Lampiran 1.Hasil identifikasi tumbuhan kelapa sawit (Elaeis guinensisJacq.)

Lampiran 1.Hasil identifikasi tumbuhan kelapa sawit (Elaeis guinensisJacq.)

45

Lampiran 2.Tumbuhan kelapa sawit (Elaeis guineensisJacq.)

46

Lampiran 3. Gambar helai daun kelapa sawit dan simplisia daun kelapa sawit

Helai daun kelapa sawit

Simplisia daun kelapa sawit

47

Lampiran 4. Gambar kandang mencit yang dilengkapi tempat makan dan minum

Lampiran 5. Gambar hati setelah dipotong

48


Lampiran 6. Bagan alur penelitian

Serbuk simplisia
(1200 g)
Dimasukkan ke dalam bejana
Ditambah pelarut 9 liter etanol 80%
(75 bagian)
Dibiarkan selama 5 hari terlindung dari
cahaya sambil sesekali di aduk
Disaring, diperas

Maserat I

Ampas
Dicuci dengan pelarut
etanol
80%
hingga
diperoleh (100 bagian)

Dipindahkan ke dalam
bejana tertutup
Dibiarkan di tempat
sejuk, terlindung dari
cahaya selama 2 hari
Dienap tuangkan

Maserat II

Ampas

Digabung
Dipekatkan dengan alat rotary evaporator 40-50oC
Dikeringkan dengan alat freeze dryer -40oC
Ekstrak kering
(98,0 g)

49

Lampiran 7. Bagan pengerjaan uji toksisitas subkronik pada mencit

30 ekor mencit

Kelompok
kontrol
Na CMC 0,5%
(5 ekor)

Kelompok
dosis I
EEDKS
dosis 500
mg/kg
BB
(5 ekor)

Kelompok
dosis II
EEDKS
dosis 1000
mg/kg BB

(5 ekor)

Kelompok
dosis III
EEDKS
dosis 2000
mg/kg BB
(5 ekor)

pengamatan selama 28 hari

Kelompok
satelit
kontrol
Na CMC
0,5%
(5 ekor)

pengamatan selama 42 hari


Pengamatan:
a. Perilaku fisik
b. Jumlah kematian hewan
c. Konsumsi makanan dan
konsumsi minuman
d. Berat badan
e. Berat organ relatif
f. Makropatologi hati
g. Kadar ALT
h. Gambaran histopatologi hati

hasil

50

Kelompok
satelit dosis
tinggi
EEDKS
dosis 2000

mg/kg BB
(5 ekor)

Lampiran 8. Perhitungan volume pemberian EEDKS dosis 500, 1000, dan 2000
mg/kg BB
- Dosis suspensi EEDKS yang akan dibuat adalah 500 mg/kg BB, 1000 mg/kg
BB, 2000 mg/kg BB.
Artinya dosis 500 mg, 1000 mg, 2000 mg itu diberikan untuk hewan dengan berat
badan 1 Kg. Karena =

1
100

x1 kg = =

1
100

x1000 g = 10 ml. Maka tiap dosis


dilarutkan dalam 10,0 ml suspensi Na-CMC
- Cara pembuatan suspensi ekstrak EEDKS:
Timbang 500 mg, 1000 mg, 2000 mg ekstrak EEDKS masing-masing dilarutkan
dalam 10 ml suspensi Na-CMC.
- Volume suspensi EEDKS yang diberikan pada mencit =
Berat mencit : 30 g.
Maka suspensi yang diberikan =

1
100

x30 g = 0,3 ml

51

1
100

xBB


Lampiran 9. Perhitungan hasil karakterisasi serbuk simplisia dan ekstrak etanol
daun kelapasawit
1. Penetapan kadar air
Berat sampel

Volume air (ml)

No
Simplisia

Ekstrak

Simplisia

Ekstrak

1

5,0000 g


5,0000 g

0,4

0,2

2

5,0400 g

5,0200 g

0,3

0,5

3

5,0200 g


5,0320 g

0,3

0,5

% Kadar air=

volume air (ml)

x 100 %

berat sampel (gram)

Kadar air simplisia
0,4 ml
Kadar air
=
x100% = 8,00%
5,0000 g

% Kadar air

0,3ml
x 100 % = 5,95%
=
5,0400g

% Kadar air

=

0,3 ml
5,0200 g

% Kadar air rata-rata =

x 100 % = 5,98 %

8,00 % + 5,95 % + 5,98 %
3

= 6,64 %

Kadar air ekstrak
Kadar air

0,2 ml
x100% = 4,00%
=
5,0000 g

% Kadar air

0,5ml
x 100 % = 1,99%
=
5,0200g

% Kadar air

=

0,5 ml
5,0320 g

% Kadar air rata-rata =

x 100 % = 1,98%

4,00 % + 1,99 % + 1,98 %
3

52

= 2,65 %

Lampiran 9. (Lanjutan)
2.

Penetapan kadar sari larut air
Berat sampel

Berat sari

No
Simplisia

Ekstrak

Simplisia

Ekstrak

1

5,0153 g

5,0000 g

0,1230 g

0,2000 g

2

5,0260 g

5,0200 g

0,1450 g

0,1890 g

3

5,0243 g

5,0020 g

0,1386 g

0,1998 g

% kadar sari yang larut dalam air =

berat sari air 100
berat sampel

x

20

x 100 %

Kadar sari simplisia
0,1230 g 100

x

x 100 % = 12,26 %

Kadar sari larut dalam air

=

Kadar sari larut dalam air

0,1450 g 100
=
x
x 100 % = 14,42 %
5,0260 g 20

Kadar sari larut dalam air

=

5,0153g

0,1386 g
5,0243 g

% Kadar sari larut dalam air rata-rata=

x

20

100
20

x 100 % = 13,79 %

12,26 % + 14,42 %+ 13,79 %
3

= 13,49 %

Kadar sari ekstrak
Kadar sari larut dalam air

=

Kadar sari larut dalam air

=

Kadar sari larut dalam air

=

0,2000 g 100
5,0000g

x

0,1890 g
5,0200 g
0,1998 g
5,0020 g

% Kadar sari larut dalam air rata-rata=

x

x

20

x 100 % = 20,00 %

100
20

x 100 % = 18,82 %

100
20

x 100 % = 19,90 %

20,00 % + 18,82 %+ 19,90 %
3

53

= 19,57 %

Lampiran 9. (Lanjutan)
3. Penetapan kadar sari larut etanol
Berat sampel

Berat sari

No
Simplisia

Ekstrak

Simplisia

Ekstrak

1

5,0030 g

5,0210 g

0,1650 g

0,5000 g

2

5,0035 g

5,0052 g

0,1710 g

0,4001 g

3

5,0050 g

5,0130 g

0,1740 g

0,4200 g

% kadar sari yang larut dalam etanol =

berat sari air 100
x

berat sampel 20

x100 %

Kadar sari simplisia
Kadar sari larut dalam etanol =

0,1650 g 100
x
x100 % = 16,49 %
5,0030 g 20

0,1710 g 100
Kadar sari larut dalam etanol =
x
x100 % = 17,08 %
5,0035 g 20
Kadar sari larut dalam etanol =

0,1740 g 100
x
x100 % = 17,38 %
5,0050 g 20

% Kadar sari larut dalam etanol rata-rata=

16,49% + 17,08%+ 17,38%
3

= 16,98%

Kadar sari ekstrak
Kadar sari larut dalam etanol =

0,5000 g 100
x
x100 % = 49,79 %
5,0210 g 20

0,4001 g 100
x
x100 % = 39,96 %
Kadar sari larut dalam etanol =
5,0052 g 20
Kadar sari larut dalam etanol =

0,4200 g 100
x
x100 % = 41,89 %
5,0130 g 20

% Kadar sari larut dalam etanol rata-rata=

54

49,79% + 39,96%+ 41,89%
3

= 43,88%

Lampiran 9. (Lanjutan)
4.

