PENURUNAN JUMLAH LIMFOSIT PADA LESI KULIT PASIEN PSORIASIS VULGARIS DERAJAT RINGAN DAN SEDANG SETELAH DIOBATI KRIM KLOBETASOL PROPIONAT 0,05 SELAMA 2 MINGGU

  Artikel Asli

PENURUNAN JUMLAH LIMFOSIT PADA LESI KULIT

PASIEN PSORIASIS VULGARIS DERAJAT RINGAN DAN SEDANG

  

SETELAH DIOBATI KRIM KLOBETASOL PROPIONAT 0,05%

SELAMA 2 MINGGU

Oki Suwarsa, Sudigdo Adi, Endang Sutedja, Aang Setiawan, Fatima Aulia

/ ' I

  

FK Universitas Padjadjaran/RSUP dr. Hasan Sadikin Bandung

ABSTRAK ! " mengetahui penurunan jumlah limfosit dan skor $ %&'( !

  & ) $* ++ + , ( ' -&. / 0 & 1 " 1 ) !

  2 %&' & %&' +3 4 $ 5 567 )( 7 $ 6+ ( 8 $ 4 9( ) $ )) 56*5 3( 74 5 $ %&' " ! Kata kunci: ABSTRACT

   " " " " @ = A " " : ; " " A " A " = 0 " ; = B " " " " " A " C ! " " " D = " " % & A ' ; $ %&'( " ! "

  % ) $* ++ + , ( = A / A C " / 0 & 0 1 = " = " " A " " & = ; " ! "

   %&' " = A %&' " = +3 4 $ 5 567 )( ) = = 7 $ 6+ ( " 4 9 B" = ) $ )) 56*5 3( = 74 5 $ + 6*) 5( 1 = B" " : " ; = <=>7 5 * $ ? +( <=>7 *) $ ? +( " A

  Korespondensi: = " " " = = %&' " = " ! "

  !"! !#!$!% &' ( ) ))* + Keywords:

  • H !. + - ) ' ) ) 4 "#% ' ) + H #. ' ) ' informed consent. < ) ) + 8. ' ' ) - ' ' ' )+ H !. ' ) - ' ' )+ H #. + '
    • 2 ) ' ! ' #3 4 ) ) ' ) ) ) ) $ A " ( ) ) ) ' 0 + + ' ) ) ! # 4 ) 0 + 89; " ) ) ,< . )

  • ' 4 ' ) < ) ' ) ' 4
  • ) ' ' 2 ) 2 ' ' + ) 4,5

  • 89?; + @ ' ) 2 ) ) < ) ) 2 ) ) ' ) A ' ) ) < ' 4 4 + ) ' ) ) ' 4 ' ) ' ) < + hidrokortison 1%, dianjurkan untuk pemakaian pada wajah,
  • ) ) )" ) < ' ' ;3 ' ' ) 0 +
  • 0 < ' ) ;3 ) ' ) ) ) ) ) ) ) ' # 4 + ) ' + penurunan jumlah limfosit dan skor psoriasis area and
  • 4 ) ' )
  • Bahan pemerikasaan dari lesi kulit disimpan dalam
  • ) ' + 2 ) )
    • 4

  ) ' ) ;3 ' 2

  

O Suwarsa, dkk. A !

  N) ' !$ 4 ' ) ' ) 2 0 F& 4 ) ) ' ' ) ' ) ' ) ) + + 4 ' + '2 ' @ ) 4 ' + '2 + ' + 4 ' + '2 ' !P# ' ' ' ' ) ) ' $ Q ) ' ' ) ' ' ) 4 ) ' ) ) ' 4 + ' ) 4 R ,S0. ) ) ' + ) 4 ' T 4 + < ' & ) M ) < ) E 4 4 PC E A F

  ) ' ) ' ) ;3 ) ) + , . ' ' ) ' ) ) ) ) ) ' ) ) + ) + ' ) ' ) 4 ) ) ' ) ) anamnesis, pemeriksaan fisik, serta pencatatan efek ' ) N + ' ) ) '

  ' + ' ) ' ) ' 4 " ) 4 ' + ' ' ' 89 4 ' + 4 ) ' ) ! dan dipilih secara consecutive sampling + 4 ) ) ) ' ) 2 ) + ) ) IJ! ' ; ' ) ) ' L ! ' ) ' 4 ' )) ) ' 2 ' ) ) A ' ' M ) < ) E 4 4 C E A F ) 0 ' ) 0 + ' ) " ,F&.

