Grondtrekken van het nederlands burgerlijk procesrecht, 1966.

P U B L IE K - E N PRiVAATRECHT 3

14f. S» A* H* COOPS

G r o n d i r e f e k e a v a n f e e t

s o o a

s .* ^ i? 55 r r ? $ y "${»■* rY;. At *»^»W »ii <

— - A , T ^ w,

/

, / & ¿

y

G ro n d trek k en van h et

N ederlands Burgerlijk

P ro cesrech jr^j

D O O R

M r J. A . H . C O O P S / s

in le v e n A d v o c a a t t c A p e ld o o r n

A C H T S T E D R U K B E W E R K .T D O O R \ M r F . M . W E S T E R O U E N V A N M E E T E R E N

R a a d s h e e r in d e H o g c R a a d d e r N c d e r la n d e n E N

M r C . B . R E I N H O L D o u d - K a n t o n r e c h t e r t e ’s - G r a v e n h a g e

N .V . U I T G E V E R S -M A A T S C H A P P I J W . E . J. T J E E N K W I L L I N K , Z W O L L E

- - - _{>j— i n--- --- rr -/i - ~i ifa nij||¿njxxmj^^njjmi, P}f t n b * ± fr L I

V O O R W O O R D

D e uitgave v an d it w erk je v ere isc h t eenige to e lich tin g , of, zoo m en wil, rech tv aard ig in g . Ik h e b g e tra c h t een in leid in g to t h e t N e d e rla n d sc h b u rg erlijk p ro c e sre c h t te sch rijv en v o o r h e n , die b e h o e fte h e b b e n a an k en n is van de g ro n d b eg in selen v an o n ze p ro c e so rd e , z o n d e r n o c h ta n s d en d a a rv o o r no o d ig en tijd te w illen o f k u n n e n b e ste d e n a a n e en d ie p e r- g a a n d e b e stu d e e rin g v an d e slingerw egen d e s fo rm e e le n R e c h ts, alsm ed e v o o r h en , die deze w el m o c h te n n a stre v e n , d o c h a lv o re n s zieh a a n de b e stu d e e rin g v an d e b e k e n d e gedegen w e rk e n o p d it g e b ie d te w agen, een in leid en d en o v erzich telijk b o e k je te h u n n e r o rië n te e rin g v erla n g en . G e d a c h t is o .a. a a n Studenten in de re c h tsg e le e rd h e id en a a n b e o efe - n a re n v an de Studie v o o r h e t n o ta ria a t.

Z ij die in h u n b e ro e p h e t b u rg e rlijk p ro c e s re c h t d ag elijk s h a n te e re n , zu llen n iets nieuw s in d it w e rk je a a n tre ffe n ; te g en h u n c ritie k m o e t ik m ij d u s bij v o o rb a a t d e k k e n m et de o p m e rk in g , d a t d e o p z e t zu lk s o o k nie t m e d e b re n g t.

V o o r alles is g estree fd n a a r b e k n o p th e id en n a a r h e t o p d e n v o o r- g ro n d stellen v a n d e n a a r m ijn m e e n in g b e la n g rijk ste p u n te n . T e n a a n - zien v a n h e t m in d e r b e la n g rijk e v e ro o rlo o fd e ik mij h e rh a a ld e lijk een een v o u d ig e v erw ijzing n a a r d e a rtik e le n d e r w et. O o k de o p g a v e n v a n ju ris p ru d e n tie b e p e rk te ik zoo v eel m ogelijk. U ite ra a rd is e c h te r d e k e u - ze v an h e t b ela n g rijk ste een z a a k v a n ste rk su b jectief k a ra k te r. M is- sch ien zal ik d a n o o k n a a r so m m ig er sm a a k te veel a a n d a c h t a a n h e t een e en te w einig a a n h e t a n d e re o n d e rw e rp gew ijd h eb b en .

P e rso o n lijk e o m sta n d ig h e d e n d w o n g en mij h e t b o e k je b ijn a g eh eel te schrijven a a n g ene zijde v an ’s R ijk s g ren sp ale n . V o o ra l in v e rb a n d h ie rm e d e w as h e t mij een g ro o t v o o rre c h t g e b ru ik te m ö g e n m a k e n van v ersch illen d e w a ard ev o lle w en k en v an m ijn v rie n d en c o n frè re M r. F . M . W e ste ro u e n van M e e te re n , w ien ik v o o r zijn assisten tie h a r- telijk d an k .

In h o e v e rre h e t n ag e stre e fd e d oel b è re ik t is, blijve d e n g e b ru ik e rs

v a n h e t b o e k je te r b eo o rd ee lin g . ‘

BIJ D E A C H T S T E D R U K

„ T e m p o ra m u ta n tu r, leges m u ta n tu r in illis” .

In d eze v a ria n t o p d e b e k e n d e L a tijn se z in sp re u k lig t re e d s ee n rech tv aard ig in g b eslo ten v an d e v ersch ijn in g v an d eze n ie u w e d ru k ; in d e rd a a d h eeft d e w etgever zieh in d e ja re n se d e rt d e v e rsc h ijn in g v a n d ru k 7 niet o n b etu ig d g elaten. W ij b eh o ev e n d a a rb ij slech ts te h e rin ­ n e re n aan de v ernieuw ing v an d e c a ssa tie -p ro c e d u re en d e h e rv o rm in g van h e t geding v o o r de k a n to n re c h te r o m n u m a a r te zw ijgen v a n d e kleinere w etsw ijzigingen, die in d eze p e rio d e to t s ta n d k w am en .

U ite ra a rd is o o k d e g ecitee rd e ju risp ru d e n tie zoveel m o g e lijk u p to d a te g eb rach t, terw ijl h ie r e n d a a r de b e h a n d e lin g v a n v rag en , d ie to t d u sv erre te w einig a a n d a c h t h a d d e n , w a t m e e r in d e n b re d e w o rd e n besp ro k en .

D e b ew erk er v a n de zev e n d e d ru k m o c h t m e e rm a le n e rv a re n d a t h e t b o ek o o k w el enig n u t k o n h e b b e n v o o r led en d e r m a g is tra tu u r en balie, die zieh snel w illen o rie n te re n o m tre n t de h u id ig e s ta n d v a n w et- geving en re c h tsp ra a k o v er enige v ra a g v an b u rg e rlijk p ro c e s re c h t; d ie erv arin g w as n a tu u rlijk v an p rettig e a a rd , m a a r zij m a g to c h n ie t d e ogen d o en sluiten v o o r d e p rim a ire o p z e t v a n deze g ro n d tre k k e n .

T e n e in d e d a a ro m tre n t geen m isv e rstan d te d o e n o n ts ta a n , le e k h e t ons n uttig nog eens te d o e n a fd ru k k e n een p assag e u it h e t v o o rb e ric h t bij de tw ee vorige d ru k k e n , w elke als volgt luidde:

„C o o p s’ P ro c e sre c h t is en blijft een b o e k d a t in d e e e rste p la a ts vo o r de Stu denten b estem d is. M en v ersta d it e c h te r n ie t ald u s, d a t h e t de p rete n tie zo u h eb b en d en g e b ru ik e r e e n dosis „ re c h ts v o rd e rin g ” te r inpo m p in g te b ieden, v o ld o e n d e (m a a r v o o ral n ie t te g ro o t!) o m h e m in Staat te stellen zo n d e r h artk lo p p in g e n h e t e x a m e n v e rtre k te b e tre d e n . M a a r w at h e t w el beoogt, is h e t inleiden v an d e n le z e r o p h e t te rre in v an de burgerlijke p ro c e d u re en h e t p rik k e le n to t d ie p g a a n d e r Studie. W at d it la a tste b etreft, blijft o o k d eze nieu w e d ru k zieh bij u itslu itin g bed ien en van h e t m iddel v an verw ijzing n a a r ju risp ru d e n tie e n w el in d ie r voege d a t geen v o l l e d i g h e i d w o rd t n ag estre efd , d o c h v o lsta a n m e t verm elding v an — bij v o o rk e u r re c e n te — b eslissingen, d ie m in o f m e er rep resen tatie f k u n n en w o rd e n g e a c h t v o o r d en h u id ig en s ta n d d e r re c h tsp ra a k . D e b ew erk er is zieh alleszins b e w u st d a t g ed eg e n Studie van h e t p ro cesrech t o n b e s ta a n b a a r is z o n d e r k e n n isn e m in g e n v erg e- -liikinp van hetpsen dpnj- Hf» rW trin p w o rd t g e b o d e n ; w a n n e e r n o c h ta n s

n T n g i a l :... ... No. IH tifsh ;

o o k n u h e t b o e k zieh v a n v e rw ijz in g e n n a a r e n d isc u ssie m e t d e alg e- m e n e h a n d b o e k e n en d e b e la n g rijk e m o n o g r a p h ie e n o n th o u d t, b e r u s t z u lk s d a n o o k u its lu ite n d o p d e o v e rw e g in g , d a t d o o r een d e rg e lijk e n a a n p a k h e t w e rk z ijn k a r a k te r v a n o r ie n te r e n d g e s c h rift z o u v e rlie z e n , a a n w e lk k a r a k te r h e t n u e e n m a a l zijn b e s ta a n s g r o n d o n tle e n t.”

V e rm e ld zij n o g d a t v a n d e d iv e rs e h o o f d s tu k k e n d e n o .’s 1 t / m 8 , 10 t / m 12, 15, 18 en 19 zijn b e w e r k t d o o r d e e e rs te o n d e rg e te k e n d e en d e n o .’s 9, 13, 14, 16 en 17 d o o r d e tw e e d e o n d e rg e te k e n d e .

H e t s p r e e k t in tu ss e n v a n z e lf d a t d e te k s t v a n h e t g e h e le b o e k n a o n d e rlin g o v e rle g is v a stg e ste ld .

’s - Gr a v e r t h a g e , m a a r t 1 9 6 6 . V A N ME E T E R E N

1 . D OE L E N F U N C T I E D E R B U R G E R L I J K E R E C H T S P L E G I N G

T e n v ijl h e t b u rg e rlijk re c h t g lo b a a l a a n g e d u id k a n w o rd e n als h e t s a m e n ste l v a n re g e le n , w a a r d o o r ’s m e n se n fa m ilie re c h te lijk e e n v e r- m o g e n sre c h te lijk e re c h te n en p lic h te n b e p a a ld w o rd e n (m a te rie e l p r iv a a tre c h t), h e e ft m e n in h e t b u rg e rlijk p ro c e s re c h t te zien d e v o o r- s c h rifte n , w a a r d o o r h e t b u rg e rlijk re c h t zijn v e rw e z e n lijk in g v in d t in d ie g e v allen w a a rin v r i j w i l l i g e o n d e rw e rp in g a a n d e n o rm e n v a n h e t o b je c tie v e re c h t a c h te rw e g e b lijft, hetzij d o o r d a t o m tr e n t d e in h o u d d e z e r n o rm e n m e n in g sv e rsc h il b e s ta a t, h etzij o m d a t b e la n g h e b b e n d e n o n e n ig zijn te n a a n z ie n v a n d e fe ite n w a a rv a n d e v a stste llin g te r b e - o o rd e lin g v a n w a t in c o n c re to als re c h t g e ld t, o n o n tb e e rlijk is d a n w el te n g ev o lg e v a n o n g e n e ig d h e id z o n d e r m e e r b ij ee n d e r p a r tije n o m g o e d s c h ik s d e v e rp lic h tin g e n n a te k o m e n w a a rto e zij re c h te n s g e h o u - d e n is (fo rm e e l p riv a a tre c h t).

D a a r u it v o lg t d a t h e t p ro c e s re c h t e e n u ite rs t b e la n g rijk e m a te rie is. A a n e e n re c h t, d a t m e n n ie t k a n re a lis e re n , h e e ft m e n te n slo tte b itte r w ein ig . E e n g o e d g ereg e ld p ro c e s re c h t en e e n re c h te rlijk e m a c h t, a a n w ie r b e le id d e h a n te rin g d a a rv a n m e t v e rtro u w e n k a n w o rd e n o v e rg e - la te n , zijn tw e e o n s c h a tb a re fa c to re n v o o r d e re c h tsz e k e rh e id v a n e e n vo lk .

