Efek Konsentrasi NH_4 OH pada Sintesis Nanopartikel Mg〖Fe〗_2 O_4 dengan Metode Kopresipitasi
50
LAMPIRAN 1
FOTO PERALATAN DAN BAHAN
1. Bahan Penelitian
Serbuk
� (�� �
HCL
Aquades
) . �
Serbuk ��
�
Larutan Pb (No3)2
Universitas Sumatera Utara
51
Serbuk Timbal Nitrat
2. Alat Penelitian
Magnetic Stirrer
Timbangan Digital
Magnetic Bar
Beaker Glass
Universitas Sumatera Utara
52
Gelas Ukur
Magnet Permanen
Pipet Tetes
Piknometer
Spatula
pH Meter
Universitas Sumatera Utara
53
Kertas Label
Masker
Tisu
Sarung Tangan
Plastik Sampel
Oven
Universitas Sumatera Utara
54
Wadah Pengujian AAS
Corong
HEM
Jar Mill
Ball Mill
Pinset
Universitas Sumatera Utara
55
Kertas Saring
Vibrating Sample
Optical Microscope BEST-SCOPE Pax-Com
X-Ray Diffraction Rigaku
Universitas Sumatera Utara
56
Smartlab
Magnetometer (VSM) 250
Atomic Absorption Spectrophotometer novAA 300
Universitas Sumatera Utara
57
LAMPIRAN 2
PERHITUNGAN PARAMETER KISI
I. Perhitungan parameter kisi untuk sampel MgFe2O4 (Konsentrasi 0,5 M)
2-theta
(deg)
35.36
Sin2 θ
h
k
l
0.092233
3
1
1
42.98
0.134204
4
0
0
62.42
0.268506
4
4
0
λ
1.541862
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (400)
0.13420414 = 16A + 0B + 0C
0.13420414 = 16A
A=
0.13420414
16
A = 0.0083877
a=2
a=
a=
�
1.541862
2 0.0083877
1.541862
0.18316877463
a = 8.417 ≈ 8.40
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (440)
0.26850666 = 16A + 16B + 0C
0.26850666 = 16(0.0083877) + 16B
B=
0.13430346
16
B = 0.00839396
b=2
�
Universitas Sumatera Utara
58
b=
b=
1.541862
2 0.00839396
1.541862
0.183237114144
b = 8.414 ≈ 8.40
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (311)
0.09223399 = 9A + B + C
0.09223399 = 9(0.0083877) + 0.00839396+ C
C = 0.09223399 – 0.08388326
C = 0.00835073
c=2
c=
c=
�
1.541862
2 0.00835073
1.541862
0.1827646574
c = 8.436 ≈ 8.40
Berdasarkan perhitungan parameter kisi untuk sampel MgFe 2O4 diperoleh masingmasing nilai parameter kisi yaitu : a= 8.40; b = 8.40; c= 8.40. Karena ketiga nilai
parameter kisi adalah sama atau a=b=c, maka struktur kristal adalah kubik.
II. Perhitungan parameter kisi untuk sampel MgFe2O4 (Konsentrasi 2 M)
2-theta
35.36
42.98
62.50
Sin2 θ
0.092233
0.134204
0.269125
h
3
4
4
k
1
0
4
l
1
0
0
λ
1.541862
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (400)
0.13420414 = 16A + 0B + 0C
0.13420414 = 16A
A=
0.13420414
16
A = 0.0083877
a=2
�
Universitas Sumatera Utara
59
a=
a=
1.541862
2 0.0083877
1.541862
0.18316877
a = 8.417 ≈ 8.40
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (440)
0.26912569 = 16A + 16B + 0C
0.26912569 = 16(0.0083877) + 16B
B=
0.13492249
16
B = 0.0084326
b=2
b=
b=
�
1.541862
2 0.0084326
1.541862
0.18365898426
b = 8.395 ≈ 8.40
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (311)
0.09223399 = 9A + B + C
0.09223399 = 9(0.0083877) + 0.0083877+ C
C = 0.09223399 – 0.0839219
C = 0.0083922
c=2
c=
c=
�
1.541862
2 0.0083922
1.541862
0.18321790365
c = 8.415 ≈ 8.40
Universitas Sumatera Utara
60
Berdasarkan perhitungan parameter kisi untuk sampel MgFe2O4 diperoleh masingmasing nilai parameter kisi yaitu : a= 8.40; b = 8.40; c= 8.40. Karena ketiga nilai
parameter kisi adalah sama atau a=b=c, maka struktur kristal adalah kubik.
Universitas Sumatera Utara
61
LAMPIRAN 3
PERHITUNGAN UKURAN KRISTAL
Untuk menghitung ukuran kristal dilakukan dengan menggunakan rumus persamaan
scherrer, yaitu :
=
��
cos �
1. Perhitungan diameter kristal serbuk nanopartikel MgFe2O4
(Konsentrasi 0,5 M)
2-theta
18.235
30.027
35.367
37.09
42.98
53.45
56.787
62.424
88.38
Cos θ
0.987365454
0.965864816
0.952748996
0.948074152
0.930481520
0.893175250
0.879702525
0.855255746
0.978507197
FWHM (rad)
0.002093333
0.001796777
0.003454
0.00314
0.005233333
0.007152222
0.007326666
0.003314444
0.004884444
d (Å)
671.3852336
799.6086994
421.6840611
466.1396714
284.9718070
217.2252737
215.3008714
489.5322858
290.3413261
Rata-rata :
d (nm)
67.13852336
79.96086994
42.16840611
46.61396714
28.49718070
21.72252737
21.53008714
48.95322858
29.03413261
42.84654699
2. Perhitungan diameter kristal serbuk nanopartikel MgFe2O4
(Konsentrasi 2 M)
2-theta
18.3
29.983
35.36
36.98
42.98
53.39
56.783
62.5
89.555
Cos θ
0.987275412
0.965964212
0.952767551
0.948379021
0.930481520
0.893410595
0.879719123
0.854911871
0.709847391
FWHM (rad)
0.004710000
0.005582222
0.005582222
0.005233333
0.006803333
0.005058889
0.007152222
0.007152222
0.003488889
d (Å)
298.4206342
257.3474796
260.9119666
279.5939316
204.0390047
307.0307247
220.5479598
226.9476709
560.3197725
Rata-rata :
d (nm)
29.8420634
25.734748
26.0911967
27.9593932
20.4039005
30.7030725
22.054796
22.6947671
56.0319773
29.0573238
Universitas Sumatera Utara
62
-
Konsentrasi 0,5 M
Peak List
Profile dan Phase Data
Universitas Sumatera Utara
63
Universitas Sumatera Utara
64
-
Konsentrasi 2 M
Peak List
Profile dan Phase Data
Universitas Sumatera Utara
65
Universitas Sumatera Utara
66
LAMPIRAN 4
DATA HASIL PENGUKURAN DENSITAS
1.
