STUDI RAGAM OSILASI CURAH HUJAN DI SUMATERA BARAT.
STI]DI RAGAM (X;ILASI CURAS SUJAN
DI STJMATERA BARAT
TESIS
wlDIA NINGSIE
06 21 4 005
PROGRAM PASCASARJANA
IJNII'ERSITAS ANDALAS
2fi18
AbsFak
Telah dilEkuld penelitie lenlms studi ngm osildi cw,h hde di SMal@
Bdat denge nengguald data cuol hujo ddi talu 199l-2005. petu*at
tbzt< w\Nz (rfeishte.l wdelet LTra$foml de sDrl. Hsil pemlitie
denujutl@ bahw snu b€ntul fenomena osilai penodik sebasai pcdicu
besdnya ju an cuan hujd unumya terjadi di wildyal p€nelirim di Seared
Bda1. Baik itu osil$i iit6 hlsino OOoI osilasi nusihd (sAo), osiisi
lahtfu (AO) dd osildi cmpdD dlri AO do TBO. Tekli osilGi Mudd",
tu,
donir
ledadi di wilayah peDclitim dengd penoda ymg bweiai
lebih klrfuC &tm 20-80 h&im. SeFdi di daerah Tabing didoniiai oleh
(MJO/ISO: Madden J"liah Otcillatiotlqnna S.Batul
osilNi sub
Or./l"nbr) de.ge iara-n1a pola 60-80 hai. D@nh Sicincin lebi! donim tipc
osilai nuin& (SAO: Seni Annual Oscillatioh) dengb pola 180-200 lEi.
DaeG,\ ladms Pujes, dlemn Rmbatan dm Sullmi didoninasi olei pola
MJO denam pola 20-80 h&| Bedti MJO dM osilbi yms laimya neniliki
peM aldif ymg culap bes lerbndap distribusi cuE!
htrim (tml,tu
MJO) yms tdjadi di bebenpa wilayan di Smar€ra Bmt.
lebih
Dsime
huj
K3c
ku.i osiai uaj
hujM, bM\lum6r
$$ekl
STIJDI RACAM OSILASI
CUlt{H
ITTIJAN DI SUMATERA BARAT
Oleh: VidiaNnrssih
lDibawairbimbins
Radnn Must fo, Dwi PujGstuli
d
Du Ed$ia)
RINCI(SAN
Kardttensdk
huje di *ila)€h
.urah lujan Derupakan fungsi
cuin hujm di
SunEfin BaFt
rmg dar Na1:tu
ssal b€n i6i k*m
Kondisi ytuB mcnpengerhi
suatu lenpal dense lcnpat tainnya bcrb€da sehubbee dcngd)
berasamn)a osilasi di atdosaer. Dnmm osilasi tesebuL beFaridi sesuai denean
periodanr4 selErli osirasi sub/intra
osilasi muinun
Madden
Jtlia, Oscillatio
),
(SAo: Smi ,1nh"dl As.ilktkrl). asilti lanLlm (AO:,r,h,a/
Os.'//drio,) daf osira.i
Densnn
muin r (MIO:
nelihar
cdDltm dei AO dm-llro (r..ttos?htn
tlb
Bichkiol
belakdg di als mal€ pcnu dikclanui ncnodc osilai
cuah |ujar di wilayah Sumaira Ratur
ie.gd nrncnlurd *Lililas ]angdonind
di
Suman-a Baral
yos
nenunjdlike kcccndrunem lerladinya periodc be.trla.s Dimoa dala
hujan
atau bdl,cngann
adal.n
dalm penbenlukD cuftn
dib y,ng di*nt rdg dihmpilkaD
dilihlr r@d alau poL ldjxditur nriar
dapal {edilar dcnsan
tt't^r lct
7-
h
an\
ln
ba
th) dan
!
hujao
dalanr bentuk
kontnrD
p€nu
'ds
J_ars saDa dcngdr
uo pdbgtar l!tur
dd
Friodbra H.l
irli
G./dare) ww7. llfcishted
4t r.
Dri dralha dan kajia.lbe dilalulm dihtuapb.
