PRODUKTIVITAS TENAGA KERJA DAN PERALATAN TERHADAP SISTEM BONGKAR MUAT DI PELABUHAN PANTOLOAN
PRO DUKTIVITA S TENA G A KERJA DA N PERA LA TA N TERHA DA P SISTEM BO NG KA R
MUA T DI PELA BUHA N PA NTO LO A N
- * Pe te r L. Ba rna b a s
- * Nirma la wa ti
Abstrac t Effe c tivity a nd e ffic ie nc y we re a n imp o rta nt thing to b e c o nc e rn in p la nning a nd d e ve lo p me nt o f the ha rb o ur fa c ilitie s must b e ma tc he d in o rd e r the inve sta tio n no t o ve r d e sig n o r und e r d e sig n.
The ro le a nd func tio n o f Pa nto lo a n ha rb o ur is o ne o f a na tio na l ha rb o ur tha t se rve the
a rc hip e la g o vo ya g e , the re fo re it is ve ry imp o rta nt to kno w the e xisting o f o p e ra tio na l
p e rfo rma nc e . The p ro b le ms to b e re se a rc he d a re : d e te rmine the wo rking syste m a nd la b o ur p ro d uc tivity a nd a lso the c o st o f wo rking , , the wo rking size o f e q uip me nt utiliza tio n in the ship o r site . The usa g e o f c o nne c tio n de p a rte me nt me tho d to so lve the p ro b le ms like : to c o unt the la b o ur p ro duc tivity, to c o unt the utiliza tio n o f e q uip me nt a nd q ua y le ve l. The re sult o f this re se a rc h a re : the p ro duc tivity o f la b o ur is still lo w with the e ntire c o ntra c t syste m, a nd the re is so muc h lo st time . The utiliza tio n o f e q uip me nt in the ship is still lo w e xc e p t fo r the c o nta ine r me a nwhile the e q uip me nt utiliza tio n in the site is still lo w to o .Be rth O c up a nc y Ra te va lue is still lo w tha n o p timum The fina l imp lic a tio n ma ke s the re g io na l d e ve lo p me nt is still insig nific a nt p o ssib le .Ke ywords: p ro duc tivity, la b o ur fo rc e ,e q uip me nt a nd lo a ding syste m A b stra k
Efe ktivita s d a n e fisie nsi a d a la h m e rup a ka n ha l ya ng p e nting untuk d ip e rha tika n d a la m
p e re nc a na a n d a n p e ng e mb a ng a n fa silita s/ p ra sa ra na p e la b uha n a g a r sup a ya p e na na ma n
mo d a l b e na r-b e na r te p a t sa sa ra n tid a k te rja d i p e mb o ro sa n te ta p i jug a tid a k te rja d i sa la h
p e rhitung a n. Da la m ha l ini p e la b uha n Pa nto lo a n ya ng m e mp unya i p e ra n d a n fung si se b a g a i p e la b uha n na sio na l ya ng me la ya ni p e la ya ra n nusa nta ra , sa ng a tla h p e rlu untuk d ike ta hui kine rja o p e ra sio na lnya sa a t kini. Pe rma sa la ha n ya ng a ka n d ite liti me la lui sua tu stud i a d a la h: m e ng hitung ukura n p ro d uktivita s te na g a ke rja , siste m ke rja d a n b ia ya ya ng d ip e rluka n, me ng hitung ukura n ke rja p e ng g una a n p e ra la ta n b a ik d i ka p a l ma up un d i d a ra t. Be rd a sa rka n p e rma sa la ha n d i a ta s, ma ka d ip a ka i me to d e d a ri De p e rte m e n Pe rhub ung a n untukme ng hitung ko mp o ne n-ko m p o ne n te rse b ut b e rup a : me ng hitung p ro d uktivita s te na g a ke rja ,
