PENGARUH NAUNGAN TERHADAP PERTUMBUHAN DAN KADAR KATEKIN PADA TANAMAN GAMBIR (Uncaria gambir (Hunter) Roxb.).
PE GATO{ NAUNGAII TERSAD4' IAriUTTXi'II
'(
TIKN
PADA
TANAM N GAMdn
sLrtDst satj^t{a
N
DAI{ XADAT
(atr!r.Fi& olnit, Rd,
Bloltxrl
OLEI
MELY NI OXTAVIA
JUII'SAI{ BIOIIrcI
F XULT'S
MATEMATIXA DAN II,MU PEI{CEIAIIUAII ALAM
ltltwEngT snNnar,as
?arraltc,
,la
?ertuburtr de ltudar Kabldn
(tlurer)
Roxb) lehn dilotaks di
E@hit
iub"cro;* ri"ioiogi Tmbubm dd Kdhr Jailsa JIII1M Biolosi 9slullzs
Malemalila dn Ilmu l6gdan@ Alm de Laboabnu Biolo Surocft
UniveBitas Andtls Paddg ddi blla FebMi smpai tdi 2010 ?erelitian ini
Penelirim tcntans Peng3n'h Nau.g& teihadaP
Frla Tdse Gdbn (Urc
La
nenesuata ndod€ Etlp€iFen densu mdga rcai. l€nslap vee i&diri dari
{ n jlaru dd 0 u dctu. seba$ ptrulad ad.lal NaMgdo'oo 4b 6J7Iu I,^)
N;E@ :50q jn7.'/r Lu{ (B), Ntue 5000. 187,17- tD tr'r. Nodrar 75io
tqt.tis ru Or Hdil pe;eriu6 rdperlilctla; nucd tidat odbfrkd
p€nsad,h yog ny.b lefna&p pertunbune rarM smbn. tal@ sanbir vmB
tuljl )50o ncmFritnn khduge la.b' {a e" n v E rDBg
l.l L'tf B€llk nsMls,llb
gmbn tm6uk kodalm fmili Rubi&e&, Kceumya
Tmu
urDli
al
pcwam! dalm indutrj bari( indstri pcnyamal kulil- rnuan
sbogai obal
lnlul
l,in
J:J,
nakd
sitib.
anloro
penyakit rcnenlu dan disunalff pula sbasai hahd batu penbuate
pmen dalan ura
adat
di lndia seia scbagai penj€mih pada induslri 3n (Z0n.rc dln
Risfi,hqi, 1991;ihmarel danHad.d. l99l; Sulil,,brno,2000)
Gmbn dengmdus bebmpa konponcn yanu kdckin, asm kateku llnaq
kuerselnr,
Ddm
smbir iluoEsin, tain. pirckat€kol. lilin. lir?d ,i/ dd a[aloid (Nu ir. 2t100)
p€rdasansd salal
katekimya. Unh*
elu
konponen nuru smbn dilentukm Pada
smbn nutn I dm II
kandungan kalelin mininal
tuut adobn 60% dan 50% (Anonin.
2000). Dhampins
kddugm
secd be!t@l_
itu kackin mctulata
Lsdusao utma ddi knard edbir yans menberi hdlmt siEnifikan
dalan
FnCobaI:! (Ndir. 2000 ; Bakhtiar.2005).
Katekin adalan senyawa golonsan ilslonoid
nerabolir sekunder. Dikctahui tumbnhm
ale
yaig
mcrupakon sok,nsai
n€ngtdilkan netabolil sekudd jila
Mbuhan te^ebut berada dalafr keadm stEss akibd adtrya cekanm l{!u unluk
nclindunsi
kondisi yang tidal nensuntmgks, seperli mkamo intssiLas
dirinr! dtri
ehaya maklarj, sunu,
*mgea (filt€r
dan
ss. gdm. an
Ha!,
salinills,
blne kimi4 radi6i.
herbivor
1998).
