OPTIMASI FERMENTASI UNTUK PRODUKSI AMILASE DARI Aspergillus niger ISOLAT LIMBAH PADAT TAPIOKA.
OP'IIMASI FDRMI'NT'ASI I]N'II]K PRODUKSI AMII,T\SE DAR!
,rsr4ilr,r,;{rr Isot-1't Lll\ a^|] t^Dr\'r't IloKA
I
I
IIDLIiN \IAIIYIJNI
JURIJS1N t<
!flA
FA(UI,IAS MA'fEMATIKI DAII I I,MU I!]NGETAII
itNI vEl{st tAs ,1 Nt}aLAs
UAN ALAM
ABSTRAK
OPTIM]{SI FERMENTASI UNTUK TRODUKSI MILASE DABJAs?ereilts
"iE
ISOLAT LIMBAH PADAT TAPIOI{A
t
Olch:
Heten
wablui
(05 9:12 002)
Dn. Iilida Mrrdilh, MS*, Dr. phil.nal.leriadn.diir
*Pcdbinbins I, +tPembimbins II
Telalr
dilaluls oplinsi lemenrdi
[nban
padar lapioka. Pada isolasi
untuk produ\si
i.i
mil6e d^i
diaunakm nedia aga r€pMg
didapatke i$lat ,rfzlgr'rl,r ,rser. Untut opiimdi pmdutsi
waltu
fmenr6i.
pH
feftmllsi,
dan
Asperyilhs njEU isalnt
dildc
be6,
s.ninsss
ditatui(e pada lma
veiasi ko.scntEi $brat fementasi. Untut optinsi
lma femeh|6i dilakuhm sclma l.r4 jd dcnc stbs snku 24 jd, didaparib rm!
term€nrasi optinnD pada FI&s *atr 96 jrn. Untuk oprina' pl'I fcmorsi digmkm
pll 6.0 smpai 3,0 dengm rcnbns 0.5, djdapal pH optinun podutsi
cMin pada !H 6.5. De uh* vdiai konse.trui subsr.at f€mcnl4i disuDakar Mitun
densm koBcnlioi l,2, 1,4. dm 5%, dan didapalkm tonsertrsi subsr,* femdljdi
optieM pada kotrdtgi 3% Aktiritls eMin ditern(m dri junkn suh Fduksi ymg
dihsilkan dengd nenssuakm ncto.ta Somogyi Net$n. Dd kehtrdiu dilaL*a
pensujim terna.bp konsnrdi subsrar inkubasi utuk nelihar akivii,j eEin
relutr
'eA ytus
diFoduksi dened vaiasi dijm 1,2,1,4, d 5%. Ddi rlriviLs cEln oprimm
bufror loslal pada
diprod*si dqsm sbstral
milD
3%
denss akrivilas 0,0229 pnot/nl.menir
I.
Eflin
dihdille
datal
olch
TEND,{HIJI,IJAN
$nu
ldam.. hcwe dd
Fdx thh induni, cnzim dri
nlakluk hiJnp- baik
mikoorgdisnc. TeitPi untuk dikembangkai
nik@aaaisnr lcbib nensutunBkar dibrnd;nshd dense l@bune de
helur. Kdena mikooryanisme lebih nndah dikenbMsbidtla ddrl
ncnt'bdm rmpar l me lMs. der waltu r'bs llma
Euin
lilind uuna dalm pioscs nidroslisis pati. P€nssurDr
eMin lebih mnsutugld krena ncnberik hasil y&s lcbih nmi. Iebib
mudah
de
dieunakan
adalah
tnnpa
hail smping yag lErhatuyr sdah stu evim yms
utuk nenshidrcieis
Dati
menjldi slulosa adalan
hie
Mil&.
Limbab dkckilai pcnssilinBtu lepuns. kebun ubi kayu sctclah pcna.entu
dd F€neude
atd, sena lde penjualu lepua, mcrupalan ncdia
dimda atliviks fmqbsi J6 dilolilik almi ieiadi Pada nedia lerDenlasi
almi s€!€ni linb,n padat bpiok4 redapar subshr pengisolAiu strain
nikrcorgmhne yms dapat mmprcdutsi milae. Hal ini dnebabks kmna
pada kenyataaTya, pati ld.lab $bshr ulama penlsu senyarva+cnyawa
ksebul Dnern ddikid, tuar dusa banva nitM.guisne milolitik
tmbrli sm alhi sda rt.kenbdg disnar').
Salah
umbi
$lunitroolgMisf,e
yos nenghsilkan e,zin Milde
yans nenehasiltM enzin adalahjaDur.
biasa
dkcbrjamur
Jiuu
dilolilik D i bcbenpa
Fnclitie yeg rcbn dilol m. jmr y s mampu nenghdnlan enzim eitsc
dm lain b€tud di ,1:pdll6. E zinr dilasc b&yal disunakd dalm
industi sala can. nak.nan.
