GM newsletter 5 Khmer fv
ធវើារាមួយពលរដឋនរមូលាឋរនកនុង
តំបន់មរគងក ដើមរបីលើកកមពស់កិចចផតួច
ផតើមសតីពីសមធម៌កនុងារាត់បនថយារ
បររបរួលាាសាតុឲរយានបរសិទធាព
• លេខ ៥ • ខេ កកកា ឆនេំ ២០១៥
អំពីកមមវិធី
GREEN Mekong
ពរឹតតិបតរព័ត៌ាននរះតរូវានផលិតឡើងដរយកមមវិធីសមធម៌
និងារពងរឹងបាតរញនរមូលាឋរនកនុងតំបន់មរគងក (កមមវិធី
GREEN Mekong) ដរលទទួលមូលនិធីាំទរពី USAID
និងានគរលដរពងរឹងសមតថាពរបស់អនកកាងគរល
នយរាយ និងអនកាក់ព័នធាានរថនរក់មូលាឋរនកនុងតំបន់
មរគងកករម ដើមរបីលើកកំពស់សមធម៌កនុងគរលនយរាយ
និងារអនុវតត ដរលាត់បនថយារបររបរួលាាសាតុដរយ
ផអរកលើពរឈើ។
កមមវិធីនរះានផអរកលើបរារដរលថ ាពបាជ័យាចរើន
កនុងកិចចារារពររឈើ ានកើតឡើងដរយារារមិនលើក
យកមកពិារានូវតមរូវារ ារចង់ានចំណរះដឹង និង
ារចូលរួមរបស់បរាជនកនុងមូលាឋរន នរកនុងដំណើរារធវើ
សរចកតីសមររច។ នរកនុងតំបន់មរគងកករមដរលបរាជន
ាចរើនានាក់នរតរពឹងផអរកលើធនានពររឈើ គរល
នយរាយ និងយុទធាសរតដរលរៀបចំឡើង ដើមរបីារារ
ពររឈើ ាត់បនថយារបំាយាបូន និងាត់បនថយ ារ
បររបរួលាាសាតុ នឹងទទួលជរគជ័យតរកនុងករណីដរល
ានារចូលរួមពីសហគមន៍មូលាឋរនតរប៉ុណណរះ។
ៅកនុងលេខនេះ
• ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់៖ វិធីាសរតមួយដរលផតល់ឥទធិពល
• ារសងដរតលអិតលអន់ាមួយករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់
• តំាងមកពីអងការសងកមសុីវិល ជួបបរជុំនរទីករុងាងកក
ដើមរបីពងរឹងបនថរមជំាញសមរបសមរួលរបស់ខលួន
• បចចុបរបននាពពីមូលនិធិ GREEN Mekong
• ឯការាាអំពីសមធម៌
• ទសរសនៈយរនឌ័រ
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលារាំទរមូលនិធិពី
បរសកកមមអភិវឌរឍន៍បរាំតំបន់ាសុី (RDMA) នរទីានរក់ារ
សហរដឋាមររិកសមររប់ារអភិវឌរឍអនតរាតិ(USAID) និង
អនុវតតដរយរីខូហវ-មជរឈមណឌលសមររប់មនុសរសនិងពររឈើ
(RECOFTC – The Center for People and Forests) ។
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលមូលនិធិាំទរពី USAID និងអនុវតតដរយអងការរីខូហវ- មជរឈមណឌលដើមរបីមនុសរស និងពររឈើ • ខរ កកដា ឆនរំ ២០១៥
កេុមអនកសិកេាថនេក់តំបន់៖
វិធីាសេតមួយដេលផតល់ឥទធិពល
ារសងកេតលអិតលអន់ាមួយកេុមអនកសិកេា
ថនេក់តំបន់
“បរសិនបើាមរនពររឈើទរ បរទរសាវពុំដឹងាលរយាយ៉រងា។ ខញុំដឹងថសហគមន៍ពឹង
ផអរកលើពរឈើរបស់ពួកគរ ាបរាំថងរសមររប់ចិញចឹមគរួារ និងទរទរង់របរចិញចឹមជីវិត
របស់ពួកគរ។ បរទរសាំងមូល និងសូមរបីតរតំបន់នរះ ក៏ទទួលផលពីពរឈើដរលាន
ាថរនាពលអរយៈពរលវរង និងពឹងផអរកលើពរឈើាំងនរះផងដររ។” នរះាអវីដរល
លរកប៊ុនាន់ ាាាវងកត អនុបរានផនរកពររឈើនរខរតតលួងបររាង នរបរទរស
ាវ រៀបាប់ពីារៈសំាន់នរារារារពររឈើនរកនុងមាតំបន់មរគងក។ បើាមរនពររ
ឈើទរនរះ បរាជនាចរើនានាក់ នឹងាត់បង់លទធាពទទួលានសរបៀងាារ
របស់ខលួន។
សហគមន៍ាាដរលសថិតនរកនុង
និ ង ជិ ត ព្ រ ៃឈើ ដើ រ តួ ន ាទី ស ំ ខ ាន់
កនុងារថររករាពររឈើាំងនរះ ។
បរាជនាំងនរះាគរល់ពរានចរា
ស់ ាងគរ ប៉ុនតរាញឹកាប់បំផុត
ពួក គរមិនតរូវានអនុញញរតឲរយាក់
ព័នធនរកនុងដំណើរនរារធវើសរចកតី
សមររចឡើយ ដរលធវើឲរយពួកគរ
ងាយរងគ្ រោះដោយសារតែគោលន
យរាយ និងារអនុវតតពុំតរឹមតរូវ
និង ាមរនសមធម៌នរកនុងារគរប់
អនកជំាញមួយរូបបាហរញអំពីបញហរសមធម៌នរកនុង
គរងពររឈើ ដរលាហរតុធវើឲរយពួក
មូលាឋរន ដល់សាជិកករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់
នរករុងសៀមាប ពរះាាាចករកមពុា។
គរសថិតកនុងានិភ័យ។ ារតរឹមតរ
បានដឹងពីបញ្ហានេះនៅពុទ
ំ ាន់គរ្ ប់
គររន់ឡើយ ដើមរបីាចារារពររឈើ និងបរាជនដរលពឹងផអរកលើពរឈើាន។ រាឋរភិ
ាលតរូវធវើារារាមួយសហគមន៍ាំងនរះ។
ាមរយៈសិាខរាាាបនតបាទរប់ចំនួនបួនលើក
ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់កំពុងធវើឲរយ
បររកដថ ពួកគរាចឆលើយតបនឹងបញហរពិតបររកដ ដរលសាជិកករុមសិករាថនរក់តំបន់
ានរកឃើញាមរយៈវគកបណតុះបាតរលាំងនរះ។ លរក ាាាវងកត ានបទពិ
សរធន៍ាក់សតរងពីាររៀនសូតរផទរល់ខលួនអំពីបញហរនរះ៖ “ាមរយៈារចូលរួមនរកនុង
សិាខរាាាំងនរះ យើងានរៀនអំពីបរបបទនរារជជរកពិាករាាមួយសហគមន៍។
បាទរប់មក នរពរលយើងតរឡប់មកមូលាឋរនរបស់យើងវិញ យើងជួបាមួយបរាជន
និង ានបរមូលព័ត៌ានអំពីបញហរាាដរលានារៈសំាន់ចំពរះអនកាំងនរះ។ ប៉ុនតរ
យើងមិនតរឹមតរជួបាមួយបរាជនាំងនរះប៉ុណណរះទរ យើងក៏យល់ផងដររពីារធវើយ៉រង
ាដើមរបីឲរយានសមធម៌នរកនុងវិធីាសរតរបស់យើង ដរយជួបជជរកាមួយសរតី និង
សាជិកដទរទៀតកនុងសហគមន៍ដរលានសមលរងតិចតួច”។
គរលដររបស់ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់ គឺគូសបញជរក់ពីារៈសំាន់នរសមធម៌នរកនុង
ដំណើរារធវើសរចកតីសមររច ដរយគិតាំងពីពរលាប់ផតើម រហូតដល់ចុងបញចប់ ហើយ
ារបណតុះបាតរលបនថរមាចធវើឲរយសមររចាននូវគរលដរនរះ។ លទធផលនរះ គឺា
