UJI AKTIVITAS ANALGESIK EKSTRAK ETANOL 80% DAUN Marsilea crenata Presl. DENGAN METODE GELIAT PADA MENCIT Repository - UNAIR REPOSITORY
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
SKRIPSI UJI AKTIVITAS ANALGESIK EKSTRAK ETANOL 80% DAUN Marsilea crenata Presl. DENGAN METODE GELIAT PADA MENCIT MADINA SALMA KARIMAH
FAKULTAS FARMASI UNIVERSITAS AIRLANGGA
DEPARTEMEN FARMAKOGNOSI DAN FITOKIMIA
SURABAYA
2016
MA MA MA MA MA MA MA M M DI DI D DI DI DI DI
I I NA NA NA NA NA NA NA N A NA N A N S S S S S AL AL AL AL AL MA MA M MA MA MA K K K K K K AR A AR AR A AR R R R AR R AR R
IM
IM
IM
IM
IM
IM
IM
IM
IM AH AH A AH AH AH AH AH
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
SKRIPSI UJI AKTIVITAS ANALGESIK EKSTRAK ETANOL 80% DAUN Marsilea crenata Presl. DENGAN METODE GELIAT PADA MENCIT MADINA SALMA KARIMAH M MA MA M MA MA M M M M M A DI D D NA SAL D DI AL AL AL AL MA MA MA MA MA MA K K K K K K AR AR AR AR AR A
IM NI N NIM. 051211133084 NI NI NI NI M. M M. M. M.
IM M AH AH A A AH AH H H H H H
IM
IM
5
51
51
51
51
51
21
21
21
21
1
11
11
11
11
13
3
3
3
3
3
30
30
3
30
84
84
8
84
84
4 FAKULTAS FARMASI UNIVERSITAS AIRLANGGA
DEPARTEMEN FARMAKOGNOSI DAN FITOKIMIA
SURABAYA
2016
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
A AD LN N P -P P ER ER PUSTAK KA AAN UN N UN
IV IVER E SI
ITA TA S AI A RL L ANGG G A A
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
KATA PENGANTAR
Puji dan syukur saya panjatkan kehadirat Allah SWT, karena atas rahmat dan karunia-Nya saya dapat menyelesaikan tugas skripsi dengan judul “Uji Aktivitas Analgesik Ekstrak Etanol 80% Daun Marsilea crenata Presl. Dengan Metode Geliat pada Mencit” . Penyusunan skripsi ini terselesaikan tentunya atas bantuan dan dorongan dari banyak pihak. Oleh karena itu pada kesempatan ini saya ingin memberikan ucapan terima kasih kepada : 1.
Prof. Dr. Mangestuti Agil, MS. selaku pembimbing utama yang dengan tulus ikhlas dan penuh kesabaran, membimbing dan memberi dorongan baik moril maupun materiil kepada saya sehingga skripsi ini dapat diselesaikan dan
menyediakan fasilitas penelitian dalam pengerjaan skripsi ini.
2. Neny Purwitasari, S.Farm., M.Sc. selaku pembimbing serta pada penelitian ini yang dengan tulus ikhlas dan penuh kesabaran, membimbing dan memberi dorongan moril maupun
materiil kepada saya sehingga skripsi ini dapat diselesaikan.
3. Dekan Fakultas Farmasi Universitas Airlangga Surabaya Dr. Umi Athiyah, M.S., Apt. atas kesempatan yang sudah diberikan kepada saya untuk mengikuti pendidikan program sarjana dan selama melakukan penelitian ini.
4. Dr. Aty Widyawaruyanti M.Si., Apt. dan Dr. Idha Kusumawati M.Si., Apt. selaku dosen penguji yang telah
c t . e yusu a s p p p p p p p p s s s te se esa a te tu ya
tuan dan doro o o o o o o ng n ng ng ng ng ng an an an an an an n d d d d d d d d ar ar ar ar ar r i i i i i ba ba ba ba ba ba a a ny ny ny ny n ny ny y ak ak k ak ak k a a p p p p p p ih ih ih ih ih ih h h h ak ak a ak ak ak ak ak a . . Ol Ol Ol Ol Ol Ol Ol Ol eh e e karena itu
empatan i i i i i ni ni ni ni ni ni i ni s ay ay ay ay ay y a a a a a a a in in in in in in n n gi gi gi gi gi gi gi n n n n n n me me me me me me me me mb mb mb mb mb m er er er er er e ik ik ik ik k ik k k an an an an an an u u u u u u u ca a ca ca ca ca ca a pa pa pa pa pa pa p n n n n n n n terima
ada :Pr Pr Pr Pr P P of of f of of f f . . . f f f f f f Dr Dr Dr Dr . . . M M M Ma M M ng ng g g ng g g es e tu tu u tu ti ti ti ti A A A A gi gi gi g l, l, l l M M M S. S S S. s s s s el el el el el l l e ak ak ak ak ak ak ak k u u u u u pe pe pe pe pe p e m m mb m m m i
m m m a a a a a a ya ya ya ya ya y y ng ng ng ng g d d d d en en e ga ga g n tu tu u u l l l us us us u i i i kh kh kh k las s s da da dan n n pe pe pe p nu nu nu nu n n nu h h h h h h ke ke ke ke ke ke s s sa s s s
mb mb mb mb mb mb m m im im im i im m im im bi bi b i i bi ng ng ng g ng ng d d d an aan an m m mem em em e be beri ri ri d d dor o o onga ga a ga n ba b b ik k k k m m m m or o oril il i l m m m m m m m m m au a au au u u u pu pu pu pu u p n n n n n n m m m m m m m
a a a a a a da da da da da da da a s s s s s s ay ay ay ay a ay a a a a a a a se s se se hi hi ng ng ng g ga ga ga s s s kr k kr k ipsi i i i i ni d d d d ap ap ap a at at a d d d is is s is s s s el l el el el e es e s es e e ai ai ai ai ai ai ka ka ka ka ka ka k n n n n n n
ny y y y y y y ed ed ed ed ed ed d i ia ia ia ia i ka ka ka ka ka k n n n n n fa fasi si si li li li l ta ta t s pe pe e p neli li ti ti ti ti an an an a d d d d al al al am am am a p p p p e en e ge e e rj rj r aa aa aa aa n n n sk sk sk sk sk s ri ri ri ri ri ps ps ps ps s p ps i i i i i ii in in in in i in n i
Ne Ne Ne Ne e Ne n n n n n n n y y y y y y y Pu Pu Pu P rw rw r w it it i t as as as a ar ar a a i, i, ii, S S.F .F F ar ar ar ar m. m. m. m , , M. M. M. M Sc Sc Sc . . s se se e e e e e l la la la a l l ku ku k ku ku p p p p p p em em em m em m bia pa a a da da da da da da da d p p p p p p p en en n en en en el el el el el el el e it it it it it it it it ia a ia ia ia ia i a ia a a n n n n n n in in in in i i i i i ya ya ng ng g g de de d ng ng g g an an an an t tt ul ul u ul ul ul ul ul ul u us us us us us u us i i i i i i i i kh kh kh k kh kh kh k kh la la la la la a la la l s s s s s s d d da d d d d d n
abaran, m m m m m m m em em em em em m em m bi bi bi bi bi bi mb mb mb mb mb m m in in in n i in n g g g g g g g da da da d da d da n n n n n n n me me m me me me me me mb mb mb mb mb mb m er er er er r er e i i i i do do do do do do do ro ro ro ro ro ng ng ng ng ng ng ng an an an an an an a m m m m m m oril m
eriil kepada sa sa sa sa a a a ya y ya ya ya ya s s s s s eh e eh h eh eh eh h in in in in n in in gg gg gg g gg a a a a a a sk sk sk sk sk sk ri ri ri ri r r i ps ps ps p p p i i i i i i in in in n in in i i i i i i da da da da da da d pa pa pa pa a t t t t t t di di di di di d selesaikan.