me ng hitung p e ma nfa a ta n p e ra la ta n d a n m e ng hitung p e ma nfa a ta n d e rma g a . Ad a p un ha sil ya ng d ip e ro le h a d a la h se b a g a i b e rikut: De ng a n m e m a ka i siste m b o ro ng a n ting ka tp ro d uktivita s te na g a ke rja ma sih re nd a h d a n b a nya k wa ktu ya ng te rb ua ng , p e m a nfa a ta n
p e ra la ta n d i ka p a l ma sih re nd a h ke c ua li untuk p e ti ke m a s, se d a ng ka n p e ra la ta n d a ra t jug a ma sih re nd a h. Nila i BO R ya ng d ip e ro le h ma sih ja uh d a ri o p tima l, Akib a tnya p e ng e mb a ng a n ka wa sa n se kita rnya ma sih ke c il ke mung kina nnya .Ka ta kunc i: p ro d uktivita s, te na g a ke rja , p e ra la ta n d a n siste m mua ta n
p e nyim p a na n d a n te na g a ke rja
1. Pe nd a hulua n
m e rup a ka n ko m p o ne n-ko m p o ne n ya ng Efisie nsi d a n e fe ktivita s m e m p unya i p e ng a ruh ya ng sig nifika n p e ng g una a n fa silita s p e la b uha n te rha d a p kine rja o p e ra sio na l d a ri sua tu m e m p unya i a rti ya ng sa ng a t p e nting p e la b uha n. se p e rti a lur p e la ya ra n, ta m b a ta n,
Da la m m e re nc a na ka n sua tu ke c e p a ta n b o ng ka r mua t, p e ng e m b a ng a n p e la b uha n a g a r tid a k
- Sta f Pe ng a ja r Jurusa n Te knik Sip il Fa kulta s Te knik Unive rsita s Ta d ula ko , Pa lu
De mikia n p ula d i p e la b uha n Pa nto lo a n untuk m e nila i hub ung a n o p e ra sio na l d e ng a n sua tu inve sta si, ma ka p e rlu d ila kuka n sua tu p e ng ukura n se m ua ke g ia ta n p e la b uha n a g a r d ip e ro le h sua tu ukura n p ro d uk ja sa se mua ko mp o ne n ya itu kine rja o p e ra sio na l p e la b uha n.
- Pe rhitung a n Pro d uktivita s te na g a ke rja
Ad a lima ko mp o ne n uta ma ya ng m e m p e ng a ruhi kine rja p e la b uha n a d a la h: G e ra ka n Ka p a l, Pro d uktivita s Te na g a Ke rja , Pe ra la ta n, Inte nsita s Mua ta n d i Ta m b a ta n d a n Inte nsita s Arus Mua ta n d i Lo ka si Pe nyimp a na n. Sa la h sa tu nila i ko mp o ne n ya ng a ka n d ib a ha s d a la m p e ne litia n ini a d a la h b a g a im a na m e ng e ta hui sistim b o ng ka r m ua t b a ra ng ya ng d ila kuka n d a n p e ng a ruhinya te rha d a p p ro d uktivita s te na g a ke rja d a n p e ra la ta n ya ng a d a . Jika ko m p o ne n ya ng d ib a ha s m e ng ha silka n unjuk ke rja ya ng b a ik, m a ka ha sil ya ng d ip e ro le h d a p a t d ip a ka i se b a g a i b a g ia n d a sa r untuk m e ng hitung p e m b a ha sa n p e rhitung a n inve sta si se c a ra te p a t d a n p ro p o rsio na l b a g i ke p e nting a n p e ng e m b a ng a n m a sa m e nd a ta ng d a ri p e la b uha n te rse b ut.
