HASTA BRATA
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
HAS T A
1
BRAT A
Ma r su d i Ma r d a w a n i n g L a k u J a n t r a n i n g J a ga d Sa k i si n e
Wong dadi t emant en kuwi prasasat kaya rikal a winisudha dadi raj a sedina
ngalami lenggah j ej er karo si garwa sigarane nyawa [ wong nyawa kok
disigar apa ya bisa, gek nyigare ya nganggo apa] nglenggahi dhampar
dhent a pinalipit ing ret na kinebut an lar badhak [ wong badhak kok ana lare,
gek l are pundi niku] kanan kering dening pat ah sakembaran [ hemm . . . bayi
kembar siam ayake, bayine sij i sing dadi bapake loro, oleh-oleh saka arisan
RT, empluk wadhahe uyah, wet enge nj embluk isine bocah] .
Sakarone pinar ingan sangsangan puspa rinonce kang acarup sangsangan
naga karongrong [ dilem nganggo nagasar i kar eben ora ceblok] , t umekeng
j aj a ngant i pamidhangan, yen cinandra kaya t aksaka ganda laya disekseni
para pinisepuh, para wandu-wandawa sart a para t amu kakung put ri ing
madyaning sasana pawiwahan.
Supaya pangant yan mau bisa l est ari ngast a pusaraning bebrayan kudu
nduweni gegebengan sar t a paugeran kang gumat hok, mangkono mungguh
j ej ering bebr ayan. Gegebengan mau kang ar an HASTA BRATA, kaya
kat r angan ing ngisor iki:
1. Mulat Laku Jantraning Bantala:
Yen bant al kuwi t egese pir ant i kanggo t uru. Nanging bant ala kuwi t egese
bumi. Kembang mawar ganda arum angambar-ngambar. Wong kang sabar
penggal ihe mest i j embar. Wewat eke bumi iku sabar, sanadyan dipulasar a,
dipaculi, didhudhuki, dipest isida, lsp. nanging ora nduweni pangresula, ora
sambat an, malah nudhuhake kabecikane kant hi nuwuhake t het hukulan,
palawij a, pal apendhem, t et aneman, sart a bar ang-barang pel ikan kang
pinangka dadi kas kayane kang padha mulasara.
2. Mulat Laku Jantraning Surya:
Dene wewat ekane surya ut awa sr engenge iku t ansah par ing papadhang
sart a aweh panguripan mar ang sadhengah t et uwuhan lan sat o kewan lan
sakabehing barang ing alam donya kang urip lan t ansah mbut uhake cahya.
Sing dak rembug iki bab mulat laku j ant raning surya, iki beda lho karo crit a
'perselingkuhane' Bat hara Surya ing j agading pewayangan. Bat hara Surya
niku dewa clut hak. Tiyang saj agad empun dha dhamang kalih sekar banj ar e
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
2
Adipat i Karna. Nal ika lair procot dening Kunt hi linarung ing lepen, amargi
lare niku undhuh-undhuhane gendhak slingkuh kalih Bat hara Surya.
Hladal ah! Gelah-gelahing bumi panuksmaning j aj alaknat , mbelegedhes
wani nglanangi j agad dhewe si Surya Sasangka kuwi: -)
3. Mulat Laku Jantraning Kartika:
Kart ika ut awa lint ang wewat ekane t ansah t anggon t angguh, sanadyan
kat empuh ing angin pr ahara sindhung riwut nanging ora obah l an ora
gangsir, j are wong Jombang 'ment er nj oh! ', t egese t angguh lan puguh, ora
bakal mundur saj angkah prasasat kaya pasukan ber ani nekat . wani ning
bandhane mung nekat , hopo hora sar ap niku j enenge?.
4. Mulat Laku Jantraning Candra:
Candra Darusman kuwi j enenge penyanyi lan pangript a l agu. Lha candr a
sing iki t egese rembulan, wewat ekane uga aweh pepadhang marang sapa
bae kang lagi
nandhang pepet enge budi,
sart a aweh pangaribawa
kat ent reman lan ora kemrungsung bint i mbregudul. Wit ing klapa salugune
wong Jawa, dhasar nyat a laku kang pr asaj a.
