SÊRAT DONGÈNG BRAMBANG BAWANG SAHA DONGÈNG ARUMSARI (SUATU TINJAUAN FILOLOGIS).

(1)

commit to user

SÊRAT DONGÈNG BRAMBANG BAWANG

SAHA DONGÈNG ARUMSARI

(SUATU TINJAUAN FILOLOGIS)

SKRIPSI

Diajukan untuk Melengkapi Persyaratan guna Mencapai Gelar Sarjana Sastra

Jurusan Sastra Daerah Fakultas Sastra dan Seni Rupa

Universitas sebelas Maret

Disusun Oleh

AJI WAHYU KUNCORO

C0106006

JURUSAN SASTRA DAERAH FAKULTAS SASTRA DAN SENI RUPA

UNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA


(2)

(3)

(4)

(5)

commit to user

MOTTO

Man jadda waa jadda. (Barang siapa bersungguh-sungguh, maka akan mencapai kesuksesan).

Harga kebaikan manusia diukur menurut apa yang telah diperbuatnya. (Ali Bin Abi Thalib)


(6)

commit to user

PERSEMBAHAN

Orang tuaku : Orang Tuaku (Sri Wahyuni dan Sudiro Alm.)

Kakak dan adikku tercinta


(7)

commit to user

KATA PENGANTAR

Puji syukur penulis panjatkan kehadirat Tuhan Hyang Maha Esa yang telah mencurahkan segala sinar kebahagiaan, kesehatan, serta keselamatan.

sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi dengan judul “Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari(Suatu Tinjauan Filologis)”.

Skripsi ini disusun sebagai salah satu persyaratan untuk memperoleh gelar Sarjana Sastra Jurusan Sastra Daerah Fakultas Sastra dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret Surakarta. Dalam proses penyusunan skripsi ini tidak lepas dari dukungan dan bantuan dari berbagai pihak. Oleh karena itu penulis mengucapkan terimakasih kepada:

1. Drs. Riyadi Santosa, M.Ed, Ph.D., selaku Dekan Fakultas Sastra dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret Surakarta yang telah memberi ijin untuk mengakhiri studi dengan menyusun skripsi ini.

2. Drs. Supardjo, M.Hum., selaku Ketua Jurusan Sastra Daerah dan pembimbing pertama yang telah memberikan banyak kemudahan, sehingga penyusunan skripsi ini dapat terselesaikan.

3. Drs. Sri Supiyarno M.A, selaku pembimbing akademik yang selalu memberi motivasi serta pengarahan dalam perencanaan studi, sehingga penulis mampu menyelesaikan studi.

4. Drs. Imam Sutardjo, M.Hum., selaku pembimbing kedua yang dengan sabar dan teliti membimbing penulisan skripsi ini dan selalu memberi motivasi dalam penyelesaian tulisan ini.


(8)

commit to user

5. Bapak dan ibu dosen Jurusan Sastra Daerah yang telah memberikan ilmu dan petuah-petuah bijaknya, yang dalam hal ini penulis tidak mampu membalas segala budi baik tersebut.

6. Kepala dan staf perpustakaan pusat Universitas Sebelas Maret Surakarta serta perpustakaan Fakultas Sastra dan Seni Rupa.

7. Kepala dan staf Sasana Pustaka, yang sudah banyak membantu memberikan data untuk tercapainya sekripsi ini.

8. Ibu yang penuh kasih sayang. Mas Hari, Dek Bagus dan semua keluargaku yang ada di Ngawi. Terima kasih untuk seluruh perhatian

serta do‟anya.

9. Teman-teman Sastra Daerah angkatan 2006, terutama teman-teman bidang Filologi yang selalu memberikan semangat kepada penulis. 10.Teman-teman kost Biru Putra yang selalu memberikan tawa dan canda. 11.Semua pihak yang namanya tidak dapat disebutkan satu persatu.

Penulis menyadari dengan sepenuh hati, bahwa skripsi ini masih belum sempurna. Oleh karena itu, diharapkan kritik dan saran dari pembaca yang bersifat membangun demi perbaikan selanjutnya. Akhirnya, semoga skripsi ini bermanfaat bagi para pembaca dan pemerhati masalah filologi di Indonesia.