True density
Mengukur true density dengan menggunakan rumus:
�=
3
2
−
1
− 1
− (
4
−
3)
�
�
Keterangan :
1
= massa piknometer kosong
2
= massa piknometer + aquades
3
= massa piknometer + serbuk
4
= massa piknometer + serbuk + aquades
�
�
�
= Nilai massa jenis cairan yang digunakan
Hasil True Density
�3
(M)
0,5
0,9
1,5
2
���
1
2
3
(g)
(g)
(g)
12,4
5
12,4
5
12,4
5
12,4
5
24,36
13,69
25,32
1,24
11,91
11,63
True
Density
(�)
( 04)
4,428
24,36
13,80
25,41
1,35
11,91
11,61
4,500
24,36
13,69
25,54
1,51
11,91
11,58
4,575
24,36
13,71
25,35
1,26
11,91
11,64
4,666
�
−
4
(g)
��
m3-m1 m2-m1
(g)
(g)
2 4
m4-m3
(g)
4,542
Universitas Sumatera Utara
67
LAMPIRAN 5
HASIL DATA OM
Konsentrasi 0,5 M
Result
97
698
264
472
484
655
14
153
159
317
400
496
212
104
144
217
382
547
652
60
326
338
380
627
664
680
633
694
126
197
214
365
548
566
598
416
0.19
0.19
0.204
0.204
0.204
0.204
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.233
0.248
0.248
0.248
0.248
0.263
0.263
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.321
491.9737966
491.9737966
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
544.8075684
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
578.8193562
578.8193562
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
439
558
666
125
145
280
480
603
631
198
369
456
285
305
411
593
622
235
242
383
553
641
281
21
163
221
246
373
134
417
702
245
535
188
193
177
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.394
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.423
0.423
0.423
0.438
0.452
0.467
0.467
0.481
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
708.4566522
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
734.0664161
734.0664161
734.0664161
746.9683952
758.8123473
771.3004982
771.3004982
782.7763752
Universitas Sumatera Utara
68
454
457
519
252
175
700
718
454
457
519
252
175
700
718
349
408
463
36
504
556
667
688
180
218
429
645
17
329
507
588
55
461
505
58
526
577
703
105
208
546
576
364
469
0.481
0.481
0.481
0.511
0.525
0.525
0.525
0.481
0.481
0.481
0.511
0.525
0.525
0.525
0.54
0.54
0.54
0.554
0.554
0.554
0.554
0.554
0.583
0.583
0.583
0.583
0.598
0.598
0.598
0.598
0.613
0.613
0.613
0.627
0.642
0.656
0.656
0.671
0.671
0.671
0.671
0.686
0.7
782.7763752
782.7763752
782.7763752
806.8180799
817.7957012
817.7957012
817.7957012
782.7763752
782.7763752
782.7763752
806.8180799
817.7957012
817.7957012
817.7957012
829.3962197
829.3962197
829.3962197
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
883.6807793
883.6807793
883.6807793
893.7147837
904.3419679
914.1492164
914.1492164
924.5415459
924.5415459
924.5415459
924.5415459
934.8183515
944.3091365
116
117
642
49
294
446
562
32
172
284
432
485
659
0.729
0.729
0.729
0.758
0.758
0.758
0.758
0.773
0.773
0.773
0.773
0.773
0.773
963.6713238
963.6713238
963.6713238
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
Universitas Sumatera Utara
69
Diameter
400-500
500-600
600-700
700-800
800-900
900-1000
Total
Frekuensi
2
24
32
17
24
22
121
Persentase
1.652892562
19.83471074
26.44628099
14.04958678
19.83471074
18.18181818
100
Komulatif
1.652892562
21.48760331
47.9338843
61.98347107
81.81818182
100
Result Perbesaran
10
0.117
386.0629301
2
0.263
578.8193562
7
0.277
594.0254557
4
0.321
639.466338
1
0.583
861.7860287
3
0.788
1001.909006
5
0.992
1124.141569
8
1.386
1328.760737
9
1.75
1493.083843
6
2.421
1756.153875
Universitas Sumatera Utara
70
Konsentrasi 0,9 M
206
314
392
592
628
43
106
188
215
304
328
495
516
522
557
107
226
236
325
510
565
18
65
149
160
241
303
499
541
543
618
26
175
182
259
401
402
180
224
343
6
204
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.263
0.263
0.263
0.423
0.423
„
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
578.8193562
578.8193562
578.8193562
734.0664161
734.0664161
593
72
210
275
348
456
632
654
379
567
594
81
273
377
623
191
406
511
184
528
581
617
627
673
287
388
555
590
164
229
322
405
446
483
452
493
58
243
278
6
207
536
0.277
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.321
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
0.365
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.394
0.394
0.408
0.408
0.408
0.423
0.627
0.642
594.0254557
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
708.4566522
708.4566522
720.9335773
720.9335773
720.9335773
734.0664161
893.7147837
904.3419679
Universitas Sumatera Utara
71
139
620
32
71
152
266
450
82
174
403
432
258
300
337
428
49
144
186
349
57
633
73
203
255
473
56
307
192
375
497
582
589
637
652
222
390
509
521
672
138
170
0.438
0.438
0.452
0.452
0.452
0.452
0.452
0.467
0.467
0.467
0.467
0.481
0.481
0.481
0.481
0.496
0.496
0.496
0.496
0.511
0.511
0.54
0.54
0.54
0.54
0.554
0.554
0.569
0.569
0.583
0.583
0.583
0.598
0.598
0.613
0.613
0.613
0.613
0.613
0.627
0.627
746.9683952
746.9683952
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
794.8881266
794.8881266
794.8881266
794.8881266
806.8180799
806.8180799
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
840.0788559
840.0788559
851.3758068
851.3758068
861.7860287