ារផតរលស់បតូរដ៏សំាន់មួយនរឥរិយបថ ឆពរះទររកអភិាលកិចចពរឈើ និងារកាង
គរលនយរាយនរថនរក់ខរតត។ ឥឡូវនរះ មនរតីពរឈើយល់ានបរសើរាងមុនពីរ
បៀបធវើយ៉រងាឲរយសាជិកសហគមន៍ានចូលរួម និងរបៀបបររសរ័យាក់ទងាមួយ
អនកាំងនរះ ដរយធវើឲរយារចូលរួមរបស់ពួកគរាន់តរានឥទធិពលាលរំងឡើងៗ និង
ាចារារពររឈើ ដរលនរះាគរលបំណងរួមដ៏សំាន់សមររប់មនុសរសគរប់រូប។
យរបល់របស់លរកាាាវងកត ឆលុះបញចរំងពីារយល់ដឹងសុីជមររបរបនរះអំពី
ារៈសំាន់នរសមធម៌ និងថតើសាជិកករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់ានារបតរាញរចិតតកមរិ
តា កនុងារជមរុញសមធម៌៖ “ដើមរបីពងរឹងារចូលរួម គឺតរូវាាារារសិទធិរបស់ពួក
គរចំពរះធនានធមមាតិ។ ហើយនរពរលដរលយើងានាាសិទធិរបស់ពួកគរហើយ
នរះ សមធម៌នឹងកើតានឡើង។ ាមួយសមធម៌ និងសិទធិ បរាជននឹងានទទួលផល
និងាាដល់ារារធនានានផងដររ។
” ថមីៗនរះ កមមវិធី GREEN Mekong ានរួមបញចូលានរនូវសកមមាពរបស់ករុមអនកសិករា
ថនរក់តំបន់នរកនុងតំបន់មរគងក។ វីដរអូនរះបាហរញពីវិធីាសរតរបស់យើងកនុងារាត់ទុក
ារអភិវឌរឍសមតថាពមនរតីរដឋាលពររឈើនរថនរក់ខរតត និងមូលាឋរន ាាទិាពកនុង
គរលដរករលមអាយុទធាសរតនូវសមធម៌សងកមកនុងអភិាលកិចចពរឈើ។ ាមួយារ
ប៉ុនប៉ងបំពរញាពខវះចនលរះរាងសហគមន៍ាា និងរាឋរភិាល មនរតីរដឋាលពររ
ឈើនរថនរក់ខរតត និងមូលាឋរន កនុងបាតរបរទរសនរតំបន់មរគងកករម ានទទួល
ារបណតុះបាតរល និងារាំទរ ដើមរបីករលមអ និងអនុវតតវិធីាសរត ដរលាន់តរាន
សមធម៌ នរកនុងគរលនយរាយ និងារអនុវតតាងអភិាលកិចចពរឈើ។
វីដរអូនរះាននរទីនរះ៖ http://www.recoftc.org/project/green-mekong/videos/green-mekong-regional-learning-group
ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់សតីពីអភិាលកិចចដរយសមធម៌ ានបនតដំណើរាររបស់ខលួននរ
ករុងសៀមាប នរពរះាាាចករកមពុា ាលពីថងរទី ២-៧ ខរមីា ឆនរំ ២០១៥។ មនរតី
ាន់ខស
ព ក
់ ង
ុន វិសយ
័ ពរឈ
រ ន
ើ ថ
រ ក
រន ខ
់ ត
រ ច
ត ន
ំ ន
ួ ១៩ រូប មកពីកង
ុន តំបន់នះរ ានជួបបរជា
ំុ
ថមីមតងទៀតនរកនុងសិាខរាាករុមអនកសិករារៀនសូតរលើកទី ៣។ មនរតីាំងនរះដរល
ាំងអស់ានរក៏ាសិាខរាមនរកនុងសិាខរាានរករុមអនកសិករារៀនសូតរថនរក់តំបន់ពីរ
លើកកនលងមកហើយនរះ ានអភិវឌរឍន៍សមតថាពរបស់ពួកគរាបនថរមទៀត ដើមរបីាយ
តមលរ និងជមរុញសមធម៌នរថនរក់មូលាឋរន និងារចូលរួមនរថនរក់មូលាឋរន ាមួយ សហគមន៍
ាា ដរលពួកគរធវើារាមួយ។ ាមួយព័ត៌ានដរលបរមូលានពីសហគមន៍ាំងនរះ
នៅរាងសិាខរាាាំងនរះ សិាខរាមាំងនរះានរៀនចំផរនារសកមមាព របស់ខលួន
ដើមរបីករលមអសមធម៌នរកនុងបរិបទារាររបស់ពួកគររៀងៗខលួន។ សិាខរាានរះដរល
ានរយៈពរលបររំមួយថងរ ក៏ានរួមបញចូលទសរសនកិចចនរាមទីាំងកនុងមូលាឋរនផងដររ
ដរលនរទីនរះ សិាខរាមានឃើញផទរល់ភនរកនូវរបៀបដរលសហគមន៍ពរឈើធវើារ
ាមួយករុមអនកាក់ព័នធ ខុសៗានរាចរើនាថរប័ន ដរយធវើសហបរតិបតតិារដើមរបីារារ
ពររឈើពីារគំាមកំហរងាា។ ាមួយារយល់ដឹងរបស់ខលួនអំពីសមធម៌ សិាខរាមក៏
ានផតល់យរបល់តបទរសហគមន៍វិញផងដររ ដើមរបីលើកទឹកចិតតឲរយានារករលមអដំ
ណើរារគរប់គរងពររឈើរបស់ពួកគរ។
សិាខរាាចុងកររយនរករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់ នឹងធវើឡើងនរកនុងបរទរសាវ នរចុង
ខរកកដា។ សិាខរាានរះនឹងផតល់ឲរយសាជិកករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់ នូវឱាសដើមរបី
បាហរញជូនដល់សហាររីរបស់ខលួននូវផលិតផលចំណរះដឹងរបស់ខលួន ដរលបាហរញពីបរិបទ
និងបញហរសមធម៌ដរលពួកគរានកំណត់ឃើញ។ សិាខរាមក៏នឹងរៀបចំផរនារផរសពវផរាយ
ផងដររ ដើមរបីចរករមលរការសិករាសំាន់ៗពីដំណើរាររបស់ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់មុន
នឹង វិលតរឡប់ទរបរទរសរៀងៗខលួនវិញ។
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលមូលនិធិាំទរពី USAID និងអនុវតតដរយអងការរីខូហវ- មជរឈមណឌលដើមរបីមនុសរស និងពររឈើ • ខរ កកដា ឆនរំ ២០១៥
តំាងមកពីកេុមអងការសងកមសុីវិល ជួប
បេជុំដើមេបីពងេឹងបនថេមជំាញសមេបសមេួល
របស់ខលួន
ាផនរកមួយនរផរនារអភិវឌរឍន៍សមតថាព និងារចូលរួមរបស់ខលួនរយៈពរលពីរ ឆនរំនរ
កររមកមមវិធី GREEN Mekong សមររប់អងការសងកមសុីវិល នរទូាំងតំបន់ទនលរមរគងក
កររម USAID និង RECOFTC ានអញជើញតំាងមកពីអងការចំនួន ២០ ដើមរបីជួប
បរជុំនរទីករុងាងកក នរកនុងសិាខរាាបណតុះបាតរលលើកទីបី ាថងរទី ២៣-២៧
ខរមីា ឆនរំ ២០១៥។
បុគកលិកអងការមរាតរ ានធវើទសរសនកិចចាម
ភូមិគរលដរចំនួន ១០ និងានជួបាមួយ
មរដឹកាំថនរក់ភូមិ និងសាជិក MRMC ដើមរបី
ចរករមលរក និងជមរុញសញញរណពរមាំងដំណើរ
តំាងមកពីអងការសងកមសុីវិលាដរគូកនុងកមមវិធី GREEN Mekong ដរលធវើារា
មួយសហគមន៍ពរឈើនរកនុងតំបន់មរគងកករម ានចូលរួមនរកនុងសិាខរាាបណតុះ
បាតរលាបនតបាទរប់ ដើមរបីពងរឹងតួាទីរបស់ខលួនាអនកសមរបសមរួលនរមូលាឋរន។
