Data Pengamatan Total Padatan Terlarut (˚Brix)

  Lampiran 1. Data pengamatan total gula (%) Data Pengamatan Total Gula (%) Perlakuan Ulangan Total Rataan

  4 H

  3

  9,06 9,48 18,54 9,27 T

  3 H

  4

  7,73 7,66 15,39 7,69 T

  4 H

  1

  19,04 19,19 38,23 19,12 T

  4 H

  2

  15,29 15,17 30,47 15,23 T

  3

  13,42 13,45 26,87 13,44 T

  15,20 14,79 30,00 15,00 T

  4 H

  4

  11,14 11,36 22,50 11,25 Daftar Sidik Ragam Total Gula (%) SK db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan

  15 702,4767 46,8318 481,5792 ** 2,35 3,41 T

  3 94,9402 31,6467 325,4290 ** 3,63 5,29 H

  3 562,0428 187,3476 1926,5276 ** 3,63 5,29 H Lin

  1 548,0385 548,0385 5635,5742 ** 4,49 8,53 H Kuad

  1 10,1972 10,1972 104,8600 ** 4,49 8,53 TxH

  9 45,4937 5,0549 51,9799 ** 2,54 3,78 Galat

  16 1,5559 0,0972 Total

  3 H

  2

  I II T

  18,63 18,74 37,38 18,69 T

  1 H 1 19,19 19,12 38,31 19,15

  T

  1 H

  2

  11,36 10,32 21,68 10,84 T H

  7,69 7,51 15,20 7,60 T

  1 H

  4

  3,71 3,68 7,40 3,70 T

  2 H

  1

  2 H

  3 H

  2

  14,04 15,14 29,18 14,59 T

  2 H

  3

  11,40 10,84 22,25 11,12 T

  2 H

  4

  7,54 7,65 15,19 7,59 T

  3 H

  1

  18,89 18,97 37,86 18,93 T

  31 704,0327 Keterangan: FK = 4.763,39 KK = 2,556% ** = sangat nyata

  Lampiran 2. Data pengamatan kadar abu (%) Data Pengamatan Kadar Abu (%) Perlakuan Ulangan Total Rataan

  0,17 0,15 0,32 0,16

  4 H

  T

  0,15 0,16 0,31 0,16

  1

  4 H

  T

  4

  0,18 0,17 0,35 0,18

  3 H

  T

  0,16 0,18 0,34 0,17

  3

  3 H

  T

  2

  T

  2

  T 3 0,00066 0,00022 1,52594 tn 3,63 5,29

  Total 31 0,00517

  Galat 16 0,00231 0,00014

  TxH 9 0,00174 0,00019 1,33757 tn 2,54 3,78

  H Kuad 1 0,00028 0,00028 1,92877 tn 4,49 8,53

  H Lin 1 0,00010 0,00010 0,72707 tn 4,49 8,53

  H 3 0,00046 0,00015 1,06693 tn 3,63 5,29

  Daftar Sidik Ragam Kadar Abu (%) SK db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan 15 0,00286 0,00019 1,32112 tn 2,35 3,41

  4 H

  0,15 0,16 0,31 0,16

  4

  4 H

  T

  0,16 0,18 0,34 0,17

  3

  0,15 0,16 0,31 0,16

  3 H

  I II T

  3

  T

  0,15 0,17 0,32 0,16

  4

  1 H

  T

  0,17 0,16 0,33 0,17

  1 H

  1

  0,17 0,19 T

  2

  1

  0,16 0,17 0,33 0,17

  1

  1 H

  2 H

  0,18 0,17 0,35 0,18

  T

  2 H

  0,19 0,17 0,36 0,18

  1

  3 H

  T

  0,17 0,18 0,35 0,18

  4

  T

  T

  0,18 0,19 0,37 0,19

  3

  2 H

  T

  0,15 0,19 0,34 0,17

  2

  2 H

  Keterangan: FK = 0,91 KK = 7,128%

  Lampiran 3. Data pengamatan total padatan terlarut (

  2

  T

  12,34 12,25 24,59 12,30

  3

  3 H

  T

  11,92 11,76 23,68 11,84

  3 H

  4

  T

  10,58 10,83 21,41 10,71

  1

  3 H

  T

  12,08 13,54 25,62 12,81

  4

  3 H

  13,16 13,77 26,93 13,47

  T

  4 H

  11,87 12,21 24,08 12,04

  4

  4 H

  T

  11,56 11,56 23,12 11,56

  3

  T

  T

  11,23 11,24 22,47 11,24

  2

  4 H

  T

  10,42 11,19 21,61 10,81

  1

  4 H

  2 H

  11,78 12,82 24,60 12,30

  o

  31 28,0972 Keterangan: FK = 4.537,38 KK = 3,673% ** = sangat nyata Perlakuan Ulangan Total Rataan

