7.1 Sejarah perkembangan fotografi 7.2 Bahagian-bahagian asas dan fungsi kamera 7.3 Jenis-jenis dan aksesori kamera 7.4 Jenis-jenis filem 7.5 Teknik penggambaran 7.6 Komposisi 7.7 Fotografi digital 7.1 Sejarah Perkembangan Fotografi - Nota Asas Fotografi

  TAJUK 7 ASAS FOTOGRAFI SINOPSIS

  Tajuk ini memperkenalkan tentang asas fotografi di mana pelajar akan dapat mengetahui beberapa teknik pengambaran yang telah dipelbagaikan. Dengan mempelajari asas fotografi pelajar juga dapat mengenali bahagian-bahagian kamera dengan era digital terkini yang kian mencabar bagi kegunaan fotografi dalam pendidikan.

KERANGKA TAJUK

  7.1 Sejarah perkembangan fotografi

  7.2 Bahagian-bahagian asas dan fungsi kamera

  7.3 Jenis-jenis dan aksesori kamera

  7.4 Jenis-jenis filem

  7.5 Teknik penggambaran

  7.6 Komposisi

  7.7 Fotografi digital

  7.1 Sejarah Perkembangan Fotografi Sejarah menunjukkan kewujudan fotografi sejak abad ke-19 di mana foto pertama dibuat pada tahun 1826 selama 8 jam. Istilah fotografi diambil dari perkataan photography yang berasal daripada perkataan greek yang membawa

  

maksud cahaya (phos) dan menulis (graphien) Louis Jacques Mande Daquerre

  merupakan orang yang mula-mula sekali memperkenalkan fotografi dan ia juga dikenali sebagai bapa fotografi dunia (1837). Kamera Obcura merupakan kamera yang pertama kali yang dipakai untuk menggambar kemudian memotret. Kamera Kodak (Eastmant Kodak) pertama kali ditemukan oleh Snapshooter 1888 di Amerika. Konstribusi fotografi ke dunia filem pertama kali dipelopori oleh Edward Muybridge. Flash atau lampu kilat pertama kali ditemukan oleh Harold E.Edgerton pada tahun 1938. Memotret benda-benda mati disebut dengan still life. Penemuan filem negatif oleh John Hendri Fox Talbot yang telah dibuat selama 40 detik di bawah terik matahari.

  Asas Fotografi Cuba anda fikirkan.

  Sejauh manakah fotografi penting dalam proses pembinaan bahan untuk pengajaran dan pembelajaran? Pada asasnya kamera sama saja, sama ada dari jenis yang murah mahupun yang mahal. Secara kasarnya kamera adalah sebuah kotak yang mempunyai lubang untuk mengawal cahaya pada satu bahagian dan mempunyai ruang untuk meletakkan filem dibahagian yang lainnya. Lubang ini membolehkan cahaya masuk ke dalam kotak dan menyinari filem yang telah sedia dimasukkan untuk membentuk imej.

  Semakin kompleks binaan/struktur sesebuah kamera, semakin lengkap mekanismanya. Kelengkapan serta kecekapan mekanisma ini akan turut memberi kesan terhadap hasil fotograf yang dihasilkan. Untuk menghasilkan kerja yang sempurna, sesebuah kamera mestilah mempunyai : i. Satu alat memandang yang membolehkan pengguna mengarahkan kamera itu kepada sasarannya. Bahagian ini dinamakan tingkap penilik pandang. ii. Lubang yang dipanggil aperture untuk membolehkan cahaya masuk ke dalam kamera. iii. Lensa untuk menerima cahaya dan memancarkan imej ke atas filem. iv. Alat penutup dan pembuka lensa yang boleh diubahsuai dinamakan shutter. v. Satu punat yang dinamakan pelepas shutter, yang apabila ditekan, akan dibuka sekejap, cukup untuk membolehkan cahaya masuk bagi membuat imej ke atas filem. vi. Filem dengan permukaannya yang sensitif mengadap lensa. vii. Alat untuk menggulung filem. viii. Mekanisma fokus untuk mengubah lensa ke belakang dan ke depan supaya ia dapat memancar imej dengan terang.

