Evaluatie Testresultaten Nederlands als Bronnentaal in Indonesi.
Evaluatie Testresultaten Nederlands als Bronnentaal in Indonesië
(Sugeng Riyanto, Universitas Padjadjaran,
Erasmus Taalcentrum, Indonesië)1
Achtergrond
In Indonesië is het Nederlands als leestaal (bronnentaal) nog steeds belangrijk voor de
studie van bijvoorbeeld geschiedenis, rechten, archeologie, en antropologie. De
Indonesische geschiedenis is nooit compleet als historici geen Nederlands receptief
beheersen. Het Indonesische Wetboek van Strafrecht is enigzins een modificatie van
het Nederlandse. Op het gebied van archeologie en antropologie zijn nog oude
belangrijke boeken, tijdschriften, en artikelen in het Nederlands.
Het Nederlands is daarom verplicht voor de vakgroep geschiedenis in alle
universiteiten in Indonesië. De bepaling is opgeled in het nationale curriculum. Als er
toch geen Nederlands wordt gegeven, ligt het probleem meestal in het gebrek aan
docenten. De docenten die colleges geven zijn jonge docenten die niet meer een
Nederlandse onderwijs hebben genoten.
Bij de studie rechten is de positie van het Nederlands als bronnentaal erg zwak. Het is
optioneel en staat niet opgelegd in het nationale curriculum. Sommige grote
universiteiten geeft het nog, bijvoorbeeld Universitas Indonesia Jakarta, Universitas
Padjadjaran Bandung. Bij studie rechten komen er veel nieuwe subgebieden bij in
verband met de nieuwe ontwikkelingen ten nadele van het Nederlands. Het
Nederlands hoort bij de resten van het verleden. Men denkt nu vooral aan de
toekomst.
Bij vakgroep archeologie en antropologie wordt nergens Nederlands gegeven. Ze
hebben wel jonge docenten die het kunnen doen, maar helaas zien de autoriteiten het
nut niet. De docenten hebben het veel te druk, dus ze doen geen moeite om het
Nederlands te promoveren. Er valt nergens te twijfelen dat de twee studies zeker het
Nederlands nodig hebben.
Het Nederlands als bronnentaal wordt meestal één keer per week gegeven. De les
duurt ongeveer 90 minuten. Per semester telt maksimaal 14 bijeenkomsten, exclussief
mid- en eindssemesterexamen.
Serie Nederlands Leren Lezen
Te kort aan leerboeken is één van de redenen waarom het Nederlands niet wordt
gegeven. Op initiatief van het Erasmus Taalcentrum is er in de jaren negentig van
vorige eeuw een serie leerboeken Nederlands leren lezen (Nederlands als
Bronnentaal) samengesteld voor rechten en geschiedenis. De serie is tot stand
gekomen met de steun van de Nederlandse Taalunie. De serie wordt nu gebruikt door
jonge docenten uit verschillende universiteiten in Indonesië. De serie is uit een idee
gekomen dat de senior docenten die Nederlandse onderwijs hebben genoten het
1
Artikel voor het Zeventiende Colloquium Neerlandicum Internationale Vereniging voor Neerlandistiek 23-29 augustus 2009
aan de Universiteit Utrecht Nederland.
2
estafetstokje moesten overhandigen aan jonge docenten. Sommige jonge docenten
hebben in Nederlands gestudeerd, maar blijkbaar durfden ze geen les Nederlands te
geven. Ze hebben dus een leerboek nodig die ze niet bang maakte. Deze serie is de
oplossing. Met enige kennis van het receptief Nederlands proberen de samenstellers
van de serie de jonge docenten aan te moedigen zodat ze het Nederlands durven te
geven. Regelmatig komen de docenten op het Erasmus Taalcentrum om een
bijscholing te volgen zowel voor de methodiek als voor hun beheersing van het
Nederlands. Al die activiteiten zijn financieel gesteund door de Nederlandse
Taalunie. De samenstellers van de serie zijn Herman Poelman, Hans Groot, Dolf
Hartveldt, Herman Giesbers, M.P.B Manus, Ismarini, Andry Nurtjahjo, Putri Mutiara,
Lilie Suratminto, Yana Parengkuan, en Sugeng Riyanto.
