Menyikapi Premanisme.
o Senin o SelasaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
o Rabu o Kamis • Jumat o Sabtu o
2
18
17
OJan
3
4
5
6
19
20
21
OPeb
7
22
• Mar OApr
8
23
OMei
Minggu
@
10
11
12
13
14
15
24
25
26
27
28
29
30
0 Jul 0 Ags
OJun
OSep
OOkt
ONov
31
ODes
Menyikapi Premanisme
di Indonesia
B
m e n a rik
m em ang
k a re n a
d a ri p re m a n te rs e b u t b e ra s a l d a -
z o iz la lu ,
E R B IC A R A m e n g e n a i
p re m a n is m e
P re m a n is m e
p re -
S e ja ra w a n
m a n is m e tid a k h a n y a a d a d i In -
m e n y a ta k a n
d o n e s ia ,
h a m p ir
d i s e lu ru h
w ila y a h d i d u n ia in i a d a y a n g n a m anya
p re m a n is m e .
y a n g s e rin g
m e ru ju k
H ok
H am
p ;e m a n is m e
k u a t.
D a la m
k o n te k s
n e g a ra
m asa
la m p a u ,
O ng H ok H am
d a k m u n ~ k in te rja d i a p a b ila m e -
s e b u ta n
m e lih a t
u n tu k
seke-
m u n c u ln y a
te ru ta m a
k e lo m p o k
m a-
akui bahw a
aksi
s y a ra k a t la in .
ru n g a n p re m a n is m e
in i m e m a n g m e re -
ta n a n
H a n y a s a ja d a la m
yang nam anya
m o d e rn
ta ada
hukum , dan po-
s a h k a n m a s y a ra k a t d a n m e n im -
lis i s e b a g a i a p a ra t p e n e g a k h u -
b u lk a n k e tid a k n y a m a n a n
kum
d a la m
apa
b a h w a a k s i p re m a n is m e in i tid a k
m e-
p e ja b a t
p e n g h a s ila n
R um ah
di
S a k it P u s a t A n g k a ta n
D a ra t (R S P A D ) p a d a F e b ru a ri
b a ik s e rta m a m p u
u n tu k m e n c a p a i tu ju a n n y a .
m odem
m e re k a . S a m p a i s a a t in i p u n k ib e n tro k a n ta r p re -
K a re n a ,
m a n ? P re m a n is m e
ta m a s ih
m a n te rk a it a k s i p e n y e ra n g a n
m a sy a ra k a t
le lu a s a
m e n d a p a tk a n
te ru ta m a
d a ri m e -
d a ta y a n g d ila n s ir K P K m e la lu i
B u sy ro
M uqoddas
m ana
itu ra k y a t d e n g a n m e n g g u n a k a n
5 6 .0 0 0
k e k u a ta n
s i d a ri s e lu ru h
a ta u k e k u a s a a n
yang
d e n g a n te r-
s e la m a
(2 0 1 2 )
di
te rd a p a t
2011
la p o ra n p e rk a ra k o ru p -
yang
m engayom i
Sebagai
se o ra n g
m e re k a
bahw a
kedudukan
yang
m e re k a p e ro le h d i d a la m y a te rb e s a r y a n g d iti-
tip k a n k e p a d a m e re k a . M e re k a
se h a ru sn y a
b e rtin d a k
a b d i m a sy a ra k a t
sebagai
bukan sebagai
penguasa congkakyang
gapan bahw a
n e g a ra
b e ra n g ia la h m i-
In d o n e s ia
yang
lik n y a . S e la in itu , p a ra p e ja b a t
s e te la h d is e lid ik i b e rh u lu
pada
d a n a p a ra t p e m e rin ta h
h a ru s
b e k e rja le b ih k e ra s d a la m m e m e -
p ro s e s p o litik . S u rv e i IC W ju g a
n u h i k e s e ja h te ra a n
m e n u n ju k k a n
n y a . S ta n d a r k e h id u p a n
bahw a
akan
2012
m a s y a ra k a tm asya-
m e n ja d i ta h u n a w a s A P B N , a s e t
ra k a t h a ru s le b ih d itin g k a tk a n ,
n e g a ra , s e rta k o n s e s i s u m b e r
d a y a a la m In d o n e s ia k a re n a p a r-
te ru ta m a b a g i g o lo n g a n y a n g b e -
ta i p c ilitik d is in y a lir
d a n ja n g a n h a n y a m e n s e ja h te r-
akan
se-
ra d a d ib a w a h g a ris k e m is k in a n
m a k in a g re s if m e n c a ri
sum ber
a k a n d iri s e n d iri
d a n a je la n g
P ilp re s
annya.