7.2 Bahagian-Bahagian Kamera Binaan sebuah kamera terdiri daripada beberapa komponen utama.

  Rajah 1: Bahagian-bahagian Asas Kamera Sumber (Buku): Teknologi dalam Pengajaran dan Pembelajaran

  7.2.1 Kanta (Lensa) Kanta digunakan untuk membentuk imej yang jelas di atas permukaan filem di dalam kamera. Ciri utama sesebuah kamera ialah jarak fokusnya. Kanta yang berlainan jarak fokus digunakan untuk membentuk imej yang berlainan saiz di atas filem. Jarak fokus kanta disukat dalam unit mm. Jarak fokus normal akan membentuk satu saiz imej biasa pada mana-mana jenis kamera yang digunakan. Jarak fokus normal adalah berbeza mengikut saiz filem masing-masing:

  Saiz filem Jarak fokus normal 110 25 mm 126/127 45 mm 35 50 mm

  120 75 mm Jenis-jenis kanta i. Lensa Bidang Luas ( Wide Angle Lens) Ukurannya 6 mm – 45 mm. Digunakan untuk pengambaran pemandangan atau tempat-tempat keluasannya terhad bagi jurukamera. Pemandangan jauh yang luas. ii. Lensa biasa ( Standard/ Normal Lens) Ukurannya 43 mm – 50 mm. Paling banyak digunakan. Sudut pandangan disesuaikan dengan pandangan biasa mata. iii. Lensa Foto Jauh ( Telefoto) 85 mm – 120 mm Untuk gambar potret.

  135 mm – 200 mm Sesuai untuk sukan 300 mm – 600 mm pergerakan, alam semulajadi, penghidupan liar iv. Lensa Zoom Lensa zoom ialah kanta yang mengandungi gabungan beberapa jenis kanta pada satu unit sama ada gabungan sudut luas ke normal ataupuan normal ke sudut jauh. Kanta zoom berguna pada subjek-subjek yang berubah dengan cepat dan jurugambar tidak ada masa untuk menukarkan kepada kanta-kanta yang berlainan pada kameranya.

  28 mm - 50 mm sudut luas ke normal 50 mm – 100 mm normal ke sederhana 70 mm – 200 mm normal ke jauh 135 mm – 300 mm sederhana ke jauh

  Rajah 2 : Lensa Zoom Sumber : Canon Marketing Malaysia

  7.2.2 Pengatup / shutter Penngatup atau shutter adalah sebuah tingkap yang menutup permukaan filem daripada terkena cahaya. Tingkap pengatup akan hanya dibuka untuk jangka masa dedahan tertentu yang sesuai untuk mendapatkan gambarfoto yang baik. Indeks kelajuan pengatup ditunjukkan dengan nagka-angka B, 1, 2, 4, 6, 15, 30, 60, 125, 250, 500, 1000 dan 2000 yang memberi maksud setiap tanda 1 menunjukkan kecepatan 1/1 saat kelajuan pengatup untuk membenarkan cahaya daripada apertur masuk ke adalam filem. Lebih besar indeks kelajuan maka lebih singkat masa dedahan dibenarkan dan lebih kecil indeks kelajuan pengatup maka lebih lama dedahan dibenarkan.

  Rajah 3 3 : Pelepas s shutter/Kelaj uan pelapas s

  7.2.3 Apertur ( D Dedahan Ca haya) Apert tur ialah g gegelang y ang boleh membesar dan menge ecil, berfun gsi untuk meng gawal kemas sukan cahay ya yang aka an menuju k e filem. Ski il di gelang a apertur ini beruk kuran / ditan nda dengan f atau f/stop ps. Skil pad a gegelang akan ditand da dengan 2.8/3 .8, 4, 5.6, 8, 11, 16, 22. Skil b bergantung kepada len nsa yang d igunakan. Nomb bor yang ke ecil saiz buka aannya bes ar, sementa ara nombor y yang besar (f22) zaiz bukaa annya kecil.