Penetapan kadar abu total
Berat sampel

Berat sari

No
Simplisia

Ekstrak

Simplisia

Ekstrak

1

2,0002 g

2,0005 g

0,0748 g

0,0450 g

2

2,0004 g

2,0003 g

0,0751 g

0,0500 g

3

2,0006 g

2,0002 g

0,0758 g

0,0515 g

% kadar abu total

=

berat abu (g)
berat sampel (g)

x 100 %

Kadar abu total simplisia
% Kadar abutotal

0,0748
x 100 % = 3,73 %
=
2,0002

% Kadar abutotal

0,0751
=
x 100 % = 3,75 %
2,0004

% Kadar abu total

0,0758
x 100 % = 3,78 %
=
2,0006

% Kadar abu total rata-rata =

3,73%+ 3,75%+3,78%
3

= 3,75 %

Kadar abu total ekstrak
% Kadar abutotal

0,0450
x 100 % = 2,24 %
=
2,0005

% Kadar abutotal

0,0500
x 100 % = 2,49 %
=
2,0003

% Kadar abu total

0,0515
=
x 100 % = 2,57 %
2,0002

% Kadar abu total rata-rata =

2,24%+ 2,49%+2,57%
3

55

= 2,43 %

Lampiran 9. (Lanjutan)
5.

Penetapan kadar abu yang tidak larut asam
Berat sampel

Berat sari

No
Simplisia

Ekstrak

Simplisia

Ekstrak

1

2,0002 g

2,0002 g

0,0140 g

0,0065 g

2

2,0004 g

2,0003 g

0,0160 g

0,0041 g

3

2,0006 g

2,0002 g

0,0174 g

0,0045 g

% Kadar abu tidak larut asam =

berat abu tidak larut asam
berat sampel

x 100 %

Kadar abu simplisia
0,0140
% Kadar abu tidak larut asam =
x 100 % = 0,69 %
2,0002
0,0160
x 100 % = 0,79 %
% Kadar abu tidak larut asam =
2,0004
0,0174
x 100 % = 0,86 %
% Kadar abu tidak larut asam =
2,0006
% Kadar abu tidak larut asam rata-rata =

0,69% +0,79%+ 0,86%
3

= 0,78 %

Kadar abu ekstrak
0,0065
x 100 % = 0,32 %
% Kadar abu tidak larut asam =
2,0002
0,0041
x 100 % = 0,20 %
% Kadar abu tidak larut asam =
2,0003
0,0045
% Kadar abu tidak larut asam =
x 100 % = 0,22 %
2,0002
% Kadar abu tidak larut asam rata-rata =

0,32% +0,20%+ 0,22%

56

3

= 0,24 %

Lampiran 10. Rekomendasi persetujuan etik penelitian kesehatan

57

Lampiran 11. Hasil pemeriksaan kadar ALT (Alanin Aminotransferase) / SGPT
(Serum Glutamic Piruvic Transaminase)

58

Lampiran 12.Cara kerja Reagen kit ALT

59

Lampiran 12. (Lanjutan)

60

Lampiran 13. Hasil analisis statistik jumlah konsumsi makanan mencit pada
minggu ke-1,2,3,4,5,6.
Descriptives

7
7
7
7
7
7
42
7
7
7
7
7
7
42
7
7
7
7
7
7
42
7
7
7
7
7
7
42
7

Std.
Mean
Deviation
20.1543
1.15865
21.7729
2.80019
19.9886
4.13547
19.1757
1.32131
19.1043
1.33378
19.3414
2.74417
19.9229
2.51519
19.1064
2.79742
18.4071
2.55084
22.3657
2.07717
18.7314
1.79983
19.9257
2.24964
19.4643
1.78663
19.6668
2.47924
18.5871
3.56451
19.8171
4.25803
21.0829
4.78679
18.7943
1.74662
18.9229
3.94049
19.1771
2.16510
19.3969
3.46506
20.3314
1.56790
19.2114
1.00499
20.3657
3.03818
18.9400
1.85406
20.9614
2.26412
19.7557
1.31771
19.9276
1.96671
18.8029
1.86204

7
14

18.5686
18.6857

3.81752
2.88812

1.44289
.77188

7

19.5543

1.67568

.63335

7
14

19.6543
19.6043

1.40910
1.48831

.53259
.39777

N
Jumlah konsumsi Kontrol
makanan pada
Dosis 500 mg/kg BB
minggu ke-1
Dosis 1000 mg/ kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000 mg/kg BB
Total
Jumlah konsumsi Kontrol
makanan pada
Dosis 500 mg/kg BB
minggu ke-2
Dosis 1000 mg/ kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000 mg/kg BB
Total
Jumlah konsumsi Kontrol
makanan pada
Dosis 500 mg/kg BB
minggu ke-3
Dosis 1000 mg/ kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000 mg/kg BB
Total
Jumlah konsumsi Kontrol
makanan pada
Dosis 500 mg/kg BB
minggu ke-4
Dosis 1000 mg/ kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000 mg/kg BB
Total
Jumlah konsumsi Satelit kontrol
makanan pada
Satelit dosis 2000 mg/kg BB
minggu ke-5
Total
Jumlah konsumsi Satelit kontrol
makanan pada
Satelit dosis 2000 mg/kg BB
minggu ke-6
Total

61

Std. Error
.43793
1.05837
1.56306
.49941
.50412
1.03720
.38810
1.05733
.96413
.78510
.68027
.85029
.67528
.38255
1.34726
1.60939
1.80924
.66016
1.48936
.81833
.53467
.59261
.37985
1.14832
.70077
.85576
.49805
.30347
.70378

Lampiran 13. (Lanjutan)
Tukey HSD

Dependent Variable

(I) Kelompok (J) Kelompok

Jumlah konsumsi
makanan pada
minggu ke-1

Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

Jumlah konsumsi
makanan pada
minggu ke-3

Jumlah konsumsi
makanan pada
minggu ke-4

Kontrol

Kontrol

Kontrol

Std. Error

Sig.

-1.61857

1.33347

.827

Dosis 1000 mg/ kg BB

.16571

1.33347

1.000

Dosis 2000 mg/kg BB

.97857

1.33347

.976

1.05000

1.33347

.968

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

.81286

1.33347

.990

Dosis 500 mg/kg BB

.69929

1.19800

.992

Dosis 1000 mg/ kg BB

-3.25929

1.19800

.096

Dosis 2000 mg/kg BB

.37500

1.19800

1.000

Satelit kontrol

-.81929

1.19800

.983

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

-.35786

1.19800

1.000

Dosis 500 mg/kg BB

-1.23000

1.91505

.987

Dosis 1000 mg/ kg BB

-2.49571

1.91505

.781

Dosis 2000 mg/kg BB

-.20714

1.91505

1.000

Satelit kontrol

-.33571

1.91505

1.000

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

-.59000

1.91505

1.000

Dosis 500 mg/kg BB

1.12000

1.04651

.890

Dosis 1000 mg/ kg BB

-.03429

1.04651

1.000

Dosis 2000 mg/kg BB

1.39143

1.04651

.767

Satelit kontrol

-.63000

1.04651

.990

.57571

1.04651

.994

Satelit kontrol

Jumlah konsumsi
makanan pada
minggu ke-2

Mean
Difference
(I-J)

Satelit dosis 2000
mg/kg BB
*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

62

Lampiran 13. (Lanjutan)
Independent Samples Test
Levene's
Test for
Equality of
Variances

t-test for Equality of Means
Sig.
(2-

F
Jumlah

Equal variances

konsumsi

assumed

makanan pada
minggu ke-5

Sig.