Surakarta, Maret 2013


(9)

commit to user

DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL ... i

HALAMAN PERSETUJUAN ... ii

HALAMAN PENGESAHAN ... iii

HALAMAN PERNYATAAN ... iv

HALAMAN MOTTO ... v

HALAMAN PERSEMBAHAN ... vi

KATA PENGANTAR ... vii

DAFTAR ISI ... ix

DAFTAR TABEL ... xi

DAFTAR SINGKATAN DAN LAMBANG ... xii

SARI PATHI ... xiii

ABSTRAK ... xiv

ABSTRACT ... xv

BAB I PENDAHULUAN ... 1

A. Latar Belakang ... 1

B. Batasan Masalah ... 7

C. Rumusan Masalah ... 7

D. Tujuan Penelitian ... 8

E. Manfaat Penelitian ... 8

F. Sistematika Penulisan ... 9

BAB II KAJIAN TEORI ... 11

A. Pengertian Filologi ... 11

B. Objek Penelitian Filologi ... 12

C. Langkah Kerja Penelitian Filologi ... 12

D. Pengertian Dongeng ... 15

E. Pengertian Moral ... 19

BAB III METODE PENELITIAN ... 21

A. Bentuk dan Jenis Penelitian ... 21


(10)

commit to user

C. Teknik Pengumpulan Data ... 23

D. Teknik Analisis Data ... 24

BAB IV ANALISIS DATA ... 26

A. Kajian Filologis ... 26

1.Deskripsi Naskah ... 26

2.Kritik Teks, Suntingan Teks, dan Aparat Kritik ... 31

B. Kajian Isi ... 70

1.Latar ... 70

a. Dongeng Brambang Bawang ... 70

b. Dongeng Arumsari ... 75

2.Penokohan ... 80

a. Dongeng Brambang Bawang ... 80

b. Dongeng Arumsari ... 82

3.Ajaran Moral ... 84

BAB V PENUTUP ... 92

A. Simpulan ... 92

B. Saran ... 93

DAFTAR PUSTAKA ... 94


(11)

commit to user

DAFTAR TABEL


(12)

commit to user

DAFTAR SINGKATAN DAN LAMBANG

A. Singkatan

Cm : centi meter Hal : Halaman No. : Nomor

SDBBA : Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari.

B. Lambang

# : menunjukan bahwa kata tersebut mengalami pembetulan berdasarkan interpretasi peneliti.

(1), (2), dst. : menunjukkan pergantian halaman pada teks asli.

1,2,3

: menunjukkan kritik teks dan catatan kaki.

I, II, dst. : menunjukkan nama raja yang ke berapa. Contoh Pakubuwana kaping I.

Tanda /e/ : digunakan untuk menandai vokal e yang dibaca [e] seperti pengucapan kata enak dalam bahasa Jawa dan

kata „sate‟ dalam bahasa Indonesia.

Tanda diakritik /ê/

: digunakan untuk menandai vokal e yang dibaca [ə]

seperti pengucapan kata lêrês dalam bahasa Jawa dan

kata „benar‟ dalam bahasa Indonesia.

Tanda diakritik /è/

: digunakan untuk menandai vokal e yang dibaca [E] seperti pengucapan kata kèli dalam bahasa Jawa dan


(13)

commit to user

SARI PATHI

Aji Wahyu Kuncoro. C0106006. 2013. Kagungan Dalêm Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari (Suatu Tinjauan Filologis). Skripsi : Jurusan Sastra Daerah Fakultas Sastra dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret Surakarta.

Ingkang dados dasar panalitèn naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari punika wontên kalih prêkawis, inggih punika, dèrèng wontên kajian filologis saha kajian isi tumrap naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari. Saking bab filologis wontênipun lêpating panyêrat ing naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari. Saking bab isi amargi isi naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari

ingkang ngrêmenakên inggih punika anyariyosakên Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari, ingkang salêbêting cariyos wontên lêlampahan ingkang mokal dumados wontên ing donya, kadosta têkên ingkang sagêd dados rajabrana, ugi mripat sagêd dipunpasang malih. Pêrkawis ingkang dipunrêmbag inggih punika: 1) Kados punapa suntingan teks naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari

ingkang têbih saking kalêpatan jumbuh kaliyan cara kêrjanipun filologi? 2) Kados punapa piwucal ingkang wontên salêbêting naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari? Tujuwanipun panalitèn inggih punika: 1) Nêmtokakên suntingan teks naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari ingkang rêsik saking kalêpatan mawi cara kerja filologi. 2) Mêdharakên piwucal ingkang wontên salêbêting naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari.

Wujud panalitèn ingkang dipun ginakakên inggih punika panalitèn

deskriptif kualitatif. Jinising panalitèn ingkang dipun ginakakên inggih punika panalitèn pustaka (library research). Data ingkang dipun dadosakên objek panalitèn inggih punika naskah lan teks Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari. Teknik pangêmpalan data dipunwiwiti saking inventarisasi naskah kanthi maos katalog, salajêngipun moto naskah sarta ngêmpalakên data sanèsipun kagêm njangkêpi kajian isi kadosta buku-buku, makalah, kamus, ugi

artikel ingkang bahas babagan dongèng.