Pe ne litia n ini b e rtujua n untuk m e ng e ta hui syste m b o ng ka r m ua t d a n ko mp o ne n ko mp o ne n a p a ya ng m e m p e ng a ruhi ke g ia ta n d ip e la b uha n Pa nto lo a n ya itu: a . Me ng e ta hui se c a ra te p a t d a n te rukur p ro d uktivita s te na g a ke rja d i p e la b uha n b . Me ng e ta hi se c a ra te p a t d a n te rukur p e ng g una a n p e ra la ta n (e q uip m e nt) ya ng a d a . c . Me ng id e ntifika si syste m b o ng ka r m ua t ya ng te rb a ik te rha d a p b e rb a g a i je nis b a ra ng d . Me ng id e ntifika si p e ra la ta n se c a ra o p tim a l te rha d a p syste m b o ng ka r p a d a b e rb a g a i je nis b a ra ng .
Ma nfa a t p e ne litia n ini a d a la h Me ng e ta hui se c a ra p a sti d a n te rukur p ro d uktivita s te na g a ke rja d a n p e ra la ta n o p e ra sio na l d i Pe la b uha n p a nto lo a n se hing g a stud i-stud i b e rikutnya d a p a t d ila njutka n.
2. Tinja ua n Pusta ka
Pe nd e ka ta n ya ng d ig una ka n d a la m m e ng hitung Kine rja d a n ka p a sita snya m e nurut Ke te ntua n d a ri Me nte ri Pe rhub ung a n Te nta ng Ta ta na n Ke p e la b uha n Na sio na l 2002, ya itu:
- Pe m a nfa a ta n p e ra la ta n
2.1 Pe rhitung a n Pro d uktivita s Te na g a Ke rja
Pro d uktivita s ke rja g a ng b uruh a d a la h: ja m to n b a ra ng ya ng d ib o ng ka r/ d imua t d a la m sa tu ja m ke rja o le h tia p g a ng (re g u) b uruh. Dib e d a ka n m e nurut je nis je nis ke ma sa n b a ra ng se p e rti: g e ne ra l c a rg o (b re a k b ulk, b a g c a rg o , unitize d ), c ura h c a ir d a n c ura h ke ring .
Pro d uktivita s ke rja g a ng b uruh a d a la h: ja m to n b a ra ng ya ng d ib o ng ka r/ d imua t d a la m sa tu ja m ke rja o le h tia p g a ng (re g u) b uruh. Dib e d a ka n m e nurut je nis je nis ke ma sa n b a ra ng se p e rti: g e ne ra l c a rg o (b re a k b ulk, b a g c a rg o , unitize d ), c ura h c a ir d a n c ura h ke ring
Siste m ke rja b uruh: Siste m ke rja shif da n Siste m ke rja b o ro ng a n:
To n G a ng Ja m Ko to r (to n g a ng ja m d a n wa ktu ya ng te rse d ia d i ta m b a ta n)
Σ b a ra ng yg d ib o ng ka r/ mua t p e r ka p a l
T/ G / J = ..……….….(1)
Σ jumla h g a ng tia p shift p e r ka p a l x ja m te rse d ia tia p shift
To n G a ng Ja m Be rsih (a d a la h to n g a ng ja m d a n wa ktu e fe ktif d i ta m b a ta n)
Σ b a ra ng yg d ib o ng ka r/ mua t p e r ka p a l
T/ G / J = …………..….……….(2)
Σ g a ng tia p shift p e r ka p a l x ja m e fe ktif tia p shift Siste m ke rja b o ro ng a n:
To n Ja m G a ng Ko to r (to n g a ng ja m d a n wa ktu ya ng te rse d ia d i ta m b a ta n)
Σ b a ra ng yg d ib o ng ka r/ mua t p e r ka p a l
T/ G / J/ = ……………………………..(3) g a ng p e r ka p a l x ja m te rse d ia
Σ
To n G a ng Ja m Be rsih ( to n g a ng ja m ya ng te rd iri d a ri wa ktu e fe ktif d i ta m b a ta n)