&pa{ dikclalui
mgd
.sil,si !&gdonirni mempensaruhi pcnlb.nt'ka .urah huian lada suau dmrail
Penelitim ini ncngsunakan dara cMn
huj& ydg
ada
ddi beb€npa *ilayatr
Fos
di SLuara Baral Data nrcnd hujm hditu dapar ldta ubab kc
benfuk
gelik cunh hujo (hm)
seldna
rcnhe penslnataD (1991-2005)
cuoh
huj
terhadap
r/r'
Ddl (hei ke
).
pada gEnk
nsya nreNila,
yang dapai kila tetatrui
hujd nalsinmnya saj4 sedmeku mllt nrelihd Fnode
b€rolmgnya
sclma ienhs pensamatar lciscbu lidak lerlilal dengm jelas kde.a rapahya
gralik selsma rentanE phgmalln. Unn* delihli kapd penode botuldgnya
leiadi (pdiod6narya) digunal pctuCklt lunak aMl orel \\wZ (,]/ersrred
R'otalet z
rrdlthnr,
Denssn
hujd
sebelumya dala nenta! cuah
lremof&lk,n ner:nskar lunal s,rrr. mal! drpat dirmpilLu
riu wwz Clt rmg
diteoleh tersc|ur dalam bentlk kontu
n.mudrilan pcnsdalisun spekin pcriodisiiar dari pddreter
d;t.deh uorul
scleig wakru datr
n'ibn yans aka diinrcTresdsikan
s.lda
dac.
ur
pensamah
rt*;n
Bcd.\IkaD
metjnar osirdi apa saja
hasiL
txpi yanr lebih donrinan
rapxr
lrrtr
i.,
huje yMg
(odlur
de
yog
osittsi
tcdxdi
apa
sj!
osildi snb&rtra musnno (MJO). nusiman (SAo) ailu
dri Mrtis! pota tonrur
maka didapalke
labnre,.sillsi yare tcriadi adalah osilasiMJO. SAO, AO
hujan di dacah
curatr
sehnsga
)!.e ditinjau
rentrnE pcnganailn di daerat pngmraran re$ebui
j-as dontinm,
diubatr dulu !e
du
ldalah pola
dj
dadan
dd.silsj cmNm
lebih bcqmsmh r.nadap tcmb€ntukm cumlr
\'ljo dcrlan
pala = 60 80
hm
pota
korlu
mena alar lirigginla curah liujanrdda saal itulans dapaidjtihal dai
t.ng s.bellmnyr liolah kc
bcmuk
sratu
daid!!
rrtu rz?isr.
yture
da1!
Osilasi
campr
tedadi
di d&sh Sichcin
adalah MJO, SAO, AO
te6pi ydg lebih doninu dan berlene@h dalM
hujao adabn
SAO
yes
de AO
sAo
(n6in ).
lapi didominai oleh pok MJO Gub
didoriu.;
ledbentuk curri
Di daenn ladus p&jms rerjadi osilsi Mro,
nusine)
Di dleEh Rmbatan ymg heniliki kelinggim
laut juga
da
5(]O
mctei ddi
pemulm
oleh pola MJO r'olaupun osildi lain jusa teriadi seFiri AO.
Seddgkb utuk daEn Suk.lei dlaraia lujdnya tebil
kcil dib
dinekd
de.gd ddah yms b.rada di hudapm bulit abu di
daeran pesGn
Bm! tellpi
lebih besd dibmdineke densm dacan lenbah
Fqula .
Daehh ini
didonimsi oleh pola
MlO.
Dd nail p€nelitid
osiiasi
hir
juea tciadi sepedi SAO, AO
ini d.pardisjmpulkd brnwa dpe osilAisub
G'IJO) l€bih dominan teljadi di wilavah r€nctnid ,li Susarera
denikid osilAi lein jus. tciiadi
seperri SAO. AO dar
daerai Sicincin berdasdkb
nsiftd
Bamt Meslipun
cdruEn dri Ao
TBO tapi Euncul densm intensiia yane lehih kecil dei MJO,
hdil p€nelitid osilsi SAo
dd
dan
sdegke btuk
yane lebih dohinan
nmcul, neskiFm dcniki& osildi MJO jusa bmrat rerjadi. Dcnge adaya
pcriode 3lan MIO dlhd.rkan bna ncningkalkan
teiadinya cuan hujan drgei
dilemukar nrodel cuEh hnjm
yans
dilintrlkao lkatr
daFaL di
di
yes
aturdj pmktab cua6 dm
wilayah SLnnrcra
lebih
d tisipasi.
rtat
dan
Bmt.
