188425848 Humanities Journal of Education 4

UNIVERSITY OF THE HUMANITIES

HUMANITIES JOURNAL

OF EDUCATION

¹ 04 (2013)

ÃÀÐ×ÈÃ

4

12 18

22

33 36 40

Í. Îþóíöýöýã

Àêàäåìèê ñî¸ë áà ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýëä òàâèãääàã íèéòëýã øààðäëàãóóä

×.×îéñàìáà

Ýðäýìòíèé ÷àíñààã ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñ èëòãýõ íü

Ñ.Áàò÷èìýã

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë õýâë¿¿ëýõýä áàðèìòëàõ îëîí óëñûí íèéòëýã ñòàíäàðò, øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä

À.Àìàðæàðãàë

Áàãøèéí õºãæèë: Îþóòíû ìýäëýã, óð ÷àäâàðûã ¿íýëýõ àñóóäàë

Ý.Óíäðàà

Òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí ñóðãàëòûí ýíãèéí à÷ õîëáîãäîë

Ä.Äàãèéìàà, Á.Ò¿âøèíòºð

Òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí ñóðãàëò-Google Drive

ÕÈÑ-èéí õýìæýýíä ìºðäºãäºõ Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýë áîëîâñðóóëàõ ñòàíäàðò

ÐÅÄÀÊÖÈÉÍ ÇÓÐÂÀÑ

“Humanities journal of education” ñýòã¿¿ëèéí 4 äýõ äóãààðûã òà á¿õýíä õ¿ðãýæ áàéíà. Áèä ñóäàëãààíû àæèë áè÷èæ áóé áàãø íàðò çîðèóëàí îëîí óëñûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýëä òàâèãääàã íèéòëýã øààðäëàãà, àêàäåìèê ñî¸ëûí òóõàé, ýðäýìòíèé ÷àíñààã èëòãýäýã ýøëýë, ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñèéí òóõàé, îþóòíû ìýäëýã ÷àäâàðûã ¿íýëýõ Áë¿¿ìèéí Òàêñîíîìè áîëîí áàãøèéí õºãæëèéí Êóãåëèéí çàãâàðûã òàíèëöóóëæ áàéíà. ̺í ÕÈÑ-èéí Çàõèðãààíû çºâëºëèéí õóðëûí ýíý îíû 9 ä¿ãýýð ñàðûí 30-íû ºäðèéí øèéäâýðèéí äàãóó “Òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí áîëîí Å ñóðãàëòûí õýðýãëýãäýõ¿¿í áýëòãýõ, õýðýãëýýíä îðóóëàõ òóõàé”çàõèðëûí òóøààë ãàðñàí áèëýý. ¯¿íòýé õîëáîãäóóëàí òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí ñóðãàëòûí òóõàé, ýíý ñàëáàðò òåõíèê òîíîã òºõººðºì溺ñ èë¿¿òýé èíòåðíåòèéí ñ¿ëæýý, ïðîãðàì õàíãàìæèéã ò¿ëõ¿¿ àøèãëàæ áàéãàà ó÷èð Google drive-ã õýðõýí àøèãëàõ òóõàé áîëîí “ÕÈÑ-èéí õýìæýýíä ìºðäºõ Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýë áîëîâñðóóëàõ ñòàíäàðò”-ûã áàãø íàðòàà çîðèóëæ áàéíà.

Óíøèã÷ òà á¿õýí ñýòã¿¿ëä íèéòëýãäñýí á¿õèé ë íèéòëýëèéã á¿ðýí ýõýýð íü ìàíàé ñýòã¿¿ëèéí www.uhresearch.net öàõèì õóóäàñíààñ óíøèõ áîëîìæòîé.

ÕÈÑ-èéí áàãø, ñóäëàà÷ òà á¿õýí ìàíàé ñýòã¿¿ëýýð äàìæóóëàí ñóðãàëò, ýðäýì øèíæèëãýýíèé òàëààðõ øèíý ñàíàà, ñóäàëãàà, òóðøëàãàà õóâààëöàõ áîëîìæòîé ãýäãèéã äàõèí ñàíóóëæ áàéíà.

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë áè÷èæ, òóõàéí ñàëáàðûí òýðã¿¿ëýã÷ ñýòã¿¿ëä íèéòë¿¿ëýõ íü ýðäýìòýí ñóäëàà÷èä õèéãýýä ìàãèñòðàòóð, ä î ê ò î ð à í ò ó ð ò ñ ó ð à ë ö à æ á ó é îþóòíóóäûí õóâüä ÷óõàë àñóóäàë áèëýý. Ò¿¿í÷ëýí îëîí óëñûí ò¿âøèíä ý ð ä ý ì ø è í æ è ë ã ý ý í è é º ã ¿ ¿ ë ý ë ä òàâèãääàã øààðäëàãà íü àêàäåìèê ñî¸ëûã ñóðàëöàõ, ýíý òàëààð ºðãºí îéëãîëòòîé áàéõûã øààðäàæ áóé íýã õýëáýð òóë ýíý óäààãèéí äóãààðò àêàäåìèê ñî¸ë áà ýðäýì øèíæèëãýýíèé º ã ¿ ¿ ë ý ë ä ò à â è ã ä à õ í è é ò ë ý ã ø à à ð ä ë à ã û í ò à ë à à ð º ã ¿ ¿ ë ý õ è é ã çîðèëîî.

ÒÀÍÈËÖÓÓËÃÀ

Ñóäëàà÷èä ººðèéí ñóäàëãààíû àæëûí ¿ð ä¿í, îëîëò, íýýëòèéã áóñàäòàé õóâààëöàõûí òóëä ºã¿¿ëýë õýëáýðýýð îëîí íèéòýä ò¿ãýýõ øààðäëàãàòàé áîëäîã. Òèéìýýñ îëîí óëñûí õýìæýýíä õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ñýòã¿¿ë¿¿ä ñóäëàà÷äûí ºã¿¿ëýë, ñóäàëãààíû àæëûã õ¿ëýýí àâàõäàà á¿òýö, çàãâàðûí òóõàéä òîäîðõîé øàëãóóðóóäûã áîëîâñðóóëàí ãàðãàñàí áàéäàã. ªºðººð õýëáýë ñóäëàà÷èä ººðñäèéí áè÷ñýí ºã¿¿ëëèéã òóõàéí ñýòã¿¿ëèéí øàëãóóðò íèéö¿¿ëýõ çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé áîëäîã. Òýäãýýð íèéòëýã øàëãóóðóóä íü çºâõºí ñýòã¿¿ë¿¿äèéí õ¿ðýýíä ÿðèãäàõ àñóóäàë òºäèéõýí áóñ åðººñ ñóäëàà÷èä çàéëøã¿é ýçýìøñýí áàéõ ¸ñòîé ¸ñ ñóðòàõóóí, ÷àäâàð, ìýäëýãèéí òóõàé öîãö îéëãîëò þì. Ó÷èð íü ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëä õýâë¿¿ëýõ ºã¿¿ëýë íü òóñãàé çàãâàð, áàðèìòàëäàã

ÀÊÀÄÅÌÈÊ ÑÎ¨Ë ÁÀ ÝÐÄÝÌ

ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÈÉ ªÃ¯¯ËÝËÄ ÒÀÂÈÃÄÄÀÃ

ÍÈÉÒËÝÃ ØÀÀÐÄËÀÃÓÓÄ

Í. Îþóíöýöýã,

Õýë ñî¸ëûí ñóðãóóëèéí áàãø, äîêòîð

æóðàìòàé, ò¿¿ãýýð äàìæóóëæ àêàäåìèê îð÷èíä ìºðäºõ äýã æàÿãèéã áèé áîëãîäîã þì. Ñóäëàà÷èä ñóäàëãàà øèíæèëãýýíèé àæèë õèéæ ã¿éöýòãýõèéí çýðýãöýý ººðèéí îð÷èíä àêàäåìèê ñî¸ëûã áèé áîëãîæ, ò¿¿íèéã áóñàä ñóäëàà÷èä áîëîí îþóòíóóäàä äàìæóóëæ áàéäàã. Àêàäåìèê ñî¸ëûí îð÷èíä ÿðèãäàõ àñóóäëóóäûã àâ÷ ¿çüå. I. Îþóíû á¿òýýëèéã õ¿íäýòãýõ ¿çýë

áà ñóäëàà÷èéí ¸ñ ç¿é

Áóñäûí îþóíû á¿òýýëèéã õ¿íäýòãýõ íü ñóäëàà÷ õ¿íèé áàðèìòëàõ ¸ñ ç¿éí íýã õýìæ¿¿ð áèëýý. Òèéì ÷ ó÷ðààñ ñóäëàà÷ íü áóñäûí îþóíû á¿òýýëä õ¿íäýòãýëòýé õàíäàõ îéëãîëòûã ýçýìøèæ, ò¿¿íèéã ìºðäëºã áîëãîõ íü çàéëøã¿é þì.

Ýíý òàëûí ìýäëýãèéã äýýä áîëîâñðîë ýçýìøèæ áóé õýí á¿õýí èõ ñóðãóóëüä îðñîí öàãààñ ýõëýí ñóðàëöàæ óëìààð äàäàë áîëãîõ õýðýãòýé. Äýëõèéí òýðã¿¿ëýã÷ èõ ñóðãóóëèóä øèíýýð ýëñýæ áóé îþóòíóóäàä áóñäûí îþóíû á¿òýýëèéã õýðõýí õ¿íäýòãýí ¿çýõ, òýäãýýðýýñ õýðõýí èøëýë õèéõ çýðýã íàðèéí çààâàð÷èëãààã òóñãàé õè÷ýýëýýð îëãîæ, ãàðûí àâëàãà áýëòãýæ ãàðãàñàí áàéäàã. Ýë àñóóäàëä èéíõ¿¿ à÷ õîëáîãäîë ºãñºíººð ñóðàëöàã÷äàä òàâèãäàõ àêàäåìèê ò¿âøèíèé øààðäëàãà æèíõýíý óòãààð õýðýãæèæ òóõàéí ñóðãóóëèéí ñóðàëöàã÷èä îþóíû á¿òýýëèéí ¿íý öýíèéã ýðòíýýñ îéëãîæ àâäàã áàéíà.

Õàðèí ìàíàé èõ, äýýä ñóðãóóëèóäûí ò¿âøèíä ñóðàëöàã÷äûí îþóíû á¿òýýëä õàíäàõ ìýäëýã òóí

òààðóó áàéíà ãýæ ñóäëàà÷èéí õóâüä ¿çäýã. Æèøýýëáýë: Áèå äààëòûí àæèëä àøèãëàñàí íîìíû æàãñààëòûã çºâ õèéæ ñóðààã¿é, áóñäûí á¿òýýëýýñ ¿ã, ºã¿¿ëáýðèéã èøëýë õèéëã¿éãýýð øóóä õóóëàí áè÷äýã çýðýã àêàäåìèê ñî¸ëûí ýíãèéí îéëãîëò áàéõã¿é áàéãàà íü õàðàìñàëòàé. Ãýâ÷ ýíý áàéäëûã çàëðóóëæ àêàäåìèê ñî¸ëûã áèé áîëãîõûí òóëä áàãø, ñóäëàà÷èä ìàíëàéëàõ ó÷èðòàé. Òèéì ÷ ó÷ðààñ ñóäëàà÷ ìèíèé áèå ººðèéí çààæ áóé àíãèéí îþóòíóóäàä ýíý òàëûí ìýäëýã îëãîõîîð õè÷ýýõèéí çýðýãöýý áóñàä ñóðàëöàã÷äàä õýðýã áîëîõ òóë á¿òýýëèéí æàãñààëò, èøëýë õèéõ îëîí óëñàä õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ñòàíäàðòóóäûí òàëààð ýíä ºã¿¿ëýõèéã çîðèëîî.

Ñóäëàà÷èä ìýäýýëëèéã îëîí òàëûí ýõ ñóðâàëæààñ îëæ àâ÷ òýäãýýðèéã õàðüöóóëæ, ¿íýëýõ çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé òóëãàðäàã. ͺ㺺 òàëààñ ñóäàëãààíû àæèë ãýäýã äàí ãàíö ñóäëàà÷èéí ¿çýë áîäîë, îëîëòîîð á¿òýýãäýõ íü õàíãàëòòàé áóñ þì. Ó÷èð íü àêàäåìèê ò¿âøèíä á¿òýýãäýæ áóé á¿òýýë á¿õýí òîäîðõîé îíîë, çàð÷èì áàðèìòëàõ, òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûí çàðèì îéëãîëòûã ººð ºíöºãººñ õàðæ áè÷ñýí áóñàä ñóäëàà÷äûí á¿òýýëòýé çýðýãö¿¿ëýí àíàëèç õèéõ, ñòàòèñòèê ìýäýý, ìýäýýëëèéã æèøýý áîëãîí îðóóëàõ øààðäëàãàòàé áàéäàã. Òèéì ÷ ó÷ðààñ ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë, ñóäàëãààíû àæëóóä îíîëûí õýñýãòýé áàéæ, ò¿¿ãýýð äàìæóóëàí ººðèéí áè÷èæ áóé ñàíààã áàðèìòæóóëäàã áèëýý. Àêàäåìèê îð÷íû ýë øààðäëàãà íü ñóäëàà÷èéã áóñäûí á¿òýýëòýé õàðüöàõ àðãà áàðèëûã ýçýìøèõ ¸ñòîé ãýäãèéã àëõàì òóòàìä ñàíóóëæ áóé õýðýã. Òèéìýýñ ñóäëàà÷èä íýí òýðã¿¿íä èøëýë ç¿¿ëò õýðõýí õèéõ òàëààð õàíãàëòòàé ìýäëýãòýé áàéõ ¸ñòîé.