Σ b a ra ng yg d ib o ng ka r/ mua t p e r ka p a l
T/ G / J/ = …………… …..……………..(4)
Σ g a ng p e r ka p a l x ja m e fe ktif Ava ila b le time
2.2 Pe m a nfa a ta n Pe ra la ta n
Ava ila b ility = x 100%.... (6)
Ting ka t p e m a nfa a ta n a d a la h:
Po ssib le time
p e rb a nd ing a n a nta ra jum la h wa ktu p e m a ka ia n d e ng a n wa ktu te rse d ia c . Wa ktu rusa k/ p e rb a ika n (Do wn Time ) ya ng d inya ta ka n d a la m p ro se nta se . a d a la h: jum la h wa ktu (ja m ) p e ra la ta n
Wa ktu sia p o p e ra si (a va ila b le time ) d a la m ko nd isi tid a k d a p a t a d a la h: jum la h wa ktu (ja m ) ya ng d io p e ra sika n ka re na se d a ng te rse d ia untuk p e ra la ta n d a la m sia p rusa k/ d ip e rb a iki. o p e ra si (sia p d ig una ka n). d . Wa ktu ya ng te rse d ia (Po ssib le Tim e ) a . Ting ka t p e m a nfa a ta n a d a la h: a d a la h: jum la h wa ktu ya ng p e rb a nd ing a n a nta ra jum la h wa ktu d ip e rhitung ka n untuk d a p a t p e m a ka ia n d e ng a n wa ktu te rse d ia d im a nfa a tka n b a g i ke p e rlua n ya ng d inya ta ka n d a la m p ro se nta se , p e ng g una p e ra la ta n. BO R. Wa ktu o p e ra si
3. Me to d e Pe ne litia n
BO R= x 100%….(5)
3.1 Wila ya h p e ne litia n Wa ktu sia p o p e ra si
Pe ne litia n ini d ila kuka n p a d a a re a l Pe la b uha n Pa nto lo a n d i p ro p insi b . Wa ktu sia p o p e ra si (a va ila b le tim e ) Sula we si Te ng a h. a d a la h: jum la h wa ktu (ja m ) ya ng
3.2 p e ne ntua n sa m p e l te rse d ia untuk p e ra la ta n d a la m sia p Da ta ya ng a ka n d ija d ika n o p e ra si (sia p d ig una ka n) : se b a g a i a c ua n untuk m e ne ntuka n
Ava ila b le tim e = Po ssib le tim e – Do wn tim e
sa m p e l d a la m p e ne litia n d ita rik
4.2 Ke a d a a n b uruh d i Pe la b uha n Pa nto lo a n
b e rd a sa rka n ha sil re g istra si ke se luruha n jumla h ka p a l ya ng m e ra p a t d i d e rm a g a b a ik ka p a l g e ne ra l c a rg o , b a g c a rg o , c ura h c a ir,ka p a l p e ti ke ma s; jumla h te na g a ke rja ya ng a d a d i p e la b uha n; d a n jum la h p e ra la ta n ke rja ya ng a d a d i p e la b uha n se rta fa silita s-fa silita s la innya ya ng m e m p e ng a ruhi kine rja o p e ra sio na l d i p e la b uha n.
3.3 Me to d e p e ne ntua n d a ta Da ta ya ng d ig una ka n d a la m p e ne litia n ini a d a d ua ma c a m ya itu:
- Da ta Prime r
Ad a la h d a ta ya ng d ip e ro le h d a ri ha sil surve y la p a ng a n, d a la m ha l ini b a g a im a na ko nd isi fa silita s ya ng a d a d i Pe la b uha n Pa nto lo a n, p ro d uktivita s te na g a ke rja , p e ra la ta n m e lip uti utilisa si p e ra la ta n, inte nsita s d a n m ua ta n se wa ktu b e ra d a d i ta m b a ta n. Da ta d ia mb il se la ma sa tu b ula n d a ri p a g i hing g a m a la m ha ri.