ាលទធផល ពួកគរពងរឹងារចូលរួមបរកបដរយអតថន័យ និងសមធម៌ាងមុន ាមួយ
ករុមអនកដរលានចំាប់ារមមណ៍ខុសៗានរ ក៏ដូចា ារបងដើតលកខខណឌបរសើរាង
មុនសម្រាប់អន
្ កពាក់ពន
័ ធ
្ នានានៅ
កនុងមូលាឋរន ដើមរបីសំដរងយរបល់
និងធវើសរចកតីសមររចដើមរបីខលួនឯង
អំពក
ី ច
ិ ច
្ ផ្តច
ួ ផ្តម
ើ ព្រៃឈើនង
ិ ការ
ប្ រែប្ រួ ល អាកាសធាតុ ដែលមាន
ឥទធិពលមកលើពួកគរផងដររ។
ទរះបីគមររងរបស់អងការមរាតរ នឹងនរបនតរហូតដល់ខរសីា ឆនរំ ២០១៥ក៏ដរយនរ
កនុងរយៈពរលបីខរដំបូង ពរលគឺ ខរមរា ដល់ មិថុា ឆនរំ ២០១៥ ារកាងសមតថាព
របស់ពួកគរអំពីសមធម៌ សមររប់អងការសហគមន៍ ានបងដើតចរញាលទធផល រួចមក
ហើយ នរកនុងភូមិចំនួន ១០ និងផតល់បរយរជន៍ដល់បរាជនចំនួន ១.៨២៦ គរួារ។
នៅក្នង
ុ កិចច
្ ប្រជុន
ំ េះសិកខ
្ ាកាមមក
ពីអងការសងកមសុីវិល ក៏ានឱាស
ដើមប
្ ប
ី រ្ ប
ើ រ្ ាស់វធ
ិ ប
ី ណ្តុះបណ្តាល
បែបច្នៃប្រឌិតផងដែរនៅក្នង
ុ ការ
សិកខ
្ ាកាមនៅក្នង
ុ កិចច
្ ប្រជុន
ំ ៃអង្គការសង្គមស៊វី ល
ិ
បណតុះបាតរលនរះ ដរលរួមាំង
កត់តរវគក
បណតុះបាតរលសតីពីារសមរបសមរួល
ការកត់តរ្ ាបទបង្ហាញរបស់ពក
ួ គេ
នរមុនារវិាគាករុម
សតីពីារសមរបសមរួល និងទទួល
ានយរបល់តបាលរមៗ ាមួយ
អនកដ៏ទរទៀតនរកនុងករុម ដើមរបីករលមអជំាញរបស់ពួកគរ។
សិាខរាាាំងនរះ តរូវានរៀបចំឡើង ដើមរបីពងរឹងសមតថាពរបស់អងការ សហគមន៍
និងគណៈកមមារគរប់គរងធនានពរករ
រ ងាង (MRMCs) ដើមរបីករលមអ ារដឹកាំ និង
ារាត់ចរងជំាញ ចំណរះដឹងអំពីសមធម៌ អភិាលកិចចលអ និងារគរប់ គរង ដើមរបីា
ាឲរយានារចូលរួមបរកបដរយអតថន័យ ាមួយសហគមន៍ដរលពឹងផអរកលើពរករង
ាង។
អងការសងកមសុីវិល ដរលអនកខលះគឺាអនកទទួលជំនួយានរតតូចពីមូលនិធិ GREEN
Mekong ក៏ានាយារណ៍ផងដររអំពរី បៀបដរលពួកគរបប
ើរ ស
រ ជ
់ ា
ំ ញថមៗ
ី របស់ខន
ួល ាំង
ាមរយៈជំនួយានរតតូចរបស់ខលួន និងាមរយៈបរតិបតតិារា ធមមារបស់ពួកគរផងដររ។
បចចុបេបននាពពីមូលនិធិ GREEN Mekong
មូលនិធិ GREEN Mekong (GMCF) ានបនតបងដើតលទធផលបរកបដរយជរគ
ជ័យនរទូាំងតំបន់មរគងក ដរលរួមាំង មីយ៉រន់ា៉រ និងាវផងដររ ដរលអនក
ទទួលមូលនិធិ GMCF ចំនួនពីរ ពរលគឺ អងការមូលនិធិអភិវឌរឍន៍មរាតរ (METTA)
និងសាគមជីវៈចមរុះាវ (LBA) កំពុងធវើារយ៉រងសកមមនរាមមូលាឋរន។ មូលនិធិ
GMCF តរូវានបងដើតឡើង ដរលាដំបូងសមររប់ាំទរដល់សិាខរាមពីអងការសងកមសុី
វិល នរកនុងារអនុវតតផរនារសកមមាព ដរលានរៀបចំឡើងនរកនុងអំឡុងពរលនរសិ
ាខរាាបរាសារាប់ផតើមវគកបណតុះបាតរលនរះ។ ាប់ាំងពីពរលនរះមក មូល
និធិ នរះានបាហរញពីសមតថាពពរញលរញរបស់ខលួន ាំងកនុងារអនុញញរតឲរយានាព
ចនរបរឌិត និងារវិវតត កនុងចំណរមអងការដរលាអនកទទួលជំនួយ និងកនុងារផតល់ឱា
សសមររប់អងការសងកមសុីវិល
ដើមរបីបរើបរស់វគកបាតរលរបស់ពួកគរអំពីសមធម៌ផង
ដររ។
ារនរារគរប់គរងពររករងាងដរយសមធម៌
ផងដររ។
ដរយារតរារាត់បង់ពរឈើ កសិករដរលរស់នរជិតពររករងាងធមមាតិ
ានរងារប៉ះាល់ដរយផទរល់ ាងអនកដទរទៀត ទរះបីនរកនុងពរលបចចុបរបនន
ពួកគរក៏ាអនកាប់ដើមករងាងក៏ដរយ។ ពួកគរតរូវចូលរួម និងរួមចំណរក
នរកនុងយនតារគរបប់គរងធនានពររករងាងធមមាតិ។
បនថរមលើារកាងសមតថាពអំពីអភិាលកិចចដរយសមធម៌ ដំណើរាររៀបចំសិាខរា
ារបស់អងការមរាតរ ក៏ានសមធម៌ផងដររ ដរយានសហារជិតសនិទធាមួយភូមិ
ាា ដើមរបីាាឲរយានារគិតបញចូលសរតី និងអនកនរាទតូចាច ដរលពឹងផអរកតរលើ
ពររករងាងធមមាតិ។ ារធវើបរបនរះានាំឲរយានារយរគយល់ានរាន់តរបរសើរ
ឡើងរាងករុមអនកាក់ព័នធខុសៗានរនិងារយល់ដឹងអំពីមូលហរតុដរលថ ារចូលរួមនី
មួយៗសុទធតរានារៈសំាន់។ លរក U Tin Kyay, Maung មកពីភូមិា៉រ ានកត់សំ
ាល់ថ“យើងាំាច់តរូវអភិរករសពររករងាងធមមាតិាលកខណៈបរព័នធាមរយៈារ
រួមចំណរករបស់សហគមន៍។ បើយើងមិនអភិរករសពររករងាងដរលានសររប់ទរនរះ
កសិករដរលរស់នរជិតពររករងាង នឹងរងារប៉ះាល់ាន់តរធងន់ធងរបនថរមទៀត ាង
អនកដទរ។”
នរបរទរសាវ ារាររបស់អងការ
LBA នរករមមូលនិធិ GMCF ាន
ផតរតលើារាត់ចរងវគកបណតះុ បាតរល
គរូបងគរល។ គរលដរចំបងរបស់
ពួកគរគឺមនរតីរាឋរភិាលមូលាឋរន ដរល
ានទំាក់ទំនង និងដរលធវើារជិត
ស្នទ
ិ ធ
្ ជាមួយសហគមន៍នានានៅក្នង
ុ ក
ារគ្ រ ប់ គ្ រ ងធនធានព្ រៃឈើ នៅជុំ វិ ញ
កនលរងអភិរករសភូាានកនុងខរតតផុង
ាលី។ មនរតីចំនួន ២០ាក់ មកពី
ារិយល័យធនានធមមាតិ និង
សរតីាមនរតីពរឈើថនរក់ខរតតដរលចូលរួមនរកនុងវគក
បណតុះបាតរលរបស់អងការ
បរិាថរននរថនរក់សរុក និងារិយល័យ
យុតតិធម៌នរថនរក់សរុក ានទទួលារ
បណតុះបាតរលអំពីសញញរណ និង
គរលារណ៍ាានរសមធម៌ នរកនុងអភិាលកិចចពរឈើ និងអំពីរបៀបករលមអារចូល
រួមធវើារាមួយសហគមន៍មូលាឋរន ដើមរបីបងដើនារយល់ដឹងអំពីចរាប់ាាដរលាក់
ព័នធ និងពងរឹងារសននា និងារផតល់យរបល់តបអំពីបញហរពរឈើនរកនុងមូលាឋរន។
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលមូលនិធិាំទរពី USAID និងអនុវតតដរយអងការរីខូហវ- មជរឈមណឌលដើមរបីមនុសរស និងពររឈើ • ខរ កកដា ឆនរំ ២០១៥