De serie bestaat uit een studentenboek, een korte grammaticaboek, een docentenboek,
en een set casettes en/of een audio-cd. Met de leerboekjes leren de studenten
Nederlandse teksten lezen. De teksten zijn originele teksten. Bij het drempelniveau
zijn ze sterk aangepast, maar later niet. Dus rechtenstudenten leren juridische teksten
lezen, geschiendenisstudenten historische. In de eerste les lezen ze al Nederlandse
teksten maar wel met veel annotaties. Later worden ze onafhankelijker met behulp
van een woordenboek en het grammaticaboekje.
Ze leren grondwoorden in het woordenboek op zoeken, zinnen ontcijferen,
verwijswoorden verwijzen, vragen over de tekst in het Indonesisch beantwoorden,
zinnen vertalen, en samenvatting in het Indonesisch maken. De opdrachten hebben te
maken met de vaardigheden die men nodig heeft om te lezen. De voertaal in de klas is
Indonesisch. Daarom hoeven de jonge docenten niet bang te zijn. De studenten
vinden het altijd aardig als ze in het Nederlands kunnen begroeten. Dit mogen ze wel
leren. Ze zijn nog jong, dus flexibel.
De testen zijn open boek. Ze mogen alle middelen gebruiken. De opgaven zijn in de
vorm van wat ze hebben geleerd in verband met leren lezen. Alles draait om lezen als
enige vaardigheid.
Bij het samenstellen van de methode heeft de redactie de volgende didactische
principe als uitganspunt genomen:
a. bijzondere aandacht voor vaardigheden die specifiek zijn voor het lezen;
b. ontwikkeling van raadvaardigheid op lexicaal, syntactisch en zinsniveau;
c. didactische teksten op basis van originele, relevante teksten;
d. een strak lesstramien dat de handelingsvolgorde aangeeft;
e. handelend leren, dat wil zeggen gevarieerde dingen doen met woorden,
woordgroepen, en zinnen;
f. colleges met het karakter van een werkbijeenkomst;
g. zelfwerkzaamheid van de student;
h. samenwerking van studenten in de oefenfase;
i. zelfstudie in de vorm van huiswerk.
De testen
Bij de testen mogen de studenten boeken, grammatikaboekje, en woordenboek
raadplegen. Ze hebben geleerd hoe ze de leermiddelen moeten gebruiken. De testen
3
hebben bijna altijd dezelfde vorm. Ze krijgen een korte tekst. De voertaal van de
opdrachten is het Indoesisch.
De opdrachten hebben niet altijd dezelfde vorm, maar meestal bestaan ze uit:
1. grondwoorden opzoeken in het woordenboek en vertalen;
2. woordgroepen en onderwerp en gezegde aanwijzen;
3. verwijzingen van verwijswoorden aanwijzen;
4. begripsvragen in het Indonesisch beantwoorden; Hierna volgt de evaluatie van
de testen, zowel midsemestertesten als eindsemestertesten van zowel rechten
als van geschiedenis van drie universiteiten in Jakarta en Bandung
5. zinnen vertalen.
De opdrachten 4 en 5 hebben het meeste cijfer (minimaal 60%). Daar draait alles om
als je bronnen proberen te lezen.
Resultaten
Hierna volgt de evaluatie van de testen, zowel midsemestertesten als
eindsemestertesten van zowel rechten als van geschiedenis van drie universiteiten in
Jakarta en Bandung. Onder % goed bij de tabellen verstaat men het percentage dat
komt uit de gemiddelde score die gedeeld is door maximale score. Bij makkelijkheid
bedoelt men de moeilijkheidsgraad van een bepaalde vraag (1 betekent het best
beantwoord).
Tabel 1:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas
Universitas Islam Asy-Syafiiyah, Jakarta, september – december 2005.
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=18
Vraag 1
15,72
2,24
20
22,86
3
Vraag 2
12,62
5,44
20
63,10
2
Vraag 3
0
0
10
0
4
Vraag 4
37,61
13,31
50
75,22
1
Hukum
Gemiddelde
64,31
22,17
100
64,31
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Uit Tabel 1 ziet men dat de kandidaten het best scoren bij zinnen vertalen en het
slechtst bij verwijzingen. Ze kunnen de verwijzingen helemaal niet beantwoorden.