D k F k lt F F F i U i it Ai meluangkan waktu memberikan masukan dan saran demi perbaikan skripsi ini.
5. Drs. Bambang Tri Purwanto MS., Apt. selaku dosen wali saya yang sudah memberi dorongan dan motivasi hingga saya menyelesaikan pendidikan sarjana.
6. Staf karyawan Laboratorium Farmakognosi dan Fitokimia, atas bantuan yang telah diberikan kepada saya selama pengerjaan penelitian ini.
7. Keluarga, Abi, Umi, Rima, Hisyam dan Royyan atas motivasi, pendidikan, dan dukungan yang diberikan.
8. Rekan-rekan, Nita, Marita, Datty, Rayi, Syarah, Ratu, Lubis, Yuni, Rafida dan Novi, yang senantiasa membantu, dan memberikan dukungan selama pembuatan skripsi ini.
9. Semua pihak yang tidak dapat disebutkan namanya satu persatu yang telah membantu proses penelitian dan penyusunan skripsi ini.
Saya berharap semoga Allah SWT membalas segala kebaikan semua pihak yang telah membantu. Saya menyadari bahwa skripsi ini tidak luput dari berbagai kekurangan, namun
saya berharap skripsi ini dapat bermanfaat bagi semua pihak.
Surabaya,
15 Oktober 2016 Madina Salma Karimah
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
kimia, atas bantuan ya ya a ya a ya ya ya ng ng ng ng ng ng ng ng ng t t t t el el el e e e ah ah h h h ah h ah d d d d d d d d ib ib ib i ib ib ib er e e ikan kepada saya s
gerjaan penel el el el e it it it it t t it ia ia ia ia i i n n n n n in in in in n in in i. i. i i. i. i.Ke K Ke Ke K Ke K lu lu u lu lu lu lu u ar ar ar a ar a r r ga ga ga ga ga g ga g , , , Ab Ab Ab Ab Ab Ab A i, i, i i i i , U U U U U U U U U U i ii i mi m mi i , , Ri Ri Ri Ri Ri R Ri R ma m ma ma ma ma m m , , , , Hi Hi Hi Hi H i H H sy sy sy y y sy am am am m am am a d d d d d d an an an an n R oyya ivasi i si i si i i , , , , , pe pe pe pe pe pe p nd nd nd nd nd nd nd id id id id d d id ik ik ik ik k k ik a a an an an an a a , , da da da da n n n n n n du du du du d d ku ku ku kung ng ng ng an an an a ya ya ya ya ng ng ng n d d d dib b b b b b ib ib i er e e er er er e ik ik ik ik ik k k k an an an a an n a . Re Re Re Re Re Re Re e ka ka ka k ka ka a a a a n n n - - re re re r ka k k n n, n n, n n, n n, N N N N N N N i it it i i t
a,
a, a a Ma Ma Ma Ma ri ri ri ri ta ta ta ta , , , Da D Da D tt tt tt t y, y, R R R R ay ay ay ay ay ay a a y y i, i i, i, i i i, i, S S S S S S ya ya ya ya ya a ya ra ra ra ra a ra ra ra
h, h
i i i i s, s, s s, s, s s Y Y Y Y Y Y Y un un un un u u i, i, i, i, R R R R af af af afi i i da da da da d d dan an a n N N N N ov ov i, i, , ya y y y ng g ng se se se se na na nt nt t n ia ia a a sa sa sa sa me me me me m me me mb mb mb b mb mb m an an an an an an an t t t t t t t
mb mb mb b mb mb b er er er er er e e ik ik ik ik k k ik an an an an an an a d duk uk uk k un u un un ga ga ga n n se sela la la la m ma m p p p em e bu bu u at a an a s s s s kr kr kr ip ip ip si si s s i ii n ni ni ni ni ni ni . . . .Se Se Se Se Se Se S mu mu u mu a a pi pi p iha ha h k k k yang ng ng n t tid id id dak ak ak ak d d d d ap ap ap p at at at a d d d d is is seb ebut ut u ut ka ka ka a a a a n n n n n n n na n n na n n na ma ma ma ma ma ma ny ny n ny ny ny ny at at at at t t u u u u u u ya ya ya ya ya ya ya ng ng ng ng g g t t t t t t t el el el el ah ah ah ah m mem m ba ba ba ba nt nt nt nt u u u u pr pr pr pros os os os es es e s p p penel el it it it ia ia a n n n da d da da da da d d n n n n n n pe p pe pe pe e p ny ny ny n ny ny ny u psi i in in in in i i i. i. i. i. i i
Saya ya ya a ya a a a be b be be be be be be h rh h h h h ar r r r r ap ap ap p ap p s s s s em em em og og og a a Al Al la la h h h SW SW SW SW SW W SW SW S T T T T T T T me me me me me m mb mb mb mb mb b mb a a a a a a las
aikan sem m m m m m ua ua ua ua ua ua p p p p p p p p i h ih ih ih ih i i ak ak ak ak k k ak y y y y y y an an an an an n g g g g g te t t t t te e e la la la la la la h h h h h h me me me me m me mb mb mb mb mb mb m an an an a an n n n tu tu tu tu u u tu t . . . Sa S Sa S S S ya men
wa skripsi ini i i ti i ti ti t ti da da da da a da d k k k k k k lu lu lu lu lu l u pu pu pu pu pu pu u t t t t t da da da da da a d da ri ri ri ri rr i b b b b b b e e e e e e rb rb rb rb rb b r ag ag ag ag ag ag ag ai ai ai ai ai a kekurangan, nDAFTAR ISI
2.2.2 Faktor yang Berpengaruh pada Mutu Ekstrak......................8
2.1.2 Habi bi i tu tu tu tu t u s s s s – – – – Mo Mo Mo Mo M rf rf rf rf f ol ol ol l og og og og o i i i i.. .. .. .. . ... . . .. . . . . . . ........ . . . .. . . .. . . .. . .. . . .. .. . ................