5. Mulat Laku Jantraning Samodra:
Samodra ut awa segara iku bisa madhahi apa bae kang kanj og. Sanadyan
ana sampah indust r i lan rumah t angga, bangke asu apa bangke wong
ket embak bubar melu demo [ gek wuj ude ya ora beda banget j an j ane
mono] , kabeh dit ampa t anpa nganggo ngersola l an ser ik. Mila kepar enga
Mast oni nyuwun sih samodraning pangaksami manawi wont en klent aklent unipun anggenipun wawan r embag ing riki.
6. Mulat Laku Jantraning Tirta:
Wewat ekane t irt a ut awa banyu t ansah andhap asor. Tansah ngupadi
panggonan kang endhek, mungguh pat rap diar ani lembah manah lan
andhap asor. Iwan Tirt a kuwi per ancang busana, yen aku per ancang t anpa
busana, asyik 'kan bisa buat cuci mat a? Kaya kat rangan ing ndhuwur mau,
Mas Iwan Tir t a pr iyayine kok ya wewat ekane padha karo t irt a yakuwi
andhap asor
[ sebabe dedeg piyadege wonge pancen ora dhuwur] ,
apar t emene cedhak kar o apar t emenku ing New York, kapan ya aku ana
wekt u dak gol ek lungsuran bat ike Mas Iwan.
7. Mulat Laku Jantraning Maruta:
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
Marut a uga diar ani
angin.
3
Wewat ekane t ansah nalusup ing ngendi
panggonan kaya mat a-mat a CIA, ing papan kang rumpil sart a angel kl ebu
omah gedhe cet abang branang ing Beij ing, nanging kabeh t et ep dit lusuri
ora ana kang kari. Mungguh t umrap lel abuhan, kepingin nyumurubi papan
ngendi bae kang bisa diambah.
8. Mulat Laku Jantraning Agni :
Geni iku wewat ekane bakal nglebur apa bae kang kat on. Mungguhing
t umrap laku bakal mbrast ha apa bae kang dadi pepal ang, ora nguubris
babarpisan bakal anane SI suk awal Agust us. Hayo apa kang ora bakal lebur
dening panase geni?
Bekt i iku t egese panembah. Werdhine panembah t umanduking pat rap kang
j umurung marang sant osaning j iwa, at i, rasa, lan budi paker t i, ora liya ya
laj ering rasa mant eb lan j ej eg net epi kwaj ibane. Pangert en Hast a Brat a iki
kang nuwuhake r asa nyawij i, j umbuhake rasa karsa l an cipt a kang bakal
hanj og marang wuj uding karya.
Gumolonging pat rap wolung prakar a mau bakal nuwuhake sikep madhep
mant eb lan j ej eg net ebi dhawuhing Gust i Kang Akarya Jagad sar t a ngedohi
kabeh pepacuhe, t ansah el ing lan bisa nglarasake t umindhak karo kedal e
pangucap, angleluri wat ak sabar mar ang sakabehing pacoban kang t umiba,
ora kepranan marang sakebehing gugon t uhon ut awa anut grubyug, resik
ing panyana, sepi ing pangir a ala sart a l umuh ngupadi alaning liyan, lega
lan narima dhumawahing pandum kant hi ora nglirwakake sengkut ing
pambudidaya.
Iya sikep mangkono mau kang bisa hambuka olah kr idhaning r asa eling bisa
lelumban ing t at anan pasrah t anpa sumendhe marang resiking nalar l an
pamikir. Kanggo ngawekani laku supaya j umbuh karo gegayuhan sart a
nuwuhake kat ent reman lan karahayon, padha bisoa nindhakake pat rap
liyane kang banget bisa hambiyant u nuwuhake larase bebrayan agung.