Asilipun saking panalitèn mawi cara filologi inggih punika: 1) Suntingan teks Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari ingkang rêsik saking kalêpatan mawi cara filologi. 2)

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari nyariyosakên Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari ing salêbêtipun dongèng wontên piwucal moral kadosta nuntun tumindak bêcik tumrap sêsami, amanah, lan gadhah sêdya ingkang sae.


(14)

commit to user

ABSTRAK

Aji Wahyu Kuncoro. C0106006. 2013. Kagungan Dalêm Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari (Suatu Tinjauan Filologis). Skripsi : Jurusan Sastra Daerah Fakultas Sastra dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret Surakarta.

Penelitian terhadap Serat Dongeng Brambang Bawang saha Dongeng Arumsari ini dilakukan didasarkan pada dua alasan yaitu dari segi filologis dan segi isi. Dari segi filologis mengidentifikasi adanya kesalahan penulisan atau varian-varian yang terdapat pada teks Serat Dongeng Brambang Bawang saha Dongeng Arumsari. Dari segi isi karena isi yang menarik yaitu tentang Dongeng Brambang Bawang dan Dongeng Arumsari yang di dalamnya terjadi peristiwa-peristiwa yang tidak mungkin terjadi di dunia nyata seperti tongkat yang bisa berubah menjadi perhiasan dan mata yang bisa dipasang kembali. Permasalahan yang dibahas dalam penelitian ini yaitu : 1) Bagaimanakah suntingan teks naskah Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari yang bersih dari kesalahan sesuai cara kerja filologi? 2) Bagaimanakah isi ajaran moral yang terkandung dalam naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari? Tujuan penelitian ini adalah : 1) Menyajikan suntingan teks naskah Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari yang bersih dari kesalahan sesuai dengan cara kerja filologi. 2) Mengungkapkan isi ajaran moral yang terkandung dalam naskah Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari.

Metode penelitian yang digunakan adalah bentuk penelitian deskriptif kualitaif. Jenis penelitian yang digunakan adalah penelitian pustaka (library research). Data yang dijadikan objek penelitian ini adalah naskah dan teks Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari. Teknik pengumpulan data dimulai dari inventarisasi naskah dengan membaca katalog, memfoto naskah serta mengumpulkan data lainnya untuk melengkapi kajian isi seperti buku-buku, makalah, kamus dan artikel-artikel yang membahas tentang dongeng.

Hasil dari analisis secara filologi didapat: 1) Suntingan teks

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari yang bersih dari kesalahan sesuai cara kerja filologi. 2)

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari berisi tentang kisah dongeng Brambang Bawang dan dongeng Arumsari yang di dalamnya terdapat ajaran moral dan pelajaran hidup yaitu menuntun kita untuk baik terhadap sesama. amanah dan mempunyai etos kerja yang tinggi.


(15)

commit to user

ABSTRACT

Aji Wahyu Kuncoro. C0106006. 2013. Kagungan Dalêm Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari (An Evaluation of

Philologist). Thesis. Regional Literature Departement of Literature and Fine Arts Faculty of the Sebelas Maret University of Surakarta.

Research of Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari is based on two reasons, the philologist and the content. First, from the philologist side, it identifies the writing error or its variances in text Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari.Secondly, from the content side, it has interesting content about Dongeng Brambang Bawang dan Dongeng Arumsari which are containing imposible events in the real world such as sticks turned to jewelry and replacable eyes. The Problems discussed in this research are: 1) How fine the manuscript editing of Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari to be clear of mistake according to the way of philologist? 2) How is the content of moral teaching contained in

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari manuscript? The objective of the study are : 1) To obtain a fine manuscript editing of Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari clean from errors based on philologist research. 2) To describe the content of moral teaching contained in

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari manuscript.

The research method used is the descriptive qualitative study. This type of study uses library research. The source of the data in this study is the manuscript and text of Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari which is the collection of Sasana Pustaka Keraton Kasunanan Surakarta library. Technique of collecting data is started by reading the manuscript catalog, taking a picture of the manuscript and collecting other data to complete the contents of the study such as books, papers, dictionary, magazines and articles related to fairytale.

The results of the analysis philologycally are: 1) Text editing of

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari are clean from errors in the way of philology. 2) Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari

contains the fairytale about Brambang Bawang and Arumsari which there are moral teachings and life lessons within. It guides us to be nice to each other, trustworthy and have good working attitude.