  F2 2.8/3.8 f4 f5.6 f8 f11 f16 6 f22 Rajah h 4 : Apertur re (Dedahan n Cahaya)

  Ra ajah 5 : Ska ala Apertur

  7.2.4 Fokus Foku s adalah sat tu proses un ntuk mengub bah jarak ka anta dari per rmukaan file m supaya satu imej subjek k yang jelas s akan terbe entuk di ata as permuka an filem. P Proses ini dilaku ukan denga n cara mem mutar pelara as fokus kan nta ke kiri at tau ke kana an, sambil jurug ambar mel ihat subjek k pada pem midang tilik k. Jenis i mej bertind dan akan menu unjukan dua imej sekira nya kanta b berada di lua ar fokus. Im mej akan me njadi satu apab ila fokusnya a tepat.

  Raja h 6 : Skala F Fokus

7.3 J Jenis-jenis Kamera

  Ada b beberapa je nis kamera y yang terdap at di pasara an. Antarany ya ialah kam mera piring (disk) ), kamera segera (ins stant), kam mera katrij (cartridge), kamera pe embalikan (refle ects) dan kam mera format besar (large e format view w).

  7.3.1 Kamera fok kus tetap Kame era jenis in i tidak mem mpunyai me ekanisma fo okus. Yang g ada hany a sebuah penili ik pandanga an yang ked udukannya j jauh sedikit dari lensa. Kebanyaka an kamera jenis ini mempu unyai apertu ure tetap da an tak bole h diubahsua ai. Tetapi ada juga kame era jenis ini yang mem mpunyai ape rture pelara as yang mud dah yang d itandakan deng an lambang -lambang se eperti beriku ut:

  Untu uk mengambi il gambar da alam cahaya matahari ter rang dan b bayang- baya ang yang ny ata.

  Un ntuk mengam mbil gambar dalam cahay ya terang ber rmega denga an bayang-ba ayang samar r Un ntuk mengam mbil gambar dalam cahay ya mendung den ngan sedikit bayang-bay ang

  Raj jah 7 : Kame era Fokus te etap Latiha an 7.1 Anda a dikehenda ki mencari maklumat m mengenai je enis-jenis ka amera dan b bahagian- baha gian asas k kamera. Kem mudian anda a bincangka an dengan ra akan anda j jenis-jenis kame era yang terd dapat di pas saran masa k kini.

  7.3.2 Kamera pe encari jarak padu Kame era ini mem mpunyai mek kanisma fok us pada len nsa dan ben ntuknya ham mpir sama deng an kemara f fokus tetap. Mekanisma a fokus mem mbolehkan ju urufoto meng gubahsuai lensa a untuk mend dapkan imej j yang jelas dan tajam.

  7.3.3 Kamera sa atu lensa ref leks (SLR) Kame era SLR tid dak mempun nyai tingkap p penilik pa andang dise belah depa nnya. Ia hanya a mempuny yai tingkap m menenang d di sebelah b belakang. Im mej yang dil lihat pada tingka ap penilik pa andangan m masuk melalu ui lensa yang g memanca rkan imej ke e filem. Ia dileng gkapkan de engan sistem m lensa yan ng boleh ditu ukar ganti. Lensa bole eh ditukar walau u pun kam era sudah diisi filem, tanpa mer rosakkan fil lem. Ia ju uga boleh meng ggunakan le nsa telefoto , lensa sudu ut luas ( wide e angle lens s), lensa mik kro ( micro lens) , dan alat ta mbahan lain n.