atrat
Sehinsea dapar
dimma
lomu*ine
T, PENDAIJIIIJJAN
Dalm p.rncem de pclatsm penbarsrllm, fal1or cuEn hujm
Msat perlu dip€rh.iikd.
ridat
dapat
senenrsa
menginsal fakor
ini netupakm hejadim
altun
dinodinkasi scara pemoen. Jika dapat dimodifilai bmr? beNifat
dd
pada
shalayus lebilr kail(Seinin
Informsi bcrupa
daia alau
dan
kcrc@eb lentans
diperlulm. Daia yMg bend db
Nusroho,2003)
cuaca
da
itrtinr
lkm msar
dnmpbe ddm
sualu
pnsrm (!em*al hb.I)
dapat
diFlai
setenpat schnreCa dapat nrembual
rdg
sebaeai rool
{!1a, unluk menbenkan kcFlatu lenbg gejlk ,lm p$ilrlu cuc4
iklin
de
leng}ap. Delalui analisis meteorologi
klinatologi dengd nenssnnak peNamaadprinsip m.lenatika dm ns'ka
keaden
dg
marFun
mmNi! nElakukan oprinai
Pol! curah hujar sctiap da$ah tidak sama, setia! daeFh rncmpbyai
ledodGdi inteNitas yeg b€rvdjdi denean daerlh laimya
perbedas
ini
Tedadinya
bcrnubmgd eot denaan kebciadtun seratd-geBru
dan
fenomem atmoslci lang bt6ilal periodik. Contohnya yang dipcng@hi ku.loteh
fenoncna pcriodik 365
hlri
alau feno.rcna Iuo.suD adalah daerah paleDhdg,
Jalarta, Senr4ans, D€npsd,
Sclab khalulisli\€ tondhi
global raitu dari
ali!il!.
ljung
PddaDe dan Ambon. Adinya ddmh di
cLrah hujannla dipc.gduhi otelj a*rjliras sLda
Monsun
(D
trwina//,2000).
Sccan gselafis, Suinalcn Barar menrpunt.i terak yln8
sekitar
eds kldlli(nva
dan beEda di
uik,
ber.da di
skitai pmlai- dnmbah dcnso aidya
hanpmn bulil
bdis
h€ft6!
yang menbual kondisi lopoemiinya
sciz
Bc{lawk& hasil mlis n€lalui sp€kmr cuE! lujd tarid did4nto tah*a
polx
mm
cudr hrjan di SunaleF Bmt lerba8i menjadi lig?, yaitu
pesisn.Dmr, wilayln bnbah pedal@d
dengan
&n
jwiah cu.h hujo y rs lerbmyal
Tinu d& ydlg teEnd$
wilayah datam Endah Tinu!,
yairu pesisi
Btra! dadd
rondllr
pad! lehbah ped,rdan. Pola rara-nla cuFh hujm di
Sunalera Barat temasut kc dalam lipc ckualorial, yaitu netoiliki
hujs
Nilayah
dikaFnatan Sumat€.r
Bed demlmlai l€uk
du lucak
1opo86fi dan gssrafi
paburiE. (Dwinanto. 2006).
&r€kerislit huje di wilayah SMau Bm1
curah
lrjan netup.lan tuncsi ruoe
cuan lujan di sualu
tnpat dcngd
dtur
sansal
beF{i6i tsm
rvattu. Kondisi yss neDp€nsurhi
rcnpar l.innla bededa shubulgd dcngd
bcragm.la osilasi di aanosfcr.
Monrul surytunoro (2004) Bcnu N{andn
osirrsi, sepeni osir.si sub
nlsih
b
Jndonesia
(,MtOnSO: Maddeh
ncnilili dgd
J,lid" Ostiltt b\tl]ttra
&,sona/ Orc ,rio,l dengb p€noda.ya a 20 hui - 90 h&i. osilui
(.SAa Schi Aahual Onillation) djkenol de.Btur pcrioda sl€.eah
(AO: ,1,,,a1 Avi othn).
tuhunan
dan osilasi
cmpum
n6ilm
tahunan, osilasi
anrara
A0
d!tr
TDO/QDO(I/op,s?lor,c Bie,kial As.i1athtr'Quati Di.n"ia! Ostilution)
d.ned ponoddla +l50hdi-430h!i.
