mamarait do boros:
(a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’
(f) monongkotoluod (g) mongudio
(h) mokianu
1.4.1 Kaanu mokinongou do: (a) sinding
(b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.3.3 Kaanu mamarait boros montok
(a) mamason kounsikahan (b) popointutun
(c) mintutun
(d) magalap om monorimo pagalapan
(e) monongkosiou (f) monuhu’ (g) mongudio
1.4.1 Kaanu mokinongou om maganu koilaan mantad: (a) sinding
(b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana
(30)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
1.4.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun om
popoboros do koilaan di norongou mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana
1.4.3 Kaanu miuhot om misimbar miampai momoguno do boros di oulud om olinuud montok maganu koilaan id
(a) sinding (b) susuyan (c) hiis
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
1.4.2 Kaanu manahak do tisuli’ maya’ demonstrasi, lisan toi ko’ ponuatan kokomoi nunu i norongou mantad: (a) sinding
(b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.4.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun om popoboros do koilaan di norongou mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana
1.4.3 Kaanu moguhot miampai momoguno boros di kosudong om olinuud montok mokianu koilaan. (a) sinding
(b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan
(31)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD 3$0%$/$-$/$17281
(d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana
1.4.4 Kaanu manahak sisimbar di kotunud kumaa isoiso’ ponguhatan.
1.4.5 Kaanu mangarati’ om tumanud do ponuhuan. 1.4.6 Kaanu mangarati’ om popolombus do
pokionuon miampai do olinuud.
STANDARD PONUANGAN
STANDARD3$0%$/$-$/$17281
STANDARD
3$0%$/$-$/$17281
(e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana
1.4.4 Kaanu manahak sisimbar di kosudong kumaa isoiso’ ponguhatan.
1.4.5 Kaanu mangarati’ om tumanud do ponuhuan. 1.4.6 Kaanu mangarati’ do
(32)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$1 TOUN 3
1.5.1 Kaanu mokinongou om momohulit model
pibarasan di norongou.
1.5.2 Kaanu momoguno boros di kotunud om olinuud soira’ (a) popointutun
(b) mintutun (c) monuhu (d) mongudio (e) mokianu (f) mongimbayat (g) mogodu
(h) mamason siod
STANDARD PONUANGAN
1.5 Kaanu o tangaanak do moboros miampai
momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud tumanud
koyuuyuon, status, umul om koulunan id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$1 TOUN 1
1.5.1 Kaanu mokinongou om popolombus kawagu do model pibarasan kokomoi: (a) mumpongol
(b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’
(f) monongkotoluod (g) mongudio
(h) mokianu
1.5.2 Kaanu popolombus do pibarasan miampai
momoguno do boros pomolohou di kotunud montok:
(a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’
(f) monongkotoluod (g) mongudio
(h) mokianu
STANDARD
PAMB$/$-$/$1 TOUN 2
1.5.1 Kaanu mokinongou om monugut model pibarasan di norongou.
1.5.2 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’ montok:
(a) mamason kounsikahan (b) popointutun
(c) mintutun
(d) magalap om monorimo pagalapan
(e) monongkosiou (f) monuhu (g) mongudio
(33)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.5.3 Kaanu papatantu do boros pomolohou
id pibarasan toi ko’ id pononsunudan.
1.5.4 Kaanu manahak ponuhuan di tangasaanang.
1.5.5 Kaanu popoboros do pokionuon di tangasaanang.
1.5.6 Kaanu popolombus do ponguhatan di tangasaanang.
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.5.3 Kaanu momili’ boros pomolohou di kotunud id pibarasan toi ko’ id pononsunudan. 1.5.4 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ montok manahak do
ponuhuan di tangasaanang. 1.5.5 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ montok poposunud do pokionuon di tangasaanang. 1.5.6 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ montok popolombus do ponguhatan di tangasaanang.