  Raja ah 8 (i),(ii) : K Kamera Sat u Lensa Ref fleks Su mber : Shar rifah Alwiah A Alsagoff (19 92)

  7.3.4 Kamera for rmat sederha ana Kame era jenis ini i mengguna akan filem s saiz 120 ata au 220 yang g mempuny yai ukuran bidan ng 60 mm x 60 mm. Be entuk kamer ra adalah be esar dan ber rat. Ia boleh h terdapat dalam m jenis SLR R dan TLR ( ( Twin Lens s Reflex). J enis TLR m mempunyai d dua kanta serup pa yang dip pasang di at tas satu sa ma lain. K Kanta terata s digunakan n sebagai pemid dang tilik da an kanta diba awahnya be rtugas seba gai kanta ob bjektif.

   Rajah 9 : K Kamera For mat Sederha ana

  Sumb ber : Razali N Nor (1996 )

   Rajah 10 : Kamera Fo rmat Sederh hana

  Sumbe er : Razali N Nor (1996)

7.3.5 Kamera fo ormat besar r

  Kame era format besar ialah h kamera y yang mengg gunakan file em yang leb bih besar darip ada 120/22

  0. Oleh ke erana bentu k kamerany ya besar, m maka kamera a jenis ini selalu unya diguna akan oleh ju urugambar p profesional d dalam studio o untuk men ndapatkan kualit ti gambarfoto o yang maks simum.

   Rajah h 11 : Kamer ra Format Be esar

  7.3.6 Kamera se egera Kame era jenis ini boleh meng hasilkan foto o dan slaid d dalam jangk ka masa yan g singkat, iaitu antara satu hingga dua a minit sahaj ja. Permuk kaan filem k khas untuk k kamera ini disalu uti oleh satu u bentuk bah han kimia ya ang dapat me emproseska an imej menj jadi positif deng an capat.

   Rajah 12 2 : Kamera S Segera ( Pol aroid) Latihan n 7.2 Binca ang dengan rakan anda kelebihan-k kelebihan ya ng ada pada a setiap jenis s kamera.

  Berda asarkan bac caan anda, kenalpasti sejauh man nakah perbe ezaan anta ra fungsi- fungs si kamera fo rmat sederh hana dengan n kamera for rmat besar?

7.4 J enis-jenis F Filem

  Filem m adalah kep pingan plast tik khas yan ng mempuny yai satu per rmukaan ba han kimia peka cahaya. Ba ahan kimia t tersebut aka an membent tuk imej apa abila cahaya dibiarkan jatuh ke atasnya. . Kepekaan filem disuka at berdasark kan beberap pa skala sep perti ASA ( Amer rican Standa ard Associa tion), JIS ( Japan Indu strial Standa ards), DIN ( ( Deutche Indus strie Norme) dan ISO ( I nternational Standards o organisation ns).

  Rajah 13 : J Jenis Filem

  7.2.5.1 J enis-jenis Fi ilem Filem hit tam-putih Negatif hitam putih membuat ga ambar hitam m putih Filem W Warna Negatif warna un ntuk memb buat gamba ar foto berwarn na warni atau u hitam putih h Filem Sla aid Juga di panggil filem m Positif. U Untuk menda apatkan slaid be rwarna dan boleh diceta ak.

  7.2.5.2 K Kepekaan Fil lem Filem san ngat peka k kepada caha aya. Kadar r kepekaan filem yang berlainan ukuran ad dalah tidak s sama. Sema akin nomborn nya tinggi ke epekaannya a semakin tinggi dan n sebaliknya sekiranya n nombor kecil l kepekaann nya semakin rendah. Jika men ngambil gam mbar dalam m cahaya m matahari tera ang/terik, fi lem yang mempuny yai kadar ke epekaan ya ang rendah atau seder rhana adala ah sesuai. Filem AS SA 100, 125 5 atau kura ng adalah sesuai. Jika a mengamb il gambar dibilik gel ap, cahaya lampu biasa a ( lilin, pelit ta, lampu w arna atau m mengambil gambar d dengan caha aya imbasan n bagi peme entasan, file em dengan kepekaan tinggi per lu digunakan n. Misalnya Filem ASA 400 hingga 1000

  10 000 500 250 125 5 64 3 32 16 8 4 ASA

  ISO 31 1 28 25 22 19 16 13 10 7 DIN

  Kelaju an Tinggi Kelajuan n rendah Rajah 1 4 : Kepekaa an Filem

  7.2.6 Meter deda ahan Cara yang tepat untuk mene entukan pen dedahan ial ah dengan menggunak an jangka cahay ya. Jangka a cahaya iala ah alat yang g kecil yang terdiri dari sel fotoelek ktrik, skala cahay ya dan skala a pelaras ka amera.