Sludi
ilnonen MJO dan jctrG
osilasi laimla bclLm banyak dilahrtm
oftDe. leneliliatr ini penlin3 dilakukan neneingat MJO drn osilasiyans laimya
nc.riLlki
\ an! ler
Frs,kril
ldi
yang culul) bosar lcrhadap
di b€b€r.rJa
$ilaylh Sunotem Bml
di$ibrsi cuah
huran hdian
V. KESMPULAN DAN SARAN
Ddi penelitie ini daFt dimbit kesimpuld:
f
Di dafan Tabine didomirdi oleh osilasi sub
Julia
nsine
Oscilatianltbtrc Seasotut Or.ilario,)
deng
nei. D€mh Sici&in lcbih doDim ripe osilbi
l"nual
OsciUatioh) dcned
lola
t8O,20O
]4JO/1SO: Madder
rara
Fra pola
nsn e
(SAO: ,sa,j
hdi. D&Eh padas
dleral Rdbaian d& Sutemi didonirasj oleb
6G.80
pdj
s,
pota MJO densm pola 2G80
Dacnh Sicincnr memiliki peftedam osjtsi yans dohinan (sAO) .mun
pabedd id tecil €kali, ini discbahk
ada
fikor
tain selain fenome@ dm
sirtaldi slobal dan rcsionatnya yaiiu snhl,sj tokat dan pensanl keods
lopog6fi dacnn tesebut.
lcng.ruh fakor dinmis dei smglan arn.ster rid,t rcnah menpunyai
d@pa[ yeg beEni bagi fluktusi inteNira curan hujm di Smabo Bm1
mllk eliap
oleh fakor
L
rLeEnny4 wdanpm
ada
scriat rlaentr
y
c
h6in
dipensaruni
sassum unum tadi. Ini dikdenak& Sura!! Bm1 nenpmyai
d
ielak
loFog.lli
Pedu
noliba&arimlalr
seognt p.rbukjtan.
data
yos bmtak
dencD seics daE
aed lebih daFr diketalui densanjcra p€ngmnnya.
Aayad, S., 1986. llnu Iklin dan ?engaitu,
Depr_
tlnu Tdan, Bogor.
Asdak. C ,2002. Hidroloei dm Peneelolm Dae{n
Cajan Mad4 Unile^ity PFs. Hal41.
Alird Sugai,
Dmawe, Sukno do
Widohanidjojo., 2003 Anatish hdeks pongu,le di
Smudra Hindir ddd Hubmgdnya denge Cush Huje di Slmra
Baa( Kmtulan Makalal w.rkshoop pchefmian rnfomBi lUim
Unhrk Pertaim. Pp:2.
D*inmto, B., 2006. Kuakeri$ik Clran Iluj , shpsi JUrue FMFA fisita
Uniaesilas Negeri Padang
EnddNin.
Dmadi. K.. da Knalit, A.. 2000. Penodisitas Beiar Arnoslcr
tcrh.dap Fluki6i lntensitas Curan ilujd di Indorcsia. Bul. Met. Co.
Vol. t.oI,lp:1,8.
Firria. S.. 2004. Pemantdtff Aralisis TinEtat Kestabild ljdam ,{tas dd
?cftulr@ deDsd lndeks ShoRahcr Unx* MehpEdiksi cur4
sknNi Julwn tisih Lhive6itas Andat4. uat t4
Hemra\ar. dll{. 200:l Kajian wal Dampal FenoBena loD Teftadan pntslu
auan Huj , Kumpultu M*alah Wo*shoop pen.nfurar infomdi
tklifr Untul Perldria! Pt: 2
Heryuro, l., 2003. lerb dingm Dara Cuh Hujan Ilasil pencaraian penald
Huje Obnaiis Jcnis Tipins Bucker DenemJcnn HeLnd. Jhat Mer
& Ceo Voi 4 No I . Je@i Mdct. Hdl 65-67
ha*
. L, 2005. Pakel Modnl Pelalihm
Kab. Tanah DaEr Hal I :10
Iklin U.tut pendim di Kab. Asd
dsn
Kusb4io. A , Yuus,
S , ddn Alnad, 2., I 999. f irja@ Cuaa Bule .luuj d&
Fc6rotui 1999 di Putau Bati da sekilahya But. Mer. ceo No r, pp
