Institutional Repository | Satya Wacana Christian University: Optimalisasi Proses Produksi Sirup Stevia Secara Fermentasi dengan Starter Madu Sebagai Minuman Anti Diabetes
Lampiran 1. Optimasi Larutan Starter
Waktu
T-0; 2.5%
T-0; 5%
T-0; 7.5%
T-0; 10%
T-1; 2.5%
T-1; 5%
T-1; 7.5%
T-1; 10%
T-2; 2.5%
T-2; 5%
T-2; 7.5%
T-2; 10%
T-3; 2.5%
T-3; 5%
T-3; 7.5%
T-3; 10%
T-4; 2.5%
T-4; 5%
T-4; 7.5%
T-4; 10%
T-5; 2.5%
T-5; 5%
T-5; 7.5%
T-5; 10%
T-6; 2.5%
T-6; 5%
Absorban, λ = 675 nm
pengenceran 10x
0,575
0,140
0,077
0,413
0,269
0,178
0,158
0,570
0,441
0,359
0,509
0,738
0,609
0,528
0,389
0,773
0,608
0,682
0,439
0,779
0,721
0,804
0,802
0,834
0,708
T-6; 7.5%
T-6; 10%
T-7; 2.5%
T-7; 5%
T-7; 7.5%
T-7; 10%
T-8; 2.5%
T-8; 5%
T-8; 7.5%
T-8; 10%
Waktu
T-9; 2.5%
T-9; 5%
T-9; 7.5%
T-9; 10%
T-10; 2.5%
T-10; 5%
T-10; 7.5%
T-10; 10%
T-11; 2.5%
T-11; 5%
T-11; 7.5%
T-11; 10%
T-12; 2.5%
T-12; 5%
T-12; 7.5%
T-12; 10%
0,795
0,742
0,870
0,697
0,852
0,837
0,871
0,756
0,836
0,902
Absorban, λ = 675 nm
pengenceran 25x
0,418
0,389
0,420
0,497
0,480
0,288
0,468
0,698
0,565
0,493
0,590
0,680
0,484
0,517
0,597
0,841
*cara perhitungan: hasil absorban dikalikan dengan faktor pengenceran
27
Lampiran 2. Hasil Kadar Steviosida Secara HPLC
Massa; Waktu Fermentasi
H-0; 50 gr
H-2; 100 gr
H-4; 50 gr
H-4; 200 gr
H-6; 300 gr
Minuman Stevia Optimal
y
235738
568013
547766
567465
782263
40445
x
4508,08
10259,77
9909,30
10250,29
13968,44
1127,75
Kadar Steviosida (%)
0,45
0,51
0,99
0,26
0,23
4,51
a. Perhitungan Kadar Steviosida (H-0; 50 gram) :
y
= 577,7x – 24694
235738
= 577,7x – 24694
x
= 450,808
x
= 450,808 x faktor pengenceran
x
= 450,808 x 10
x
= 4508,08 µg/mL
kadar
4508,08 xvolume
massa
4508,08 x50 mL
4508,08 g
50
kadar 4508,08x10 6
(%) kadar 0, 45%
kadar
28
b. Perhitungan Kadar Steviosida (H-2; 100 gram) :
y
= 577,7x – 24694
568013
= 577,7x – 24694
x
= 1025,977
x
= 1025,977 x faktor pengenceran
x
= 1025,977 x 10
x
= 10259,77 µg/mL
kadar
10259 ,77 xvolume
massa
10259,77 x50mL
5129,88g
100
kadar 5129,88 x10 6
(%) kadar 0,51%
kadar
c. Perhitungan Kadar Steviosida (H-4; 50 gram) :
y
= 577,7x – 24694
547766
= 577,7x – 24694
x
= 990,930
x
= 990,930 x faktor pengenceran
x
= 990,930 x 10
x
= 9909,30 µg/mL
kadar
9909,30 xvolume
massa
9909,30 x50 mL
9909,30 g
50
kadar 9909,30 x10 6
(%) kadar 0,99%
kadar
29
d. Perhitungan Kadar Steviosida (H-4; 200 gram) :
y
= 577,7x – 24694
567465
= 577,7x – 24694
x
= 1025,029
x
= 1025,029 x faktor pengenceran
x
= 1025,029 x 10
x
= 10250,29 µg/mL
kadar
10250 ,29 xvolume
massa
10250,29 x50mL
2562,25g
200
kadar 2562,25 x10 6
(%) kadar 0, 26%
kadar
e. Perhitungan Kadar Steviosida (H-6; 300 gram):
y
= 577,7x – 24694
782263
= 577,7x – 24694
x
= 1396,844
x
= 1396,844 x faktor pengenceran
x
= 1396,844 x 10
x
= 13968,44 µg/mL
kadar
13968,44 xvolume
massa
13968 ,44 x50 mL
2328,07 g
300
kadar 2328,07 x10 6
(%) kadar 0,23%
kadar
30
f. Perhitungan Kadar Steviosida Minuman Stevia Optimal:
y
= 577,7x – 24694
40445
= 577,7x – 24694
x
= 112,773
x
= 112,773 x faktor pengenceran
x
= 112,773 x 10
x
= 1127,73 µg/mL
kadar
1127 ,75 xvolume
massa
1127,73x 2000mL
45109,2 g
50
kadar 45109,2 x10 6
(%) kadar 4,51%
kadar
31
Lampiran 3. Data Hasil Uji in vivo Perhitungan AUC-45-180
Pengulangan 1 :
Dosis pemberian (massa rata-rata = 20 gram)
max