ារបងហេញករណីអំពីសមធម៌៖ ារយល់ឃើញអំពីយុតតិធម៌ ធៀបនឹង
សមធម៌សងកម ៅកនុងបេព័នធបេងចេកផល កេេមកមមវិធី REDD+
ឯការាាអំពីសមធម៌
កេេហវិកព័ត៌ាន៖ ពេេឈើសងកម និងារបេេបេួលាាសាតុៅ
ាា៊េន
ារចរករមលរកធនានថមីៗសតីពីសមធម៌
គឺាផនរកសំាន់មួយនរបរសកកមមរបស់កមមវិធី
GREEN Mekong ដរលធវើឲរយានារយកចិតតទុកាក់ចំពរះផលិតផលចំណរះដឹងដរល
បងដើតាមូលាឋរននរារាររបស់កមមវិធី GREEN Mekong។ ឯការនរះពិនិតរយមើល
យនតារាាដរលាចាននរកនុងកមមវិធីាតិ REDD+ និងារពឹងផអរកលើថតើ ារាត់
បង់ពរឈើបចចុបរបនននរះ ាគចរើនកើតឡើងដរយារអនកាន ឬ ដរយារសហគមន៍
និងកសិករករីករ លទធផលខុសៗានរ ដរលាក់ព័នធនឹងសមធម៌សងកមនរកនុង REDD+។
ឯការនរះក៏បាហរញផងដររថ
យនតារាាដរលសិាខរាមទំនងាាត់ទុកថាន
សមធម៌ មិនសុទធតរដូចានរនឹងអវីដរលទំនងាបងដើនសមធម៌សងកមឡើយ។
រាយារណ៍របស់ RECOFTC សតីពី“ាថរន
ាពបចចុបរបនននរពរឈើសងកមនរកនុងារបនរាំ
និងារាត់បនថយារបររបរួលាាសាតុ
កនុងតំបន់ាា៊រន”ផតល់ ាគរល គំនិតអំពី
ទិននន័យវិស័យពររឈើនរថនរក់ាតិ និង
ព័តម
៌ ានអំពគ
ី ម្របព្រៃឈើនង
ិ កន្លែងនានា
ដរលគរប់គរងដរយពលរដឋ នរកនុងមូល
ាឋរនសមររប់បរទរសចំនួនបររំបីកនុងាា៊រន
(កមពុា ឥណឌូនរសុី ាវ ា៉រឡរសុី មីយ៉រន់
ា៉រ ហវីលីពីន ថរ និងវៀតាម។ កររហវិក
ព័តម
៌ ាននេះផ្តល់ជាព័តម
៌ ានអំពអ
ី វ្ ដ
ី ែល
បាហរញកនុងរាយារណ៍នរះ។
ទសេសនៈយេនឌ័រ
ករណីសិកេាៅជុំវិញពិភពោក បងហេញថ ារសេេវជេេវបេបចូលរួម
ដេលឆលើយតបនឹងយេនឌ័រ គឺាជមេើសដេលគួរបេាន់យក
អនកសររវជររវយរនឌ័រនរអងការជីវៈជមរុះអនតរាតិ ពិាករាពីជរគជ័យរបស់ខលួននរកនុង
ារបរើបរស់ឧបករណ៍ និងដំណើរារនរារសររវជររវាមបរបចូលរួម នរកនុងគមររង
សររវជររវខុសៗានរ នរបឺគីាាវរសូ ាមររូន ឥាឌរ និង ា៉រឡរសុី។
ាននរ៖ http://www.recoftc.org/project/asfcc/q-and/infographic-social-forestry-and-climate-change-asean
ារអភិវឌេឍសមតថាព៖ ារបងហេញខលួនៅកនុងយុគសម័យាាសាតុ
ថមីមួយ ?
សូមានបនថរមនរកនុង៖ http://www.bioversityinternational.org/news/detail/
case-studies-from-around-the-globe-show-that-gender-responsiveparticipatory-research-is-the-way-to-go/
នរខរមិថុា កនុងកិចចបរជុំ SBSTA 42
នរទីករុងបរន បរទរសាលលឺម៉ង់លរក
សរី Regan Suzuki Pairojmahakij
មកពីអងការ RECOFTC ានលើក
ឡើង ពីារកាងសមតថាពសមររប់
សមធម៌ នរកនុងអភិាលកិចចពរឈើ
និង ារាក់ព័នធសមររប់គរលនយរ
ាយ។ ដរយទទួលានារលើកទឹក
ចិតតាគចរើនពីរបកគំហើញ និងលទធ
ផលពីកមមវិធី GREEN Mekong
រហូតមកទល់បចចុបរបនននរះ លរកស្
រីានាប់ផតើមដរយពនរយល់ពីរបៀបដរលសមធម៌ មិនមរនា”ដំណរះសររយសមររប់
គរប់ករណីាំងអស់ឡើយ” ប៉ុនតរាសរ័យលើបរិបទ ាា ាទិាព និងតមរូវារាំ
ាច់។ លរកសរីានបនតបាហរញថ ដើមរបីឲរយ REDD+ ាននិរនតរាព ារាាឲរយាន
សមធម៌ ានារៈសំាន់បំផុត ហើយារកាងសមតថាពគឺាយុទធាសរតគនលឹះមួយ
ទើបាចធវើារឆលើយតបនឹងារបររបរួលាាសាតុដរយសមធម៌ និងបរសិទធាព។
ារបញជេបយេនឌ័រៅកនុងោលនោាយពេេឈើៅាសុី និង
ា៉េសុីហវិក
រាយារណ៍នរះផតរតលើរបៀបដរលទសរសនានអំពីយរនឌ័រ តរូវានាក់បញចូលទរកនុង
គរលនយរាយពររឈើកនុងបរទរសចំនួនបររំបី នរាសុី-ា៉រសុីហវិក (បរទរសនរា៉រល់
សរីលាករ កមពុា ហវីជី ឥណឌូនរសុី ហវីលីពីន ថរ និងវៀតាម)។ រាយារណ៍នរះ ាន
ាជរប់អនុាសន៍គរលនយរាយខលីៗដរលគូសបញជរក់ពីារបរឈមាាសមររប់សរតី
និងអនុាសន៍ាាដើមរបីលើកកំពស់ារបញជរបយរនឌ័រនរកនុងវិស័យពររឈើ។
ឯការនរះាននរកនុង៖ http://www.recoftc.org/reports/mainstreaminggender-forest-policies-asia-and-pacific
បលក់ (Blog) របស់លរកសរី Regan ដរលបងហរះព័ត៌ានអំពីារៈសំាន់នរារអភិវឌរឍ
សមតថាពសមររប់ារឆលើយតបដរយសមធម៌ ចំពរះារបររបរួលាាសាតុ http://
bit.ly/1emgxdi
ពរឹតតិបតរព័ត៌ាននរះ ចរញផរាយដរយ៖
The GREEN Mekong program
RECOFTC – The Center for People and Forests
P.O. Box 1111 Kasetsart Post Office Bangkok 10903, Thailand
green.mekong@recoftc.org
http://www.recoftc.org/project/green-mekong
ាល់ទសរសនៈដរលានលើកឡើងនរកនុងឯការនរះ មិនឆលុះបញចរំងអំពីទសរសនៈរបស់អងការរីខូហវ-មជរឈមណឌលសមររប់មនុសរស និងពររឈើ (RECOFTC) និង USAID ឡើយ។ យើងមិនទទួលខុស
តរូវនូវាល់កំហុសឆកង ឬ ារខវះចនលរះនរកនុងារបររសមរួលឯការនរះពីសំណរដើមាាអង់គលរស ទរាាាដទរទៀត។
យើងរីកាយនឹងទទួលយកនូវាល់មតិយរបល់របស់លរកអនកចំពរះពរឹតតិបតរព័ត៌ាននរះ
សូមអ៊ីម៉រលមកាន់យើងខញុំាម៖ green.mekong@recoftc.org
ឬ
ចូលរួមចំណរកមកកនុងពរឹតតិបតរព័ត៌ាននរះអំពីសមិទធផល
ឬ
ារាររបស់អនកអំពីសមធម៌។
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលមូលនិធិាំទរពី USAID និងអនុវតតដរយអងការរីខូហវ- មជរឈមណឌលដើមរបីមនុសរស និងពររឈើ • ខរ កកដា ឆនរំ ២០១៥