3.567 .083

t

df

Mean

tailed) Difference

Std. Error
Difference

.146

12

.887

.23386

1.60568

.146

8.706

.888

.23386

1.60568

.144 .711 -.121

12

.906

-.10014

.82715

-.121 11.659

.906

-.10014

.82715

Equal variances
not assumed

Jumlah konsumsi Equal variances
makanan pada

assumed

minggu ke-6
Equal variances
not assumed

63

Lampiran 14. Hasil analisis statistik jumlah konsumsi minuman mencit pada
minggu ke-1,2,3,4,5,6
Descriptives

N

Mean

Std. Deviation

Std. Error

Jumlah konsumsi Kontrol
minuman pada
Dosis 500 mg/kg BB
mingguke-1
Dosis 1000 mg/kg BB

7

36.00

7.118

2.690

7

31.29

5.908

2.233

7

37.86

10.991

4.154

Dosis 2000 mg/kg BB

7

33.71

8.902

3.364

Satelit kontrol

7

38.29

9.268

3.503

Satelit dosis 2000 mg/kg BB

7

34.86

8.630

3.262

42

35.33

8.438

1.302

Jumlah konsumsi Kontrol
minuman pada
Dosis 500 mg/kg BB
minggu ke-2
Dosis 1000 mg/kg BB

7

30.29

4.424

1.672

7

29.57

10.422

3.939

7

34.14

2.340

.884

Dosis 2000 mg/kg BB

7

30.71

5.499

2.078

Satelit kontrol

7

36.29

4.071

1.539

Total

Satelit dosis 2000 mg/kg BB

7

28.29

5.219

1.973

42

31.55

6.185

.954

Jumlah konsumsi Kontrol
minuman pada
Dosis 500 mg/kg BB
minggu ke-3
Dosis 1000 mg/kg BB

7

31.29

6.448

2.437

7

28.86

5.521

2.087

7

34.86

7.647

2.890

Dosis 2000 mg/kg BB

7

27.71

5.469

2.067

Satelit kontrol

7

34.57

8.619

3.258

Total

Satelit dosis 2000 mg/kg BB

7

25.29

9.534

3.604

42

30.43

7.762

1.198

Jumlah konsumsi Kontrol
minuman pada
Dosis 500 mg/kg BB
mingguke-4
Dosis 1000 mg/kg BB

7

30.14

4.337

1.639

7

30.57

5.968

2.256

7

29.86

7.081

2.676

Dosis 2000 mg/kg BB

7

30.57

4.276

1.616

Satelit kontrol

7

33.29

8.499

3.212

Satelit dosis 2000 mg/kg BB

7

27.00

5.066

1.915

42

30.24

5.979

.923

7

30.00

2.582

.976

Total

Total
Jumlah konsumsi Satelit kontrol
minuman pada
Satelit dosis 2000 mg/kg BB
minggu ke-5
Total
Jumlah konsumsi Satelit kontrol
minuman pada
Satelit dosis 2000 mg/kg BB
minggu ke-6
Total

64

7

32.29

9.962

3.765

14

31.14

7.091

1.895

7

32.00

4.320

1.633

7

31.71

3.904

1.475

14

31.86

3.959

1.058

Lampiran 14.(Lanjutan)
Tukey HSD
Dependent
Variable

Mean Difference
(I) Kelompok (J) Kelompok

Jumlah konsumsi Kontrol
minuman pada

(I-J)

Std. Error

Sig.

Dosis 500 mg/kg BB

4.714

4.608

.907

Dosis 1000 mg/kg BB

-1.857

4.608

.999

Dosis 2000 mg/kg BB

2.286

4.608

.996

-2.286

4.608

.996

1.143

4.608

1.000

.714

3.145

1.000

minggu ke-1
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Jumlah konsumsi Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

minuman pada

Dosis 1000 mg/kg BB

-3.857

3.145

.821

Dosis 2000 mg/kg BB

-.429

3.145

1.000

-6.000

3.145

.414

2.000

3.145

.987

minggu ke-2

Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Jumlah konsumsi Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

2.429

3.938

.989

minuman pada

Dosis 1000 mg/kg BB

-3.571

3.938

.942

Dosis 2000 mg/kg BB

3.571

3.938

.942

-3.286

3.938

.959

6.000

3.938

.652

minggu ke-3

Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Jumlah konsumsi Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

-.429

3.242

1.000

minuman pada

Dosis 1000 mg/kg BB

.286

3.242

1.000

Dosis 2000 mg/kg BB

-.429

3.242

1.000

-3.143

3.242

.925

3.143

3.242

.925

minggu ke-4

Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB

65

Lampiran 14. (Lanjutan)

Independent Samples Test
Levene's Test
for Equality of
Variances

t-test for Equality of Means
Sig. (2-

F
Jumlah

Equal variances

konsumsi

assumed

minuman pada
minggu ke-5

Sig.

5.271 .040

Equal variances
not assumed

Jumlah

Equal variances

konsumsi

assumed

minuman pada

.083

.778

t
-.663

df

Mean

tailed) Difference

Std. Error
Difference

12

.520

-2.57143

3.87562

-.663 6.711

.529

-2.57143

3.87562

.899

.28571

2.20080

.899

.28571

2.20080

.130

12

minggu ke-6
Equal variances

.130

not assumed

66

11.87
9

Lampiran 15. Hasil analisis statistik berat badan mencit pada minggu ke-1, 2, 3,
4,5,6
Descriptives

5
5
5
5
5
5

Mean
25.7280
27.0200
26.4580
25.3420
26.4080
26.3520

Std.
Deviation
.59327
1.41536
1.29504
.78053
.89965
1.01300

Std. Error
.26532
.63297
.57916
.34906
.40234
.45303

30
5
5
5
5
5
5

26.2180
26.9660
28.0780
28.0820
26.3580
29.7780
27.8600

1.09419
4.47548
2.79708
3.52722
1.50332
1.62985
4.70698

.19977
2.00150
1.25089
1.57742
.67230
.72889
2.10503

30
5
5
5
5
5
5

27.8537
29.3780
29.7580
27.6780
26.8120
30.6720
27.9840

3.23569
4.99412
3.85852
4.76881
1.86350
1.20180
4.88170

.59075
2.23344
1.72558
2.13268
.83338
.53746
2.18316

30
5
5
5
5
5
5

28.7137
28.7640
30.8000
29.4940
27.9980
30.9220
29.3740

3.79754
6.26855
3.99730
3.96007
1.09459
1.56346
4.81457

.69333
2.80338
1.78765
1.77100
.48951
.69920
2.15314

30
5
5

29.5587
30.6740
30.4440

3.82206
.85903
4.10468

.69781
.38417
1.83567

10
5
5

30.5590
29.9060
29.7500

2.79837
.40998
4.66523

.88492
.18335
2.08636

10

29.8280

3.12322

.98765

N
Berat badan mencit Kontrol
minggu ke-1
Dosis 500 mg/kg BB
Dosis 1000 mg/kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Total
Berat badan mencit Kontrol
minggu ke-2
Dosis 500 mg/kg BB
Dosis 1000 mg/kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Total
Berat badan mencit Kontrol
minggu ke-3
Dosis 500 mg/kg BB
Dosis 1000 mg/kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Total
Berat badan mencit Kontrol
minggu ke-4
Dosis 500 mg/kg BB
Dosis 1000 mg/kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Total
Berat badan mencit Satelit kontrol
minggu ke-5
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Total
Berat badan mencit Satelit kontrol
minggu ke-6
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Total

67

Lampiran 15. (Lanjutan)
Tukey HSD
Dependent Variable (I)

(J) Kelompok

Mean

Kelompok

Difference (IJ)

Std. Error

Sig.