Standar :
Mencit 1 : 31,34 g →
,
Mencit 2 : 32,76 g →
,
Mencit 3 : 36,98 g →
,
Mencit 4 : 37,74 g →
,
Mencit 5 : 36,96 g →
,
0,5 = 0,78
(Akuabides)
0,5 = 0,82
(Sirup”X”)
0,5 = 0,92
(Minuman Stevia 5%)
0,5 = 0,94
(Minuman Stevia 12,5%)
0,5 = 0,92
(Minuman Stevia 20%)
Kadar sirup stevia :
a. Sirup stevia 12,5%
12,5 mL dalam 1000 g BB
0,47 mL / 37,74 g BB
0,47 mL / 0,94 mL
5 mL / 10 mL (5 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
b. Sirup stevia 5%
5 mL dalam 1000 g BB
0,19 mL / 36,98 g BB
0,19 mL / 0,94 mL
2,02 mL / 10 mL (2,02 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
c. Sirup stevia 20%
20 ml dalam 1000 g BB
0,74 mL / 36,96 g BB
0,74 mL / 0,94 mL
7,78 mL / 10 mL (7,78 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
Pemberian glukosa 50% :
Acuan = 5 ml / 1000 g BB
Mencit 1 : 0,16 mL / 31,34 gram
Mencit 2 : 0,16 mL / 32,76 gram
Mencit 3 : 0,18 mL / 36,98 gram
Mencit 4 : 0,19 mL / 37,74 gram
Mencit 5 : 0,18 mL / 36,96 gram
32
Hasil Spektrofotometri -45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,011
0,021
0,035
0,048
0,119
0,114
0,122
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,008
0,01
0,009
0,016
0,016
0,017
0,023
0,024
0,021
0,026
0,039
0,026
0,076
0,098
0,067
0,145
0,103
0,121
0,122
0,132
0,112
Mencit 5
0,085
0,127
0,138
0,149
0,175
0,218
0,203
Standar
0,102
0,115
0,119
0,139
0,158
0,219
0,246
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,005
0,011
0,008
0,010
0,021
0,013
0,017
0,022
0,019
0,071
0,030
0,037
0,110
0,067
0,089
0,139
0,114
0,126
0,159
0,142
0,149
Mencit 5
0,002
0,009
0,003
0,017
0,055
0,145
0,172
Standar
0,149
0,158
0,165
0,181
0,230
0,253
0,297
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,009
0,008
0,013
0,031
0,032
0,013
0,094
0,109
0,074
0,074
0,043
0,031
0,082
0,055
0,025
0,118
0,093
0,024
0,125
0,112
0,033
Mencit 5
0,118
0,135
0,195
0,190
0,158
0,142
0,132
Standar
0,118
0,124
0,125
0,208
0,203
0,251
0,251
Hasil Spektrofotometri 45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,006
0,013
0,023
0,059
0,115
0,145
0,183
Hasil Spektrofotometri 90
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,013
0,030
0,096
0,082
0,108
0,108
0,116
33
Hasil Spektrofotometri 180
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,003
0,008
0,016
0,023
0,044
0,088
0,123
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,006
0,009
0,004
0,015
0,020
0,008
0,020
0,019
0,010
0,033
0,036
0,013
0,060
0,097
0,037
0,105
0,132
0,049
0,137
0,135
0,095
Mencit 5
0,110
0,111
0,123
0,135
0,153
0,150
0,133
Standar
0,136
0,146
0,145
0,160
0,196
0,237
0,279
Kadar Glukosa
Waktu (menit)
-45'
45'
90
180
Mencit 1
77,08
119,59
77,44
83,92
Mencit 2
95,14
104,05
87,22
91,61
Mencit 3
84,72
88,51
78,19
88,11
Mencit 4
77,78
92,27
45,85
57,89
Mencit 5
92,36
114,86
57,89
30,07
Perhitungan AUC-45-180 menggunakan program Graph 4.3 :
Akuabides
: 2,0553 x 10 4
Sirup “X”
: 2,1322 x 10 4
Minuman stevia 5%
: 1,9036 x 10 4
Minuman stevia 12,5%
: 1,5693 x 10 4
Minuman stevia 20%
: 1,7177 x 10 4
Perhitungan % PKGD :
Sirup “X”
Minuman stevia 5%
Minuman stevia 12,5%
Minuman stevia 20%
2,0553x10 4 2,1322x10 4
x100% 3,74%
2,0553x10 4
2,0553x10 4 1,9036x10 4
=
x100% 7,38%
2,0553x10 4
2,0553x10 4 1,5693x10 4
x100% 23,65%
=
2,0553x10 4
2,0553x10 4 1,7177 x10 4