(34)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
1.6.1 Kaanu popointalang do koilaan kokomoi ahal sondii’.
1.6.2 Kaanu popolombus do sorita’ miampai tumanud nuludan di kosudong.
1.6.3 Kaanu momoguno do boros sondii’ montok monguyad isoiso’ ahal. (a) kakamot
(b) kinoyonon (c) Karamayan
STANDARD PONUANGAN
1.6 Kaanu o tangaanak do
popolombus topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id pilumaagan sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan om kolooloyuko’ di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.6.1 Kaanu popoilo do ahal sondii’ miampai momoguno do boros di oulud om olinuud.
1.6.2 Kaanu poposunud kawagu do isoiso’ kinantakan miampai momoguno do gambal.
1.6.3 Kaanu popointalang do isoiso’ koilaan miampai momoguno do boros di oulud om olinuud.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
1.6.1 Kaanu popolombus do koilaan kokomoi ahal sondii’.
1.6.2 Kaanu monorita’ kokomoi nunu i okito id gambal.
1.6.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popointalang do isoiso’ ahal. a) kakamot
b) tanom c) tayam
(35)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD 3$0%$/$-$/$17281
2.1.2 Kaanu mongija’ boros: a) kivokal tanaru om toniba’
b) kipimato sigot c) kikonsonan /b/ om /d/, /b/ om /d/ d) kipimato noolos.
2.1.3 Kaanu mongija’ boros: a) mintootoiso’ b) nosugku
c) misompuru’
2.1.4 Kaanu mongija’
mogikawo-kawo boros kokomoi:
(a) boogian tinan
STANDARD PONUANGAN
2.1 Kaanu o tangaanak do
PRQJLMD¶PRJLNDZRNDZR
boros id kolimpupuson do
Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.1.1 Kaanu mongintutun bontuk om ngaran do 29 pimato boros Kadazandusun tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.1.2 Kaanu mamarait ngaran 29 pimato boros
Kadazandusun.
2.1.3 Kaanu mongija’ tumanud putul boros.tumanud
ponontudukan do mongingia’. Poomitanan : /ta/ + /pa’/ = tapa’
2.1.4 Kaanu mongija’
mogikawo-kawo boros tumanud ponontudukan
do mongingia’ kokomoi:
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.1.2 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’ mongija’ boros:
a) kivokal tanaru om toniba’
b) kipimato sigot
c) kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/.
2.1.3 Kaanu mongija’ boros tumanud putul boros: a) boros mintootoiso’ b) boros nosugku
2.1.4 Kaanu mongija’
mogikaakawo boros kokomoi: (a) boogian tinan
(b) paganakan
(36)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
(b) kakamot (c) sikul (d) pomoinan (e) songongi’ (f) tanom (g) tayam (h) iman-imanon
(i) sandad pogun (j) basaan
(k) tuunion (l) kinoyonon (m) kalendar (n) karamayan
2.1.5 Kaanu mongintutun tanda basa’:
(a) pimato tagayo (b) pimato tokoro’ (c) koma (,) (d) titik (.)
(e) tanda kotigagan (!) (f) tanda pongudio (?)
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
(a) numbul (b) warana’ (c) bontuk
(d) boogian tinan (e) paganakan (f) kakamot (g) sikul (h) tayam (i) kalendar (j) taakanon (k) tanom (l) karamayan
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
(c) kakamot (d) sikul (e) pomoinan (f) numbul (g) timpu (h) tayam (i) kinotuan (j) koua’an (k) padsakayan (l) kinoyonon (m) pakalajaan (n) karamayan
2.1.5 Kaanu mongintutun tanda basa’:
(a) pimato tagayo (b) pimato tokoro’ (c) koma (,) (d) titik (.)
(e) tanda kotigagan (!) (f) tanda pongudio (?)