S e h in g g a n a n tin y a ,
P ile g d a n
2014·
K e sa d a ra n
k ita d a p a t m e m -
B a g a im a n a
m a n is m e
s e rta g o lo n g a k si p re -
in i d a p a t d ite k a n d a n
tid a k h a n y a d a p a t m e m b e rik a n
p a ra p e ja b a t d a n a p a ra t p e m e -
kenyam anan
dan keam anan
d a la m k e h id u p a n b e rb a n g s a d a n
rin ta h y a n g s e h a ru s n y a
b e rn e g a ra ,
b e ra n ta s
di
a k s i p re m a n is m e ,
p a n u ta n
yang
m a sy a ra k a t
m a la h
jik a
m e n ja -
b a ik
bagi
m e la k u k a ri
h a l-h a l te rs e b u t? T e n tu
K llp ln g
c o n to h
te rk a d a n g
dapat am anah
H a l in i b is a d ib u k tik a n d e n g a n
m e ra s k e lo m p o k m a s y a ra k a t y a -
d im ilik i, d ila k u k a n
s e g a la c a ra
tim b u ln y a
d a n a p a ra t p e m e rin ta h h a ru s d a p a t m e m b e rik a n
n g a n m e n g h a la lk a n
n u n ju k k a n k o n d is i d i m a n a p a ra
a p a y a n g m e n ja d i
s e lu ru h
de-
m e-
te rs e b u t. P a ra p e ja b a t
in ta h s a m a h a ln y a d e n g a n p re -
ta n a h u n tu k m e n ja g a k e a m a n a n
p e m b e rita a n
tin d a k a n
lu p a
e w a o le h p e m e rin ta h
dengan
n y e le s a ik a n
ta p i d a p a t m e ru g ik a n
In d o n e s ia .
dapat
a k a r p e rm a s a la h a n
n y a a k s i - a k s i p re m a n is m e
s a ja .
bahw a
dengan hanya
dan m enghukum
K ita h a ru s
p a ra p e ja b a t d a n a p a ra t p e m e r-
tu k a n g p u k u l b a y a ra n y a n g d is -
d is u g u h k a n
m e re k a .
m a s y a ra k a t.
k ita b e rp ik ir
m e m b e r-
I-----~=::::=:----:;:
p e m im p in ,
T id a k k a h
tu a n -tu a n
s a tu d u a o ra n g s a ja
m enangkap
a p a y a n g m e re k a la k u k a n m e m -
h a n y a te r d a p a t d ija la n a n
in i ia la h s e o ra n g p e n g a w a l a ta u
a ta u p u n
d iri s e n d iri b e -
p a t te rs e le s a ik a n
b e rik a n c o n to h te rh a d a p m a ra k -
y a n g d is e b u t c e n te n g . C e n te n g
k o lo n ia l
u a n g ra k y a t u n -
s e rta g o lo n g a n n y a , b u k a n h a n y a
m e ru g ik a n
N a m u n , y a n g p e rlu k ita s a d a ri
m e lib a tk a n
le b ih d a ri s a tu p e ja b a t d a n b e b e ra p a in s titu s i. M e n g a m b il d a n
m enggunakan
a k s i p re m a n is m e .
dengan
d a n te ro rg a n is a s i,
te rk a d a n g
tu k k e p e n tin g a n
b a ru b a g i In d o n e s ia .
S e ja k z a -
a d m in is tra s i,
bahkan
m e lin -
d u n g i m a sy a ra k a t d a ri b e rb a g a i
m a n k o lo n ia l B e la n d a , k ita p u n
D e n g a n d e m ik ia n ,
n e g a ra
g a ra . P re m a n is m e b u k a n b a ra n g
payung
d a la m
a n ta s a k s i p re m a n is m e tid a k d a -
o le h
m e n ja d i
p e n d id ik a n
y a n g b a ik u n -
d u n ia k e rja .
u n tu k
d itu g a s k a n
k e h id u p a n b e rb a n g s a d a n b e rn e -
b a ik d e -
tu k d a p a t b e rk o m p e tis i
d iri
ra ja a ta u p e n g u -
m a sy a ra k a t
m em punyai
d a n k e te ra m p ila n
itu d ik a re -
n a k a n ra k y a t m e n d a sa rk a n
b e rb e d a .