តំបន់មរគងក ដើមរបីលើកកមពស់កិចចផតួច
ផតើមសតីពីសមធម៌កនុងារាត់បនថយារ
បររបរួលាាសាតុឲរយានបរសិទធាព
• លេខ ៥ • ខេ កកកា ឆនេំ ២០១៥
អំពីកមមវិធី
GREEN Mekong
ពរឹតតិបតរព័ត៌ាននរះតរូវានផលិតឡើងដរយកមមវិធីសមធម៌
និងារពងរឹងបាតរញនរមូលាឋរនកនុងតំបន់មរគងក (កមមវិធី
GREEN Mekong) ដរលទទួលមូលនិធីាំទរពី USAID
និងានគរលដរពងរឹងសមតថាពរបស់អនកកាងគរល
នយរាយ និងអនកាក់ព័នធាានរថនរក់មូលាឋរនកនុងតំបន់
មរគងកករម ដើមរបីលើកកំពស់សមធម៌កនុងគរលនយរាយ
និងារអនុវតត ដរលាត់បនថយារបររបរួលាាសាតុដរយ
ផអរកលើពរឈើ។
កមមវិធីនរះានផអរកលើបរារដរលថ ាពបាជ័យាចរើន
កនុងកិចចារារពររឈើ ានកើតឡើងដរយារារមិនលើក
យកមកពិារានូវតមរូវារ ារចង់ានចំណរះដឹង និង
ារចូលរួមរបស់បរាជនកនុងមូលាឋរន នរកនុងដំណើរារធវើ
សរចកតីសមររច។ នរកនុងតំបន់មរគងកករមដរលបរាជន
ាចរើនានាក់នរតរពឹងផអរកលើធនានពររឈើ គរល
នយរាយ និងយុទធាសរតដរលរៀបចំឡើង ដើមរបីារារ
ពររឈើ ាត់បនថយារបំាយាបូន និងាត់បនថយ ារ
បររបរួលាាសាតុ នឹងទទួលជរគជ័យតរកនុងករណីដរល
ានារចូលរួមពីសហគមន៍មូលាឋរនតរប៉ុណណរះ។
ៅកនុងលេខនេះ
• ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់៖ វិធីាសរតមួយដរលផតល់ឥទធិពល
• ារសងដរតលអិតលអន់ាមួយករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់
• តំាងមកពីអងការសងកមសុីវិល ជួបបរជុំនរទីករុងាងកក
ដើមរបីពងរឹងបនថរមជំាញសមរបសមរួលរបស់ខលួន
• បចចុបរបននាពពីមូលនិធិ GREEN Mekong
• ឯការាាអំពីសមធម៌
• ទសរសនៈយរនឌ័រ
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលារាំទរមូលនិធិពី
បរសកកមមអភិវឌរឍន៍បរាំតំបន់ាសុី (RDMA) នរទីានរក់ារ
សហរដឋាមររិកសមររប់ារអភិវឌរឍអនតរាតិ(USAID) និង
អនុវតតដរយរីខូហវ-មជរឈមណឌលសមររប់មនុសរសនិងពររឈើ
(RECOFTC – The Center for People and Forests) ។
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលមូលនិធិាំទរពី USAID និងអនុវតតដរយអងការរីខូហវ- មជរឈមណឌលដើមរបីមនុសរស និងពររឈើ • ខរ កកដា ឆនរំ ២០១៥
កេុមអនកសិកេាថនេក់តំបន់៖
វិធីាសេតមួយដេលផតល់ឥទធិពល
ារសងកេតលអិតលអន់ាមួយកេុមអនកសិកេា
ថនេក់តំបន់
“បរសិនបើាមរនពររឈើទរ បរទរសាវពុំដឹងាលរយាយ៉រងា។ ខញុំដឹងថសហគមន៍ពឹង
ផអរកលើពរឈើរបស់ពួកគរ ាបរាំថងរសមររប់ចិញចឹមគរួារ និងទរទរង់របរចិញចឹមជីវិត
របស់ពួកគរ។ បរទរសាំងមូល និងសូមរបីតរតំបន់នរះ ក៏ទទួលផលពីពរឈើដរលាន
ាថរនាពលអរយៈពរលវរង និងពឹងផអរកលើពរឈើាំងនរះផងដររ។” នរះាអវីដរល
លរកប៊ុនាន់ ាាាវងកត អនុបរានផនរកពររឈើនរខរតតលួងបររាង នរបរទរស
ាវ រៀបាប់ពីារៈសំាន់នរារារារពររឈើនរកនុងមាតំបន់មរគងក។ បើាមរនពររ
ឈើទរនរះ បរាជនាចរើនានាក់ នឹងាត់បង់លទធាពទទួលានសរបៀងាារ
របស់ខលួន។
សហគមន៍ាាដរលសថិតនរកនុង
និ ង ជិ ត ព្ រ ៃឈើ ដើ រ តួ ន ាទី ស ំ ខ ាន់
កនុងារថររករាពររឈើាំងនរះ ។
បរាជនាំងនរះាគរល់ពរានចរា
ស់ ាងគរ ប៉ុនតរាញឹកាប់បំផុត
ពួក គរមិនតរូវានអនុញញរតឲរយាក់
ព័នធនរកនុងដំណើរនរារធវើសរចកតី
សមររចឡើយ ដរលធវើឲរយពួកគរ
ងាយរងគ្ រោះដោយសារតែគោលន
យរាយ និងារអនុវតតពុំតរឹមតរូវ
និង ាមរនសមធម៌នរកនុងារគរប់
អនកជំាញមួយរូបបាហរញអំពីបញហរសមធម៌នរកនុង
គរងពររឈើ ដរលាហរតុធវើឲរយពួក
មូលាឋរន ដល់សាជិកករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់
នរករុងសៀមាប ពរះាាាចករកមពុា។
គរសថិតកនុងានិភ័យ។ ារតរឹមតរ
បានដឹងពីបញ្ហានេះនៅពុទ
ំ ាន់គរ្ ប់
គររន់ឡើយ ដើមរបីាចារារពររឈើ និងបរាជនដរលពឹងផអរកលើពរឈើាន។ រាឋរភិ
ាលតរូវធវើារារាមួយសហគមន៍ាំងនរះ។
ាមរយៈសិាខរាាាបនតបាទរប់ចំនួនបួនលើក
ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់កំពុងធវើឲរយ
បររកដថ ពួកគរាចឆលើយតបនឹងបញហរពិតបររកដ ដរលសាជិកករុមសិករាថនរក់តំបន់
ានរកឃើញាមរយៈវគកបណតុះបាតរលាំងនរះ។ លរក ាាាវងកត ានបទពិ
សរធន៍ាក់សតរងពីាររៀនសូតរផទរល់ខលួនអំពីបញហរនរះ៖ “ាមរយៈារចូលរួមនរកនុង
សិាខរាាាំងនរះ យើងានរៀនអំពីបរបបទនរារជជរកពិាករាាមួយសហគមន៍។
បាទរប់មក នរពរលយើងតរឡប់មកមូលាឋរនរបស់យើងវិញ យើងជួបាមួយបរាជន
និង ានបរមូលព័ត៌ានអំពីបញហរាាដរលានារៈសំាន់ចំពរះអនកាំងនរះ។ ប៉ុនតរ
យើងមិនតរឹមតរជួបាមួយបរាជនាំងនរះប៉ុណណរះទរ យើងក៏យល់ផងដររពីារធវើយ៉រង
ាដើមរបីឲរយានសមធម៌នរកនុងវិធីាសរតរបស់យើង ដរយជួបជជរកាមួយសរតី និង
សាជិកដទរទៀតកនុងសហគមន៍ដរលានសមលរងតិចតួច”។
គរលដររបស់ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់ គឺគូសបញជរក់ពីារៈសំាន់នរសមធម៌នរកនុង
ដំណើរារធវើសរចកតីសមររច ដរយគិតាំងពីពរលាប់ផតើម រហូតដល់ចុងបញចប់ ហើយ
ារបណតុះបាតរលបនថរមាចធវើឲរយសមររចាននូវគរលដរនរះ។ លទធផលនរះ គឺា