Mangkono mau mungguh t uladha Hast a Brat a kang pinangka piyandel sart a
gegebengane Pr abu Rama Wij aya kanggo ngast a pusar aning praj a ing
nagara Ayodya Pala.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
Oleh : Mas Maskumitir
HAS T A
1
BRAT A
Ma r su d i Ma r d a w a n i n g L a k u J a n t r a n i n g J a ga d Sa k i si n e
Wong dadi t emant en kuwi prasasat kaya rikal a winisudha dadi raj a sedina
ngalami lenggah j ej er karo si garwa sigarane nyawa [ wong nyawa kok
disigar apa ya bisa, gek nyigare ya nganggo apa] nglenggahi dhampar
dhent a pinalipit ing ret na kinebut an lar badhak [ wong badhak kok ana lare,
gek l are pundi niku] kanan kering dening pat ah sakembaran [ hemm . . . bayi
kembar siam ayake, bayine sij i sing dadi bapake loro, oleh-oleh saka arisan
RT, empluk wadhahe uyah, wet enge nj embluk isine bocah] .
Sakarone pinar ingan sangsangan puspa rinonce kang acarup sangsangan
naga karongrong [ dilem nganggo nagasar i kar eben ora ceblok] , t umekeng
j aj a ngant i pamidhangan, yen cinandra kaya t aksaka ganda laya disekseni
para pinisepuh, para wandu-wandawa sart a para t amu kakung put ri ing
madyaning sasana pawiwahan.
Supaya pangant yan mau bisa l est ari ngast a pusaraning bebrayan kudu
nduweni gegebengan sar t a paugeran kang gumat hok, mangkono mungguh
j ej ering bebr ayan. Gegebengan mau kang ar an HASTA BRATA, kaya
kat r angan ing ngisor iki:
1. Mulat Laku Jantraning Bantala:
Yen bant al kuwi t egese pir ant i kanggo t uru. Nanging bant ala kuwi t egese
bumi. Kembang mawar ganda arum angambar-ngambar. Wong kang sabar
penggal ihe mest i j embar. Wewat eke bumi iku sabar, sanadyan dipulasar a,
dipaculi, didhudhuki, dipest isida, lsp. nanging ora nduweni pangresula, ora
sambat an, malah nudhuhake kabecikane kant hi nuwuhake t het hukulan,
palawij a, pal apendhem, t et aneman, sart a bar ang-barang pel ikan kang
pinangka dadi kas kayane kang padha mulasara.
2. Mulat Laku Jantraning Surya:
Dene wewat ekane surya ut awa sr engenge iku t ansah par ing papadhang
sart a aweh panguripan mar ang sadhengah t et uwuhan lan sat o kewan lan
sakabehing barang ing alam donya kang urip lan t ansah mbut uhake cahya.
Sing dak rembug iki bab mulat laku j ant raning surya, iki beda lho karo crit a
'perselingkuhane' Bat hara Surya ing j agading pewayangan. Bat hara Surya
niku dewa clut hak. Tiyang saj agad empun dha dhamang kalih sekar banj ar e
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
2
Adipat i Karna. Nal ika lair procot dening Kunt hi linarung ing lepen, amargi
lare niku undhuh-undhuhane gendhak slingkuh kalih Bat hara Surya.
Hladal ah! Gelah-gelahing bumi panuksmaning j aj alaknat , mbelegedhes
wani nglanangi j agad dhewe si Surya Sasangka kuwi: -)
3. Mulat Laku Jantraning Kartika:
Kart ika ut awa lint ang wewat ekane t ansah t anggon t angguh, sanadyan
kat empuh ing angin pr ahara sindhung riwut nanging ora obah l an ora
gangsir, j are wong Jombang 'ment er nj oh! ', t egese t angguh lan puguh, ora
bakal mundur saj angkah prasasat kaya pasukan ber ani nekat . wani ning
bandhane mung nekat , hopo hora sar ap niku j enenge?.
4. Mulat Laku Jantraning Candra:
Candra Darusman kuwi j enenge penyanyi lan pangript a l agu. Lha candr a
sing iki t egese rembulan, wewat ekane uga aweh pepadhang marang sapa
bae kang lagi
nandhang pepet enge budi,
sart a aweh pangaribawa
kat ent reman lan ora kemrungsung bint i mbregudul. Wit ing klapa salugune
wong Jawa, dhasar nyat a laku kang pr asaj a.