(1)

commit to user

C. Teknik Pengumpulan Data ... 23

D. Teknik Analisis Data ... 24

BAB IV ANALISIS DATA ... 26

A. Kajian Filologis ... 26

1.Deskripsi Naskah ... 26

2.Kritik Teks, Suntingan Teks, dan Aparat Kritik ... 31

B. Kajian Isi ... 70

1.Latar ... 70

a. Dongeng Brambang Bawang ... 70

b. Dongeng Arumsari ... 75

2.Penokohan ... 80

a. Dongeng Brambang Bawang ... 80

b. Dongeng Arumsari ... 82

3.Ajaran Moral ... 84

BAB V PENUTUP ... 92

A. Simpulan ... 92

B. Saran ... 93

DAFTAR PUSTAKA ... 94


(2)

commit to user

DAFTAR TABEL


(3)

commit to user

DAFTAR SINGKATAN DAN LAMBANG

A. Singkatan

Cm : centi meter

Hal : Halaman

No. : Nomor

SDBBA : Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari.

B. Lambang

# : menunjukan bahwa kata tersebut mengalami

pembetulan berdasarkan interpretasi peneliti.

(1), (2), dst. : menunjukkan pergantian halaman pada teks asli.

1,2,3

: menunjukkan kritik teks dan catatan kaki.

I, II, dst. : menunjukkan nama raja yang ke berapa. Contoh

Pakubuwana kaping I.

Tanda /e/ : digunakan untuk menandai vokal e yang dibaca [e]

seperti pengucapan kata enak dalam bahasa Jawa dan

kata „sate‟ dalam bahasa Indonesia.

Tanda diakritik /ê/

: digunakan untuk menandai vokal e yang dibaca [ə]

seperti pengucapan kata lêrês dalam bahasa Jawa dan

kata „benar‟ dalam bahasa Indonesia.

Tanda diakritik /è/

: digunakan untuk menandai vokal e yang dibaca [E]

seperti pengucapan kata kèli dalam bahasa Jawa dan


(4)

commit to user

SARI PATHI

Aji Wahyu Kuncoro. C0106006. 2013. Kagungan Dalêm Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari (Suatu Tinjauan Filologis). Skripsi : Jurusan Sastra Daerah Fakultas Sastra dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret Surakarta.

Ingkang dados dasar panalitèn naskah Sêrat Dongèng Brambang

Bawang saha Dongèng Arumsari punika wontên kalih prêkawis, inggih

punika, dèrèng wontên kajian filologis saha kajian isi tumrap naskah Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari. Saking bab

filologis wontênipun lêpating panyêrat ing naskah Sêrat Dongèng

Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari. Saking bab isi amargi isi

naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari

ingkang ngrêmenakên inggih punika anyariyosakên Dongèng Brambang

Bawang saha Dongèng Arumsari, ingkang salêbêting cariyos wontên lêlampahan ingkang mokal dumados wontên ing donya, kadosta têkên ingkang sagêd dados rajabrana, ugi mripat sagêd dipunpasang malih. Pêrkawis ingkang dipunrêmbag inggih punika: 1) Kados punapa suntingan

teks naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari

ingkang têbih saking kalêpatan jumbuh kaliyan cara kêrjanipun filologi? 2)

Kados punapa piwucal ingkang wontên salêbêting naskah Sêrat Dongèng

Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari? Tujuwanipun panalitèn

inggih punika: 1) Nêmtokakên suntingan teks naskah Sêrat Dongèng

Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari ingkang rêsik saking

kalêpatan mawi cara kerja filologi. 2) Mêdharakên piwucal ingkang

wontên salêbêting naskah Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha

Dongèng Arumsari.

Wujud panalitèn ingkang dipun ginakakên inggih punika panalitèn

deskriptif kualitatif. Jinising panalitèn ingkang dipun ginakakên inggih

punika panalitèn pustaka (library research). Data ingkang dipun

dadosakên objek panalitèn inggih punika naskah lan teks Kagungan Dalêm

Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari. Teknik

pangêmpalan data dipunwiwiti saking inventarisasi naskah kanthi maos

katalog, salajêngipun moto naskah sarta ngêmpalakên data sanèsipun

kagêm njangkêpi kajian isi kadosta buku-buku, makalah, kamus, ugi

artikel ingkang bahas babagan dongèng.

Asilipun saking panalitèn mawi cara filologi inggih punika: 1)

Suntingan teks Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha

Dongèng Arumsari ingkang rêsik saking kalêpatan mawi cara filologi. 2)

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng

Arumsari nyariyosakên Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng

Arumsari ing salêbêtipun dongèng wontên piwucal moral kadosta nuntun tumindak bêcik tumrap sêsami, amanah, lan gadhah sêdya ingkang sae.