Mc.utut Lililan (1991), salan satu laktor ydng daFt ncyebabkm
hma
a14u
adalah faktor inlensirls calaya
ydg terlalu lineei allu
slress pada
terlalu lendah- IntensiLas
onaya akan ber!.nsarub pada tcnperatur, keleDbaban, I'aaliras c.h.vo,
lmr
sehs&in rendah inlcnsitas c.haya maka kelenbobo
sddgkm cnpcratu
lanan dm
dipebleh ikli6
md,ndi nedplkan elan
Frkemblngrn dilohbol
smbd
enersr
usur
yes optioal
pidd
b8ei
tkn
udm smldn rndah (Sulandjdi,
Pflbdid mugs dispihs
juCa dap.t memFngdni
udld
dapat
senokin tinesr
2006),
nengmngi inr.Bils ehaya tinrgt,
itlin lai..ra
di$kil8r tmbu!!4 ehineea
basl pe!tumbuhd (F.kal, 1934),
mcrmtn
a
dh8va
sstu laldor penling dalan mcnentu*o p.rtmbuhan
d
dln
oLh hma(1984), banM clhtva m0tanm sbaati
tunbune.
Naunse merupakft ot€matif lntnk nmstitsi inlensitas cahay. yeg lcrLtu
volue kdepalan slinn pemuk@t! noingta*an tetetedidM
sir b6C1 l'lmotl s,]@ kon$n6i bnah kdm n.nins*olku jmtth pdi pcnvedi!
tinssi, mengurdgi
air lanall nade,n jusa
tinsai batans,
*o bdF4dn
16 dau
sehingga
ternade laj! fotosintsis de p€nl.gk 1or
n.mpe'bes ars p€nmsrlpd canry.
(Must@fah, 2006 : Dwidjo$puto.1988).
Pad. !€n€lirie roletrsi
bt4
C
b.bdp^ jais
Ctnm
\at\t
sp (C.da@snb-
*oddia C.edsitusa C.eM. C.wthbi2td d8
C.naqaa) idlnndtq
inlsnsihs n&ned dan didaplikm h6il bshlaintqsihs @ugm
ves dikehc.dati
adllah 50% (I.oriaL 2004). Sedsnsls Djal@ihdijt 093s), Dehkuku p€nclitm
@tul n.nger.lui inl.6ihs
(amd
oahaya
ymg optinal ulutr FlnDbuhm tcnulrt k
tdtuhothiza), din^D la ndil mugm ydg orilitul adlldi 6el"
Sulddidi (2006), fiemberikn musM pada RtuJono
Fnb.ris
n0unsan 80% akm
kelmbrbdn
d@
serPefritu
nenmnld attilibs niosinksis seddgk n kendilGn
meD€bdbks D€nuruna aktivius
nenyebobke p€nul1lm p.n'€Fpdn
tespiGi
sehirysa
usu hm. T.loto linglugm ini aio
neh&u p€mb€ntrkn nel,bolit slonder ebdgai neknim€ p€nahMs s@@
t0
V. Kf,SI]IIPULAI{ DAI\ SAR-4N
Dqi F.elidd ymg telsh dilatulu t€rhldlp "Pogqdr tugo lerhadap
!€nubuha do tada kalelin r6!a tandtu gdbk (Ur.di!: amrt oluter)
Roxb
i
d,p6r
dimbil ldimpula. *basai beribr
:
ffM gmbn ]@g t l,h itibai n berapa int Bitas
rid.k naujul.la peruq ydg nlarl !8ndmgM kalekin
Penmhihd ildi t
oaluya be6.rla
le.tingei didapaikan p!d!
]rded
B yaild
3,630+0,00l 16 %.
5l Sldr
Unnrk pneliti selanjltnya drszrrnk&
del'lq&& poelnje
drd ja8la
war'tu
AndeMrL M.c dd Millcr, E.E. 1914. Forcst cover As A Sole
Efect tn Ptdn Caaopies. J- appl. Ecol, I 1, 691-698.
cMda : Pnnbru
An oin.2OAO. Lapotun fatutu Kecatuttn Panskn'. Koto Bd'a 1999-2000.
(@aran Kolo Baru, Kibnpalcn 50 Kot4 Popisi Sbater. D@t
Aaw{. K.19a2. P.hgoruh Ntuns@ Tefia.lop
?a,a, lAtuhis
hryEo€a€3
l.). T6is
Pe
S{i
nttuhth.!dh PtoduLn Kac s
a Biolosj. IMIIA. ttNAND.
Pad s
Azin4 F. M.H. Abbs., H&i2,1.