x100% 16,43%
=
2,0553x10 4
=
Pengulangan 2 :
Dosis pemberian (massa rata-rata = 20 gram)
Standar :
max
34
Mencit 1 : 42,15 g →
,
Mencit 2 : 38,86 g →
,
Mencit 3 : 36,88 g →
,
Mencit 4 : 36,14 g →
,
Mencit 5 : 34,54 g →
,
0,5 = 1,05
(Akuabides)
0,5 = 0,97
(Sirup”X”)
0,5 = 0,92
(Minuman Stevia 5%)
0,5 = 0,90
(Minuman Stevia 12,5%)
0,5 = 0,86
(Minuman Stevia 20%)
Kadar sirup stevia :
a. Sirup stevia 12,5%
2 mL / 10 mL (2 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
b. Sirup stevia 5%
5,05 mL / 10 mL (5,05 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
c. Sirup stevia 20%
8 mL / 10 mL (8 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
Pemberian glukosa 50% :
Acuan = 5 ml / 1000 g BB
Mencit 1 : 0,16 mL / 42,15 gram
Mencit 2 : 0,16 mL / 38,86 gram
Mencit 3 : 0,18 mL / 36,88 gram
Mencit 4 : 0,19 mL / 36,14 gram
Mencit 5 : 0,18 mL / 34,54 gram
35
Hasil Spektrofotometri -45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
-0,001
0,009
0,012
0,017
0,053
0,099
0,118
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
-0,007
-0,002
-0,002
-0,002
0,001
0,002
0,001
0,005
0,010
0,020
0,030
0,008
0,026
0,050
0,021
0,094
0,086
0,049
0,113
0,121
0,105
Mencit 5
0,093
0,112
0,122
0,124
0,129
0,135
0,131
Standar
0,102
0,106
0,111
0,140
0,170
0,205
0,223
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,002
0,096
0,003
0,009
0,123
0,004
0,007
0,130
0,006
0,013
0,132
0,018
0,023
0,135
0,049
0,054
0,133
0,082
0,125
0,236
0,136
Mencit 5
0,085
0,107
0,119
0,130
0,127
0,130
0,131
Standar
0,100
0,108
0,120
0,143
0,190
0,214
0,223
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,002
0,006
0,013
0,007
0,008
0,011
0,020
0,024
0,013
0,028
0,026
0,025
0,088
0,057
0,047
0,102
0,096
0,076
0,124
0,123
0,119
Mencit 5
0,118
0,136
0,133
0,136
0,133
0,131
0,131
Standar
0,110
0,115
0,132
0,147
0,182
0,219
0,222
Hasil Spektrofotometri 45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,007
0,016
0,015
0,035
0,049
0,066
0,140
Hasil Spektrofotometri 90
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,006
0,010
0,027
0,055
0,080
0,104
0,133
36
Hasil Spektrofotometri 180
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,009
0,012
0,016
0,036
0,091
0,104
0,135
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,007
0,002
0,011
0,013
0,006
0,013
0,018
0,011
0,024
0,029
0,025
0,037
0,059
0,030
0,030
0,078
0,062
0,091
0,105
0,109
0,125
Mencit 5
0,108
0,118
0,129
0,132
0,137
0,131
0,130
Standar
0,210
0,207
0,227
0,246
0,275
0,309
0,318
Kadar Glukosa
Waktu (menit)
-45'
45'
90
180
Mencit 1
98,35
108,13
113,39
116,67
Mencit 2
99,17
100
115,45
90,74
Mencit 3
101,65
115,45
104,46
99,07
Mencit 4
88,43
108,13
94,64
105,56
Mencit 5
34,17
37,40
16,07
26,85
Perhitungan AUC-45-180 menggunakan program Graph 4.3 :
Akuabides
: 2,4683 x 10 4
Sirup “X”
: 2,2657 x 10 4
Minuman stevia 5%
: 2,3885 x 10 4
Minuman stevia 12,5%
: 2,2425 x 10 4
Minuman stevia 20%
: 0,6319 x 10 4
Perhitungan % PKGD :
Sirup “X”
Minuman stevia 5%
Minuman stevia 12,5%
Minuman stevia 20%
2,4683x10 4 2,2657 x10 4
2,4683x10 4
2,4683x10 4 2,3885x10 4
=
2,4683x10 4
2,4683x10 4 2,2425x10 4
=
2,4683x10 4
2,4683x10 4 0,6319x10 4
=
2,4683x10 4
=
x100% 8,04%
x100% 3,06%
x100% 8,99%
x100% 74,35%
37
Pengulangan 3 :
Dosis pemberian (massa rata-rata = 20 gram)