2.1.1 Id Id Id Id d d en en en en e ti ti ti t ta a a a a s s s Ta Ta Ta Ta a T na na na n ma ma ma m m m n n n n .. . ... . . . .... . . ... .. ... .. . ...... .. ..... . .. . .. .... . .. . .. .... . . ... . .. . . ............
IN N JA JA JA JA JA J UA UA UA A A UA A U N N N N PU PU PU P ST S S S AK AK AK AK A A A A jauan an an n a T T T Ten en enta ta ta t ta t ng ng ng n g Ta Ta Ta Tana na a n ma ma ma an n n Ma Ma Ma Ma rs rs rs il il ilea ea ea ea c c c c re re re na na na a ta ta ta a P P P P P re re re re sl s sl l sl . . ... .. . .... .. .. . ......
IN
IN
IN
I T T T T
mu mu mu mu mu s s sa s sa n n n Ma Ma a Ma a M sa sa saa la la la h h h …… … … … …… …… …… ……………… … … …… … … …… …… …… …… … … …… … … …… … … … … …
u u an an an n Pe Pe e e ee ne ne ne n n li li i ti ti ti ti an an an an .... . ... . . ........ . ... .. . ............. ...... ...... .. . .. ........ ... . . .. ... . .. . . .. . ... .. .. .. . . . . . .. . ..
nf nf nf nf f aa aa aa aa t t t Pe Pe P Pe P ne ne ne e e n e n li li li li ti ti ti ti a a a n. n n n ............ .. . . .. . .. .. .. . .. . . . .... .. .. . .. . . .. .. . .. ........... .. .. .. . a a a .. . . .. . . .. . . ...... .... . . .. .. .. . .PE E E E ND ND ND ND N ND AH AH AH AH AH AH UL UL UL L UL UL L L UA UA UA A UA AN N N N N N N ar r r Be Be Be B e la la la ka ka ka ka ng ng ng g ng g n g . .. .. . .. .. . .. . ... . . ........ .. . .. .... . . ..... .. . .. . .. . ...... ... . .. . . ..... .. . . ..... . .. .. ... . . .. . .. . .. . .. . ... . . .. . . .. . . ..
AR TABE E E L L L L L L .. . . . .. .. ... . .. .. ...... .. . .... . .. . . .. . .. . .. .. .. . .. . . ... . . . . . . . .. .... . .. . . .. . . .. . .. . .... . ... .. . .. .. . .. . . . .. . .. . ............... AR GAM AM AM AM M A BA BA B BA B R R R R .. . . . .. .. . . . . .. . . .. . . . . .. . .. .. .... .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. . .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. . . .. .. .. . .. .. . . .. . . . . .. . .... . . . .... . . . .. . . .. . . . . . ........
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
AR ISI............... .. . .. . .. ..... . . . . ..... . ... .. . . . .. . . .. .. . . . .. . . . . .... . .. . . . .. . . .. .. . . .. .......................2.2.2.1 Faktor Biologi..................................................................8
2.2.1 Definisi Ekstrak...................................................8
Halaman LEMBAR PENGESAHAN...................................................................ii DAFTAR ISI.........................................................................................iii DAFTAR TABEL................................................................................vii DAFTAR GAMBAR...........................................................................viii
2.2 Tinjauan Tentang Ekstrak dan Fraksi................................................8
2.1.4 Kegunaan.............................................................................7
2.1.3 Kandungan Kimia................................................................6
2.1.2 Habitus – Morfologi.............................................................6
2.1.1 Identitas Tanaman................................................................6
2.1 Tinjauan Tentang Tanaman Marsilea crenata Presl.........................6
BAB II TINJAUAN PUSTAKA
1.4 Manfaat Penelitian.............................................................................5
1.3 Tujuan Penelitian...............................................................................4
1.2 Rumusan Masalah…………………………………………………..4
1.1 Latar Belakang...................................................................................1
BAB I PENDAHULUAN
2.1.3 Kandungan Ki Ki Ki K K mi mi m mi i a a a a a .. . .. . .. . .......... . . . . . . . .. .... .. .. ................................
2.2.2.2 Faktor Kimia........................................................10
2 2.
4
4 4.
4
4
1
1 1 Ek E Ek Ek Ek Ek st st st st s r ra ra ra ra ra k ks ks k ks ks k k ii ii i i de de de de d de ng ng ngan an an an M M M M en en en e gg gg gg gg g gg ggun un un un un n a a ak a a a an a P P P P el el el l el el ar ar ar ar a ut.....
2.
2.
2.2.
2.
2.
2
4.
2.
4.
4.