D it k le m t te m e e r w a a r d e S ta a t — te re c h t — d e „ e ig e n ric h tin g ” v e r b ie d t1; h e t is n ie m a n d g e o o rlo o fd , b e h o u d e n s z e e r u itz o n d e rlijk e g e ­ v a lle n 2, o p eig en g ezag d e v e rw e rk e lijk in g z ijn e r r e c h ts a a n s p ra k e n , o o k al m ö g e n d e z e n o g z o ste rk g e fu n d e e rd zijn, te r h a n d te n e m e n . D a t v e rb o d , h o e z e e r te b illijk e n w a a r a n d e rs a n a rc h ie e n w ille k e u r h o o g tij z o u d e n v ie re n , v ra a g t o m h e t c o m p lé m e n t v a n e e n d o e ltre ffe n d e en b e tro u w b a re re c h tsp le g in g .3

D e re c h tsb e d e lin g in b u rg e rlijk e z a k e n is — afg ezien v a n d e b in n e n z e k e re g re n z e n a a n p a rtije n to e g e sta n e v rijh e id o m d e s v e rla n g d h a a r g esch illen d o o r p a rtic u liè re sc h e id slie d e n te d o e n b e s le c h te n — in h a n d e n g eleg d v a n d e O v e rh e id s re c h te r, w iens ta a k is h e t g ev en v a n b in d e n d e b e slissin g e n in z a k e n , w a a rin zijn re c h ts m a c h t w o rd t in g e - ro e p e n .

1 V g l . H o f ’s - G r a v e n h a g e 2 7 o c t o b e r 1 9 4 9 , N . J . 1 9 5 0 n o . 9 7 .

2 V g l . H . R . 3 m e i 1 9 3 4 , N . J - .1 9 3 4 b lz . 1 5 4 9 .

3 „ U b i i u d i c i a d e f i c i u n t in c i p it b e l l u m ” ( S t e llin g v a n H u g o d e G r o o t a a n g e -b r a c h t in d e z i t t i n g z a a l v a n d e H o g e R a a d ) .

U it deze o m sch rijv in g volgt v o o reerst, d a t d e re c h te r zieh h e e ft te b e - p a le n to t beslissing v a n d e h em v o o rg eleg d e c o n c r e t e z a a k ; h e t S ta at h em n ie t vrij te d o en b lijk en v a n zijn v o o m e m e n o o k in so o rtg e lijk e geschillen d ezelfd e u itsp ra a k te geven; hij m ag, gelijk art. 12 d e r „ W e t h o u d e n d e A lg em en e B e p a lin g e n ” (w e t A .B .) h e t u itd r u k t, n ie t bij w ege v a n alg em en e v e ro rd e n in g , d isp o sitie o f rè g le m e n t u its p r a a k d o e n . D it v o o rs c h rift — re a c tie te g e n m isb ru ik e n in d e p ra k tijk d e r F r a n s e p a rle m e n te n (g e re c h tsh o v e n ) o n d e r h e t „ a n c ie n ré g im e ” — h e e ft g o ed e zin, o m d a t d e r e c h te r bij m isk e n n in g v a n d it b e g in se l zieh z o u p la a ts e n o p d e sto el d es w e tg ev e rs, d ie bij u itslu itin g is g e ro e p e n to t h e t v a stste lle n v a n al g e m e n e reg e le n . B o v e n d ie n z o u d it le id e n to t v e r s ta r - rin g v a n d e re c h ts p ra a k , d ie ste e d s o n tv a n k e lijk d ie n t te b lijv e n v o o r d e n u a n c e s, w a a rd o o r elk b ijz o n d e r g ev al zieh o n d e rs c h e id t.

D e re c h te r m o e t b e s l i s s e n ; d a t d o e t hij n ie t, in d ie n hij „ w e ig e rt re c h t te sp re k e n , o n d e r v o o rw e n d se l v a n h e t stilzw ijgen, d e d u is te rh e id o f o n v o lled ig h eid d e r w e t” 4, d o c h e v e n m in — a lth a n s n a a r o n z e m e n in g — w a n n e e r hij in d ie g ev allen , w a a rin v o o r b e id e s ta n d p u n te n w el red elijk e a rg u m e n te n zijn a a n te v o e re n , „ d e k e rk in h e t m id d e n la a t” , an d ers gezegd: e e n b e m i d d e l e n d v o n n is w ijst5. Z e k e r k a n h e t in e e n dergelijke situ a tie g e w en st zijn, d a t p a rtije n to t e en vrijw illig a a n v a a rd e schikking k o m e n en zal h e t o p ’s re c h te rs w eg k u n n e n liggen, d e z e m e t g ep aste m id d e le n te b e v o rd e re n ; b lijk t e c h te r o v e re e n ste m m in g o n b e - re ik b a a r, d a n h e b b e n p a rtije n r e c h t o p e en b e s l i s s i n g en b e h o e v e n zij zieh n ie t e e n d o o r d e re c h te r b illijk g e o o rd e e ld e tu s s e n -o p lo s s in g te la te n w elgevallen, d ie in w ezen o p e en d w a n g -tra n s a c tie n e e rk o m t.

D e re c h te r is bij d e v erv u llin g v a n zijn ta a k g e b o n d e n a a n b e p a a ld e , in w ettelijk e v o o rsc h rifte n n ee rg e le g d e reg elen , w elk e o o k p a rtije n b in ­ d e n bij d e v erv o lg in g h u n n e r a a n s p ra k e n . Z o n d e r d eze re g e le n z o u e e n o rd elijk e p ro c e sv o e rin g , die e en b e h o o rlijk e to e tsin g d e r w e d e rz ijd se s ta n d p u n te n w a a rb o rg t, o n b e s ta a n b a a r zijn en d e re c h tsz e k e rh e id in h e t g e d ra n g k o m e n . D it la a ts te sp rin g t d u id e lijk in h e t oog, w a n n e e r m e n b e d e n k t, d a t to t d eze reg elen o n d e r m e e r b e h o re n w e ttelijk v a stg e ste ld e te rm ijn en , w a a rv a n d e n ie t-in a c h tn e m in g k a n le id e n to t h o o g s t n a d e lig e gevolgen v o o r deg en e, die h e t v e rz u im p le eg d e. H e t k a n h a r d zijn , w a n n e e r de p a rtij, die w ellich t o n d e r z e e r v e rs c h o o n b a re o m s ta n d ig

-4 A ld u s d e w o o r d e n v a n a r t. 1 3 d e r W e t A . B . A l s o f d e w e t s t e e d s d u id e l i j k e n v o l l e d i g w ä r e !

5 D a t d it v o n n i s e e n d ic t u m e n o v e r w e g i n g e n b e v a t k a n h ie r a a n n i e t a f d o e n ; a a n d it f o r m e l e c r it é r iu m z o u o o k k u n n e n z ij n v o l d a a n in d i e n d e r e c h t e r z ij n

t o e v l u c h t m o c h t n e m e n t o t k n o p e n t e i l e n e n z ij n b e s l is s in g a f h a n k e l i j k z o u s t e l ­ le n v a n d e u it k o m s t d e r r a a d p le g i n g v a n d it h u is e li j k o r a k e l.

h e d e n — bijv. te n gevolge v a n een p lo tse lin g o p g ek o m en ernstige ziek- te — d e tijd liet v e rlo p e n b in n e n w elke een v o o r h a a r k an srijk appel d ie n d e te w o rd e n in g esteld , zieh d a a rto e d e m o g elijk h eid ziet b e n o m e n , d o c h h e t is d u id e lijk , d a t h ie r sc h e rp te v an re c h t m o e t w o rd en toege- p a s t m e t h e t o o g o p d e b e la n g e n v an de w e d e rp a rtij, d ie a a n sp ra a k k a n d o e n g eld en o p z e k e rh e id , d a t n a v e rstrijk e n v an de w ettelijk e term ijn h e t v o o r h a a r v o o rd elig e v o n n is o n a a n ta s tb a a r is g ew o rd en . H e t bo v en - sta a n d e d o e t zien, h o e b e la n g rijk d e v o o rsc h rifte n v an h e t p ro c e sre c h t zijn ; fo u te n bij d e to e p a ssin g d a a rv a n , w elk e een f o r m e e l k a ra k te r d ra - gen, k u n n e n le id en to t v erlies v a n m a t e r i e e l re c h t (,,la fo rm e e m p ö rte le fo n d ” ).

B ij d it alles d ie n t te w o rd e n b e d a c h t, d a t d e re g e le n v a n h e t p ro c e s ­ re c h t e e n d i e n s t b a r e fu n c tie v e rv u lle n ; h u n d o e l is n ie t d o o r o v e rb o d ig e fo rm a lite ite n d e v e rw e z e n lijk in g v a n h e t re c h t te b e le m m e re n , d o c h v e e le e r o m d e z e te b e v o rd e re n d o o r d e s trijd o m d a t r e c h t in re g e l- m a tig e b a n e n te le id e n . D e w e tg e v e r e n hij d ie to t to e p a s s in g v a n d ie n s v o o rs c h rifte n g e ro e p e n is, zu lle n ste e d s m o e te n tr a c h te n d e ju iste k o e rs te h o u d e n tu s s e n d e S cylla d e r o rd e lo o s h e id e n d e C h a ry b d is v a n h e t fo rm a lism e .

U it h e t v o o rg a a n d e v alt n o g een a n d e re co n clu sie te tre k k e n , n .l. deze, d a t tegen m i s b r u i k v a n p r o c e s r e c h t b e h o o rt te w o rd e n fro n t ge- m a a k t; d e p a rtij, die h a a r p ro c e ssu e le b e v o e g d h e d e n , h o ew el o g en - sch ijn lijk o p de w et g eg ro n d , tra c h t te b e n u tte n te r v erk rijg in g v a n een re s u lta a t, d a t in fla g ra n te strijd w äre m e t d e n o rm e n v an g o ed e tro u w , d ie o o k o p d it te rre in des re c h ts eerb ied ig in g v erd ie n en , zal bij de re c h te r geen g e h o o r m ö g en v erw ach ten ; d it b eginsel h e e ft o o k e rk e n - n in g g e v o n d e n in v ersch eid en re c h te rlijk e u itsp ra k e n . V gl. o .a. H .R . 2 6 ju n i 1 9 5 9 , N .J. 1961 no. 5 5 3 .

Z o a ls o o k b o v en geschiedde, pleeg t m e n veelal bij h e t w o o rd „ p r o ­ c e s re c h t” in d e e e rste p la a ts te d e n k e n a a n de reg elin g v a n d e re c h ts- strijd tu sse n tw ee p a rtije n , die geding v o e re n o v er een d o o r een h a re r b ew e e rd , d o c h d o o r d e a n d e re b e stre d e n (subjectief) rech t. I n d e r d a a d v o rm t d e z e re c h tsp le g in g — v e e la l als c o n t e n t i e u s e a a n g e d u id — h e t v o o r n a a m s te d e e l v a n h e t b u rg e rlijk p ro c e s re c h t. D a a rte g e n o v e r s te lt m e n d a n d e z.g. v r i j w i l l i g e o f v o l u n t a i r e ju risd ic tie , w e lk e e v e n z e e r als d e c o n te n tie u s e te n d o e l h e e ft, d o o r h e t p r iv a a tr e c h t b e s c h e rm d e b e ­ la n g e n to t g e ld in g te b re n g e n z o n d e r d a t d a a rb ij e c h te r v a n e e n e ig e n - lijk e re c h ts s trijd s p ra k e is; m e n d e n k e a a n b e slissin g e n o v e r h a n d - lic h tin g , v o o rz ie n in g in e e n v o o g d ij, o n th e ffin g v a n d e o u d e rlijk e m a c h t e n dgl.

ri-terium aan te geven te r vaststelling v an h e t m at e r i e l e o n d e rsc h e id tu s- sen deze b eid e ta k k e n v an rech terlijk e bem o eien is h e e ft h e t n ie t o n t- b ro k e n ; of h ie r d e steen d e r w ijzen g ev o n d en is, m ag, gezien de d iversiteit d e r m eningen, n o c h ta n s ernstig w o rd en betw ijfeld . V a n f o r m e e l sta n d p u n t k a n m en co n sta te re n d a t g edingen, d ie m e n to t de co n ten tieu se re c h tsp ra a k pleegt te rek en e n , d o o r een d a g v a a rd in g w o r­ d en ingeleid en h u n einde v inden in een v o n n i s , terw ijl p ro c e d u re s v an z.g. v o lu n taire ju risd ictie m et een v erzo e k sch rift aan v a n g en en — d o o rg aan s — bij b e s c h i k k i n g w o rd en afg edaan. D a a rb ij m o e t d a n e c h ­ te r w o rd en b ed ac h t, d a t de w etgever in d e la te re ja re n h e rh a a ld e lijk de rek estv o rm h eeft v o o rg esch rev en v o o r p ro c e d u re s v an zu iv er c o n ­ ten tieu se aard , zulks te r verkrijging v an een snellere en m in d e r o m - slachtige rechtsgang in d a a rto e bij u itstek geeigende zak e n (zie bijv. d e artt. 125b en 8 2 8 a R v .; vgl. o o k art. 42 B e slu it V ija n d e lijk V e rm ö g e n , 2 0 o k to b e r 1 9 4 4 , S tbl. 1 9 4 4 , n o . E 133).