Îëîí óëñûí ò¿âøèíä èøëýë ç¿éëò õèéõ äàðààõ çàãâàðóóä ºðãºí õýðýãëýãääýã áàéíà. Ýäãýýð çàãâàðóóä íü íàðèéâ÷èëñàí îëîí çààëòóóäààñ á¿ðääýã, öîãö îéëãîëò áºãººä õýðýâ òóõàéí á¿òýýë íü

· Ãàíö çîõèîã÷òîé áîë

· Õî¸ðîîñ òàâàí çîõèîã÷òîé áîë · Çóðãààãààñ äîëîîí çîõèîã÷òîé áîë · Íýã çîõèîã÷èéí ººð ººð îíóóäàä

á¿òýýñýí á¿òýýë áîë

· Ýëåêòðîí õýëáýð á¿õèé íîì áîë · Õÿíàí òîõèîëäóóëñàí á¿òýýë áîë · Ñýòã¿¿ë áîë

· Ñîíèíä íèéòëýãäñýí á¿òýýë áîë · Çàñãèéí ãàçðûí òàéëàí, ìýäýýëýë

áîë

· Ëåêöèéí ìàòåðèàë áîë · Öàõèì õóóäàñ áîë · ßðèëöëàãà áîë

õýðõýí èøëýë õèéõ, àøèãëàñàí á¿òýýëèéí æàãñààëòàä õýðõýí áè÷èõ çýðýã îëîí çààëòûã áàãòààñàí ãàðûí àâëàãóóä áîëîâñðóóëñàí áàéäàã áºãººä òýäãýýðò öýã, òàñëàë, õàøèëò, õààëò, òîäîðõîéëîõ öýã çýðýã íü îíöãîé ¿¿ðýãòýé õýðýãëýãääýã.

APA Referencing and Citation Style1

Àìåðèêèéí ñýòãýë ñóäëàëûí íèéãýìëýãýýñ ãàðãàñàí ýíýõ¿¿ çàãâàð íü íèéãýì, õ¿ì¿¿íëýãèéí øèíæëýõ óõààíû á¿òýýëä èë¿¿òýé õýðýãëýãääýã. Ò¿¿í÷ëýí áèçíåñ, ýäèéí çàñãèéí ÷èãëýëýýð áè÷èãäñýí á¿òýýëä ÷ õýðýãëýãäýõ íü áèé. Åðºíõèé人 ýíý çàãâàðûã “çîõèîã÷-îí ñàð”-ã èë¿¿ àíõààðäàã çàãâàð ãýæ íýðëýäýã. APA çàãâàðààñ çàðèì íýã æèøýýã àâ÷ ¿çüå.

Ýõ áè÷âýðò èøëýë àâàõàä:

Çîõèîã÷èéí á¿òýýëýýñ àâñàí ºã¿¿ëáýðèéí àðä çîõèîã÷èéí îâîã, á¿òýýëèéí õýâëýãäñýí îí, õóóäñûí äóãààðûã áè÷íý.

... (Halliday, 1987, p.20)

Ýñâýë çîõèîã÷èé㠺㿿ëáýðò îðóóëæ áè÷íý:

Halliday (1987) proposed that … Àøèãëàñàí á¿òýýëèéí æàãñààëòàä: Á¿òýýëèéí æàãñààëòàä çîõèîã÷èéí íýðèéã áóñ îâãèéã ¿ñãèéí äàðààëàë áîëîí á¿òýýëèéí õýâëýãäñýí îíû äàðààëëààð áè÷äýã:

Carr, W., & Kemmis, S.(1986). B e c o m i n g c r i t i c a l : E d u c a t i o n knowledge and action research. London, England: Falmer Press. Fullan, M. (1996). The new meaning of educational change. London, England: Cassell.

Harvard Referencing Style

Ýäèéí çàñàã, èíæåíåðèéí ÷èãëýëèéí á¿òýýëä èë¿¿òýé õýðýãëýãääýã ýíýõ¿¿ çàãâàð íü çîõèîã÷ áîëîí õýâëýãäñýí îíûã ò¿ëõ¿¿ õàðóóëäàã çàãâàð þì. Çàðèì æèøýýã àâ÷ ¿çâýë:

Ýõ áè÷âýðò èøëýë àâàõàä:

Çîõèîã÷èéí á¿òýýëýýñ àâñàí ºã¿¿ëáýðèéí àðä çîõèîã÷èéí îâîã, á¿òýýëèéí õýâëýãäñýí îí, õóóäñûí äóãààðûã áè÷íý.

... (Halliday 1987, p.20)

Çîõèîã÷èé㠺㿿ëáýðò îðóóëæ áè÷âýë:

Halliday (1987, p.20) proposed that … Àøèãëàñàí á¿òýýëèéí æàãñààëòàä: Çîõèîã÷èéí íýðèéí ¿ñãèéí äàðààëàë áîëîí á¿òýýëèéí õýâëýãäñýí îíû äàðààëëààð:

Cochrane, A 2007, Understanding urban policy: critical approach, Blackwell Publishing, Malden, MA. Finkelman, AW 2006, Leadership a n d m a n a g e m e n t i n n u r s i n g, Pearson Hall, Upper Saddle River, NJ.

Vancouver Style

Àíàãààõ óõààí, õèìè, áèîòåõíîëîãèéí ñàëáàðûí á¿òýýëä èë¿¿

õýðýãëýãääýã ýíýõ¿¿ çàãâàð íü òîîí ñèñòåìèéã õýðýãëýäýã.

Ýõ áè÷âýðò èøëýë àâàõàä: Butler1 highlighted ……

Àøèãëàñàí á¿òýýëèéí æàãñààëòàä: Çîõèîã÷èéí îâîã, íýðèéí ýõíèé ¿ñýã, íîìíû íýð, õýâëýñýí ãàçàð, õýâëýã÷, õýâëýëòèéí îí.

Butler SW. Secrets from the Black Bag. London: The Royal College of General Practitioners; 2005. Cheers B, Darracott R, Lonne B. Social care practice in rural communities. Sydney: The Federation Press; 2007.

MLA style2

Õ¿ì¿¿íëýã, óòãà çîõèîëûí ÷èãëýëèéí á¿òýýë¿¿äýä èë¿¿ õýðýãëýãääýã çàãâàð þì.

Ýõ áè÷âýðò èøëýë àâàõàä:

This concern has been expressed (Dover 118-21).

Àøèãëàñàí á¿òýýëèéí æàãñààëòàä: Ýíýõ¿¿ çàãâàð íü çîõèîã÷èéí îâîã, çîõèîã÷èéí íýð, íîìûí íýð, õýâëýñýí ãàçàð: Õýâëýã÷, õýâëýãäñýí îí, õýâëýëòèéí õýðýãñýë. Ýíý çàãâàðààð çîõèîã÷èéí íýðèéã áè÷èõýä äàðààõ ä¿ðìèéã áàðèìòàëíà. ¯¿íä:

Íýã çîõèîã÷: Îâîã + Íýð Õî¸ð çîõèîã÷òîé áîë:

Îâîã + Íýð áà Íýð + îâîã Ãóðâàí çîõèîã÷òîé áîë:

Îâîã + Íýð, Íýð +Îâîã áà Íýð + Îâîã

Ãóðâàí çîõèîã÷îîñ îëîí áàéâàë: Nabokov, Vladimir. Lolita. New York: Putnam, 1995. Print.

Cross, Susan, and Christine Hoffman. Bruce Nauman: Theaters o f E x p e r i e n c e . New York: Guggenheim Museum; London: Thames & Hudson, 2004. Print.

Äýýðõ çàãâàðóóä íü øèíæëýõ óõààíû á¿òýýë, ºã¿¿ëýëä ò¿ãýýìýë õýðýãëýãääýã çàãâàð áºãººä ñóäëàà÷ òóõàéí ñàëáàðûí îíöëîãîîñ õàìààð÷ ýäãýýð çàãâàðààñ ñîíãîõ õýðýãòýé áîëíî. Ñóäëàà÷ íü ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë íèéòë¿¿ëýõèéí òóëä òóõàéí ñýòã¿¿ëèéí ãàçàð ÿìàð çàãâàðûã øààðäàæ áóéã òîäðóóëñíû ¿íäñýí äýý𠺺ðèéí áè÷ñýí ºã¿¿ëëèéã òýðõ¿¿ çàãâàðò íèéö¿¿ëýí õýëáýðæ¿¿ëíý.

II. Àêàäåìèê îð÷èí äàõü ñóäëàà÷èéí ¿¿ðýã, õàðèóöëàãà

Àêàäåìèê îð÷èí íü ñóäàëãàà øèíæèëãýýíèé àæèë õèéõ, òýäãýýðèéã õýâëýí íèéòëýõ òàëààð òîãòñîí ä¿ðýì æóðàì, øàëãóóðòàé áàéäàã. Òýäãýýðèéã äàãàæ ìºðäºõ íü ñóäëàà÷èéí ¿¿ðýã áèëýý. Ýíý íü íýã òàëààñ ñóäëàà÷ àëèâàà ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëèéí ä¿ðýì, æóðìûã äàãàæ áóé ìýò áîëîâ÷ íºãºº òàëààñ ººðèéí áè÷ñýí ºã¿¿ëýë, íèéòëýëèéí õ¿ðýýíä õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ ¸ñòîé ãýäãèéã áàòàëãààæóóëæ áóé õýðýã þì. Ñóäëàà÷èéí ¿¿ðýã, õàðèóöëàãûí òàëààð æèøýý áîëãîí Àâñòðàëèéí Ñèäíåé èõ ñóðãóóëèéí áàðèìòàëäàã çàðèì ä¿ðìèéã àâ÷ ¿çüå. Ñèäíåé èõ ñóðãóóëü îþóòíóóääàà “Academic honesty” áóþó àêàäåìèê îð÷èíä ñóäëàà÷èéí ¿íýí÷, õàðèóöëàãàòàé áàéõ ¿¿ðãèéã ñóðãàäàã. Ýíý îéëãîëòûí õ¿ðýýíä áóñäûí á¿òýýëýýñ ººðèéí ñóäàëãààíû àæèëä àøèãëàñàí òîõèîëäîëä ò¿¿íèéãýý õýðõýí áàðèìòæóóëàí òóñãàæ ºãºõ ÷àäâàðûã îëãîäîã. Èíãýõäýý ñóðàëöàã÷èä íü èøëýë, ç¿éëò õèéæ ñóðàõ, àêàäåìèê ñî¸ë ò¿¿íä ñóäëàà÷äûí õ¿ëýýõ ¿¿ðýã, õàðèóöëàãûã îéëãîæ àâàõ õýðýãòýé áîëäîã.

ͺ㺺 òàëààñ øèíýýð ýëñýí îðñîí îþóòíóóäûí òóõàéä “Avoiding plagiarism” áóþó áóñäûí á¿òýýëýýñ

õóóëáàðëàõ àñóóäëààñ õýðõýí áîëãîîìæëîõ òàëààð ñóðãàëòûã çîõèîí áàéãóóëäàã. Òóõàéí ñóðãàëòûí õ¿ðýýíä õýðõýí èøëýë õèéõ òàëààð (referencing and citations), áóñäûí á¿òýýë äýõ ºã¿¿ëáýðèéã ººðèéí ¿ã, îéëãîëòîîð õýðõýí áè÷èõ (paraphrasing) çýðýã ÷àäàìæóóäûã ýçýìø¿¿ëýõèéã çîðüäîã. Ìºí ººðèéí ñóðãóóëèéí âýá ñàéòàä äýýðõ àñóóäëóóäûí òàëààð çààæ ñóðãàñàí âèäåî áè÷ëýã¿¿äèéã áàéðëóóëñàí áàéäàã. Ò¿¿í÷ëýí “endnote” ãýñýí ïðîãðàìûã îþóòíóóäàä ¿íýã¿é õýðýãëýõ áîëîìæ îëãîäîã. Ýíýõ¿¿ ïðîãðàìûí õ¿ðýýíä îþóòíóóä ººðèéí óíøèæ ñóäàëñàí ºã¿¿ëýë, íîì ñóðàõ áè÷ãèéã ôàéë áîëãîí õàäãàëæ, áèå äààëòûí òºãñãºëä òóñ ïðîãðàì àøèãëàñàí ìàòåðèàëûí æàãñààëòûã àâòîìàòààð òóõàéí çàãâàðûí õ¿ðýýíä áýëòãýæ ºãäºã. Ò¿¿í÷ëýí “turnitin” ïðîãðàìûã àøèãëàõ áîëîìæèéã îþóòíóóäàä îëãîäîã. Èíãýñíýýð îþóòíóóä ººðñäèéí áè÷èæ áóé áèå äààëòûã òóõàéí ïðîãðàìä îðóóëæ áóñäûí ìàòåðèàëààñ àâñàí ºã¿¿ëáýð çààñàí õýìæýýíýýñ èõýäñýí ýñýõèéã øàëãàäàã.

Ýíý ìýòýýð Ñèäíåé èõ ñóðãóóëü íü îþóòíóóääàà àêàäåìèê ¿¿ðýã õàðèóöëàãûã ñàéòàð îéëãóóëæ, á¿õèé ë áîëîìæîîð õàíãààä ýðãýýä õàðèóöëàãûí òîãòîëöîîã õàòóó áàðèìòàëäàã. Òóñ èõ ñóðãóóëèéí îþóòíóóä ººðèéí ã¿éöýòãýñýí äààëãàâðûí õàìò òóñãàé çàãâàð á¿õèé í¿¿ð õóóäñûã áºãëºæ ºãäºã. Ýíý íü òóõàéí ñóðàëöàã÷ ýíýõ¿¿ àæëûã ã¿éöýòãýõäýý ñóäëàà÷èéí ¸ñ ç¿éòýé áàéæ, ìºðäºõ ¸ñòîé æóðìûã äàãàñàí áºãººä ¿¿íýýñ ¿¿äýí ãàðàõ á¿õ õàðèóöëàãûã õ¿ëýýõ áîëíî õýìýýí ººðèéí ãàðûí ¿ñãèéã çóðæ áàòàëãààæóóëäàã.

Èéìýýñ áèä ÷ ººðèéí ñóðãóóëü, îþóòíóóäàä ýíý òàëûí ìýäëýãèéã

îëãîæ, ýðòíýýñ ñóäëàà÷èéí ¿¿ðýã, õàðèóöëàãûã óõàìñàðëóóëæ ñóðãàõ õýðýãòýé áàéíà.