Het onderwerp en het gezegde aanwijzen doen ze redelijk goed.
4
Tabel 2:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas
Universitas Islam Jakarta, Jakarta, september – december 2008, groep A.
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=50
Vraag 1
5,01
2,98
20
25,05
4
Vraag 2
4,59
2,87
10
45,90
2
Vraag 3
5,05
5,52
12
42,08
3
Vraag 4
27,69
7,82
40
69,22
1
Hukum
Gemiddelde
47,36
19,80
82
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Vragen over de tekst.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
De beste resultaat bij Tabel 2 ligt ook bij de vertaling als bij Tabel 1 en de slechtste
resultaat bij grondwoorden. Tekstbegrip krijgt geen beste resultaat. Ze kunnen dus
redelijk goed vertalen, maar bij tekstbegrip doen ze niet zo best.
Tabel 3:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas
Universitas Islam Jakarta, Jakarta, september – december 2008, groep B.
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=41
Vraag 1
6,12
2,46
20
30,60
4
Vraag 2
5,40
2,31
10
54,00
2
Vraag 3
4,48
2,50
12
37,33
3
Vraag 4
24,50
9,23
40
61,25
1
Hukum
Gemiddelde
46,63
18,95
82
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Vragen over de tekst.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Uit Tabel 3 leest men dat de beste resultaat ook bij vertaling ligt en de slechtste
resultaat bij grondwooden aanwijzen. Ze doen ook niet zo best bij tekstbegrip.
5
Anders dan de resultaten bij vorige tabellen ligt bij Tabel 4 de beste resultaat bij de
grondwoorden aanwijzen. De vertaling van de zinnen staat in de tweede plaats. Zoals
bij vorige resultaten doen de studenten het slechtst bij het verwijzen.
Tabel 4:
Resultaten Midsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep A
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=61
Vraag 1
16,16
2,36
20
80,80
1
Vraag 2
6,61
1,05
10
66,10
3
Vraag 3
4,80
4,05
10
48,00
4
Vraag 4
47,13
8,84
60
78,55
2
Gemiddelde
75,43
11,90
100
75,43
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Uit Tabel 5 ziet men dat de studenten het best hebben gedaan bij de vertaling en het
slechtst bij verwizing. Het beeld lijkt op de vorige resultaten.
Tabel 5:
Resultaten Midsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep B
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=49
Vraag 1
14,82
2,04
20
74,10
2
Vraag 2
6,06
1,46
10
60,60
3
Vraag 3
5,80
2,39
10
58,00
4
Vraag 4
47,80
7,12
60
79,67
1
Gemiddelde
74,27
10,11
100
74,27
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
6
Tabel 6:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep A
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=63
Vraag 1
12,21
1,69
20
61,05
2
Vraag 2
4,16
1,37
10
41,60
3
Vraag 3
0,08
0,63
10
0,80
4
Vraag 4
44,78
5,71
60
74,63
1
Gemiddelde
61,22
6,11
100
61,22
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Zoals bij vorige resultaten ziet men bij Tabel 5 dat de kandidaten ook moeilijkheden
bij opdracht verwijzing en dat ze de zinnen makkelijk hebben kunnen doen. Ze
hebben ook geen moeilijkheid bij het opzoeken van grondwoorden. Dit beeld kan
men lezen bij Tabel 7.
Tabel 7:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep B
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=49
Vraag 1
12,10
1,70
20
60,50
2
Vraag 2
5,34
1,92
10
53,40
3
Vraag 3
1,12
3,11
10
11,20
4
Vraag 4
49,59
7,16
60
82,65
1
Gemiddelde
67,68
5,50
100
67,68
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
7
Tabel 8:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=69
Vraag 1
12,35
2,12
20
61,75
2
Vraag 2
5,30
1,21
10
53,00
3
Vraag 3
3,19
2,52
10
31,90
4
Vraag 4
51,16
5,20
60
85,25
1
Gemiddelde
71,46
7,66
100
71,46
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Woordgroepen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Uit Tabel 8 leest men dat de beste resultaat bij vertaling ligt en de slechtste bij
woordgroepen. Woordgroepen aanwijzen lijkt op het aanwijzen van het onderwerp en
het gezegde, maar hier moeten ze ook de grens tussen andere zinsdelen kunnen
aanwijzen. Ze kunnen ook redelijk goed doen bij het opzoeken van grondwoorden.