ារផតរលស់បតូរដ៏សំាន់មួយនរឥរិយបថ ឆពរះទររកអភិាលកិចចពរឈើ និងារកាង
គរលនយរាយនរថនរក់ខរតត។ ឥឡូវនរះ មនរតីពរឈើយល់ានបរសើរាងមុនពីរ
បៀបធវើយ៉រងាឲរយសាជិកសហគមន៍ានចូលរួម និងរបៀបបររសរ័យាក់ទងាមួយ
អនកាំងនរះ ដរយធវើឲរយារចូលរួមរបស់ពួកគរាន់តរានឥទធិពលាលរំងឡើងៗ និង
ាចារារពររឈើ ដរលនរះាគរលបំណងរួមដ៏សំាន់សមររប់មនុសរសគរប់រូប។
យរបល់របស់លរកាាាវងកត ឆលុះបញចរំងពីារយល់ដឹងសុីជមររបរបនរះអំពី
ារៈសំាន់នរសមធម៌ និងថតើសាជិកករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់ានារបតរាញរចិតតកមរិ
តា កនុងារជមរុញសមធម៌៖ “ដើមរបីពងរឹងារចូលរួម គឺតរូវាាារារសិទធិរបស់ពួក
គរចំពរះធនានធមមាតិ។ ហើយនរពរលដរលយើងានាាសិទធិរបស់ពួកគរហើយ
នរះ សមធម៌នឹងកើតានឡើង។ ាមួយសមធម៌ និងសិទធិ បរាជននឹងានទទួលផល
និងាាដល់ារារធនានានផងដររ។
” ថមីៗនរះ កមមវិធី GREEN Mekong ានរួមបញចូលានរនូវសកមមាពរបស់ករុមអនកសិករា
ថនរក់តំបន់នរកនុងតំបន់មរគងក។ វីដរអូនរះបាហរញពីវិធីាសរតរបស់យើងកនុងារាត់ទុក
ារអភិវឌរឍសមតថាពមនរតីរដឋាលពររឈើនរថនរក់ខរតត និងមូលាឋរន ាាទិាពកនុង
គរលដរករលមអាយុទធាសរតនូវសមធម៌សងកមកនុងអភិាលកិចចពរឈើ។ ាមួយារ
ប៉ុនប៉ងបំពរញាពខវះចនលរះរាងសហគមន៍ាា និងរាឋរភិាល មនរតីរដឋាលពររ
ឈើនរថនរក់ខរតត និងមូលាឋរន កនុងបាតរបរទរសនរតំបន់មរគងកករម ានទទួល
ារបណតុះបាតរល និងារាំទរ ដើមរបីករលមអ និងអនុវតតវិធីាសរត ដរលាន់តរាន
សមធម៌ នរកនុងគរលនយរាយ និងារអនុវតតាងអភិាលកិចចពរឈើ។
វីដរអូនរះាននរទីនរះ៖ http://www.recoftc.org/project/green-mekong/videos/green-mekong-regional-learning-group
ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់សតីពីអភិាលកិចចដរយសមធម៌ ានបនតដំណើរាររបស់ខលួននរ
ករុងសៀមាប នរពរះាាាចករកមពុា ាលពីថងរទី ២-៧ ខរមីា ឆនរំ ២០១៥។ មនរតី
ាន់ខស
ព ក
់ ង
ុន វិសយ
័ ពរឈ
រ ន
ើ ថ
រ ក
រន ខ
់ ត
រ ច
ត ន
ំ ន
ួ ១៩ រូប មកពីកង
ុន តំបន់នះរ ានជួបបរជា
ំុ
ថមីមតងទៀតនរកនុងសិាខរាាករុមអនកសិករារៀនសូតរលើកទី ៣។ មនរតីាំងនរះដរល
ាំងអស់ានរក៏ាសិាខរាមនរកនុងសិាខរាានរករុមអនកសិករារៀនសូតរថនរក់តំបន់ពីរ
លើកកនលងមកហើយនរះ ានអភិវឌរឍន៍សមតថាពរបស់ពួកគរាបនថរមទៀត ដើមរបីាយ
តមលរ និងជមរុញសមធម៌នរថនរក់មូលាឋរន និងារចូលរួមនរថនរក់មូលាឋរន ាមួយ សហគមន៍
ាា ដរលពួកគរធវើារាមួយ។ ាមួយព័ត៌ានដរលបរមូលានពីសហគមន៍ាំងនរះ
នៅរាងសិាខរាាាំងនរះ សិាខរាមាំងនរះានរៀនចំផរនារសកមមាព របស់ខលួន
ដើមរបីករលមអសមធម៌នរកនុងបរិបទារាររបស់ពួកគររៀងៗខលួន។ សិាខរាានរះដរល
ានរយៈពរលបររំមួយថងរ ក៏ានរួមបញចូលទសរសនកិចចនរាមទីាំងកនុងមូលាឋរនផងដររ
ដរលនរទីនរះ សិាខរាមានឃើញផទរល់ភនរកនូវរបៀបដរលសហគមន៍ពរឈើធវើារ
ាមួយករុមអនកាក់ព័នធ ខុសៗានរាចរើនាថរប័ន ដរយធវើសហបរតិបតតិារដើមរបីារារ
ពររឈើពីារគំាមកំហរងាា។ ាមួយារយល់ដឹងរបស់ខលួនអំពីសមធម៌ សិាខរាមក៏
ានផតល់យរបល់តបទរសហគមន៍វិញផងដររ ដើមរបីលើកទឹកចិតតឲរយានារករលមអដំ
ណើរារគរប់គរងពររឈើរបស់ពួកគរ។
សិាខរាាចុងកររយនរករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់ នឹងធវើឡើងនរកនុងបរទរសាវ នរចុង
ខរកកដា។ សិាខរាានរះនឹងផតល់ឲរយសាជិកករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់ នូវឱាសដើមរបី
បាហរញជូនដល់សហាររីរបស់ខលួននូវផលិតផលចំណរះដឹងរបស់ខលួន ដរលបាហរញពីបរិបទ
និងបញហរសមធម៌ដរលពួកគរានកំណត់ឃើញ។ សិាខរាមក៏នឹងរៀបចំផរនារផរសពវផរាយ
ផងដររ ដើមរបីចរករមលរការសិករាសំាន់ៗពីដំណើរាររបស់ករុមអនកសិករាថនរក់តំបន់មុន
នឹង វិលតរឡប់ទរបរទរសរៀងៗខលួនវិញ។
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលមូលនិធិាំទរពី USAID និងអនុវតតដរយអងការរីខូហវ- មជរឈមណឌលដើមរបីមនុសរស និងពររឈើ • ខរ កកដា ឆនរំ ២០១៥
តំាងមកពីកេុមអងការសងកមសុីវិល ជួប
បេជុំដើមេបីពងេឹងបនថេមជំាញសមេបសមេួល
របស់ខលួន
ាផនរកមួយនរផរនារអភិវឌរឍន៍សមតថាព និងារចូលរួមរបស់ខលួនរយៈពរលពីរ ឆនរំនរ
កររមកមមវិធី GREEN Mekong សមររប់អងការសងកមសុីវិល នរទូាំងតំបន់ទនលរមរគងក
កររម USAID និង RECOFTC ានអញជើញតំាងមកពីអងការចំនួន ២០ ដើមរបីជួប
បរជុំនរទីករុងាងកក នរកនុងសិាខរាាបណតុះបាតរលលើកទីបី ាថងរទី ២៣-២៧
ខរមីា ឆនរំ ២០១៥។
បុគកលិកអងការមរាតរ ានធវើទសរសនកិចចាម
ភូមិគរលដរចំនួន ១០ និងានជួបាមួយ
មរដឹកាំថនរក់ភូមិ និងសាជិក MRMC ដើមរបី
ចរករមលរក និងជមរុញសញញរណពរមាំងដំណើរ
តំាងមកពីអងការសងកមសុីវិលាដរគូកនុងកមមវិធី GREEN Mekong ដរលធវើារា
មួយសហគមន៍ពរឈើនរកនុងតំបន់មរគងកករម ានចូលរួមនរកនុងសិាខរាាបណតុះ
បាតរលាបនតបាទរប់ ដើមរបីពងរឹងតួាទីរបស់ខលួនាអនកសមរបសមរួលនរមូលាឋរន។
ាលទធផល ពួកគរពងរឹងារចូលរួមបរកបដរយអតថន័យ និងសមធម៌ាងមុន ាមួយ