(37)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.2.1 Kaanu mambasa’ om mogihum boros kokomoi: (a) boogian tinan (b) kakamot (c) sikul (d) pomoinan (e) songongi’ (f) tanom (g) tayam (h) iman-imanon
(i) sandad pogun (j) basaan
(k) tuunion (l) kinoyonon (m) kalendar (n) karamayan 2.2.2 Kaanu mambasa’ om
mangarati’ komoyon boros. 2.2.3 Kaanu momoguno do komoiboros kigambal
montok mogihum do boros misulak.
STANDARD PONUANGAN
2.2 Kaanu o tangaanak do mongintutun om
momungaran nunu i okito, orongou, oroso, osingud om opurimanan id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.2.1 Kaanu mambasa’ om momungaran tumanud
ponontudukan do mongingia’ kokomoi: (a) numbul
(b) warana’ (c) bontuk
(d) boogian tinan (e) paganakan (f) kakamot (g) sikul (h) tayam (i) kalendar (j) taakanon (k) tanom (l) karamayan
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.2.1 Kaanu mongintutun om mambasa’ boros kokomoi: (a) boogian tinan (b) paganakan (c) kakamot (d) sikul (e) pomoinan (f) numbul (g) timpu (h) tayam (i) kinotuan (j) koua’an (k) padsakayan (l) kinoyonon (m) pakalajaan (n) karamayan 2.2.2 Kaanu mambasa’ om
mangarati’ do boros. 2.2.3 Kaanu momoguno do komoiboros kigambal
(38)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
2.3.1 Kaanu popisudong do piipiro putul boros montok popolombus boros di kirati.
2.3.2 Kaanu mambasa’ boros a) kivokal toniba’ om tanaru b) kipimato sigot
c) kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ d) kipimato noolos 2.3.3 Kaanu mambasa’ a) boros mintootoiso’
b) boros nosugku
STANDARD PONUANGAN
2.3 Kaanu o tangaanak do mambDVD¶PRJLNDZRNDZR
boros miampai momoguno do pomoroitan di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.3.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ montok popolombus boros tumanud putul boros. Poomitanan : /ko/ /pi/ /wo/ / sian/
2.3.2 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni vokal tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.3.3 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni konsonan tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.3.4 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni sigot /’/.tumanud ponontudukan do mongingia’.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.3.1 Kaanu popolombus boros tumanud putul boros.
2.3.2 Kaanu minsingumbal do popolombus boros
a) kivokal toniba’ om tanaru b) kipimato sigot
c) kikonsonan /b/ om /d/, /b/ om /d/.
2.3.3 Kaanu minsingumbal popolombus
a) boros mintootoiso’ b) boros nosugku
(39)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.3.5 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni do /b/ tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.3.6 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni /d/ tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.3.7 Kaanu popolombus boros tumanud loyuk di pointunud tumanud ponontudukan do mongingia’.
(40)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
2.4.1 Kaanu mambasa’ boros tumanud pomoroitan om loyuk di pointunud. (a) popointutun (b) mintutun (c) monuhu (d) mongudio (e) mokianu (f) mongimbayat (g) mogodu
(h) mamason siod
2.4.2 Kaanu mambasa’ do frasa om ayat miampai
momoguno do pomoroitan di kotunud id :
(a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana
STANDARD PONUANGAN
2.4 Kaanu o tangaanak do mambasa’ boros id frasa om ayat miampai
momoguno do pomoroitan om loyuk di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.4.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun om popolombus boros (a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’
(f) monongkotoluod (g) mongudio
(h) mokianu 2.4.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok
mambasa’ do frasa om ayat
(a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’
(f) monongkotoluod (g) mongudio
(h) mokianu
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.4.1 Kaanu minsingumbal
popolombus do boros miampai momoguno pomoroitan di kosudong montok
(a) mamason kounsikahan (b) popointutun
(c) mintutun
(d) magahap om monorimo (e) pagahapan
(f) monongkosiou (g) monuhu’ (h) mongudio (i) mokianu
2.4.2 Kaanu mambasa’ do frasa om ayat mantad:
(a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana
(41)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.4.3 Kaanu mambasa’ do opuhod miampai
momoguno do pomoroitan di kotunud.