Dit beeld komt ook overeen met de resultaten van Tabel 9 en Tabel 10.
Tabel 9:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, februari –juni 2009
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=22
Vraag 1
14,50
4,16
20
72,50
2
Vraag 2
4,64
1,43
10
46,40
3
Vraag 3
2,91
0,87
10
29,10
4
Vraag 4
47,59
9,40
60
79,31
1
Gemiddelde
64,64
13,08
100
69,64
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Woordgroepen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
8
Tabel 10:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, februari - juni 2009
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=40
Vraag 1
13,05
2,43
20
65,25
2
Vraag 2
9,05
1,84
20
45,25
3
Vraag 3
2,60
1,01
10
26,00
4
Vraag 4
38,20
1,42
50
76,40
1
Gemiddelde
63,13
4,74
100
63,13
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Woordgroepen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Tabel 11 geeft de totale resultaten. De beste resultaat ziet men bij vertaling en de
slechste resultaat bij verwijzingen en woordgroepen aanwijzen. Ze kunnen ook
redelijk goed doen bij het opzoeken van grondwoorden. Uit de standaarddeviatie ziet
men dat de resultaat bij de vertaling ook redelijk homogeen is, terwijl de resultaat van
de opdracht verwijzing aan de heteregone kant staat. Homogeen zijn ook de resultaten
van de opdrachten grondwoorden opzoeken, onderwerp en gezegde aanwijzen, en
woordgroepen aanwijzen.
9
Tabel 11:
De totale resultaten van de testen Nedeerlands als bronnentaal.
TOTALE RESULTATEN TESTEN
NEDERLANNDS ALS BRONNENTAAL
Groep
Grondw
S-P
Woordgrp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
22,86
25,05
30,60
80,80
74,10
61,05
60,50
61,75
75,50
65,25
63,10
45,90
54,00
66,10
60,60
41,60
53,40
53,00
46,40
45,25
31,9
29,1
26
Gemid
s.d.
Makkelijk
55,75
2,42
2
52,94
8,28
3
29,00
2,95
4
Verwijz.
Vertaling
0
48,00
58,00
0,80
11,20
75,22
69,22
61,25
78,55
79,67
74,63
82,65
82,25
79,31
76,40
23,60
27,43
5
75,92
6,50
1
Conclusie
De methode werkt goed gezien de resulaten van de testen. Uit de cijfers blijkt dat ze
het best presteren bij vertalen en het slechtst bij verwijzingen en woordgroepen
aanwijzen. De tweede beste vaardigheid is de grondwoorden in het woordenboek
opzoeken. Ze kunnen niet altijd het onderwerp en het gezegde van een zin aanwijzen
en de verwijzingen aanwijzen, maar ze kunnen de zinnen beter vertalen. Ze zoeken
meestal direct naar de grondwoorden en daarna het onderwerp en het gezegde. De
vertaling heeft in dit geval de beste voorspellingswaarde.
Bibliografie
Riyanto, S., P.T. Mutiara, dan L. Suratminto. 1997. Bahasa Belanda sebagai Bahasa
Sumber: Tata Bahasa Ringkas. Seri Erasmus Educatief 7. Jakarta: Erasmus
Taalcentrum.
Riyanto, S., M.P.B. Manus, A. Nurtjahjo, dan Ismarini. 1997. Bahasa Belanda
sebagai Bahasa Sumber Bidang Sejarah, Tingkat Dasar. Seri Erasmus
Educatief 9a, 9b, 9c. Jakarta: Erasmus Taalcentrum.
Riyanto, S., M.P.B. Manus, A. Nurtjahjo, dan Ismarini. 1999. Bahasa Belanda
sebagai Bahasa Sumber Bidang Sejarah, Tingkat Lanjutan. Seri Erasmus
Educatief 10a, 10b, 10c. Jakarta: Erasmus Taalcentrum.
10
Riyanto, S., Y. Parengkuan, dan H. Poelman. 2003. Bahasa Belanda sebagai Bahasa
Sumber Bidang Hukum. Seri Erasmus Educatief 8a, 8b, 8c. Jakarta: Erasmus
Taalcentrum.