M en d o e t n a a r onze m e n in g h e t b e ste m e t v a st te stellen d a t d e w et n a a s t h e t gew one rech tsg e d in g , d a t ingevolge art. 1 R v . bij d a g v a a r­ ding w o rd t ingeleid e n in d e regel zal m o e te n w o rd e n a a n h a n g ig ge- m a a k t zo v a a k een beslissin g d ie n t te w o rd e n gegeven o p een p a rtije n v erd eeld h o u d e n d e t w i s t v r a a g8, k e n t d e (zuivere) re k e s tp ro c e d u re v o o r gevallen w a a rin de e e rstb e d o e ld e , n o rm a le re c h tsg a n g hetzij b ij g e b re k e v an een b e p a a ld e te g e n p a rtij, d a n w el w egens d e d a a ra a n v e rb o n d e n o m slag en k o sten , o n b ru ik b a a r o f a lth a n s o n d o e lm a tig w ä re, e n d a t in d e lo o p d e r ja re n m e n g v o rm e n zijn o n ts ta a n v an p ro c e d u re s , d ie h o e - wel in m a t e r i e e l o p z ic h t b e h o re n d e to t d e ca te g o rie d e r g ew o n e re c h ts - gedingen, u it p ra k tis c h e overw egingen in h e t k leed v a n h e t re k e s tg e - d ing zijn g e h u ld 7. W il m en a a n d e g a n g b a re o n d e rsc h e id in g v a n „ c o n te n tie u se ” en „ v o lu n ta ire ” re c h tsp ra a k v a sth o u d e n — w a a rte g e n we geen b e z w a a r zien o m d a t zij o n d a n k s de m o eilijk h eid v a n th e o re ­ tische g ren sb ep alin g to c h p ra k tisc h b ru ik b a a r is — d a n is e r alle r e d e n om deze m en g v o rm en o n d e r d e e e rstg e n o em d e g ro e p te ra n g s c h ik k e n 8.

9 V g l. H . R . 8 n o v e m b e r 1 9 4 6 , N . J. 1 9 4 7 n o . 3 6 .

7 D e w e t g e v e r s c h ij n t d e la a t s t e d e c e n n ie n o v e r ig e n s b e h a g e n t e s c h e p p e n in g r illig e k r u is in g e n v a n r e k e s t p r o c e d u r e e n g e w o o n g e d in g . Z o k e n t a r t . 8 7 v a n d e W e t o p d e M a t e r i e le O o r l o g s s c h a d e n ( W e t v a n 9 f e b r u a r i 1 9 5 0 , S t b l. K n o . 3 1 ) e e n d o o r m i d d e l v a n e e n b e z w a a r s c h r i f t b ij d e R e c h t b a n k in t e s t e l l e n b e

-r o e p . I s d it -r e k e s t in g e d i e n d , d a n g e ld t h e t a ls c o n c l u s i e v a n e is w a a -r n a e e n c o n t r a d ic t o o r g e d in g v o lg t !

8 K e n s c h e t s e n d v o o r d e m o e i li j k h e id v a n h e t t r e k k e n v a n s c h e r p e g r e n z e n t u s -s e n b e id e -s o o r t e n v a n r e c h t -s p r a a k i-s m .i. d e b e -s c h i k k in g v a n h e t H o f t e A m ­ s t e r d a m (2 7 f e b r u a r i 1 9 4 6 , N . J . 1 9 4 6 n o . 6 4 5 ) , w a a r b ij — in e e n n o o d g e v a l — o p r e k e s t e e n a e c la r a t o r e b e s l is s in g w e r d g e g e v e n o m t r e n t h e t b e w e z e n z ij n v a n ie m a n d s o v e r lij d e n in e e n c o n c e n t r a t ie k a m p . M e n z a l o v e r ig e n s d e z e b e s l i s s i n g w e l m o e t e n z ie n in d e lijs t v a n h a a r tijd . D e v r a a g „ d a g v a a r d in g o f r e k e s t ” g e e f t

n ie u w e re g e lin g v a n d e p r o c e d u r e o p v e rz o e k sc h rifte n . W ij k o m e n in h o o fd s tu k 17 o p d it w e tsv o o rste l te ru g .

n o g s t e e d s a a n l e i d i n g t o t m o e i l i j k h e d e n . M e n z i e la a t s t e l i j k H . R . 9 o k t o b e r 1 9 6 4 , N . J . 1 9 6 5 n o . 3 3 e n H . R . 1 4 f e b r a a r i 1 9 6 4 , N . J . 1 9 6 5 n o . 5 9 .

2 . B R O N NE N V A N H E T B U R G E R L I J K P R O C E S R E C H T

D e v o o rn a a m ste b ro n v a n h e t N e d e rla n d s b u rg e rlijk p ro c e s re c h t is h e t W e tb o e k v a n B u rg e rlijk e R e c h tsv o rd e rin g , in zijn h o o fd lijn e n o n t- le e n d a a n d e — o o k te n o n z e n t tijd en s d e N a p o le o n tis c h e o v e rh e e rs in g in 1811 in g e v o erd e — F ra n s e C o d e d e p ro c e d u re civ ile v a n 1 8 0 6 , w elk e o p zijn b e u rt veel o n tle e n d e a a n e e n O rd o n n a n c e v a n 1 6 6 7 , d e z.g. C o d e L o u is.

H e t o m v a t d rie b o e k e n , o n d e rsc h e id e n lijk als o p s c h rift v o e re n d e : I . „ V a n de w ijze v a n p ro c e d e re n v o o r d e K a n to n g e re g te n , A rr o n d is - se m e n ts-R e g tb a n k e n , H o v e n en d en H o o g e n R a a d ” ,

II. „ V a n d e te n u itv o erleg g in g v a n v o n n isse n en a u th e n tie k e a k te n ” , I I I . „ V a n reg tsp leg in g v a n o n d e rsc h e id e n a a r d ” .

D eze b o e k e n zijn o n d e rv e rd e e ld in titels, d ie w e d e ro m zijn g e sp litst in afdelingen.

O ns w etb o ek is in g e v o erd o p 1 o c to b e r 1 8 3 8 (in L im b u rg o p 1 ja - n u a ri 1 842) en sin d sd ien h e rh a a ld e lijk gew ijzigd. D e b e id e v o o r n a a m ­ ste w ijzigingen zijn w el gew eest d e a fk a p p in g v a n d e d estijd s b e s ta a n d e 1 7 d e titel v an h e t 3 d e B o e k bij a rt. 2 d e r W et te r in v o e rin g v a n d e F aillissem e n tsw e t (W et v an 2 0 ja n u a ri 1 8 9 6 , S tbl. n o . 9) en d e z.g. W e t H a rto g h (W et v an 7 juli 1896, Stbl. n o . 103), w elk e b e la n g rijk e v e re e n - voudigingen in d e b u rg erlijk e p ro c e sse n in v o e rd e . B ijz o n d e re v e rm e l- d ing v erd ie n en o o k n o g de W et o p de a rb e id so v e re e n k o m st v a n 13 ju li 1907, Stbl. no. 193, w a a ra a n wij d e tw eed e afd elin g v a n d e 2 d e tite l v an h e t ls te B o ek v a n h e t W . v. B . R v. d a n k e n , d e W et v a n 5 m ei 1923, Stbl. no. 189, w aarb ij een a a n ta l a rtik e le n w erd in g e v o e rd o f g e ­ w ijzigd te r v e rb e te rin g en v ereen v o u d ig in g v a n d e p ro c e s g a n g a lsm e d e d e W et v an 28 juli 1924, Stbl. no. 3 7 2 , in h o u d e n d e een w ijziging b e ­ treffe n d e ’s re c h te rs inv lo ed o p d e u itstellen v o o r h e t n e m e n d e r c o n - clusien te r rolle.

V an d e la te re n ovellen zijn sp eciaal v an b e la n g d e W e t v a n 16 m e i 1934, Stbl. no. 2 5 3 , w elke o.m . d e n ieu w e afd elin g 5a to e v o e g d e a a n B o ek III, T ite l V I („ V a n de w ijze v a n p ro c e d e re n in z a k e n b e tre ffe n d e o n d e rh o u d ”), de W et v an 2 juli 1 934 , Stbl. n o. 3 4 7 , w a a rd o o r o .a . d e te rm ijn en v an d a g v a a rd e n v e ra n d e rd w e rd e n , en w erd o p g e h e v e n d e

1 S e d e r t is w e d e r o m e e n 7 d e t i t e l b ij g e v o e g d , g e w ij d a a n d e p r o c e s s u e l e r e g e -li n g v a n h e t k in d e r r e c h t , z o m e d e e e n 8s t e b e t r e k k in g h e b b e n d e o p d e g e d i n g v o e -r in g in a d o p t ie z a k e n .

o n d e rsc h e id in g tu ssen h a n d e lsd a d e n en n ie t-h an d elsd a d en en k o o p - lied en en n ie t-k o o p lie d e n , d e W et van 23 a p rii 1936, Stbl. no. 2 0 2 tot w ettelijk e reg elin g v an de o v e re e n k o m st v a n k o o p en v erk o o p o p af- b etalin g , d e W et van 1 au g u stu s 1 936, Stbl. no. 2 0 4 h o u d en d e een n ieu w e regeling van de to e la tin g to t k o stelo ze p ro c e d u re en de W et van 5 n o v e n tb e r 1 9 3 6 , S tbl. no. 2 0 7 h o u d e n d e w ettelijk e b ep alin g en om - tre n t H an delsagenten en h an d elsre izig ers.

O o k tijd en s d e D u itse b eze ttin g zijn v ersch illen d e v eran d e rin g en in o n s b u rg e rlijk p ro c e s re c h t a a n g e b ra c h t, die e ch ter, v o o rzo v er n a de b e v rijd in g g e h a n d h a a fd , th a n s in N e d e rla n d se v o o rsch rifte n zijn be- lic h a a m d .

D e n a -o o rlo g se ja re n b ra c h te n de W et v an 10 ju li 1947, Stbl. H no. 2 3 2 , h o u d e n d e w ijziging v a n h e t k in d e rre c h t, w aarb ij o o k h e t W et- b o e k v a n B u rg e rlijk e R e c h ts v o rd e rin g in n ie t o n b e la n g rijk e m a te w e rd a a n g e v u ld . V o o r ts w e rd bij d e W et v a n 4 d e c e m b e r 1 9 4 7 , S tbl. H n o . 4 1 2 e e n E e rs te A fd e lin g A (a rtt. 5 9 8 « e n vlg.) a a n d a t W e tb o e k to e g e v o e g d te n e in d e lijfsd w a n g te rz a k e v a n u itk e rin g e n to t o n d e rh o u d m o g e lijk te m a k e n . D e W e t v a n 18 ju li 1 9 5 1 , S tbl. n o . 3 0 2 m o d e rn i- s e e rd e d e re g e lin g v a n h e t v o o rlo p ig g e tu ig e n v e rh o o r, d ie v a n 23 a p ril 1 9 5 2 , S tb l. n o . 2 0 4 sc h ie p d e m o g e lijk h e id v a n v e ra n d e rm g en v e r- m e e rd e rin g v a n d e eis tijd e n s h e t g ed in g .

Bij d e W e t v a n 21 ja n u a r i 1 9 5 4 , S tbl. n o . 2 7 w e rd e n n ie u w e re g e le n u itg e v a a rd ig d o m tr e n t o n b e v o e g d v e rk la rin g e n v erw ijz in g e n en k e le a a n v e rw a n te o n d e rw e rp e n . D e W e t v a n 11 n o v e m b e r 1 9 5 4 , S tbl. n o . 4 9 7 b r a c h t d e o p h e ffin g v a n h e t v e rb o d v o o r v ro u w e n o m als a rb ite r o p te tr e d e n ; d ie v a n 2 0 m e i 1 9 5 5 , S tbl. n o . 2 1 0 v o e rd e e n k e le te c h ­ n is c h e w ijz ig in g en in, w a a r o n d e r e e n v e re e n v o u d ig in g v a n d e p u b lic a tie v o o rg e s c h re v e n in a rt. 7 8 5 R v .