Me rup a ka n d o kume nta si ya ng te rd a p a t d i b e rb a g a i insta nsi a ta u le m b a g a ya ng te rka it d a n ha sil stud i/ p e ne litia n te rd a hulu, d a ta te rse b ut b e rup a d a ta –d a ta ya ng d ia m b il De p a rte me n Pe rhub ung a n La ut Wila ya h
IV, Ke te ntua n Me nte ri Pe rhub ung a n Te nta ng Ta ta na n Ke p e la b uha n Na sio na l 2002,Ke p utusa n Me nnte ri Pe rhub ung a n No .57 Ta hun 1991, d a n d a ta -d a ta la in ya ng d ip e rluka n.
4.3 Kine rja o p e ra sio na l p e la b uha n Kine rja o p e ra sio na l p e la b uha n me rup a ka n p e rnya ta a n ting ka t ke m a m p ua n ya ng d a p a t d ita m p ilka n o le h sua tu p e la b uha n d a la m m e la ksa na ka n ja sa p e la ya na n, se ka lig us d a p a t d inila i ting ka t e fisie nsi d a n e fe ktivita s o p e ra sio na l p e la b uha n. Me ng a c u p a d a kine rja o p e ra sio na l p e la b uha n se p e rti p a d a ta b e l 1, ta b e l 2, ta b e l 3 d a n ta b e l 4, m a ka d a p a t d ihitung jumla h to n b a ra ng tia p g a ng (d a p a t m e la ksa na ka n b o ng ka r/ m ua t), jumla h to n b a ra ng tia p g a ng p e r ja m , jumla h to n b a ra ng ja m – m a nho ur, p ro d uktivita s b uruh d a n b ia ya te na g a ke rja tia p to n untuk m a sing -m a sing je nis ka p a l b a g c a rg o (lua r ne g ri), Ba g c a rg o ( d a la m ne g e ri), p e ti ke m a s d a n g e ne ra l c a rg o .
Pe ke rja a n b o ng ka r/ m ua t d i p e la b uha n Pa nto lo a n d ita ng a ni la ng sung o le h Ko p e ra si Te na g a Ke rja Bo ng ka r/ Mua t (TKBM) Pa nto lo a n d e ng a n jum la h b uruh 479 o ra ng ya ng te rd iri d a ri: b uruh b o ng ka r/ mua t d i p e la b uha n 463 o ra ng ,jumla h Ma nd o r 10 o ra ng , d a n jum la h o p e ra si d e re k/ c ra ne 16 o ra ng . Sta nd a r b uruh ya ng b e rla ku d i p e la b uha n Pa nto lo a n a d a la h se b a g a i b e rikut : a . Pe tike m a s d e ng a n jum la h b uruh 60 o ra ng . b . Ba g C a rg o d e ng a n jum la h b uruh 60 – 62 o ra ng . c . G e ne ra l c a rg o (m o b il, m o to r) d e ng a n jumla h b uruh 60 o ra ng . d . C ura h c a ir d e ng a njum la h b uruh 30 o ra ng d a n C ura h ke ring d e ng a n jumla h b uruh 60 o ra ng .