  ) ) ) ' < + < < ' , <<<. C E A F ) + ) ) ) ) < ) 4 ) + 8. ) " ) ' G 8$

  C ' ) 4 ) ) ' ) ) ' ' ) 4 ' + '2 '

  severity index , . ) - +

  ) ' < ' ) ) + "+ 5

  foam - + ) ' ) )

  ) spray, losio, krim, salep, maupun

  &2 ) < ) / ' 2 ' ) ) ' # < ) '

  , -. ' ) ) / ' ) " ' ) "' ) ' ' 0 $ ( dan sistem imun didapat $ A ( 1

  PENDAHULUAN

METODE PENELITIAN

  • ' < ) ) - D ) + < ) ) ' ) ;3 ' ' 4 ) + -

2/Q'

  Q 47 T ) ) +5V 5 5 Tabel 1. Derajat eritema, indurasi, deskuamasi lesi sebelum dan sesudah pemberian krim klobetasol propionat 0,05% (N=20)

  ) + ! 8 4 ) '

  • ! $ , ' ) , . J;. ) + ' 4 ; , %8. 4 ' ) ' ) , V 8. A 4 " ' )
  • ! !; , J!. ) + 4 ' 4 J; , ;;. ) ' ) , V 8. 8 ' ) +0 4 ) ' " ' + ! # , ;J. ' + ' ' 4 J , ;J. ) ' ) , V 8.
  • 2 ' '

  4 ) 4 ' + ! 9 ) " ) 88 ' ) ) ) + ) ) ) ) 4 ' ) ' + , 8.

  informed consent HASIL

  $% ; ,!8I88 . $ ,8 I88 . $J ; ,!?I88 . ;8 ,8%I88 .

  # 9 #$ ? #$ % #% 9 #% 22,0

  24,5 !# !; 9 !; 9

  24,5 (10-85) !# ,8 "9 . # # ,8 "?%. 27,5 (10-104) 27,5 (10-104)

  Rata-rata 52,5 18,1 $J ? ,!! %I9% ?. #$ % !# ! !; ,8 "9! %.

  F ' ' ) 2 ) ) ' ) ;3 4 ' + '2 " ' ' ) ' ) ;3 + ' ) 4 R ' + ) S0W# %;9 V 8

  Pemeriksaan Eritema Indurasi Deskuamasi Q SB Median ,C .

  5 52,0 57,0 44,8 54,7 ;# 9

  Q SB Median ,C .

  Q SB Median ,C . ' Sesudah

  2,40 0,50 0,75 0,61

  2,0 (1-4) 0,0 (0-2) 2,25 0,75

  0,72 0,55 2,0 (1-4) 1,0 (0-2)

  ! # 0,70 0,57 0,57

  ! # ,!"$. 0,7 (0-2)

S0W # 99$H V 8 S0 W # 989H V 8 S0 W $ !8H V 8

  • 8? $ 9 ! + ' % ? ) ' ) ,S0 W # 9! V 8. + ' ) " ' 4 # # ? ) " + ' ) + '

  89 # !? # 21,8 20,7 !# 8 $J ; ,!!I9 .

  4

  ' ) 4 ' ' ) ' ) ;3 "

  18,4 10,7 # 9 !

  < (S0 W 4 R

  ! ' ) ) " '

  ' 4 )) + ) ' ) ,S0 W # 9! V 8.

  Tabel 2. Skor PASI rata-rata pada pasien psoriasis vulgaris yang mendapat pengobatan krim klobetasol propionat 0,05% (N=20) Pemeriksaan )

  Q SB Median ,C .

  ' , . 8 ' + ,[ 8. ! ' + ,[ !.

  6,8 # ? 8% 8 ,% %I#; !.

  2 #

  8 $, $I!# 9.

  8 9, I8; . LV[ 8 LV[ ! [ 8LV[ ! S0 W # 9! H V 8

  S0 W # 9! H V 8 S0 W # 9! H V 8 < ( S0 W 4 R

  Pada penelitian ini didapatkan jumlah limfosit pada ' + ) !! % ' 9% ?P ,] . $ ) " ;! ;P] 8? 8 ' $J ? ' + '2 + ' 8 ' 9! %P] " #$ %P] !# ! ' !; ' + '2 + ) #$ 83 , #.

  Tabel 3 . Jumlah limfosit rata-rata dalam 5 lapang pandang mikroskopis sebelum dan sesudah pemberian krim klobetasol propionat 0,05% (N=20) Pemeriksaan ' Sesudah

  Q SB Median ,C .

  Q SB Median ,C .

  1

  • ' ' ' #
    • )) #% - ' ' ) +0 ) ' ) ;3 + 2 ) 2 ' ) ) ) ' | 83 ' ' ' 8# 2 ) )

  • ) 4 ) + 89J# ' 4 )) +0 ) ' N &2 ) ' < ) ' ' 4 4 ) < ) 4 ) 4
  • 14 ) ) + )) ' ' ) +0 + ' ' ) 2 ) ' ) 4 ,89 $3. ) ' ) ;3 ) + N ) ,? #3. 8# 4 ) ' ) + ' ) ' ) ;3 ' ! ' < ) ' ' ) efek antiinflamasi, imunosupresi, antiproliferasi pada ) + ' ) + ) - &2 ) < ' ! ' ' + ' ) ) , ' ) ]"8 ]"! ]"% My"z yM"}. 2 &2 ) 2 ' ) 2 ' ' ) ' ) 2 2 ) &2 ) < ' ) '
  • ' ) ) ' @A${ @A?{ ' + ) My"z ) ' ) ' ) ) / ' ) @A?{ 4 ' ) ) ) < ) ' + ) ) 2 ) ) ' / ) N + ) + )
  • 6 A 4 ' - ' ' ) 2 ' ) ) ' ' ) 2 2 ) ) ' - '
  • R ) ' ' 4 + ) !? + ' 4 $";
  • J ? 9
  • ' ) ) + 2 ' #"% 8!
    • ' ) ) 4 ' ' ) + $ ' ) ' ) ;3
    • 11 < ' ) < ) 2 ) / ' ) ) )
    • ' % ' 8#