  1 H

  T

  10,59 11,12 21,71 10,85

  1

  1 H

  I II T

  16 3,0602 0,1913 Total

  11,25 11,56 22,81 11,41

  9 2,6593 0,2955 1,5449 tn 2,54 3,78 Galat

  1 0,0593 0,0593 0,3099 tn 4,49 8,53 TxH

  1 19,5454 19,5454 102,1909 ** 4,49 8,53 H Kuad

  3 19,7139 6,5713 34,3573 ** 3,63 5,29 H Lin

  3 2,6638 0,8879 4,6424 * 3,63 5,29 H

  15 25,0370 1,6691 8,7269 ** 2,35 3,41 T

  Brix) Data Pengamatan Total Padatan Terlarut (˚Brix)

  2

  T

  3

  1

  2 H

  T

  11,37 12,42 23,79 11,89

  2

  2 H

  T

  10,98 11,30 22,28 11,14

  2 H

  1 H

  T

  13,82 13,76 27,58 13,79

  4

  1 H

  T

  12,57 12,21 24,78 12,39

  3

Daftar Sidik Ragam Total Padatan Terlarut (˚Brix) SK db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan

  Lampiran 4. Data pengamatan pH Data Pengamatan pH Perlakuan Ulangan Total Rataan

  4

  T

  5,24 5,42 10,66 5,33

  1

  4 H

  T

  3,42 3,25 6,67 3,34

  3 H

  2

  T

  3,95 3,64 7,59 3,80

  3

  3 H

  T

  4,38 4,54 8,92 4,46

  4 H

  5,12 5,06 10,18 5,09

  3 H

  T 3 6,4882 2,1627 185,3451 ** 3,63 5,29

  Total 31 20,1564

  Galat 16 0,1867 0,0117

  TxH 9 2,6755 0,2973 25,4765 ** 2,54 3,78

  H Kuad 1 0,5565 0,5565 47,6926 ** 4,49 8,53

  H Lin 1 10,1909 10,1909 873,3500 ** 4,49 8,53

  H 3 10,8059 3,6020 308,6859 ** 3,63 5,29

  Daftar Sidik Ragam PH SK db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan 15 19,9697 1,3313 114,0921 ** 2,35 3,41

  T

  4,86 4,92 9,78 4,89

  4

  4 H

  T

  4,95 4,98 9,93 4,97

  3

  4 H

  2

  T

  I II T

  1 H

  3,43 3,16 6,59 3,30

  4

  1 H

  T

  3,48 3,38 6,86 3,43

  3

  T

  2 H

  3,38 3,60 6,98 3,49

  2

  1 H

  T

  5,17 5,09 10,26 5,13

  1

  1 H

  T

  1

  5,32 5,21 10,53 5,27

  T

  1

  3 H

  T

  3,24 3,28 6,52 3,26

  4

  2 H

  3,94 3,78 7,72 3,86

  5,23 5,30 10,53 5,27

  3

  2 H

  T

  4,58 4,56 9,14 4,57

  2

  2 H

  T

  Keterangan: FK = 602,57 KK = 2,489% ** = sangat nyata

  Lampiran 5. Data pengamatan total mikroba (Log CFU/ml) Data Pengamatan Total Mikroba (Log CFU/ml) Perlakuan Ulangan Total Rataan

  5,33 5,26 10,59 5,30

  4 H

  T

  4,92 4,93 9,85 4,92

  1

  4 H

  T

  4

  4,96 4,99 9,95 4,97

  3 H

  T

  5,28 5,21 10,49 5,24

  3

  3 H

  T

  2

  T

  2

  T 3 0,2204 0,0735 85,8777 ** 3,63 5,29

  Total 31 0,6035

  Galat 16 0,0137 0,0009

  TxH 9 0,0024 0,0209 24,3808 ** 2,54 3,78

  H Kuad 1 0,0306 0,0306 35,7595 ** 4,49 8,53

  H Lin 1 0,1487 0,1487 173,8926 ** 4,49 8,53

  H 3 0,1818 0,0606 70,8350 ** 3,63 5,29

  Daftar Sidik Ragam Total Mikroba (Log CFU/ml) SK db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan 15 0,5898 0,0393 45,9710 ** 2,35 3,41