(Sugeng Riyanto, Universitas Padjadjaran,
Erasmus Taalcentrum, Indonesië)1
Achtergrond
In Indonesië is het Nederlands als leestaal (bronnentaal) nog steeds belangrijk voor de
studie van bijvoorbeeld geschiedenis, rechten, archeologie, en antropologie. De
Indonesische geschiedenis is nooit compleet als historici geen Nederlands receptief
beheersen. Het Indonesische Wetboek van Strafrecht is enigzins een modificatie van
het Nederlandse. Op het gebied van archeologie en antropologie zijn nog oude
belangrijke boeken, tijdschriften, en artikelen in het Nederlands.
Het Nederlands is daarom verplicht voor de vakgroep geschiedenis in alle
universiteiten in Indonesië. De bepaling is opgeled in het nationale curriculum. Als er
toch geen Nederlands wordt gegeven, ligt het probleem meestal in het gebrek aan
docenten. De docenten die colleges geven zijn jonge docenten die niet meer een
Nederlandse onderwijs hebben genoten.
Bij de studie rechten is de positie van het Nederlands als bronnentaal erg zwak. Het is
optioneel en staat niet opgelegd in het nationale curriculum. Sommige grote
universiteiten geeft het nog, bijvoorbeeld Universitas Indonesia Jakarta, Universitas
Padjadjaran Bandung. Bij studie rechten komen er veel nieuwe subgebieden bij in
verband met de nieuwe ontwikkelingen ten nadele van het Nederlands. Het
Nederlands hoort bij de resten van het verleden. Men denkt nu vooral aan de
toekomst.
Bij vakgroep archeologie en antropologie wordt nergens Nederlands gegeven. Ze
hebben wel jonge docenten die het kunnen doen, maar helaas zien de autoriteiten het
nut niet. De docenten hebben het veel te druk, dus ze doen geen moeite om het
Nederlands te promoveren. Er valt nergens te twijfelen dat de twee studies zeker het
Nederlands nodig hebben.
Het Nederlands als bronnentaal wordt meestal één keer per week gegeven. De les
duurt ongeveer 90 minuten. Per semester telt maksimaal 14 bijeenkomsten, exclussief
mid- en eindssemesterexamen.
Serie Nederlands Leren Lezen
Te kort aan leerboeken is één van de redenen waarom het Nederlands niet wordt
gegeven. Op initiatief van het Erasmus Taalcentrum is er in de jaren negentig van
vorige eeuw een serie leerboeken Nederlands leren lezen (Nederlands als
Bronnentaal) samengesteld voor rechten en geschiedenis. De serie is tot stand
gekomen met de steun van de Nederlandse Taalunie. De serie wordt nu gebruikt door
jonge docenten uit verschillende universiteiten in Indonesië. De serie is uit een idee
gekomen dat de senior docenten die Nederlandse onderwijs hebben genoten het
1
Artikel voor het Zeventiende Colloquium Neerlandicum Internationale Vereniging voor Neerlandistiek 23-29 augustus 2009
aan de Universiteit Utrecht Nederland.
2
estafetstokje moesten overhandigen aan jonge docenten. Sommige jonge docenten
hebben in Nederlands gestudeerd, maar blijkbaar durfden ze geen les Nederlands te
geven. Ze hebben dus een leerboek nodig die ze niet bang maakte. Deze serie is de
oplossing. Met enige kennis van het receptief Nederlands proberen de samenstellers
van de serie de jonge docenten aan te moedigen zodat ze het Nederlands durven te
geven. Regelmatig komen de docenten op het Erasmus Taalcentrum om een
bijscholing te volgen zowel voor de methodiek als voor hun beheersing van het
Nederlands. Al die activiteiten zijn financieel gesteund door de Nederlandse
Taalunie. De samenstellers van de serie zijn Herman Poelman, Hans Groot, Dolf
Hartveldt, Herman Giesbers, M.P.B Manus, Ismarini, Andry Nurtjahjo, Putri Mutiara,
Lilie Suratminto, Yana Parengkuan, en Sugeng Riyanto.