III. Îëîí óëñûí ñýòã¿¿ë¿¿äèéí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýëä òàâèõ

íèéòëýã øààðäëàãà

Îëîí óëñûí ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ë¿¿ä ñóäëàà÷èéí ¿¿ðýã õàðèóöëàãà, àêàäåìèê ñî¸ëûí òàëààð áàðèìòàëäàã çàð÷èìòàé áºãººä ñóäëàà÷èä òýðõ¿¿ øàëãóóðóóäûã ìºðäëºã áîëãîí àæèëëàõ ¸ñòîé. Òèéìýýñ ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëèéí õ¿ðýýíä òàâèãääàã íèéòëýã øàëãóóðóóäûí òóõàé ýíä àâ÷ ¿çüå.

Ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëä ºã¿¿ëýë íèéòë¿¿ëýõèéí òóëä ñóäëàà÷ íü òóõàéí ñýòã¿¿ëèéí ç¿ãýýñ òàâèõ ¿íäñýí øààðäëàãóóäûí õ¿ðýýíä ººðèéí ¿çýë ñàíàà, îëîëò, ä¿ãíýëòèéã õýðõýí õýëáýðæ¿¿ëýõ òàëààð áîäîëöîõ õýðýãòýé áîëäîã. Îëîí óëñàä õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ñýòã¿¿ë¿¿äèéí òóõàéä äàðààõ ¿íäñýí îéëãîëòóóäûã àíõààð÷ ¿çýõ õýðýãòýé.

À. ªã¿¿ëëèéí õýìæýý

Èõýíõ ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ë¿¿ä ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëëèéã 7000-10000 ìÿíãàí ¿ãòýé áàéõûã øààðääàã. Òèéìýýñ ºãºãäñºí õýìæýýíä ººðèéí áè÷ñýí ºã¿¿ëëèéã áàãòààæ ºãºõèéí òóëä õÿíàõ, çàñâàðëàõ, òîâ÷ëîõ çýðãýýð öàã ãàðãàí àæèëëàõûí õýðýãòýé áîëíî. Á. Õýë íàéðóóëãà

Ñóäàëãàà øèíæèëãýýíèé àæëûí ¿ð ä¿íã òàíèëöóóëàí áè÷èõýä ýõíèé ¿åä çîõèîã÷ òºâòýé áàéõ õàíäëàãàòàé áàéõ íü áèé. Ãýâ÷ ýðäýì øèíæèëãýýíèé ñýòã¿¿ëä íèéòë¿¿ëýõèéí òóëä òóõàéí áè÷ëýãèéã óíøèã÷ òºâòýé áîëãîí ººð÷ëºõ íü íýí òýðã¿¿íèé øààðäëàãà þì. ªºðººð õýëáýë áè÷ñýí ºã¿¿ëýë òàíü áóñäàä õýðõýí óíøèãäàæ, õýðõýí îíîâ÷òîé

îéëãîëòûã óíøèã÷äàä õ¿ðãýõèéã áîäîëöîõ ¸ñòîé. Ò¿¿í÷ëýí ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ë¿¿ä ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëëèéí àãóóëãà, ñóäàëãààíû àðãàç¿éã îíöãîé àíõààðàõûí çýðýãöýý õýë íàéðóóëãûã èõýä àíõààð÷ ¿çäýã. Òèéì ÷ ó÷ðààñ ºã¿¿ëëèéã àêàäåìèê ò¿âøèíèé õýë íàéðóóëãàòàé áàéõûã øààðäàíà.

B. Çàãâàð

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë íü øèíæëýõ óõààíû ñóäàëãààíû àæèë áîëîõûí õóâüä òîäîðõîé çàãâàðòàé áàéäàã. Ýíý íü èøëýë, ç¿¿ëò õèéõ ÿìàð çàãâàðûã áàðèìòàëæ áàéãààãààð èëýðíý. Òèéìýýñ ºã¿¿ëýë íü òóõàéí ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ë ÿìàð çàãâàð øààðäàæ áàéãààãààñ õàìààð÷ ºìíº äóðüäñàí çàãâàðóóäûí àëü íýãèéã áàðèìòëàõ áîëíî.

Ã. Á¿òýö

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëëèéí á¿òýö òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûí îíöëîãîîñ õàìààð÷ ººð áàéäàã. Ãýâ÷ íèéòëýã ìºðääºã á¿òýö ãýæ áèé. ¯¿íä:

· Õóðààíãóé (Abstract) · Òàíèëöóóëãà (Introduction) · Õîëáîãäîõ á¿òýýë¿¿äèéí òàëààð

ñóäàëæ ¿çñýí òîéì (Literature review)

· Ñóäàëãààíû àæëûí àðãàç¿é (Methods)

· ¯ð ä¿í (Results)

· Öààøèä ñóäëàõ àñóóäëóóä (Further discussion)

· Ä¿ãíýëò (Conclusion) · Íîìç¿é (Reference)

Ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëèéí ç¿ãýýñ ºã¿¿ëëèéí çàãâàð áîëîí õýìæýýã äàðààõ áàéäëààð íàðèéâ÷ëàí àâ÷ ¿çäýã:

Ýíýõ¿¿ á¿òöèéí õ¿ðýýíä çàðèì íýã îéëãîëòûã òîäðóóëáàë:

Õóðààíãóé

Àáñòðàêò áóþó òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûí õóðààíãóé íü òîâ÷ òîäîðõîé áàéñíààð óíøèã÷äàä åðºíõèé ìýäýýëëèéã ºã÷ óëìààð öààøèä ñîíèðõîí óíøèõ ñýäëèéã òºð¿¿ëäýã. Ò¿ëõ¿¿ð ¿ãèéí òóõàéä áîë ñàëáàðûí îíöëîãîîñ õàìààð÷ òîäîðõîé íýð òîìú¸î õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé áàéõ áà òýäãýýðèéã óíøèã÷äàä òîâ÷ òàéëáàðëàõ íü ç¿éòýé þì.

Òàíèëöóóëãà

Òàíèëöóóëãà õýñãèéã áè÷èõýä äàðààõ 6-í äàðààëëûã àíõààð÷ áè÷âýë èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé.4

1. Òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûí ñýäýâ áîëîí ò¿¿íèé àãóóëãûã òîäîðõîéëîí áè÷íý.

2. Ñýäâýý òàíèëöóóëñíû äàðàà òóñ ñýäâèéí àêàäåìèê áîëîí ïðàêòèê à÷ õîëáîãäëûã òàéëáàðëàíà. 3. Òóõàéí ñýäâèéí õ¿ðýýíä ºìíº íü

áè÷èãäñýí ÷óõàë á¿òýýë¿¿äèéí òàëààð òîéìëîí ºã¿¿ëíý. Èíãýõäýý èøëýë ç¿¿ëòèéã çºâ, îíîâ÷òîé õèéæ ºãºõ õýðýãòýé. 4. Ñýäýâòýé õîëáîîòîé ÷óõàë

á¿òýýë¿¿äýä äóðüäààã¿é îðõèãäñîí ýñâýë òóõàéí îéëãîëòûã ººð ºíöºãººñ àíõààð÷ áè÷ñýíèéã ñóäëàà÷ ººðèéí ñóäàëãààíû àæëààð õýðõýí èëð¿¿ëæ, ñóäàëñàí òàëààð áè÷íý. Õ¿ñíýãò-13

Title 8-15words

Abstract 200-250 words

Key words 6-8 key words

Introduction 500-1000 words

Literature review 1000-2000 words

(alternatively: Background, conceptual development or conceptual framework)

Methods (Alternatively: Measurement) 500-1000 words Sampling

· Target population and research work · Sampling Respondent profile

Data collection

· Data collection methods

Measures (alternatively: Measurement)

Results (Alternatively, Findings) 1000-1500 words · Descriptive statistics (Alternatively: Preliminary analysis) · Hypothesis testing (Alternatively: Inferential statistics)

Discussion 1000-1500 words

· Summary of findings · Managerial implications · Limitations

· Recommendations for future research

Total 4000-7000 words

3 _{Kotze, T. Typical structure of an academic article reporting the findings of a quantitative study} 4 _{Perry et al., 2003}

5. Ýöýñò íü òóõàéí ºã¿¿ëëèéí ¿ëäñýí õýñãèéí á¿òöèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéã áè÷íý.

Ýíýõ¿¿ äàðààëëààð òàíèëöóóëãà õýñãèéã áè÷ñýíýýð òóõàéí ºã¿¿ëëèéí çîðèëãî, õàìðàõ õ¿ðýý óíøèã÷èä îéëãîìæòîé áîëíî.

Õîëáîãäîõ á¿òýýë¿¿äèéí òîéì Äàðààãèéí àâ÷ ¿çýõ àñóóäàë íü òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûí õ¿ðýýíä ºìíº íü õýâëýãäñýí õîëáîãäîõ á¿òýýë¿¿äèéí òàëààð òîéìëîí ºã¿¿ëýõ õýñýã (Literature review) þì. Ñóäàëãààíû àæëûí òàíèëöóóëãà áîëîí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë íü óã ñóäëàãäàõóóíû õ¿ðýýíä õèéãäñýí á¿òýýë¿¿äòýé òàíèëöàæ, òóõàéí ñýäâèéí òàëààð ã¿íçãèé ìýäëýãòýé áàéõûã ñóäëàà÷ààñ øààðääàã. Òèéì ÷ ó÷ðààñ ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýëä ººðèéí ñóäàëñàí á¿òýýë¿¿äèéí òàëààð òîéìëîí õàðóóëñàí õýñãèéã çààâàë îðóóëàõ õýðýãòýé. ͺ㺺 òàëààñ ýíý õýñýã íü òóõàéí ºã¿¿ëëèéí îíîëûí ¿íäñýí õýñýã áîëæ ºãºõ ó÷èðòàé. Ãýâ÷ ñóäëàà÷ íü ýíý õýñýãò îðóóëàõ ºã¿¿ëýë, á¿òýýëèéã ñîíãîõûí òóëä òýäãýýð á¿òýýë¿¿ä íü ñóäëàà÷èéí áè÷èæ áóé ºã¿¿ëýëòýé õýðõýí óÿëäàæ áàéãààã áîäîëöîæ, ò¿¿íä îíîâ÷òîé àíàëèç õèéñíýýð îíîëûí õýñýãò áàãòàõ á¿òýýë¿¿äèéã òîäðóóëíà.

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýëä áàéõ ¸ñòîé áàñ íýã ÷óõàë õýñýã áîë “discussion” áóþó öààøèä òóñ ñýäâèéí õ¿ðýýíä çàéëøã¿é ñóäëàõ øààðäëàãàòàé àñóóäëóóäûã áóñàä ñóäëàà÷äàä ñàíàë áîëãîõ ¿¿äíýýñ õºíäºæ áè÷äýã õýñýã þì. Ýíý íü íýã òàëààñ áóñàä ñóäëàà÷äûã ýë àñóóäëààð öààøèä ñóäàëãàà õèéõýä óðèàëàõ, íºãºº òàëààñ òóõàéí ñýäâèéí à÷ õîëáîãäëûã ºðãºí õ¿ðýýíä õàðóóëæ ºã÷ áàéãàà õýñýã þì. Òèéìýýñ ºã¿¿ëýëäýý ýíý õýñãèéã çààâàë áàãòààõ õýðýãòýé þì.

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë õýâë¿¿ëýõ ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëèéã ñîíãîõ àñóóäàëä

Ñóäëàà÷ íü ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëëýý ÿìàð ñýòã¿¿ëä íèéòë¿¿ëýõ òàëààð ñóäàëãàà õèéõ øààðäëàãàòàé. Ó÷èð íü òåõíîëîãèéí äýâøèë õóðäàöòàé õºãæèæ áóé ºíºº ¿åä îëîí òîîíû ýëåêòðîí ñýòã¿¿ë¿¿ä áèé áîëñîí. Òýäãýýðèéí íýð õ¿íä, õàìðàõ õ¿ðýý ÿëãààòàé áàéõ òóë ñýòã¿¿ë ñîíãîëòûã çºâ õèéõ õýðýãòýé. Ñóäëàà÷ íü ººðèéí ñàëáàðûí íýð õ¿íä á¿õèé ñýòã¿¿ëèéí òàëààð õàíãàëòòàé ìýäýýëýëòýé áàéõ øààðäëàãàòàé. Òèéìýýñ îëîí óëñàä íýð õ¿íä á¿õèé ñýòã¿¿ë¿¿äèéí òàëààð àâ÷ ¿çüå.

