sistem FILSAFAT PANCASILA
Bersama:
Dr. Akmal Sutja, M.Pd.
Lembaga Pengembangan Pembelajaran dan Penjaminan Mutu
1
LP3M
APAKAH DAPAT
DIKATEGORIKAN SEBAGAI
SUATU FILSAFAT
1. Biar lambat asal selamat
2. Syah-syah saja berbohong itu
asal demi kebaikan
3. Keadilan harus untuk semua
orang
4. Wakil rakyat harus mengenali
rakyat pendukungnya
5. Untuk damai siapkan angkatan
perang
Tulis Y/T
ISTILAH FILSAFAT
APA FILSAFAT ITU ?
PHILO + SOPIA
1.PROSES BERFIKIR YANG
KRITIS MENEMUKAN
KEBENARAN
2.SEKUMPULAN SIKAP &
KEPERCAYAAN TTG
KEHIDUPAN
3.USAHA MENGGAMBARKAN
SECARA KOMPREHENSIF
TENTANG HAKEKAT, KONSEP
KRITIS
CIRI-CIRI
BERFIKIR
FILSAFAT
RADIKAL
KOMPREHENSIF
SISTEMATIS
MENDASAR
SPEKULATIF
RASIONAL
BAGAIMANA PANCASILA SEBAGAI
SISTEM FILSAFAT
1. SISTEM: Suatu kesatuan utuh yang
terdiri dari bagian-bagiannya
2. SISTEM FILSAFAT mengharuskan adanya
keterkaitan antara suatu kesatuan dengan
bagiannya.
3. Pancasila merupakan suatu kesatuan bukan
hanya sekedar kumpulan dari sila-silanya
4. Memahami sila-sila Pancasila secara terpisah
akan menghilangkan makna yang
sesungguhnya
Sila Pancasila Bersifat Herarkhis
dalam Suatu Kesatuan
Sila KYAB
Sila KSSRI
Sila Pancasila Bersifat Sistematis
SILA YANG DI ATAS LEBIH LUAS
Sila KYAB
MAKHLUK MANUSIA
MANUSIA INDONESIA
DALAM BERNEGARA
MENATA SISTEM KEKUASAAN
NEGARA
Sila KSSRI
TUJUAN BERNEGARA
PENTINGNYA FILSAFAT BAGI SUATU
BANGSA
1. MEMBIMBING BAGAIMANA NEGARA ITU
MENCAPAI TUJUANNYA
2. MENATA KEHIDUPAN KENEGARAAN YANG
MEMUASKAN BANYAK ORANG
3. MENJADI PEDOMAN DALAM MENGATASI
PERBEDAAN
4. MENJADI EVALUASI KINERJA PEMERINTAH
DASAR KAJIAN ONTOLOGI PACASILA
(Kajian tentang hakekat sesuatu )
1. FAHAM MONISME (SESUATU ITU TUNGGAL)
(Idealisme
vs Materialisme)
2 . FAHAM DUALISME (DUA TAPI BERDIRI SENDIRI)
(nyata vs abstrak, das sollen vs das sein)
3 . PLURALISME ( BANYAK DAN SUDUT PANDANG)
(SPRITUALISME,
DASAR KAJIAN EPISTIMOLOGI
(Metode untuk menemukan kebenaran)
1. SUMBER KEBENARAN EMPERIS
2
3
4
5
(pengalaman /indra)
. SUMBER KEBENARAN RASIONAL
(pikiran atau akal sehat)
. SUMBER KEBENARAN INTUISI
(pikiran + pengalaman + spekulasi)
. SUMBER KEBENARAN FILOSOFI
(pikiran atau akal sehat)
. SUMBER KEBENARAN WAHYU
(Kitab Suci, serta perbuatan, perkataan dan
pembenaran dari Nabi )
KEBENARAN PANCASILA
1. Diangkat dari budaya bgs
(korespondensi)
2. HASIL GALIAN PIKIRAN YANG
SISTEMTIS (koheren)
3. Adanya keterpaduan antar sila
(koheren)
4. BERMANFAAT
MEMPERSATUKAN NKRI
DASAR KAJIAN AKSIOLOGI PACASILA
(Kajian tentang
manfaat sesuatu
)
1. FAHAM MONISME (SESUATU ITU
TUNGGAL)
(Idealisme
vs Materialisme)
2 . FAHAM DUALISME (DUA TAPI BERDIRI SENDIRI)
(nyata vs abstrak, das sollen vs das sein)
3 . PLURALISME ( BANYAK DAN SUDUT PANDANG)
(SPRITUALISME,
PRINSIP RUKUN NEGARA
MALAYSIA
1. KEPERCAYAAN KEPADA
TUHAN
2. KESETIAAN KEPADA RAJA & NEGARA
3. KELUHURAN PELEMBAGAAN
4. KEDAULATAN UU
5. KESOPANAN DAN KESUSILAAN
A
D
A
17
Dr. Akmal Sutja, M.Pd.