4
4
2
2
2 2 C C Ca Ca C Ca ra ra ra r E E E E E E E k ks ks ks k ks k tr tr tr r tr tr r rak ak ak ak si si si si L L L L ai ai ai ai nn nn nn nn ya y ya ya .. .. .. .. . .. .. .. .. . . . .... . .. . .. .. .. .. .. .. . .... . . . . .. .. . . .. . ...
nj nj nj j au au au au an a an an T T T T en en en n e ta ta tta ng ng ng ng K K K K ro o o o ma m m ma a ma ma to to to to gr gr gr gr af af af a i i ii La La La La pi pi piis s s Ti Ti Ti Tipi pi pi s s s .. . .. .. .. . .. . . . .. . .. . . .. .... . . . .. . .. . .. . nj nj nj j nj j au au au au u an n n n T T T e en n n e ta ta ta t ng ng ng g N N N N ye ye ye ri ri ri r .. ... .. . ............... . . ........ . . .. .. . . .. . .. . . .. . . .... . .. .. .. . ...... .. . .. . . .. .
nj nj j j au au au au an an n n n T T T T T e en en n n ta ta ta ta ng ng ng n In In In fl fl fl am am am mas as as asi........... .. .... ..... . .. .. . ....... ... . .. .. . .. .. . .. . ... .. .. .. . . . . . .. ..
nj nj n nj nj j au au au au an an an an T T T T T e e en n n e nta ta ta ta ng ng ng ng Obat Ant nt nt nt ii ii ii ii nf nf nf nf la la la la ma ma ma ma si si si si No No No No n n n n St St St Sterr er er oi oi oi id d d .... . .... . . .. .. .. . . nj j j au a au au u an an n an a n T T T T en en en en ta ta ta a t t ng ng ng g A A A n na n n lg g g g es es es es ik ik ik ik .. . . .. .. . .. . .. . .. .. ... .. .. . .. .. .. . ...... . . ... . . .. .. . .. . ... .. . . . .. . . . .. .. .. . . .. .. .. .. . .. .. ... njau u u u an an an an T T T T en en en n n ta ta ta tang ng ng g ng ng
I I I bu bu bu bupr p pr p of of of of en en en n.... .. . . . . . . .... . . .. .. . . .. . . .. .. .. . .. .. .. .. ... .... .. ... ... . .. . . .. . . . .. . .. .. .. .. . .. .. . . . .. . . .. . . . .....
njauan n n n T T T T T en n en e ta a ta ta a ng ng ng ng g M M M M M et t et et od od od od od od o o e e e e Uj Uj Uj Uj Uj i i i i Ak Ak Ak Ak ti ti ti ti vi vi vi vi v ta ta t ta a a a s s s. . . .. . ... . . . .. . .. . .... .. . .. . .. ...........
2 2.
2 2.
2.2.3 Pembuatan Ekstrak..........................................................12
2.8 Tinjauan Tentang Ibuprofen...........................................................42
2.2.3.1 Pembuatan Serbuk Simplisia...............................13
2.2.3.2 Menentukan Cairan Pengekstraksi.......................13
2.2.3.4 Pemekatan atau Penguapan.................................15
2.2.3.5 Pengeringan Ekstrak............................................15
2.2.4 Metode Ekstraksi.............................................................16
2.2.4.1 Ekstraksi dengan Menggunakan Pelarut..............16
2.2.4.2 Cara Ekstraksi Lainnya........................................19
2.3 Tinjauan Tentang Kromatografi Lapis Tipis.................................22
2.4 Tinjauan Tentang Nyeri.................................................................24
2.5 Tinjauan Tentang Inflamasi...........................................................30
2.6 Tinjauan Tentang Obat Antiinflamasi Non Steroid.......................37
2.7 Tinjauan Tentang Analgesik..........................................................39
2.9 Tinjauan Tentang Metode Uji Aktivitas.........................................44
2
BAB III KERANGKA KONSEPTUAL
3.1 Narasi Konseptual...........................................................................47
3.2 Kerangka Konseptual......................................................................49
3.3 Hipotesis Penelitian.........................................................................50
BAB IV METODE PENELITIAN
4.1 Tempat dan Waktu Penelitian..........................................................51
4.2 Bahan-bahan yang Digunakan.........................................................51
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
2.2.3.5 Pe Pe e ng ng ng ng er er er er in in in in n ga ga a ga ga a n n n n n n Ek Ek Ek E st st s st st ra ra r ra a k k k k . .. . .. . . .. . . .. .. .. . .. .......................2.2.4 Me e e to to to to to o de de de d d de E E E E ks ks kstr tr tr t ak k ak ak ak a si si si s si .. . .. .. .. . .. . . ... . . .. . . . . . .. .... . .. . . .. . . .. . .. . .... . ... .. . .. .. . . .. . . .. .. . . .. . ...............
2.
2.
2.
2.
II KERANG NG NG NG NG G KA KA KA KA KA K K K K K K ON ON ON ON O ON N SE SE SE SE SE S PT PT PT PT PT PT UA UA UA UA U UA L L L L L L arasi Konseptual l l ...... . . .. . .... . .. . .. . . .. . .......... . . . . . ...... .. .. ................................
4.2.1 Bahan Tanaman………….....................................................51
2
4 4.
4
4
4
4.
4.
2 2 Pe Pe Pe P mb mb mb mbua ua uata ta ta n n n n La L La L ruta t ta an CM M M MC Na Na Na Na 0,5 ,5 ,5 %. %. %. %. .. . .. . .. . ...... . . .. .. .
2
6
6
6.
6.
4 6.
4
4 4.
4
4
6
4 4.
f.
8 80 0%. %. %. %.. .. . . .... . .. . .. .... . .. . .. .... .. ... . ... . ............
8
.1 Pem m m m m bu bu bu b bu b a at at an an an n a Ek Ek Ek E Ek k st st st t s ra a ra ra k k k k k k Et Et Et E an an anol ol ol ol
kem m a a a a a Ke Ke Ke Ke rj rj rja a. a aa .. .. . ... . . . . .... . . .. ... .... .. . .. .. .. .. .. .. . ...... . ... .. .. .... .. .... .. . .. .. .. .. .. .. . .. . . .... ... . . .. . ... .. .. .. .. .. . . .. .. ... . ... . .. . . . .. . . . .. . .....
8 8 Pe Pe Pe Pe P la la la la la l ks ks ks s an an an an aa aa aa a n n n n Uj Uj Uj i i i i Ak Ak Ak kti ti ti tivi vi vi vi ta ta ta ta s. s. s. s .. . . .. .. .. . . . .. .. .. . . . . ...... . . . .... . . .. .. . .. .. ... . . . .. . . . .. . .. . . .. .. . .. . ...
f.. .. . .... . ...... . . . . .. . .. .8
f.