Berat badan mencit Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

-1.29200

.65712

.389

minggu ke-1

Dosis 1000 mg/kg BB

-.73000

.65712

.872

Dosis 2000 mg/kg BB

.38600

.65712

.991

Satelit kontrol

-.68000

.65712

.901

Satelit dosis 2000

-.62400

.65712

.929

mg/kg BB
Berat badan mencit Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

-1.11200

2.11923

.995

minggu ke-2

Dosis 1000 mg/kg BB

-1.11600

2.11923

.995

Dosis 2000 mg/kg BB

.60800

2.11923

1.000

-2.81200

2.11923

.768

-.89400

2.11923

.998

Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Berat badan mencit Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

-.38000

2.46737

1.000

minggu ke-3

Dosis 1000 mg/kg BB

1.70000

2.46737

.981

Dosis 2000 mg/kg BB

2.56600

2.46737

.900

-1.29400

2.46737

.995

1.39400

2.46737

.992

Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Berat badan mencit Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

-2.03600

2.55314

.965

minggu ke-4

Dosis 1000 mg/kg BB

-.73000

2.55314

1.000

Dosis 2000 mg/kg BB

.76600

2.55314

1.000

-2.15800

2.55314

.956

-.61000

2.55314

1.000

Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB

68

Lampiran 15. (Lanjutan)
Group Statistics
Kelompok

N

Berat badan mencit Satelit normal
pada minggu ke-5

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

Berat badan mencit Satelit normal
pada minggu ke-6

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

5

30.6740

.85903

.38417

5

30.4440

4.10468

1.83567

5

29.9060

.40998

.18335

5

29.7500

4.66523

2.08636

Independent Samples Test
Levene's Test
for Equality of
Variances

t-test for Equality of Means
Sig. (2-

F
Equal variances
Berat badan
mencit pada
minggu ke-5

assumed

Sig.

t

6.779 .031

Equal variances
not assumed

Berat badan

Equal variances

mencit pada

assumed

minggu ke-6

Equal variances

26.042

.001

not assumed

69

.123

df

Mean

tailed) Difference

Std. Error
Difference

8

.905

.23000

1.87544

.123 4.350

.908

.23000

1.87544

.074

8

.942

.15600

2.09440

.074 4.062

.944

.15600

2.09440

Lampiran 16. Hasil analisis statistik kadar ALT mencit
Descriptives

N

Mean

Kadar ALT mencit Kontrol

Std. Deviation

Std. Error

5

36.200

9.2033

4.1158

Dosis 500 mg/kg BB

5

53.000

13.1149

5.8652

Dosis 1000 mg/kg BB

5

77.200

8.9833

4.0175

Dosis 2000 mg/kg BB

5

83.800

8.2583

3.6932

Satelit kontrol

5

36.800

10.5688

4.7265

Satelit dosis 2000 mg/kg BB

5

80.400

9.1542

4.0939

30

61.233

22.3756

4.0852

Total

Tukey HSD
Dependent
Variabel

(I) Kelompok (J) Kelompok

Kadar ALT

Kontrol

Mean Difference
(I-J)

Dosis 500 mg/kg BB
Dosis 1000 mg/kg BB
Dosis 2000 mg/kg BB
Satelit kontrol
Satelit dosis 2000
mg/kg BB

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

70

Std. Error

Sig.

-16.8000

6.3304

.123

-41.0000

*

6.3304

.000

-47.6000

*

6.3304

.000

-.6000

6.3304

1.000

*

6.3304

.000

-44.2000

Lampiran 17.Hasil analisis statistik berat relatif organ hati, ginjal, dan jantung.
Descriptives

N
Berat relatif hati

Mean

Kontrol

5

5.0880

Dosis 500 mg/kg BB

5

Dosis 1000 mg/kg BB

5

Dosis 2000 mg/kg BB

Std. Error

.57024

.25502

4.3240

.66857

.29899

4.6420

1.03734

.46391

5

4.7680

.31035

.13879

Satelit kontrol

5

5.1620

.94656

.42331

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

5

4.8920

1.76003

.78711

30

4.8127

.94910

.17328

5

.6560

.13353

.05972

5

.8400

.46427

.20763

Dosis 1000 mg/kg BB

5

.6220

.08349

.03734

Dosis 2000 mg/kg BB

5

.6320

.12215

.05463

Satelit kontrol

5

.6880

.07294

.03262

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

5

.7320

.26508

.11855

30

.6950

.22665

.04138

5

.6540

.12857

.05750

5

.6120

.06723

.03007

Dosis 1000 mg/kg BB

5

.5560

.05030

.02249

Dosis 2000 mg/kg BB

5

.6580

.09203

.04116

Satelit kontrol

5

.6540

.06465

.02891

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

5

.7080

.21510

.09620

Total
Berat relatif ginjal Kontrol
kanan
Dosis 500 mg/kg BB

Total
Berat relatif ginjal Kontrol
kiri
Dosis 500 mg/kg BB

Total
Berat relatif
jantung

Std. Deviation

30

.6403

.11684

.02133

Kontrol

5

.4200

.04848

.02168

Dosis 500 mg/kg BB

5

.3840

.03975

.01778

Dosis 1000 mg/kg BB

5

.4600

.03674

.01643

Dosis 2000 mg/kg BB

5

.4400

.07517

.03362

Satelit kontrol

5

.4680

.07120

.03184

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

5

.5040

.12759

.05706

30

.4460

.07704

.01407

Total

71

Lampiran 17. (Lanjutan)
Tukey HSD
Dependent

Mean Difference

Variable

(I) Kelompok (J) Kelompok

Berat relatif hati

Kontrol

(I-J)

Std. Error

Sig.

Dosis 500 mg/kg BB

.76400

.62919

.826

Dosis 1000 mg/kg BB

.44600

.62919

.979

Dosis 2000 mg/kg BB

.32000

.62919

.995

-.07400

.62919

1.000

.19600

.62919

1.000

Satelit normal
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Berat relatif ginjal Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

-.18400

.14852

.814

kanan

Dosis 1000 mg/kg BB

.03400

.14852

1.000

Dosis 2000 mg/kg BB

.02400

.14852

1.000

-.03200

.14852

1.000

-.07600

.14852

.995

Satelit normal
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Berat relatif ginjal Kontrol

Dosis 500 mg/kg BB

.04200

.07416

.992

kiri

Dosis 1000 mg/kg BB

.09800

.07416

.771

Dosis 2000 mg/kg BB

-.00400

.07416

1.000

.00000

.07416

1.000

-.05400

.07416

.976

Dosis 500 mg/kg BB

.03600

.04639

.969

Dosis 1000 mg/kg BB

-.04000

.04639

.952

Dosis 2000 mg/kg BB

-.02000

.04639

.998

Satelit normal

-.04800

.04639

.901

-.08400

.04639

.478

Satelit normal
Satelit dosis 2000
mg/kg BB
Berat relatif
jantung

Kontrol

Satelit dosis 2000
mg/kg BB

72

Lampiran 18. Hasil pengamatan data konsumsi makanan dan minuman
1. Kelompok kontrol
Minggu I
Hari ke1
2
3
4
5
6
7
Total

Jumlah makanan (g)
20,235
18,137
20,435
22,101
20,299
19,953
19,913
20,153 g

Jumlah minuman (ml)
46
30
40
32
42
36
26
36,00 ml

Jumlah makanan (g)
18,334
19,672
21,135
20,355
13,198
19,678
21,374
19,106 g

Jumlah minuman (ml)
29
36
35
32
24
30
26
30,28 ml

Jumlah makanan (g)
21,116
21,986
19,544
19,348
19,515
17,381
11,209
18,585 g

Jumlah minuman (ml)
38
41
30
28
32
28
22
31.28 ml

Minggu II
Hari ke8
9
10
11
12
13
14
Total
Minggu III
Hari ke15
16
17
18
19
20
21
Total

73

Lampiran 18. (Lanjutan)
Minggu IV
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