Kadma\ 2008 htp:/kaddsa!.R.rdpress con Diatscs langsal lO April
Pukul !9 00 Wl6
2008,
Kumid]ru, H, 2006 Anahis Periodesnas Snhu dh Tekmm pr6 Laur di
lndonesia. Skipsi Juuse Depanenen ceofisika de Meleorotogi
DI STJMATERA BARAT
TESIS
wlDIA NINGSIE
06 21 4 005
PROGRAM PASCASARJANA
IJNII'ERSITAS ANDALAS
2fi18
AbsFak
Telah dilEkuld penelitie lenlms studi ngm osildi cw,h hde di SMal@
Bdat denge nengguald data cuol hujo ddi talu 199l-2005. petu*at
tbzt< w\Nz (rfeishte.l wdelet LTra$foml de sDrl. Hsil pemlitie
denujutl@ bahw snu b€ntul fenomena osilai penodik sebasai pcdicu
besdnya ju an cuan hujd unumya terjadi di wildyal p€nelirim di Seared
Bda1. Baik itu osil$i iit6 hlsino OOoI osilasi nusihd (sAo), osiisi
lahtfu (AO) dd osildi cmpdD dlri AO do TBO. Tekli osilGi Mudd",
tu,
donir
ledadi di wilayah peDclitim dengd penoda ymg bweiai
lebih klrfuC &tm 20-80 h&im. SeFdi di daerah Tabing didoniiai oleh
(MJO/ISO: Madden J"liah Otcillatiotlqnna S.Batul
osilNi sub
Or./l"nbr) de.ge iara-n1a pola 60-80 hai. D@nh Sicincin lebi! donim tipc
osilai nuin& (SAO: Seni Annual Oscillatioh) dengb pola 180-200 lEi.
DaeG,\ ladms Pujes, dlemn Rmbatan dm Sullmi didoninasi olei pola
MJO denam pola 20-80 h&| Bedti MJO dM osilbi yms laimya neniliki
peM aldif ymg culap bes lerbndap distribusi cuE!
htrim (tml,tu
MJO) yms tdjadi di bebenpa wilayan di Smar€ra Bmt.
lebih
Dsime
huj
K3c
ku.i osiai uaj
hujM, bM\lum6r
$$ekl
STIJDI RACAM OSILASI
CUlt{H
ITTIJAN DI SUMATERA BARAT
Oleh: VidiaNnrssih
lDibawairbimbins
Radnn Must fo, Dwi PujGstuli
d
Du Ed$ia)
RINCI(SAN
Kardttensdk
huje di *ila)€h
.urah lujan Derupakan fungsi
cuin hujm di
SunEfin BaFt
rmg dar Na1:tu
ssal b€n i6i k*m
Kondisi ytuB mcnpengerhi
suatu lenpal dense lcnpat tainnya bcrb€da sehubbee dcngd)
berasamn)a osilasi di atdosaer. Dnmm osilasi tesebuL beFaridi sesuai denean
periodanr4 selErli osirasi sub/intra
osilasi muinun
Madden
Jtlia, Oscillatio
),
(SAo: Smi ,1nh"dl As.ilktkrl). asilti lanLlm (AO:,r,h,a/
Os.'//drio,) daf osira.i
Densnn
muin r (MIO:
nelihar
cdDltm dei AO dm-llro (r..ttos?htn
tlb
Bichkiol
belakdg di als mal€ pcnu dikclanui ncnodc osilai
cuah |ujar di wilayah Sumaira Ratur
ie.gd nrncnlurd *Lililas ]angdonind
di
Suman-a Baral
yos
nenunjdlike kcccndrunem lerladinya periodc be.trla.s Dimoa dala
hujan
atau bdl,cngann
adal.n
dalm penbenlukD cuftn
dib y,ng di*nt rdg dihmpilkaD
dilihlr r@d alau poL ldjxditur nriar
dapal {edilar dcnsan
tt't^r lct
7-
h
an\
ln
ba
th) dan
!
hujao
dalanr bentuk
kontnrD
p€nu
'ds
J_ars saDa dcngdr
uo pdbgtar l!tur
dd
Friodbra H.l
irli
G./dare) ww7. llfcishted
4t r.
Dri dralha dan kajia.lbe dilalulm dihtuapb.