  4 H

  5,13 5,09 10,22 5,11

  4

  4 H

  T

  5,08 5,03 10,10 5,05

  3

  5,12 5,04 10,16 5,08

  3 H

  I II T

  3

  T

  5,18 5,12 10,30 5,15

  4

  1 H

  T

  5,26 5,26 10,51 5,26

  1 H

  1

  5,31 5,33 T

  2

  1

  5,26 5,28 10,54 5,27

  1

  1 H

  2 H

  4,93 4,90 9,83 4,92

  T

  2 H

  4,96 4,97 9,94 4,97

  1

  3 H

  T

  5,21 5,24 10,45 5,23

  4

  T

  T

  5,29 5,30 10,59 5,29

  3

  2 H

  T

  5,14 5,13 10,27 5,14

  2

  2 H

  Keterangan: FK = 844,73 KK = 0,569%

  Lampiran 6. Data pengamatan total asam (%) Data Pengamatan Total Asam (%) Perlakuan Ulangan Total Rataan

  4

  T

  0,98 0,95 0,93 0,96

  1

  4 H

  T

  1,74 1,50 3,24 1,62

  3 H

  2

  T

  1,61 1,54 3,15 1,57

  3

  3 H

  T

  1,41 1,51 2,92 1,46

  4 H

  1,11 1,13 2,25 1,12

  3 H

  T 3 207,7347 69,2449 47,8448 ** 3,63 5,29

  Total 31 674,0485

  Galat 16 23,1565 1,4473

  TxH 9 137,8035 15,3115 10,5795 ** 2,54 3,78

  H Kuad 1 10,5143 10,5143 7,2649 * 4,49 8,53

  H Lin 1 294,5579 294,5579 203,5248 ** 4,49 8,53

  H 3 305,3539 101,7846 70,3281 ** 3,63 5,29

  Daftar Sidik Ragam Total Asam (%) SK db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan 15 650,8920 43,3928 29,9823 ** 2,35 3,41

  T

  1,19 1,22 2,42 1,21

  4

  4 H

  T

  1,15 1,16 2,31 1,15

  3

  4 H

  2

  T

  I II T

  1 H

  2,85 2,44 5,30 2,65

  4

  1 H

  T

  2,37 1,92 4,30 2,15

  3

  T

  2 H

  1,53 1,56 3,09 1,54

  2

  1 H

  T

  0,94 0,96 1,90 0,95

  1

  1 H

  T

  1

  0,96 0,98 1,95 0,97

  T

  1

  3 H

  T

  1,66 1,62 3,29 1,64

  4

  2 H

  1,59 1,51 3,10 1,55

  0,98 0,91 1,90 0,95

  3

  2 H

  T

  1,30 1,32 2,63 1,31

  2

  2 H

  T

  Keterangan: FK = 5.537,04 KK = 8,417% ** = sangat nyata

  Lampiran 7. Data Pengamatan nilai organoleptik aroma (hedonik) Data Pengamatan Nilai Organoleptik Aroma (hedonik) Perlakuan Ulangan Total Rataan

  4

  T

  4,60 4,66 9,26 4,63

  1

  4 H

  T

  1,00 1,00 2,00 1,00

  3 H

  2

  T

  2,20 2,60 4,80 2,40

  3

  3 H

  T

  1,53 1,53 3,06 1,53

  4 H

  4,60 4,53 9,13 4,57 T

  3 H

  T 3 33,017 11,006 1186,200 ** 3,63 5,29

  Total 31 76,840

  Galat 16 0,148 0,009

  TxH 9 12,006 1,334 143,775 ** 2,54 3,78

  H Kuad 1 4,393 4,393 473,525 ** 4,49 8,53

  H Lin 1 25,368 25,368 2734,221 ** 4,49 8,53

  H 3 31,669 10,556 1137,788 ** 3,63 5,29

  Daftar Sidik Ragam Nilai Organoleptik Aroma (hedonik) SK db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan 15 76,692 5,113 551,062 ** 2,35 3,41