Lembaga Pengembangan Pembelajaran dan Penjaminan Mutu
1
LP3M
APAKAH DAPAT
DIKATEGORIKAN SEBAGAI
SUATU FILSAFAT
1. Biar lambat asal selamat
2. Syah-syah saja berbohong itu
asal demi kebaikan
3. Keadilan harus untuk semua
orang
4. Wakil rakyat harus mengenali
rakyat pendukungnya
5. Untuk damai siapkan angkatan
perang
Tulis Y/T
ISTILAH FILSAFAT
APA FILSAFAT ITU ?
PHILO + SOPIA
1.PROSES BERFIKIR YANG
KRITIS MENEMUKAN
KEBENARAN
2.SEKUMPULAN SIKAP &
KEPERCAYAAN TTG
KEHIDUPAN
3.USAHA MENGGAMBARKAN
SECARA KOMPREHENSIF
TENTANG HAKEKAT, KONSEP
KRITIS
CIRI-CIRI
BERFIKIR
FILSAFAT
RADIKAL
KOMPREHENSIF
SISTEMATIS
MENDASAR
SPEKULATIF
RASIONAL
BAGAIMANA PANCASILA SEBAGAI
SISTEM FILSAFAT
1. SISTEM: Suatu kesatuan utuh yang
terdiri dari bagian-bagiannya
2. SISTEM FILSAFAT mengharuskan adanya
keterkaitan antara suatu kesatuan dengan
bagiannya.
3. Pancasila merupakan suatu kesatuan bukan
hanya sekedar kumpulan dari sila-silanya
4. Memahami sila-sila Pancasila secara terpisah
akan menghilangkan makna yang
sesungguhnya
Sila Pancasila Bersifat Herarkhis
dalam Suatu Kesatuan
Sila KYAB
Sila KSSRI
Sila Pancasila Bersifat Sistematis
SILA YANG DI ATAS LEBIH LUAS
Sila KYAB
MAKHLUK MANUSIA
MANUSIA INDONESIA
DALAM BERNEGARA
MENATA SISTEM KEKUASAAN
NEGARA
Sila KSSRI
TUJUAN BERNEGARA
PENTINGNYA FILSAFAT BAGI SUATU
BANGSA
1. MEMBIMBING BAGAIMANA NEGARA ITU
MENCAPAI TUJUANNYA
2. MENATA KEHIDUPAN KENEGARAAN YANG
MEMUASKAN BANYAK ORANG
3. MENJADI PEDOMAN DALAM MENGATASI
PERBEDAAN
4. MENJADI EVALUASI KINERJA PEMERINTAH
DASAR KAJIAN ONTOLOGI PACASILA
(Kajian tentang hakekat sesuatu )
1. FAHAM MONISME (SESUATU ITU TUNGGAL)
(Idealisme
vs Materialisme)
2 . FAHAM DUALISME (DUA TAPI BERDIRI SENDIRI)
(nyata vs abstrak, das sollen vs das sein)
3 . PLURALISME ( BANYAK DAN SUDUT PANDANG)
(SPRITUALISME,
DASAR KAJIAN EPISTIMOLOGI
(Metode untuk menemukan kebenaran)
1. SUMBER KEBENARAN EMPERIS
2
3
4
5
(pengalaman /indra)
. SUMBER KEBENARAN RASIONAL
(pikiran atau akal sehat)
. SUMBER KEBENARAN INTUISI
(pikiran + pengalaman + spekulasi)
. SUMBER KEBENARAN FILOSOFI
(pikiran atau akal sehat)
. SUMBER KEBENARAN WAHYU
(Kitab Suci, serta perbuatan, perkataan dan
pembenaran dari Nabi )
KEBENARAN PANCASILA
1. Diangkat dari budaya bgs
(korespondensi)
2. HASIL GALIAN PIKIRAN YANG
SISTEMTIS (koheren)
3. Adanya keterpaduan antar sila
(koheren)
4. BERMANFAAT
MEMPERSATUKAN NKRI
DASAR KAJIAN AKSIOLOGI PACASILA
(Kajian tentang
manfaat sesuatu
)
1. FAHAM MONISME (SESUATU ITU
TUNGGAL)
(Idealisme
vs Materialisme)
2 . FAHAM DUALISME (DUA TAPI BERDIRI SENDIRI)
(nyata vs abstrak, das sollen vs das sein)
3 . PLURALISME ( BANYAK DAN SUDUT PANDANG)
(SPRITUALISME,
PRINSIP RUKUN NEGARA
MALAYSIA
1. KEPERCAYAAN KEPADA
TUHAN
2. KESETIAAN KEPADA RAJA & NEGARA
3. KELUHURAN PELEMBAGAAN
4. KEDAULATAN UU
5. KESOPANAN DAN KESUSILAAN
A
D
A
17