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
2.4.3 Kaanu mambasa’ opuhod tumanud ponontudukan do mongingia’.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.4.3 Kaanu mambasa’ do opuhod miampai
momoguno do pomoroitan di kotunud
(42)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
2.5.1 Kaanu mambasa’ montok maganu koilaan toponsol mantad:
(a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) poskad (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana 2.5.2 Kaanu momili’ om
mongulud do koilaan di nabasa’
2.5.3 Kaanu popolombus do koilaan di nabasa’.
STANDARD PONUANGAN
2.5 Kaanu o tangaanak do mambasa’, mangarati’ om manahak do tisuli’ kumaa koilaan di nabasa’ id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.5.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok
maganu koilaan mantad: (a) sinding
(b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) poskad
2.5.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok
manahak do tisuli’ lisan toi ko’ ponuatan kokomoi koilaan id
(a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) poskad
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.5.1 Kaanu mambasa’ montok maganu koilaan mantad: (a) sinding
(b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) poskad (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana
2.5.2 Kaanu mongintutun om papatayad do koilaan di nabasa’
2.5.3 Kaanu popoboros do kolilaan di nabasa’.
(43)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.6.1 Kaanu momoguno do peta minda om carta montok poposunud kawagu do koilaan di nabasa’
tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.6.2 Kaanu momonsoi do ilustrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa’ mantad teks
tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.7.1 Kaanu popolombus do topurimanan kokomoi
koilaan di nabasa’. 2.7.2 Kaanu mongintutun om
monokodung watak id susuyan
STANDARD PONUANGAN
2.6 Kaanu o tangaanak do popoilo kawagu do koilaan di nabasa’
miampai momoguno
PRJLNDZRNDZREDKDQLG
kolimpupuson do Toun 6.
2.7 Kaanu o tangaanak do manahang do teks di nabasa’ id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.6.1 Kaanu popokito do demonstrasi montok
popoilo kawagu koilaan di nabasa’ tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.6.2 Kaanu momonsoi do ilustrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa’ mantad teks
tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.7.1 Kaanu popoilo do
topurimanan kokomoi teks di nabasa’.
2.7.2 Kaanu momili’ do watak di korohian toi ko’ di au’ korohian.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
2.6.1 Kaanu poposodia do peta minda montok popoilo’ kawagu do koilaan di nabasa’ tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.6.2 Kaanu momonsoi do ilustrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa’ mantad teks tumanud ponontudukan do mongingia’.
2.7.1 Kaanu popoboros do topurimanan kokomoi
koilaan di nabasa’
2.7.2 Kaanu momili’ om manahang do watak id susuyan.
(44)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
3.1.3 Kaanu monuat do
Isoiso’ bontuk tumanud ponuhuan do mongingia’. 3.1.4 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ do monuat pimato tumanud ponuatan mirangkai.
STANDARD PONUANGAN
3.1 Kaanu o tangaanak poposuat do boros miampai momoguno
ralan di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.1.1 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’ do monuat momoguno
pinsil di pointunud. 3.1.2 Kaanu o tangaanak do momorulud
(a) mantad id sawat kumaa id siriba’ (b) mantad id siriba’ kumaa id sawat (c) mantad gibang kumaa wanan
(d) mantad wanan kumaa gibang
3.1.3 Kaanu molukis do bontuk tumanud rulud.
3.1.4 Kaanu monuat tumanud do rulud:
(a) pimato tagayo (b) pimato tokoro’ (c) numbul (d) boros
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.1.3 Kaanu popiromut do titik montok poposiliu do isoiso’ bontuk.