max
Standar :
Mencit 1 : 43,73 g →
,
Mencit 2 : 41,11 g →
,
Mencit 3 : 39,08 g →
,
Mencit 4 : 37,62 g →
,
Mencit 5 : 32,81 g →
,
0,5 = 1,09
(Akuabides)
0,5 = 1,03
(Sirup”X”)
0,5 = 0,98
(Minuman Stevia 5%)
0,5 = 0,94
(Minuman Stevia 12,5%)
0,5 = 0,82
(Minuman Stevia 20%)
Kadar sirup stevia :
a. Sirup stevia 12,5%
2,02 mL / 10 mL (2 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
b. Sirup stevia 5%
5,05 mL / 10 mL (5,05 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
c. Sirup stevia 20%
7,98 mL / 10 mL (8 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
Pemberian glukosa 50% :
Acuan = 5 ml / 1000 g BB
Mencit 1 : 0,22 mL / 43,73 gram
Mencit 2 : 0,21 mL / 41,11 gram
Mencit 3 : 0,195 mL / 39,08 gram
Mencit 4 : 0,19 mL / 37,62 gram
Mencit 5 : 0,16 mL / 32,81 gram
38
Hasil Spektrofotometri -45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
-0,002
0,001
0,023
0,070
0,102
0,121
0,128
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,002
0,003
-0,008
0,001
0,004
-0,006
0,002
0,007
-0,005
0,019
0,029
0,002
0,043
0,087
0,032
0,081
0,122
0,073
0,121
0,133
0,119
Mencit 5
0,090
0,110
0,118
0,119
0,122
0,126
0,124
Standar
0,073
0,074
0,117
0,136
0,172
0,187
0,193
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,010
0,009
0,006
0,016
0,011
0,013
0,033
0,016
0,030
0,085
0,036
0,047
0,122
0,066
0,075
0,137
0,104
0,095
0,142
0,131
0,123
Mencit 5
0,100
0,123
0,131
0,132
0,134
0,134
0,136
Standar
0,166
0,206
0,246
0,274
0,260
0,231
0,208
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,015
0,008
0,011
0,020
0,017
0,013
0,025
0,016
0,028
0,057
0,035
0,019
0,107
0,077
0,024
0,127
0,109
0,072
0,136
0,133
0,125
Mencit 5
0,115
0,134
0,150
0,142
0,135
0,137
0,138
Standar
0,150
0,165
0,184
0,224
0,240
0,262
0,261
Hasil Spektrofotometri 45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,013
0,016
0,022
0,041
0,089
0,128
0,146
Hasil Spektrofotometri 90
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,020
0,023
0,029
0,042
0,059
0,105
0,154
39
Hasil Spektrofotometri 180
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,014
0,025
0,029
0,040
0,062
0,095
0,151
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,004
0,011
0,016
0,007
0,021
0,023
0,012
0,022
0,021
0,017
0,039
0,027
0,015
0,060
0,033
0,046
0,092
0,061
0,133
0,138
0,129
Mencit 5
0,121
0,136
0,131
0,136
0,134
0,139
0,139
Standar
0,131
0,192
0,254
0,253
0,288
0,284
0,276
Kadar Glukosa
Waktu (menit)
-45'
45'
90
180
Mencit 1
108,33
123,15
119,64
87,26
Mencit 2
100,00
122,22
108,04
82,16
Mencit 3
108,33
112,96
111,61
80,89
Mencit 4
105,83
108,33
101,79
71,97
Mencit 5
30,00
33,33
31,25
11,47
Perhitungan AUC-45-180 menggunakan program Graph 4.3 :
Akuabides
: 2,5200 x 10 4
Sirup “X”
: 2,3750 x 10 4
Minuman stevia 5%
: 2,3683 x 10 4
Minuman stevia 12,5%
: 2,2191 x 10 4
Minuman stevia 20%
: 0,6228 x 10 4
Perhitungan % PKGD :
Sirup “X”
Minuman stevia 5%
Minuman stevia 12,5%
Minuman stevia 20%
2,5200 x10 4 2,3750x10 4
2,45200 x10 4
2,5200x10 4 2,3683x10 4
=
2,45200x10 4
2,4683x10 4 2,2191x10 4
=
2,4683x10 4
2,4683x10 4 0,6228x10 4
=
2,4683x10 4
=
x100% 5,75%
x100% 6,02%
x100% 11,93%
x100% 75,29%
40
Rata-rata % PKGD dari 3 ulangan :
Sirup “X”
: 3,74% + 8,04% + 5,75% = 5,84%
Minuman stevia 5%
: 7,38% + 3,06% + 6,02% = 5,49%