7 Pe Pe Pe P e rh rh h rh rh it it it t t u u un n n u n u ga ga ga ga n n n n da d n Pemb mb mb mb ua ua ua uata ta ta t n n n n Ko Ko Ko Kont nt nt n ro ro ro ro l l l l Po Po Po Po si si si s ti ti ti t f.
6
7
7
7
7
. .
6 6 .3 .3 .3 P P P P em em em embu bu buat at at an an an L L L L a a ar a utan an an Pe en engi i i nd d nd duk uk uk uksii si si ... .. . . . .. . . . . .. . .. .. . . . .. . . .. ... . ..
6
4
4
4.2.2 Bahan Kimia..........................................................................51
4.4.6.2 Pembuatan Larutan CMC Na 0,5%...........................55
4.6 Kerangka Operasional.....................................................................61
4.5.2 Uji Aktivitas..........................................................................69
4.5.1 Pembuatan Ekstrak Etanol 80%............................................60
4.5 Skema Kerja..................................................................................60
4.4.8 Pelaksanaan Uji Aktivitas.....................................................56
4.4.7 Perhitungan dan Pembuatan Kontrol Positif.........................56
4.4.6.3 Pembuatan Larutan Penginduksi...............................56
4.4.6.1 Penentuan Dosis Bahan Uji......................................55
BAB V HASIL PENELITIAN
4.4.6 Penyiapan Bahan Uji..............................................................55
4.4.5 Persiapan Hewan Uji..............................................................54
4.4.4 Rancangan Penelitian.............................................................54
4.4.3 Analisis Profil Kromatografi Lapis Tipis...............................53
4.4.1 Pembuatan Ekstrak.................................................................52
4.3 Alat-alat yang Digunakan...............................................................52
4.2.3 Hewan Uji…………………………………………………. 52
4.7 Analisis Data...................................................................................62
5.1 Pembuatan Ekstrak.........................................................................63
1 1 P P Pe Pe Pe e ne ne ne ne n nt n n ua a a a n n n n n D D Do Do D Do D Do si si si si s s s s Ba Ba Ba Ba ha ha ha h n n n n Uj Uj Uj Uj i. i i. .. . . .. . . .... .. .. .. ... . .. . .... . .. . . .... .. . . .. . . . .. .
4
1
6.1
6
6.
4 6.
4.
4 4.
4.
5.2 Analisis Profil Kromatografi Lapis Tipis.......................................63
4.
4.
6 Pe Pe Pe e ny n ny ny n ia ia ia a a pa pa pa pa p a n n n B B Ba Ba B Ba ha ha ha h n n n n n n Uj Uj Uj Uj Uj U U i i. i. i. i. i. i. .. .. ..... . .. .. ... .... .. ... .. . .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. ..... .. . .. .. .. .. .. .... .. ... .. . .. .. .... . . . . . .. .. . .. .. . .. . . . .... . .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. ....
5 Pers rs rs r ia i ia ia ia ia pa pa pa pa a p n n n He He He He e wa wa wa wa wa n n n n n n U Uj Uj Uj Uj U U i. i i. i. ii. .. .. .. .. .. . .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. .... .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . . . .. . .. . . ... . .... .. . . .. .. .... .. ... . . . .. .. . . ........
4 Rancan n n ga g ga ga ga g n n n n Pe Pe Pe P P ne li li li i li ti ti ti ti t an an an an n .. .. .. .. . .. . . .... . .. .. . . . . .. .... . .. . . .. . . .. . .. . .... . ... .. . .. . . . .. . . .. . . . .. . ...............
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
3 Analisis Profi fi fi l l l Kr Kr Kr K K r om om om om m at at t at a a og og g og og og ra ra ra r fi fi f fi fi L L L L L ap ap ap aap p is is is i is T T T T T ip ip i ip is i i ......................5.3 Uji Aktivitas Analgesik..................................................................66
.2 Uji Akt kt kt t iv iv iv iv i v it it it t t i as as as a as .. .. . . .. . .. . . ...... . .. . . .. . . .. .. . . . .. . ... . . . .. . . .. . . .. . .... . .. . . . .. .. . .... . .... . ................... rangka Operasion n n al al al al a .. .. .. .... .. .. . .. .. . . . .. . ........ . .. .. . . .. . ...... .. .. ................................
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
5.4 Analisis Statistika.........................................................................70
BAB VI PEMBAHASAN ..................................................................72
BAB VII KESIMPULAN DAN SARAN ..........................................82 DAFTAR PUSTAKADAFTAR TABEL
Tabel V.1 Analisis Hasil Identifikasi Flavonoid dengan KLT ................... 48 Tabel V.3 Hasil % Proteksi masing-masing Kelompok Perlakuan......... .... 60 Tabel V.4 Hasil % Efektivitas masing-masing Kelompok Perlakuan..........62 Tabel V.5 Hasil uji One Way ANOVA ..................................................... 62 Tabel V.5 Tabel Post Hoc Test metode LSD ............................................ 63
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
V.4 Hasil % Ef f f ek ek ek k ti ti ti t t vi vi vi i v ta ta ta ta t s s s s ma ma m ma ma ma si si si ng ng ng ng ng - ma ma ma ma m a si si si si ng n ng ng ng K K K elompok Perla
V.5 Hasi i i l l l l uj uj uj j u uj i i i i On On O O e Wa Wa Wa Wa W y y y y y AN N AN AN N OV OV OV OV OV V A A A A A .. . . .. . . .. . . .. . .. . ... . ... .. . .. .. . .. .. . . . . . ...............
V.5 Ta Ta Ta Ta be be be b e l l l l l Po o o o st t t t t Ho Ho Ho o H c c c c c Te Te Te Te st st st s m m m et et ettod od od od od od e e e e LS LS LS S L D D D D D D . .. . . . .. . . . . . . ... . .. . .. .... . ... . . .. . . . ........