'ls
indusrii famrsiLr).
Bcrd3strkan larar bclakane di at
s
mdla dapat djp€rolen nrmusrD mrsrhh
L Memeiutkd j@u yrs tunbuh pada linban padat lapioka ydg
didaFl dai indBlri kcl!&ea Prdrs Darlr Ombilitr uluk mcnelidilkd
Mc.sctanui kondisi oprimm pi.dutsi
anile
pada
fenorasi, pll femfl1jsi, konsntmi sul,st2t lemcnrrsi
vriisi
ltund
dqn koDsenlmi
Melgelanui attivilG eDim milasc.
Addijun tujDn
I
d
i Forelitiri ini a.ld3n
Meneholsi
jdu
:
Milolilik ytus
berasal
ddi lnnbdn pdrht kpnikb
2. Msentuk kondisi optinm prodrtsi enzim mile
lmenEi pH rcmerrq.ll-kn subs mr rpnpnrr{
I
Ilail
pada
rdasi lam.
Menfltuksn staiviias enTin
tj€neltjan
iiri
dr'nampldi .l,jral djjad,lsn sebaeai
Fd.lulli eEin dil6e untuk podukli i dulrri
budsb Dali ii lbAkmea nasyaBkal.
!d
ba!& a.@ dals
dalat oensL@si linba!
Ddi
l
9eneli
,n yaig teLll diblulai ini
dapat dip.61eh liesiftpulm sehae,i
Linbah tepug I4iokd yans didapal ddi indusbi keluarga Padans Datar,
smbrjMumilolitik.
2. lsolaL4spsgilts ,raer mcnghdillan DilM nakinal
Ombilin dapat digunakan sebasai
pada
ftnenlasi 4 h&i. pH nediun f€mhuri 6,5, dan kon$nrroii
frediM le@enr4i I %.
3. Attiula enzin oplinm pada l@nsenaasi subsht 3 %,
I
gd p€rtmbule jmr
untuk prcduld
lma
subsrrat
cEin nalaimd. n*!
dis€Enlm utuk melakukd vanai suhu fementsi.
2. Menmtukd
kondisi
oplinm alivilai eEim de.gd nemvansikan
wa&t! sunr! dm pH inlxbai.
3. M€bhrtm penmim da kanlterisi
r€rhadap
dim
smilse
y
s
I
TaBinkou, Berlrand.
IEdcnc |a\ea. RobenNdjoucnkeu.
2004.
tr,/&rr,,
dd ladidl Charadiinnhn.fa therno ahle A\+,las. Jrun t:onylt\
vcul Sbai" halukrl lroh Statuhy S,r/l Anic.n JouDat of Rnrcchnology
ll{Aa!.ri, Dei.2002. l:ol i
dati Kat)ahg
CinndJa
Koahetn. i nanito!, EtLeruvt t.,
,1snl Linhuh Cajt Tapi.Lo loaal Miktubnltogi lndoncsia,
d@
A 199i.rt i?r,a1.Jakatu:cn nllir
febninAer A. L.
Ddr./
Ddldt Biokiniu.lilil-l
.l.I.na:E dgga
Pelca M. J., dd E.CS. Che. 19116. Ddar Da\t Mikluli.toxj Mc
Gbw gill B{bk compmy,UnivcisnN hdoncsir pRss.
S {ddr, l&e Achmad .S. I-inde*lti dM y..li_'I. 2A09. Knctia
,,tnJ^, ',f,t!.!tL. \ttc- llBtt I ! .-Lq t.u'ttJr. Prt t-6. Ka.\u
Menjadi Bioehnal Semintu Naional Teknik Kimia lrd.ne\ir SNKTi.
7
Roby! .LF. 1984 tiDihet in th? Hrt/rurisk und Enth^is of
whisller,R.1.., J.N. Bcnil.r& E.[ t.*hdtl(edt. Ncw
8.
Josson
yrk
tarcll
tn
:
L.M, CoNnel LM, M€rcado IlB, De Leon !D, Mesina OO,h@o
AM. dan Bigo! MR. 1992. Stuih tnprawheht ol Aspelsitt* .t1zr\, f.t
Gfutudnlov lroduction.
Joumat o. Science md Tectnolosy ftr
Developne.L 9(l): 101 I16.^s6
B.nls,R. )93i hotoai.al
Roie ol tlnljp)tt. ln: Rchn HJ
Biolechnol.gy Vol. Vlla. UCH, Cemany.