  R Rajah 15 : M eter Dedaha an

7.5 Teknik Penggambaran

  Terdapat pelbagai jenis teknik pengambaran seni foto. Berikut adalah contoh-contoh teknik fotografi: Rajah 16.1 : Teknik Jarak Dekat (Close-up)

  Rajah 16.2 : Fokus Jarak Sederhana Rajah 16.3 : Fokus Jarak Jauh

  Rajah 16.4 : Teknik Aksi Rajah 16.5 : Teknik Makro

  Rajah 16.6 : Teknik Potret Rajah 16.7 : Teknik Perspektif Rajah 16.8 : Teknik Pembekuan

  Rajah 16.9 : Teknik Lanskap

  Rajah 16.10 : Teknik Simetri Rajah 16.11 : Teknik Silhouttes

  Latihan 7.3 Anda dikehendaki mengambil gambar dengan menggunakan teknik B-Stop, Imej tindanan, fokus sederhana, fokus jauh dan fokus dekat. Bincang bersama rakan untuk memudahkan anda mempelajari kaedah pengambilan gambar.

7.6 Komposisi

  Ada banyak perkara yang perlu dipertimbangkan dalam seni fotografi, antaranya komposisi. Berikut adalah berkaitan dengan komposisi:  Menegaskan lagi impak komunikasi visual yang hendak disampaikan  Menentukan subjek matter yang hendak ditonjolkan dan kaitannya dengan latar  Menentukan mud dan mesej yang hendak disampaikan

 Komposisi imej digital/ foto boleh dibaiki atau diubah dengan

teknik cropping dalam perisian aplikasi grafik- photo retouching atau pengimbas Ada banyak teknik komposisi, tetapi apa yang perlu diberi perhatian adalah pengamalan ‘Aturan Sepertiga’ atau ‘The Rule Of Thirds’ dalam fotografi. Apakah ‘Rule Of Thirds’? Menurut Bryan F. Paterson; “The rule states that an image should be imagined as divided into nine equal parts by two equally-spaced horizontal lines and two equally-spaced vertical lines, and that important compositional elements should be placed along these lines or their intersections”. (Artikel : Fotografi N8 / 808 Pureview: Teknik Komposisi Aturan Sepertiga, 11 Okt. 2012) ‘Aturan sepertiga’ adalah sebuah teknik komposisi yang membahagikan kawasan foto menjadi tiga bahagian, baik secara vertikal maupun horizontal. Lihat ilustrasi seperti dalam rajah berikut:

  Rajah 17 : Pembahagian kawasan ‘Aturan Sepertiga’

7.7 Fotografi Digital Pengenalan mengenai Kamera Digital

   Tidak menggunakan filem, tetapi menyimpan gambar /imej secara elektronik; melalui mikrocip yang sensitive pada cahaya yang dikenali sebagai CCD (Charged Coupled Device)  Membolehkan gambar diambil dan review terus pada kamera  Memindahkan imej ke komputer, crop mengikut ukuran yang dikehendaki, menyesuaikan warna dan terang gelap imej; mencetak imej yang dikehendaki mengikut ukuran yang diperlukan  Gambar/imej digital boleh di e-mail, hantar ke web site, atau boleh tunjukkan gambar kepada rakan melalui organizer tangan  Cepat dan fleksibel (versatile)  Boleh didapati dalam mega piksel 2 hingga 6 mega piksel; lebih besar piksel lebih besar gambar boleh dicetak  Setiap gambar disimpan sebesar setem  Boleh merakam gambar sebanyak mana yang mungkin mengikut keupayaan CCD dan kad penyimpan memori.