Minuman stevia 12,5%
: 23,65% + 8,99% + 11,93% = 14,86%
Minuman stevia 20%
: 16,43% + 74,35% + 75,29% = 55,36%
41
Waktu
T-0; 2.5%
T-0; 5%
T-0; 7.5%
T-0; 10%
T-1; 2.5%
T-1; 5%
T-1; 7.5%
T-1; 10%
T-2; 2.5%
T-2; 5%
T-2; 7.5%
T-2; 10%
T-3; 2.5%
T-3; 5%
T-3; 7.5%
T-3; 10%
T-4; 2.5%
T-4; 5%
T-4; 7.5%
T-4; 10%
T-5; 2.5%
T-5; 5%
T-5; 7.5%
T-5; 10%
T-6; 2.5%
T-6; 5%
Absorban, λ = 675 nm
pengenceran 10x
0,575
0,140
0,077
0,413
0,269
0,178
0,158
0,570
0,441
0,359
0,509
0,738
0,609
0,528
0,389
0,773
0,608
0,682
0,439
0,779
0,721
0,804
0,802
0,834
0,708
T-6; 7.5%
T-6; 10%
T-7; 2.5%
T-7; 5%
T-7; 7.5%
T-7; 10%
T-8; 2.5%
T-8; 5%
T-8; 7.5%
T-8; 10%
Waktu
T-9; 2.5%
T-9; 5%
T-9; 7.5%
T-9; 10%
T-10; 2.5%
T-10; 5%
T-10; 7.5%
T-10; 10%
T-11; 2.5%
T-11; 5%
T-11; 7.5%
T-11; 10%
T-12; 2.5%
T-12; 5%
T-12; 7.5%
T-12; 10%
0,795
0,742
0,870
0,697
0,852
0,837
0,871
0,756
0,836
0,902
Absorban, λ = 675 nm
pengenceran 25x
0,418
0,389
0,420
0,497
0,480
0,288
0,468
0,698
0,565
0,493
0,590
0,680
0,484
0,517
0,597
0,841
*cara perhitungan: hasil absorban dikalikan dengan faktor pengenceran
27
Lampiran 2. Hasil Kadar Steviosida Secara HPLC
Massa; Waktu Fermentasi
H-0; 50 gr
H-2; 100 gr
H-4; 50 gr
H-4; 200 gr
H-6; 300 gr
Minuman Stevia Optimal
y
235738
568013
547766
567465
782263
40445
x
4508,08
10259,77
9909,30
10250,29
13968,44
1127,75
Kadar Steviosida (%)
0,45
0,51
0,99
0,26
0,23
4,51
a. Perhitungan Kadar Steviosida (H-0; 50 gram) :
y
= 577,7x – 24694
235738
= 577,7x – 24694
x
= 450,808
x
= 450,808 x faktor pengenceran
x
= 450,808 x 10
x
= 4508,08 µg/mL
kadar
4508,08 xvolume
massa
4508,08 x50 mL
4508,08 g
50
kadar 4508,08x10 6
(%) kadar 0, 45%
kadar
28
b. Perhitungan Kadar Steviosida (H-2; 100 gram) :
y
= 577,7x – 24694
568013
= 577,7x – 24694
x
= 1025,977
x
= 1025,977 x faktor pengenceran
x
= 1025,977 x 10
x
= 10259,77 µg/mL
kadar
10259 ,77 xvolume
massa
10259,77 x50mL
5129,88g
100
kadar 5129,88 x10 6
(%) kadar 0,51%
kadar
c. Perhitungan Kadar Steviosida (H-4; 50 gram) :
y
= 577,7x – 24694
547766
= 577,7x – 24694
x
= 990,930
x
= 990,930 x faktor pengenceran
x
= 990,930 x 10
x
= 9909,30 µg/mL
kadar
9909,30 xvolume
massa
9909,30 x50 mL
9909,30 g
50
kadar 9909,30 x10 6
(%) kadar 0,99%
kadar
29
d. Perhitungan Kadar Steviosida (H-4; 200 gram) :
y
= 577,7x – 24694
567465
= 577,7x – 24694
x
= 1025,029
x
= 1025,029 x faktor pengenceran
x
= 1025,029 x 10
x
= 10250,29 µg/mL
kadar
10250 ,29 xvolume
massa
10250,29 x50mL
2562,25g
200
kadar 2562,25 x10 6
(%) kadar 0, 26%
kadar
e. Perhitungan Kadar Steviosida (H-6; 300 gram):
y
= 577,7x – 24694
782263
= 577,7x – 24694
x
= 1396,844
x
= 1396,844 x faktor pengenceran
x
= 1396,844 x 10
x
= 13968,44 µg/mL
kadar
13968,44 xvolume
massa
13968 ,44 x50 mL
2328,07 g
300
kadar 2328,07 x10 6
(%) kadar 0,23%
kadar
30
f. Perhitungan Kadar Steviosida Minuman Stevia Optimal:
y
= 577,7x – 24694
40445
= 577,7x – 24694
x
= 112,773
x
= 112,773 x faktor pengenceran
x
= 112,773 x 10
x
= 1127,73 µg/mL
kadar
1127 ,75 xvolume
massa
1127,73x 2000mL
45109,2 g
50
kadar 45109,2 x10 6
(%) kadar 4,51%
kadar
31
Lampiran 3. Data Hasil Uji in vivo Perhitungan AUC-45-180
Pengulangan 1 :
Dosis pemberian (massa rata-rata = 20 gram)
max
Standar :
Mencit 1 : 31,34 g →
,
Mencit 2 : 32,76 g →
,
Mencit 3 : 36,98 g →
,
Mencit 4 : 37,74 g →