ករុមអនកដរលានចំាប់ារមមណ៍ខុសៗានរ ក៏ដូចា ារបងដើតលកខខណឌបរសើរាង
មុនសម្រាប់អន
្ កពាក់ពន
័ ធ
្ នានានៅ
កនុងមូលាឋរន ដើមរបីសំដរងយរបល់
និងធវើសរចកតីសមររចដើមរបីខលួនឯង
អំពក
ី ច
ិ ច
្ ផ្តច
ួ ផ្តម
ើ ព្រៃឈើនង
ិ ការ
ប្ រែប្ រួ ល អាកាសធាតុ ដែលមាន
ឥទធិពលមកលើពួកគរផងដររ។
ទរះបីគមររងរបស់អងការមរាតរ នឹងនរបនតរហូតដល់ខរសីា ឆនរំ ២០១៥ក៏ដរយនរ
កនុងរយៈពរលបីខរដំបូង ពរលគឺ ខរមរា ដល់ មិថុា ឆនរំ ២០១៥ ារកាងសមតថាព
របស់ពួកគរអំពីសមធម៌ សមររប់អងការសហគមន៍ ានបងដើតចរញាលទធផល រួចមក
ហើយ នរកនុងភូមិចំនួន ១០ និងផតល់បរយរជន៍ដល់បរាជនចំនួន ១.៨២៦ គរួារ។
នៅក្នង
ុ កិចច
្ ប្រជុន
ំ េះសិកខ
្ ាកាមមក
ពីអងការសងកមសុីវិល ក៏ានឱាស
ដើមប
្ ប
ី រ្ ប
ើ រ្ ាស់វធ
ិ ប
ី ណ្តុះបណ្តាល
បែបច្នៃប្រឌិតផងដែរនៅក្នង
ុ ការ
សិកខ
្ ាកាមនៅក្នង
ុ កិចច
្ ប្រជុន
ំ ៃអង្គការសង្គមស៊វី ល
ិ
បណតុះបាតរលនរះ ដរលរួមាំង
កត់តរវគក
បណតុះបាតរលសតីពីារសមរបសមរួល
ការកត់តរ្ ាបទបង្ហាញរបស់ពក
ួ គេ
នរមុនារវិាគាករុម
សតីពីារសមរបសមរួល និងទទួល
ានយរបល់តបាលរមៗ ាមួយ
អនកដ៏ទរទៀតនរកនុងករុម ដើមរបីករលមអជំាញរបស់ពួកគរ។
សិាខរាាាំងនរះ តរូវានរៀបចំឡើង ដើមរបីពងរឹងសមតថាពរបស់អងការ សហគមន៍
និងគណៈកមមារគរប់គរងធនានពរករ
រ ងាង (MRMCs) ដើមរបីករលមអ ារដឹកាំ និង
ារាត់ចរងជំាញ ចំណរះដឹងអំពីសមធម៌ អភិាលកិចចលអ និងារគរប់ គរង ដើមរបីា
ាឲរយានារចូលរួមបរកបដរយអតថន័យ ាមួយសហគមន៍ដរលពឹងផអរកលើពរករង
ាង។
អងការសងកមសុីវិល ដរលអនកខលះគឺាអនកទទួលជំនួយានរតតូចពីមូលនិធិ GREEN
Mekong ក៏ានាយារណ៍ផងដររអំពរី បៀបដរលពួកគរបប
ើរ ស
រ ជ
់ ា
ំ ញថមៗ
ី របស់ខន
ួល ាំង
ាមរយៈជំនួយានរតតូចរបស់ខលួន និងាមរយៈបរតិបតតិារា ធមមារបស់ពួកគរផងដររ។
បចចុបេបននាពពីមូលនិធិ GREEN Mekong
មូលនិធិ GREEN Mekong (GMCF) ានបនតបងដើតលទធផលបរកបដរយជរគ
ជ័យនរទូាំងតំបន់មរគងក ដរលរួមាំង មីយ៉រន់ា៉រ និងាវផងដររ ដរលអនក
ទទួលមូលនិធិ GMCF ចំនួនពីរ ពរលគឺ អងការមូលនិធិអភិវឌរឍន៍មរាតរ (METTA)
និងសាគមជីវៈចមរុះាវ (LBA) កំពុងធវើារយ៉រងសកមមនរាមមូលាឋរន។ មូលនិធិ
GMCF តរូវានបងដើតឡើង ដរលាដំបូងសមររប់ាំទរដល់សិាខរាមពីអងការសងកមសុី
វិល នរកនុងារអនុវតតផរនារសកមមាព ដរលានរៀបចំឡើងនរកនុងអំឡុងពរលនរសិ
ាខរាាបរាសារាប់ផតើមវគកបណតុះបាតរលនរះ។ ាប់ាំងពីពរលនរះមក មូល
និធិ នរះានបាហរញពីសមតថាពពរញលរញរបស់ខលួន ាំងកនុងារអនុញញរតឲរយានាព
ចនរបរឌិត និងារវិវតត កនុងចំណរមអងការដរលាអនកទទួលជំនួយ និងកនុងារផតល់ឱា
សសមររប់អងការសងកមសុីវិល
ដើមរបីបរើបរស់វគកបាតរលរបស់ពួកគរអំពីសមធម៌ផង
ដររ។
ារនរារគរប់គរងពររករងាងដរយសមធម៌
ផងដររ។
ដរយារតរារាត់បង់ពរឈើ កសិករដរលរស់នរជិតពររករងាងធមមាតិ
ានរងារប៉ះាល់ដរយផទរល់ ាងអនកដទរទៀត ទរះបីនរកនុងពរលបចចុបរបនន
ពួកគរក៏ាអនកាប់ដើមករងាងក៏ដរយ។ ពួកគរតរូវចូលរួម និងរួមចំណរក
នរកនុងយនតារគរបប់គរងធនានពររករងាងធមមាតិ។
បនថរមលើារកាងសមតថាពអំពីអភិាលកិចចដរយសមធម៌ ដំណើរាររៀបចំសិាខរា
ារបស់អងការមរាតរ ក៏ានសមធម៌ផងដររ ដរយានសហារជិតសនិទធាមួយភូមិ
ាា ដើមរបីាាឲរយានារគិតបញចូលសរតី និងអនកនរាទតូចាច ដរលពឹងផអរកតរលើ
ពររករងាងធមមាតិ។ ារធវើបរបនរះានាំឲរយានារយរគយល់ានរាន់តរបរសើរ
ឡើងរាងករុមអនកាក់ព័នធខុសៗានរនិងារយល់ដឹងអំពីមូលហរតុដរលថ ារចូលរួមនី
មួយៗសុទធតរានារៈសំាន់។ លរក U Tin Kyay, Maung មកពីភូមិា៉រ ានកត់សំ
ាល់ថ“យើងាំាច់តរូវអភិរករសពររករងាងធមមាតិាលកខណៈបរព័នធាមរយៈារ
រួមចំណរករបស់សហគមន៍។ បើយើងមិនអភិរករសពររករងាងដរលានសររប់ទរនរះ
កសិករដរលរស់នរជិតពររករងាង នឹងរងារប៉ះាល់ាន់តរធងន់ធងរបនថរមទៀត ាង
អនកដទរ។”
នរបរទរសាវ ារាររបស់អងការ
LBA នរករមមូលនិធិ GMCF ាន
ផតរតលើារាត់ចរងវគកបណតះុ បាតរល
គរូបងគរល។ គរលដរចំបងរបស់
ពួកគរគឺមនរតីរាឋរភិាលមូលាឋរន ដរល
ានទំាក់ទំនង និងដរលធវើារជិត
ស្នទ
ិ ធ
្ ជាមួយសហគមន៍នានានៅក្នង
ុ ក
ារគ្ រ ប់ គ្ រ ងធនធានព្ រៃឈើ នៅជុំ វិ ញ
កនលរងអភិរករសភូាានកនុងខរតតផុង
ាលី។ មនរតីចំនួន ២០ាក់ មកពី
ារិយល័យធនានធមមាតិ និង
សរតីាមនរតីពរឈើថនរក់ខរតតដរលចូលរួមនរកនុងវគក
បណតុះបាតរលរបស់អងការ
បរិាថរននរថនរក់សរុក និងារិយល័យ
យុតតិធម៌នរថនរក់សរុក ានទទួលារ
បណតុះបាតរលអំពីសញញរណ និង
គរលារណ៍ាានរសមធម៌ នរកនុងអភិាលកិចចពរឈើ និងអំពីរបៀបករលមអារចូល
រួមធវើារាមួយសហគមន៍មូលាឋរន ដើមរបីបងដើនារយល់ដឹងអំពីចរាប់ាាដរលាក់
ព័នធ និងពងរឹងារសននា និងារផតល់យរបល់តបអំពីបញហរពរឈើនរកនុងមូលាឋរន។
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលមូលនិធិាំទរពី USAID និងអនុវតតដរយអងការរីខូហវ- មជរឈមណឌលដើមរបីមនុសរស និងពររឈើ • ខរ កកដា ឆនរំ ២០១៥