2012 îíû áàéäëààð SJR5_{-ñ ãàðãàñàí}

îëîí óëñûí íýð õ¿íä á¿õèé ñýòã¿¿ë¿¿äèéí ýðýìáèéã õàðâàë:

Õ¿ì¿¿íëýãèéí ñàëáàð (õýëøèíæëýë)-èéí ýõíèé 10-ò áàãòñàí ñýòã¿¿ë¿¿ä:

Íèéãìèéí øèíæëýõ óõààíû ñàëáàðò (áîëîâñðîë ñóäëàë)

Äýýðõ ýðýìáý íü îëîí óëñàä íýð õ¿íä á¿õèé Elsevier ºãºãäëèéí ñàíãèéí ìýäýýëýëä òóëãóóðëàí æèë á¿ð ãàðãàäàã áºãººä îëîí óëñûí øèíæòýé ñýòã¿¿ë¿¿äèéã ýðýìáýëäýã. Ýíä çºâõºí õî¸ð ñàëáàðûí ýõíèé 10-ò áàãòñàí ñýòã¿¿ë¿¿äèéã õàðóóëëàà. Ýäãýýð ñýòã¿¿ë¿¿ä íýð õ¿íäòýé, îëîí

5 _{SCImoga Journal and Country Rank}

Ýðýìáý Ñýòã¿¿ëèéí íýð Óëñ 1 Review of Educational Research ÀÍÓ

2 American Educational Research Journal Èõ Áðèòàíè

3 Journal off Research in Science Teaching ÀÍÓ

4 Learning and Instruction Íèäåðëàíä

5 Reading Research Quarterly ÀÍÓ

6 Computers and Education Èõ Áðèòàíè

7 Science Education ÀÍÓ

8 Educational Researcher ÀÍÓ

9 Contemporary Educational Psychology ÀÍÓ

10 Educational Evaluation and policy Analysis ÀÍÓ

Ýðýìáý Ñýòã¿¿ëèéí íýð Óëñ 1 Cognition Íèäåðëàíä

2 Journal of Memory and Language ÀÍÓ

3 Research on Language and Social Interaction Èõ Áðèòàíè

4 Linguistic Inquiry ÀÍÓ

5 Brain and Language ÀÍÓ

6 Phonetica Øâåéöàðü

7 Journal of Linguistic Anthropology ÀÍÓ

8 Mind and Language Èõ Áðèòàíè

9 Journal of Phonetic ÀÍÓ

óëñàä õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí òóë ºã¿¿ëýë íèéòë¿¿ëýõ íü àìàð áèø áàéõ íü îéëãîìæòîé ÷ òýäãýýðèéí ºã¿¿ëýëä òàâèõ øààðäëàãà çýðãýýñ àíõààð÷ ñóðàõ ç¿éëñ îëîí áèé. Åðºíõèé人 ñýòã¿¿ë¿¿ä ººðñäèéí áàðèìòàëäàã áîäëîãî, çîðèëãî çýðãýýñ õàìààð÷ ºã¿¿ëýë õ¿ëýýí àâàõ àñóóäàëä íóõàöòàé õàíääàã. ͺ㺺 òàëààñ ñýòã¿¿ë¿¿ä íü ñóäëàà÷èéí á¿òýýëèéã àãóóëãûí õóâüä ºìíºõ äóãààðóóäàä ãàðñàíòàé îéðîëöîî áàéíà ãýæ ¿çýõ ýñâýë äýâø¿¿ëæ áóé ñàíààã øèíýëýã áèø ãýæ ¿çñýí òîõèîëäîëä õýâëýõýýñ òàòãàëçàõ íü áèé. Òèéìýýñ ñóäëàà÷èä ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëä ºã¿¿ëýë õýâë¿¿ëýõ çîðèëãûí õ¿ðýýíä òóõàéí ñýòã¿¿ëèéí òàëààð ìýäýýëýë ñàéòàé áàéõ øààðäëàãàòàé.

Ä¿ãíýëò

Ýíýõ¿¿ ºã¿¿ëëýýð àêàäåìèê ñî¸ëûí õ¿ðýýíä ÿðèãäàõ ¸ñòîé ñóäëàà÷èéí ¸ñ ç¿é, ¿¿ðýã õàðèóöëàãûí òàëààð àâ÷ ¿çëýý. Ýë ñýäýâ ºðãºí õ¿ðýýã õàìðàõ áîëîâ÷ íýí òýðã¿¿íä àíõààð÷ ¿çýõ àñóóäëóóäûã òîéìëîí õ¿ðãýñýí íü óíøèã÷, ñóäëàà÷äûã ýíýõ¿¿ àñóóäëûã öààøèä õýëýëöýæ, øàò øàòàíäàà àêàäåìèê ñî¸ëûã á¿ðä¿¿ëæ àæèëëàõ ¸ñòîé ãýäãèéã ñàíóóëàõ çîðèëãûã àãóóëñàí áîëíî.

Íîì ç¿é

1. Cargill, M. & O’Connor, P. (2009). W r i t i n g s c i e n t i f i c r e s e a r c h articles: Strategy and Steps. Oxford UK: Blackwell Publishing. 2. Day, R. (1995). How to write and p u b l i s h a s c i e n t i f i c p a p e r. Cambridge: Cambridge University Press.

3. Kotze, T. (2007). Guidelines on writing a first quantitative academic article. Mimeo, University of Pretorio.

4. www.nwmissouri.edu/library/ CITING/MLAAUTH.

5. www.scimagojr.com/journalrank 6. www.sydney.edu.au

ÝÐÄÝÌÒÍÈÉ ×ÀÍÑÀÀà ÝØËÝÃÄÑÝÍ

ÁÀÉÄËÛÍ ÈÍÄÅÊÑ ÈËÒÃÝÕ ÍÜ

×.×îéñàìáà

ÌÓÈÑ-èéí áàãø, ñýòã¿¿ë ç¿éí äîêòîð, äýä ïðîôåññîð

Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã: ý ø ë ý ã ä ñ ý í á à é ä ë û í èíäåêñ, ìýäýýëëèéí áààç, ýðäýìòíèé ÷àíñàà, èìïàêò-ôàêòîð, øèíæëýõ óõààíû ñýòã¿¿ëèéí ÷àíñàà, øèíæëýõ óõààí ñóäëàë, Õèðøèéí èíäåêñ

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëë¿¿äèéí ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñ áîë øèíæëýõ óõààíû íèéòëýë äýõ ýøëýëèéã èíäåêñæ¿¿ëñýí õóðààíãóé áààç þì. Ýíýõ¿¿ èíäåêñ íü ýøëýëèéí òîîí ¿ç¿¿ëýëòèéã áîëîâñðóóëæ, ýðäýìòäèéí ÷àíñààã èëòãýäýã áàéíà. Èíäåêñèéí õýìæýýã òóõàéí á¿òýýëýýñ (ýñâýë ýðäýìòíýýñ) áóñàä ñóäëàà÷ õýð îëîí óäàà ýøëýë àâñàí íü èëòãýäýã. Òýãýõäýý ýøëýëèéí òîî òºäèéã¿é, ÷àíàð ÷óõàë áàéäàã. ªºðººð õýëáýë, òýð ýøëýëèéã íýð õ¿íä á¿õèé ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ë, íýã ñýäýâò á¿òýýë, ýñâýë øèíæëýõ óõààíû õÿëáàðøóóëñàí ñýòã¿¿ëèéí àëü íü àâñíààð ÷àíàð õýìæèãäýíý. Ò¿¿í÷ëýí ýøëýë àâñàí ñóäëàà÷èéí çýðýã, öîë äóòóóã¿é à÷ õîëáîãäîëòîé.

Ýøëýëèéã èíäåêñæ¿¿ëýõ àíõíû îðîëäëîãî 1873 îíä õèéãäæýý (ýðõ ç¿éí áàðèìò áè÷ã¿¿äèéí Shepard’s Citations). 1879 îíä àíàãààõ óõààíû ýðäýì øèíæèëãýýíèé á¿òýýëèéí èíäåêñ áîëîõ Index Medicus îëíû õ¿ðòýýë áîëñîí áàéíà. Index Medicus 2004 îí õ¿ðòýë ãàð÷ áàéñàí áºãººä íèéòäýý 45 óäàà õýâëýãäæýý.

ÀÍÓ-ûí ýðäýìòýí Þæèí Ãàðôèëä 1960 îíä Øèíæëýõ óõààíû ìýäýýëëèéí õ¿ðýýëýí (Institute for Scientific Information)-ã áàéãóóëñàí áàéíà. Òóñ õ¿ðýýëýí 1961 îíîîñ ýõýëæ Science Citation Index (SCI) áóþó Ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëë¿¿äèéí

ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñèéã õýâëýõ áîëæýý. Àíõàíäàà óã èíäåêñèéã 600 îð÷èì ñýòã¿¿ëèéí íèéòëýë äýýð òóëãóóðëàí áîëîâñðóóëæ áàéñàí áîë 2010 îíä ýíý òîî 16521-ä õ¿ðñýí áàéíà. Øèíæëýõ óõààíû ìýäýýëëèéí õ¿ðýýëýí íü ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëë¿¿äèéí ìýäýýëëèéí áààçûã áîëîâñðóóëàõ, òýäãýýðèéã èíäåêñæ¿¿ëýõ, ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñèéã òîãòîîõ, èìïàêò-ôàêòîð (impact factor) áóþó øèíæëýõ óõààíû ñýòã¿¿ëèéí ÷àíñààã ãàðãàõ çýðýã àæëûã õèéäýã àæýý. Àíõàíäàà Þ. Ãàðôèëä áàéãàëèéí óõààíû ÷èãëýëýýð áè÷èãäñýí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëë¿¿ä äýõ ýøëýë¿¿äèéã èíäåêñæ¿¿ëæ áàéñàí (SCI) áîë ààæèìäàà íèéãìèéí óõààíû («Social Sciences Citation Index», SSCI), óðëàãèéí («Arts and Humanities Citation Index», AHCI) ÷èãëýðýýð áè÷èãäñýí ºã¿¿ëë¿¿äèéã ìýäýýëëèéí áààçäàà îðóóëñàí áàéíà. 2006 îíîîñ Google Scholar çýðýã ìýäýýëëèéí ººð ýõ ñóðâàëæóóä áèé áîëæýý. Ýíýõ¿¿ èíäåêñèéã Web of Science öàõèì òºñºëä á¿ðýí ýõýýð íü áàéðøóóëäàã áàéíà.

ÀÍÓ-ûí àðààñ äýëõèéí òîìîîõîí îðíóóä ººð ººðèéí èíäåêñèéã áîëîâñðóóëàõ áîëñîí þì. Òóõàéëáàë: 1987 îíîîñ ÁÍÕÀÓ Õÿòàäûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëë¿¿äèéí ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñ (Chinese Science Citation Index) áîëîâñðóóëàõ òºñëèéã ýõë¿¿ëæýý. Äàðàà æèë íü China Scientific and Technical Papers and Citations õýìýýõ ººð íýã òºñºë ãàðààãàà ýõýëñýí áàéäàã. 1997 îíä

óäààõ èíäåêñ áîëîõ Chinese Social Sciences Citation Index-èéã Íàíæèíèé èõ ñóðãóóëèéí ýðäýìòäèéí áàã áîëîâñðóóëæ, 2000 îíä àøèãëàëòàíä îðóóëæýý. Ýíýõ¿¿ èíäåêñèéã áîëîâñðóóëàõûí òóëä ýðäýìòýä íèéãìèéí óõààíû ÷èãëýëýýð ãàðäàã 2700 ãàðóé ñýòã¿¿ëèéã ø¿¿ðäýí ¿çäýã1_.

1995 îíä ¿íäýñíèé èíäåêñ (Citation Database for Japanese Papers) áîëîâñðóóëàõ àæëûã ßïîíû Ìýäýýëëèéí ¿íäýñíèé õ¿ðýýëýí ãàðäàí ã¿éöýòãýæýý. ÁÍÕÀÓ, ßïîíîîñ ãàäíà Òàéâàí (Taiwan Humanities Citation Index), Èñïàíè, Ïîëüø çýðýã îðîíä èíäåêñæ¿¿ëýëò õèéãäýæ áàéíà.

ÎÕÓ-ä ººðèéí ýðäýìòäèéí øèíæëýõ óõààíû íèéòëýë¿¿äèéí ìýäýýëëèéí áààçûã áîëîâñðóóëàõ àæëûã 2005 îíîîñ «Øèíæëýõ óõààíû öàõèì íîìûí ñàí» êîìïàíè ãàðäàí ã¿éöýòãýæ áóé þì. «Îðîñûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëë¿¿äèéí ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñ» (Ðîññèéñêèé èíäåêñ íàó÷íîãî öèòèðîâàíèÿ) òºñëèéí öàõèì õóóäñàí äýýð øèíæëýõ óõààí, àíàãààõ óõààí, òåõíîëîãè, áîëîâñðîëûí àñóóäëààð áè÷èãäñýí á¿òýýë¿¿äèéí á¿ðýí ýõèéã áàéðøóóëäàã. 2012 îíû 1-ð ñàðûí áàéäëààð òóñ öàõèì õóóäñàíä 15 ñàÿ ºã¿¿ëýë àãóóëàãäàæ áàéíà2_{. ÐÈÍÖ-èéí}

òóñëàìæòàé ÿìàð ÷ ýðäýìòýí ººðèéí èíäåêñèéã ò¿âýãã¿é îëæ, ñàëáàðûíõàà ñóäëàà÷äûí õààíà íü æàãñàæ ÿâààãàà ìýäýõ áîëîìæòîé. Ãýõäýý ñóäàëãààíû ýðãýëòýíä á¿õèé ë ýðäýì øèíæèëãýýíèé ñýòã¿¿ë, äèññåðòàöè, äèññåðòàöèéí õóðààíãóéã õàìðóóëæ ÷àäàõã¿é áàéãààãèéí óëìààñ èíäåêñ íü òóõàéí ýðäýìòíèé ÷àíñààã á¿ðýí ä¿¿ðýí èëýðõèéëýõã¿éã ÐÈÍÖ óðüä÷èëàí ñàíóóëäàã.

Ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñ íü øèíæëýõ óõààí ñóäëàë

(Scientometrics)-ûí õàìãèéí ò¿ãýýìýë ¿ç¿¿ëýëòèéí íýã áºãººä äýëõèéí îëîí îðîíä àøèãëàãääàã. Òóõàéí ýðäýìòíèé/ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëëèéí ÷àíñààã òîãòîîõîä Citation Index-ýýñ ãàäíà øèíæýý÷äèéí ä¿ãíýëò, øèíæëýõ óõààíû ñýòã¿¿ëèéí èìïàêò-ôàêòîðûã õàðãàëçàí ¿çýõ íü áèé.

Ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñèéã ìýäëýãèéí ñàëáàðààñ èõýýõýí øàëòãààëäàã ãýæ çàðèì ñóäëàà÷ ø¿¿ìæèëäýã. Òóõàéëáàë: ôèçèê÷äèéí á¿òýýëýýñ ýøëýë àâàõ íü áèîëîãè÷, ýì÷ íàðòàé õàðüöóóëàõàä öººí áîëîâ÷ ìàòåìàòèê÷èäòàé õàðüöóóëàõàä èõ þì. Ò¿¿í÷ëýí òóõàéí ñàëáàðò õýð îëîí ýðäýìòýí àæèëëàæ áàéãàà íü èíäåêñèéã ãàðãàõàä òîäîðõîé õýìæýýíèé íºëºº ¿ç¿¿ëäýã àæýý. ̺í òóõàéí öàã ¿åä øèíæëýõ óõààíû ÿìàð ñàëáàðûí ñóäàëãàà îëîí íèéòèéí àíõààðëûã òàòàæ áàéíà, òýð ñàëáàðûí ýðäýìòíèé á¿òýýëýýñ ýøëýãäýõ áàéäàë íü íýìýãääýã áàéíà. Ò¿¿íýýñ ãàäíà ýðäýìòíèé á¿òýýë íèéòëýãäñýí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ñýòã¿¿ëèéí òàðõàö ÷ ÷óõàë õ¿÷èí ç¿éë áîëäîã àæýý3_.