  Penyimpan Memori/ Imej  Menggunakan stail memori seperti komputer; kamera bukan digital menggunakan filem

   imej boleh disimpan dalam 3 bentuk memori imej iaitu:  Kad memori yang boleh di tukar ganti _o dimasukkan ke dalam kamera untuk menyimpan imej. Kad memori dimasukkan ke dalam komputer dengan bantuan ‘adapter’, atau kabel untuk memindahkan maklumat (imej) dari kamera ke komputer. Kad memori boleh didapati dalam bentuk:

i. Kad ‘SmartMedia’ - kapasiti memori 8 MB,16 Mb, 32 MB,

  64MB,128 MB ii. Kad ’CompactFlash’ - kapasiti memori lebih tinggi, dari 175 MB – 1040 MB; harganya lebih mahal iii. Kad PCMCIA - untuk kamera yang tertentu sahaja`

   Menggunakan kamera digital yang menggunakan cakera liut untuk menyimpan imej, terus boleh digunakan pada komputer; jumlah imej yang disimpan adalah terhad Jenis –jenis kad memori : CompactFlash, PCMCIA, dan SmartMedia

  Resolusi Imej Kamera Digital

   Diukur dalam unit piksel  Piksel menentukan kualiti imej yang dicetak  Lebih tinggi piksel, lagi kurang imej yang disimpan  Kamera Digital Resolusi Rendah _o 320 x240 piksel  Kamera Digital Resolusi Sederhana o dari 640 x 480 piksels (VGA - Kamera Video Graphic Array) hingga 800 x 600 piksel (SGVA- Kamera Super VGA ) dan 1024 x 768 piksel (XGA- Extended GA camera)

   Kamera Digital Resolusi Tinggi _{o o} dikategorikan sebagai megapiksel _o mencapai tahap jutaan piksel sesuai untuk menghasilkan imej untuk produksi penerbitan kerana berupaya menghasilkan warna yang terang dan jelas.

   Kamera Digital. diperolehi dalam pilihan megapiksel yang berikut:

  Mega piksel Ukuran cetakan imej

  Sub-m.p Pada paparan komputer ,web site, e-mail (VGA) 1 m.p 3 in X 5 in 2 m.p 5 in X 7 in 3 m.p 8in X 10 in 6 m.p 13 in X 19 in

  RUMUSAN

  Pembelajaran fotografi adalah penting dikalangan guru khasnya kerana kita dapat mendokumentasikan hasil sejarah ataupun aktiviti harian kita supaya dapat dimanafaatkan kemudian hari. Sejauhmana jenis kamera digunakan adalah tidak penting tetapi yang paling penting ialah mutu dan mekanisma gambar yang jelas. Modul ini akan membantu anda mempelajari secara asas pengenalan dan teknik fotografi.

  BIBLIOGRAFI

  Heinich, R., Molenda, M., Russell, J.D., & Smaldino, S.E. (1996). Instructional media and technologies for learning . Edisi ke 5. New Jersey: Pre ntice-Hall.

  Poh Swee Hiang, Mokhtar Affandi Amran & Tajuddin Hassan (1996). Pengurusan sumber pengajaran pembelajaran 2 : Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.

  

. Kuala Lumpur

Razali Nor (1995). Teknologi pendidikan : media unjuran dan media elektronik .

  : Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.

  Kuala Lumpur

  Safian bin Abd. Rashid (2002). Pengurusan sumber: komponen teknologi pendidikan.

  Sharifah Alwiah Alsagoff (1987). Teknologi pengajaran. Kuala Lu mpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

  Bahagian Pembangunan Kurikulum (2008). Modul Pembelajaran Grafik Berkomputer (MPV) Teknik Pemerolehan Grafik: Kementerian Pelajaran Malaysia. http://www.symbianku.my/fotografi-n8-808-pureview-teknik-komposisi-aturan- sepertiga/