22
23
24
25
26
27
28
Total

20,591
21,442
19,671
18,252
21,197
22,561
18,608
20,331 g

32
34
32
24
34
24
31
30,14 ml

2. Kelompok uji (EEDKS dosis 500 mg/kg BB)
Minggu I
Hari ke1
2
3
4
5
6
7
Total

Jumlah makanan (g)
18,604
24,495
21,535
26,010
22,791
19,362
19,612
21,772 g

Jumlah minuman (ml)
30
32
40
30
21
30
36
31,28 ml

Jumlah makanan (g)
22,300
20,176
19,966
15,709
15,782
18,525
16,378
18,405 g

Jumlah minuman (ml)
38
38
40
17
30
30
14
29,57 ml

Minggu II
Hari ke8
9
10
11
12
13
14
Total

74

Lampiran 18. (Lanjutan)
Minggu III
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

15
16
17
18
19
20
21
Total

19,130
20,124
23,171
23,113
23,275
11,285
18,616
19,816 g

22
32
38
28
32
26
24
28,85 ml

Jumlah makanan (g)
19,933
19,441
17,826
18,078
18,763
20,042
20,403
19,212 g

Jumlah minuman (ml)
32
28
20
32
30
32
40
30,57 ml

Minggu IV
Hari ke22
23
24
25
26
27
28
Total

3. Kelompok uji (EEDKS dosis 1000 mg/kg BB)
Minggu I
Hari ke1
2
3
4
5
6
7
Total

Jumlah makanan (g)
16,645
16,500
19,649
24,837
24,346
14,810
23,123
19,987 g

75

Jumlah minuman (ml)
30
60
40
26
40
35
34
37,85 ml

Lampiran 18. (Lanjutan)
Minggu II
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

8

20,152

32

9
10
11
12
13
14
Total

21,630
20,635
23,201
21,428
23,261
26,254
22,365 g

38
32
35
32
34
36
34,14 ml

Jumlah makanan (g)
24,961
23,665
25,631
20,521
20,991
11,373
20,443
21,083 g

Jumlah minuman (ml)
38
34
50
26
30
34
32
34,85 ml

Jumlah makanan (g)
19,855
23,632
21,172
19,042
22,682
14,460
21,718
20,365

Jumlah minuman (ml)
34
36
30
26
36
16
31
29,85 ml

Minggu III
Hari ke15
16
17
18
19
20
21
Total
Minggu IV
Hari ke22
23
24
25
26
27
28
Total

76

Lampiran 18. (Lanjutan)
4. Kelompok uji (EEDKS dosis 2000 mg/kg BB)
Minggu I
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

1
2
3
4
5
6
7
Total

20,075
19,253
20,529
20,305
18,306
18,973
16,783
17,746 g

46
30
20
34
44
30
32
33,71 ml

Jumlah makanan (g)
16,308
18,064
20,130
21,501
18,791
19,355
16,971
18,731 g

Jumlah minuman (ml)
31
32
32
40
32
24
24
30,71 ml

Jumlah makanan (g)
17,406
18,029
18,342
11,806
16,293
20,631
19,881
18,794 g

Jumlah minuman (ml)
30
22
26
34
20
28
34
27,71 ml

Minggu II
Hari ke8
9
10
11
12
13
14
Total
Minggu III
Hari ke15
16
17
18
19
20
21
Total

77

Lampiran 18. (Lanjutan)
Minggu IV
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

22

18,289

32

23
24
25
26
27
28
Total

19,880
20,621
19,884
16,485
16,528
20,887
18,939 g

30
38
32
24
28
30
30,57 ml

5. Kelompok satelit kontrol
Minggu I
Hari ke1
2
3
4
5
6
7
Total

Jumlah makanan (g)
19,646
20,115
17,119
18,690
21,151
18,101
18,900
19,103 g

Jumlah minuman (ml)
46
40
38
46
22
46
30
38,28 ml

Jumlah makanan (g)
18,211
22,698
19,201
17,561
22,507
21,494
17,811
19,926 g

Jumlah minuman (ml)
28
36
40
40
36
36
38
36,28 ml

Minggu II
Hari ke8
9
10
11
12
13
14
Total

78

Lampiran 18. (Lanjutan)
Minggu III
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

15
16
17
18
19
20
21
Total

18,561
18,775
20,100
17,571
21,403
11,624
24,426
18,922 g

38
40
34
34
24
24
48
34,57 ml

Jumlah makanan (g)
23,015
24,914
20,938
19,904
18,363
19,388
20,210
20,961 g

Jumlah minuman (ml)
50
36
30
32
22
32
31
33,28 ml

Jumlah makanan (g)
18,838
20,198
18,948
20,141
14,806
18,828
19,852
18,801 g

Jumlah minuman (ml)
28
30
30
34
30
26
32
30,00 ml

Minggu IV
Hari ke22
23
24
25
26
27
28
Total
Minggu V
Hari ke29
30
31
32
33
34
35
Total

79

Lampiran 18. (Lanjutan)
Minggu VI
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

36
37
38
39
40
41
42
Total

18,401
19,621
17,089
21,145
21,979
19,988
18,652
19,553 g

30
34
36
34
36
24
30
32,00 ml

6. Kelompok satelit (EEDKS dosis 2000 mg/kg BB)
Minggu I
Hari ke1
2
3
4
5
6
7
Total

Jumlah makanan (g)
21,453
15,775
20,539
20,645
15,046
20,170
21,750
19,339 g

Jumlah minuman (ml)
46
34
42
40
22
26
34
34,85 ml

Jumlah makanan (g)
18,753
19,249
18,984
21,910
20,606
16,294
20,458
19,464 g

Jumlah minuman (ml)
26
28
30
34
32
18
30
28,28 ml

Minggu II
Hari ke8
9
10
11
12
13
14
Total

80

Lampiran 18. (Lanjutan)
Minggu III
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

15
16
17
18
19
20
21
Total

15,977
20,289
18,473
17,801
22,551
18,438
20,712
19,177 g

16
31
18
14
40
28
30
25,28 ml

Jumlah makanan (g)
22,057
19,676
18,402
19,074
20,171
20,561
18,347
19,755 g

Jumlah minuman (ml)
32
22
22
30
30
32
21
27,00 ml

Jumlah makanan (g)
12,057
20,778
18,185
22,938
17,613
16,102
22,301
18,567 g

Jumlah minuman (ml)
14
26
38
42
32
32
42
32,28 ml

Minggu IV
Hari ke22
23
24
25
26
27
28
Total
Minggu V
Hari ke29
30
31
32
33
34
35
Total

81

Lampiran 18. (Lanjutan)
Minggu VI
Hari ke-

Jumlah makanan (g)

Jumlah minuman (ml)

36

19,371

32

37

18,532

30

38
39
40
41
42
Total

21,546
18,499
19,496
21,693
18,439
19,646 g

30
38
36
28
28
31,71 ml

82

Lampiran 19. Hasil pengamatan data berat badan mencit
1. Kelompok kontrol
Minggu I
No
Hari 1
1
24,0 g
2
24,1 g
3
25,0 g
4
24,1 g
5
24,8 g