3.1.4 Kaanu poposuat do pimato tumanud bontuk. Poomitanan:
(a) a,c,e,o (b) b, b,d,d,
(c) g, j, p, q (d) m, n, u, w
(45)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.1.5 Kaanu monuat putul boros om boros tumanud
ponuatan mirangkai.
3.1.7 Kaanu papatayad do numbul ordinal. Poomitanan: Koiso’- Kohopod
3.1.8 Kaanu momoguno do komoiboros montok momorujuk ija’an.
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
3.1.5 Kaanu monuat kawagu do a) pimato tagayo
b) pimato tokoro’ c) numbul d) boros 3.1.6 Kaanu papatayad do
29 pimato boros Kadazandusun.
3.1.7 Kaanu papatayad do numbul 1 – 50.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.1.5 Kaanu monuat kawagu do boros om frasa.
3.1.6 Kaanu papatayad tumanud nuludan di kotunud do 29 pimato boros Kadazandusun. (a) pimato tagayo
(b) pimato tokoro’
3.1.7 Kaanu papatayad do numbul tumanud nuludan di
(46)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
3.2.1 Kaanu momili’ om poposuat kawagu do boros kokomoi (a) boogian tinan
(b) kakamot (c) sikul (d) pomoinan (e) songongi’ (f) tanom (g) tayam (h) iman-imanon
(i) sandad pogun (j) basaan
(k) tuunion (l) kinoyonon (m) kalendar (n) karamayan 3.2.2 Kaanu monuat boros
mantad bahan pongunsub di pinatahak.
STANDARD PONUANGAN
3.2 Kaanu o tangaanak poposuat kawagu
nunu i okito, orongou, oroso, osingud om opurimanan id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.2.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ montok momungaran om poposuat kawagu boros kokomoi
(a) numbul (b) warana’ (c) bontuk
(d) boogian tinan (e) paganakan (f) kakamot (g) sikul
(h) tayam (i) kalendar (j) taakanon (k) tanom (l) karamayan
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.2.1 Kaanu poposuat kawagu do boros kokomoi
(a) boogian tinan (b) paganakan (c) kakamot (d) sikul (e) pomoinan (f) numbul (g) timpu (h) tayam (i) kinotuan (j) koua’an (k) padsakayan (l) kinoyonon (m) pakalajaan (n) karamayan
3.2.2 Kaanu poposuat do boros do nunu i okito, orongou, oroso, osingud, akama’ om opurimanan.
(47)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.2.3 Kaanu momili om monuat boros tumanud bahan pongunsub di pinatahak.
3.2.4 Kaanu popisudong om monuat frasa toi ko’ ayat tumanud bahan pongunsub di pinatahak.
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.2.3 Kaanu tumanud ponontudukan do
mongingia’ mongulud om poposuat do pimato montok momonsoi do boros.
Poomitanan:
(48)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
3.3.2 Kaanu monuat kawagu do frasa om ayat mantad bahan pongunsub di pinatahak. 3.3.3 Kaanu mongulud boros
om frasa sumiliu do ayat misompuru’.
3.3.4 Kaanu momonsoi do frasa om ayat mantad boros pongunsub montok: (a) popointutun
(b) mintutun (c) monuhu’ (d) mongudio (e) mokianu (f) mongimbayat (g) mogodu
(h) mamason poniod – siod
STANDARD PONUANGAN
3.3 Kaanu o tangaanak do
PRQXDWPRJLNDZRNDZR
ayat miampai momoguno boros, ayat om tanda’ basa’ di kotunud id kolimpupuson do
Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.3.1 Kaanu monuat do frasa om ayat tumanud rulud.
3.3.2 Kaanu monuat kawagu do frasa om ayat.
3.3.3 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’ do mongulud boros om
frasa sumiliu do ayat. 3.3.4 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’ montok momogonop do
frasa om ayat. (a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’
(f) monongkotoluod (g) mongudio
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.3.1 Kaanu monuat do frasa om ayat.