De serie bestaat uit een studentenboek, een korte grammaticaboek, een docentenboek,
en een set casettes en/of een audio-cd. Met de leerboekjes leren de studenten
Nederlandse teksten lezen. De teksten zijn originele teksten. Bij het drempelniveau
zijn ze sterk aangepast, maar later niet. Dus rechtenstudenten leren juridische teksten
lezen, geschiendenisstudenten historische. In de eerste les lezen ze al Nederlandse
teksten maar wel met veel annotaties. Later worden ze onafhankelijker met behulp
van een woordenboek en het grammaticaboekje.
Ze leren grondwoorden in het woordenboek op zoeken, zinnen ontcijferen,
verwijswoorden verwijzen, vragen over de tekst in het Indonesisch beantwoorden,
zinnen vertalen, en samenvatting in het Indonesisch maken. De opdrachten hebben te
maken met de vaardigheden die men nodig heeft om te lezen. De voertaal in de klas is
Indonesisch. Daarom hoeven de jonge docenten niet bang te zijn. De studenten
vinden het altijd aardig als ze in het Nederlands kunnen begroeten. Dit mogen ze wel
leren. Ze zijn nog jong, dus flexibel.
De testen zijn open boek. Ze mogen alle middelen gebruiken. De opgaven zijn in de
vorm van wat ze hebben geleerd in verband met leren lezen. Alles draait om lezen als
enige vaardigheid.
Bij het samenstellen van de methode heeft de redactie de volgende didactische
principe als uitganspunt genomen:
a. bijzondere aandacht voor vaardigheden die specifiek zijn voor het lezen;
b. ontwikkeling van raadvaardigheid op lexicaal, syntactisch en zinsniveau;
c. didactische teksten op basis van originele, relevante teksten;
d. een strak lesstramien dat de handelingsvolgorde aangeeft;
e. handelend leren, dat wil zeggen gevarieerde dingen doen met woorden,
woordgroepen, en zinnen;
f. colleges met het karakter van een werkbijeenkomst;
g. zelfwerkzaamheid van de student;
h. samenwerking van studenten in de oefenfase;
i. zelfstudie in de vorm van huiswerk.
De testen
Bij de testen mogen de studenten boeken, grammatikaboekje, en woordenboek
raadplegen. Ze hebben geleerd hoe ze de leermiddelen moeten gebruiken. De testen
3
hebben bijna altijd dezelfde vorm. Ze krijgen een korte tekst. De voertaal van de
opdrachten is het Indoesisch.
De opdrachten hebben niet altijd dezelfde vorm, maar meestal bestaan ze uit:
1. grondwoorden opzoeken in het woordenboek en vertalen;
2. woordgroepen en onderwerp en gezegde aanwijzen;
3. verwijzingen van verwijswoorden aanwijzen;
4. begripsvragen in het Indonesisch beantwoorden; Hierna volgt de evaluatie van
de testen, zowel midsemestertesten als eindsemestertesten van zowel rechten
als van geschiedenis van drie universiteiten in Jakarta en Bandung
5. zinnen vertalen.
De opdrachten 4 en 5 hebben het meeste cijfer (minimaal 60%). Daar draait alles om
als je bronnen proberen te lezen.
Resultaten
Hierna volgt de evaluatie van de testen, zowel midsemestertesten als
eindsemestertesten van zowel rechten als van geschiedenis van drie universiteiten in
Jakarta en Bandung. Onder % goed bij de tabellen verstaat men het percentage dat
komt uit de gemiddelde score die gedeeld is door maximale score. Bij makkelijkheid
bedoelt men de moeilijkheidsgraad van een bepaalde vraag (1 betekent het best
beantwoord).
Tabel 1:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas
Universitas Islam Asy-Syafiiyah, Jakarta, september – december 2005.
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=18
Vraag 1
15,72
2,24
20
22,86
3
Vraag 2
12,62
5,44
20
63,10
2
Vraag 3
0
0
10
0
4
Vraag 4
37,61
13,31
50
75,22
1
Hukum
Gemiddelde
64,31
22,17
100
64,31
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Uit Tabel 1 ziet men dat de kandidaten het best scoren bij zinnen vertalen en het
slechtst bij verwijzingen. Ze kunnen de verwijzingen helemaal niet beantwoorden.
Het onderwerp en het gezegde aanwijzen doen ze redelijk goed.
4
Tabel 2:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas
Universitas Islam Jakarta, Jakarta, september – december 2008, groep A.