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
DAFTAR GAMBAR Gambar 2.1 Tanaman Marsilea crenata Presl .......................................... 48Gambar 5.1 Identifikasi Flavonoid: Plat KLT .......................................... 60Gambar 5.2 Identifikasi Flavonoid: Plat KLT .......................................... 62 ar 5.2 Identifikas as as i i i i Fl Fl Fl F l av av av av v on on on on n n o oi oi o oi i d
d:
d: P P P P P la la la la t t t t KL KL KL KL KL K T T T T T T .. . . .. ......................
d:
Gambar 5.3 Identifikasi Flavonoid: Plat KLT ......................................... 62 ar 5.3 Id d en en en n n n ti ti t ti i i fi fi f fi i ka ka k ka si i F F F F F la la la la v vo vo vo vo no no no o i id id id i : : : P P Pl Pl Pl at at at a t K K K K K LT L L LT LT . ... . .. . .. . .. . .. . . .. . . .. . .............Gambar 5.4 Identifikasi Flavonoid: Plat KLT .......................................... 63 ar 5.44 Id Id Id Id I Id en en en en n tif f fi fi f k ka ka k ka ka si si si si si i F F F F F l l la la l la laa vo vo vo vo no no no id id id id id : : : : P Pl Pl Pl Pl Pl at at at at K KLT K LT L LT LT LT T . .. . . . . . . ... . .. . .. .... . ... . . .. . . . ........
4
4
Gambar 5.5 Grafik % Proteksi masing-masing Kelompok Perlakuan........ 44 ar 55.5 5 .5 .5
5 G G G G ra ra ra ra ra fi f f fi fi k k k k % % % % % % P Pr Pr Pr ot ot o ek ot ot ot t ek eek ek ek k ss s si si si i i m m m m as as as as in in in in g g
5
g- g - ma masi ma ma si si ing ng - - ng ng K K K K K K K el el ee el el el om om om m po po p p po po k k k k k Pe Pe P Pe rla
Gambar 5.6 Grafik % Efektivitas masing-masing Kelompok Perlakuan .... 46 ar r 5 r5 .6 .6
5
5
6 G G G G r ra ra ra a fi fi fi fi f i k k % k % % % E E Ef E ek ek ek e k k k ti ti ti ti ti ti i i v ta vi vi vi ta ta ta s s s s maa ma ma si si si si ng ng - ng
6
g- m ma masi ma si si ng ng ng ng K K K K el el el e l l o om om o m m po po po po po po k k k k k Pe P P
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
6
cr r r r r en en en n en n a at a a a a a a pa pa pa pa a p da da da d w w w wan an an an it t t a a a pa pa pa p sc sc scc am am am en en en enop op op op au au au se d d d id id id id ap ap ap ap a a at at at t at ka ka ka ka a n n n n ef ef ef ef f e ek ek ek k ek
Tuju ju uan an an n a p p p p p en en en n e el el e el it it it t ia ia ia i n n n in in in i i i ad ad ad ad ad ad al al al al ah ah ah ah ah untuk mela aktivitas analgesik k k k k da da da da da ri ri ri ri ri i r e e e e e ks ks k k ks k ks tr tr tr tr tr r ak ak ak ak ak ak k e e e e ta ta ta t n nol 80% daun M.
12 12 ). ) ). ) )
12
12
12
2
20
20
20
20
20
Sengupta,
crenata a a me me me e e mi mi mi mi li li li l ki ki ki k ki i a a a a a kt kt kt kt kt k t iv iv iiv i iv iv it it it it i i as as a s s s seb eb eb b eb eb e aag ag g ag ag ai ai ai i a a a ana na na na na lg lg lg lg l es es es es e ik ik k k k (Lasw
asa sa sa a s p p p p p pe eg g g g al al al al al a p p p p ad ad ad ad ad a a a a pe pe pee rs rs r rs en n n n di di di di di di an an an an, , , , da da da da d d n n n n da da da da dari i ri i p p p p en en en de de de de d e k ka ka ka ka a k ka ta ta ta ta n n n ke ke ke ke kee mo m m m m bahw hw hw w a a a a M. M. M M. M t t t t ri ri ri ri fo f fo fo fo fo f li li li l a a a a ta ta ta na na a a ma ma m ma n n n ya ya ya ng ng ng ng s s s at at atu u u ge g ge g e n nu nu nu n nu s s s de de de d d ng ng ng ng g an an a an M memi i mili li li l i l ki ki ki k ki i a a a a a kt kt kt kt kt iv v iv iv iv i it t it it tt t as as as as a a a s eb eb eb e ag ag ag a ai ai ai i a a ana na na lg lg lg lg es es s e ik ik ik ik k k k , , , ma ma ma ka ka ka k d d d d d id id id i id uga
RINGKASAN UJI AKTIVITAS ANALGESIK EKSTRAK ETANOL 80% DAUN Marsilea crenata PRESL. DENGAN METODE GELIAT PADA MENCIT
Madina Salma Karimah Nyeri merupakan alasan yang paling umum bagi pasien untuk memeriksakan diri ke sarana pelayanan kesehatan dan merupakan alasan yang paling umum diberikan untuk pengobatan terhadap diri sendiri. Obat yang dapat meringankan atau menekan rasa nyeri, tanpa menghilangkan kesadaran, disebut sebagai analgesik. Marsilea crenata Presl. atau yang biasa dikenal dengan nama semanggi, adalah salah satu jenis tanaman di Indonesia yang banyak dimanfaatkan masyarakat sebagai sayuran. Pada penelitian terdahulu terkait M. crenata, diketahui bahwa setelah pemberian ekstrak etanol 96% daun M.