(5)

commit to user

ABSTRAK

Aji Wahyu Kuncoro. C0106006. 2013. Kagungan Dalêm Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari (Suatu Tinjauan Filologis). Skripsi : Jurusan Sastra Daerah Fakultas Sastra dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret Surakarta.

Penelitian terhadap Serat Dongeng Brambang Bawang saha

Dongeng Arumsari ini dilakukan didasarkan pada dua alasan yaitu dari segi filologis dan segi isi. Dari segi filologis mengidentifikasi adanya

kesalahan penulisan atau varian-varian yang terdapat pada teks Serat

Dongeng Brambang Bawang saha Dongeng Arumsari. Dari segi isi karena

isi yang menarik yaitu tentang Dongeng Brambang Bawang dan Dongeng

Arumsari yang di dalamnya terjadi peristiwa-peristiwa yang tidak mungkin terjadi di dunia nyata seperti tongkat yang bisa berubah menjadi

perhiasan dan mata yang bisa dipasang kembali. Permasalahan yang

dibahas dalam penelitian ini yaitu : 1) Bagaimanakah suntingan teks

naskah Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha

Dongèng Arumsari yang bersih dari kesalahan sesuai cara kerja filologi?

2) Bagaimanakah isi ajaran moral yang terkandung dalam naskah Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari? Tujuan penelitian

ini adalah : 1) Menyajikan suntingan teks naskah Kagungan Dalêm Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari yang bersih dari kesalahan sesuai dengan cara kerja filologi. 2) Mengungkapkan isi ajaran

moral yang terkandung dalam naskah Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng

Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari.

Metode penelitian yang digunakan adalah bentuk penelitian

deskriptif kualitaif. Jenis penelitian yang digunakan adalah penelitian

pustaka (library research). Data yang dijadikan objek penelitian ini adalah

naskah dan teks Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng

Arumsari. Teknik pengumpulan data dimulai dari inventarisasi naskah dengan membaca katalog, memfoto naskah serta mengumpulkan data lainnya untuk melengkapi kajian isi seperti buku-buku, makalah, kamus dan artikel-artikel yang membahas tentang dongeng.

Hasil dari analisis secara filologi didapat: 1) Suntingan teks

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari yang bersih dari kesalahan sesuai cara kerja filologi. 2)

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari berisi tentang kisah dongeng Brambang Bawang dan dongeng Arumsari yang di dalamnya terdapat ajaran moral dan pelajaran hidup yaitu menuntun kita untuk baik terhadap sesama. amanah dan mempunyai etos kerja yang tinggi.


(6)

commit to user

ABSTRACT

Aji Wahyu Kuncoro. C0106006. 2013. Kagungan Dalêm Sêrat

Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari (An Evaluation of

Philologist). Thesis. Regional Literature Departement of Literature and Fine Arts Faculty of the Sebelas Maret University of Surakarta.

Research of Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng

Arumsari is based on two reasons, the philologist and the content. First, from the philologist side, it identifies the writing error or its variances in

text Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari.Secondly,

from the content side, it has interesting content about Dongeng Brambang

Bawang dan Dongeng Arumsari which are containing imposible events in the real world such as sticks turned to jewelry and replacable eyes. The Problems discussed in this research are: 1) How fine the manuscript

editing of Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha

Dongèng Arumsari to be clear of mistake according to the way of philologist? 2) How is the content of moral teaching contained in

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari manuscript? The objective of the study are : 1) To obtain a fine

manuscript editing of Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang

Bawang saha Dongèng Arumsari clean from errors based on philologist research. 2) To describe the content of moral teaching contained in

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari manuscript.

The research method used is the descriptive qualitative study. This

type of study uses library research. The source of the data in this study is

the manuscript and text of Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha

Dongèng Arumsari which is the collection of Sasana Pustaka Keraton Kasunanan Surakarta library. Technique of collecting data is started by reading the manuscript catalog, taking a picture of the manuscript and collecting other data to complete the contents of the study such as books, papers, dictionary, magazines and articles related to fairytale.

The results of the analysis philologycally are: 1) Text editing of

Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari are clean from errors in the way of philology. 2) Kagungan Dalêm Sêrat Dongèng Brambang Bawang saha Dongèng Arumsari

contains the fairytale about Brambang Bawang and Arumsari which there are moral teachings and life lessons within. It guides us to be nice to each other, trustworthy and have good working attitude.