- Da ta Se kunde r
4. Ha sil d a n Pe m b a ha sa n
G ilir Ke rja II : ja m 19.00 – 24.00 Istira ha t : ja m 21.00 – 22.00
G ilir Ke rja III : ja m 24.00 – 08.00 Istira ha t : ja m 04.00 – 05.00
G ilir Ke rja I : ja m 08.00 – 17.00
4.1 Siste m b o ng ka r m ua t Siste m ya ng b e rla ku d i p e la b uha n Pa nto lo a n a d a la h siste m b o ro ng a n d e ng a n wa ktu p e la ksa na a n ke g ia ta n ke rja b o ng ka r/ mua t b e rd a sa rka n Ke p utusa n Me nte ri Pe rhub ung a n No . 57 Ta hun 1991 ya ng d ise sua ika n d e ng a n ko nd isi se te m p a t d a n d ite ta p ka n se b a g a i b e rikut :
4.4 Pro d uktivita s p e ra la ta n b o ng ka r/ m ua t Pro d uktivita s p e ra la ta n b o ng ka r m ua t ya ng te rd iri a ta s p e ra la ta n d i ka p a l d a n d ila p a ng a n p e num p uka n. Pe ra la ta n b o ng ka r / m ua t d i ka p a l te rd iri d a ri c ra ne d a n d e re k ka p a l. Ka p a sita s p e ra la ta n sa ng a t te rg a ntung je nis m ua ta n ya ng d ia ng kut (ta b e l 5 d a n ta b e l 6). Untuk je nis p e ti ke ma s
Istira ha t : ja m 12.00 – 13.00 Ke c ua li ha ri Jum a t Istira ha t : ja m 11.00 – 13.00 m e m p unya i ka p a sita s p e ra la ta n le b ih ya ng b e sa r d ib a nd ing ka n je nis m ua ta n ya ng la innya .
Pe ra la ta n ya ng a d a d i la p a ng a n te rd iri d a ri : C ra ne d a ra t d e ng a n ka p a sita s 45 to n, Fo rklift lo a de r d e ng a n ka p a sita s 35 to n, Fo rklift a d a d ua b ua h d e ng a n ka p a sita s 3 to n d a n 2 to n (rusa k). Pe m a nfa a ta n p e ra la ta n b o ng ka r/ mua t d i la p a ng a n p e nump uka n d a p a t d ib e d a ka n p a d a sa a t wa ktu sib uk. Pro d uktivita s p e ra la ta n b o ng ka r m ua t d ila p a ng a n p e num p uka n d ita b e lka n p a d a ta b e l 7.
Ta b e l 5 Pe rse nta se Pe m a nfa a ta n Pe ra la ta n (Ba g C a rg o )
Ta b e l 4 Pro d uktivita s G ro ss d a n Ne tto Buruh (G e ne ra l C a rg o )
No . Na ma Ka p a l Pro d uktivita s Buruh G ro ss (T/ G / J) Ne tto (T/ G / J)
1 KM. Ihin I 79,69 255,00
2 KM. Ed ha
II 69,77 302,33
3 KM. Ihin
II 93,20 349,50
Sumb e r : ha sil a na lisisNo . Na m a Ka p a l Be rth O c c up a nc y Ra te (%)
6 KM. Mira h 1,92 3,82
1 MV. Ha ti Ba ik 51,75
2 MV. A rm stro ng 57,25
3 KM. Sio p a 46,46
4 KM. Me ra tus Prima 47,87
5 MV. Ura nus I 39,29
6 KM. Bung a Te ra ta i 38,69
7 KM. Prima Sa tya 42,47
7 KM. Pe rm a i II 2,72 3,68 Sum b e r : ha sil a na lisis
5 KM. Me ra tus Exp . I 3,62 4,57
Ta b e l 1 Pe rb a nd ing a n Pro d uktivita s G ro ss d a n Ne tto Buruh (C a rg o Lua r Ne g e ri)
2 MV. Me ra tus Prim a 6,59 15,00