&pa{ dikclalui
mgd
.sil,si !&gdonirni mempensaruhi pcnlb.nt'ka .urah huian lada suau dmrail
Penelitim ini ncngsunakan dara cMn
huj& ydg
ada
ddi beb€npa *ilayatr
Fos
di SLuara Baral Data nrcnd hujm hditu dapar ldta ubab kc
benfuk
gelik cunh hujo (hm)
seldna
rcnhe penslnataD (1991-2005)
cuoh
huj
terhadap
r/r'
Ddl (hei ke
).
pada gEnk
nsya nreNila,
yang dapai kila tetatrui
hujd nalsinmnya saj4 sedmeku mllt nrelihd Fnode
b€rolmgnya
sclma ienhs pensamatar lciscbu lidak lerlilal dengm jelas kde.a rapahya
gralik selsma rentanE phgmalln. Unn* delihli kapd penode botuldgnya
leiadi (pdiod6narya) digunal pctuCklt lunak aMl orel \\wZ (,]/ersrred
R'otalet z
rrdlthnr,
Denssn
hujd
sebelumya dala nenta! cuah
lremof&lk,n ner:nskar lunal s,rrr. mal! drpat dirmpilLu
riu wwz Clt rmg
diteoleh tersc|ur dalam bentlk kontu
n.mudrilan pcnsdalisun spekin pcriodisiiar dari pddreter
d;t.deh uorul
scleig wakru datr
n'ibn yans aka diinrcTresdsikan
s.lda
dac.
ur
pensamah
rt*;n
Bcd.\IkaD
metjnar osirdi apa saja
hasiL
txpi yanr lebih donrinan
rapxr
lrrtr
i.,
huje yMg
(odlur
de
yog
osittsi
tcdxdi
apa
sj!
osildi snb&rtra musnno (MJO). nusiman (SAo) ailu
dri Mrtis! pota tonrur
maka didapalke
labnre,.sillsi yare tcriadi adalah osilasiMJO. SAO, AO
hujan di dacah
curatr
sehnsga
)!.e ditinjau
rentrnE pcnganailn di daerat pngmraran re$ebui
j-as dontinm,
diubatr dulu !e
du
ldalah pola
dj
dadan
dd.silsj cmNm
lebih bcqmsmh r.nadap tcmb€ntukm cumlr
\'ljo dcrlan
pala = 60 80
hm
pota
korlu
mena alar lirigginla curah liujanrdda saal itulans dapaidjtihal dai
t.ng s.bellmnyr liolah kc
bcmuk
sratu
daid!!
rrtu rz?isr.
yture
da1!
Osilasi
campr
tedadi
di d&sh Sichcin
adalah MJO, SAO, AO
te6pi ydg lebih doninu dan berlene@h dalM
hujao adabn
SAO
yes
de AO
sAo
(n6in ).
lapi didominai oleh pok MJO Gub
didoriu.;
ledbentuk curri
Di daenn ladus p&jms rerjadi osilsi Mro,
nusine)
Di dleEh Rmbatan ymg heniliki kelinggim
laut juga
da
5(]O
mctei ddi
pemulm
oleh pola MJO r'olaupun osildi lain jusa teriadi seFiri AO.
Seddgkb utuk daEn Suk.lei dlaraia lujdnya tebil
kcil dib
dinekd
de.gd ddah yms b.rada di hudapm bulit abu di
daeran pesGn
Bm! tellpi
lebih besd dibmdineke densm dacan lenbah
Fqula .
Daehh ini
didonimsi oleh pola
MlO.
Dd nail p€nelitid
osiiasi
hir
juea tciadi sepedi SAO, AO
ini d.pardisjmpulkd brnwa dpe osilAisub
G'IJO) l€bih dominan teljadi di wilavah r€nctnid ,li Susarera
denikid osilAi lein jus. tciiadi
seperri SAO. AO dar
daerai Sicincin berdasdkb
nsiftd
Bamt Meslipun
cdruEn dri Ao
TBO tapi Euncul densm intensiia yane lehih kecil dei MJO,
hdil p€nelitid osilsi SAo
dd
dan
sdegke btuk
yane lebih dohinan
nmcul, neskiFm dcniki& osildi MJO jusa bmrat rerjadi. Dcnge adaya
pcriode 3lan MIO dlhd.rkan bna ncningkalkan
teiadinya cuan hujan drgei
dilemukar nrodel cuEh hnjm
yans
dilintrlkao lkatr
daFaL di
di
yes
aturdj pmktab cua6 dm
wilayah SLnnrcra
lebih
d tisipasi.
rtat
dan
Bmt.
atrat
Sehinsea dapar
dimma
lomu*ine
T, PENDAIJIIIJJAN
Dalm p.rncem de pclatsm penbarsrllm, fal1or cuEn hujm
Msat perlu dip€rh.iikd.