9 9 6% 6% 6% 6%
9
9
9
di di di di i ke ke ke k k ke ta ta ta hu hu h hu h i i i i i ba ba ba ba hw hw hw hwa setelah h h h pe pe pe pe mb mb mb mb er er erria ia ia ian n n n ek ek ek ek st st stt ra ra ra r k k k k e et t e t an an an n ol o o o o
e e e e e ba ba ba ba b ga ga ga g g i i i i s s sa a s s a yu yu yu yu ra ra raa n. n n. P P P ad ad d ada a a a pe p p p neliti i i an a a ter er r er da d da dahu hu hu lu lu lu t t t t t er er er e er er ka k ka ka it i it it t M M M M M M
II nd nd nd nd n n on on ones es es e ia ia ia iaa y ang g ba ba ba ba ba ny y y ak d d d d d d im im im im im m an an anf fa fa fa f fa fa at a at at a ka ka ka ka a n n n n n m m m m
I I
a a a a na na n na n na ma ma ma m n n n n n di di di di di
Ny Ny Ny Ny Ny Ny er er er e r e i i i i me me me e ru ru ru u u pa pa pa a pa p ka ka ka ka n n n n n al al l l as as as as an an an n an y y y y y an an an a g pa pa pa pa pa li i li li li ng n ng ng n umum b untuk me me me m me me me m m ri ri ri ri ks k ks k k ks k k ak k k k an an n an d d d d d d i i ir ir ir ir i i i i i k k ke ke ke e s s s s s ar ar ar a a a a an an an a a a a a pe pe pe pe p la la la a a ya ya y y ya na na na n n n kese meru u pa p pa pa a ka ka ka ka n n n al al al a al as as as as s san an an a y y yan an an g g g pa pa pa pa li li li li ng ng ng g u u u u u u mu mu mu u mu m m m m m m di di di d i d be b b rik peng ng ng g ob o ob ob ob ob at at atan a an an an a t t t te e er er e ha ha ha a da da da d a a p p p p p p di di di di di di d i ri ri ri ri s s s s en en en en di di di di ri ri ri ri. . . Ob Ob Ob Ob at at at at y y y y y y y an an an an an g g g g g da da da da da pa pa pa pa p t t t t me atau au au a u m m m m en en en n n ek ek ek k k k k an an an an r r r as s s s s s s s a n ny ny ny n n y er er er er i, i, i, t t tt an an an an pa pa pa pa m m m en en en en gh gh gh h h g h h il il ilan an an n an gk gk gk k k g an an an n n di i i i i se se se e se bu b bu bu bu bu t t t t se se se e e b ba ba ba ba ba b ga ga ga ga i i i i i an al al al al a l ge ge ge si si si si i si k k k k k k . . .. Ma M M Mars rs s il il il il i ea ea ea ea c c c c re re re r na na na ta ta ta ta ta Pr Pr Pr P P es es e es es es l. l. l. l l bi bi bi bi as as as as as as a di d di di d ke ke e ke e na na na l l l de de de deng ng ngan an an an n am m m ma a a sem m m man n gg gg gg ggi, i, i, a a a da da da da l la a a l a l h h h h sa sa sa la la la a h h h h h h
Tujuan penelitian ini adalah untuk melakukan uji aktivitas analgesik dari ekstrak etanol 80% daun M. crenata. Dalam penelitian ini digunakan metode geliat pada 36 ekor mencit BALB/c yang dibagi ke dalam 6 kelompok, yaitu kelompok kontrol negatif, kelompok kontrol positif, kelompok perlakuan I, II, III dan IV.
crenata memiliki aktivitas sebagai analgesik (Laswati, 2009; Sengupta, 2012).
rasa pegal pada persendian, dan dari pendekatan kemotaksonomi bahwa M. trifolia tanaman yang satu genus dengan M. crenata, memiliki aktivitas sebagai analgesik, maka diduga daun M.
crenata pada wanita pascamenopause didapatkan efek hilangnya
6
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
Hasil penelitian menunjukkan bahwa, pada ke empat kelompok perlakuan terdapat penurunan jumlah geliat mencit yang berarti bila dibandingkan dengan jumlah geliat kelompok kontrol negatif, maka dapat dikatakan ekstrak memiliki efek sebagai analgesik. Hasil persentase proteksi kelompok perlakuan I (2,25 mg/20 g BB mencit) dan kelompok perlakuan II (4,5 mg/20 g BB mencit) berturut-turut yaitu 62,50% dan 70%, sedangkan persentase proteksi kelompok perlakuan III (6,75 mg/20 g BB mencit) 76,25%. Persentase proteksi terbesar dihasilkan oleh kelompok perlakuan IV (9 mg/20 g BB mencit) yaitu sebesar 83,75%, begitu pula dengan persentase efektivitas ekstrak sebagai an ekstrak sebagai analgesik terhadap kontrol positif ibuprofen, an n al al al al l g ge ge ge e si s si si si si k k k k k k k t te te te te te rh rh rh rh rh rh h ad ad ad ad ad ap ap a ap kontrol positif hasil persenta hasil persentase tertinggi dihasilkan oleh kelompok perlakuan IV a a se se s se e t t t t e er er er t ti ti ti ti ti ng ng ng n n gi gi gi i i d d d d d d ih ih ih ihas h as as s s il il il il ka k ka k ka ka ka n n n n n ol ol ol ol ol o eh eh eh eh eh k k k k elompok pe yaitu sebe yaitu sebesar 108,23%. e e sa s sa sa sa r 10 r r r
10 10 8, 8,
1
8
23 Ke Ke Ke si si si si si i mp mp mp mp mp u u ul ul ul ul aa a a n n n n n d da da da da da ri ri r ri ri ri r p ri i i p p en en n el el el eel l l it it i it it it it t ia ia ia ia ia ia ia a n n n in n in in i n i i i i i ad ad ad ad ad al al al al l ah ah ah ah ah ah , , , ek ek e ek ek k strak e
23
23
23 23 % %. %. % %. .