B ij d e W e t v a n 2 4 d e c e m b e r 1 9 5 4 , S tbl. n o . 6 0 2 w e rd h e t in s titu u t d e r v o o g d ijra d e n — th a n s g e h e te n r a d e n v o o r d e k in d e rb e sc h e rm in g — o p n ie u w e le e st g e s c h o e id ; zij b r a c h t o o k w ijziging in h e t W e tb o e k v a n B u rg e rlijk e R e c h ts v o rd e rin g (a rtt. 9 0 2 en vlg.). D e W e t v a n 2 6 ja n u a r i 1 9 5 6 , S tb l. n o . 4 2 , in w e rk in g g e tre d e n 1 n o v e m b e r 1 9 5 6 , in tr o d u c e e r d e n a a s t e e n re g e lin g v a n d e a d o p tie e e n a a n ta l to t d e z e n ie u w e in ste llin g b e tre k k e lijk e p ro c e ssu e le v o o rs c h rifte n , w e lk e d e in h o u d v o rm e n v a n d e n ie u w e 8 ste titel, d ie a a n B o e k I I I v a n h e t W . v. B . R v . w e rd to e g e v o e g d . B e la n g rijk is o o k d e W e t v a n 14 ju n i 1 9 5 6 , S tbl. n o . 3 4 3 b e tre ffe n d e d e o p h e ffin g v a n d e h a n d e lin g s o n b e - k w a a m h e id d e r g e h u w d e v ro u w , in w e rk in g g e tre d e n 1 ja n u a r i 1 9 5 7 , w e lk e v o o rz ie n in g a lm e d e v a n p ro c e s re c h te lijk s ta n d p u n t d e v o lle a a n d a c h t v e rd ie n t. V o o rts zij n o g g ew ag g e m a a k t v a n d e W e t v an 2 0 m e i 1 9 5 5 , S tb l. n o . 2 0 4 , w a a rb ij d e p r o c e d u r e to t ec h tsc h e id in g

en scheiding v an tafel en b e d aan h erzien in g w erd o n d e n v o rp e n . D eze W et is evenw el n og n ie t ingevoerd en h e t Staat ern stig te bezien o f die invoering o o it zal p la a ts vinden. W ij verw ijzen te dien a an z ien n a a r h o o fd stu k 17. D a n v erd ie n t a a n d a c h t de W et van 4 juli 1957, S tbl. no. 233 to t regeling v an de rech tsb ijstan d a a n o n - en m in v e rm o g c n d e n . Z e e r b elan g rijk is o o k d e W et v an 2 0 ju n i 1963, Stbl. no. 2 7 2 , h o u - d en d e w ijziging van de regelen m et b e tre k k in g to t h e t g ed in g in c as- satie, terw ijl voorts m elding m o e t w orden g e m a a k t v a n de W et v an 25 juli 1964, Stbl. no. 315 en van die van 7 o k to b e r 1964, S tbl. no. 381 n o p en s de tenuitvoerlegging van in vreem d e staten to t sta n d ge- k o m en ex ecutoriale titels.

O o k in h e t jongste verleden h eeft de w etgever b elan g rijk e v o o rzie - ningen to t stan d g eb rac h t, w a a ro n d e r de W et v an 2 d e c e m b e r 1965, Stbl. no. 527, h o u d en d e b ep alingen in zak e h e t geding v o o r de k a n to n - rech ter in b u rg erlijk e zaken.

T erw ijl m en in h e t W etb o ek van B u rg e rlijk e R e c h ts v o rd e rin g h e e ft te z o ek e n n a a r de fo rm a lite ite n te v e rv u llen bij h e t in re c h te v erw e z e n - lijk en v an civiele a a n s p ra k e n , a lsm ed e n a a r de r e l a t i e v e re c h te rlijk e b ev o eg d h eid (d u s n a a r d e o p lo ssin g v a n d e v ra a g w elk e v a n een a a n ta l h ie ra rch isch gelijkgestelde re c h te rs b e v o e g d is v a n de z a a k k e n n is te nem en ), is de a b s o l u t e re c h te rlijk e b ev o eg d h e id g ereg eld in de W et v a n

18 a p ril 18 2 7 , Stbl. n o . 2 0 „ o p d e Z a m e n ste llin g d e r R e g te rlijk e M a g t en h e t B eieid d e r J u stitie ” , gem eenlijk a a n g e d u id als d e w et o p d e R e c h te rlijk e O rg a n isa tie (W et R .O .). D eze w et stelt vast, w elk e s o o rte n v an re c h te rs wij h e b b e n , en ten aan z ien v a n w elk s o o rt z a k e n d e v e r- schillende re c h te rs bev o eg d zijn; h ie r h e e ft m e n o o k te z o e k e n de v o o r- w a a rd e n v an b e n o e m b a a rh e id van de re c h te rlijk e a m b te n a re n .

D e re c h te rlijk e in d e lin g v an N ed erlan d is sed ert 1 fe b ru a ri 1 952 vastgelegd in de W et van 10 augustus 1951, Stbl. no. 347, h o u d e n d e nieuw e vaststelling v an h e t rechtsgebied en de zetels d e r re c h tb a n k e n en k an to n g erech ten , sindsdien m eerm alen gewijzigd.

O vereenkom stig art. 72 lid 2 d er G ro n d w et, d a t regeling v a n d e b e -

zoldiging van de rechterlijke m ach t bij een w e t v o o rsch rijft, zijn de

salarissen d er m a g istratu u r vastgesteld laatstelijk in een W et van 18 d e ­ cem ber 1957, Stbl. no. 5 3 4 to t vaststelling van een nieuw e regeling van de sam enstelling d er burgerlijke gerechten en v an de b ezoldiging van de rechterlijke am b ten aren ; zij tre k t in de W et van 18 d e c e m b e r

1947, Stbl. no. 4 3 0 en is sindsdien gewijzigd bij de W etten van 2 7 ju n i 1963, Stbl. 1963 no. 273 en van 14 juli 1965, Stbl. 1965 n o . 3 0 7 .

K oninklijk B eslu it van 14 Septem ber 1 8 3 8 , Stbl. n o . 3 6 , waarbij w er­ den va stgelegd 4 R eg iem en ten , respectievelijk betrekking hebbend op:

1. de w ijze van eed sa fleg g in g der on d ersch eid en e rechterlijke am b-tenaren en de arbeidsverdeling der rechterlijke Colleges2; 2 . de titula-tuur der rechterlijke am btenaren en h et co stu u m der verschillend e bij de rechtsp legin g betrokk en fu nctio na rissen; 3. de ord e en discipline v o o r de a d vocaten en procureurs; 4 . de organisatie en d e dienst der deurw aarders en verdere rechtsb ed ien den. O o k h et m eren deel van d eze reg iem enten is in de lo o p der jaren herhaaldelijk gew ijzigd3.

O o k buiten het W . v. B . R v. en de W et R . O . vinden wij voo rschrif-ten, het pro cesrecht betreffend e. W ij n o em en in de eerste plaats de W et van 15 m ei 1 8 2 9 , Stbl. n o . 2 8 , „ h o u d en d e A lg e m e n e B ep a lin g en der W etg ev in g van het K on inkrijk” (W et A . B .), die in een viertal artikelen en ig e gron db eg in selen van rechtsp legin g tot uitdrukking brengt. Z o verp licht art. 11 de rechter v o lg en s d e w et recht te spreken en n iet zijn billijk h eid so o rd ee l b o v en de w ettelijk e norm te d o en prevaleren; v o o rts w raakt art. 12 een w ijze van rech tsp leg in g, w elk e zieh niet beperkt to t e en b eslech tin g van h et con crete , de rechter v o o rg ele g d e g esch il4, ter-w ijl art. 13 de rechter m et verv olg in g bedreigt, in g ev a l hij ter-w eig ert recht te sprek en5. T en slo tte vind t m en art. 13 a, h etw elk d e rechter insch erp t eerbied ig in g va n de aan zijn rechtsm acht d o o r h et v o lk e n -recht gesteld e grenzen; b o v en d ien b eh elst het artikel een voo rsc h rift van ex ecu tierech t v o o r zo v er h et de uitvoerbaarheid van v o n n issen en a u th entieke akten aan de ev en b ed o eld e beperk in gen onderw erpt.

V o o r ts valt o p te m erk en , dat verschillend e w etten, w elker geb ie d van m aterieelrech telijke aard is, niettem in talrijke b ep a lin g en b ev a tten , 2 In d it R e g le m en t 1 vind t m en o.m . v o o rsch rifte n b etr effen d e h et v o o r de praktijk b elang rijk e institu ut der g e r e c h te l ij k e v a k a n tie n va n d e C o lle g e s in de

m aa n d en juli en au gu stus. G ed u ren d e d eze m aa n d en sta gn ee rt d e n o rm a le lo o p der re c h tsg e d in g e n ; ee n b ijzo n d ere v ak antieka m er is b elast m et d e a fd o e n in g der m eest d rin gen d e zak en . T eg en d eze regelin g zijn m en ig m a a l b ezw a ren in g e­ bracht, w aar va n h et g ew ic h t niet zo n d er m eer. v a lt te o n tk en ne n; d a t g ed u ren d e ee n zesd e g ed ee lte van h et jaar d e n o rm a le rech tsp legin g to t stilsta n d g ed o em d is, sch ijn t w e in ig in o v ereen ste m m in g m et d e eisen va n h et m o d ern e lev en . H e t is ech ter ze er m o eilijk v o o r dit vraagstuk ee n d o e ltre ffe n d e o p lo ssin g te vin d en ; v o o r een g o ed d eel sp eelt h ier h et p ro b le em van de p erso n ee lsb ez ettin g d er g e­ rechten. Z o u m en d eze ga an u itb reid en ten ein d e ee n o p lo ssin g te b ere ik en v o o r d e re g elin g der v ak anties, da n zo u d a a rv o o r w e llich t de prijs m o e te n w o r d e n b e-taald van een o v erb ezettin g in v er h ou d in g to t d e w erk za a m h ed en , b erek en d o v e r het v o lle kalenderjaar.

3 H et oor sp ro n k elijk „ R eg le m en t I V ” is v erv a n g en d o o r h et „D eu rw aard ers-re g le m en t” , v a stg esteld bij K .B . 23 n o v em b er 1934, Stbl. no . 598 en n a d ien g e ­ w ijz igd v astg esteld bij K .B . 27 d ecem b er 1960, Stb l. no . 562.

4 Z ie b o v e n blz. 8.

5 H ierbij v a lt niet te d en k en aan ee n s t r a f r e c h t e l i j k e v e r v o lg in g , d o c h aan de

die eigenlijk tot het gebied van procesrecht behoren. A llereerst het Burgerlijk W etboek zelf, dat in zijn titels 1— 6 van het 4de Boek h et bewijsrecht regelt, welk onderdeel naar veler m ening system atisch tot het procesrecht behoort. D och ook in andere delen van het B. W ., zo- mede in het W etboek van K oophandel, treft men bepalingen van pro- cesrechtelijke aard aan (zie bijv. de artt. 1639 w B. W .; 8, 9, en 542 W. v. K.). Talrijke procesrechtelijke voorschriften bevatten bovendien de Onteigeningswet van 1851, verschillende belastingw etten, zoals de Registratiewet 1917, de H uurw et 1950, en de pachtw etgeving, w elke thans is belichaam d in de Pachtw et 1958°. D e Faillissem entsw et van

1893 is mede in wezen voornam elijk van procesrechtelijke aard.

In dit geschrift zal in hoofdzaak aandacht w orden gewijd aan het W etboek van Burgerlijke Rechtsvordering.