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=50
Vraag 1
5,01
2,98
20
25,05
4
Vraag 2
4,59
2,87
10
45,90
2
Vraag 3
5,05
5,52
12
42,08
3
Vraag 4
27,69
7,82
40
69,22
1
Hukum
Gemiddelde
47,36
19,80
82
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Vragen over de tekst.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
De beste resultaat bij Tabel 2 ligt ook bij de vertaling als bij Tabel 1 en de slechtste
resultaat bij grondwoorden. Tekstbegrip krijgt geen beste resultaat. Ze kunnen dus
redelijk goed vertalen, maar bij tekstbegrip doen ze niet zo best.
Tabel 3:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas
Universitas Islam Jakarta, Jakarta, september – december 2008, groep B.
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=41
Vraag 1
6,12
2,46
20
30,60
4
Vraag 2
5,40
2,31
10
54,00
2
Vraag 3
4,48
2,50
12
37,33
3
Vraag 4
24,50
9,23
40
61,25
1
Hukum
Gemiddelde
46,63
18,95
82
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Vragen over de tekst.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Uit Tabel 3 leest men dat de beste resultaat ook bij vertaling ligt en de slechtste
resultaat bij grondwooden aanwijzen. Ze doen ook niet zo best bij tekstbegrip.
5
Anders dan de resultaten bij vorige tabellen ligt bij Tabel 4 de beste resultaat bij de
grondwoorden aanwijzen. De vertaling van de zinnen staat in de tweede plaats. Zoals
bij vorige resultaten doen de studenten het slechtst bij het verwijzen.
Tabel 4:
Resultaten Midsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep A
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=61
Vraag 1
16,16
2,36
20
80,80
1
Vraag 2
6,61
1,05
10
66,10
3
Vraag 3
4,80
4,05
10
48,00
4
Vraag 4
47,13
8,84
60
78,55
2
Gemiddelde
75,43
11,90
100
75,43
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Uit Tabel 5 ziet men dat de studenten het best hebben gedaan bij de vertaling en het
slechtst bij verwizing. Het beeld lijkt op de vorige resultaten.
Tabel 5:
Resultaten Midsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep B
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=49
Vraag 1
14,82
2,04
20
74,10
2
Vraag 2
6,06
1,46
10
60,60
3
Vraag 3
5,80
2,39
10
58,00
4
Vraag 4
47,80
7,12
60
79,67
1
Gemiddelde
74,27
10,11
100
74,27
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
6
Tabel 6:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep A
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=63
Vraag 1
12,21
1,69
20
61,05
2
Vraag 2
4,16
1,37
10
41,60
3
Vraag 3
0,08
0,63
10
0,80
4
Vraag 4
44,78
5,71
60
74,63
1
Gemiddelde
61,22
6,11
100
61,22
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Zoals bij vorige resultaten ziet men bij Tabel 5 dat de kandidaten ook moeilijkheden
bij opdracht verwijzing en dat ze de zinnen makkelijk hebben kunnen doen. Ze
hebben ook geen moeilijkheid bij het opzoeken van grondwoorden. Dit beeld kan
men lezen bij Tabel 7.
Tabel 7:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep B
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=49
Vraag 1
12,10
1,70
20
60,50
2
Vraag 2
5,34
1,92
10
53,40
3
Vraag 3
1,12
3,11
10
11,20
4
Vraag 4
49,59
7,16
60
82,65
1
Gemiddelde
67,68
5,50
100
67,68
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
7
Tabel 8:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, september – december 2008
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=69
Vraag 1
12,35
2,12
20
61,75
2
Vraag 2
5,30
1,21
10
53,00
3
Vraag 3
3,19
2,52
10
31,90
4
Vraag 4
51,16
5,20
60
85,25
1
Gemiddelde
71,46
7,66
100
71,46
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Woordgroepen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Uit Tabel 8 leest men dat de beste resultaat bij vertaling ligt en de slechtste bij
woordgroepen. Woordgroepen aanwijzen lijkt op het aanwijzen van het onderwerp en
het gezegde, maar hier moeten ze ook de grens tussen andere zinsdelen kunnen
aanwijzen. Ze kunnen ook redelijk goed doen bij het opzoeken van grondwoorden.
Dit beeld komt ook overeen met de resultaten van Tabel 9 en Tabel 10.
