PEMBERIAN EKSTRAK TEH (Camellia sinensis) HIJAU PER ORAL MENCEGAH PENINGKATAN EKSPRESI MMP-1 DAN PENURUNAN JUMLAH KOLAGEN LEBIH BANYAK DARIPADA EKSTRAK TEH OOLONG PADA MENCIT BALB-C (Mus musculus) YANG DIPAPAR SINAR UV-B.

TESIS

PEMBERIAN EKSTRAK TEH (Camellia sinensis) HIJAU PER ORAL
MENCEGAH PENINGKATAN EKSPRESI MMP-1 DAN PENURUNAN
JUMLAH KOLAGEN LEBIH BANYAK DARIPADA EKSTRAK TEH
OOLONG PADA MENCIT BALB-C (Mus musculus) YANG DIPAPAR
SINAR UV-B

HERMAWAN ADIGUNA

PROGRAM PASCASARJANA
UNIVERSITAS UDAYANA
DENPASAR
2016

LEMBAR PENGESAHAN

TESIS INI TELAH DISETUJUI
TANGGAL

Pembimbing I,


Pembimbing II,

Prof. dr. IGM Aman, Sp.FK

Dr. dr A.A.G.P.Wiraguna SpKK(K).,FINSD,FAADV

NIP:194606191976021001

NIP:195609121984121001

Mengetahui
Ketua Program Studi Ilmu Biomedik
Program Pascasarjana
Universitas Udayana,

Dr. dr. Gde Ngurah Indraguna Pinantih, Msc, Sp.GK
NIP: 195805211985031002

DAFTAR ISI


HALAMAN JUDUL……………………………………………………………....i
PRASYARAT GELAR……………………………………………………………ii
LEMBAR PENGESAHAN……………………………………………………….iii
LEMBAR PENETAPAN PENGUJI……………………………………………...iv
UCAPAN TERIMA KASIH……………………………………………………...v
ABSTRAK.............................................................................................................viii
DAFTAR ISI ............................................................................................................x
DAFTAR GAMBAR .................................................................................... .......xiv
DAFTAR TABEL...................................................................................................xv
DAFTAR SINGKATAN DAN GAMBAR……………………………………..xvi
DAFTAR LAMPIRAN ................................................................................ .......xvii

BAB I PENDAHULUAN ........................................................................................1
1.1 Latar Belakang................................................................................................1
1.2 Rumusan Masalah ..........................................................................................5
1.3 Tujuan Penelitian ............................................................................................5
1.3.1 Tujuan Umum…………………………………………........................5
1.3.2 Tujuan Khusus………………………………………………………...5
1.4 Manfaat Penelitian ..........................................................................................6

1.4.1 Manfaat Ilmiah………………………………………………………...6

x

1.4.1 Manfaat Aplikasi………………………………………………………6

BAB II KAJIAN PUSTAKA ...................................................................................7
2.1 Penuaan...........................................................................................................7
2.1.1 Faktor Penuaan ........................................................................................8
2.1.2 Teori Penuaan ..........................................................................................9
2.1.3 Gejala Klinis Penuaan............................................................................12
2.1.4 Pencegahan Penuaan ..............................................................................15
2.2 Radikal Bebas ...............................................................................................17
2.3 Sinar Ultraviolet ...........................................................................................18
2.3.1 Ultraviolet B ..........................................................................................20
2.4 Antioksidan...................................................................................................23
2.5 Kolagen dan MMP-1 .....................................................................................27
2.6 Teh Oolong Dan Teh Hijau ...........................................................................30
2.7 Pengaruh Teh Hijau Terhadap Kolagen .......................................................31
2.8 TIMP.............................................................................................................38

2.9 Mencit ...........................................................................................................38

BAB III KERANGKA BERPIKIR, KONSEP DAN HIPOTESIS PENELITIAN 40
3.1 Kerangka Berpikir ........................................................................................40
3.1.1 Kerangka Pikir Penelitian ......................................................................40
3.2 Konsep Penelitian .........................................................................................42
3.3 Hipotesis Penelitian ......................................................................................43

xi

BAB IV METODOLOGI PENELITIAN ..............................................................44
4.1 Rancangan Penelitian ...................................................................................44
4.2 Tempat Dan Waktu Penelitian......................................................................46
4.3 Populasi Dan Sampel ....................................................................................46
4.3.1 Populasi .................................................................................................46
4.3.2 Kriteria Sampel ......................................................................................47
4.3.2.1 Kriteria Inklusi ....................................................................................47
4.3.2.2 Kriteria Drop Out ................................................................................47
4.4 Besar Sampel………………………………………………………............47
4.5 Variabel Penelitian .......................................................................................48