3 . D E O R G A N E N D E R R E C H T S P R A A K

a . R e c h t e r l i j k e m a c h t Ü. /vi'«- ' " J ” ~

’i-htsD r \'\k v e r s ta n ie n d a t d e e l v a n d e S ta a ts ta a k , w a a r d o o r ° n d e r lt‘ ;” ie r e c h t n a le v in g w o r d t g e w a a r b o r g d d o o r h e t g ev en a a n h e t 111‘ ^ :t cn r a k e n d ie d e s n o o d s b ij w e g e v a n d w a n g m a a tre g e le n v a n b in d e n d e u it P , e e b r a c h t.

k u n n e n w o r d e n d e e l in h a n d e n g e le g d v a n h e t O v e r h e id s -Z ij ' s v ° .° r C^ e n a ls ,~de r e c h t e r li jk e m a c h t ’ 1 p le e g t a a n te d u id e n 2. a p p a r a a t , a t ^ n t o n z e v v e tg e v in g k e n t o o k C o lle g e s, a a n w e lk e d e N ie t i i i t s l i n t e n a ’ ‘ ld c g e s c h ille n is o p g e d r a g e n m e t u its c h a k e lin g

b e s l e c h t i n g v a n ,l t e r . m e n d e n k e b ijv . a a n d e a d m in is tr a tie v e re c h t-

v a n d e g e w o n e re ^ s o c ia le w e tg e v in g e n d e r a m b te n a r e n - z a k e n , s p r a a k o p h e t ^ rr b e r o c p , re s p . d e a m b te n a r e n g e r e c h te n in e e rs te w e lk e a a n d e r a e ‘ tf a le R a a d v a n B e r o e p in a p p e l is to e v e r tr o u w d , n n l e g e n a a n n i e t m e e r a k t u e l e — ju r i s d i c ti e v a n d e A f

-a -a n d e - “ « nS f ? * 1 R a a d v o o r h e t R e c h ts h e r s te l, d ie to t k e n n

is-r lp lin a R e c h t s p r a a k v t r a ^ e n d e d e to e p a s s i n g v a n h e t B e s lu it H e r -n e m i -n g v a n ^ ^ ¿ “ V l O O ( 1 9 4 4 ) e n d a a r m e d e v e r b a n d h o u d e n d e StC\ J r w e r p e n w a s g e r o e p e n . r e c h t s p r a a k v a lle n b u it e n h e t b e s te k " " D e l a ^ b e d o e l d e v o r m ^ v ^ ?

h o e k , d a t s le c h ts e v e n a ls tr o u w e n s i e d e r e r e c h t e r , z ijn Va" ‘ b u r g e rU jte r e c h te r o » Ü e e n g e s c h ü le n ^ te la te n

rlh e id o m rin d i" m e t b e h u lp v a n d e S ta a ts m a c h t

af-bevoefe. b in d e n d e e n z o » ^ h e m d o o r G r o n d w e t o f w e t

d a a r ° h a r e u its p r a k e n t e ^ ^ ’^ d e r z o e k n a a r h a a r a a n w e z ig h e id b e - d w in g D r e c h t s m a c h t . re c h te r , a l z a l d o o r g a a n s h e t b e sta

t o e g e k e n d e • p ^ . r e m k v a n d e « c “ , ^ ^ ^

h o o r t t o t d e P ^ o n b e t w l s t b a a r z ijn ,

d i e r r e c h t s m a c i ..._o,i]n r o n d e r s c h e i d t m e n t u s s e n d e b e g n p p e n re t e r l i i k e ^ a c h M n i “ , , c i r'0o ’! e V h d d s b c m o e i i n g , g e d a e m i n t e g e n s t e ü i n g t o i a u u « * L / / o p d e t a k v a n O v e n n d c d o e ] t m e n o p h e t c o m p l e x v a n p e r s o n e n , h e t o o g P d e S t a a t j m h U t t d e a<j m i n i s t r a t i e , d o c h d e r . m . o o r d e e l t m a c h t e n a a n js s a m e n g e s t e l d f u n c t i e „ d e s a l a r i e r i n g d e r r . m . v e r -w a a r u i t o m t r e n t e i g e n d o r n v e r v o l g v a n „ r e c h t e r l i j k e m a c h t ”

*« b ' “ k“ is <»«*>

r ^ b S ' 0 ° b e h o r e n d e r e c h t e r lijk e m a c h t ? Z ie h ie r o m . r e n t H . R .

kenen v an de p lic h t, d a a rv a n u itd ru k k e lijk re k e n s c h a p tc g e v e n in zijn vonnis.

In tu s s e n is d e z e r e c h ts m a c h t b e g re n s d , e n e rz ijd s d o o r d a t h e t d e re c h te r n ie t v rij Staat zieh o p te rre in e n te b e g e v e n , w e lk e a a n a n d e r e m a c h te n in d e S ta a t zijn v o o rb e h o u d e n , a n d e rz ijd s d o o r d a t d e b e v o e g d - heid v a n d e N e d e rla n d se re c h te r h a a r n a tu u rlijk e a fb a k e n in g v in d t in de p e rk e n d e r N e d e rla n d se rech tssfeer.

W a t h e t e erste b e tre ft, zij gew ezen o p a rt. 2 R . O ., o v er w elk v o o r- sch rift een rijke ju risp ru d e n tie is o n tsta a n . M en k a n ten a a n z ie n v a n de b ev o eg d h e id d er rech terlijk e m a c h t in p riv a a tre c h te lijk e a a n g e le g e n h e - d e n 3 h e t s ta n d p u n t d e r teg en w o o rd ig e re c h ts p ra a k o n g e v e e r a ld u s a a n - geven, d a t art. 2 R . O . deze b ev o eg d h e id n iet b e p e rk t to t g e sc h ille n , w elker br o n ligt in een p riv a a tre c h te lijk e re c h tsb e tre k k in g , d o c h d a t d e vraag is, of h e t v o o r w e r p v a n d e re c h tsstrijd , te w eten: h e t re c h t w a a r- in de aanlegger v ra a g t b esc h e rm d te w o rd en , al d a n n ie t is h e t re c h t van eigendom of een d a a ru it v o o rtsp ru ite n d re c h t, of een s c h u ld v o rd e - ring of an d er b u rg erlijk re c h t; zie bijv. H . R . 18 au g u stu s 1 9 4 4 , N . J. 1 9 4 4 /4 5 no. 5 9 8 ; an d ers u itg ed ru k t: n ie t o p de „ c a u s a p e te n d i” m o e t w orden gelet, m a a r o p h e t „ p e titu m ” .

W a t h e t tw eede p u n t a an g a at, is h e t d u id elijk , d a t de N e d e rla n d s e rech ter zieh niet h e e ft in te la te n m et elk geschil, d a t w a a r te r w e re ld o o k m o c h t rijzen z o n d e r d a t in enig o p z ic h t d a t geschil m e t d e N e d e r­ lan d se rech tssfeer iets h eeft u it te staan . B o v e n d ie n z o u e e n te r u im e o p v a ttin g v a n zijn ta a k o n ze S ta a t in m o e ilijk h e d e n k u rm e n b r e n g e n m e t v re e m d e M o g e n d h e d e n ; m e n d e n k e in d it v e rb a n d a a n d e re g e le n v a n h e t v o lk e n re c h t, d ie d e ju stitie v a n h e t e n e la n d v e rb ie d e n k e n n is te n em en v a n v o rd e rin g e n g e ric h t te g en een a n d e re S ta a t-1 o f te g e n p e rso n e n , die, o p g ro n d v a n h u n d ip lo m a tie k e im m u n ite it, n ie t a a n b u ite n la n d se re c h ts m a c h t o n d e rw o rp e n zijn. D it b e g in se l v in d t d a n o o k zijn v e rto lk in g in h e t re e d s b e s p ro k e n a rt. 1 3 a d e r w e t A . B .. V e r- geefs zal m e n e c h te r z o ek e n n a a r e en w e ttelijk e b e p a lin g , die d e N e d e r­ lan d se rech tssfeer om lijn t en d a a rm e d e m e t zovele w o o rd e n d e re c h te r uitsluitsel geeft o m tre n t de u it dien h o o fd e aa n zijn ta a k g e ste ld e b e - grenzing. D eze leem te b re n g t ech ter geen p ra k tisc h e m o e ilijk h e d e n m e t

3 H e t k o m t v o o r d a t a a n d e r e c h t e r l ij k e m a c h t b u i t e n a r t . 2 R . O . o m r e c h t s ­ m a c h t m e t b e t r e k k in g t o t b e p a a l d e g e s c h i l l e n is t o e g e k e n d . Z ie H . R . 1 2 f e b r u a r i 1 9 4 7 , N . J . 1 9 4 7 , n o . 1 5 7 ( k i e z e r s l ij s t e n ) . S e d e r t d e W e t v a n 17 m e i 1 9 5 6 , S t b l . n o . 3 2 3 b e h o o r t o o k d e r e c h t s p r a a k in b e l a s t i n g z a k e n , h o e z e e r h e t k a r a k t e r d r a -g e n d e v a n a d m in is t r a t ie v e r e c h t s p r a a k in b e id e in s t a n t i e s ( b e r o e p e n c a s s a t i e ) , to t d e t a a k v a n d e r e c h t e r lij k e m a c h t .

4 Z ie o . a . R b . ’s - G r a v e n h a g e 2 8 m e i 1 9 5 1 , N . J . 1 9 5 2 , n o . 4 7 2 .

5 Z ie o . a . H . R . 16 n o v e m b e r 1 9 6 2 , N . J. 1 9 6 5 n o . 1 1 7 ; H o f ’s - G r a v e n h a g e 15 a p r il 1 9 5 5 , N . J. 1 9 5 5 n o . 6 2 5 .

zieh , o m d a t v o lg e n s d e ju risp ru d e n tie * c i t t r i b u t i e en d i s t r i b u t i e v a n r e c h ts m a c h t sa m e n v a lle n , w a a rm e d e m e n d it w il u itd ru k k e n , d a t d e b e a n tw o o rd in g v a n d e v ra a g o f d e N e d e rla n d s e r e c h te r in e e n c o n c re e t g ev al h e t to t zijn ta a k k a n re k e n e n o m v a n d e z a a k k e n n is te n e m e n als v a lle n d e b in n e n d e N e d e rla n d s e re c h ts p r a a k in h e t a lg e m e e n (a ttri- b u tie ), d a a r v a n a fh a n g t o f n a a r d e — w el in d e w e t v o o rk o m e n d e — re g e le n v a n b e tre k k e lijk e b e v o e g d h e id (d is trib u tie ) h ij to t k e n n isn e m in g v a n h e t g esch il is g e ro e p e n . Z o z al hij bijv. zieh n ie t h e t h o o fd b e h o e - v e n te b re k e n o v e r d e v ra a g o f ee n v o rd e rin g , in g e ste ld d o o r een h ie r te la n d e g ev estig d e v re e m d e lin g te g e n e e n n ie t in N e d e rla n d w o o n a c h ti- ge, a n d e re b u ite n la n d e r, g e a c h t k a n w o rd e n to t o n z e n a tio n a le re c h ts- s fe e r te b e h o re n ; d e e n k e le o m s ta n d ig h e id d a t a rt. 1 2 6 lid 3 R v . d e e ise r, m its w o o n p la a ts h ie r te la n d e h e b b e n d e , v e rg u n t d e g e d a a g d e z o n d e r b e k e n d e w o o n - o f v e rb lijfp la a ts b in n e n h e t K o n in k r ijk , v o o r d e r e c h te r v a n e ise rs d o m ic ilie te d a g v a a r d e n , is — b e h o u d e n s d a n d e z o - e v e n b e s p r o k e n v o lk e n re c h te lijk e u itz o n d e r in g e n — v o ld o e n d e o m d e b e v o e g d h e id v a n d ie r e c h te r b u ite n tw ijfe l te s te lle n .

O p m e r k in g v e r d ie n t n o g d a t h e t d e r e c h t e r z e l f is d ie o m tr e n t zijn b e v o e g d h e id o f o n b e v o e g d h e id h e e f t te b e s lis s e n ; z ijn o o r d e e l d ie n a a n - g a a n d e k a n in h o g e r b e r o e p o f c a s s a tie w o r d e n g e c o r r ig e e r d , d o c h h e t b lijft d e r e c h te r lijk e m a c h t m e t u its lu itin g v a n e lk a n d e r S ta a ts o r g a a n a a n w ie te r z a k e d e u ite in d e lijk e b e s lis s in g toekom t'*.

A a n g e n o m e n d a t ’s r e c h te r s b e v o e g d h e i d to t k e n n is n e m in g v a n e e n g e sc h il v a s ts ta a t, o m d a t h e t r e c h t w a a r in d e e is e r v r a a g t te w o r d e n b e - s c h e r m d in d e r d a a d b e h o o r t to t in d e a r t. 2 R . O . g e n o e m d e r e c h te n , b e s ta a t n o c h ta n s d e m o g e lijk h e id d a t d e b e o o r d e lin g v a n h e t g e s c h il d e r e c h te r is o n tz e g d o p g r o n d d a t d e w e t v o o r d ie b e o o r d e lin g e e n s p e c ia a l o r g a a n h e e f t a a n g e w e z e n , w e lk s b e s liss in g n ie t v o o r to e ts in g d o o r d e r e c h te r lijk e m a c h t in a a n m e r k in g k o m t7. I n z o d a n ig g e v a l d ie n t d e r e c h te r z ie h b e v o e g d te v e r k lä r e n , d o c h z a l h ij d e n i e t o n t v a n -k e l i j -k h e i d d e r in g e s te ld e v o r d e r in g m o e te n u its p r e k e n .