ridat
dapat
senenrsa
menginsal fakor
ini netupakm hejadim
altun
dinodinkasi scara pemoen. Jika dapat dimodifilai bmr? beNifat
dd
pada
shalayus lebilr kail(Seinin
Informsi bcrupa
daia alau
dan
kcrc@eb lentans
diperlulm. Daia yMg bend db
Nusroho,2003)
cuaca
da
itrtinr
lkm msar
dnmpbe ddm
sualu
pnsrm (!em*al hb.I)
dapat
diFlai
setenpat schnreCa dapat nrembual
rdg
sebaeai rool
{!1a, unluk menbenkan kcFlatu lenbg gejlk ,lm p$ilrlu cuc4
iklin
de
leng}ap. Delalui analisis meteorologi
klinatologi dengd nenssnnak peNamaadprinsip m.lenatika dm ns'ka
keaden
dg
marFun
mmNi! nElakukan oprinai
Pol! curah hujar sctiap da$ah tidak sama, setia! daeFh rncmpbyai
ledodGdi inteNitas yeg b€rvdjdi denean daerlh laimya
perbedas
ini
Tedadinya
bcrnubmgd eot denaan kebciadtun seratd-geBru
dan
fenomem atmoslci lang bt6ilal periodik. Contohnya yang dipcng@hi ku.loteh
fenoncna pcriodik 365
hlri
alau feno.rcna Iuo.suD adalah daerah paleDhdg,
Jalarta, Senr4ans, D€npsd,
Sclab khalulisli\€ tondhi
global raitu dari
ali!il!.
ljung
PddaDe dan Ambon. Adinya ddmh di
cLrah hujannla dipc.gduhi otelj a*rjliras sLda
Monsun
(D
trwina//,2000).
Sccan gselafis, Suinalcn Barar menrpunt.i terak yln8
sekitar
eds kldlli(nva
dan beEda di
uik,
ber.da di
skitai pmlai- dnmbah dcnso aidya
hanpmn bulil
bdis
h€ft6!
yang menbual kondisi lopoemiinya
sciz
Bc{lawk& hasil mlis n€lalui sp€kmr cuE! lujd tarid did4nto tah*a
polx
mm
cudr hrjan di SunaleF Bmt lerba8i menjadi lig?, yaitu
pesisn.Dmr, wilayln bnbah pedal@d
dengan
&n
jwiah cu.h hujo y rs lerbmyal
Tinu d& ydlg teEnd$
wilayah datam Endah Tinu!,
yairu pesisi
Btra! dadd
rondllr
pad! lehbah ped,rdan. Pola rara-nla cuFh hujm di
Sunalera Barat temasut kc dalam lipc ckualorial, yaitu netoiliki
hujs
Nilayah
dikaFnatan Sumat€.r
Bed demlmlai l€uk
du lucak
1opo86fi dan gssrafi
paburiE. (Dwinanto. 2006).
&r€kerislit huje di wilayah SMau Bm1
curah
lrjan netup.lan tuncsi ruoe
cuan lujan di sualu
tnpat dcngd
dtur
sansal
beF{i6i tsm
rvattu. Kondisi yss neDp€nsurhi
rcnpar l.innla bededa shubulgd dcngd
bcragm.la osilasi di aanosfcr.
Monrul surytunoro (2004) Bcnu N{andn
osirrsi, sepeni osir.si sub
nlsih
b
Jndonesia
(,MtOnSO: Maddeh
ncnilili dgd
J,lid" Ostiltt b\tl]ttra
&,sona/ Orc ,rio,l dengb p€noda.ya a 20 hui - 90 h&i. osilui
(.SAa Schi Aahual Onillation) djkenol de.Btur pcrioda sl€.eah
(AO: ,1,,,a1 Avi othn).
tuhunan
dan osilasi
cmpum
n6ilm
tahunan, osilasi
anrara
A0
d!tr
TDO/QDO(I/op,s?lor,c Bie,kial As.i1athtr'Quati Di.n"ia! Ostilution)
d.ned ponoddla +l50hdi-430h!i.