re k a
kecende-
a sa . D i z a m a n m o d e m se k a ra n g
in i s itu a s in y a te m y a ta tid a k ja u h
B e la n d a
n ie n c a ri
(a lira n ),
k a n p e n g h a s ila n n y a
d ik e n a lk a n
m encoba
vrijman
yang
p a d a k h a ris m a
sudah
a n , m e re k a
n g ~ p ,~ I 1 j a d i
p re riia n ; H a ru s
d ip a h a m i b a h w a , h a l te rs e b u t ti-
k e p a d a k e g ia ta n
p re m a n is m e
n g a n b e m o d a l iz a ja h s e k a d a m y a
a ta u b a h k a n tid a k b e rp e n d id ik -
b e rh u -
lo m p o k o ra n g y a n g m e n d a p a t-
K ita h a ru s
a n n y a m a s ih b u ru k . H a n y a d e -
kekuasaan
d ig u n a k a n
d a ri p e m e ra sa n
MU'AMMAR WICAKSONO
b e rk e m -
n g a n in s titu s i
isme
y a n g tid a k la in a d a la h
O ng
bahw a
k e h id u p a n y a n g -le b ih
is m e s e c a ra h a ra fia h b e ra s a l d a ri
(o ra n g b e b a s) d a n
ri w ila y a h y a n g s ta n d a r k e h id u p -
b u n g a n e ra t d e n g a n tid a k a d a n y a n e g a ra s e n tra l (p u s a t) d e -
P re m a n -
b a h a s a B e la n d a , y a k n i
bangnya
O le h
m o d e rn
tid a k la h
nam un
m e n in g k a tk a n
ta s H u k u m
k a n m a s y a ra k a t.
d ja d ja ra n )* *
H um as
O npad
20120.
akan
h id u p
m a n u s ia In d o n e s ia itu s e n d iri.
(P e n u lis , M a h a s is w a F a k u l-
te p a t b ila k ita h a n y a m e n y a la h K eban
ju g a d a p a t
k u a lita s
U n iv e rs ita s
Pa-
o Rabu o Kamis • Jumat o Sabtu o
2
18
17
OJan
3
4
5
6
19
20
21
OPeb
7
22
• Mar OApr
8
23
OMei
Minggu
@
10
11
12
13
14
15
24
25
26
27
28
29
30
0 Jul 0 Ags
OJun
OSep
OOkt
ONov
31
ODes
Menyikapi Premanisme
di Indonesia
B
m e n a rik
m em ang
k a re n a
d a ri p re m a n te rs e b u t b e ra s a l d a -
z o iz la lu ,
E R B IC A R A m e n g e n a i
p re m a n is m e
P re m a n is m e
p re -
S e ja ra w a n
m a n is m e tid a k h a n y a a d a d i In -
m e n y a ta k a n
d o n e s ia ,
h a m p ir
d i s e lu ru h
w ila y a h d i d u n ia in i a d a y a n g n a m anya
p re m a n is m e .
y a n g s e rin g
m e ru ju k
H ok
H am
p ;e m a n is m e
k u a t.
D a la m
k o n te k s
n e g a ra
m asa
la m p a u ,
O ng H ok H am
d a k m u n ~ k in te rja d i a p a b ila m e -
s e b u ta n
m e lih a t
u n tu k
seke-
m u n c u ln y a
te ru ta m a
k e lo m p o k
m a-
akui bahw a
aksi
s y a ra k a t la in .
ru n g a n p re m a n is m e
in i m e m a n g m e re -
ta n a n
H a n y a s a ja d a la m
yang nam anya
m o d e rn
ta ada
hukum , dan po-
s a h k a n m a s y a ra k a t d a n m e n im -
lis i s e b a g a i a p a ra t p e n e g a k h u -
b u lk a n k e tid a k n y a m a n a n
kum
d a la m
apa
b a h w a a k s i p re m a n is m e in i tid a k
m e-
p e ja b a t
p e n g h a s ila n
R um ah
di
S a k it P u s a t A n g k a ta n
D a ra t (R S P A D ) p a d a F e b ru a ri
b a ik s e rta m a m p u
u n tu k m e n c a p a i tu ju a n n y a .