861.7860287
861.7860287
872.802062
872.802062
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
893.7147837
893.7147837
93
387
433
445
148
48
119
262
315
332
251
453
552
358
454
514
167
239
265
577
208
217
277
412
611
0.656
0.671
0.671
0.671
0.686
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
0.715
0.715
0.715
0.744
0.744
0.744
0.758
0.758
0.758
0.758
0.773
0.773
0.773
0.773
0.773
914.1492164
924.5415459
924.5415459
924.5415459
934.8183515
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
954.373106
954.373106
954.373106
973.5351563
973.5351563
973.5351563
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
Universitas Sumatera Utara
72
Diameter
400-500
500-600
600-700
700-800
800-900
900-1000
Total
Frekuensi
5
37
33
26
23
26
150
Result Perbesaran
25
0.015
5
0.044
6
0.044
21
0.044
8
0.073
7
0.088
17
0.088
12
0.16
10
0.248
24
0.365
18
0.408
23
0.408
3
0.438
20
0.452
19
0.481
13
0.627
16
0.773
14
2.188
4
2.961
11
3.384
9
3.749
22
5.193
2
5.222
15
7.074
1
9.86
Persentase
3.333333333
24.66666667
22
17.33333333
15.33333333
17.33333333
100
Komulatif
3.33333333
28
50
67.33333333
82.66666666
100
138.2327033
236.7508298
236.7508298
236.7508298
304.9485704
334.8162344
334.8162344
451.4661184
562.0707846
681.885733
720.9335773
720.9335773
746.9683952
758.8123473
782.7763752
893.7147837
992.3272524
1669.509253
1942.157183
2076.253363
2185.359508
2572.01995
2579.191598
3001.91022
3544.080918
Universitas Sumatera Utara
73
Konsentrasi 1,5 M
68
83
84
140
145
283
354
401
412
59
77
164
200
292
302
305
313
315
420
3
109
143
150
155
215
284
63
86
236
270
306
363
381
56
135
185
212
223
233
239
276
414
179
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.219
0.219
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.277
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
528.1864176
528.1864176
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
594.0254557
396
414
425
179
266
344
374
409
421
172
187
206
207
440
8
79
96
189
219
331
436
87
98
128
221
297
317
335
17
318
323
327
328
373
416
334
353
362
161
169
197
0.263
0.263
0.263
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
578.8193562
578.8193562
578.8193562
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
681.885733
681.885733
681.885733
1
330
0.379
Universitas Sumatera Utara
74
266
344
374
409
421
172
187
206
207
440
8
79
96
189
219
331
436
87
98
128
221
297
317
335
17
318
323
327
328
373
416
334
353
362
161
169
197
287
346
361
209
330
249
264
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.379
0.379
0.525
0.525
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
681.885733
681.885733
681.8857
681.885733
681.885733
681.885733
694.839944
694.839944
817.7957012
817.7957012
349
375
407
271
316
320
450
218
268
314
124
337
352
411
250
355
20
89
122
194
339
351
37
58
71
144
149
241
307
1
13
304
336
393
113
177
244
269
190
0.379
0.379
0.379
0.394
0.394
0.394
0.394
0.408
0.408
0.408
0.423
0.423
0.423
0.423
0.438
0.438
0.452
0.452
0.452
0.452
0.452
0.452
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.496
0.496
0.496
0.496
0.511
694.839944
694.839944
694.839944
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
720.9335773
720.9335773
720.9335773
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
746.9683952
746.9683952
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
794.8881266
794.8881266
794.8881266
794.8881266
806.8180799
Universitas Sumatera Utara
75
30
74
178
275
281
418
448
252
198
216
273
348
129
399
39
65
141
299
382
387
166
442
133
388
24
379
272
447
195
32
175
365
64
173
0.54
0.54
0.54
0.54
0.54
0.54
0.54
0.554
0.583
0.583
0.583
0.583
0.598
0.613
0.627
0.627
0.642
0.642
0.642
0.642
0.656
0.656
0.671
0.671
0.7
0.7
0.715
0.715
0.729
0.744
0.744
0.744
0.758
0.773
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
840.0788559
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
872.802062
883.6807793
893.7147837
893.7147837
904.3419679
904.3419679
904.3419679
904.3419679
914.1492164
914.1492164
924.5415459
924.5415459
944.3091365
944.3091365
954.373106
954.373106
963.6713238
973.5351563
973.5351563
973.5351563
982.6520725
992.3272524
Universitas Sumatera Utara
76
Diameter
450
550
650
750
850
950
Total
Frekuensi
9
41
42
35
22
18
167
Persentase Komulatif
5.389221557 5.389221557
24.5508982 29.94011976
25.1497006 55.08982036
20.95808383 76.04790419
13.17365269 89.22155689
10.77844311
100
100
Result Perbesaran
7
11
4
6
14
9
13
1
3
8
5
2
12
10
0.015
0.015
0.088
0.16
0.16
0.175
0.19
0.248
0.335
0.335
0.394
0.408
0.583
1.488
138.2327033
138.2327033
334.8162344
451.4661184
451.4661184
472.1545682
491.9737966
562.0707846
653.2622692
653.2622692
708.4566522
720.9335773
861.7860287
1376.786622
Universitas Sumatera Utara
77
Konsentrasi 2 M
75
140
239
246
406
427
452
526
554
802
380
382
439
586
11
38
168
339
346
367
445
506
532
707
190
449
549
634
708
851
43
98
143
172
352
417
471
578
727
14
135
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.204
0.204
0.204
0.204
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.263