No . Na ma Ka p a l Pro d uktivita s Buruh G ro ss (T/ G / J) Ne tto (T/ G / J)
1 MV. Ha ti Ba ik 9,83 20,66
2 MV. Arm stro ng 11,43 21,21
3 MV. Ura nus I 5,67 15,58 Sum b e r : ha sil a na lisis
Ta b e l 2 Pe rb a nd ing a n Pro d uktivita s G ro ss d a n Ne tto Buruh (C a rg o Da la m Ne g e ri)
No . Na ma Ka p a l Pro d uktivita s Buruh G ro ss (T/ G / J) Ne tto (T/ G / J)
1 KM.Sino p a 11,50 26,50
3 KM. Bung a Te ra ta i 5,29 14,29
4 KM. Kinta m a ni I 2,69 4,28
4 KM. Prima Sa tya 6,43 16,39
5 MV. Sino p a I 10,69 23,90 Sum b e r: ha sil a na lisis
Ta b e l 3 Pe rb a nd ing a n Pro d uktivita s G ro ss d a n Ne tto Buruh (Ba ra ng Pe ti Ke m a s)
No . Na ma Ka p a l Pro d uktivita s Buruh G ro ss (TEU’ S/ G / J) Ne tto (TEU’ S/ G / J)
1 KM.Kinta m a ni 3,48 4,83
2 KM. Me ra tus Exp . 4,40 6,23
3 KM. Pe rm a i I 2,84 4,09
8 KM. Sino p a 48,11 Ta b e l 6 Pe rse nta se Pe m a nfa a ta n Pe ra la ta n (Pe ti Ke m a s)
No . Na m a Ka p a l Be rth O c c up a nc y Ra te (%)
1 KM. Kinta m a ni 83,72
2 MV. Me ra tus Exp . 47,46
3 KM. Pe rm a i I 81,93
4 KM. Kinta m a ni I 73,58
5 KM. Me ra tus Exp . I 95,31
6 KM. Mira h 87,30
7 KM. Pe rm a i II 86,08 Sumb e r : ha sil a na lisis
Ta b e l 7 Pe rse nta se Pe m a nfa a ta n Pe ra la ta n d i la p a ng a n Pe num p uka n
No . Na ma Ala t Be rth O c c up a nc y Ra te (%)
1 C ra ne Da ra t 15,12
2 Fo rklift Lo a d e r/ Ka lm a r 14,69
3 Fo rklift 5,64 Sumb e r : ha sil a na lisis
Untuk p ro d uktivita s b uruh, Te rd a p a t
h. Pro d uktifita s b uruh ya ng te rke c il: ke hila ng a n wa ktu (lo st tim e ) ya ng c ukup 69,77 unit/ g a ng / ja m (g ro ss) d a n b e sa r a nta ra 6 – 11 ja m (se lisih a nta ra 255,00 Unit/ g a ng / ja m (ne tto ). wa ktu ke rja e fe ktif d a n wa ktu ke rja ya ng Untuk Pe ma nfa a ta n d a n Pro d uktivita s te rse d ia ). Pe rinc ia n p ro d uktivita s Pe ra la ta n Bo ng ka r Mua t m e lip uti : d e ng a n b e rb a g a i m a c a m ka p a l a . Pe ra la ta n Bo ng ka r/ Mua t d i Ka p a l:
- se b a g a i b e rikut: Pe m a nfa a ta n Pe ra la ta n d a n a . Pro d uktivita s b uruh ya ng te rb e sa r Pro d uktivita s b o ng ka r/ m ua t d i untuk b a g c a rg o (d a la m ka p a l untuk b a g c a rg o p a d a ne g e ri):11,50 to n/ g a ng / ja m (g ro ss) ka p a l MV. Armstro ng se b e sa r 57,25 d a n 26,50 to n/ g a ng / ja m (ne tto ). % d a n 375,00 to n/ ja m . Se d a ng ka n b . Pro d uktivita s b uruh te rke c il untuk te rke c il p a d a ka p a l KM. Bung a b a g ia n c a rg o (d a la m ne g e ri): 5,29 Te ra ta i ya itu 38.69 % d a n 37,50 to n/ g a ng / ja m (g ro ss) d a n 14,29 to n/ ja m .