Tabel 9:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, februari –juni 2009
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=22
Vraag 1
14,50
4,16
20
72,50
2
Vraag 2
4,64
1,43
10
46,40
3
Vraag 3
2,91
0,87
10
29,10
4
Vraag 4
47,59
9,40
60
79,31
1
Gemiddelde
64,64
13,08
100
69,64
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Woordgroepen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
8
Tabel 10:
Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas
Padjadjaran Bandung, februari - juni 2009
Gemiddelde
S.d.
Max. score
% goed
Makkelijkheid
N=40
Vraag 1
13,05
2,43
20
65,25
2
Vraag 2
9,05
1,84
20
45,25
3
Vraag 3
2,60
1,01
10
26,00
4
Vraag 4
38,20
1,42
50
76,40
1
Gemiddelde
63,13
4,74
100
63,13
Toelichting:
Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek
opzoeken.
Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen.
Vraag 3: Woordgroepen aanwijzen.
Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.
Tabel 11 geeft de totale resultaten. De beste resultaat ziet men bij vertaling en de
slechste resultaat bij verwijzingen en woordgroepen aanwijzen. Ze kunnen ook
redelijk goed doen bij het opzoeken van grondwoorden. Uit de standaarddeviatie ziet
men dat de resultaat bij de vertaling ook redelijk homogeen is, terwijl de resultaat van
de opdracht verwijzing aan de heteregone kant staat. Homogeen zijn ook de resultaten
van de opdrachten grondwoorden opzoeken, onderwerp en gezegde aanwijzen, en
woordgroepen aanwijzen.
9
Tabel 11:
De totale resultaten van de testen Nedeerlands als bronnentaal.
TOTALE RESULTATEN TESTEN
NEDERLANNDS ALS BRONNENTAAL
Groep
Grondw
S-P
Woordgrp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
22,86
25,05
30,60
80,80
74,10
61,05
60,50
61,75
75,50
65,25
63,10
45,90
54,00
66,10
60,60
41,60
53,40
53,00
46,40
45,25
31,9
29,1
26
Gemid
s.d.
Makkelijk
55,75
2,42
2
52,94
8,28
3
29,00
2,95
4
Verwijz.
Vertaling
0
48,00
58,00
0,80
11,20
75,22
69,22
61,25
78,55
79,67
74,63
82,65
82,25
79,31
76,40
23,60
27,43
5
75,92
6,50
1
Conclusie
De methode werkt goed gezien de resulaten van de testen. Uit de cijfers blijkt dat ze
het best presteren bij vertalen en het slechtst bij verwijzingen en woordgroepen
aanwijzen. De tweede beste vaardigheid is de grondwoorden in het woordenboek
opzoeken. Ze kunnen niet altijd het onderwerp en het gezegde van een zin aanwijzen
en de verwijzingen aanwijzen, maar ze kunnen de zinnen beter vertalen. Ze zoeken
meestal direct naar de grondwoorden en daarna het onderwerp en het gezegde. De
vertaling heeft in dit geval de beste voorspellingswaarde.
Bibliografie
Riyanto, S., P.T. Mutiara, dan L. Suratminto. 1997. Bahasa Belanda sebagai Bahasa
Sumber: Tata Bahasa Ringkas. Seri Erasmus Educatief 7. Jakarta: Erasmus
Taalcentrum.
Riyanto, S., M.P.B. Manus, A. Nurtjahjo, dan Ismarini. 1997. Bahasa Belanda
sebagai Bahasa Sumber Bidang Sejarah, Tingkat Dasar. Seri Erasmus
Educatief 9a, 9b, 9c. Jakarta: Erasmus Taalcentrum.
Riyanto, S., M.P.B. Manus, A. Nurtjahjo, dan Ismarini. 1999. Bahasa Belanda
sebagai Bahasa Sumber Bidang Sejarah, Tingkat Lanjutan. Seri Erasmus
Educatief 10a, 10b, 10c. Jakarta: Erasmus Taalcentrum.
10
Riyanto, S., Y. Parengkuan, dan H. Poelman. 2003. Bahasa Belanda sebagai Bahasa
Sumber Bidang Hukum. Seri Erasmus Educatief 8a, 8b, 8c. Jakarta: Erasmus
Taalcentrum.