0.321
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
578.8193562
639.466338
146
328
473
481
500
576
635
666
50
405
514
547
557
692
706
847
885
23
128
216
240
317
450
498
539
567
654
840
68
152
159
343
355
376
434
442
512
870
72
106
695
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.321
0.321
0.379
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
639.466338
694.839944
Universitas Sumatera Utara
78
137
271
296
298
301
378
410
626
748
771
790
883
18
166
310
419
428
550
164
205
220
309
363
393
662
674
10
204
460
483
610
665
181
197
319
409
416
451
515
685
793
17
225
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.438
0.438
0.438
0.452
0.452
231
0.452
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
7.7273939
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
746.9683952
746.9683952
746.9683952
758.8123473
758.8123473
889
892
35
163
207
293
336
466
622
682
188
254
364
366
399
505
657
658
15
30
62
103
105
430
463
528
553
585
590
69
70
176
295
324
502
515
685
793
97
112
144
177
497
0.379
0.379
0.394
0.394
0.394
0.394
0.394
0.394
0.394
0.394
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.452
0.452
0.452
0.452
0.54
694.839944
694.839944
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
829.3962197
758.8123473
816
0.54
829.3962197
Universitas Sumatera Utara
79
255
543
604
723
845
65
279
280
358
433
516
789
24
154
196
234
294
385
457
495
755
784
281
344
129
151
308
371
387
687
122
145
173
492
570
599
696
55
95
259
0.452
0.452
0.452
0.452
0.452
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.496
0.496
0.511
0.511
0.511
0.511
0.511
0.511
0.525
0.525
0.525
0.525
0.525
0.525
0.525
0.54
0.54
0.54
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
794.8881266
794.8881266
806.8180799
806.8180799
806.8180799
806.8180799
806.8180799
806.8180799
817.7957012
817.7957012
817.7957012
817.7957012
817.7957012
817.7957012
817.7957012
829.3962197
829.3962197
829.3962197
827
63
149
290
390
623
697
203
215
302
489
600
624
661
744
891
474
527
582
621
705
774
182
299
305
389
507
577
681
59
117
212
479
601
849
82
565
660
663
698
0.54
0.554
0.554
0.554
0.554
0.554
0.554
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.583
0.583
0.583
0.583
0.583
0.583
0.598
0.598
0.598
0.598
0.598
0.598
0.598
0.613
0.613
0.613
0.613
0.613
0.613
0.627
0.627
0.627
0.627
0.627
829.3962197
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
893.7147837
893.7147837
893.7147837
893.7147837
893.7147837
Universitas Sumatera Utara
80
260
606
777
191
237
277
329
742
20
171
633
652
768
850
153
179
229
455
384
348
521
876
187
192
193
268
313
501
637
677
859
877
878
0.656
0.656
0.671
0.686
0.686
0.686
0.686
0.686
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
0.715
0.715
0.715
0.715
0.729
0.744
0.744
0.744
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
914.1492164
914.1492164
924.5415459
934.8183515
934.8183515
934.8183515
934.8183515
934.8183515
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
954.373106
954.373106
954.373106
954.373106
963.6713238
973.5351563
973.5351563
973.5351563
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
Universitas Sumatera Utara
81
Diameter
450
550
650
750
850
950
Total
Frekuensi
10
47
69
67
59
34
286
Persentase
3.496503497
16.43356643
24.12587413
23.42657343
20.62937063
11.88811189
100
Komulatif
3.496503497
19.93006993
44.05594406
67.48251748
88.11188811
100
Result Perbesaran
5
13
1
6
8
14
4
19
20
28
3
2
9
15
10
18
7
27
12
23
22
16
26
25
17
24
11
21
0.029
0.044
0.088
0.19
0.248
0.248
0.321
0.379
0.394
0.452
0.511
0.525
0.525
0.525
0.554
0.758
0.788
0.788
0.846
1.109
1.167
1.327
1.721
2.421
2.99
4.332
4.638
5.193
192.204774
236.7508298
334.8162344
491.9737966
562.0707846
562.0707846
639.466338
694.839944
708.4566522
758.8123473
806.8180799
817.7957012
817.7957012
817.7957012
840.0788559
982.6520725
1001.909006
1001.909006
1038.126681
1188.586915
1219.271997
1300.171473
1480.660896
1756.153875
1951.644742
2349.142681
2430.695426
2572.01995
Universitas Sumatera Utara
82
LAMPIRAN 6
DATA HASIL VSM
Universitas Sumatera Utara
83
-
Hasil VSM untuk Konsentrasi NH4OH 0,5 M dan 0,9 M
Universitas Sumatera Utara
84
-
Hasil VSM untuk Konsentrasi NH4OH 1,5 M dan 2 M
Universitas Sumatera Utara
85
LAMPIRAN 7
HASIL PERHITUNGAN AAS (Atomic Adsorbtion Spectrofotometric)
1.
��
2 4
dengan variasi
Kadar Pb yang terserap :
=
�3 0,5 M
�
�
=
105
220
�
100%
100%
= 47,7%
Maka, kadar Pb yang tidak terserap sebesar 47%
Jadi, kadar Pb yang terserap oleh bahan sebesar :
� = 100% − 47% = 52,3%
2.
��
2 4
dengan variasi
Kadar Pb yang terserap :
=
�3 0,9 M
�
�
=
51,1
220
�
100%
100%
= 23,2%
Maka, kadar Pb yang tidak terserap sebesar 23%
Jadi, kadar Pb yang terserap oleh bahan sebesar :
� = 100% − 23,2% = 76,8%
3.
��
2 4
dengan variasi
Kadar Pb yang terserap :
=
�3 1,5 M
�
�
=
59,3
220
�
100%
100%
= 26,9%
Universitas Sumatera Utara
86
Maka, kadar Pb yang tidak terserap sebesar 26,9%
Jadi, kadar Pb yang terserap oleh bahan sebesar :
� = 100% − 26,9% = 73,1%
4.