D e r e c h te r lijk e m a c h t is e e n c o m p le x v a n a m b te n a r e n , d o o r d e K r o o n b e n o e m d e n b e la s t m e t d e r e c h ts p r a a k . N ie m a n d b e h o e ft z ie h d e b e slissin g z ijn e r g esch illen d o o r een a n d e r d a n d e a m b te lijk e r e c h te r te la te n w elg ev a lle n . A n d e rz ijd s k a n n ie m a n d , d ie o p re g e lm a tig e w ijze v o o r d e r e c h te r g e ro e p e n is, v o ls ta a n m e t d e h o u d in g a a n te n e m e n : ,,I k b e m o e i m e e r n ie t m e d e ” . H e t fe it d a t m e n lid is v a n d e m e n s e n

-, a H u o n la s t v a n d e M i n i s t e r v a n J u s t i t i e d e t e n -« W e l b e s t a a t d e m o g e h j K n e i a e e r e c h t e l i j k e u i t s p r a a k , s t r i j d i g m e t d e v o l -u i t v o e r l e g g i n g w o r d t b e l e t v a n , c t a a t. Z i e : a r t . 1 3 li d 4 v a n h e t D e u r w a a r -k e n r e c h t e l i j -k e v e r p l i c h t i n g e n v a n a c ^ n o 5 g 2 )

d e r s r e g l e m e n t ( K . B . 2 7 N * 195 2 n o . 1 9 6 ; H o f ’s - G r a v e n h a g e 8 n o v e m -’ Z i e : H . R . 2 1 m a a r t 1 9 5 2 , i n. j

m a a tsc h a p p ij, h e tg e e n g e b o n d e n h e id a a n G ro n d w e t e n w e tte n m e d e - b re n g t, g eeft re e d s v o ld o e n d e v e rk la rin g v o o r d e n o o d z a k e lijk h e id d a t m en zieh z o n d e r m e e r te o n d e rw e rp e n h e e ft a a n e e n o n h e rro e p e lijk g e w o rd e n re c h te rlijk e u its p ra a k , o o k w a n n e e r m e n zieh g e h e e l o n t- h o u d e n h e e ft v a n a k tie v e d e e ln e m in g a a n de a a n d ie u its p ra a k v o o ra f- g eg an e p ro c e d u re .

In b e p e r k te m a te b e s ta a t d e g e le g e n h e id b u r g e r lijk e g e s c h ille n bij o n d e rlin g g o e d v in d e n te la te n b e s le c h te n d o o r a n d e r e n d a n d e r e c h t e r ­ lijk e m a c h t. W ille n d e z e z.g . ar b i t r a t e v o n n i s s e n e x e c u to r ia le k r a c h t b e - k o m e n , d a n is n ie tte m in d e tu s s e n k o m s t v a n d e o ffic ie le r e c h te r o n - o n tb e e rlijk (zie a rt. 6 4 2 R v .).

D e re c h te rlijk e m a c h t, h e t c o r p s a m b te n a r e n 8, d a t m e t d e u ito e f e n in g d e r O v e r h e id s r e c h ts p r a a k is b e la s t, v o r m t e e n h ie ra r c h is c h 9 g e h e e l. W ij s p re k e n v a n d e z i t t e n d e en d e s t a a n d e m a g is tr a tu u r , d .w .z . d e r e c h - te rs, d ie d e g e sc h ille n b e s le c h te n en d e a m b te n a r e n v a n h e t O p e n b a a r M in is te rie , w ie r v o o r n a a m s te ta a k o p h e t g e b ie d v a n h e t s tr a f p r o c e s ligt, d o c h d ie o o k bij d e c iv iele r e c h ts p r a a k e e n ro l te v e rv u lle n h e b b e n . W ij o n d e rs c h e id e n d e H o g e R a a d d e r N e d e rla n d e n , z e te le n d te ’s-G ra v e n h a g e , 5 g e re c h tsh o v e n , g ev estig d resp . te A m s te rd a m , ’s -G ra - v en h ag e, ’s -H e rto g e n b o sc h , A rn h e m en L e e u w a rd e n , 19 a r r o n d is s e - m e n ts - re c h tb a n k e n 10, en 6 2 k a n to n g e re c h te n . V e rm e ld zij d a a r b ij d a t h e t sy ste e m in g a n g h e e ft g e v o n d e n v a n bij o p e n v a llin g v a n d e f u n c tie v a n r e c h te r in s o m m ig e n ie t d r u k g e a c h te k a n to n s g een n ie u w e fu n c - tio n a ris te b e n o e m e n , d o c h d e w a a rn e m in g d e r w e r k z a a m h e d e n o p te d ra g e n a a n e e n in e e n a a n g re n z e n d k a n to n re s id e re n d e re c h te r.

E e n b e slissin g , d o o r e e n k a n to n r e c h te r o f r e c h tb a n k in e e n c o n te n - tie u se p r o c e d u r e g e g ev e n , is m e n g e w o o n v o n n i s te n o e m e n , te rw ijl d e z e u its p ra k e n , in d ie n ze d o o r e e n g e re c h ts h o f o f d o o r d e H o g e R a a d g eg ev en w o rd e n , a r r e s t e n 11 p le g e n te h e te n . E e n v o n n is v a n d e k a n ­ to n r e c h te r w o r d t d o o r e e n p e rs o o n g e w e z e n ; d e b e s liss in g e n v a n d e h o g e r z e te le n d e g e re c h te n zijn, b e h o u d e n s d e n a te m e ld e n u itz o n d e - rin g , d e v r u c h t v a n c o lle g ia le sa m e n w e rk in g . S in d s 1 9 1 0 w o r d e n ’s H o g e n R a a d s a rre s te n in d e reg el d o o r 5 r a a d s h e r e n , d e a r r e s te n d e r h o v e n d o o r 3 ra a d s h e r e n en d e v o n n isse n d e r r e c h tb a n k e n d o o r 3 r e c h

-8 ^ i f Cr is i s p a c h t w e t v a n 1 9 3 2 b r a c h t e e n e i g e n a a r d i g e l e m e n t v a n l e k e n r e c h t -s p r a a k D e n a d i e n t o t -s t a n d g e k o m e n p a c h t w e t g e v i n g h e e f t d it e l e m e n t d u u r z a a m g e m a a k t . Z ij is t h a n s b e l i c h a a m d in d e P a c h t w e t v a n 2 3 ja n . 1 9 5 8 , S t b l . n o . 3 7 . H i e r m e d e is a ll e r m i n s t g e z e g d , d a t d e l a g e r e r e c h t e r b ij d e v e r v u l l i n g v a n « I " z ie h in s t r u c t ie s v a n d e h o g e r e z o u m o e t e n l a t e n w e l g e v a l l e n .

M in i s t e r S a m k a l d e n h e e f t o n l a n g s in d e S t a t e n - G e n e r a a l d o e n b l i j k e n v a n z ij n v o o r n e m e n d e i n s t e l l i n g v a n e e n n i e u w e r e c h t b a n k t e E i n d h o v e n t e b e v o r -11 D e u it s p r a k e n v a n d e H o v e n v a n J u s t i t i e in S u r i n a m e e n d e N e d e r l a n d s e n t e n P le g e n a ls „ v o n n i s s e n ” t e w o r d e n a a n g e d u i d .

co l l e g i a l e r e c h t s p r a a k . M e e r m a le n is in tu s s e n a a n g e d ro n g e n o p in v o e - r in g v a n m e e r é é n - p e r s o o n s - r e c h ts p r a a k , g elijk w ij d ie th a n s b ij d e k a n to n g e r e c h te n k e n n e n . M e n v e r w a c h t h ie rv a n in d e e e rs te p la a ts b e - la n g rijk e b e z u in ig in g , te rw ijl s o m m ig e n v e r d e r m e n e n , d a t d e r e c h t­ s p r a a k v a n é é n p e r s o o n m e e r w a a r b o r g c n v o o r d e u g d e lijk h e id o p le v e rt, w a a r im m e rs d e v o lle v e r a n tw o o r d e lijk h e id v o o r d e u its p r a a k o p d e a lle e n s p r e k e n d e r e c h te r r u s t d o c h v o o r e e n d o o r e e n Co lle g e g e w e z e n v o n n is n im m e r e e n in d iv id u e e l r e c h te r d e v e r a n tw o o r d e lijk h e id d ra a g t. A a n g e z ie n a rt. 2 8 R . O . h e t „ g e h e im v a n d e r a a d k a m e r ” w a a rb o rg t, k a n b o v e n d ie n n im m e r e e n r e c h te r , w ie n s o o r d e e l e e n a n d e r w a s d a n d a t v a n d e m e e r d e r h e id v a n h e t C o lle g e , in g e v a l v a n k ritie k o p d e g e- v a lle n u its p r a a k , v a n z ijn a fw ijk e n d e m e n in g b lijk g e v e n . D e v e rd e d i- g e rs v a n h e t b e s ta a n d e stelsel o n tk e n n e n d e z e b e z w a r e n w e lisw a a r n ie t, d o c h m e n e n h u n n e r z ijd s , d a t e e n v o n n is , d a t h e t r e s u lta a t is v a n o n d e r - lin g o v e rle g , m in d e r g e m a k k e lijk f o u t e n z a l b e v a tte n d a n d e n ie t d o o r a n d e r e n g e c o n tr o le e r d e u its p r a a k v a n d e „ u n u s ju d e x ” . T e g e n d e z e b e - s c h o u w in g s c h ijn t n ie t v eel in te b r e n g e n , e n w a a r d e a a n d e r e c h te r v o o rg e le g d e g e s c h ille n m a a r al te v a a k le v e n s b e la n g e n v a n d e p r o c e d e - r e n d e p a r tije n b e tre f f e n , z a l s te e d s te n m in s te in é é n in s ta n tie d e c o lle ­ g ia le r e c h ts p r a a k b e h o u d e n m o e te n b lijv e n . G o e d e z in h e e f t e c h te r d e v r a a g o f m e n d e r e c h ts p r a a k in e e r s te a a n le g n ie t a a n é é n r e c h te r z o u k u n n e n o p d r a g e n a ls m e n d a n in h o g e r b e r o e p s te e d s v a n c o lle g ia le r e c h t s p r a a k v e r z e k e r d k a n zijn . T e g e n a lle e n r e c h ts p r a a k o o k in h o g e r b e r o e p s c h ijn e n o n s o n o v e r k o m e lijk e b e z w a re n te b e s ta a n ; d e b e la n g e n d e r r e c h tz o e k e n d e n d u ld e n n ie t, d a t v e r k e e rd in z ic h t v a n é é n m e n s to t e e n fo u tie v e b e s liss in g a a n le id in g g e e f t 12.

D e e e r s te s ta p in d e ric h tin g d e r a lle e n r e c h ts p r a a k h e e ft o n z e w e t- g e v e r g e z e t d o o r d e w e t v a n 2 7 S e p te m b e r 1 9 0 9 , S tb l. n o . 3 2 4 , w a a r - d o o r m e t k o n in k lijk v e rlo f u it é é n lid b e s ta a n d e (e n k e lv o u d ig e ) k a m e r s v a n a r r o n d is s e m e n ts - r e c h tb a n k e n g e v o rm d k o n d e n w o rd e n . I n d e p r a k tijk w e rd s le c h ts b ij d e tw e e z w a a r s t b e la s te r e c h tb a n k e n , d ie te A m s te r d a m e n R o tte r d a m , v a n d e z e b e v o e g d h e id g e b r u ik g e m a a k t. E e n tw e e d e s ta p w a s d e in v o e rin g v a n h e t in s titu u t v a n d e k i n d e r ­ r e c h t e r .

O m v e r d e r e u itb re id in g d e r a lle e n r e c h ts p r a a k te b e v o r d e r e n , k w a m m e n b ij d e W e t v a n 3 d e c e m b e r 1 9 3 2 , S tb l. n o . 5 7 5 m e t e e n w ijz ig in g

12 D a t d e z e g e d a c h t e o o k b ij d e j u s t i t i a b e l e n l e e f t , s c h i j n t a f t e l e i d e n u i t d e o m s t a n d i g h e i d , d a t in a r b it r a g e s z e l d e n s l e c h t s é é n s c h e i d s m a n w o r d t a a n g e w e -z e n , w a a r b ij d a n n o g in a a n m e r k i n g v a l t t e n e m e n , d a t p a r t i j e n d e k e u z e v a n d i e s c h e i d s m a n in h a n d e n h e b b e n .

v an a rt. 5 0 R . O .13, w a a r d o o r d e b e n o e m in g , bij ie d e re r e c h tb a n k , v a n de u n u s ju d e x v o o r b u rg e rlijk e en h a n d e lsz a k e n v e r p l i c h t w e rd gesteld en m e t e e n w ijzig in g v a n d e a rtt. 2 8 8 a en vlg. R v . T h a n s w e rd a a n de re c h tb a n k e n d e b e v o e g d h e id to e g e k e n d o m , n u z o n d e r p a rtije n te h ö re n , d ie z a k e n n a a r d e u n u s ju d e x te v erw ijzen , w elk e h a a r d a a r - v o o r g esch ik t v o o rk o m e n .