Hari2
24,3 g
24,1 g
25,5 g
24,5 g
24,5 g

Hari 3
25,0 g
24,3 g
25,8 g
25,0 g
24,8 g

Hari 4
26,2 g
24,5 g
26,3 g
26,0 g
25,0 g

Hari 5
26,8 g
25,0 g
27,0 g
26,7 g
25,2 g

Hari 6
27,0 g
25,6 g
27,5 g
28,3 g
23,4 g

Rata-rata
25,7
24,75
26,32
26,02
24,55

Hari 10

Hari 11

Hari12

Hari 13

Rata-rata

28,1 g
24,3 g
28,9 g
29,7 g
19,9 g

Hari
9
28,4 g
24,9 g
29,2 g
30,1 g
20,1 g

28,4 g
25,2 g
31,0 g
31,7 g
20,9 g

27,3 g
25,3 g
30,1 g
32,3 g
21,1 g

28,7 g
25,3 g
30,8 g
32,9 g
21,3 g

29,1 g
22,6 g
29,2 g
33,0 g
19,3 g

28,33
24,6
29,86
31,61
20,4

Minggu III
No Hari 15
1
28,6 g
2
25,5 g
3
29,2 g
4
34,9 g
5
21,1 g

Hari 16
29,4 g
26,9 g
29,5 g
35,6 g
22,0 g

Hari 17
29,2 g
28,3 g
31,3 g
35,9 g
22,7 g

Hari 18
29,6 g
28,7 g
31,4 g
36,1 g
22,2 g

Hari 19
29,3 g
29,2 g
32,3 g
37,1 g
22,9 g

Hari 20
29,9 g
29,1 g
32,3 g
37,6 g
23,6 g

Rata-rata
29,33
27,95
31,00
36,2
22,41

Minggu IV
No Hari 22
1
29,4 g
2
24,3 g
3
31,5 g
4
36,5 g
5
22,0 g

Hari 23
29,6 g
22,0 g
31,7 g
37,0 g
21,3 g

Hari 24
29,2 g
21,1 g
31,5 g
37,6 g
19,9 g

Hari 25
29,7 g
19,7 g
31,6 g
37,1 g
20,3 g

Hari 27
31,0 g
20,2 g
32,7 g
37,0 g
27,3 g

Hari 28
30,5 g
20,9 g
32,7 g
37,0 g
27,3 g

Rata-rata
29,9
21,36
31,9
36,9
23,76

Hari 5
29,5 g
25,7 g
25,8 g
28,4 g
25,4 g

Hari 6
30,1 g
27,4 g
27,8 g
28,7 g
25,1 g

Rata-rata
28,75
25,7
26,5
28,3
25,85

Minggu II
No
Hari 8
1
2
3
4
5

2. Kelompok uji ( EEDKS dosis 500 mg/kg BB)
Minggu I
No
Hari 1
1
27,1 g
2
24,1 g
3
25,6 g
4
28,2 g
5
26,9 g

Hari 2
27,5 g
25,0 g
25,8 g
28,1 g
26,2 g

Hari 3
28,3 g
25,6 g
26,8 g
27,9 g
26,0 g

Hari 4
28,7 g
25,6 g
26,0 g
28,0 g
25,8 g

83

Lampiran 19. (Lanjutan)
Minggu 11
No
Hari 8
1
31,2 g
2
27,6 g
3
26,4 g
4
29,1 g
5
24,1 g

Hari 9
32,0 g
27,4 g
28,0 g
30,0 g
24,6 g

Hari 10
31,5 g
27,4 g
28,0 g
30,5 g
24,8 g

Hari 11
31,8 g
28,3 g
26,3 g
30,8 g
24,6 g

Hari 12
29,6 g
27,6 g
28,4 g
30,1 g
22,7 g

Hari 13
31,2 g
27,4 g
28,1 g
30,1 g
23,0 g

Rata-rata
31,21
27,61
27,53
30,08
23,96

Minggu III
No Hari 15
1
32,4 g
2
28,9 g
3
25,2 g
4
30,8 g
5
24,0 g

Hari 16
34,1 g
30,1 g
26,1 g
31,7 g
24,7 g

Hari 17
33,6 g
30,3 g
26,3 g
31,4 g
25,2 g

Hari 18
35,8 g
31,2 g
28,4 g
32,9 g
26,9 g

Hari 19
35,7 g
31,2 g
28,5 g
32,1 g
24,6 g

Hari 20
35,7 g
31,6 g
28,2 g
31,9 g
23,3 g

Rata-rata
34,55
30,55
27,11
31,8
24,78

Minggu IV
No Hari 22
1
35,7 g
2
31,7 g
3
28,0 g
4
31,8 g
5
21,9 g

Hari 23
35,8 g
32,3 g
29,1 g
30,9 g
22,5 g

Hari 24
35,3 g
31,7 g
29,5 g
30,8 g
23,1 g

Hari 25
34,9 g
31,4 g
30,5 g
31,1 g
25,0 g

Hari 27
35,2 g
32,9 g
31,3 g
32,9 g
27,1 g

Hari 28
36,1 g
32,4 g
31,5 g
33,7 g
28,0 g

Rata-rata
35,5
32,06
29,98
31,86
24,6

3. Kelompok uji (EEDKS dosis 1000 mg/kg BB)
Minggu I
No
1
2
3
4
5

Hari1
25,9 g
27,0 g
23,5 g
27,0 g
26,9 g

Hari 2
26,0 g
27,0 g
24,0 g
27,0 g
27,0 g

Hari 3
26,0 g
27,4 g
23,9 g
27,1 g
26,9 g

Hari 4
25,9 g
27,2 g
23,9 g
26,0 g
27,0 g

Hari 5
25,2 g
27,4 g
24,3 g
25,8 g
27,0 g

Hari 6
28,7 g
30,5 g
26,5 g
24,7 g
27,5 g

Rata-rata
26,45
28,07
24,55
26,15
27,07

Minggu 11
No
Hari 8
1
28,8 g
2
31,3 g
3
26,1 g
4
23,6 g
5
27,6 g

Hari 9
29,8 g
32,7 g
26,9 g
23,0 g
27,5 g

Hari 10
30,1 g
32,4 g
27,5 g
22,6 g
28,3 g

Hari 11
30,0 g
32,3 g
27,2 g
22,4 g
28,6 g

Hari 12
31,0 g
32,0 g
28,3 g
22,6 g
29,1 g

Hari 13
29,9 g
32,3 g
27,3 g
22,1 g
29,3 g

Rata-rata
29,93
32,16
27,21
22,71
28,4

84

Lampiran 19. (Lanjutan)
Minggu III
No Hari 15
1
21,9 g
2
35,2 g
3
28,0 g
4
24,1 g
5
29,0 g

Hari 16
21,5 g
35,1 g
28,1 g
24,5 g
29,3 g

Hari 17
21,4 g
34,9 g
28,0 g
24,4 g
29,3 g

Hari 18
22,8 g
33,8 g
27,9 g
24,0 g
29,5 g

Hari 19
23,4 g
33,9 g
28,2 g
23,8 g
29,9 g

Hari 20
23,4 g
34,0 g
28,1 g
23,2 g
29,8 g

Rata-rata
22,4
34,48
28,05
24,0
29,46

Minggu IV
No Hari 22
1
24,0 g
2
34,1 g
3
29,0 g
4
26,7 g
5
30,1 g

Hari 23
22,9 g
34,0 g
29,2 g
24,6 g
30,1 g

Hari 24
23,4 g
34,1 g
29,8 g
26,8 g
31,5 g

Hari 25
23,8 g
34,3 g
30,0 g
28,1 g
32,1 g

Hari 27
25,2 g
34,7 g
31,3 g
28,8 g
32,9 g

Hari 28
25,7 g
35,3 g
30,4 g
28,5 g
33,5 g

Rata-rata
25,7
35,3
30,4
28,5
33,5

4. Kelompok uji (EEDKS dosis 2000 mg/kg BB)
Minggu I
No
Hari 1
1
24,8 g
2
23,8 g
3
25,5 g
4
25,0 g
5
25,8 g

Hari 2
25,0 g
24,0 g
25,8 g
25,5 g
26,0 g

Hari 3
25,0 g
24,2 g
25,9 g
25,8 g
26,0 g

Hari 4
25,8 g
25,0 g
26,2 g
26,0 g
26,0 g

Hari 5
25,5 g
25,2 g
26,0 g
25,8 g
26,2 g

Hari 6
26,0 g
25,8 g
25,9 g
25,9 g
26,8 g

Rata-rata
25,32
24,75
25,82
25,62
26,2

Minggu 11
No
Hari 8
1
26,0 g
2
25,8 g
3
25,8 g
4
26,5 g
5
24,0 g

Hari 9
25,0 g
26,0 g
26,0 g
26,8 g
24,9 g

Hari 10
26,2 g
26,1 g
26,1 g
27,3 g
24,2 g

Hari 11
26,2 g
26,0 g
25,8 g
26,1 g
24,8 g

Hari 12
26,2 g
26,0 g
26,5 g
26,8 g
24,6 g

Hari 13
26,5 g
26,3 g
27,5 g
27,0 g
25,0 g

Rata-rata
26,15
26,03
26,28
26,75
24,58

Minggu III
No Hari 15
1
27,1 g
2
26,5 g
3
27,8 g
4
27,6 g
5
23,9 g

Hari 16
27,5 g
27,0 g
27,8 g
27,6 g
24,0 g

Hari 17
28,1 g
27,3 g
17,5 g
27,4 g
23,8 g

Hari 18
28,0 g
27,9 g
28,1 g
28,3 g
24,9 g

Hari 19
28,3 g
28,1 g
28,0 g
26,2 g
21,8 g

Hari 20
28,0 g
28,5 g
28,3 g
26,5 g
22,7 g

Rata-rata
27,83
27,55
27,91
27,26
23,51

85

Lampiran 19. (Lanjutan)
Minggu IV
No Hari 22
1
28,0 g
2
26,7 g
3
28,5 g
4
27,1 g
5
24,7 g