m odem
m e re k a . S a m p a i s a a t in i p u n k ib e n tro k a n ta r p re -
K a re n a ,
m a n ? P re m a n is m e
ta m a s ih
m a n te rk a it a k s i p e n y e ra n g a n
m a sy a ra k a t
le lu a s a
m e n d a p a tk a n
te ru ta m a
d a ri m e -
d a ta y a n g d ila n s ir K P K m e la lu i
B u sy ro
M uqoddas
m ana
itu ra k y a t d e n g a n m e n g g u n a k a n
5 6 .0 0 0
k e k u a ta n
s i d a ri s e lu ru h
a ta u k e k u a s a a n
yang
d e n g a n te r-
s e la m a
(2 0 1 2 )
di
te rd a p a t
2011
la p o ra n p e rk a ra k o ru p -
yang
m engayom i
Sebagai
se o ra n g
m e re k a
bahw a
kedudukan
yang
m e re k a p e ro le h d i d a la m y a te rb e s a r y a n g d iti-
tip k a n k e p a d a m e re k a . M e re k a
se h a ru sn y a
b e rtin d a k
a b d i m a sy a ra k a t
sebagai
bukan sebagai
penguasa congkakyang
gapan bahw a
n e g a ra
b e ra n g ia la h m i-
In d o n e s ia
yang
lik n y a . S e la in itu , p a ra p e ja b a t
s e te la h d is e lid ik i b e rh u lu
pada
d a n a p a ra t p e m e rin ta h
h a ru s
b e k e rja le b ih k e ra s d a la m m e m e -
p ro s e s p o litik . S u rv e i IC W ju g a
n u h i k e s e ja h te ra a n
m e n u n ju k k a n
n y a . S ta n d a r k e h id u p a n
bahw a
akan
2012
m a s y a ra k a tm asya-
m e n ja d i ta h u n a w a s A P B N , a s e t
ra k a t h a ru s le b ih d itin g k a tk a n ,
n e g a ra , s e rta k o n s e s i s u m b e r
d a y a a la m In d o n e s ia k a re n a p a r-
te ru ta m a b a g i g o lo n g a n y a n g b e -
ta i p c ilitik d is in y a lir
d a n ja n g a n h a n y a m e n s e ja h te r-
akan
se-
ra d a d ib a w a h g a ris k e m is k in a n
m a k in a g re s if m e n c a ri
sum ber
a k a n d iri s e n d iri
d a n a je la n g
P ilp re s
annya.
S e h in g g a n a n tin y a ,
P ile g d a n
2014·
K e sa d a ra n
k ita d a p a t m e m -
B a g a im a n a
m a n is m e
s e rta g o lo n g a k si p re -
in i d a p a t d ite k a n d a n
tid a k h a n y a d a p a t m e m b e rik a n
p a ra p e ja b a t d a n a p a ra t p e m e -
kenyam anan
dan keam anan
d a la m k e h id u p a n b e rb a n g s a d a n
rin ta h y a n g s e h a ru s n y a
b e rn e g a ra ,
b e ra n ta s
di
a k s i p re m a n is m e ,
p a n u ta n
yang
m a sy a ra k a t
m a la h
jik a
m e n ja -
b a ik
bagi
m e la k u k a ri
h a l-h a l te rs e b u t? T e n tu
K llp ln g
c o n to h
te rk a d a n g
dapat am anah
H a l in i b is a d ib u k tik a n d e n g a n
m e ra s k e lo m p o k m a s y a ra k a t y a -
d im ilik i, d ila k u k a n
s e g a la c a ra
tim b u ln y a
d a n a p a ra t p e m e rin ta h h a ru s d a p a t m e m b e rik a n
n g a n m e n g h a la lk a n
n u n ju k k a n k o n d is i d i m a n a p a ra
a p a y a n g m e n ja d i
s e lu ru h
de-
m e-
te rs e b u t. P a ra p e ja b a t
in ta h s a m a h a ln y a d e n g a n p re -
ta n a h u n tu k m e n ja g a k e a m a n a n
p e m b e rita a n
tin d a k a n
lu p a
e w a o le h p e m e rin ta h
dengan
n y e le s a ik a n
ta p i d a p a t m e ru g ik a n
In d o n e s ia .
dapat
a k a r p e rm a s a la h a n
n y a a k s i - a k s i p re m a n is m e
s a ja .