  4 H

  4,53 4,46 8,99 4,50

  4

  4 H

  T

  4,60 4,46 9,06 4,53

  3

  2

  T

  I II T

  1 H

  1,00 1,00 2,00 1,00

  4

  1 H

  T

  1,00 1,00 2,00 1,00

  3

  3,26 1,63 T

  2 H

  2

  1 H

  T

  4,53 4,53 9,06 4,53

  1

  1 H

  T

  1

  4,20 4,20 8,40 4,20

  T

  1

  3 H

  T

  1,00 1,00 2,00 1,00

  4

  2 H

  1,47 1,60 3,07 1,53

  4,60 4,53 9,13 4,57

  3

  2 H

  T

  2,40 2,20 4,60 2,30

  2

  2 H

  T

  Keterangan: FK = 252,13 KK = 3,432% ** = sangat nyata

  Lampiran 8. Data pengamatan nilai organoleptik rasa (hedonik) Data Pengamatan Nilai Organoleptik Rasa (hedonik) Perlakuan Ulangan Total Rataan

  1,00 1,00 2,00 1,00

  4 H

  T

  4,46 4,66 9,12 4,56

  1

  4 H

  T

  4

  4,53 4,53 9,06 4,53

  3 H

  T

  2,20 2,60 4,80 2,40

  3

  3 H

  T

  2

  T

  2

  T 3 37,705 12,568 891,379 ** 3,63 5,29

  Total 31 65,821

  Galat 16 0,226 0,014

  TxH 9 8,380 0,931 66,038 ** 2,54 3,78

  H Kuad 1 1,892 1,892 134,150 ** 4,49 8,53

  H Lin 1 16,435 16,435 1165,620 ** 4,49 8,53

  H 3 19,510 6,503 461,232 ** 3,63 5,29

  Daftar Sidik Ragam Nilai Organoleptik Rasa (hedonik) SK db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan 15 65,596 4,373 310,145 ** 2,35 3,41

  4 H

  4,53 4,46 8,99 4,50

  4

  4 H

  T

  4,66 4,46 9,12 4,56

  3

  1,60 1,53 3,13 1,57

  3 H

  I II T

  3

  T

  1,00 1,00 2,00 1,00

  4

  1 H

  T

  1,00 1,00 2,00 1,00

  1 H

  1

  1,53 1,46 T

  2

  1

  3,66 3,66 7,32 3,66

  1

  1 H

  2 H

  3,73 3,86 7,59 3,80

  T

  2 H

  3,86 3,86 7,72 3,86

  1

  3 H

  T

  1,00 1,00 2,00 1,00

  4

  T

  T

  1,46 1,60 3,06 1,53

  3

  2 H

  T

  2,60 2,20 4,80 2,40

  2

  2 H

  Keterangan: FK = 229,52 KK = 4,434%

  Lampiran 9. Data pengamatan nilai organoleptik warna (skor) Data Pengamatan Nilai Organoleptik Warna (skor) Perlakuan Ulangan Total Rataan

  1,00 1,00 2,00 1,00

  4 H

  T

  4,86 4,86 9,72 4,86

  1

  4 H

  T

  4

  4,86 4,86 9,72 4,86

  3 H

  T

  1,00 1,00 2,00 1,00

  3

  3 H

  T

  2

  T

  2

  T 3 23,3371 7,7790 304,0809 ** 3,63 5,29

  Total 31 70,3990

  Galat 16 0,4093 0,0256

  TxH 9 12,9169 1,4352 56,1022 ** 2,54 3,78

  H Kuad 1 6,0349 6,0349 235,9045 ** 4,49 8,53

  H Lin 1 27,5920 27,5920 1078,5625 ** 4,49 8,53

  H 3 33,7356 11,2452 439,5718 ** 3,63 5,29

  Daftar Sidik Ragam Nilai Organoleptik Warna (skor) SK Db JK KT F hit. F.05 F.01 Perlakuan 15 69,9896 4,6660 182,3919 ** 2,35 3,41