3.3.2 Kaanu monuat kawagu do frasa om ayat
3.3.3 Kaanu mongulud boros om frasa sumiliu do ayat mintootoiso’.
3.3.4 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongngia’ montok momonsoi do frasa om ayat montok
(a) mamason kounsikahan (b) popointutun
(c) mintutun
(d) magalap om monorimo pagalapan
(e) monongkosiou (f) monuhu’ (g) mongudio (h) mokianu
(49)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.3.5 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso’ mantad
isoiso’ bahan pongunsub. 3.3.6 Kaanu momonsoi ayat
mintootoiso’ toi ko’ ayat misompuru’ mantad
isoiso’ bahan pongunsub. 3.3.7 Kaanu momoguno tanda’
basa’ di kotunud id ponuatan do : (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) poskad (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
3.3.5 Kaanu momonsoi ayat mantad gambal om boros pongunsub.
3.3.6 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso’ tumanud gambal.
3.3.7 Kaanu monuat ayat
miampai momoguno tanda’ basa’ di kotunud.
(50)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
3.4.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok
mongintutun do format ponuatan di kotunud montok:
(a) susuyan (b) hiis (c) pibarasan (d) poskad (e) kopoilaan (f) surat (g) rencana 3.4.2 Kaanu momoguno
mogikaakawo boros id ponuatan.
3.4.3 Kaanu momoguno mogikaakawo ayat id ponuatan.
STANDARD PONUANGAN
3.4 Kaanu o tangaanak do monuat isoiso’ ponuatan miampai momoguno do format, boros, ayat di pointunud id kolimpupuson do toun 6..
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
STANDARD
(51)
K U R IK U L U M S T A N D A B A H A S A K A D A Z A N STANDARD PAMB$/$-$/$17281
4.1.1 Kaanu popolombus kawagu do koilaan maya’ aktiviti momonsoi:
(a) buuk tonini’ (b) poster (c) kolaj (d) kad (e) mobail
(f) origami om suusuai po
4.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok
popolombus om popokito do manangon
(a) tangon (b) suminding (c) minsingkono’ (d) sumayau
(e) popolombus hiis i. sudawil ii. sundait iii. tala-ala’ iv. sisindiron
STANDARD PONUANGAN
4.1 Kaanu o tangaanak do koilaan maya’ mRJLNDZR kawo aktiviti di kohiok id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
4.1.1 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’ montok popolombus
kawagu do koilaan maya’ aktiviti momonsoi:
(a) buuk tonini’ (b) poster (c) kolaj
(d) kad om suusuai po
4.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do
mongingia’ montok popolombus toi ko’ popokito do (a) tangon (b) sinding
(c) pinsingkanaan (d) sayau
(e) hiis
i. sudawil ii. sundait iii. sisindiron
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
4.1.1 Kaanu tumanud
Ponontudukan mongingia’ montok popolombus kawagu do koilaan maya’ aktiviti momonsoi:
(a) buuk tonini’ (b) poster (c) kolaj (d) kad (e) origami
(f) mobail om suusuai po 4.1.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’ montok popolombus om popokito do
(a) tangon (b) suminding (c) minsingkono’ (d) sumayau
(e) popolombus hiis i. sudawil ii. sundait iii. tala’-ala’
(52)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
4.1.3 Kaanu mongintutun om poposuat woyo’ toluud om ponontudukan di aanu mantad:
(a) tangon (b) sinding (c) hiis
STANDARD PONUANGAN
STANDARDPAMB$/$-$/$17281
STANDARD
(53)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
4.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok
monimung do koilaan maya’ mogikaakawo
aktiviti kokomoi do a) Koubasanan tinaru Kadazan om Dusun i. Pogoduhan/ Pogilinan
b) Basaan koubasanan i. Mongintutun om popisuai wotik tumanud watas. c) Taakanon koubasanan i. Parai
ii. Mongintutun resepi taakanon. d) Mongintutun do kakamot
i) Tinunturu’ i) Pomutanaman.