2008 îíä Îðîñûí Øèíæëýõ Óõààíû Àêàäåìèéí åðºíõèéëºã÷èéí ñîíãóóëèéí ºìíº íýð äýâøèã÷äèéí ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñèéã íýã øàëãóóð áîëãîæ ¿çýõ ýñýõ òóõàé ÿðèà ãàðñàí áàéíà. Web of Science-ûí ìýäýýëñíýýð, àêàäåìè÷, Îðîñûí Øèíæëýõ Óõààíû Àêàäåìèéí áîëîí Àíàãààõ Óõààíû Àêàäåìèéí ãèø¿¿í Â. ×åðûøåâûí íèéò á¿òýýëýýñ åð人 íýã óäàà ýøëýë àâñàí áîë ýíý ¿ç¿¿ëýëò ýäèéí çàñãèéí øèíæëýõ óõààíû äîêòîð Þ. Îñèïîâûí õóâüä 39, Îðîñûí Øèíæëýõ Óõààíû Àêàäåìèéí ãèø¿¿í, ôèçèê-ìàòåìàòèêèéí øèíæëýõ óõààíû äîêòîð Â. Ôîðòîâûí õóâüä 3259-òýé òýíöýæ áàéæýý.

Îðîñûí ýðäýìòýä ýíý àñóóäëààð ýñðýã òýñðýã áàéð ñóóðü áàðèìòàëñàí áàéíà. Ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñèéã õýñýã ýðäýìòýí äàðààõ ¿íäýñëýëýýð ø¿¿ìæèëæýý. Òóõàéëáàë: Îðîñûí àãóó çîõèîí á¿òýýã÷, ñàíñàð ñóäëàëûí ýöýã Ñåðãåé Êîðîë¸âûí èíäåêñèéã òîãòîîõ áîëîìæã¿é, ó÷èð íü ò¿¿íèé ãîë á¿òýýë¿¿ä óñ òºðºã÷èéí òóõàé áè÷èãäñýí áºãººä òýäãýýðòýé öººí òîîíû ñóäëàà÷ ë òàíèëöàõ áîëîìæòîé áàéäàã. ªºð íýã òîä æèøýý áîë íýðò ìàòåìàòèê÷ Ãðèãîðèé Ïåðåëüìàí þì. Ïåðåëüìàí ìàòåìàòèêèéí àãóó äîëîîí îíüñîãûí íýã áîëîõ Ïóàíêàðåãèéí òààìãèéã íîòîëñîí áîëîâ÷ á¿òýýëýý õýâë¿¿ëäýãã¿é ó÷èð ýðäýìòýä ýøëýë àâàõ áîëîìæã¿é àæýý4_.

¯¿íèé ñàöóó ýøëýãäñýí áàéäëûí èíäåêñèéã äýìæäýã ýðäýìòýä áèé. Íýãä¿ãýýðò, ýðäýìòäèéí õýí íü õýí áîëîõûã ýíýõ¿¿ èíäåêñ øèíæëýõ óõààíààñ õîë õºíäèé õ¿íä ÷ îéëãóóëæ ÷àääàã. Òóõàéí õèìè÷ ñàëáàðòàà õýð íýð õ¿íäòýé, õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ñóäëàà÷ áîëîõûã ìýäýõèéí òóëä èíäåêñèéã íü õàðàõàä ë õàíãàëòòàé áºãººä õýí íýã ýðäýìòíèé òóñëàëöàà, «çóó÷ëàë» øààðäëàãàã¿é. Íýã ñàëáàðûí ººð õîîðîíäîî ºðñºëääºã ýðäýìòýä íýãíèéõýý òóõàé áóðóó òàøàà ìýäýýëýë ºãºõ òîõèîëäîë öººíã¿é ãàðäàã. Òýãâýë èíäåêñ íü èéì õºíäëºíãèéí îðîëöîîã òýãëýäýã.

Õî¸ðäóãààðò, èíäåêñ íü ýðäýìòäýä òîäîðõîé õýìæýýíèé øàõàëò ¿ç¿¿ëæ, «ç¿ãýýð ñóóëãàäàãã¿é». Ýðäìèéí çýðýã (äîêòîð, øèíæëýõ óõààíû äîêòîð)-èéã íýã ë óäàà õàìãààëäàã, õàðèí ýðäìèéí öîë (äýä ïðîôåññîð, ïðîôåññîð, àêàäåìè÷)-ûã íýã ë óäàà õ¿ðòäýã. Ãýòýë çýðýã õàìãààëñíààñ/öîë õ¿ðòñýíýýñ õîéø çàðèì ñóäëàà÷ ýðäýì øèíæèëãýýíèé àæëààñ õºíäèéðäºã. Á¿òýýëã¿é ýðäýìòíýýñ òîâîéí ÿëãàðàõûí òóëä ñóäàëãààíû àæèë,

òýãýõäýý ÷àíàðòàé àæèë õèéõ õýðýãòýé áîëäîã. Òýð ñóäàëãààíû àæèë ãàãöõ¿¿ ÷àíàðòàé áàéæ ë áóñàä ýðäýìòíèé õóâüä ýøëýë àâàõ ýõ ñóðâàëæ áîëäîã. Ó÷èð íü ñóëõàí á¿òýýëýýñ ýøëýë àâñíààð ýðäýìòýí ººðèéí àæëûã ¿íýã¿éä¿¿ëýõ íü áèé.

ÀÍÓ-ûí ôèçèê÷, Êàëèôîðíè ìóæèéí Ñàí-Äèåãî õîòûí èõ ñóðãóóëèéí ïðîôåññîð Õîðõå Õèðø 2005 îíä øèíæëýõ óõààí ñóäëàëûí øèíý àðãûã ñàíàë áîëãîæýý. Ýðäýì øèíæèëãýýíèé íèéòëýëèéí òîî, ýäãýýðýýñ ýøëýãäñýí áàéäëûã ¿íäýñ áîëãîí ýðäýìòýí, ýðäýìòäèéí áàã, èõ ñóðãóóëü, ýñâýë óëñ îðíû á¿òýýìæèéã òîãòîîõ ò¿¿íèé áîëîâñðóóëñàí àðãà÷ëàëûã h-èíäåêñ áóþó Õèðøèéí èíäåêñ ãýæ íýðëýäýã.

Õèðøèéí èíäåêñýýð ºã¿¿ëëèéí òîî áóñ, õàðèí ýøëýãäñýí áàéäàë ÷óõàë àæýý. Òóõàéëáàë: ýðäýìòíèé íèéòë¿¿ëñýí h ºã¿¿ëýë òóñ á¿ðýýñ áàãààð áîäîõîä h óäàà ýøëýë àâñàí áîë ò¿¿íèé èíäåêñ íü h þì. ªºðººð õýëáýë, ýðäýì øèíæèëãýýíèé 100 ºã¿¿ëýë íèéòë¿¿ëñýí, ºã¿¿ëýë òóñ á¿ðýýñ íü íýã óäàà ýøëýë àâñàí ýðäýìòíèé èíäåêñ íü 1-òýé òýíöýíý. Òýãâýë íý㠺㿿ëýë õýâë¿¿ëñýí, ò¿¿íýýñ íü 100 óäàà ýøëýë àâñàí òîõèîëäîëä òóõàéí ýðäýìòíèé èíäåêñ íü ìºí ë 1 áàéõ áîëíî. ¯¿íèé íýã àäèë 10 ºã¿¿ëýë íèéòë¿¿ëñýí, òóñ á¿ðýýñ íü ýðäýìòýä 10 óäàà ýøëýë àâñàí áîë ò¿¿íèé èíäåêñ íü 1 áàéíà.

Õèðøèéí èíäåêñèéã àìüäðàëä èë¿¿ îéð æèøýýí äýýð ¿çüå. Ýðäýìòíèé á¿òýýë äîòîð 9 óäàà ýøëýãäñýí 1 ºã¿¿ëýë, 8-ààñ öººíã¿é óäàà ýøëýãäñýí 2 ºã¿¿ëýë (ò¿¿íèé äîòîð ºìíº äóðäñàí 9 óäàà ýøëýãäñýí 1 ºã¿¿ëýë îðíî), 7-ãîîñ öººíã¿é óäàà ýøëýãäñýí 3 ºã¿¿ëýë, 6-ãààñ öººíã¿é óäàà ýøëýãäñýí 4 ºã¿¿ëýë, 5-ààñ öººíã¿é óäàà ýøëýãäñýí 5 ºã¿¿ëýë,..., òóñ á¿ð íü 1-ýýñ öººíã¿é óäàà

ýøëýãäñýí 9 ºã¿¿ëýë áèé áîë ò¿¿íèé h-èíäåêñ íü 5 þì. Ó÷èð íü ò¿¿íèé áè÷ñýí 5 ºã¿¿ëýë òóñ á¿ðýýñ ñóäëàà÷èä äîð õàÿæ 5 óäàà ýøëýë àâñàí áàéíà.

ªºðººð õýëáýë, òóõàéí ýðäýìòíèé Õèðøèéí èíäåêñèéã òîãòîîõûí òóëä ò¿¿íèé áè÷ñýí ºã¿¿ëë¿¿äèéã ýøëýãäñýí áàéäàë íü áóóðàõ äàðààëëààð æàãñààäàã. ¯¿íèé äàðàà äóãààð íü ýøëýãäñýí òîîòîé äàâöñàí ºã¿¿ëëèéã îëæ òîãòîîíî. Òýð áîë Õèðøèéí èíäåêñ þì. Õèðøèéí èíäåêñ íü 20-òîé ýðäýìòýí áîë õàìãèéí áàãààð áîäîõîä 20 ºã¿¿ëýë áè÷ñýí, òýãýõäýý ñ¿¿ëèéí ºã¿¿ëýë íü 20-èîñ öººíã¿é óäàà ýøëýãäñýí áàéõ ¸ñòîé. ªìíºõ 19 ºã¿¿ëýë íü èë¿¿ îëîí óäàà ýøëýãäñýí áàéñàí ÷ èíäåêñèéã òîãòîîõîä ¿¿ðýãã¿é þì5_.

Õèðøèéí èíäåêñ íü òóõàéí ñóäëàà÷èéí øèíæëýõ óõààíû á¿òýýìæèä áóñàä òîäîðõîéëîëòûã áîäâîë (òóõàéëáàë, ýðäýì øèíæèëãýýíèé á¿òýýëèéí, ýñâýë ýøëýãäñýí áàéäëûí íèéò òîî) èë¿¿ áîäèòîé ¿íýëãýý ºã÷ ÷àääàãààðàà äàâóó òàëòàé. ßëàíãóÿà, íýã ñàëáàðò àæèëëàäàã ýðäýìòäèéã ÷àíñààãààð íü æàãñààõàä ýíýõ¿¿ èíäåêñ òîõèðîìæòîé áºãººä øèíæëýõ óõààíû ººð ººð ñàëáàðò àæèëëàäàã ñóäëàà÷äûã æèøèõ íü ó÷èð äóòàãäàëòàé. Ñóäàëãààíû ÷èãëýëèéí îíöëîãîîñ õàìààðààä àíàãààõ óõààí, ýñâýë áèîëîãèéí ñàëáàðò àæèëëàäàã ýðäýìòíèé á¿òýýë íü ýøëýãäýõ áàéäëààðàà ôèçèê÷èéí á¿òýýëýýñ èë¿¿ áàéäàã. Ò¿¿í÷ëýí íèéãìèéí óõààíû ýðäýìòíèéã h -èíäåêñýýð íü áàéãàëèéí óõààíû ýðäýìòýíòýé çýðýãö¿¿ëýõ íü óòãàã¿é þì. Åðºíõèé人 ôèçèê÷èéí h-èíäåêñ íü øèíæëýõ óõààíû ñàëáàðò ò¿¿íèé àæèëëàñàí æèëòýé òýíöäýã. Òýãâýë ãàéõàìøèãòàé ôèçèê÷èéí õóâüä ýíýõ¿¿ ¿ç¿¿ëýëò õî¸ð äàõèí èõ áàéäàã.

Õèðøèéí ¿çýæ áóéãààð, ôèçèê÷ ÀÍÓ-ä ñóÀÍÓ-äàëãààíû òîìîîõîí èõ ñóðãóóëüÀÍÓ-ä áàãøèéí áàéíãûí îðîí òîîí äýýð àæèëëàõûí òóëä h-èíäåêñ íü 10-12 áàéõàä õàíãàëòòàé, Àìåðèêèéí ôèçèêèéí íèéãýìëýãò ãèø¿¿íýýð ýëñýõèéí òóëä h-èíäåêñ íü 15-20 áàéõàä õ¿ðýëöýýòýé. Õàðèí 45 áà ò¿¿íýýñ äýýø áîë òýð ñóäëàà÷ ÀÍÓ-ûí Øèíæëýõ óõààíû ¿íäýñíèé àêàäåìèä ãèø¿¿íýýð ýëñýõ ýðõ íü íýýãäýíý.