5. Mulat Laku Jantraning Samodra:
Samodra ut awa segara iku bisa madhahi apa bae kang kanj og. Sanadyan
ana sampah indust r i lan rumah t angga, bangke asu apa bangke wong
ket embak bubar melu demo [ gek wuj ude ya ora beda banget j an j ane
mono] , kabeh dit ampa t anpa nganggo ngersola l an ser ik. Mila kepar enga
Mast oni nyuwun sih samodraning pangaksami manawi wont en klent aklent unipun anggenipun wawan r embag ing riki.
6. Mulat Laku Jantraning Tirta:
Wewat ekane t irt a ut awa banyu t ansah andhap asor. Tansah ngupadi
panggonan kang endhek, mungguh pat rap diar ani lembah manah lan
andhap asor. Iwan Tirt a kuwi per ancang busana, yen aku per ancang t anpa
busana, asyik 'kan bisa buat cuci mat a? Kaya kat rangan ing ndhuwur mau,
Mas Iwan Tir t a pr iyayine kok ya wewat ekane padha karo t irt a yakuwi
andhap asor
[ sebabe dedeg piyadege wonge pancen ora dhuwur] ,
apar t emene cedhak kar o apar t emenku ing New York, kapan ya aku ana
wekt u dak gol ek lungsuran bat ike Mas Iwan.
7. Mulat Laku Jantraning Maruta:
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir
Marut a uga diar ani
angin.
3
Wewat ekane t ansah nalusup ing ngendi
panggonan kaya mat a-mat a CIA, ing papan kang rumpil sart a angel kl ebu
omah gedhe cet abang branang ing Beij ing, nanging kabeh t et ep dit lusuri
ora ana kang kari. Mungguh t umrap lel abuhan, kepingin nyumurubi papan
ngendi bae kang bisa diambah.
8. Mulat Laku Jantraning Agni :
Geni iku wewat ekane bakal nglebur apa bae kang kat on. Mungguhing
t umrap laku bakal mbrast ha apa bae kang dadi pepal ang, ora nguubris
babarpisan bakal anane SI suk awal Agust us. Hayo apa kang ora bakal lebur
dening panase geni?
Bekt i iku t egese panembah. Werdhine panembah t umanduking pat rap kang
j umurung marang sant osaning j iwa, at i, rasa, lan budi paker t i, ora liya ya
laj ering rasa mant eb lan j ej eg net epi kwaj ibane. Pangert en Hast a Brat a iki
kang nuwuhake r asa nyawij i, j umbuhake rasa karsa l an cipt a kang bakal
hanj og marang wuj uding karya.
Gumolonging pat rap wolung prakar a mau bakal nuwuhake sikep madhep
mant eb lan j ej eg net ebi dhawuhing Gust i Kang Akarya Jagad sar t a ngedohi
kabeh pepacuhe, t ansah el ing lan bisa nglarasake t umindhak karo kedal e
pangucap, angleluri wat ak sabar mar ang sakabehing pacoban kang t umiba,
ora kepranan marang sakebehing gugon t uhon ut awa anut grubyug, resik
ing panyana, sepi ing pangir a ala sart a l umuh ngupadi alaning liyan, lega
lan narima dhumawahing pandum kant hi ora nglirwakake sengkut ing
pambudidaya.
Iya sikep mangkono mau kang bisa hambuka olah kr idhaning r asa eling bisa
lelumban ing t at anan pasrah t anpa sumendhe marang resiking nalar l an
pamikir. Kanggo ngawekani laku supaya j umbuh karo gegayuhan sart a
nuwuhake kat ent reman lan karahayon, padha bisoa nindhakake pat rap
liyane kang banget bisa hambiyant u nuwuhake larase bebrayan agung.
Mangkono mau mungguh t uladha Hast a Brat a kang pinangka piyandel sart a
gegebengane Pr abu Rama Wij aya kanggo ngast a pusar aning praj a ing
nagara Ayodya Pala.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Maskumitir