  4 H

  4,00 4,53 8,53 4,27

  4

  4 H

  T

  4,53 4,53 9,06 4,53

  3

  3,00 3,73 6,73 3,37

  3 H

  I II T

  3

  T

  2,00 2,00 4,00 2,00

  4

  1 H

  T

  2,00 2,00 4,00 2,00

  1 H

  1

  2,00 2,00 T

  2

  1

  4,86 4,86 9,72 4,86

  1

  1 H

  2 H

  4,86 4,86 9,72 4,86

  T

  2 H

  4,86 4,86 9,72 4,86

  1

  3 H

  T

  2,00 2,00 4,00 2,00

  4

  T

  T

  2,00 2,00 4,00 2,00

  3

  2 H

  T

  2,00 2,00 4,00 2,00

  2

  2 H

  Keterangan: FK = 318,30 KK = 5,071%

  Lampiran 10. Data bahan baku nira tebu Total Gula (%) 19,29 Kadar Abu (%) 0,16 Total padatan terlarut (°Brix) 10,19 pH 5,17 Total Asam (%) 10,11

  Lampiran 11. Kurva standar glukosa

  konsentrasi Absorbansi 10 0,185 20 0,348 30 0,46 40 0,637 50 0,759 60 0,849

  1 0,9 ŷ = 0,013x + 0,066 r = 0,995

  0,8 0,7 si

  0,6 n a rb 0,5 so b

  0,4 A

  0,3 0,2 0,1

  10

  20

  30

  40

  50

  60

  70 Konsentrasi glukosa (µg/ml)

Lampiran 12. Data total mikroba

  1,90 x10

  5

  1,98x10

  5

  1,82 x10

  5

  3 H 4 2,14 x10

  5,24 T

  5

  1,76x10

  5

  1,62 x10

  5

  3

  4 H 1 8,30 x10

  3 H

  5,08 T

  5

  1,20x10

  5

  1,10 x10

  5

  3 H 2 1,31 x10

  4,97 T

  4

  9,30x10

  4

  5,30 T

  4

  4

  5

  5,11

  5

  1,29x10

  5

  1,22 x10

  5

  4 H 4 1,36 x10

  5,05 T

  5

  1,12x10

  5

  1,06 x10

  4 H 3 1,19 x10

  8,50 x10

  4,97 T

  4

  9,40x10

  4

  9,70 x10

  4

  9,10 x10

  2

  4 H

  4,92 T

  4

  8,40x10

  4

  9,40 x10

  Nama Sampel TPC (U 1) TPC (U 2) Rataan Log T

  1 H

  5,32 T

  1,41x10

  5

  1,31 x10

  5

  1 H 4 1,51x10

  5,26 T

  5

  1,80x10

  5

  1,80 x10

  5

  1 H 3 1,81x10

  5

  5,15 T

  2,08x10

  5

  2,14 x10

  5

  1 H 2 2,03x10

  5,27 T

  5

  1,86x10

  5

  1,90 x10

  5

  1,82x10

  1

  5

  2 H 1 8,50 x10

  5,23 T

  1,99 x10

  5

  1,68x10

  5

  1,72 x10

  5

  1,64 x10

  4

  2 H

  5,29 T

  5

  1,96x10

  5

  5

  4

  2 H 3 1,94 x10

  5,14 T

  5

  2,14x10

  5

  2,11 x10

  5

  2 H 2 2,18 x10

  4,92 T

  4

  8,31x10

  4

  7,90 x10

  3 H 1 9,20 x10

  Lampiran 13. Produk minuman ringan nira tebu (ulangan 1) T

  1 H

  4 H

  4 T

  3 H

  4 T

  2 H

  4 T

  1 H

  3 T

  4 H

  3 T

  3 H

  

3 T

  2 H

  3 T

  2 T

  1 H

  4 H

  2 T

  3 H

  2 T

  2 H

  2 T

  1 H

  1 T

  4 H

  1 T

  3 H

  1 T

  2 H

  1 T

  4

  Lampiran 14. Produk minuman ringan nira tebu (Ulangan 2) T

  1 H

  4 H

  4 T

  3 H

  4 T

  2 H

  4 T

  1 H

  3 T

  4 H

  3 T

  3 H

  3 T

  2 H

  3 T

  2 T

  1 H

  4 H

  2 T

  3 H

  2 T

  2 H

  2 T

  1 H

  1 T

  4 H

  1 T

  3 H

  1 T

  2 H

  1 T

  4