��
2 4
dengan variasi
Kadar Pb yang terserap :
=
�3 2 M
�
�
=
34,7
220
�
100%
100%
= 15,7%
Maka, kadar Pb yang tidak terserap sebesar 15,7%
Jadi, kadar Pb yang terserap oleh bahan sebesar :
� = 100% − 15,7% = 84,3%
Universitas Sumatera Utara
87
Universitas Sumatera Utara
88
Universitas Sumatera Utara
LAMPIRAN 1
FOTO PERALATAN DAN BAHAN
1. Bahan Penelitian
Serbuk
� (�� �
HCL
Aquades
) . �
Serbuk ��
�
Larutan Pb (No3)2
Universitas Sumatera Utara
51
Serbuk Timbal Nitrat
2. Alat Penelitian
Magnetic Stirrer
Timbangan Digital
Magnetic Bar
Beaker Glass
Universitas Sumatera Utara
52
Gelas Ukur
Magnet Permanen
Pipet Tetes
Piknometer
Spatula
pH Meter
Universitas Sumatera Utara
53
Kertas Label
Masker
Tisu
Sarung Tangan
Plastik Sampel
Oven
Universitas Sumatera Utara
54
Wadah Pengujian AAS
Corong
HEM
Jar Mill
Ball Mill
Pinset
Universitas Sumatera Utara
55
Kertas Saring
Vibrating Sample
Optical Microscope BEST-SCOPE Pax-Com
X-Ray Diffraction Rigaku
Universitas Sumatera Utara
56
Smartlab
Magnetometer (VSM) 250
Atomic Absorption Spectrophotometer novAA 300
Universitas Sumatera Utara
57
LAMPIRAN 2
PERHITUNGAN PARAMETER KISI
I. Perhitungan parameter kisi untuk sampel MgFe2O4 (Konsentrasi 0,5 M)
2-theta
(deg)
35.36
Sin2 θ
h
k
l
0.092233
3
1
1
42.98
0.134204
4
0
0
62.42
0.268506
4
4
0
λ
1.541862
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (400)
0.13420414 = 16A + 0B + 0C
0.13420414 = 16A
A=
0.13420414
16
A = 0.0083877
a=2
a=
a=
�
1.541862
2 0.0083877
1.541862
0.18316877463
a = 8.417 ≈ 8.40
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (440)
0.26850666 = 16A + 16B + 0C
0.26850666 = 16(0.0083877) + 16B
B=
0.13430346
16
B = 0.00839396
b=2
�
Universitas Sumatera Utara
58
b=
b=
1.541862
2 0.00839396
1.541862
0.183237114144
b = 8.414 ≈ 8.40
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (311)
0.09223399 = 9A + B + C
0.09223399 = 9(0.0083877) + 0.00839396+ C
C = 0.09223399 – 0.08388326
C = 0.00835073
c=2
c=
c=
�
1.541862
2 0.00835073
1.541862
0.1827646574
c = 8.436 ≈ 8.40
Berdasarkan perhitungan parameter kisi untuk sampel MgFe 2O4 diperoleh masingmasing nilai parameter kisi yaitu : a= 8.40; b = 8.40; c= 8.40. Karena ketiga nilai
parameter kisi adalah sama atau a=b=c, maka struktur kristal adalah kubik.
II. Perhitungan parameter kisi untuk sampel MgFe2O4 (Konsentrasi 2 M)
2-theta
35.36
42.98
62.50
Sin2 θ
0.092233
0.134204
0.269125
h
3
4
4
k
1
0
4
l
1
0
0
λ
1.541862
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (400)
0.13420414 = 16A + 0B + 0C
0.13420414 = 16A
A=
0.13420414
16
A = 0.0083877
a=2
�
Universitas Sumatera Utara
59
a=
a=
1.541862
2 0.0083877
1.541862
0.18316877
a = 8.417 ≈ 8.40
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (440)
0.26912569 = 16A + 16B + 0C
0.26912569 = 16(0.0083877) + 16B
B=
0.13492249
16
B = 0.0084326
b=2
b=
b=
�
1.541862
2 0.0084326
1.541862
0.18365898426
b = 8.395 ≈ 8.40
Sin2θ = Ah2 + Bk2 +Cl2 → (311)
0.09223399 = 9A + B + C
0.09223399 = 9(0.0083877) + 0.0083877+ C
C = 0.09223399 – 0.0839219
C = 0.0083922
c=2
c=
c=
�
1.541862
2 0.0083922
1.541862
0.18321790365
c = 8.415 ≈ 8.40
Universitas Sumatera Utara
60
Berdasarkan perhitungan parameter kisi untuk sampel MgFe2O4 diperoleh masingmasing nilai parameter kisi yaitu : a= 8.40; b = 8.40; c= 8.40. Karena ketiga nilai
parameter kisi adalah sama atau a=b=c, maka struktur kristal adalah kubik.
Universitas Sumatera Utara
61
LAMPIRAN 3
PERHITUNGAN UKURAN KRISTAL
Untuk menghitung ukuran kristal dilakukan dengan menggunakan rumus persamaan
scherrer, yaitu :
=
��
cos �
1. Perhitungan diameter kristal serbuk nanopartikel MgFe2O4
(Konsentrasi 0,5 M)
2-theta
18.235
30.027
35.367
37.09
42.98
53.45
56.787
62.424
88.38
Cos θ
0.987365454
0.965864816
0.952748996
0.948074152
0.930481520
0.893175250
0.879702525
0.855255746
0.978507197
FWHM (rad)
0.002093333
0.001796777
0.003454
0.00314
0.005233333
0.007152222
0.007326666
0.003314444
0.004884444
d (Å)
671.3852336
799.6086994
421.6840611
466.1396714
284.9718070
217.2252737
215.3008714
489.5322858
290.3413261
Rata-rata :
d (nm)
67.13852336
79.96086994
42.16840611
46.61396714
28.49718070
21.72252737
21.53008714
48.95322858
29.03413261
42.84654699
2. Perhitungan diameter kristal serbuk nanopartikel MgFe2O4
(Konsentrasi 2 M)
2-theta
18.3
29.983
35.36
36.98
42.98
53.39
56.783
62.5
89.555
Cos θ
0.987275412
0.965964212
0.952767551
0.948379021
0.930481520
0.893410595
0.879719123
0.854911871
0.709847391
FWHM (rad)
0.004710000
0.005582222
0.005582222
0.005233333
0.006803333
0.005058889
0.007152222
0.007152222
0.003488889
d (Å)
298.4206342
257.3474796
260.9119666
279.5939316
204.0390047
307.0307247
220.5479598
226.9476709
560.3197725
Rata-rata :
d (nm)
29.8420634
25.734748
26.0911967
27.9593932
20.4039005
30.7030725
22.054796
22.6947671
56.0319773
29.0573238
Universitas Sumatera Utara
62
-
Konsentrasi 0,5 M
Peak List
Profile dan Phase Data
Universitas Sumatera Utara
63
Universitas Sumatera Utara
64
-
Konsentrasi 2 M
Peak List
Profile dan Phase Data
Universitas Sumatera Utara
65
Universitas Sumatera Utara
66
LAMPIRAN 4
DATA HASIL PENGUKURAN DENSITAS
1.