,
Mencit 5 : 36,96 g →
,
0,5 = 0,78
(Akuabides)
0,5 = 0,82
(Sirup”X”)
0,5 = 0,92
(Minuman Stevia 5%)
0,5 = 0,94
(Minuman Stevia 12,5%)
0,5 = 0,92
(Minuman Stevia 20%)
Kadar sirup stevia :
a. Sirup stevia 12,5%
12,5 mL dalam 1000 g BB
0,47 mL / 37,74 g BB
0,47 mL / 0,94 mL
5 mL / 10 mL (5 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
b. Sirup stevia 5%
5 mL dalam 1000 g BB
0,19 mL / 36,98 g BB
0,19 mL / 0,94 mL
2,02 mL / 10 mL (2,02 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
c. Sirup stevia 20%
20 ml dalam 1000 g BB
0,74 mL / 36,96 g BB
0,74 mL / 0,94 mL
7,78 mL / 10 mL (7,78 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
Pemberian glukosa 50% :
Acuan = 5 ml / 1000 g BB
Mencit 1 : 0,16 mL / 31,34 gram
Mencit 2 : 0,16 mL / 32,76 gram
Mencit 3 : 0,18 mL / 36,98 gram
Mencit 4 : 0,19 mL / 37,74 gram
Mencit 5 : 0,18 mL / 36,96 gram
32
Hasil Spektrofotometri -45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,011
0,021
0,035
0,048
0,119
0,114
0,122
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,008
0,01
0,009
0,016
0,016
0,017
0,023
0,024
0,021
0,026
0,039
0,026
0,076
0,098
0,067
0,145
0,103
0,121
0,122
0,132
0,112
Mencit 5
0,085
0,127
0,138
0,149
0,175
0,218
0,203
Standar
0,102
0,115
0,119
0,139
0,158
0,219
0,246
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,005
0,011
0,008
0,010
0,021
0,013
0,017
0,022
0,019
0,071
0,030
0,037
0,110
0,067
0,089
0,139
0,114
0,126
0,159
0,142
0,149
Mencit 5
0,002
0,009
0,003
0,017
0,055
0,145
0,172
Standar
0,149
0,158
0,165
0,181
0,230
0,253
0,297
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,009
0,008
0,013
0,031
0,032
0,013
0,094
0,109
0,074
0,074
0,043
0,031
0,082
0,055
0,025
0,118
0,093
0,024
0,125
0,112
0,033
Mencit 5
0,118
0,135
0,195
0,190
0,158
0,142
0,132
Standar
0,118
0,124
0,125
0,208
0,203
0,251
0,251
Hasil Spektrofotometri 45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,006
0,013
0,023
0,059
0,115
0,145
0,183
Hasil Spektrofotometri 90
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,013
0,030
0,096
0,082
0,108
0,108
0,116
33
Hasil Spektrofotometri 180
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,003
0,008
0,016
0,023
0,044
0,088
0,123
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,006
0,009
0,004
0,015
0,020
0,008
0,020
0,019
0,010
0,033
0,036
0,013
0,060
0,097
0,037
0,105
0,132
0,049
0,137
0,135
0,095
Mencit 5
0,110
0,111
0,123
0,135
0,153
0,150
0,133
Standar
0,136
0,146
0,145
0,160
0,196
0,237
0,279
Kadar Glukosa
Waktu (menit)
-45'
45'
90
180
Mencit 1
77,08
119,59
77,44
83,92
Mencit 2
95,14
104,05
87,22
91,61
Mencit 3
84,72
88,51
78,19
88,11
Mencit 4
77,78
92,27
45,85
57,89
Mencit 5
92,36
114,86
57,89
30,07
Perhitungan AUC-45-180 menggunakan program Graph 4.3 :
Akuabides
: 2,0553 x 10 4
Sirup “X”
: 2,1322 x 10 4
Minuman stevia 5%
: 1,9036 x 10 4
Minuman stevia 12,5%
: 1,5693 x 10 4
Minuman stevia 20%
: 1,7177 x 10 4
Perhitungan % PKGD :
Sirup “X”
Minuman stevia 5%
Minuman stevia 12,5%
Minuman stevia 20%
2,0553x10 4 2,1322x10 4
x100% 3,74%
2,0553x10 4
2,0553x10 4 1,9036x10 4
=
x100% 7,38%
2,0553x10 4
2,0553x10 4 1,5693x10 4
x100% 23,65%
=
2,0553x10 4
2,0553x10 4 1,7177 x10 4
x100% 16,43%
=
2,0553x10 4
=
Pengulangan 2 :
Dosis pemberian (massa rata-rata = 20 gram)
Standar :