1995. Ptos?eL Pahihgkatan
Mttu GMbit Meldlti
Caru Pengolahn t@E ditalatkan Psrzni. Prusiding SeniM Aso
nenuju tanun 2020. Folullas Penanian P€rnepi Suntled Bmi.
lldclri
Barduit. vm Da a;tk n. 1994. Flo/a oJ J6. (Spemdoprrtk\
yolune
ttBishea SinL[ Manendra Pa] Si.str 2l A, Nq Dolhi. rndia
oat)
Backer. C.A,
_
Batiri{, A. 200s..Pore6i &rrNa Bth1" llln t:laeohnd Schtgoi Ohrt lan
(oMs.t. Pidalo Pengukuhm Seba€si Guru Besr Tebr ddrd tlnr Fdn6i
pad. Falulras Marebadka dm llmu ?cnsctahan
ls
Univc$ibs
^rdalN.
Balhtir,
A, l99l
Madiur
IaMh
Pedasarc Peng@pol Gmbir
Ga bir, Makalah Pcnarm
di (cmrlan
p.hi
ddn
Pmgkals Kab. 50 Kol{ 29
l0
Novenbci I991 . FMPA Univ€Fits Andals. bal 2
Balai
ldomdi Perteim Smalcla B{ar.
Garrtr DeFnencn Pcrlanid
1995. Penuu&ah dan P.ngnuhan
40[n1
k
Benlon, A. H dd V.E. Wem*
1916. Field Biologr' dtul E olug
Tala Mc. Graw hiu Publishine Compmy Lld Ncw Dclhi
fhitk! Ellilion.
ajorknd, O. Da Hologrft. P. 1963. Adlplasi of dre Pholosynl€rio aplslrus $
light intedty in e@gTes Fon €xpo*d ad sbadc bditnl . Planr Phtsiol. 16.
run*ia eMtL
Ro{b) A Dicii.nary
Pmducls ofL\e Malay Penj.uld Llndon
Burkiil, Il-1. 1995. Ca,bjl
.r &€ Fsnomio
Bntujll,1.H- 1996. Dictiotuty of ttt E omhc Ptodtci of Mala! epicathcctu a"l d
.dechin by colutu .bowetaPhr. J. of Adc. Fod chh. ran/r'c6. pn
'(
TIKN
PADA
TANAM N GAMdn
sLrtDst satj^t{a
N
DAI{ XADAT
(atr!r.Fi& olnit, Rd,
Bloltxrl
OLEI
MELY NI OXTAVIA
JUII'SAI{ BIOIIrcI
F XULT'S
MATEMATIXA DAN II,MU PEI{CEIAIIUAII ALAM
ltltwEngT snNnar,as
?arraltc,
,la
?ertuburtr de ltudar Kabldn
(tlurer)
Roxb) lehn dilotaks di
E@hit
iub"cro;* ri"ioiogi Tmbubm dd Kdhr Jailsa JIII1M Biolosi 9slullzs
Malemalila dn Ilmu l6gdan@ Alm de Laboabnu Biolo Surocft
UniveBitas Andtls Paddg ddi blla FebMi smpai tdi 2010 ?erelitian ini
Penelirim tcntans Peng3n'h Nau.g& teihadaP
Frla Tdse Gdbn (Urc
La
nenesuata ndod€ Etlp€iFen densu mdga rcai. l€nslap vee i&diri dari
{ n jlaru dd 0 u dctu. seba$ ptrulad ad.lal NaMgdo'oo 4b 6J7Iu I,^)
N;E@ :50q jn7.'/r Lu{ (B), Ntue 5000. 187,17- tD tr'r. Nodrar 75io
tqt.tis ru Or Hdil pe;eriu6 rdperlilctla; nucd tidat odbfrkd
p€nsad,h yog ny.b lefna&p pertunbune rarM smbn. tal@ sanbir vmB
tuljl )50o ncmFritnn khduge la.b' {a e" n v E rDBg
l.l L'tf B€llk nsMls,llb
gmbn tm6uk kodalm fmili Rubi&e&, Kceumya
Tmu
urDli
al
pcwam! dalm indutrj bari( indstri pcnyamal kulil- rnuan
sbogai obal
lnlul
l,in
J:J,
nakd
sitib.