bahw a
dengan hanya
dan m enghukum
K ita h a ru s
p a ra p e ja b a t d a n a p a ra t p e m e r-
tu k a n g p u k u l b a y a ra n y a n g d is -
d is u g u h k a n
m e re k a .
m a s y a ra k a t.
k ita b e rp ik ir
m e m b e r-
I-----~=::::=:----:;:
p e m im p in ,
T id a k k a h
tu a n -tu a n
s a tu d u a o ra n g s a ja
m enangkap
a p a y a n g m e re k a la k u k a n m e m -
h a n y a te r d a p a t d ija la n a n
in i ia la h s e o ra n g p e n g a w a l a ta u
a ta u p u n
d iri s e n d iri b e -
p a t te rs e le s a ik a n
b e rik a n c o n to h te rh a d a p m a ra k -
y a n g d is e b u t c e n te n g . C e n te n g
k o lo n ia l
u a n g ra k y a t u n -
s e rta g o lo n g a n n y a , b u k a n h a n y a
m e ru g ik a n
N a m u n , y a n g p e rlu k ita s a d a ri
m e lib a tk a n
le b ih d a ri s a tu p e ja b a t d a n b e b e ra p a in s titu s i. M e n g a m b il d a n
m enggunakan
a k s i p re m a n is m e .
dengan
d a n te ro rg a n is a s i,
te rk a d a n g
tu k k e p e n tin g a n
b a ru b a g i In d o n e s ia .
S e ja k z a -
a d m in is tra s i,
bahkan
m e lin -
d u n g i m a sy a ra k a t d a ri b e rb a g a i
m a n k o lo n ia l B e la n d a , k ita p u n
D e n g a n d e m ik ia n ,
n e g a ra
g a ra . P re m a n is m e b u k a n b a ra n g
payung
d a la m
a n ta s a k s i p re m a n is m e tid a k d a -
o le h
m e n ja d i
p e n d id ik a n
y a n g b a ik u n -
d u n ia k e rja .
u n tu k
d itu g a s k a n
k e h id u p a n b e rb a n g s a d a n b e rn e -
b a ik d e -
tu k d a p a t b e rk o m p e tis i
d iri
ra ja a ta u p e n g u -
m a sy a ra k a t
m em punyai
d a n k e te ra m p ila n
itu d ik a re -
n a k a n ra k y a t m e n d a sa rk a n
b e rb e d a .
re k a
kecende-
a sa . D i z a m a n m o d e m se k a ra n g
in i s itu a s in y a te m y a ta tid a k ja u h
B e la n d a
n ie n c a ri
(a lira n ),
k a n p e n g h a s ila n n y a
d ik e n a lk a n
m encoba
vrijman
yang
p a d a k h a ris m a
sudah
a n , m e re k a
n g ~ p ,~ I 1 j a d i
p re riia n ; H a ru s
d ip a h a m i b a h w a , h a l te rs e b u t ti-
k e p a d a k e g ia ta n
p re m a n is m e
n g a n b e m o d a l iz a ja h s e k a d a m y a
a ta u b a h k a n tid a k b e rp e n d id ik -
b e rh u -
lo m p o k o ra n g y a n g m e n d a p a t-
K ita h a ru s
a n n y a m a s ih b u ru k . H a n y a d e -
kekuasaan
d ig u n a k a n
d a ri p e m e ra sa n
MU'AMMAR WICAKSONO
b e rk e m -
n g a n in s titu s i
isme
y a n g tid a k la in a d a la h
O ng
bahw a
k e h id u p a n y a n g -le b ih
is m e s e c a ra h a ra fia h b e ra s a l d a ri
(o ra n g b e b a s) d a n
ri w ila y a h y a n g s ta n d a r k e h id u p -
b u n g a n e ra t d e n g a n tid a k a d a n y a n e g a ra s e n tra l (p u s a t) d e -
P re m a n -
b a h a s a B e la n d a , y a k n i
bangnya
O le h
m o d e rn
tid a k la h
nam un
m e n in g k a tk a n
ta s H u k u m
k a n m a s y a ra k a t.
d ja d ja ra n )* *
H um as
O npad
20120.
akan
h id u p
m a n u s ia In d o n e s ia itu s e n d iri.
(P e n u lis , M a h a s is w a F a k u l-
te p a t b ila k ita h a n y a m e n y a la h K eban
ju g a d a p a t
k u a lita s
U n iv e rs ita s
Pa-