Sludi
ilnonen MJO dan jctrG
osilasi laimla bclLm banyak dilahrtm
oftDe. leneliliatr ini penlin3 dilakukan neneingat MJO drn osilasiyans laimya
nc.riLlki
\ an! ler
Frs,kril
ldi
yang culul) bosar lcrhadap
di b€b€r.rJa
$ilaylh Sunotem Bml
di$ibrsi cuah
huran hdian
V. KESMPULAN DAN SARAN
Ddi penelitie ini daFt dimbit kesimpuld:
f
Di dafan Tabine didomirdi oleh osilasi sub
Julia
nsine
Oscilatianltbtrc Seasotut Or.ilario,)
deng
nei. D€mh Sici&in lcbih doDim ripe osilbi
l"nual
OsciUatioh) dcned
lola
t8O,20O
]4JO/1SO: Madder
rara
Fra pola
nsn e
(SAO: ,sa,j
hdi. D&Eh padas
dleral Rdbaian d& Sutemi didonirasj oleb
6G.80
pdj
s,
pota MJO densm pola 2G80
Dacnh Sicincnr memiliki peftedam osjtsi yans dohinan (sAO) .mun
pabedd id tecil €kali, ini discbahk
ada
fikor
tain selain fenome@ dm
sirtaldi slobal dan rcsionatnya yaiiu snhl,sj tokat dan pensanl keods
lopog6fi dacnn tesebut.
lcng.ruh fakor dinmis dei smglan arn.ster rid,t rcnah menpunyai
d@pa[ yeg beEni bagi fluktusi inteNira curan hujm di Smabo Bm1
mllk eliap
oleh fakor
L
rLeEnny4 wdanpm
ada
scriat rlaentr
y
c
h6in
dipensaruni
sassum unum tadi. Ini dikdenak& Sura!! Bm1 nenpmyai
d
ielak
loFog.lli
Pedu
noliba&arimlalr
seognt p.rbukjtan.
data
yos bmtak
dencD seics daE
aed lebih daFr diketalui densanjcra p€ngmnnya.
Aayad, S., 1986. llnu Iklin dan ?engaitu,
Depr_
tlnu Tdan, Bogor.
Asdak. C ,2002. Hidroloei dm Peneelolm Dae{n
Cajan Mad4 Unile^ity PFs. Hal41.
Alird Sugai,
Dmawe, Sukno do
Widohanidjojo., 2003 Anatish hdeks pongu,le di
Smudra Hindir ddd Hubmgdnya denge Cush Huje di Slmra
Baa( Kmtulan Makalal w.rkshoop pchefmian rnfomBi lUim
Unhrk Pertaim. Pp:2.
D*inmto, B., 2006. Kuakeri$ik Clran Iluj , shpsi JUrue FMFA fisita
Uniaesilas Negeri Padang
EnddNin.
Dmadi. K.. da Knalit, A.. 2000. Penodisitas Beiar Arnoslcr
tcrh.dap Fluki6i lntensitas Curan ilujd di Indorcsia. Bul. Met. Co.
Vol. t.oI,lp:1,8.
Firria. S.. 2004. Pemantdtff Aralisis TinEtat Kestabild ljdam ,{tas dd
?cftulr@ deDsd lndeks ShoRahcr Unx* MehpEdiksi cur4
sknNi Julwn tisih Lhive6itas Andat4. uat t4
Hemra\ar. dll{. 200:l Kajian wal Dampal FenoBena loD Teftadan pntslu
auan Huj , Kumpultu M*alah Wo*shoop pen.nfurar infomdi
tklifr Untul Perldria! Pt: 2
Heryuro, l., 2003. lerb dingm Dara Cuh Hujan Ilasil pencaraian penald
Huje Obnaiis Jcnis Tipins Bucker DenemJcnn HeLnd. Jhat Mer
& Ceo Voi 4 No I . Je@i Mdct. Hdl 65-67
ha*
. L, 2005. Pakel Modnl Pelalihm
Kab. Tanah DaEr Hal I :10
Iklin U.tut pendim di Kab. Asd
dsn
Kusb4io. A , Yuus,
S , ddn Alnad, 2., I 999. f irja@ Cuaa Bule .luuj d&
Fc6rotui 1999 di Putau Bati da sekilahya But. Mer. ceo No r, pp
Kadma\ 2008 htp:/kaddsa!.R.rdpress con Diatscs langsal lO April
Pukul !9 00 Wl6
2008,
Kumid]ru, H, 2006 Anahis Periodesnas Snhu dh Tekmm pr6 Laur di
lndonesia. Skipsi Juuse Depanenen ceofisika de Meleorotogi