  • )) ' ) +0 ' ) ' ) ;3 ) + ' % ' 2 ) 2 ' ' 4 ) - ) ' ) '
  • 8 ) ' ) ' ) ;3 + ) E- ) ) ) + ;J9 - ' ' ) +0 ' ) ' 8 "8! ' 8 !; ' H ! ; ' H

    • ' ) 4 '
    • 8

  • ' ) $$ $3H %9 ?3H J8 ;3
  • 15 ' + - E- 4 ' 0 ) !$ )
  • ) +0 ) ) ' ' -
  • 8 KS ) 4 ' ' ) 2 )
  • %
  • 16 A )

      ' 4 )) +0 ' ) ' ) ;3 ' + ) ) ) ' +

      ) ? 3 - < ' ' ) ) ) ' ' ' ! ' 10 Penelitian lain

      ;3 ' ) ' ' + 2 ) ' ) 2 ' ) ' ! ' <

      Penelitian

      dan ; + ' + ' 2 ' # 8! < 4 ' ' 4 ' '

      eicosanoids ) )

      ' + ' " A

      Annexin 8 ) ' + ' 2 2 ! +

      ' ) + 8 ' ) ' ) ) ' '

      annexin 8 receptor , ]QC. ' ' ) '

      < ' ) ) annexin 8

      ] 0 )) 11 melakukan penelitian terhadap 81

      ' ' ) ) +0 '2 ' @A${ ' ) ' ' ) 4 '2 ' - + 2 ' ) 2 ) ' 10

      ) ' + ' turnover - 4 ) 2 ) ) ' +

      epidermal turnover ' < )

      '2 ) ' ) ) My"z ) ' ) + 2 2 )

      Pada penelitian ini, didapatkan penurunan derajat ' ) ' + ' ) + ' ) ' ) ;3 , V 8.

      DISKUSI

      ) ' ) ' ' ) 2 ) ' 2

      

    O Suwarsa, dkk. A !

    2/Q'

      8 F [F C F @@ ) y ] ) C '' + + ' 2 ‚ 2 0 + + ' 2 2 A ' ! 8H8$;,8.($;";#

      Q 47 T ) ) +5V 5 5

      8J + F - RF [[ < )+ 2 @ 2 ' @A?{ ‚ 2 "8J ' A ' - ! ;H?;,!.(88#" 117

      0 ' + + N R ! 8#HJ(8"88 8% [ < ' y & ' @ M ' C € 2 [ € < )) € 2 2 + ' ' 2

      2N 2 ' ' 4 0 + ' ‚ " A ' ! ;H8%,#.(8;?"%$ 8! € 4 & & A '( € ' + ] < | € + ] 22 A M | )T ' ' & ) "? y 0  )( [ € 0"F H ! 8! + 89J" !#8 8# < < + ' @ ' 2 2N 2 | 83 ' 0 + ;3 '

      88 ] 0 y M ' C + A R + ] ] @

      9 A < )+ 2 @ + )0 4) A '( ] || ] C C A ' & ) "! ] ( [ ! $ + 88;"#$

      J + [< F + M [ + ) ' [@ A ' ! 8#H8#(8IJ ? +' M + < ' 2 2 ' @ A C ! 8#HJ,8.(8 ";

    • ' A ' ! 8 H%!(88$"#;

      $ @ [ < )+ 2 [ +A E + 2 [ "[ A ' @ ! 8;H##(J#IJ ; ] 0 + [ < [ ' ( + C+ ' A ! ;H%$(?#I% % < € + '' 2 + ' 2 0 + 0 ' A ' ! !H$%(8"89

      ' + ! 8$H8%(9#?I$J # E ] A [ + @ @ | A M [ + ' 2 2 @ & ! 8!H! 8!(8I8%

      8 ] 0 [ ~ |"M  [ < € '' 2 C '' ! 8$H#!(!!JI;; ! R R "[@ + F" 2 + ' 2 ( + + ' ' A "A "A

      Penelitian ini menunjukkan penurunan jumlah limfosit ) ' ) + ) ' ) ;3 ) + ' ! ' ) 2 ) ' ) 2 + < ' ) ;3 ' ) + ) + -

      ' ) ) J - ) ' ! ' ) 4 ' + '2 @A${ ' ) 17 KESIMPULAN

      ' ) , V 8. 4 ' + '2 " ' ! ' ) ' ) ;3 ' ' ) 2 < ) ' 2 + )) 17

    • ‚ ( ' | + " 2 ' A ' - ] ! JHJ#(%;"9 8$ M ' C  | + ' 2 0 2 0 2 ' ' @ A ' ! 9H8 ,%.(#9J"$ % 8; @ ' [A @ y € - € @ ' ‚ ( 0 0 + ' +