max
34
Mencit 1 : 42,15 g →
,
Mencit 2 : 38,86 g →
,
Mencit 3 : 36,88 g →
,
Mencit 4 : 36,14 g →
,
Mencit 5 : 34,54 g →
,
0,5 = 1,05
(Akuabides)
0,5 = 0,97
(Sirup”X”)
0,5 = 0,92
(Minuman Stevia 5%)
0,5 = 0,90
(Minuman Stevia 12,5%)
0,5 = 0,86
(Minuman Stevia 20%)
Kadar sirup stevia :
a. Sirup stevia 12,5%
2 mL / 10 mL (2 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
b. Sirup stevia 5%
5,05 mL / 10 mL (5,05 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
c. Sirup stevia 20%
8 mL / 10 mL (8 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
Pemberian glukosa 50% :
Acuan = 5 ml / 1000 g BB
Mencit 1 : 0,16 mL / 42,15 gram
Mencit 2 : 0,16 mL / 38,86 gram
Mencit 3 : 0,18 mL / 36,88 gram
Mencit 4 : 0,19 mL / 36,14 gram
Mencit 5 : 0,18 mL / 34,54 gram
35
Hasil Spektrofotometri -45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
-0,001
0,009
0,012
0,017
0,053
0,099
0,118
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
-0,007
-0,002
-0,002
-0,002
0,001
0,002
0,001
0,005
0,010
0,020
0,030
0,008
0,026
0,050
0,021
0,094
0,086
0,049
0,113
0,121
0,105
Mencit 5
0,093
0,112
0,122
0,124
0,129
0,135
0,131
Standar
0,102
0,106
0,111
0,140
0,170
0,205
0,223
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,002
0,096
0,003
0,009
0,123
0,004
0,007
0,130
0,006
0,013
0,132
0,018
0,023
0,135
0,049
0,054
0,133
0,082
0,125
0,236
0,136
Mencit 5
0,085
0,107
0,119
0,130
0,127
0,130
0,131
Standar
0,100
0,108
0,120
0,143
0,190
0,214
0,223
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,002
0,006
0,013
0,007
0,008
0,011
0,020
0,024
0,013
0,028
0,026
0,025
0,088
0,057
0,047
0,102
0,096
0,076
0,124
0,123
0,119
Mencit 5
0,118
0,136
0,133
0,136
0,133
0,131
0,131
Standar
0,110
0,115
0,132
0,147
0,182
0,219
0,222
Hasil Spektrofotometri 45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,007
0,016
0,015
0,035
0,049
0,066
0,140
Hasil Spektrofotometri 90
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,006
0,010
0,027
0,055
0,080
0,104
0,133
36
Hasil Spektrofotometri 180
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,009
0,012
0,016
0,036
0,091
0,104
0,135
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,007
0,002
0,011
0,013
0,006
0,013
0,018
0,011
0,024
0,029
0,025
0,037
0,059
0,030
0,030
0,078
0,062
0,091
0,105
0,109
0,125
Mencit 5
0,108
0,118
0,129
0,132
0,137
0,131
0,130
Standar
0,210
0,207
0,227
0,246
0,275
0,309
0,318
Kadar Glukosa
Waktu (menit)
-45'
45'
90
180
Mencit 1
98,35
108,13
113,39
116,67
Mencit 2
99,17
100
115,45
90,74
Mencit 3
101,65
115,45
104,46
99,07
Mencit 4
88,43
108,13
94,64
105,56
Mencit 5
34,17
37,40
16,07
26,85
Perhitungan AUC-45-180 menggunakan program Graph 4.3 :
Akuabides
: 2,4683 x 10 4
Sirup “X”
: 2,2657 x 10 4
Minuman stevia 5%
: 2,3885 x 10 4
Minuman stevia 12,5%
: 2,2425 x 10 4
Minuman stevia 20%
: 0,6319 x 10 4
Perhitungan % PKGD :
Sirup “X”
Minuman stevia 5%
Minuman stevia 12,5%
Minuman stevia 20%
2,4683x10 4 2,2657 x10 4
2,4683x10 4
2,4683x10 4 2,3885x10 4
=
2,4683x10 4
2,4683x10 4 2,2425x10 4
=
2,4683x10 4
2,4683x10 4 0,6319x10 4
=
2,4683x10 4
=
x100% 8,04%
x100% 3,06%
x100% 8,99%
x100% 74,35%
37
Pengulangan 3 :
Dosis pemberian (massa rata-rata = 20 gram)
max
Standar :
Mencit 1 : 43,73 g →
,
Mencit 2 : 41,11 g →
,
Mencit 3 : 39,08 g →
,