4.5.1 Klasifikasi Variabel ...............................................................................48
4.5.2 Definisi Operasional Variabel ...............................................................49
4.6 Alat Bahan Dan Hewan Percobaan ..............................................................52
4.6.1 Alat Penelitian .......................................................................................52
4.6.2 Bahan Penelitian ....................................................................................52
4.6.3 Hewan Percobaan ..................................................................................52
4.7 Prosedur Penelitian .......................................................................................53
4.7.1 Persiapan Hewan Uji .............................................................................53
4.7.2 Pembuatan Sediaan Histologis ..............................................................55
4.7.3 Pewarnaan dengan Sirius Red ...............................................................56
4.7.4 Pengamatan Hasil ..................................................................................57
4.7.5 Prosedur Penghitungan Ekspresi Kolagen Dermis ................................57

xii

4.7.6 Pengecatan Imunohistokimia MMP-1 ...................................................58
4.8 Alur Penelitian ..............................................................................................60
4.9 Analisis Data ................................................................................................61

BAB V HASIL PENELITIAN ..............................................................................62

5.1 Analisis Deskriptif ........................................................................................63
5.2 Uji Normalitas Data ......................................................................................66
5.3 Uji Homogenitas Data ..................................................................................67
5.4 Uji Komparibilitas ........................................................................................67

BAB VI PEMBAHASAN ......................................................................................69
6.1 Subjek Penelitian ..........................................................................................69
6.2 Distribusi dan Homogenitas Data Hasil Penelitian ......................................70
6.3 Pengaruh Pemberian Ekstrak Teh Hijau dan Teh Oolong Terhadap Jumlah
Kolagen Kulit................................................................................................70
6.4 Pengaruh Pemberian Ekstrak Teh Hijau dan Teh Oolong Terhadap Ekspresi
MMP-1..........................................................................................................75

BAB VII SIMPULAN DAN SARAN ...................................................................80
7.1 Simpulan .......................................................................................................80
7.2 Saran .............................................................................................................80

DAFTAR PUSTAKA ............................................................................................82

xiii


DAFTAR GAMBAR

Gambar 2.1 Efek akut dan kronis UVB.................................................................23
Gambar 2.2 Efek Radiasi UV pada Keratinosit (KC) dan Fibroblast (FB)...........25
Gambar 2.3 Reaksi Penghambatan antioksidan primer terhadap radikal lipida....27
Gambar 2.4 Antioksidan bertindak sebagai prooksidan pada konsentrasi tinggi..27
Gambar 2.5 Tiga Macam Cara Kerja Dari Antioksidan Alami.............................28
Gambar 2.6 Kolagen tipe I dengan pewarnaan
HE....................................................................................................30
Gambar 2.7 Cincin Aromatik................................................................................32
Gambar 3 Konsep Penelitian.................................................................................42
Gambar 4 Skema Rancangan Penelitian................................................................44
Gambar 5.1 Histopatologi Dermis Kelompok Perlakuan I………………………64
Gambar 5.2 Histopatologi Dermis Kelompok Perlakuan II……………………...65
Gambar 5.3 Ekspresi MMP-1 Jaringan Dermis Mencit Perlakuan 1(P1) dengan
pengecatan Imunohistokimia…...........................................................65
Gambar 5.4 Ekspresi MMP-1 Jaringan Dermis Mencit Perlakuan 1(P2) dengan
pengecatan Imunohistokimia…...........................................................66


xiv

DAFTAR TABEL

Table 5.1 Hasil Analisis Deskriptif Data Jumlah Kolagen dan Ekspresi MMP1……………………………………………………………………63
Tabel 5.2 Hasil Uji Normalitas Data Antar Kelompok………………………66
Tabel 5.3 Hasil Uji Homogenitas Data Antar Kelompok…………………….67
Tabel 5.4 Rerata Jumlah Kolagen Dan Ekspresi MMP-1 Antar
Kelompok.........................................................................................68