Õèðøèéí èíäåêñèéã Èíòåðíåò äýõ øèíæëýõ óõààí ñóäëàëûí Google Scholar, eLIBRARY.ru, ADS NASA çýðýã íèéòýä õ¿ðòýýìæòýé òºëáºðã¿é ìýäýýëëèéí áààçûí òóñëàìæòàé ÷, Scopus, ISI Web of Science çýðýã òºëáºðòýé ìýäýýëëèéí áààçûí òóñëàìæòàé ÷ òîãòîîæ áîëäîã. Ãýõäýý ÿìàð ñèñòåìèéã àøèãëàæ áàéãààãààñ õàìààðààä íýã ñóäëàà÷èéí h-èíäåêñ ººð ººð ãàðäàã áºãººä ýíý íü ÿìàð ìýäýýëëèéí áààçóóäûã õàìàðäãààñ øàëòãààëäàã áàéíà. Ò¿¿íýýñ ãàäíà h -èíäåêñèéã òîãòîîõäîî çîõèîã÷ (õàìòðàí çîõèîã÷) ººðèéí á¿òýýëýýñ ýøëýë àâñàí ýñýõèéã õàðãàëçàæ ¿çäýã. Òóõàéëáàë, Óêðàèíû ýðäýìòäèéí ÷àíñààíû æàãñààëòûã ãàðãàõàä ººðèéí á¿òýýëýýñ àâñàí ýøëýëèéã õàéëòûí ñèñòåì òîîöäîãã¿é.

Õèðøèéí èíäåêñ íü áóñàä èíäåêñèéã áîäâîë èë¿¿ áîëîâñðîíãóé, èë¿¿ áîäèòîé ÷ äóòàãäëààñ àíãèä áèø þì. Íýãä¿ãýýðò, ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë íü õýä õýäýí õ¿íèé õàìòûí á¿òýýë áîë, ººðººð õýëáýë, ñóäëàà÷äûí îðîëöîî õàðèëöàí àäèëã¿é áîë íýãä¿ãýýð çîõèîã÷, õî¸ðäóãààð çîõèîã÷ ãýæ äàðààëàëä îðóóëäàãã¿é. Õî¸ðäóãààðò, ýøëýëèéí àãóóëãûã èíäåêñ òîîöîæ ÷àääàãã¿é. Òóõàéëáàë, íýã ñóäëàà÷èéí á¿òýýëýýñ ººð ñóäëàà÷ ýøëýë àâàõäàà ò¿¿íèéã ø¿¿ìæèëñýí ÷, ñàíàë íýã áàéãààãàà èëýðõèéëñýí ÷

àäèëõàí òîîöîãääîã. Ãóðàâäóãààðò, h -èíäåêñýýð çàëóó ýðäýìòäèéí ÷àíñààã òîãòîîõ áîëîìæã¿é. Îð÷èí ¿åèéí äýýä àëãåáðûã ¿íäýñëýã÷, Ôðàíöûí àãóó ìàòåìàòèê÷ Ýâàðèñò Ãàëóà 20 íàñàíäàà àëàãäñàí ó÷èð ò¿¿íèé h-èíäåêñ 2 õýâýýðýý ¿ëäæýý. ĺðºâä¿ãýýðò, òóõàéí öàã ¿åä øèíæëýõ óõààíû àëü ñàëáàð ýðýëòòýé, îëíû àíõààðàë òàòàæ áàéãààãààñ èíäåêñ èõýýõýí õàìààðäàã. Ãýñýí õýäèé ÷ Õèðøèéí èíäåêñèéã äýëõèéí îëîí îðîíä ýðäýìòäèéí ÷àíñààã òîãòîîõîä àøèãëàæ áàéãàà áºãººä îäîîãèéí áàéäëààð èë¿¿ òºãñ àðãà áîëîâñðóóëàãäààã¿é áàéíà.

ÌÓÈÑ îëîí óëñûí æèøèãò íèéöñýí ò¿ëõ¿¿ð ¿ç¿¿ëýëò äýýð òóëãóóðëàí ººðèéí ñóäàëãààíû àæëûí ºíººãèéí áîäèò ò¿âøèíã ¿íýëýõ, öààøèä ÷àíñààãàà àõèóëàõ çîðèëò òàâèí àæèëëàæ áàéíà. Îëîí óëñûí æèøãýýð àâ÷ ¿çâýë, àëèâàà èõ ñóðãóóëü, ýðäýì øèíæèëãýýíèé áàéãóóëëàãà, ñóäëàà÷èéí ñóäàëãààíû àæëûí ÷àíñààã òîãòîîõ, ýðýìáýëýõäýý èìïàêò-ôàêòîð á¿õèé îëîí óëñûí ñýòã¿¿ëä õýâë¿¿ëñýí á¿òýýëèéí òîî, òýäãýýðèéí ýøëýãäñýí áàéäàë, àâñàí ïàòåíòóóä, òýäãýýðèéã ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí ýðãýëòýíä îðóóëñàí áàéäàë, õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà ñóäàëãààíû òºñëèéí ìºíãºí ä¿í, òóõàéí áàéãóóëëàãûí òºñºâò ò¿¿íèé ýçëýõ õóâü çýðýã ò¿ëõ¿¿ð ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã àøèãëàäàã. ÌÓÈÑ 2011 îíîîñ äýëõèéí íýð õ¿íäòýé Òîìñîí-Ðîéòåðñèéí Web of Knowledge ìýäýýëëèéí ñàíã òºëáºðòýé àøèãëàæ ýõýëñýí íü ººðèéí á¿ðýëäýõ¿¿í ñóðãóóëü, ñóäàëãààíû òºâ, ñóäëàà÷èä ÿìàð ÷èãëýëýýð îëîí óëñûí ò¿âøèíä õ¿ðñýí ñóäàëãàà ÿâóóëæ áàéãààã öàã òóõàéä íü ìýäýõ áîëîìæ îëãîæ áàéãàà áèëýý6_.

2012-2013 îíû õè÷ýýëèéí æèë (2012 îíû 8-ð ñàðûí 31-íýýñ 2013 îíû 9-ð ñàðûí 1)-ä ÌÓÈÑ-èéí áàãø,

ñóäëàà÷èä Òîìñîí-Ðîéòåðñèéí ìýäýýëëèéí ñàíä 48 á¿òýýë á¿ðòã¿¿ëñíèé 39 íü ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëèéí ºã¿¿ëýë (article), 3 íü õóðëûí ºã¿¿ëýë (proceedings paper), 3 íü ñóäàëãààíû òîéì ºã¿¿ëýë (review), 1 íü õóðëûí õóðààíãóé (meeting abstract), 1 íü ðåäàêöèéí ìàòåðèàë (editorial material), 1 íü çàõèà (letter) áàéíà.

ÌÓÈÑ-èéí ñóäàëãààíû àæëûí õ¿ðñýí ò¿âøèí, ÷àíàðûã ØÓÀ, ØÓÒÈÑ, ÝÌØÓÈÑ, ÕÀÀÈÑ, ÌÓÁÈÑ çýðýã äîòîîäûí ñóðãàëò, ñóäàëãààíû áàéãóóëëàãóóäòàé õàðüöóóëàõ çîðèëãîîð òýäãýýð áàéãóóëëàãûí 2012-2013 îíû õè÷ýýëèéí æèëä õýâë¿¿ëñýí Òîìñîí-Ðîéòåðñèéí ìýäýýëëèéí ñàíä á¿ðòãýëòýé á¿òýýëèéã ø¿¿õýä äàðààõ ä¿ð çóðàã ãàð÷ýý7_.

ØÓÀ, ÌÓÈÑ, ØÓÒÈÑ, ÝÌØÓÈÑ, ÕÀÀÈÑ, ÌÓÁÈÑ-èéí 2012-2013 îíû õè÷ýýëèéí æèëä

õýâë¿¿ëñýí

Òîìñîí-Ðîéòåðñèéí ìýäýýëëèéí ñàíä á¿ðòãýëòýé á¿òýýëèéí òîî, ýçëýõ æèí

Ýíýõ¿¿ õ¿ñíýãòèéã ýø ¿íäýñ áîëãîîä «ÌÓÈÑ-èéí 2012-2013 îíû õè÷ýýëèéí æèëèéí òàéëàí»-ä: «Ìàíàé óëñàä õèéãäýæ áàéãàà ñóäàëãààíû àæëûí 31 õóâèéã ÌÓÈÑ äàíãààðàà, 38 õóâèéã [ç¿é íü 39 õóâü — çîõ.] áóñàä òºðèéí ºì÷èéí èõ ñóðãóóëèóä, 30 õóâèéã ØÓÀ ã¿éöýòãýæ áàéãààã äýýðõè õ¿ñíýãòýýñ õàðæ áîëîõ þì»8 _ãýæ

ä¿ãíýñýí íü äýãñä¿¿ëñýí õýðýã áîëæýý. Òîìñîí-Ðîéòåðñèéí ìýäýýëëèéí ñàíä á¿ðòã¿¿ëýýã¿é ë áîë ñóäàëãààíû àæèë

¹ Áàéãóóëëàãûí íýð

Á¿òýýëèéí òîî

Ýçëýõ æèí (%)

1 ÌÓÈÑ 48 31

2 ØÓÀ 46 30

3 ØÓÒÈÑ 33 21

4 ÝÌØÓÈÑ 18 12

5 ÕÀÀÈÑ 8 5

áèø áîëäîã ìýò îéëãîëò òºðæ áàéíà. Öààøëààä îëîí óëñûí ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëä ºã¿¿ëëýý õýâë¿¿ëñýí 28 õ¿íýýñ ººð ñóäëàà÷ ÌÓÈÑ-ä áàéäàãã¿é ãýñýí ºí㺠àÿñ ÷ öóõàëçàæ áóé. 31 õóâü áîë 2012-2013 îíû õè÷ýýëèéí æèëä Ìîíãîëûí ñóäëàà÷äûí õýâë¿¿ëñýí Òîìñîí-Ðîéòåðñèéí ìýäýýëëèéí ñàíä á¿ðòãýëòýé á¿òýýëä ÌÓÈÑ-èéí áàãø íàðûí ýçëýõ æèí þì. Ò¿¿íýýñ áèø ýíýõ¿¿ ¿ç¿¿ëýëò íü (31 õóâü) ìàíàé óëñàä õèéãäýæ áàéãàà ñóäàëãààíû àæëûí 31 õóâèéã ÌÓÈÑ äàíãààðàà ã¿éöýòãýæ áàéãààã èëòãýõã¿é.

2014 îíû 1-ð ñàðûí 1-íýýñ ÌÓÈÑ öàëèíãèéí øèíý ñèñòåìä øèëæèõ ãýæ áàéãààòàé õîëáîîòîéãîîð ñóäëàà÷, áàãø íàðààñ Òîìñîí-Ðîéòåðñèéí ìýäýýëëèéí ñàíä á¿ðòãýëòýé á¿òýýë õýâë¿¿ëýõèéã øààðäàæ áàéíà. Òîäðóóëáàë, èíãýæ ÷àäñàí áàãø èë¿¿ ºíäºð öàëèí àâàõ àæýý. Ãýòýë íèéãýì, õ¿ì¿¿íëýãèéí ÷èãëýëýýð ñóäàëãàà ÿâóóëäàã áàãø, ñóäëàà÷äûí õóâüä ýíý íü áîëîìæã¿é ó÷èð èõýýõýí ìàðãààí äýãäýýãýýä áàéíà.

ªíººäºð Ìîíãîëä õýâëýãäýæ áàéãàà ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ë¿¿äèéí íýãäñýí ìýäýýëëèéí ñàí àëãà. Òèéìýýñ ÌÓÈÑ-èéí ñóäëàà÷äûí á¿òýýëýý õýâë¿¿ëæ áàéãàà äîòîîäûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ñýòã¿¿ëèéí ÷àíñàà, ýøëýãäñýí áàéäàë çýðãèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæ îäîîãîîð áàéõã¿é áàéíà. ÌÓÈÑ-èéí õýìæýýíä øèíæëýõ óõààíû 17 ÷èãëýëýýð ìýðãýæëèéí ñýòã¿¿ëèéí ðåäàêöèéí çºâëºë àæèëëàäãààñ 12 íü îëîí óëñûí International Standart Serial Number (ISSN) äóãààð àâ÷ýý. Áèîëîãè, áèîòåõíîëîãèéí ñóðãóóëèéí «Mongolian Journal of Biological Sciences» íü 10 æèë àíãëè õýëýýð òàñðàëòã¿é õýâëýãäýæ, Ìîíãîë óëñààñ Òîìñîí-Ðîéòåðñèéí Journal Citation Report (JCR)-ä á¿ðòãýëòýé öîðûí ãàíö

ñýòã¿¿ë àæýý. Èéìä ÌÓÈÑ-èéí óäèðäëàãûí ç¿ãýýñ áóñàä ñýòã¿¿ëèéí ðåäàêöèéí çºâëºë¿¿äýä îëîí óëñûí äóãààð àâñíààð ñýòãýë õàíàõ áóñ, ÷àíàðòàé á¿òýýë¿¿ä õýâëýõ, îëîí óëñûí øèíæëýõ óõààíû ñ¿ëæýýíä õàìðàãäàõ òàëààð ñàíàà÷èëãàòàé àæèëëàõ øààðäëàãà òàâüæ áàéíà.

Ýøëýë

1 _{http://cssci.nju.edu.cn/ecssci.htm} 2 _eLIBRARY.ru

3 _{http://www.strf.ru/material.aspx?}

C a t a l o g I d = 3 4 7 & d _ n o = 1 4 3 1 8 # . Ul3J7VNU6cI

4 _{http://www.polit.ru/article/2009/}

12/10/index1/

5 _{http://q-uadrat.livejournal.com/}

4768.html

6 _{ÌÓÈÑ-èéí 2012-2013 îíû}

õè÷ýýëèéí æèëèéí òàéëàí. ÓÁ., 2013, 25 äàõü òàë.

7 _{̺í òýíä, 31 äýõ òàë.} 8 _{̺í òýíä, 32 äàõü òàë.}

ÝÐÄÝÌ ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÈÉ ªÃ¯¯ËÝË

ÕÝÂ˯¯ËÝÕÝÄ ÁÀÐÈÌÒËÀÕ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ

ÍÈÉÒËÝà ÑÒÀÍÄÀÐÒ, ØÀËÃÓÓÐ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯Ä

Ñ.Áàò÷èìýã.

ÌÕÌÑ-èéí KÒÕ-èéí òýíõìèéí ýðõëýã÷, äîêòîð, äýä ïðîô.