STANDARD PONUANGAN
4.2 Kaanu o tangaanak do koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun maya’
PRJLNDZRNDZRDNWLYLWL
di kohiok id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
4.2.1 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’ montok monimung do
koilaan maya’ mogikawo- kawo aktiviti kokomoi do : a) Koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun i. Sayau
ii. Tuunion
iii. Pogoduhan/Pogilinan b) Basaan om karamayan di taandakon do tinaru Kadazan om Dusun
c) Taakanon om tiinumon koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
4.2.1 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’ montok monimung do
koilaan maya’ mogikaakawo aktiviti kokomoi do :
a) Koubasanan tinaru Kadazan om Dusun i. Pogoduhan / Pogilinan
ii Kaamatan.
b) Basaan koubasanan i. ogingot basaan koubasanan
c) Taakanon
i. Taakanon
koubasanan (gamut, roun om tua’
d) Kakamot i. Tinunturu
(54)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
5.1.1 Kaanu momoguno do pimato noolos.
5.1.2 Kaanu momoguno do sigot /’/ id lisan om ponuatan.
5.1.3 Kaanu momoguno do konsonan /b/ om /d/, /b/ om /d/ id lisan om ponuatan.
5.1.4 Kaanu momoguno do vokal tanaru om toniba’ id lisan om ponuatan
STANDARD PONUANGAN
5.1 Kaanu o tangaanak mongintutun om
momoguno do 29 pimato Boros Kadazandusun id lisan om ponuatan id kolimpupuson do toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
5.1.1 Kaanu mongintutun bontuk, ngaran om tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun. 5.1.2 Kaanu momoguno do sigot
/’/ id lisan om ponuatan.
5.1.3 Kaanu momoguno do /b/ om /d/ poloputon om /b/ om /d/ au’ poloputon id lisan om ponuatan.
5.1.4 Kaanu mongintutun boros kivokal tanaru om toniba’ tumanud ponontudukan do mongingia’.
(55)
K
U
R
IK
U
L
U
M
S
T
A
N
D
A
B
A
H
A
S
A
K
A
D
A
Z
A
N
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
5.2.1 Kaanu momoguno do Boros Ngaran. 5.2.2 Kaanu momoguno do Boros Maan. 5.2.3 Kaanu momoguno do Boros Ula. 5.2.4 Kaanu momoguno do Boros Toguangon. (a) popionit (b) kotigagan (c) pongudio (d) ponuhuan
(e) pongintaban
STANDARD PONUANGAN
5.2 Kaanu o tangaanak do momoguno
mogikaakawo sompuruan boros id kolimpupuson do
Toun 6.
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
5.2.1 Kaanu mongintutun Boros Ngaran. 5.2.2 Kaanu mongintutun Boros Maan.
5.2.3 Kaanu mongintutun Boros Ula
5.2.4 Kaanu mongintutun Boros Toguangon.
(a) kotigagan (b) pongudio (c) ponuhuan
(1)
K
U
5.2.1 Kaanu momoguno do Boros Ngaran. 5.2.2 Kaanu momoguno do Boros Maan. 5.2.3 Kaanu momoguno do Boros Ula. 5.2.4 Kaanu momoguno do Boros Toguangon. (a) popionit (b) kotigagan (c) pongudio (d) ponuhuan 5.2 Kaanu o tangaanak do
momoguno mogikaakawo
sompuruan boros id kolimpupuson do Toun 6.
5.2.1 Kaanu mongintutun Boros Ngaran. 5.2.2 Kaanu mongintutun Boros Maan.
5.2.3 Kaanu mongintutun Boros Ula
5.2.4 Kaanu mongintutun Boros Toguangon.
(a) kotigagan (b) pongudio (c) ponuhuan
(2)
K U R IK U L U M S T A N D A R D S E K O L A H R E N D A H B A H A S A K A D A Z A N D U S U N T A H A P 1 2 0 1 0 K U R IK U L U M S T A N D A R D S E K O L A H R E N D A H B A H A S A K A D A Z A N D U S U N T A H A P 1 2 0 1 0
48
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
5.3.1 Kaanu momoguno do boros mintootoiso’ id ponuatan. 5.3.2 Kaanu momonsoi
mogikaakawo boros nosugku.