B ij d e W e t v a n 9 d e c e m b e r 1 9 3 7 , S tbl. n o . 2 0 8 w e rd d e r c d a c tie d e r a rtt. 2 8 8 a -2 8 8 < i R v . a n d e r m a a l g ew ijzig d . B ij d ie g e le g e n h e id d c e d d e „ u n u s ju d e x ” als r o l r e c h t e r zijn in tre d e . V o lg e n s h e t n ie u w e a rt. 2 8 8 « w o rd e n a lle z a k e n , d ie in g e v o lg e d a g v a a rd in g o f v e rw ijz in g n a a r d e te re c h tz ittin g b ij d e r e c h tb a n k w o rd e n a a n h a n g ig g e m a a k t, in g e s c h re - v e n te r ro lle v a n d e e n k e lv o u d ig e k a m e r en d o o r h a a r b e h a n d e ld , in d ie r v o eg e, d a t w a n n e e r p le id o o i o f re c h t o p d e s tu k k e n w o r d t v e rz o c h t, v e rw ijz in g n a a r d e m e e rv o u d ig e k a m e r v o lg t. In g e v a l v a n v e rs te k h o u d t e v e n w e l d e r o lr e c h te r in d e re g e l d e z a a k a a n z ie h . M o e t in en ig e s ta n d v a n h e t g e d in g e e n z a a k , b ij e e n m e e rv o u d ig e k a m e r a a n h a n g ig , w e d e ro m te r ro lle d ie n e n v o o r h e t n e m e n v a n c o n c lu s ie s , d a n g e sc h ie d t d it b ij d e e n k e lv o u d ig e k a m e r. D o o r d e z e h e r z ie n in g is o p g e lu k k ig e w ijze h e t in s titu u t v a n d e e n k e lv o u d ig e k a m e r b e n u t te r v e rk rijg in g v a n e e n m e e r e ffic ie n te w e rk w ijz e d e r r e c h tb a n k e n . H e t fo rm e le g e d e e lte d e r p r o c e s v o e rin g is d a a r m e d e g e b ra c h t o n d e r le id in g v a n e e n r e c h te r m e t b e h o u d v a n h e t b e g in se l d e r c o lle g ia le s a m e n w e r - k in g v o o r w a t d e e ig e n lijk e b e re c h tin g b e tre f t14. D e m e e r v o u d ig e k a m e r b e h ie ld d e b e v o e g d h e id to t v erw ijz in g v a n d a a r v o o r g e s c h ik t v o o rk o m e n d e z a k e n n a a r d e e n k e lv o u d ig e , w e lk e la a ts te ze w e d e r o m k a n te ru g s tu re n b ij g e b le k e n o n g e s c h ik th e id v o o r b e h a n d e lin g d o o r e e n re c h te r; m e n ra a d p le g e in d it v e rb a n d d e a rtt. 2 8 8 6 en vlg. R v . 15.

13 Do o r v e r n u m m e r i n g i n g e v o l g e d e W e t v a n 17 n o v e m b e r 1 9 3 3 , S t b l . n o . 6 0 6 t h a n s a r t . 4 9 .

14 D i t b e g i n s e l g e l d t n i e t m e e r in v o l l e o m v a n g s e d e r t d e i n v o e r i n g v a n a r t . 1 3 4 n i e u w R v .

15 D e m e n i n g w o r d t w e l v e r k o n d i g d , a ls z o u a a n b e v e l i n g v e r d i e n e n e e n v e r -v a n g in g -v a n o n s r o l p r o c e s d o o r e e n s y s t e e m , w a a r b ij d e i n d i e n i n g d e r c o n c l u s i e s p la a t s v in d t t e r g r i f f i e . N a a r o n z e m e n i n g z o u e e n d e r g e l i j k e w i j z i g i n g s t e l l i g g e e n a a n b e v e l i n g v e r d i e n e n . G e d u r e n d e d e l o o p v a n h e t g e d i n g z a l z i e h s t e e d s o n e n i g h e i d k u n n e n v o o r d o e n o m t r e n t d e in a c h t te n e m e n t e r m i j n e n ; o o k in e e n p r o c e s g a n g m e t g e f i x e e r d e m a x i m u m t e r m i j n e n z o u d e n d e r g e l i j k e i n c i d e n t e n o n -v e r m i j d e l ij k z ij n , a l w ä r e h e t s l e c h t s , o m d a t -v e e l a l d e -v r a a g z o u r ij z e n o f n i e t u it h o o f d e v a n d e b ij z o n d e r e s p o e d e i s e n d h e i d d e r z a a k h e t s t e l l e n v a n e e n k o r t e r e

t e r m ij n g e b o d e n w ä r e . O o k a n d e r e z w a r i g h e d e n k u n n e n z i e h v o o r d o e n ; m e n d e n k e b ij v . a a n m o e i l i j k h e d e n b e t r e f f e n d e d e t o e l a a t b a a r h e i d v a n n a d e r e s c h r i f t -u r e n o f d e v a s t s t e l l i n g v a n d e p l e i t d a g . A a n g e z i e n d e g r i f f i e a ls a d m i n i s t r a t i e f o r g a a n b e z w a a r lij k g e r o e p e n k a n z ij n t o t b e s l e c h t i n g v a n d e r g e l i j k e s t r i j d p u n t e n , w ä r e v e r w ij z i n g n a a r d e z it t in g v a n e e n r e c h t e r l ij k o r g a a n d e e n i g e o p l o s s i n g . A ld u s z o u w e d e r o m in f e i t e e e n r o l b e h a n d e l i n g t o c h m o e t e n v o l g e n m e t h e t b e d e n k e l i j k e r e s u lt a a t v a n a d m i n i s t r a t i e v e r o m p s l o m p e n v e r t r a g i n g v a n h e t g e d in g .

D e v ra a g o f d e b e o o rd e lin g v a n een z a a k a a n k a n to n re c h te r, re c h t- b a n k , ho£ o f H o g e R a a d to e k o m t (d e z.g. v o l s t r e k t e b e v o e g d h e i d ) w o rd t b e a n tw o o rd d o o r d e w e t o p de R . O . A rt. 53 d ie r w e t m a a k t d e a rro n d is s e m e n ts -re c h tb a n k to t h e t College, d a t b e v o e g d is k en n is te n e in e n v a n a l l e gesch illen v o o rz o v e rre d ie n ie t k ra c h te n s b ijz o n d e re w e tsb e p a lin g e n d o o r a n d e re re c h te rs b e slist m o e te n w o rd e n of, w a a r z u lk s to e g e la te n is, zij o p g ro n d v a n een o v e re e n k o m s t v a n p a rtije n a a n g e re c h tsh o f ( p r o r o g a t i e v a n r e c h t s p r a a k ) o f k a n to n re c h te r te r b e - slech tin g zijn to e v e rtro u w d .

W ij h e b b e n h e t b eg in sel v a n h e t h o g e r b e r o e p , d.w .z. d a t, b e h o u d e n s n a d e r te m e ld e n u itz o n d e rin g e n , d e p a rtij d ie d o o r d e e e rste re c h te r in h e t o n g elijk g esteld is, a p p e lle re n k a n a a n ee n h ie ra rc h isc h h o g e r z e te le n d e re c h te r ten e in d e een v o o r h a a r g ü n stig e r b eslissin g u it te lo k - ken . T e g e n h e t in s titu u t v a n h e t h o g e r b e ro e p w o rd e n so m tijd s g riev e n g e o p p e rd . M e n m e e n t w el, d a t e r geen en k ele w a a rb o rg is, d a t d e h o - gere re c h te r ee n b e te r in z ic h t h e e ft d a n de la g ere. D a a rg e la te n d a t d e e e rstg e n o e m d e re c h te r g e m e e n lijk la n g e r in d e re c h ts p ra a k w e rk z a a m is, en, ev e n a ls ie d e r a n d e r, o o k ee n re c h te r d o o r e rv a rin g le e rt, m o e t g e w a a rsc h u w d w o rd e n teg en d e o p v a ttin g als zo u h e t in s titu u t v a n h e t a p p e l b e ru s te n o p d e g e d a c h te d a t d e h o g e re re c h te r als z o d a n ig su p é ­ rie u r z o u zijn b o v e n d e la g ere en zijn ta a k v o o m a m e lijk w a re d e fo u te n v an de e e rste re c h te r te v e rb e te re n . S tellig ligt d it m e d e o p zijn w eg, d o c h h ie rm e d e is h e t b eg in sel v an d e a p p e lre c h ts p ra a k n o g n ie t v o l- d o e n d e g ek e n sc h e tst. Im m e r s o o k b e h o o r t a a n p a r tije n d e g e le g e n h e id g e la te n te w o rd e n h a a r b e w e rin g e n in h o g e r b e r o e p d e sg e w e n st n a d e r te o n d e r s tr e p e n en a a n te v u lle n ; p ro c e s re c h te lijk e m issla g e n , in e e r s te a a n le g b e g a a n , m o e te n k u n n e n w o rd e n h e rs te ld . N ie t zeld en z a l e e n p a rtij, w ier z a a k in e e rste aa n le g m islu k t is, u it een rü stig e h e rle z in g v a n h a a r eigen b e w e rin g e n en v erg elijk in g d a a rv a n m e t d ie v a n d e we~ d e rp a rtij en v o o ra l o o k m e t d e o v erw eg in g en v a n h e t v o n n is, in d e g e­ le g en h eid k o m e n een n ie u w b e to o g o p te b o u w e n , m issch ien n ie u w b e w ijsm a te ria a l a a n te v o e re n , z o d a t d e a p p e lre c h te r een h a a r g ü n stig e r b eslissin g zal k u n n e n g e v e n 16.

D e b eslissin g o v e r h e t a p p e l v an d e v o n n issen d e r re c h tb a n k e n is b lijk e n s a rt. 6 9 R . O . o p g e d ra g e n a a n d e g e re c h tsh o v e n . U itg e slo te n is h e t h o g e r b e ro e p e c h te r in een a a n ta l in art. 5 4 R . O . o p g e so m d e gevallen:

1 . in ju risd ic tie g e sc h ille n tu sse n d e k a n to n g e re c h te n v a n h e t re c h ts- g eb ied e n e r re c h tb a n k .

V a n ee n ju risd ictieg esch il sp re e k t m en, w a n n e e r te n a a n z ie n v a n een -10 „ L e d r o i t a c c r o î t e n p l a i d a n t ” .

zelfde z a a k v e rsc h ille n d e k a n to n re c h te rs zieh b e v o e g d v e rk lä re n (p o si- tief ju risd ictieg esch il) o f v e rsc h ille n d e zieh o n b e v o e g d v e rk lä re n (n e g a - tief ju risd ic tie g e sc h il). Z ie v o o rts h ie ro n d e r blz. 64.

2 . bij alle p e rso n e le re c h tsv o rd e rin g e n , d e w a a rd e v a n / 1 0 0 0 17 in h o o fd so m n ie t te b o v e n g a a n d e .

D e h ie r g e b ru ik te u itd ru k k in g , , p e r s o n e l e re c h ts v o rd e rin g e n ” v e re ist enige to e lic h tin g . Z ij is in v e rb a n d te b re n g e n m e t d e b e p a lin g v a n a rt. 129 R v ., w a a r d e re c h tsv o rd e rin g e n o f a k tie s w o rd e n in g e d e e ld in p e r- so o n lijk e, zak e lijk e en g em en g d e. D e o m sc h rijv in g v a n d e s o o rte n a k ­ ties, a ld a a r gegeven, is v e rre v a n o n b e risp e lijk . M e t n a m e k a n e rn stig b e z w a a r w o rd e n g e m a a k t te g en d e d e fin itie v a n d e „ g e m e n g d e ” r e c h ts ­ v o rd e rin g e n , w elk e tegelijk p e rso o n lijk en z a k e lijk z o u d e n zijn. D e b e ­ p a lin g h e e ft e c h te r d it n u t, d a t m e n p re c ie s w eet, w elk e a k tie s d e w e t- g ev er als „ g e m e n g d ” h e e ft w illen b e sc h o u w d zien, h e tg e e n b e te k e n is h e e ft v o o r d e re c h te rlijk e b e v o e g d h e id (zie a rt. 126, 10 R v .).

3. bij alle zak e lijk e re c h tsv o rd e rin g e n , in d ien d e w a a rd e v a n h e t o n d e rw e rp , hetzij in h o o fd so m , h etzij in in k o m ste n , teg en 5 % b e re - k en d , n ie t m e e r b e lo o p t d a n f 1 0 0 0 .

D a t in d e su b 2 en 3 b e d o e ld e g ev allen h o g e r b e ro e p u itg e slo te n is, v in d t zijn g ro n d in d e w ens h e t a p p e lle re n te b e p e rk e n to t d e en ig s- zins b e la n g rijk e z a k e n ; lie t m e n h e t h o g e r b e ro e p o n b e p e rk t to e , d a n zo u m e n d a a rm e e u itlo k k e n h e t m a k e n v an zoveel p ro c e s k o s te n , d a t d e w a a rd e v a n h e t v o o rw e rp v an h e t p ro c e s d a a r d o o r a a n z ie n lijk z o u k u n n e n w o rd e n o v e rtro ffe n .