True density
Mengukur true density dengan menggunakan rumus:
�=
3
2
−
1
− 1
− (
4
−
3)
�
�
Keterangan :
1
= massa piknometer kosong
2
= massa piknometer + aquades
3
= massa piknometer + serbuk
4
= massa piknometer + serbuk + aquades
�
�
�
= Nilai massa jenis cairan yang digunakan
Hasil True Density
�3
(M)
0,5
0,9
1,5
2
���
1
2
3
(g)
(g)
(g)
12,4
5
12,4
5
12,4
5
12,4
5
24,36
13,69
25,32
1,24
11,91
11,63
True
Density
(�)
( 04)
4,428
24,36
13,80
25,41
1,35
11,91
11,61
4,500
24,36
13,69
25,54
1,51
11,91
11,58
4,575
24,36
13,71
25,35
1,26
11,91
11,64
4,666
�
−
4
(g)
��
m3-m1 m2-m1
(g)
(g)
2 4
m4-m3
(g)
4,542
Universitas Sumatera Utara
67
LAMPIRAN 5
HASIL DATA OM
Konsentrasi 0,5 M
Result
97
698
264
472
484
655
14
153
159
317
400
496
212
104
144
217
382
547
652
60
326
338
380
627
664
680
633
694
126
197
214
365
548
566
598
416
0.19
0.19
0.204
0.204
0.204
0.204
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.233
0.248
0.248
0.248
0.248
0.263
0.263
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.321
491.9737966
491.9737966
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
544.8075684
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
578.8193562
578.8193562
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
439
558
666
125
145
280
480
603
631
198
369
456
285
305
411
593
622
235
242
383
553
641
281
21
163
221
246
373
134
417
702
245
535
188
193
177
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.394
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.423
0.423
0.423
0.438
0.452
0.467
0.467
0.481
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
708.4566522
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
734.0664161
734.0664161
734.0664161
746.9683952
758.8123473
771.3004982
771.3004982
782.7763752
Universitas Sumatera Utara
68
454
457
519
252
175
700
718
454
457
519
252
175
700
718
349
408
463
36
504
556
667
688
180
218
429
645
17
329
507
588
55
461
505
58
526
577
703
105
208
546
576
364
469
0.481
0.481
0.481
0.511
0.525
0.525
0.525
0.481
0.481
0.481
0.511
0.525
0.525
0.525
0.54
0.54
0.54
0.554
0.554
0.554
0.554
0.554
0.583
0.583
0.583
0.583
0.598
0.598
0.598
0.598
0.613
0.613
0.613
0.627
0.642
0.656
0.656
0.671
0.671
0.671
0.671
0.686
0.7
782.7763752
782.7763752
782.7763752
806.8180799
817.7957012
817.7957012
817.7957012
782.7763752
782.7763752
782.7763752
806.8180799
817.7957012
817.7957012
817.7957012
829.3962197
829.3962197
829.3962197
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
883.6807793
883.6807793
883.6807793
893.7147837
904.3419679
914.1492164
914.1492164
924.5415459
924.5415459
924.5415459
924.5415459
934.8183515
944.3091365
116
117
642
49
294
446
562
32
172
284
432
485
659
0.729
0.729
0.729
0.758
0.758
0.758
0.758
0.773
0.773
0.773
0.773
0.773
0.773
963.6713238
963.6713238
963.6713238
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
Universitas Sumatera Utara
69
Diameter
400-500
500-600
600-700
700-800
800-900
900-1000
Total
Frekuensi
2
24
32
17
24
22
121
Persentase
1.652892562
19.83471074
26.44628099
14.04958678
19.83471074
18.18181818
100
Komulatif
1.652892562
21.48760331
47.9338843
61.98347107
81.81818182
100
Result Perbesaran
10
0.117
386.0629301
2
0.263
578.8193562
7
0.277
594.0254557
4
0.321
639.466338
1
0.583
861.7860287
3
0.788
1001.909006
5
0.992
1124.141569
8
1.386
1328.760737
9
1.75
1493.083843
6
2.421
1756.153875
Universitas Sumatera Utara
70
Konsentrasi 0,9 M
206
314
392
592
628
43
106
188
215
304
328
495
516
522
557
107
226
236
325
510
565
18
65
149
160
241
303
499
541
543
618
26
175
182
259
401
402
180
224
343
6
204
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.263
0.263
0.263
0.423
0.423
„
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
578.8193562
578.8193562
578.8193562
734.0664161
734.0664161
593
72
210
275
348
456
632
654
379
567
594
81
273
377
623
191
406
511
184
528
581
617
627
673
287
388
555
590
164
229
322
405
446
483
452
493
58
243
278
6
207
536
0.277
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.321
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
0.365
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.394
0.394
0.408
0.408
0.408
0.423
0.627
0.642
594.0254557
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
708.4566522
708.4566522
720.9335773
720.9335773
720.9335773
734.0664161
893.7147837
904.3419679
Universitas Sumatera Utara
71
139
620
32
71
152
266
450
82
174
403
432
258
300
337
428
49
144
186
349
57
633
73
203
255
473
56
307
192
375
497
582
589
637
652
222
390
509
521
672
138
170
0.438
0.438
0.452
0.452
0.452
0.452
0.452
0.467
0.467
0.467
0.467
0.481
0.481
0.481
0.481
0.496
0.496
0.496
0.496
0.511
0.511
0.54
0.54
0.54
0.54
0.554
0.554
0.569
0.569
0.583
0.583
0.583
0.598
0.598
0.613
0.613
0.613
0.613
0.613
0.627
0.627
746.9683952
746.9683952
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
794.8881266
794.8881266
794.8881266
794.8881266
806.8180799
806.8180799
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
840.0788559
840.0788559
851.3758068
851.3758068
861.7860287
861.7860287
861.7860287
872.802062
872.802062
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
893.7147837
893.7147837
93
387
433
445
148
48
119
262
315
332
251
453
552
358
454
514
167
239
265
577
208
217
277
412
611
0.656
0.671
0.671
0.671
0.686
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
0.715
0.715
0.715
0.744
0.744
0.744
0.758
0.758
0.758
0.758
0.773
0.773
0.773
0.773
0.773
914.1492164
924.5415459
924.5415459
924.5415459
934.8183515
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
954.373106
954.373106
954.373106
973.5351563
973.5351563
973.5351563
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
992.3272524
Universitas Sumatera Utara
72
Diameter
400-500
500-600
600-700
700-800
800-900
900-1000
Total
Frekuensi
5
37
33
26
23
26
150
Result Perbesaran
25
0.015
5
0.044
6
0.044
21
0.044
8