- to n/ g a ng / ja m (ne tto ). Pe m a nfa a ta n p e ra la ta n untuk p e ti c . Pro d uktivita s Buruh ya ng te rb e sa r ke ma s te rb e sa r p a d a ka p a l KM.
untuk b a g c a rg o (lua r ne g e ri): 11,43 Me ra tus Exp re ss Se b e sa r 95,31 % to n/ g a ng / ja m (g ro ss) d a n 21,21 d a n te rke c il p a d a ka p a l KM. to n/ g a ng / ja m (ne tto ). Me ra tus Exp re ss se b e sa r 47,46 % d . Pro d uktivita s b uruh te rke c il untuk b a g se d a ng ka n p ro d uktivita s p e ra la ta n c a rg o (lua r ne g e ri): 5,67 b o ng ka r/ mua t sa ma se b e sa r 8,00 to n/ g a ng / ja m (g ro ss) d a n 15,58 TEUS/ ja m . to n/ g a ng / ja m (ne tto ). b . Pe ra la ta n b o ng ka r m ua t d i e . Pro d uktivita s b uruh untuk p e tike m a s La p a ng a n Pe num p uka n: ya ng te rb e sa r: 4,40 TEUS/ G a ng / Ja m Ting ka t p e m a nfa a ta n p e ra la ta n (G ro ss) d a n 6,23 TEUS/ g a ng / ja m untuk c ra ne d a ra t se b e sa r 15,12 %, (ne tto ) Fo rklift Lo a de r se b e sa r 14,69 % d a n
f. Pro d uktifita s b uruh te rke c il:1,92 Fo rklift se b e sa r 5,64 %. Se d a ng ka n TEUS/ g a ng / ja m (g ro ss) d a n 3,68 p ro d uktivita s p e ra la ta n untuk c ra ne TEUS/ g a ng / ja m (ne tto ). d a ra t se b e sa r 9 b o x/ ja m. g . Pro d ukvita s b uruh untuk g e ne ra l
5. Ke sim p ula n d a n Sa ra n
c a rg o ya ng te rb e sa r: 93,20
5.1 Ke sim p ula n Unit/ g a ng / ja m (g ro ss) d a n 349,50
Ha sil stud i m e ne m uka n b a hwa Unit/ g a ng / ja m (ne tto ). p ro d uktifita s te na g a ke rja d a n utilita s p e ra la ta n m a sih sa ng a t re nd a h.
Dire kto ra t Je nd ra l Pe rhub ung a n La ut, De mikia n jug a ke hila ng a n wa ktu o p e ra si
2000. Pe d o ma n Pe mb a ng una n sa ng a t b e sa r se rta nila i BO R ma sih Pe la b uha n (UNC TAD). De p a rte m e n sa ng a t re nd a h. Pe rhub ung a n, Ja ka rta .
5.2 Sa ra n Inc e ,D,2001.Ana lisis Ka p a sita s La ya na n
1. Untuk m e ning ka tka n p ro d uktivita s Te rm ina l Pe num p a ng Pe la b uha n b uruh, ma ka d ip e rluka n ke na ika n Pa nto lo a n.Unta d , Pa lu. ting ka t ke se ja hte ra a n.
Kra m a d ib ra ta , So e d jo no , 1985.
2. Pe m a nfa a ta n p e ra la ta n d a p a t Pe re nc a na a n Pe la b uha n.G a ne c a d io p tim a lka n d e ng a n ja la n Exa c t,Ba nd ung . m e re fo rm a si m a na je m e n siste m o p e ra si p e ra la ta n d a n m e ning ka tka n
Tria tm o d jo , B., 1996. Pe la b uha n. Be ta siste m ko ntro l.
O ffse tt, Yo g ja ka rta .
6. Da fta r Pusta ka
Amir,1979.Pe ti Ke ma s Ma sa la h d a n Ap lika sinya ,PT.Pusta ka Pre ssind o , Ja ka rta .
De vo ne .J.L,2000.Pro b a b ility d a n Sta tistic s fo r Eng ine e ring a nd the c ie nc e s.C a lifo rnia Po lyte c hnic sta te Unive rsity.
De f.Alo nzo ,Q uinn,1972.De sig n And C o nstruc tio n O f Po rts&Ma rine Struc ture s.The Unite d Sta te d .O f Am e ric a .