Hari 23
27,8 g
27,2 g
28,8 g
28,3 g
25,4 g

Hari 24
28,5 g
27,3 g
28,8 g
28,7 g
25,9 g

Hari 25
29,0 g
27,8 g
29,09 g
28,9 g
26,5 g

Hari 27
28,9 g
28,3 g
29,5 g
29,6 g
27,4 g

Hari 28
28,8 g
28,3 g
29,0 g
29,6 g
27,7 g

Rata-rata
28,5
27,6
28,93
28,7
26,26

5. Kelompok satelit kontrol
Minggu I
No
1
2
3
4
5

Hari 1
26,8 g
27,2 g
26,3 g
25,3 g
25,5 g

Hari 2
27,0 g
27,0 g
26,7 g
25,8 g
26,0 g

Hari 3
27,4 g
27,4 g
26,9 g
25,9 g
25,9 g

Hari 4
27,0 g
27,2 g
27,0 g
25,5 g
26,0 g

Hari 5
27,2 g
27,2 g
26,9 g
24,7 g
25,2 g

Hari 6
26,8 g
27,0 g
27,5 g
25,0 g
26,1 g

Rata-rata
27,05
27,2
26,9
25,22
25,67

Minggu 11
No
Hari 8
1
30,1 g
2
30,3 g
3
30,5 g
4
26,9 g
5
28,0 g

Hari 9
30,1 g
30,5 g
30,4 g
28,2 g
28,3 g

Hari 10
31,0 g
30,5 g
31,2 g
26,5 g
28,5 g

Hari 11
31,2 g
31,2 g
32,3 g
27,9 g
29,0 g

Hari 12
31,2 g
31,1 g
32,0 g
28,1 g
28,9 g

Hari 13
30,8 g
30,5 g
31,8 g
27,8 g
28,7 g

Total
30,73
30,68
31,36
27,56
28,56

Minggu III
No Hari 15
1
32,7 g
2
30,7 g
3
32,7 g
4
28,8 g
5
28,7 g

Hari 16
32,9 g
30,7 g
32,7 g
29,3 g
28,7 g

Hari 17
31,8 g
30,9 g
30,1 g
29,6 g
29,6 g

Hari 18
32,3 g
31,1 g
30,0 g
29,6 g
29,2 g

Hari 19
31,8 g
31,4 g
31,8 g
30,5 g
29,5 g

Hari 20
30,3 g
31,0 g
32,3 g
29,6 g
30,0 g

Rata-rata
31,96
30,96
31,6
29,56
29,28

Minggu IV
No Hari 22
1
32,8 g
2
32,3 g
3
32,1 g
4
29,5 g
5
28,9 g

Hari 23
31,8 g
32,4 g
29,8 g
30,0 g
29,1 g

Hari 24
33,6 g
31,9 g
28,5 g
29,8 g
29,0 g

Hari 25
34,1 g
30,9 g
29,1 g
29,7 g
30,5 g

Hari 27
34,9 g
30,0 g
29,9 g
30,1 g
31,5 g

Hari 28
34,6 g
30,3 g
30,9 g
30,0 g
32,0 g

Rata-rata
33,50
31,3
29,8
29,85
30,16

86

Lampiran 19. (Lanjutan)
Minggu V
No

Hari 29

Hari 30

Hari 31

Hari 32

Hari 34

Hari 35

Rata-rata

1
2
3
4
5

33,0 g
33,0 g
31,4 g
32,3 g
29,8 g

32,8 g
31,5 g
31,8 g
32,7 g
28,8 g

33,0 g
30,8 g
30,8 g
31,9 g
28,2 g

31,8 g
29,5 g
28,8 g
27,5 g
30,5 g

29,8 g
30,0 g
30,4 g
28,1 g
30,8 g

31,8 g
30,0 g
30,6 g
28,3 g
30,6 g

32,03
30,8
30,63
30,13
29,78

Minggu VI
No Hari 36
1
30,6 g
2
30,1 g
3
30,5 g
4
31,8 g
5
30,8 g

Hari 37
29,8 g
29,9 g
30,1 g
31,8 g
28,6 g

Hari 38
29,6 g
27,8 g
28,5 g
28,7 g
27,9 g

Hari 39
30,8 g
28,4 g
30,9 g
28,6 g
30,8 g

Hari 40
29,6 g
28,8 g
30,1 g
28,8 g
30,1 g

Hari 42
30,6 g
30,1 g
30,6 g
30,8 g
31,8 g

Rata-rata
30,16
29,18
30,11
30,08
30,00

6. Kelompok satelit (EEDKS dosis 2000 mg/kg BB)
Minggu I
No
Hari 1
1
24,8 g
2
25,9 g
3
26,6 g
4
25,0 g
5
26,5 g

Hari 2
25,5 g
26,0 g
26,0 g
25,2 g
26,6 g

Hari 3
25,8 g
26,1 g
25,5 g
24,8 g
26,8 g

Hari 4
25,5 g
26,6 g
26,4 g
25,0 g
27,5 g

Hari 5
24,8 g
27,8 g
26,7 g
27,0 g
27,9 g

Hari 6
24,7 g
28,2 g
28,2 g
25,5 g
28,5 g

Rata-rata
25,02
27,0
26,75
25,57
27,42

Minggu 11
No
Hari 8
1
24,4 g
2
33,2 g
3
28,3 g
4
24,3 g
5
28,1 g

Hari 9
23,8 g
33,3 g
28,8 g
23,4 g
29,7 g

Hari 10
22,8 g
33,8 g
29,1 g
23,5 g
30,5 g

Hari 11
22,5 g
34,2 g
28,9 g
23,3 g
30,8 g

Hari 12
21,6 g
34,8 g
29,4 g
23,9 g
31,1 g

Hari 13
20,7 g
34,3 g
28,5 g
23,5 g
31,4 g

Rata-rata
22,63
33,93
28,83
23,65
30,26

Minggu III
No

Hari 15

Hari 16

Hari 17

Hari 18

Hari 19

Hari 20

Rata-rata

1
2
3
4
5

25,5 g
34,2 g
28,3 g
21,9 g
31,4 g

23,8 g
31,6 g
28,3 g
20,7 g
30,9 g

25,4 g
34,2 g
28,8 g
22,9 g
31,7 g

24,5 g
32,7 g
29,1 g
21,1 g
31,9 g

24,0 g
31,0 g
28,5 g
20,3 g
32,3 g

23,4 g
34,9 g
28,8 g
23,3 g
34,2 g

24,43
33,1
28,63
21,7
32,06

87

Lampiran 19. (Lanjutan)
Minggu IV
No Hari 22
1
21,7 g
2
30,8 g
3
29,2 g
4
22,5 g
5
34,5 g