5.3.3 Kaanu momonsoi ayat misompuru’.
5.3.4 Kaanu momili’ tanda basa’ di kotunud id ponuatan.
STANDARD PONUANGAN
5.3 Kaanu o tangaanak
momonsoi mogikaakawo boros om ayat miampai momoguno do tanda basa’ di kotunud id kolimpupuson Toun 6.
STANDARD PAMB$/$-$/$17281
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
5.3.1 Kaanu momonsoi boros mintotoiso’.
5.3.2 Kaanu mongintutun om momonsoi boros nosugku tumanud ponontudukan mongingia’ .
5.3.3 Kaanu mongintutun om momonsoi boros misompuru’ tumanud ponontudukan mongingia’. 5.3.4 Kaanu momoguno tanda basa’.
(3)
K
U
5.4.1 Kaanu mongintutun om monuat kawagu Guas Ayat tumanud ponuntudukan do mongingia’ mongintutun
Guas Ayat Poomitanan : FN + FN
Mongingia’ i tapa’ ku. FM + FN
Maamaso mongia’ i tapa’ ku. 5.4.2 Kaanu mongintutun om
momonsoi Ayat Mintootoiso (VSO) tumanud
ponontudukan do mongingia’. 5.4.3 Kaanu momonsoi
mogikaakawo ayat . 5.4 Kaanu o tangaanak do
momonsoi mogikaakawo ayat di agramatis id
kolimpupuson do Toun 6.
5.4.1 Kaanu mongintutun om monuat kawagu Guas Ayat di agramatis tumanud ponuntudukan do mongingia’ . Poomitanan :
FN + FN
Mongingia’ i tapa’ ku.
5.4.2 Kaanu mongintutun om
momonsoi Ayat Mintootoiso (VSO) tumanud
ponontudukan do mongingia’. 5.4.3 Kaanu mongintutun om monuat kawagu
(4)
K U R IK U L U M S T A N D A R D S E K O L A H R E N D A H B A H A S A K A D A Z A N D U S U N T A H A P 1 2 0 1 0 K U R IK U L U M S T A N D A R D S E K O L A H R E N D A H B A H A S A K A D A Z A N D U S U N T A H A P 1 2 0 1 0
50
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
5.5.1 Kaanu mongintutun om
momoguno kopomoroitan ginumu montok:
(a) tayam (b) kakamot (c) taakanon (d) tanom (e) tulun
5.6.1 Kaanu mongintutun om mongilo rati’ do tukadan.
STANDARD PONUANGAN
5.5 Kaanu o tangaanak do momoguno do
kopomoroitan ginumu id lisan om ponuatan id kolimpupuson do Toun 6.
5.6 Kaanu o tangaanak do momoguno tukadan id lisan om ponuatan id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD PAMB$/$-$/$17281
STANDARD
PAMB$/$-$/$17281
5.5.1 Kaanu mongintutun om
popisudong kopomoroitan ginumu montok:
(a) tayam
(b) kakamot (c) taakanon (d) tanom (e) tulun
5.6.1 Kaanu mongintutun om mongilo rati’ do tukadan tumanud ponontudukan do mongingia’.
(5)
(6)
Terbit an:
BAHAGIAN PEM BANGUNAN KURIKULUM KEM ENTERIAN PELAJARAN M ALAYSIA
Aras 4-8, Blok E9 Kompleks Kerajaan Parcel E Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekut uan
62604 PUTRAJAYA
Tel: 03-8884 2000 Faks: 03-8888 9917 ht t p:/ / ww w .moe.gov.my/ bpk