Kesimpulan dari penelitian ini adalah, ekstrak etanol 80% daun M. crenata memiliki aktivitas analgesik pada mencit jantan daun M. M. M M M M. c c c re re e e na na na na a ta ta ta ta me me me me mi mi mi mi li li li ki ki a ki aa a kt kt kt kt iv iv iv iv it it it it as as as a a a ana na na na n n n lg a lg lg lg lg e es es es ik ik ik k k p p p p a ad ad ad a d a a a me galur BALB/c dalam uji aktivitas analgesik dengan metode geliat. galu u u r r r r BA BA BA BA L L L L L L B/ B/ B/ B c c c c da da da a lam la la la m m m m m uj uj uj uj u uj j i i i i ak ak ak ak tivi ti ti ti vi vi vi ta ta ta ta s s s s an an a al an al al al g si ge ge ge si si i i k k k k k d de de de e ng ng ng ng n g an an an an m m m e Perl Perlu dilakukan penelitian toksisitas akut dan kronis untuk rl rl rl r u u u di di di la la la a a k ku ku ku u u uka ka ka kan n n p p p pe pe pe pe p ne ne ne e e e e l l li li l li l i ti ti ti ti an t an an an t t tok ok oksi ok si si sisi si si ta ta ta ta s s s ak akut ak ak ut u u u u ut d d d d d an n n n n k k k k k ro menunjang tingkat keamanan penggunaan daun M. crenata sebagai me me me m me nu nu nu nu n u nj nj nj j a an an an g g g g g t ti ti ti ng ng ng ka ka k k t ke e e e am am am an an an nan an an p p p p en e e gg gg gg gun un un un aa aa aa an n n da n da d da un un un u u n n M M M M M M. c c c c c c re re re re r n n n n n sediaan herbal terutama sebagai analgesik. Perlu juga dilakukan e e e e di di di di di di aan aa n n n n he h h he e e rb rb rb b al al al l t tter erut er ut ut am am am ama a se e eba e ba ba b gai i anal al al al gesi ge ge ge s si si k. k. k. P P P P P er er e er r lu lu lu lu u j j j j ug ug ug ug g g a a a a a penelitian lebih lanjut mengenai kandungan senyawa dalam ekstrak pe pe p pe e e n ne ne n ne ne li li li l li ti t t an an an an n l l l l l eb eb eb ebih eb eb ih ih ih h l l l l an an an ju ju ju ju u t t t m m m ngenai me iii k k k k an n n du u u u ng ng ng ng an an an an s s s en enya e ya ya ya ya wa wa a d d d d d d a al al al al l
et et et et etanol 80% daun M. crenata yang berperan dalam menimbulkan an an an a an n o ol ol
8
8 8 0% % % % d d d d au au a au n M n n M c M M. c cre c r re re nata ya ya ya a ng g g b b b b er eer er pe pe pe ra ra ra n n n da da da da da a la l l la la m m m m me me m me me m efek sebagai analgesik. ef f f f f ek ek ek ek k s s eb e eb eb b ag ag ag g g ai ai ai ai a a a a nalg n na ll esik.
8
8
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
ABSTRACT ANALGESIC EFFECT OF 80% ETHANOL EXTRACT OF Marsilea crenata Presl. LEAF WITH WRITHING METHOD
Madina Salma Karimah The aim of this study was to investigate analgesic activity Th Th h h h e e e e ai ai ai a i m m m of of of of t t t t t hi hi h hi hi i ss s s st st st st ud ud ud u ud y y y y y wa wa w wa a s s s s s to t to to o o i i i nv v v v v es es es es es ti ti ti ti i g ga ga g ga g te analge of the 80% ethanol extract of M. crenata leaf. This study used f the 80
80 80 % % % % et et et t ha ha ha ha ha no no nol l l l l ex ex ex e t tr tr tr tr t r ac ac ac a t t t t t of of of f f f M M M M M M M. c c c re re re re e na na na na a ta ta ta le le le l l af af af ff f f . This
8
writhing method on 36 male BALB/c mice, divided into six groups. rithing tt ng ng ng g m m m m m etho et et h ho ho o d d d d d on on on on n n n
36
36
36
6 ma ma ma le le le BA BALB BA BA LB/c LB LB /c /c mi m mi mi mi m mi i ce ce ce ce ce c , , , , di di di d d vi vi vi v v i de de de de d d d d d into The results showed that, the four-dose extract groups showed a he re re re re e e su su su lt lt lt t s s s s s s sh sh sh h ow o o ow w ed ed ed ed t t t t t t ha ha ha ha ha ha ha t t t, t, t t, t t t t the he he he f f f f ou ou ou ou r rr- r do do do do se se se se e ex - - - x x x x tt tr tr tr a ac ac ac c t t t t gr g gr gr gr ou ou o ou ps decrease in mean number of writhing compared to the negative ecr r r r ea ea ea ea se se se e i i i n n n n n me me m me m m me an an an n n n n n n n um um um um um m m b b be be be b b r r r of of of f w w w w ri r ri rith th th thin ing in in g co g g co comp co m ar m mp mp m p ar ar r ed ed ed e ed t t t o o o o th control group, so it can be concluded that the four-dose extracts have ont n nt nt nt ro ro ro ro ro o l l gr gr gr gr g ou ou ou ou ou p so p, p, p, so so so it can n n n b b b b be ee c nc co co co nc nc lu l de lu lu lu lu de de d d d d d d th th th th th at at at t tthe he h he he f f ff ou ou o ou ou o u r r r r- d do do do do d se se se se se se e ee e e x an effect as analgesic. The results of the protective percentage n n n e e e e e e ffec ff f ec ec ec ec t t t t as a as a as an an an al al a l ge ge ge si si si
c. . T he he he e resul r u ts o ul ul o o o f f f f th th th th e e pr e pr pr p r r ot o o ot ot e e e ec ec ti ti ti ti ve ve vee ve e
c.
c.
treatment group I (2,25 mg / 20 g BW mice) and treatment group II ea ea ea e a a tm tm tm tm tm tm en en en n t t tt t g gr g gr gr g g rou o ou ou p I p p p
I I (2 (2 (2 (2 ,25
25 m m mg / 20 m 0 g g g g B B BW W W mi mi mi mi ce ce ce ce ) an ) ) an an d d d d d tr tr tr tr t t ea ea a tm tm tm tm tm m e e e e (4.5 mg / 20 g BW mice), respectively, are 62.50% and 70%, while
25
4 4 .
4
4
5 5 mg / mg mg / / /
5
5
5
2
2
2 2 g g g B BW BW BW m mic m m ic c e e e e ), ), respec ), ), c c t ti t t ve e e ly ly y y , , ar ar ar e e e
2
2
62 2 .5 .
62
62
5 % % % % % % an an an an n n d d d d d the percentage of treatment group III (6,75 mg / 20 g BW mice) is e e e e pe pe pe pe rc rc c c en en n n t ta t ge a a ge ge ge o o f treatmen f f f en en en t t t t gr gr g gr ou ou ou ou p p p p
5
III
II II
II I I (6 (6 (6 (6 ,7 ,7 ,7 ,7
5
5
5 5 mg mg / mg mg / / /
2 2 g g g g g B B B B B B
2
2 equal to 76.25%. The protective percentage generated by the qua ua u ua ua l l l l l to to to o o
7
7
7
7