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé çîõèîëûí áîãèíî õýìæýýíèé õàìãèéí íèéòëýã áºãººä øèíæëýõ óõààíä ¿éë÷ëýõ ¿¿ðãýýðýý ò¿ãýýìýë õýëáýð íü ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë þì. ªã¿¿ëýë íü ñóäàëãàà øèíæèëãýýíèé ÿìàð íýã ¿ð ä¿íã íýãòãýí ä¿ãíýæ, ä¿ãíýëò ºãñºí, øèíæëýõ óõààíû òîäîðõîé ìýäýýëëèéã àãóóëñàí áèåý äààñàí áè÷èë çîõèîë þì. Ñóäëàà÷ á¿õýí ñóäàëãààíû àæëûíõàà ÿâöàä ò¿¿íèé çàðèì ¿ð ä¿íãýýð ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë áè÷èæ íèéòë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.

Îëîí óëñûí ñýòã¿¿ë¿¿ä áîëîí îëîí óëñûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé õóðëóóäàä îðîëöîõ ÝØ-íèé ºã¿¿ëýë, íèéòëýë¿¿äýä òàâèãäàõ øààðäëàãóó-äûã ñóäëàí ñóäàëãààíû àæèëä òàâèãäàõ øààðäëàãóóäûã äàðààõ áàéäëààð òîäîðõîéëîâ.

Ñóäàëãààíû àæëûí àãóóëãàä òàâèãäàõ øààðäëàãà

• Ñóäàëãàà íü øèíæëýõ óõààíû øèíý ñàíààã äýâø¿¿ëñýí áàéõ

• Ñóäàëãàà, øèíæèëãýýíèé òîäîðõîé àðãà÷ëàëûã õýðýãëýñýí áàéõ

• Ñóäàëãàà íü òóðøèëò ñóäàëãààíä ñóóðèëñàí áàéõ

• Ñóäàëãààíû àæèë íü ººð áóñàä ÝØ-íèé ñýòã¿¿ë¿¿äýä íèéòëýãäýýã¿é áàéõ

• Ñóäàëãààíû àæèëä òàâèãäàõ øààðäëàãûã áàðèìòàëñàí áàéõ

• Èëòãýëèéí õóðààíãóéã

õàâñàðãàñàí áàéõ

Ñóäàëãààíû ¿ð ä¿í áóþó ñóäàëãààíû ºã¿¿ëýë õýâë¿¿ëýõýä äàðààõ ñòàíäàðò, øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëòèéã ìºðäëºã áîëãîíî.

• ÃÀÐ×ÈÃ: Ãàð÷èã íü ñóäàëãààíû àæëûí òóõàé ãîë ñàíààã àãóóëñàí òîâ÷, òîäîðõîé, îíîâ÷òîé òîìú¸îëîãäñîí áàéõ ¸ñòîé.

• ÑÓÄËÀÀ×ÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË: Ñóäàëãààíû àæèëä îðîëöñîí ñóäëàà÷äûí îâîã íýð áè÷èãäýíý.

• ÕÓÐÀÀÍÃÓÉ: Õóðààíãóé íü ñóäëàà÷äàä òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûí òàëààðõ åðºíõèé îéëãîëòûã ºãºõ¿éö áàéõ áà òóõàéí ñóäëàà÷ûí ñóäàëãààíû àæèëòàé îéðîëöîî ýñýõèéã ø¿¿õ áîëîìæèéã îëãîõ.

• Ò¯ËÕ¯¯Ð ¯Ã: ªã¿¿ëëèéí öºì óòãûã èëýðõèéëæ ÷àäàõóéö öººí òîîíû íýð ¿ã áà õîëáîî ¿ã áàéíà.

• ÓÄÈÐÒÃÀË: Ýíýõ¿¿ õýñýãò ñóäàëãààíû àæëûí õ¿ðýý áîëîí áóñàä ñóäàëãààíû àæëóóäààñ àâñàí òóðøèëòûí ¿ð ä¿í, ººðèéí ñóäàëãààíû àæèëä àøèãëàãäàæ áóé èøëýë àâñàí ñóäàëãààíû àæëóóäûí òàëààð áîëîí îíîëûí îéëãîëòóóäûí òàëààð áè÷èõ. ̺í ò¿¿í÷ëýí ñóäàëãààíû àðãà, çîðèëãî, çîðèëò, õýðýãöýý øààðäëàãà, äýâø¿¿ëæ áóé àñóóäàë, òààìàãëàë äýâø¿¿ëæ ò¿¿íýý áàòàòãàõûí òóëä ÿìàð ñîðèë òóðøèëòûã ÿìàð àðãààð õýðõýí ã¿éöýòãýñýí, õý÷íýýí õýìæýýíèé ìàòåðèàë, ìýäýýëýë õóðèìòëóóëæ ÿìàð àðãààð áîëîâñðóóëàëò õèéñýí çýðãèéã äóðäàíà.

• ÑÓÄÀËÃÀÀÍÛ ÕÝÑÝÃ: ªºðèéí ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íã áóñàä ñóäëàà÷äûí ñóäàëãààíû ¿ð ä¿í,

îíîë àðãà ç¿éí ÿíç á¿ðèéí ÷èãëýë, ¿çýë áàðèìòëàëòàé õýðõýí õîëáîãäîõ õèéãýýä ººðèéí òààìàãëàëàà õýðõýí áàòàëñàí, ýñâýë ¿ã¿éñãýñýí, ÿìàð ä¿ãíýëòýä õ¿ð÷ áàéãàà çýðãèéã èøëýë, áàðèìò íîòîëãîîòîé ãàðãàíà. Òîîí ¿ç¿¿ëòýä çààâàë ìàòåìàòèê áîëîâñðóóëàëò õèéæ áè÷íý. Òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûã ñîíèðõîã÷ íü ýíýõ¿¿ õýñýãò áè÷èãäñýí àðãà÷ëàë áîëîí òåõíèêèéã àøèãëàí òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûã òóðøèõ áîëîìæòîé áàéõààð òîäîðõîé òàéëáàðëàí áè÷íý.

• ÑÓÄÀËÃÀÀÍÛ ¯Ð įÍ: Ýíýõ¿¿ ñóäàëãààãààð ÿìàð ¿ð ä¿í ãàðñàí òóõàé áàòàëãààòàé ëîãèê, äýñ äàðààëàë ñàéòàé, ýìõ öýãöòýé, îéëãîìæòîé áè÷íý.

• ÕÝËÝËÖ¯¯ËÝÃ: Ýíýõ¿¿ õýñýã íü ñóäàëãààíû àæëûí øèéäâýðëýõ õýñýã áºãººä ººðèéí ñóäàëãààíû àæèëòàé õàìààðàëòàé ºãºãäë¿¿äèéã òîäîòãîõ ¿éë àæèëëàãààã òàéëáàðëàí áè÷íý.

• įÃÍÝËÒ: Óíøèã÷äàä

îéëãîìæòîé áàéäëààð ñóäàëãààíû àæëàà ä¿ãíýí íýãòãýí áè÷èõ áºãººä ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íä ãàðñàí ä¿ãíýëò¿¿äýý îíîâ÷òîé, òîäîðõîé áàéäëààð áè÷íý.

• ÍÎÌ Ç¯É: Ñóäàëãààíû àæèëä àøèãëàãäñàí á¿õ ìàòåðèàëóóä áóþó íîì ñóðàõ áè÷èã, ñýòã¿¿ë¿¿ä áîëîí áóñàä ñóäëàà÷äûí ñóäàëãààíû àæëûí æàãñààëòûã áè÷èõ áºãººä ýíý íü òóõàéí ñóäàëãààíû àæëûã ñîíèðõîæ áóé õ¿ì¿¿ñò íýìýëò ìýäýýëýë áîëîõ áîëîìæòîé þì. Æèøýý íü:

Š ¯íäñýí õýëáýð

Author, A. A., Author, B. B., & Author, C. C. (Year). Title

of article. Title of Journal, xx, xxx-xxx.

Š Íýã çîõèîë÷

Williams, J. H. (2008). Employee engagement: Improving participation in safety. Professional Safety, 53(12), 40-45.

Š 2 áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø çîõèîë÷òîé

Keller, T. E., Cusick, G. R., & Courtney, M. E. (2007). Approaching the transition to adulthood: Distinctive profiles of adolescents aging out of the child welfare system. Social Services Review, 81, 453-484. Š 8 áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø

Wolchik, S. A., West, S. G., Sandler, I. N., Tein, J.-Y., Coatsworth, D., Lengua, L.,...Griffin, W. A. (2000). An experimental evaluation of theory-based mother and mother-child programs for children of divorce. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 843-856.

• ÕÀÂÑÐÀËÒ: Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä õàâñðàëòûã îðóóëàõ.

• ÑÓÄËÀÀ×ÛÍ ÒÓÕÀÉ: Çàðèì ñýòã¿¿ë¿¿ä ñóäëàà÷ûí òóõàé ìýäýýëëèéã øààðääàã áºãººä ýíýõ¿¿ õýñýãò ñóäëàà÷èéí òóõàé òîâ÷ ìýäýýëýë áàéõ áºãººä ñóäàëãààíû àæëûí ÷èãëýë áîëîí õîëáîî áàðèõ õàÿãûã òîäîòãîí áè÷èõ øààðäëàãàòàé.

Ñóäàëãààíû àæèë áóþó ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë íü äîîðõ ôîðìàòààð áè÷èãäñýí áàéíà.

Öààñíû õýìæýý À4 (210ììõ297ìì), õóóäàñíû òîî çàðèì òîõèîëäîëä õÿçãààðëàãäàõ

Öààñíû õ¿ðýý Á¿õ òàëààñ 25ìì (äýýä, äîîä, áàðóóí, ç¿¿í)

Ôîíò Times Roman, Arial ýñâýë Courier, ¿ñýãíèé õýìæýý 12-pt. Òåêñòèéã õî¸ð áàãàíà áîëãîí áàéðëóóëàõ

̺ð õîîðîíäûí çàé

2 sp

Òåêñò çýðýãö¿¿ëýõ

Áàðóóí ç¿¿í òàëäàà òýãøëýõ (Justify)

Äîãîë ìºð 5_—7 õîîñîí òýìäýãòèéí çàéí (spaces) Õóóäàñíû

äóãààðëàëò Õóóäàñíû äóãààðëàëòûã õóóäàñ áîëãîíû äîð, òºâä íü áàéðëóóëàõ Ãàð÷èã Ãàð÷èã áîëîí ñóäëàà÷ûí ìýäýýëëèéã ýõíèé õóóäñàíä

áàéðëóóëíà.

Ãàð÷èã íü òîì ¿ñãýýð áè÷èãäýõ áºãººä, ìºðèéí òºâä áàéðëàíà.

Ò¿¿íèé äîîð ñóäëàà÷ûí íýð áîëîí ñóðãóóëèéí íýðèéã áàéðëóóëíà.

¯íäñýí áîëîí äýä

á¿ëýã ãàð÷èã ¯íäñýí á¿ëãèéí íýð¿¿ä õóóäàñíû òºâä áàéðëàõ áºãººä òîì ¿ñãýýð áè÷èãäýíý. Äýä á¿ëãèéí ãàð÷èã íü õóóäàñíû ç¿¿í òàëä áàéðëàõ áºãººä òîì ýñâýë æèæèã ¿ñãýýð áè÷èãäýõ áîëîìæòîé

Ä¿ðñëýë (Õ¿ñíýãò, ãðàôèê, çóðàã)

Ä¿ðñëýëèéí íýðèéã õóóäàñíû òºâä, äîîð íü áàéðëóóëàõ. Õýâòýý (italic) õýëáýðýýð áè÷èõ. Äóãààðëàëò ºãºõ áà äóãààðëàëòûã á¿ëãèéí äóãààðààð ýõë¿¿ëýí ä¿ðñëýëèéí äóãààðààð õîëáîí íýðèéã áè÷èõ. Æèøýý íü:

Õ¿ñíýãò 1.1. Õ¿ñíýãòèéí íýð Çóðàã 2.1. Çóðãèéí íýð Ãðàôèê. 3.1. Ãðàôèêèéí íýð

Îëîí óëñûí PEER-REVIEW ñýòã¿¿ëä ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëýë õýâë¿¿ëýõ, õýâë¿¿ëýõ

ñýòã¿¿ëèéã ñîíãîõ òóõàé Îëîí óëñûí õóðàëä îðîëöîí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëëèéã õýâë¿¿ëýõ áîëîìæ

- Ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí ÷èãëýëýýðýý îëîí óëñûí èíäåêñòýé ñýòã¿¿ë¿¿äýýñ ñîíãîí èëòãýëèéí õóðààíãóéã èëãýýí, òóõàéí ñýòã¿¿ë îëîí óëñûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé õóðàë çàðëàãäñàí òîõèîëäîëä èëòãýë òàâèõ

- Îëîí óëñûí õóðàëä èëòãýëýý èëãýýí õ¿ëýýí çºâøººð¿¿ëýõ Îëîí óëñûí ñýòã¿¿ëä ýðäýì øèíæèëãýýíèé ºã¿¿ëëèéã õýâë¿¿ëýõ áîëîìæ

- Òóõàéí ñýäâèéí õ¿ðýýí äýõ ñýòã¿¿ëýý ñîíãîõ

- ÝØ-íèé ºã¿¿ëëýý èëãýýí peer-review õèéëãýõ

- Õýâë¿¿ëýõ çºâøººðºë àâàõ PEER-Review õèéõ ¿éë àæèëëàãààíû äàðààëàë

Ýíýõ¿¿ ïðîöåññ íü ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæèë õýâë¿¿ëýõ ¿åä èõýíõè îëîí óëñûí èíäåêñòýé ñýòã¿¿ë¿¿äýä õèéãääýã ïðîöåññ áºãººä òóõàéí ñóäëàà÷äûí á¿òýýë íü ñóäàëãààíû àæëûí øààðäëàãà õàíãàñàí ýñýõ, øèíý íýýëò áîëîí ñàíààã ãàðãàæ ÷àäñàí ýñýõèéã òîäîðõîéëäîã õàìãèéí ÷óõàë õýñýã þì. - Ñóäàëãààíû õóðààíãóé èëãýýõ. Ñóäëàà÷ûí èëãýýñýí ºã¿¿ëëèéã õóðààíãóéã ñýòã¿¿ëèéí ðåäàêöè õÿíàæ, çºâøººðºë îëãîõ. Ǻâøººðºë îëãîñîí òîõèîëäîëä ñóäëàà÷ íü ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûã á¿ðýí ýõýýð íü èëãýýõ áîëîìæòîé áîëíî.

