Optimasi Berat Natrium Monokloroasetat dan Waktu Sintesis Karboksimetil Selulosa (CMC) Dari Tandan Kosong Kelapa Sawit (Elaeis guineensis jack)

Bahan Seminar Hasil

Departmen Kimia

LAMPIRAN

Universitas Sumatera Utara

Bahan Seminar Hasil

Departmen Kimia
Lampiran 1. TKKS

Lampiran 2. Serbuk α-Selulosa

Lampiran 3. Serbuk CMC

Lampiran 4. Derajat Substitusi

Universitas Sumatera Utara


Bahan Seminar Hasil

Departmen Kimia
Lampiran 5. Spektrum FT-IR α-Selulosa

Universitas Sumatera Utara

Bahan Seminar Hasil

Departmen Kimia
Lampiran 6. Spektrum FT-IR CMC

Universitas Sumatera Utara

Bahan Seminar Hasil

Departmen Kimia
Lampiran 7.Perhitungan Derajat Substitusi
Derajat Substitusi (DS) dihitung dengan cara:
% ��� = [ ( �0 − � n ) x 0,058 x 100 ] / M


Derajat Substitusi (DS) = [ 162 x % CMC / [5800- (57 x % CMC]
Dimana V0 = ml NaOH yang digunakan untuk menitrasi blanko
Vn = ml NaOH yang digunakan untuk menitrasi sampel
M = berat sampel (g)
1. % CMC
DS

= [ ( 30,4 − 28,8 ) x 0,058 x 100 ] / 0,7
= 13,25
=

[ 162 x 13,25 / [5800- (57 x 13,25]

= 0,42
2. % CMC

= [ (30,4 − 28,8 ) x 0,058 x 100 ] / 0,7

=13,25

DS

= [ 162 x 13,25 / [5800- (57 x 13,25]
= 0,42

3. % CMC = [ ( 30,4 − 27,6 ) x 0,058 x 100 ] / 0,7
= 23,2

DS

= [ 162 x 23,2 / [5800- (57 x 23,2]
= 0,84

4. % CMC
DS

= [ ( 30,4 − 29,8 ) x 0,058 x 100 ] / 0,7
= 2,98
= [ 162 x 2,98 / [5800- (57 x 29,8]


= 0,11
5. % CMC

= = [ (30,4 − 28,8 ) x 0,058 x 100 ] / 0,7
=13,25

DS

= [ 162 x 13,25 / [5800- (57 x 13,25]
= 0,42

Universitas Sumatera Utara

Bahan Seminar Hasil

Departmen Kimia
Lampiran 8. Data hasil anava berat monokloroasetat terhadap derajat substitusi

Sumber
Keragaman


Jumlah
Kuadrat

Derajat
Bebas

Kuadrat
Tengah

Antar Baris
Galat
Total

107,52
10,27
117,79

4
5

9

26,88
2,054

FHitung

13,08

FTabel

19,25

Lampiran 9. Data hasil anava waktu sintesis CMC terhadap Derajat Substitusi

Sumber
Keragaman

Jumlah
Kuadrat


Derajat
Bebas

Kuadrat
Tengah

Antar Baris
Galat
Total

16,36
10,27
26,63

4
5
9

4,09

2,054

FHitung

FTabel

1,99

19,25

Lampiran 10. Perhitungan Nilai Viskositas (η)
(η)viskositas Relatif






59,98


ηRelatif = �59,81 � � 0,89 . 10−3 = 1,002 � 0,89 . 10−3 = 0,892 . 10−3 ��/��
60,29

ηRelatif = �59,81 � � 0,89 . 10−3 = 1,008 � 0,89 . 10−3 = 0,897 . 10−3 ��/��
61,29

ηRelatif = �59,81 � � 0,89 . 10−3 = 1,024 � 0,89 . 10−3 = 0,912 . 10−3 ��/��
61,46

ηRelatif = �59,81 � � 0,89 . 10−3 = 1,027 � 0,89 . 10−3 = 0,914 . 10−3 ��/��
61,50

ηRelatif = �59,81 � � 0,89 . 10−3 = 1,028 � 0,89 . 10−3 = 0,915 . 10−3 ��/��

(η)viskositas Spesifik


ηSpesifik =




ηSpesifik =



ηSpesifik =



ηSpesifik =

0,892 .10 −3 −0,89 .10 −3
.10 −3

0,89
0,897 .10 −3 −0,89 .10 −3

0,89 .10 −3
0,912 .10 −3 −0,89 .10 −3


0,89 .10 −3
0,914 .10 −3 −0,89 .10 −3
0,89 .10 −3

=
=
=
=

0,002 .10 −3
0,89 .10 −3
0,007 .10 −3
0,89 .10 −3
0,022 .10 −3
0,89 .10 −3
0,024 .10 −3
0,89 .10 −3

= 0,002
= 0,007
= 0,024
= 0,026

Universitas Sumatera Utara

Bahan Seminar Hasil

Departmen Kimia


ηSpesifik =

0,915 .10 −3 −0,89 .10 −3
0,89 .10 −3

=

0,025 .10 −3
0,89 .10 −3

= 0,028

(η)viskositas Reduksi

Viskositas Reduksi =






0,002
0,001
0,007
0,002
0,024
0,003
0,026
0,004
0,028
0,005

���������� ��������


=2
= 3,5
=8
= 6,5
= 5,6

Data Viskositas reduksi terhadap konsentrasi
Konsentrasi

Reduksi

0,1%

2

0,2%

3,5

0,3%

8

0,4%

6,5

0,5%

5,6

Viskositas (ŋ)

VISKOSITAS TERHADAP KONSENTRASI
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

Konsentrasi (C)

Universitas Sumatera Utara