ារបងហេញករណីអំពីសមធម៌៖ ារយល់ឃើញអំពីយុតតិធម៌ ធៀបនឹង
សមធម៌សងកម ៅកនុងបេព័នធបេងចេកផល កេេមកមមវិធី REDD+
ឯការាាអំពីសមធម៌
កេេហវិកព័ត៌ាន៖ ពេេឈើសងកម និងារបេេបេួលាាសាតុៅ
ាា៊េន
ារចរករមលរកធនានថមីៗសតីពីសមធម៌
គឺាផនរកសំាន់មួយនរបរសកកមមរបស់កមមវិធី
GREEN Mekong ដរលធវើឲរយានារយកចិតតទុកាក់ចំពរះផលិតផលចំណរះដឹងដរល
បងដើតាមូលាឋរននរារាររបស់កមមវិធី GREEN Mekong។ ឯការនរះពិនិតរយមើល
យនតារាាដរលាចាននរកនុងកមមវិធីាតិ REDD+ និងារពឹងផអរកលើថតើ ារាត់
បង់ពរឈើបចចុបរបនននរះ ាគចរើនកើតឡើងដរយារអនកាន ឬ ដរយារសហគមន៍
និងកសិករករីករ លទធផលខុសៗានរ ដរលាក់ព័នធនឹងសមធម៌សងកមនរកនុង REDD+។
ឯការនរះក៏បាហរញផងដររថ
យនតារាាដរលសិាខរាមទំនងាាត់ទុកថាន
សមធម៌ មិនសុទធតរដូចានរនឹងអវីដរលទំនងាបងដើនសមធម៌សងកមឡើយ។
រាយារណ៍របស់ RECOFTC សតីពី“ាថរន
ាពបចចុបរបនននរពរឈើសងកមនរកនុងារបនរាំ
និងារាត់បនថយារបររបរួលាាសាតុ
កនុងតំបន់ាា៊រន”ផតល់ ាគរល គំនិតអំពី
ទិននន័យវិស័យពររឈើនរថនរក់ាតិ និង
ព័តម
៌ ានអំពគ
ី ម្របព្រៃឈើនង
ិ កន្លែងនានា
ដរលគរប់គរងដរយពលរដឋ នរកនុងមូល
ាឋរនសមររប់បរទរសចំនួនបររំបីកនុងាា៊រន
(កមពុា ឥណឌូនរសុី ាវ ា៉រឡរសុី មីយ៉រន់
ា៉រ ហវីលីពីន ថរ និងវៀតាម។ កររហវិក
ព័តម
៌ ាននេះផ្តល់ជាព័តម
៌ ានអំពអ
ី វ្ ដ
ី ែល
បាហរញកនុងរាយារណ៍នរះ។
ទសេសនៈយេនឌ័រ
ករណីសិកេាៅជុំវិញពិភពោក បងហេញថ ារសេេវជេេវបេបចូលរួម
ដេលឆលើយតបនឹងយេនឌ័រ គឺាជមេើសដេលគួរបេាន់យក
អនកសររវជររវយរនឌ័រនរអងការជីវៈជមរុះអនតរាតិ ពិាករាពីជរគជ័យរបស់ខលួននរកនុង
ារបរើបរស់ឧបករណ៍ និងដំណើរារនរារសររវជររវាមបរបចូលរួម នរកនុងគមររង
សររវជររវខុសៗានរ នរបឺគីាាវរសូ ាមររូន ឥាឌរ និង ា៉រឡរសុី។
ាននរ៖ http://www.recoftc.org/project/asfcc/q-and/infographic-social-forestry-and-climate-change-asean
ារអភិវឌេឍសមតថាព៖ ារបងហេញខលួនៅកនុងយុគសម័យាាសាតុ
ថមីមួយ ?
សូមានបនថរមនរកនុង៖ http://www.bioversityinternational.org/news/detail/
case-studies-from-around-the-globe-show-that-gender-responsiveparticipatory-research-is-the-way-to-go/
នរខរមិថុា កនុងកិចចបរជុំ SBSTA 42
នរទីករុងបរន បរទរសាលលឺម៉ង់លរក
សរី Regan Suzuki Pairojmahakij
មកពីអងការ RECOFTC ានលើក
ឡើង ពីារកាងសមតថាពសមររប់
សមធម៌ នរកនុងអភិាលកិចចពរឈើ
និង ារាក់ព័នធសមររប់គរលនយរ
ាយ។ ដរយទទួលានារលើកទឹក
ចិតតាគចរើនពីរបកគំហើញ និងលទធ
ផលពីកមមវិធី GREEN Mekong
រហូតមកទល់បចចុបរបនននរះ លរកស្
រីានាប់ផតើមដរយពនរយល់ពីរបៀបដរលសមធម៌ មិនមរនា”ដំណរះសររយសមររប់
គរប់ករណីាំងអស់ឡើយ” ប៉ុនតរាសរ័យលើបរិបទ ាា ាទិាព និងតមរូវារាំ
ាច់។ លរកសរីានបនតបាហរញថ ដើមរបីឲរយ REDD+ ាននិរនតរាព ារាាឲរយាន
សមធម៌ ានារៈសំាន់បំផុត ហើយារកាងសមតថាពគឺាយុទធាសរតគនលឹះមួយ
ទើបាចធវើារឆលើយតបនឹងារបររបរួលាាសាតុដរយសមធម៌ និងបរសិទធាព។
ារបញជេបយេនឌ័រៅកនុងោលនោាយពេេឈើៅាសុី និង
ា៉េសុីហវិក
រាយារណ៍នរះផតរតលើរបៀបដរលទសរសនានអំពីយរនឌ័រ តរូវានាក់បញចូលទរកនុង
គរលនយរាយពររឈើកនុងបរទរសចំនួនបររំបី នរាសុី-ា៉រសុីហវិក (បរទរសនរា៉រល់
សរីលាករ កមពុា ហវីជី ឥណឌូនរសុី ហវីលីពីន ថរ និងវៀតាម)។ រាយារណ៍នរះ ាន
ាជរប់អនុាសន៍គរលនយរាយខលីៗដរលគូសបញជរក់ពីារបរឈមាាសមររប់សរតី
និងអនុាសន៍ាាដើមរបីលើកកំពស់ារបញជរបយរនឌ័រនរកនុងវិស័យពររឈើ។
ឯការនរះាននរកនុង៖ http://www.recoftc.org/reports/mainstreaminggender-forest-policies-asia-and-pacific
បលក់ (Blog) របស់លរកសរី Regan ដរលបងហរះព័ត៌ានអំពីារៈសំាន់នរារអភិវឌរឍ
សមតថាពសមររប់ារឆលើយតបដរយសមធម៌ ចំពរះារបររបរួលាាសាតុ http://
bit.ly/1emgxdi
ពរឹតតិបតរព័ត៌ាននរះ ចរញផរាយដរយ៖
The GREEN Mekong program
RECOFTC – The Center for People and Forests
P.O. Box 1111 Kasetsart Post Office Bangkok 10903, Thailand
green.mekong@recoftc.org
http://www.recoftc.org/project/green-mekong
ាល់ទសរសនៈដរលានលើកឡើងនរកនុងឯការនរះ មិនឆលុះបញចរំងអំពីទសរសនៈរបស់អងការរីខូហវ-មជរឈមណឌលសមររប់មនុសរស និងពររឈើ (RECOFTC) និង USAID ឡើយ។ យើងមិនទទួលខុស
តរូវនូវាល់កំហុសឆកង ឬ ារខវះចនលរះនរកនុងារបររសមរួលឯការនរះពីសំណរដើមាាអង់គលរស ទរាាាដទរទៀត។
យើងរីកាយនឹងទទួលយកនូវាល់មតិយរបល់របស់លរកអនកចំពរះពរឹតតិបតរព័ត៌ាននរះ
សូមអ៊ីម៉រលមកាន់យើងខញុំាម៖ green.mekong@recoftc.org
ឬ
ចូលរួមចំណរកមកកនុងពរឹតតិបតរព័ត៌ាននរះអំពីសមិទធផល
ឬ
ារាររបស់អនកអំពីសមធម៌។
កមមវិធី GREEN Mekong ានទទួលមូលនិធិាំទរពី USAID និងអនុវតតដរយអងការរីខូហវ- មជរឈមណឌលដើមរបីមនុសរស និងពររឈើ • ខរ កកដា ឆនរំ ២០១៥