Mencit 4 : 37,62 g →
,
Mencit 5 : 32,81 g →
,
0,5 = 1,09
(Akuabides)
0,5 = 1,03
(Sirup”X”)
0,5 = 0,98
(Minuman Stevia 5%)
0,5 = 0,94
(Minuman Stevia 12,5%)
0,5 = 0,82
(Minuman Stevia 20%)
Kadar sirup stevia :
a. Sirup stevia 12,5%
2,02 mL / 10 mL (2 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
b. Sirup stevia 5%
5,05 mL / 10 mL (5,05 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
c. Sirup stevia 20%
7,98 mL / 10 mL (8 mL sirup stevia dalam 10 mL akuades)
Pemberian glukosa 50% :
Acuan = 5 ml / 1000 g BB
Mencit 1 : 0,22 mL / 43,73 gram
Mencit 2 : 0,21 mL / 41,11 gram
Mencit 3 : 0,195 mL / 39,08 gram
Mencit 4 : 0,19 mL / 37,62 gram
Mencit 5 : 0,16 mL / 32,81 gram
38
Hasil Spektrofotometri -45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
-0,002
0,001
0,023
0,070
0,102
0,121
0,128
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,002
0,003
-0,008
0,001
0,004
-0,006
0,002
0,007
-0,005
0,019
0,029
0,002
0,043
0,087
0,032
0,081
0,122
0,073
0,121
0,133
0,119
Mencit 5
0,090
0,110
0,118
0,119
0,122
0,126
0,124
Standar
0,073
0,074
0,117
0,136
0,172
0,187
0,193
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,010
0,009
0,006
0,016
0,011
0,013
0,033
0,016
0,030
0,085
0,036
0,047
0,122
0,066
0,075
0,137
0,104
0,095
0,142
0,131
0,123
Mencit 5
0,100
0,123
0,131
0,132
0,134
0,134
0,136
Standar
0,166
0,206
0,246
0,274
0,260
0,231
0,208
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,015
0,008
0,011
0,020
0,017
0,013
0,025
0,016
0,028
0,057
0,035
0,019
0,107
0,077
0,024
0,127
0,109
0,072
0,136
0,133
0,125
Mencit 5
0,115
0,134
0,150
0,142
0,135
0,137
0,138
Standar
0,150
0,165
0,184
0,224
0,240
0,262
0,261
Hasil Spektrofotometri 45
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,013
0,016
0,022
0,041
0,089
0,128
0,146
Hasil Spektrofotometri 90
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,020
0,023
0,029
0,042
0,059
0,105
0,154
39
Hasil Spektrofotometri 180
Waktu (menit)
0'
10'
20'
30'
40'
50'
60'
Mencit 1
0,014
0,025
0,029
0,040
0,062
0,095
0,151
Absorban (λ = 546 nm)
Mencit 2 Mencit 3 Mencit 4
0,004
0,011
0,016
0,007
0,021
0,023
0,012
0,022
0,021
0,017
0,039
0,027
0,015
0,060
0,033
0,046
0,092
0,061
0,133
0,138
0,129
Mencit 5
0,121
0,136
0,131
0,136
0,134
0,139
0,139
Standar
0,131
0,192
0,254
0,253
0,288
0,284
0,276
Kadar Glukosa
Waktu (menit)
-45'
45'
90
180
Mencit 1
108,33
123,15
119,64
87,26
Mencit 2
100,00
122,22
108,04
82,16
Mencit 3
108,33
112,96
111,61
80,89
Mencit 4
105,83
108,33
101,79
71,97
Mencit 5
30,00
33,33
31,25
11,47
Perhitungan AUC-45-180 menggunakan program Graph 4.3 :
Akuabides
: 2,5200 x 10 4
Sirup “X”
: 2,3750 x 10 4
Minuman stevia 5%
: 2,3683 x 10 4
Minuman stevia 12,5%
: 2,2191 x 10 4
Minuman stevia 20%
: 0,6228 x 10 4
Perhitungan % PKGD :
Sirup “X”
Minuman stevia 5%
Minuman stevia 12,5%
Minuman stevia 20%
2,5200 x10 4 2,3750x10 4
2,45200 x10 4
2,5200x10 4 2,3683x10 4
=
2,45200x10 4
2,4683x10 4 2,2191x10 4
=
2,4683x10 4
2,4683x10 4 0,6228x10 4
=
2,4683x10 4
=
x100% 5,75%
x100% 6,02%
x100% 11,93%
x100% 75,29%
40
Rata-rata % PKGD dari 3 ulangan :
Sirup “X”
: 3,74% + 8,04% + 5,75% = 5,84%
Minuman stevia 5%
: 7,38% + 3,06% + 6,02% = 5,49%
Minuman stevia 12,5%
: 23,65% + 8,99% + 11,93% = 14,86%
Minuman stevia 20%
: 16,43% + 74,35% + 75,29% = 55,36%
41