anloro
penyakit rcnenlu dan disunalff pula sbasai hahd batu penbuate
pmen dalan ura
adat
di lndia seia scbagai penj€mih pada induslri 3n (Z0n.rc dln
Risfi,hqi, 1991;ihmarel danHad.d. l99l; Sulil,,brno,2000)
Gmbn dengmdus bebmpa konponcn yanu kdckin, asm kateku llnaq
kuerselnr,
Ddm
smbir iluoEsin, tain. pirckat€kol. lilin. lir?d ,i/ dd a[aloid (Nu ir. 2t100)
p€rdasansd salal
katekimya. Unh*
elu
konponen nuru smbn dilentukm Pada
smbn nutn I dm II
kandungan kalelin mininal
tuut adobn 60% dan 50% (Anonin.
2000). Dhampins
kddugm
secd be!t@l_
itu kackin mctulata
Lsdusao utma ddi knard edbir yans menberi hdlmt siEnifikan
dalan
FnCobaI:! (Ndir. 2000 ; Bakhtiar.2005).
Katekin adalan senyawa golonsan ilslonoid
nerabolir sekunder. Dikctahui tumbnhm
ale
yaig
mcrupakon sok,nsai
n€ngtdilkan netabolil sekudd jila
Mbuhan te^ebut berada dalafr keadm stEss akibd adtrya cekanm l{!u unluk
nclindunsi
kondisi yang tidal nensuntmgks, seperli mkamo intssiLas
dirinr! dtri
ehaya maklarj, sunu,
*mgea (filt€r
dan
ss. gdm. an
Ha!,
salinills,
blne kimi4 radi6i.
herbivor
1998).
Mc.utut Lililan (1991), salan satu laktor ydng daFt ncyebabkm
hma
a14u
adalah faktor inlensirls calaya
ydg terlalu lineei allu
slress pada
terlalu lendah- IntensiLas
onaya akan ber!.nsarub pada tcnperatur, keleDbaban, I'aaliras c.h.vo,
lmr
sehs&in rendah inlcnsitas c.haya maka kelenbobo
sddgkm cnpcratu
lanan dm
dipebleh ikli6
md,ndi nedplkan elan
Frkemblngrn dilohbol
smbd
enersr
usur
yes optioal
pidd
b8ei
tkn
udm smldn rndah (Sulandjdi,
Pflbdid mugs dispihs
juCa dap.t memFngdni
udld
dapat
senokin tinesr
2006),
nengmngi inr.Bils ehaya tinrgt,
itlin lai..ra
di$kil8r tmbu!!4 ehineea
basl pe!tumbuhd (F.kal, 1934),
mcrmtn
a
dh8va
sstu laldor penling dalan mcnentu*o p.rtmbuhan
d
dln
oLh hma(1984), banM clhtva m0tanm sbaati
tunbune.
Naunse merupakft ot€matif lntnk nmstitsi inlensitas cahay. yeg lcrLtu
volue kdepalan slinn pemuk@t! noingta*an tetetedidM
sir b6C1 l'lmotl s,]@ kon$n6i bnah kdm n.nins*olku jmtth pdi pcnvedi!
tinssi, mengurdgi
air lanall nade,n jusa
tinsai batans,
*o bdF4dn
16 dau
sehingga
ternade laj! fotosintsis de p€nl.gk 1or
n.mpe'bes ars p€nmsrlpd canry.
(Must@fah, 2006 : Dwidjo$puto.1988).