Hari 23
22,0 g
32,6 g
30,2 g
22,7 g
33,8 g

Hari 24
24,0 g
33,7 g
30,5 g
21,2 g
33,9 g

Hari 25
25,8 g
33,2 g
30,7 g
24,7 g
34,1 g

Hari 27
27,8 g
34,7 g
31,3 g
26,8 g
34,8 g

Hari 28
29,8 g
34,3 g
31,7 g
25,3 g
35,0 g

Rata-rata
25,18
33,21
30,6
23,53
34,35

Minggu V
No Hari 29
1
33,4 g
2
34,1 g
3
32,4 g
4
23,0 g
5
35,4 g

Hari 30
32,8 g
33,9 g
27,9 g
23,6 g
34,5 g

Hari 31
30,0 g
33,7 g
23,8 g
23,8 g
34,6 g

Hari 32
30,2 g
34,1 g
28,0 g
25,1 g
33,8 g

Hari 34
29,8 g
34,1 g
28,0 g
25,3 g
33,5 g

Hari 35
29,8 g
34,5 g
28,1 g
25,2 g
33,0 g

Rata-rata
31,00
34,06
28,7
24,33
34,13

Minggu VI
No Hari 36
1
31,8 g
2
34,9 g
3
26,2 g
4
25,0 g
5
33,1 g

Hari 37
31,5 g
35,0 g
24,8 g
24,9 g
33,1 g

Hari 38
32,3 g
34,9 g
25,2 g
25,1 g
33,0 g

Hari 39
30,9 g
34,8 g
24,5 g
25,1 g
32,9 g

Hari 40
30,8 g
34,8 g
23,6 g
25,0 g
33,0 g

Hari 42
30,0 g
34,7 g
23,6 g
35,1 g
33,0 g

Rata-rata
31,21
34,85
24,65
25,03
33,01

88

Lampiran 20. Hasil pengamatan data bobot organ relatif
1. Kelompok kontrol
No
1
2
3
4
5
Total

Hati
5,02
4,78
4,75
4,80
6,09
5,08

Jantung
0,46
0,47
0,35
0,40
0,42
0,42

Ginjal Kanan
0,78
0,71
0,43
0,70
0,66
0,65

Ginjal Kiri
0,80
0,71
0,45
0,66
0,65
0,65

2. Kelompok uji (EEDKS dosis 500 mg/kg BB)
No
Hati
Jantung
Ginjal Kanan
1
5,13
0,41
1,66
2
4,29
0,35
0,64
3
4,07
0,44
0,60
4
4,75
0,37
0,75
5
3,38
0,35
0,55
Total
4,32
0,38
0,84

Ginjal Kiri
0,65
0,56
0,59
0,71
0,55
0,61

3. Kelompok uji (EEDKS dosis 1000 mg/kg BB)
No
Hati
Jantung
Ginjal Kanan
1
6,07
0,49
0,72
2
3,58
0,48
0,59
3
3,74
0,48
0,50
4
5,21
0,45
0,63
5
4,61
0,40
0,67
Total
4,64
0,46
0,62

Ginjal Kiri
0,60
0,52
0,51
0,53
0,62
0,55

4. Kelompok uji (EEDKS dosis 2000 mg/kg BB)
No
Hati
Jantung
Ginjal Kanan
1
5,05
0,48
0,62
2
4,87
0,37
0,43
3
4,74
0,55
0,69
4
4,25
0,42
0,67
5
4,93
0,38
0,75
Total
4,76
0,44
0,63

Ginjal Kiri
0,60
0,53
0,71
0,76
0,69
0,65

89

Lampiran 20. (Lanjutan)
5. Kelompok satelit kontrol
No

Hati

Jantung

Ginjal Kanan

Ginjal Kiri

1
2
3
4
5
Total

5,28
4,63
4,87
4,30
6,73
5,16

0,48
0,43
0,46
0,39
0,58
0,46

0,68
0,74
0,78
0,60
0,64
0,68

0,60
0,70
0,74
0,59
0,64
0,65

6. Kelompok satelit (EEDKS dosis 2000 mg/kg BB)
No
Hati
Jantung
Ginjal Kanan
1
4,20
0,47
0,67
2
4,12
0,47
0,66
3
3,14
0,35
0,47
4
7,74
0,70
1,18
5
5,26
0,53
0,68
Total
4,89
0,50
0,73

90

Ginjal Kiri
0,67
0,66
0,47
1,06
0,68
0,70

Lampiran 21. Gambar makropatologi hati mencit

K1 (1)

K1 (2)

K1 (3)

K1 (4)

K1 (5)

K2 (1)

K2 (2)

K2 (5)

K2 (3)

K3 (1)

91

K2 (4)

K3 (2)

Lampiran 21. (Lanjutan)

K3 (3)

K3 (4)

K3 (5)

K4 (1)

K4 (2)

K4 (3)

K4 (5)

K5 (1)

K4 (4)

K5 (2)

K5 (3)

92

K5 (4)

Lampiran 21. (Lanjutan)

K5 (5)

K6 (1)

K6 (3)

K6 (4)

K6 (2)

K6 (5)

Keterangan Gambar :
K1 : Kelompok kontrol (Na CMC 0,5%)
K2 : Kelompok uji (EEDKS dosis 500 mg/kg BB)
K3 : Kelompok uji (EEDKS dosis 1000 mg/kg BB)
K4 : Kelompok uji (EEDKS dosis 2000 mg/kg BB)
K5 : Kelompok satelit kontrol (Na CMC 0,5%)
K6 : Kelompok satelit (EEDKS dosis 2000 mg/kg BB )

93

Dokumen yang terkait

Dampak Berdirinya Perkebunan Kelapa Sawit (Elaeis guineensis jack) Terhadap Kondisi Sosial Ekonomi Masyarakat (Studi Kasus Pada Desa Kabuau, Kecamatan Parenggean, Kabupaten Kotawaringin Timur, Propinsi Kalimantan Tengah)

4 46 2

Analisis strategi pemasaran minyak kelapa swawit 9Crude palm oil) pada PT. Kharisma pemasaran bersama Nusantara Jakarta

21 96 136

Visualisasi tiga dimensi proses fotosintesis tumbuhan menggunakan particle system (efek partikel) (studi kasus SDN Kebayoran lama Selatan 13 Pagi)

1 44 187

Identifikasi miskonsepsi siswa dengan menggunakan metode certainty of response index (cri) pada konsep fotosintesis dan respirasi tumbuhan

3 43 8

Pengaruh metode role playing terhadap hasil belajar biologi siswa pada konsep gerak pada tumbuhan : kuasi eksperimen di smp muhammadiyah 4 tangerang

2 22 73

Pembangunan aplikasi pengenalan rangka manusia dan bagian tumbuhan menggunakan teknologi augmented reality

4 24 148

PENGARUH JENIS FUNGI MIKORIZA ARBUSKULAR PADA PERTUMBUHAN BIBIT KELAPA SAWIT (Elaeis guineensis Jacq.) YANG DITANAM PADA MEDIA YANG TERINFEKSI DAN TIDAK TERINFEKSI Ganoderma sp.

6 57 47

EVALUASI KESESUAIAN LAHAN KUALITATIF DAN KUANTITATIF TANAMAN KELAPA SAWIT (Elaeis guineensis Jacq. ) DI BLOK 423 AFDELING IV PT PERKEBUNAN NUSANTARA VII (Persero) UNIT USAHA REJOSARI NATAR KABUPATEN LAMPUNG SELATAN

0 13 60

PENGARUH INOKULASI FUNGI MIKORIZA ARBUSKULAR DAN DOSIS PUPUK FOSFAT PADA PERTUMBUHAN BIBIT KELAPA SAWIT (Elaeis guineensis Jacq.) DAN JARAK PAGAR (Jatropha curcas L.) DI PEMBIBITAN

1 11 77

Lampiran 1: Kuesioner Uji Validitas dan Realiabel

2 1 41