9 pimato miampai momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di poimpunong,
otolinahas om oulud.
4.0. KABAALAN KOLUMISON BOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak maganu, popolombus om monusui koilaan kokomoi do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok.
Pongia’an do kabaalan kolumison boros montok Toun 1 diti manahak panatalan kumaa pambalajalan di kohiok maya’ aktiviti di kohiok om kagayat ginawo miagal ko’ momonsoi buuk tonini’, poster, kolaj, kaad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding,
minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Maya’ kabaalan kolumison boros diti kaanu nogi’ o tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingumbal om monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di
kohiok om kosudong. Aktiviti-aktiviti diti kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi’ kaanu popoingkawas imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros
Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko’ mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om susuyan di kosudong. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ o tangaanak ngawi’ do momoguno do boros Kadazandusun id koyuuyuo’ di mogisuai-suai miagal ko’ id
pamansayan buuk tonini’, poster, kolaj om kaad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Oponsol kopio do unsubon o tangaanak maya’ boros pangarayou montok iso’-iso asil di nowonsoi toi ko’
pinolombus. Pongunsuban kaanu popogirot kotumbayaan sondii’ do tangaanak om kaanu nogi’ poposunduan do aanangan balajal. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ iti do mananom topurimanan do monginsonong asil kalaja’ om nogi’ mongunsub pomusarahan di
okreatif.
10
5.0 SISTOM BOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongintutun om momoguno do 29 pimato Boros Kadazandusun id lisan om ponuatan, kaanu momoguno mogikaakawo sompuruan boros, kaanu momonsoi mogikaakawo boros, frasa om ayat di agramatis om
momoguno do tanda basa di kotunud, kaanu momoguno do Kopomoroitan Ginumu om Tukadan id lisan ponuatan.
Abaagi o sistom boros Kadazandusun id piipiro komponen: fonetik om fonologi, sistom ija’an, puralan boros, tukadan, kopomoroitan ginumu’ om tinimungan boros. Oponsol do po’ia’on koilaan momoguno puralan boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros
Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om oulud.
5.1 Fonetik om Fonologi
Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om momoguno loyuk om kopolombusan di pointunud mooi do koilo o tangaanak do mamarait boros om ayat, om nogi’ kaanu o tangaanak do popolombus komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai
ko’ mantad dii, oponsol nogi’ o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati’ boros om komoyon do tulun suai id pilumaagan tikid tadau. Kawo ayat di oponsol do oilaan tangaanak do popolombus miampai momoguno pomoroitan om loyuk miagal
id siriba’.
a Ayat Toomod b Ayat Pongudio’
c Ayat Ponuhuan
d Ayat Kotigagan
5.2 Sistom Ija’an
Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o sistom ija’an boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi ponuatan di pointunud om oulud. Id sistom ija’an minog do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu do momonsoi
ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba’ diti, toinsanan aspek di oponsol do oilaan:
a 29 pimato boros Kadazandusun b pomogunaan do sigot ’ id ponuatan
c pomogunaan do
b om d id ponuatan d vokal tanaru om diftong id ponuatan om pomoroitan
e pomogunaan konsonan on vokal noolos id ponuatan