0.073
7
0.088
17
0.088
12
0.16
10
0.248
24
0.365
18
0.408
23
0.408
3
0.438
20
0.452
19
0.481
13
0.627
16
0.773
14
2.188
4
2.961
11
3.384
9
3.749
22
5.193
2
5.222
15
7.074
1
9.86
Persentase
3.333333333
24.66666667
22
17.33333333
15.33333333
17.33333333
100
Komulatif
3.33333333
28
50
67.33333333
82.66666666
100
138.2327033
236.7508298
236.7508298
236.7508298
304.9485704
334.8162344
334.8162344
451.4661184
562.0707846
681.885733
720.9335773
720.9335773
746.9683952
758.8123473
782.7763752
893.7147837
992.3272524
1669.509253
1942.157183
2076.253363
2185.359508
2572.01995
2579.191598
3001.91022
3544.080918
Universitas Sumatera Utara
73
Konsentrasi 1,5 M
68
83
84
140
145
283
354
401
412
59
77
164
200
292
302
305
313
315
420
3
109
143
150
155
215
284
63
86
236
270
306
363
381
56
135
185
212
223
233
239
276
414
179
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.204
0.219
0.219
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.277
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
528.1864176
528.1864176
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
594.0254557
396
414
425
179
266
344
374
409
421
172
187
206
207
440
8
79
96
189
219
331
436
87
98
128
221
297
317
335
17
318
323
327
328
373
416
334
353
362
161
169
197
0.263
0.263
0.263
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
578.8193562
578.8193562
578.8193562
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
681.885733
681.885733
681.885733
1
330
0.379
Universitas Sumatera Utara
74
266
344
374
409
421
172
187
206
207
440
8
79
96
189
219
331
436
87
98
128
221
297
317
335
17
318
323
327
328
373
416
334
353
362
161
169
197
287
346
361
209
330
249
264
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.379
0.379
0.525
0.525
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
681.885733
681.885733
681.8857
681.885733
681.885733
681.885733
694.839944
694.839944
817.7957012
817.7957012
349
375
407
271
316
320
450
218
268
314
124
337
352
411
250
355
20
89
122
194
339
351
37
58
71
144
149
241
307
1
13
304
336
393
113
177
244
269
190
0.379
0.379
0.379
0.394
0.394
0.394
0.394
0.408
0.408
0.408
0.423
0.423
0.423
0.423
0.438
0.438
0.452
0.452
0.452
0.452
0.452
0.452
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.496
0.496
0.496
0.496
0.511
694.839944
694.839944
694.839944
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
720.9335773
720.9335773
720.9335773
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
746.9683952
746.9683952
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
794.8881266
794.8881266
794.8881266
794.8881266
806.8180799
Universitas Sumatera Utara
75
30
74
178
275
281
418
448
252
198
216
273
348
129
399
39
65
141
299
382
387
166
442
133
388
24
379
272
447
195
32
175
365
64
173
0.54
0.54
0.54
0.54
0.54
0.54
0.54
0.554
0.583
0.583
0.583
0.583
0.598
0.613
0.627
0.627
0.642
0.642
0.642
0.642
0.656
0.656
0.671
0.671
0.7
0.7
0.715
0.715
0.729
0.744
0.744
0.744
0.758
0.773
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
829.3962197
840.0788559
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
872.802062
883.6807793
893.7147837
893.7147837
904.3419679
904.3419679
904.3419679
904.3419679
914.1492164
914.1492164
924.5415459
924.5415459
944.3091365
944.3091365
954.373106
954.373106
963.6713238
973.5351563
973.5351563
973.5351563
982.6520725
992.3272524
Universitas Sumatera Utara
76
Diameter
450
550
650
750
850
950
Total
Frekuensi
9
41
42
35
22
18
167
Persentase Komulatif
5.389221557 5.389221557
24.5508982 29.94011976
25.1497006 55.08982036
20.95808383 76.04790419
13.17365269 89.22155689
10.77844311
100
100
Result Perbesaran
7
11
4
6
14
9
13
1
3
8
5
2
12
10
0.015
0.015
0.088
0.16
0.16
0.175
0.19
0.248
0.335
0.335
0.394
0.408
0.583
1.488
138.2327033
138.2327033
334.8162344
451.4661184
451.4661184
472.1545682
491.9737966
562.0707846
653.2622692
653.2622692
708.4566522
720.9335773
861.7860287
1376.786622
Universitas Sumatera Utara
77
Konsentrasi 2 M
75
140
239
246
406
427
452
526
554
802
380
382
439
586
11
38
168
339
346
367
445
506
532
707
190
449
549
634
708
851
43
98
143
172
352
417
471
578
727
14
135
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.19
0.204
0.204
0.204
0.204
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.219
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.233
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.248
0.263
0.321
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
491.9737966
509.7770213
509.7770213
509.7770213
509.7770213
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
528.1864176
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
544.8075684
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
562.0707846
578.8193562
639.466338
146
328
473
481
500
576
635
666
50
405
514
547
557
692
706
847
885
23
128
216
240
317
450
498
539
567
654
840
68
152
159
343
355
376
434
442
512
870
72
106
695
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.263
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.277
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.292
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.306
0.321
0.321
0.379
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
578.8193562
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
594.0254557
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
609.8971407
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
624.3467924
639.466338
639.466338
694.839944
Universitas Sumatera Utara
78
137
271
296
298
301
378
410
626
748
771
790
883
18
166
310
419
428
550
164
205
220
309
363
393
662
674
10
204
460
483
610
665
181
197
319
409
416
451
515
685
793
17
225
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.321
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.335
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.35
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.365