- Ñóäàëãààíû àæëûã èëãýýõ. Òóõàéí ñýòã¿¿ëèéí ðåäàêöè

ñóäëàà÷èéí ºã¿¿ëëèéã õîëáîãäîõ ÷èãëýëèéí äàãóó ìýðãýæñýí 3-ààñ 6 ýðäýìòäýä óíøóóëàí òýäíèé ä¿ãíýëòèéã íýãòãýí ¿çýæ õýâëýõ áîëîìæòîé ýñýõèéã òîäîðõîéëäîã. Ýíýõ¿¿ ýðäýìòäèéã ñîíãîõ ñîíãîëò íü ºã¿¿ëýë õýâë¿¿ëýõ ñóäëàà÷äàä ìýäýýëýõã¿éãýýð íóóö áàéäàã. - Ñóäàëãààíû àæëûã çàñàæ

ñàéæðóóëàõ. Òóõàéí àæëûã óíøèæ ø¿¿ìæ áè÷ñýí ø¿¿ìæèéí äàãóó çàñâà𠺺ð÷ëºëò¿¿äèéã õèéæ, õóãàöààíä íü èëãýýõ áîëîìæòîé. Ýíýõ¿¿ ººð÷ëºëò¿¿äèéã ñàéí ã¿éöýòãýñýí òîõèîëäîëä ñóäëàà÷èéí ºã¿¿ëýë íü õýâëýãäýõ áîëîìæòîé áîëíî.

Îëîí óëñûí èíäåêñòýé ñýòã¿¿ë¿¿äèéí òóõàé

Òîìñîí ðåéòåðñèéí èíäåêñòýé 8631 ñýòã¿¿ë õýâëýãäýí ãàðäàã. ¯¿íýýñ áèäíèé õóâüä áîëîìæèò ñàëáàð, ÷èãëýë á¿ðýýð õýâëýãääýã ñýòã¿¿ëèéã æàãñààâàë:

Arts & Humanities Citation Index -1735 · Language and education

· Science & education

· English language & linguistics · Religious humanism ...

Business collection – 227 · Accounting review

· Academy of management journal · Public administration and

development ...

Cc /e ngi ne e ri ng, c ompu t ing & technology – 1388

· ACM transactions on software engineering and methodology · Human-computer interaction · IBM journal of research and

development

· Advances in engineering software ...

Adobe Photoshop (.PSD) Autodesk AutoCad (.DXF) Scalable Vector Graphics (.SVG) PostScript (.EPS, .PS)

Fonts (.TTF, .OTF)

XML Paper Specification (.XPS) Archive file types (.ZIP and .RAR). Òåõíîëîãèéí äýâøëèéí õóðä ºäºð ñàðààð áèø öàã ìèíóòààð õýìæèãäýæ áóé ýíý ¿åä áîëîâñðîëûí ñàëáàðò ýíý äýâøëèéã õýðõýí ¿ð ä¿íòýé àøèãëàõ âý ãýäýã òîìîîõîí àñóóëò áèäíèé ºìíº òóëãàð÷ áàéíà. Òýð äóíäàà èíòåðíåò îð÷èíä ñóðãàëòûã ¿ð ä¿íòýé ÿâóóëàõ øààðäëàãà íýìýãäñýýð.

ÕÈÑ-ÈÉÍ ÕÝÌÆÝÝÍÄ ÌªÐĪÃÄªÕ Å-ÑÓÐÃÀËÒÛÍ

ÕÈ×ÝÝË ÁÎËÎÂÑÐÓÓËÀÕ ÑÒÀÍÄÀÐÒ

1. Íèéòëýã ¿íäýñëýë

1.1. ÕÈÑ-èéí Å-ñóðãàëòûí ¿íäýñ áîëñîí õè÷ýýëèéí ìèíèìóì àãóóëãûã òîäîðõîéëîõ, ò¿¿íèéã ýëåêòðîí õýëáýðýýð áýëòãýõýä ýíýõ¿¿ ñòàíäàðòûã ìºðäºíº. 1.2. Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýëèéí ìàòåðèàë

íü îþóòàíä îð÷èí ¿åèéí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí îëîëòûã àøèãëàí ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã ìýäýýëëèéí îëîí òºðºë, õýëáýðýýð (òåêñò, çóðàã, äóó àâèà, õºäºë㺺íò ä¿ðñ, âèäåî, ã.ì) õ¿ðãýõ, äàâòàí àøèãëàõ, áàãø îþóòàí õîîðîíä öàã õóãàöàà, îðîí çàéí õÿçãààðëàëòã¿éãýýð õàðüöàõ çýðýã áîëîìæóóäûã á¿ðä¿¿ëýõ çàìààð ÷àíàðòàé ìýäëýã îëãîõîä ÷èãëýãäýíý.

2. Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýëèéí àãóóëãûí øààðäëàãà

2.1. Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýëèéí ìèíóìèì àãóóëãà íü óëàìæëàëò ñóðãàëòûí ¿åä àøèãëàãääàã ñóðãàëòûí ÿíç á¿ðèéí õýëáýðýýð (ëåêö, ñåìèíàð, ëàáîðàòîðè, áèå äààëò ã.ì) îþóòàíä ºã÷ áàéãàà öîãö ìýäëýã, ìýäýýëýëòýé ä¿éöýæ áàéíà. 2.2. Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýëèéí àãóóëãà

äàðààõ ç¿éëýýñ á¿ðäýíý. ¯¿íä:

- Õè÷ýýëèéí ñòàíäàðò,

òîäîðõîéëîëò

- Õè÷ýýëèéí çîõèöóóëàëò (Çààõ

áàãø, áàãøòàé õàðüöàõ å-ìýéë õàÿã, óòàñ, õàðüöàõ öàã, ñóðãàëòûí õóàíëè ã.ì)

- Õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí á¿òýö - Ìýäëýãèéã ä¿ãíýõ àðãà - Ëåêöèéí ýõ ìàòåðèàë

- Ëåêöèéí ¿ç¿¿ëýí

- Íýìýëò ñóäëàõ, àøèãëàõ

ìàòåðèàë

- Ñåìèíàð, ëàáîðàòîðûí àæëûí

óäèðäàìæ, çààâàð

- Áèå äààëòûí äààëãàâàð - ªºðèé㺺 ä¿ãíýõ òåñò, àãóóëãà

2.3. Ëåêöèéí ýõ ìàòåðèàëûã ñóðãàëòûí 2 öàãèéí ëåêöèéí ýõ òåêñò õè÷ýýëèéí îíöëîãîîñ õàìààðàí À4 ôîðìàòûí 6-10 õóóäñàíä áàãòààõ çàð÷ìûã ¿íäýñ áîëãîíî.

2.4. Ëåêöèéí ¿ç¿¿ëýíã ñóðãàëòûí 2 öàãèéí ëåêöýíä õè÷ýýëèéí îíöëîãîîñ õàìààðàí 20-35 (2-3 ìèíóòàä íýã ñëàéä) ¿ç¿¿ëýí àøèãëàõààð áîäîæ æèøèã áîëãîíî. Ëåêöèéí ¿ç¿¿ëýí á¿ðò õàðãàëçàõ òàéëáàðûã çààâàë õèéñýí áàéíà. 2.5. Íýìýëò ñóäëàõ, àøèãëàõ

ìàòåðèàëûã ýëåêòðîí õýëáýðèéí õóóëáàð ýñâýë âåá ñàéòàä õàíäàõ õàÿã áàéíà. ¯íäñýí ñóðàõ áè÷èã (õóóäàñíû äóãààð), âåá õóóäàñ, õîëáîãäîæ áîëîõ ëèíêóóä (Àóäèî âèäåî áè÷ëýã, animation). Íýìýëò ñóäëàõ ìàòåðèàëóóäûã òàòàæ àâàõ áàéäëààð õýðýãëýýíèé ïðîãðàì õýðýãñëèéã òóñãàñàí áàéíà. Àøèãëàõ ìàòåðèàë íü ïðîãðàì õàíãàìæ, ìàÿãò ã.ì áàéæ áîëíî. 2.6. Ñåìèíàð ëàáîðàòîðèéí àæëûí

ìàòåðèàëóóäûã ñóðàëöàã÷äàä îéëãîìæòîé áàéäëààð äýñ äàðààëàëòàé òóõàéí ëåêöèéí àãóóëãàòàéãàà óÿëäóóëíà. Ñåìèíàð, ëàáîðàòîðèéí àæëûí óäèðäàìæ, çààâàð íü îéëãîìæòîé, æèøýýãýýð áàÿæóóëñàí áàéâàë çîõèíî.

2.7. Áèå äààëòûí äààëãàâàð íü áàãààð áóþó ãàíöààð ã¿éöýòãýõ äààëãàâàð ãýæ õóâààãäàíà. Áàãààð ã¿éöýòãýõ äààëãàâàðò áàãèéí á¿ðýëäýõ¿¿íèéã áàãø òîäîðõîéëæ, õîîðîíäîî õàðüöàõ, ¿ð ä¿íãýý íýãòãýõ àðãà çàìûã òóñãàíà.

2.8. ªºðèé㺺 ä¿ãíýõ òåñò (ñýäýâ áîëãîíä òåñòèéí 10-15 àñóóëò îðñîí áàéíà), àãóóëãà íü õè÷ýýëèéí àãóóëãàòàé ä¿éöñýí áàéíà. Òåñò, àãóóëãà íü ººðèéí ïðîãðàì õàíãàìæòàé áàéæ áîëíî. 2.9. Å-õè÷ýýëèéã õýðõýí ñóäàëæ ¿çýõ òàëààð îþóòàíä õ¿ðãýõ çºâëºìæ,

ñàíàìæèéã áîëîâñðóóëíà.

2.10.Å-ñóðãàëòàíä õýðýãëýæ áàéãàà õè÷ýýëèéí ýëåêòðîí õýëáýðèéí íýð òîìú¸îíû òàéëáàðòàé áàéíà.

3. Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýëèéí òåõíèêèéí øààðäëàãà

3.1. Å-Ñóðãàëòûí õè÷ýýëèéí ìàòåðèàëûã ýëåêòðîí õýëáýðýýð áýëòãýñýí áàéíà.

3.2. Õè÷ýýëèéí ìàòåðèàë íü ñýäýâ÷èëñýí á¿òöèéí äàãóó ñýäýâ, ñýäâýýð àíãèëàãäñàí áàéíà. 3.3. Å-õè÷ýýëèéí ìàòåðèàëûã Unicode

êîä÷èëëûí ¿ñãèéí ôîíòîîð áýëòãýãäñýí áàéíà. (Arial, times New Roman, Courier New ã.ì) 3.4. Ìàòåðèàëûí ýëåêòðîí ôàéëûí íýð

ÕÈÑ-ä àøèãëàæ áàéãàà òóõàéí õè÷ýýëèéí êîäîîð ýõýëñýí áàéíà. ( I S 2 0 2 _ L e c t u r e s , I S 2 0 2 _ P r e s e n t a t i o n s , I S 2 0 2 _ A s s i g n m e n t s , IS202_Syllabus, IS202_Grading ã.ì)

3.5. Õè÷ýýëèéí ìàòåðèàë íü ò¿ãýýìýë òàðõñàí WINDOWS-èéí îð÷íû õýðýãëýýíèé ïðîãðàìóóäûã àøèãëàñàí áàéíà. Å-õè÷ýýëèéí ìàòåðèàë íü õýìæýýíèé õóâüä õýò

áàéäàë, íóóöëàë, õàìãààëëûã õàíãàñàí áàéíà.

3.6. Õè÷ýýëèéí ìàòåðèàëûã çóðãàí, ä¿ðñýí, äóóí, âåá áîëîí òåñòèéí ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ äàðààõ ïðîãðàì õàíãàìæóóäûã àøèãëàí áîëîâñðóóëàõ: ¯¿íä: CorelDraw, Adobe PhotoShop, Adobe Flash, Adobe InDesign, Camtasia Studio, Articulate Engage, Articulate Quizmaker, Autodesk 3DS Max, Adobe Dreamviewer ãýõ ìýò. 3.7. Õè÷ýýëèéí îíöëîãîîñ õàìààð÷

ìàòåðèàëûã àóäèî, âèäåî õýëáýðýýð áîëîí õºäºë㺺íò ãðàôèêààð áýëòãýæ áîëíî.

Æè÷: Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýëèéí àãóóëãûí äàãóó ìàòåðèàëóóäûã òóõàéí õè÷ýýëèéã çààõ áàãø áýëòãýí, ìýðãýæëèéí áàãààð õºðâ¿¿ëýõ òîõèîëäîëä ýíýõ¿¿ ñòàíäàðòûí 2-ð çààëò áîëîí 3-ð çààëòûí 1-4 ä¿ãýýð ç¿éëèéí äàãóó ìàòåðèàëàà áýëòãýí õ¿ëýýëãýí ºãíº.

Å-ñóðãàëòûí õè÷ýýëèéã òóõàéí áàãø ýëåêòðîí õýëáýðò îðóóëæ áîëîâñðóóëàõ òîõèîëäîëä ýíýõ¿¿ ñòàíäàðòûí 2,3-ð çààëòûã ìºðäëºã áîëãîíî.

Ðåäàêöèéí çºâëºë:

Ýðõëýã÷: Ä.Äàãèéìàà Ãèø¿¿ä: Í.Îþóíöýöýã

Á.Áóÿíäýëãýð Ä .Ýðäýíýñ¿ðýí Ä.Íàðìàíäàõ Ä.Íÿìäîðæ Õàÿã: ÕÈÑ. Ñýòã¿¿ë ç¿é,

ìåäèàòåõíîëîãèéí òýíõèì Óòàñ: 976-11-321790

E-mail: d.dagiimaa@gmail.com

DDC

378

H-91