xv

DAFTAR SINGKATAN DAN LAMBANG

AAM

: Anti Aging Medicine

AP-1


: Activator Protein -1

ECM

: Extracellular Matrix

FB

: Fibroblas

KC

: Keratinosit

mJ/Cm2

: mili joule per sentimeter persegi

MMP


: Matrix Metalloproteinase -1

ROS

: Reactive Oxygen Species

SOD

: Superoxyde Dismutase

TGF-β

: Tumor Growth Factor- β

UVB

: Ultra Violet B

xvi


DAFTAR LAMPIRAN

Lampiran 1. Keterangan Kelayakan Etik ...................................................................87
Lampiran 2. Laporan Hasil Analisis Fitokimia Teh Hijau dan Teh Oolong…....... ..88
Lampiran 3. Analisis Statistik Kolagen Teh Hijau dan Teh Oolong ........................... ..89
Lampiran 4. Analisis Statistik MMP-1 Teh Hijau dan Teh Oolong……………..….92
Lampiran 5. Foto Aktivitas Penelitian .................................................................... ...96

xvii

Dokumen yang terkait

Efektivitas Ekstrak Teh Hijau (Camellia Sinensis) Terhadap Bakteri Porphyromonas Gingivalis Secara In Vitro

5 107 49

Efek Antibakteri Ekstrak Etanol Daun Teh Hijau (Camellia Sinensis) Yang Diperoleh Dengan Metode Soxhletasi Terhadap Bakteri Staphylococcus Aureus Dan Escherichia Coli Secara In Vitro

4 79 59

Pengaruh Aktifitas Fisik Dan Ekstrak Teh Hijau (CAMELLIA SINENSIS) Terhadap Profil Lipid Mencit Jantan (Mus Musculus) Strain DD Webster Dengan Pakan Tinggi Lemak

2 61 129

EKSTRAK TEH (Camellia sinensis) HIJAU MEMPERBAIKI PROFIL LIPID LEBIH BAIK DARIPADA EKSTRAK TEH (Camellia sinensis) PUTIH PADA TIKUS (Rattus norvegicus) JANTAN GALUR WISTAR DENGAN DISLIPIDEMIA.

1 9 78

Pengaruh Ekstrak Teh Hijau (Camellia sinensis) terhadap Ketebalan Epitel dan Keliling Lumen Bronkus Mencit (Mus musculus) Model Asma Alergi.

0 0 12

PENGARUH PEMBERIAN TEH HIJAU (Camellia sinensis) TERHADAP JUMLAH TROMBOSIT MENCIT BALB C YANG DIBERI METOTREKSAT - Diponegoro University | Institutional Repository (UNDIP-IR)

0 0 16

Pemberian Krim Ekstrak Teh Hijau (Camellia sinensis) Dapat Mencegah Penurunan Jumlah Kolagen Dermis dan Peningkatan Kadar Matriks Metalloproteinase-1 pada Mencit Balb -C Yang Dipapar Sinar Ultraviolet B

0 0 7

Pemberian Krim Ekstrak Metanolik Buah Delima Merah (Punica granatum) Menghambat Penurunan Jumlah Kolagen Dermis Kulit Mencit (Mus gusculus) Yang Dipapar Sinar Ultraviolet B

0 3 9

EFEK PEMBERIAN EKSTRAK TEH HIJAU (Camellia sinensis) TERHADAP ANALISIS SEMEN, DIAMETER TUBULUS SEMINIFERUS, DAN KADAR MALONDIALDEHYDE (MDA) TESTIS MENCIT Balb/c SETELAH DIPAPAR MONOSODIUM GLUTAMATE (MSG) Repository - UNAIR REPOSITORY

0 0 21

EFEK PEMBERIAN EKSTRAK TEH HIJAU (Camellia sinensis) TERHADAP ANALISIS SEMEN, DIAMETER TUBULUS SEMINIFERUS, DAN KADAR MALONDIALDEHYDE (MDA) TESTIS MENCIT Balb/c SETELAH DIPAPAR MONOSODIUM GLUTAMATE (MSG) Repository - UNAIR REPOSITORY

0 0 21