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.379
0.438
0.438
0.438
0.452
0.452
231
0.452
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
639.466338
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
653.2622692
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
667.7273939
7.7273939
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
681.885733
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
694.839944
746.9683952
746.9683952
746.9683952
758.8123473
758.8123473
889
892
35
163
207
293
336
466
622
682
188
254
364
366
399
505
657
658
15
30
62
103
105
430
463
528
553
585
590
69
70
176
295
324
502
515
685
793
97
112
144
177
497
0.379
0.379
0.394
0.394
0.394
0.394
0.394
0.394
0.394
0.394
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.408
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.423
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.438
0.452
0.452
0.452
0.452
0.54
694.839944
694.839944
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
708.4566522
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
720.9335773
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
734.0664161
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
746.9683952
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
829.3962197
758.8123473
816
0.54
829.3962197
Universitas Sumatera Utara
79
255
543
604
723
845
65
279
280
358
433
516
789
24
154
196
234
294
385
457
495
755
784
281
344
129
151
308
371
387
687
122
145
173
492
570
599
696
55
95
259
0.452
0.452
0.452
0.452
0.452
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.467
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.481
0.496
0.496
0.511
0.511
0.511
0.511
0.511
0.511
0.525
0.525
0.525
0.525
0.525
0.525
0.525
0.54
0.54
0.54
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
758.8123473
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
771.3004982
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
782.7763752
794.8881266
794.8881266
806.8180799
806.8180799
806.8180799
806.8180799
806.8180799
806.8180799
817.7957012
817.7957012
817.7957012
817.7957012
817.7957012
817.7957012
817.7957012
829.3962197
829.3962197
829.3962197
827
63
149
290
390
623
697
203
215
302
489
600
624
661
744
891
474
527
582
621
705
774
182
299
305
389
507
577
681
59
117
212
479
601
849
82
565
660
663
698
0.54
0.554
0.554
0.554
0.554
0.554
0.554
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.569
0.583
0.583
0.583
0.583
0.583
0.583
0.598
0.598
0.598
0.598
0.598
0.598
0.598
0.613
0.613
0.613
0.613
0.613
0.613
0.627
0.627
0.627
0.627
0.627
829.3962197
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
840.0788559
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
851.3758068
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
861.7860287
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
872.802062
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
883.6807793
893.7147837
893.7147837
893.7147837
893.7147837
893.7147837
Universitas Sumatera Utara
80
260
606
777
191
237
277
329
742
20
171
633
652
768
850
153
179
229
455
384
348
521
876
187
192
193
268
313
501
637
677
859
877
878
0.656
0.656
0.671
0.686
0.686
0.686
0.686
0.686
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
0.7
0.715
0.715
0.715
0.715
0.729
0.744
0.744
0.744
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
0.758
914.1492164
914.1492164
924.5415459
934.8183515
934.8183515
934.8183515
934.8183515
934.8183515
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
944.3091365
954.373106
954.373106
954.373106
954.373106
963.6713238
973.5351563
973.5351563
973.5351563
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
982.6520725
Universitas Sumatera Utara
81
Diameter
450
550
650
750
850
950
Total
Frekuensi
10
47
69
67
59
34
286
Persentase
3.496503497
16.43356643
24.12587413
23.42657343
20.62937063
11.88811189
100
Komulatif
3.496503497
19.93006993
44.05594406
67.48251748
88.11188811
100
Result Perbesaran
5
13
1
6
8
14
4
19
20
28
3
2
9
15
10
18
7
27
12
23
22
16
26
25
17
24
11
21
0.029
0.044
0.088
0.19
0.248
0.248
0.321
0.379
0.394
0.452
0.511
0.525
0.525
0.525
0.554
0.758
0.788
0.788
0.846
1.109
1.167
1.327
1.721
2.421
2.99
4.332
4.638
5.193
192.204774
236.7508298
334.8162344
491.9737966
562.0707846
562.0707846
639.466338
694.839944
708.4566522
758.8123473
806.8180799
817.7957012
817.7957012
817.7957012
840.0788559
982.6520725
1001.909006
1001.909006
1038.126681
1188.586915
1219.271997
1300.171473
1480.660896
1756.153875
1951.644742
2349.142681
2430.695426
2572.01995
Universitas Sumatera Utara
82
LAMPIRAN 6
DATA HASIL VSM
Universitas Sumatera Utara
83
-
Hasil VSM untuk Konsentrasi NH4OH 0,5 M dan 0,9 M
Universitas Sumatera Utara
84
-
Hasil VSM untuk Konsentrasi NH4OH 1,5 M dan 2 M
Universitas Sumatera Utara
85
LAMPIRAN 7
HASIL PERHITUNGAN AAS (Atomic Adsorbtion Spectrofotometric)
1.
��
2 4
dengan variasi
Kadar Pb yang terserap :
=
�3 0,5 M
�
�
=
105
220
�
100%
100%
= 47,7%
Maka, kadar Pb yang tidak terserap sebesar 47%
Jadi, kadar Pb yang terserap oleh bahan sebesar :
� = 100% − 47% = 52,3%
2.
��
2 4
dengan variasi
Kadar Pb yang terserap :
=
�3 0,9 M
�
�
=
51,1
220
�
100%
100%
= 23,2%
Maka, kadar Pb yang tidak terserap sebesar 23%
Jadi, kadar Pb yang terserap oleh bahan sebesar :
� = 100% − 23,2% = 76,8%
3.
��
2 4
dengan variasi
Kadar Pb yang terserap :
=
�3 1,5 M
�
�
=
59,3
220
�
100%
100%
= 26,9%
Universitas Sumatera Utara
86
Maka, kadar Pb yang tidak terserap sebesar 26,9%
Jadi, kadar Pb yang terserap oleh bahan sebesar :
� = 100% − 26,9% = 73,1%
4.
��
2 4
dengan variasi
Kadar Pb yang terserap :
=
�3 2 M
�
�
=
34,7
220
�
100%
100%
= 15,7%
Maka, kadar Pb yang tidak terserap sebesar 15,7%
Jadi, kadar Pb yang terserap oleh bahan sebesar :
� = 100% − 15,7% = 84,3%
Universitas Sumatera Utara
87
Universitas Sumatera Utara
88
Universitas Sumatera Utara