Pad. !€n€lirie roletrsi
bt4
C
b.bdp^ jais
Ctnm
\at\t
sp (C.da@snb-
*oddia C.edsitusa C.eM. C.wthbi2td d8
C.naqaa) idlnndtq
inlsnsihs n&ned dan didaplikm h6il bshlaintqsihs @ugm
ves dikehc.dati
adllah 50% (I.oriaL 2004). Sedsnsls Djal@ihdijt 093s), Dehkuku p€nclitm
@tul n.nger.lui inl.6ihs
(amd
oahaya
ymg optinal ulutr FlnDbuhm tcnulrt k
tdtuhothiza), din^D la ndil mugm ydg orilitul adlldi 6el"
Sulddidi (2006), fiemberikn musM pada RtuJono
Fnb.ris
n0unsan 80% akm
kelmbrbdn
d@
serPefritu
nenmnld attilibs niosinksis seddgk n kendilGn
meD€bdbks D€nuruna aktivius
nenyebobke p€nul1lm p.n'€Fpdn
tespiGi
sehirysa
usu hm. T.loto linglugm ini aio
neh&u p€mb€ntrkn nel,bolit slonder ebdgai neknim€ p€nahMs s@@
t0
V. Kf,SI]IIPULAI{ DAI\ SAR-4N
Dqi F.elidd ymg telsh dilatulu t€rhldlp "Pogqdr tugo lerhadap
!€nubuha do tada kalelin r6!a tandtu gdbk (Ur.di!: amrt oluter)
Roxb
i
d,p6r
dimbil ldimpula. *basai beribr
:
ffM gmbn ]@g t l,h itibai n berapa int Bitas
rid.k naujul.la peruq ydg nlarl !8ndmgM kalekin
Penmhihd ildi t
oaluya be6.rla
le.tingei didapaikan p!d!
]rded
B yaild
3,630+0,00l 16 %.
5l Sldr
Unnrk pneliti selanjltnya drszrrnk&
del'lq&& poelnje
drd ja8la
war'tu
AndeMrL M.c dd Millcr, E.E. 1914. Forcst cover As A Sole
Efect tn Ptdn Caaopies. J- appl. Ecol, I 1, 691-698.
cMda : Pnnbru
An oin.2OAO. Lapotun fatutu Kecatuttn Panskn'. Koto Bd'a 1999-2000.
(@aran Kolo Baru, Kibnpalcn 50 Kot4 Popisi Sbater. D@t
Aaw{. K.19a2. P.hgoruh Ntuns@ Tefia.lop
?a,a, lAtuhis
hryEo€a€3
l.). T6is
Pe
S{i
nttuhth.!dh PtoduLn Kac s
a Biolosj. IMIIA. ttNAND.
Pad s
Azin4 F. M.H. Abbs., H&i2,1.
1995. Ptos?eL Pahihgkatan
Mttu GMbit Meldlti
Caru Pengolahn t@E ditalatkan Psrzni. Prusiding SeniM Aso
nenuju tanun 2020. Folullas Penanian P€rnepi Suntled Bmi.
lldclri
Barduit. vm Da a;tk n. 1994. Flo/a oJ J6. (Spemdoprrtk\
yolune
ttBishea SinL[ Manendra Pa] Si.str 2l A, Nq Dolhi. rndia
oat)
Backer. C.A,
_
Batiri{, A. 200s..Pore6i &rrNa Bth1" llln t:laeohnd Schtgoi Ohrt lan
(oMs.t. Pidalo Pengukuhm Seba€si Guru Besr Tebr ddrd tlnr Fdn6i
pad. Falulras Marebadka dm llmu ?cnsctahan
ls
Univc$ibs
^rdalN.
Balhtir,
A, l99l
Madiur
IaMh
Pedasarc Peng@pol Gmbir
Ga bir, Makalah Pcnarm
di (cmrlan
p.hi
ddn
Pmgkals Kab. 50 Kol{ 29
l0
Novenbci I991 . FMPA Univ€Fits Andals. bal 2
Balai
ldomdi Perteim Smalcla B{ar.
Garrtr DeFnencn Pcrlanid
1995. Penuu&ah dan P.ngnuhan
40[n1
k
Benlon, A. H dd V.E. Wem*
1916. Field Biologr' dtul E olug
Tala Mc. Graw hiu Publishine Compmy Lld Ncw Dclhi
fhitk! Ellilion.
ajorknd, O. Da Hologrft. P. 1963. Adlplasi of dre Pholosynl€rio aplslrus $
light intedty in e@gTes Fon €xpo*d ad sbadc bditnl . Planr Phtsiol. 16.
run*ia eMtL
Ro{b) A Dicii.nary
Pmducls ofL\e Malay Penj.uld Llndon
Burkiil, Il-1. 1995. Ca,bjl
.r &€ Fsnomio
Bntujll,1.H- 1996. Dictiotuty of ttt E omhc Ptodtci of Mala! epicathcctu a"l d
.dechin by colutu .bowetaPhr. J. of Adc. Fod chh. ran/r'c6. pn