W a n n e e r k a n de re c h tsv o rd e rin g gezegd w o rd e n d e w a a rd e v a n f 1 0 0 0 in h o o fd so m n ie t te b o v e n te g aan ? N i e t b e slisse n d is d e w a a rd e d e r v o rd erin g , gelijk zij bij d e in le id e n d e d a g v a a rd in g w erd in g e ste ld ; in d ien d o o r v e rm in d e rin g v an d e eis tijd en s h e t g ed in g h e t g e v o r- d e rd e b e d ra g alsn o g b e n e d e n d e ap p ella b ilite itsg re n s d a a lt, is h o g e r b e ro e p u itg eslo te n (H . R . 18 m a a rt 1 9 3 7 , N . J. 1 9 3 7 n o . 9 8 8 ). D e p ro cesk o sten b lijv en b u ite n a a n m e rk in g (H o f ’s -H e rto g e n b o sc h , 6 d e - c em b er 1949, N . J. 1 9 5 0 no. 7 8 0 ) 18. H e e ft m en te d o e n m e t e e n v o r ­ d erin g ten laste v a n v e rsc h ille n d e sc h u ld e n a re n , terw ijl n ie t s p ra k e is v a n h o o fd elijk h eid o f o n d e e lb a a rh e id , d a n is v o o r d e a p p e lla b ilite it n ie t m a a tsta f h e t to tale b e d ra g , d o c h h e t g ed eelte d a a rv a n , w a a rv o o r een ie d er d e r d eb iteu ren in d iv id u eel a a n s p ra k e lijk is (H o f ’s -H e rto g e n b o s c h ,

11 D e a p p e l l a b i l i t e i t s gr e n s , o o r s p r o n k e l i j k o p / 4 0 0 , — g e s t e l d , w e r d t i j d e n s d e D u i t s e b e z e t t i n g b ij B e s l u i t 9 1 / 1 9 4 2 v e r h o o g d t o t f 1 0 0 0 ,— w a a r n a b ij B e s l u i t 4 / 1 9 4 5 e e n n a d e r e v e r h o g i n g t o t / 2 0 0 0 , — v o l g d e . H e t l a a t s t g e n o e m d e B e s l u i t w e r d e c h t e r n a d e b e v r ij d in g b u i t e n w e r k i n g g e s t e l d , d a a r e n t e g e n h e t B e s l u i t 9 1 / 1 9 4 2 in s t a n d g e h o u d e n . D i t l a a t s t e w e r d v e r v a n g e n d o o r e e n d e f i n i t i e v e r e g e l i n g b ij d e w e t v a n 1 a p r il 1 9 5 0 , S t b l . K ( 1 9 5 0 ) n o . 1 1 9 .

R E G I S T E R D

V e rd ra g e n en z., geheel o f ten dele b e tre k k in g h e b b e n d e o p h e t b u rg erlijk p ro c e sre c h t

De t u s s e n V i e r k a n t e h a k e n g e p l a a t s t e c i j f e r s v e r w i j z e n n a a r d e t e k s t e n d e n o te n .

[244] 1. (H erzien e) R ijn v a a rta k te van M a n n h e im van 17 o k to b e r 1868, S tbl. 1869 no. 75.

[59, 112, 2. V e rd ra g van ’s-G ra v e n h a g e van 17 ju li 1905, b etreffen d e 128, 244 d e b u rg erlijk e re c h tsv o rd e rin g , g o e d g e k e u rd bij de W et e.V.] van 15 ju li 1907, Stbl. n o. 197.

[168] V o o r de u itv o erin g zie d e W et van 12 ju n i 1909, S tb l. no. 141.

D it V erd rag is goeddeels vervan g en d o o r d a t van I m a a rt 1954 (zie T ra c ta te n b la d 1954 no. 40), g o e d g e k e u rd bij de R ijk sw et van 24 d e ce m b er 1958, S tbl. n o. 676.

V o o r de u itv o erin g zie de W et v an 24 d e c e m b e r 1958, S tbl. no. 677.

[334] 3. P ro to c o l van G en èv e v an 24 S eptem ber 1923 b e tre ffen d e arb itra g e -c la u su le s, g o ed g ek e u rd bij de W et van 23 ju n i 1925, S tbl. no. 253 279).

[62, 129, 4. V e rd ra g v an Brussel v an 28 m a a rt 1925, tu ssen N e d e rla n d

244 e.v., en België g esloten, betrefTende de te rrito ria le b ev o e g d h e id ,

334] h e t faillissem ent en betrefTende het gezag en d e te n u ilv o e r-legging van rech terlijk e beslissingen, sc h e id sre c h te rlijk e u itsp ra k e n en a u th e n tie k e a k te n , g o ed g e k e u rd bij de W et van 18 m ei 1929, S tbl. no. 250.

[334] 5. V e rd ra g v an G en èv e v an 26 S eptem ber 1927 n o p e n s de te n u itv o erleg g in g v an in h et b u ite n la n d gew ezen sc h e id s­ rech terlijk e u itsp ra k e n , b e k ra c h tig d ingevolge de W et van 18 ju li 1930, S tbl. no. 323 (tek st in S tbl. 1931 no. 399). D it V erd rag is gedeeltelijk v erv an g e n d o o r h et V e rd ra g

421

van N ew Y ork van 10 ju n i 1958 (T ractatenblad 1958 no.

145), goedgekeurd bij de Rijksw et van 14 oktober 1963, Stbl. no. 417 (N ederlandse vertaling in T ractatenblad 1959 no. 58).

[112] 6. V erdrag van R om e van 17 decem ber 1929 betreffende

rogatoire com m issies. Ratificatie van deze overeenkomst — m et te verw arren m et het onder 16 bedoelde Nederlands-

Italiaa n se executie-verdrag — heeft nim m er plaats gevon- d en en w as o o k niet vereist in verband m et art. 2 van de goedkeuringsw et van het R echtsvorderingsverdrag 1905 van 15 juli 1907 Stbl. no. 1977° art. 15 van laatstbedoeld V erdrag. De overeenkom st m et Italiev a n 17 decem ber 1929 heeft alleen theoretische betekenis nu inm iddels zowel

N ederland als Italie zijn toegetreden to t de wijziging van

h et R echtsvorderingsverdrag 1905 van 1 m aart 1954; zie boven o n d er 2.

[112] 7. V erklaring van 24 decem ber 1931 tussen N ederland en

Polen betreffende rogatoire com missies en betekening van stu k k en , zie K .B. 17 mei 1932, Stbl. no. 205.

[112] 8. V erd rag van L onden van 31 mei 1932 tussen N ederland en

G ro o t-B ritta n n ie to t het vergem akkelijken van het voeren

van rechtsgedingen, goedgekeurd bij de W et van 6 april 1933, StblT no. 137.

V o o r de uitvoering zie de W et van 6 april 1933, Stbl. no. 136. [297] 9. V erdrag van R om e van 29 mei 1933 to t het vaststellen van

enige eenvorm ige bepalingen inzake conservatoor beslag op luchtvaartuigen, goedgekeurd bij de W et van 4 novem- ber 1937, Stbl. np. 33.

[247] 10. V erdrag van Parijs van 18 april 1951 to t oprichting van de E uropese G em eenschap voor Kolen en Staal, goedge­ keu rd bij de W et van 21 februari 1952, Stbl. no. 83. [246— 365] 11. V erdrag van New Y ork van 20 juni 1956 inzake het ver-

haal in het buitenland van uitkering to t onderhoud, goed- gekleurd bij de W et van 27 September 1961, Stbl. no. 302. V oor de uitvoering zie de W et van 27 September 1961, Stbl. no. 303.

[112] 12. O v e re e n k o m st van ’s-G rav e n h ag e van 23 o k to b e r 1956 tu ssen N ed erlan d en Z w itserland inzake ro g ato ire com - m issies. (T rac tate n b lad 1956 no. 135).

[171] 13. V erdrag van R om e van 25 m a a rt 1957 to t o p rich tin g van

de E u ro p ese E conom ische G em ee n sc h ap (E .E .G . V er­ d rag ), g o edgekeurd bij de W et van 5 d ece m b er 1957, Stbl. no. 495.

[362] 14. V erd rag van Brussel van 10 o k to b e r 1957 n o p en s beper-kingen van de a a n sp rak elijk h eid van eigenaren van zee- schepen. (T ra c ta te n b la d 1958 no. 46).

[246] 15. V erd rag van ’s-G ra v e n h a g e van 15 ap ril 1958 betreffende de erk en n in g en tenuitvoerlegging van rech terlijk e beslis- singen over o n d erh o u d sv erp lich tin g en jeg en s k in d eren , g oedgekeurd bij de W et van 14 n o v em b er 1963, S tbl. no. 498. (T ra c ta te n b la d 1959 no. 187).

[247] 16. V erdrag van R om e van 17 april 1959 tussen N ed erla n d en

Italie betreffende de erk en n in g en ten u itv o erleg g in g van rechterlijke beslissingen in b urgerlijke en h an d elsz ak en , goedgekeurd bij de W et van 10 ja n u a ri 1963, Stbl. no. 15. (T ra c ta te n b la d 1959 no. 137).

[246— 247] 17. V erdrag van Brussel van 24 novem b er 1961 tussen N ed er­

land, Belgie en L uxem burg (B eneluxverdrag) betreffende

— on d er m eer — de tenuitvoerlegging van rech terlijk e be­ slissingen, scheidsrechterlijke u itsp ra k en en a u th e n tie k e ak ten (T ra c ta te n b la d 1961 no. 163), goed g ek eu rd bij de W et van 28 m a a rt 1963, Stbl. no. 216 (nog niet in w erking getreden).

[112] 18. V erdrag van ’s-G ravenhage van 30 a u g u stu s 1962 tussen

N ederland en de B ondsrepubliek D u itsla n d ter v erdere

vereenvoudiging van het rechtsverkeer zoals geregeld bij V erdrag van 1 m a a rt 1954 betreffende de burgerlijke rechtsvordering. (T ra c ta te n b la d 1964 no. 52).

[247] 19. V erdrag van 's-G rav en h a g e van 30 a u g u stu s 1962 tussen

N ederland en de B ondsrepubliek D u itslan d betreffende de

ter-423

lijke beslissingen en a n d e re executoriale titels in b u rg er­ lijke zak e n , g o ed g ek e u rd bij de R ijksw et van 3 m a a rt 1965, S tb l. no. 91. (T ra c ta te n b la d 1963 no. 50 en 1964, no. 52). V o o r de u itv o erin g zie de W et van 3 m a art 1965, Stbl. no. 92.

[247] 20. V e rd ra g v an ’s-G ra v e n h a g e van 6 februari 1963 tussen

N e d e rla n d en O o sten rijk , betreffende de wederzijdse er- k en n in g en tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen en au th en tie k e a k ten op het gebied van het burgerlijk rech t. (T ra c ta te n b la d 1963, no. 51).

[112] 21. V erd rag van W enen van 23 juli 1964 tussen N ederland en

O o sten rijk betreffende de burgerlijke rechtsvordering, zo- als geregeld bij V erdrag van 1 m a a rt 1954. (T ractatenblad

1964 no. 140, T ra c ta te n b la d 1965, no. 146).

22. V ollediglieidshalve zij nog verm eld het V erdrag van Rom e v an 4 nov em b er 1950 to t bescherm ing van de rechten van de m ens en de fu n dam entele vrijheden, goedgekeurd bij de W et van 28 ju li 1954, Stbl. no. 335.

D e toepassing van dit V erdrag zou aanleiding kunnen geven to t to etsin g van vragen van burgerlijk procesrecht

d o o r de in het tra c ta a t aangew ezen internationale O r ­

g an en , w aarbij zij op g em erk t d at N ederland heeft aan- v aard het zg. individuele klachtrecht, bedoeld in artikel 25 van het V erdrag.

H et ondervverpelijke register D behelst overigens slechts een sum m iere v erm eld in g van de to t het burgerlijke procesrecht betrekkelijke inter­

n a tio n a le overeen k o m sten en uitvoeringsvoorschriften. Een en an d er is

u ite ra a rd o o k o n d e rw o rp e n aan de m ogelijkheid van wijzigingen ingevolge o p zeg g in g d e r tra c ta te n d o o r som m ige M o g en d h ed en en to etred in g d o o r a n d e re S ta te n , z o d a t het in de p ractijk aanbeveling v erdient zieh v o o ra f o p de h o o g te te stellen van de b estaan d e to e stan d .

> >

t

1