Iardiu. r99r. ,4,,/r Mibodoloai t'ahg.n.
lr Cmr,
d.t
Rctd aj. cns.
l,enerbil l{aja Gafindo
JD K.B Shcnin9lln.1994 puAaktal Int panFan, Nuui
.lan Mj|obialasi lldisj k.ds. Pengicmah MurditaLi ?r a/. Cadilh Mada
P.M
UniveBiiy Prcss, Yosyakai.?.
Winamo F.G. lrt7. Kin;u Puntah
GMcdi. hstak. I rrxma
lan Oti. Jatars: lendbir
soebilbr. P T. IgNa Hl\ lun hnuiri tlhj
K4 tdjrrr?
pT
pl.. (irlnj.dia
,rsr4ilr,r,;{rr Isot-1't Lll\ a^|] t^Dr\'r't IloKA
I
I
IIDLIiN \IAIIYIJNI
JURIJS1N t<
!flA
FA(UI,IAS MA'fEMATIKI DAII I I,MU I!]NGETAII
itNI vEl{st tAs ,1 Nt}aLAs
UAN ALAM
ABSTRAK
OPTIM]{SI FERMENTASI UNTUK TRODUKSI MILASE DABJAs?ereilts
"iE
ISOLAT LIMBAH PADAT TAPIOI{A
t
Olch:
Heten
wablui
(05 9:12 002)
Dn. Iilida Mrrdilh, MS*, Dr. phil.nal.leriadn.diir
*Pcdbinbins I, +tPembimbins II
Telalr
dilaluls oplinsi lemenrdi
[nban
padar lapioka. Pada isolasi
untuk produ\si
i.i
mil6e d^i
diaunakm nedia aga r€pMg
didapatke i$lat ,rfzlgr'rl,r ,rser. Untut opiimdi pmdutsi
waltu
fmenr6i.
pH
feftmllsi,
dan
Asperyilhs njEU isalnt
dildc
be6,
s.ninsss
ditatui(e pada lma
veiasi ko.scntEi $brat fementasi. Untut optinsi
lma femeh|6i dilakuhm sclma l.r4 jd dcnc stbs snku 24 jd, didaparib rm!
term€nrasi optinnD pada FI&s *atr 96 jrn. Untuk oprina' pl'I fcmorsi digmkm
pll 6.0 smpai 3,0 dengm rcnbns 0.5, djdapal pH optinun podutsi
cMin pada !H 6.5. De uh* vdiai konse.trui subsr.at f€mcnl4i disuDakar Mitun
densm koBcnlioi l,2, 1,4. dm 5%, dan didapalkm tonsertrsi subsr,* femdljdi
optieM pada kotrdtgi 3% Aktiritls eMin ditern(m dri junkn suh Fduksi ymg
dihsilkan dengd nenssuakm ncto.ta Somogyi Net$n. Dd kehtrdiu dilaL*a
pensujim terna.bp konsnrdi subsrar inkubasi utuk nelihar akivii,j eEin
relutr
'eA ytus
diFoduksi dened vaiasi dijm 1,2,1,4, d 5%. Ddi rlriviLs cEln oprimm
bufror loslal pada
diprod*si dqsm sbstral
milD
3%
denss akrivilas 0,0229 pnot/nl.menir
I.
Eflin
dihdille
datal
olch
TEND,{HIJI,IJAN
$nu
ldam.. hcwe dd
Fdx thh induni, cnzim dri
nlakluk hiJnp- baik
mikoorgdisnc. TeitPi untuk dikembangkai
nik@aaaisnr lcbib nensutunBkar dibrnd;nshd dense l@bune de
helur. Kdena mikooryanisme lebih nndah dikenbMsbidtla ddrl
ncnt'bdm rmpar l me lMs. der waltu r'bs llma
Euin
lilind uuna dalm pioscs nidroslisis pati. P€nssurDr
eMin lebih mnsutugld krena ncnberik hasil y&s lcbih nmi. Iebib
mudah
de
dieunakan
adalah
tnnpa
hail smping yag lErhatuyr sdah stu evim yms
utuk nenshidrcieis
Dati
menjldi slulosa adalan
hie
Mil&.
Limbab dkckilai pcnssilinBtu lepuns. kebun ubi kayu sctclah pcna.entu
dd F€neude
atd, sena lde penjualu lepua, mcrupalan ncdia
dimda atliviks fmqbsi J6 dilolilik almi ieiadi Pada nedia lerDenlasi
almi s€!€ni linb,n padat bpiok4 redapar subshr pengisolAiu strain
nikrcorgmhne yms dapat mmprcdutsi milae. Hal ini dnebabks kmna
pada kenyataaTya, pati ld.lab $bshr ulama penlsu senyarva+cnyawa
ksebul Dnern ddikid, tuar dusa banva nitM.guisne milolitik
tmbrli sm alhi sda rt.kenbdg disnar').
Salah
umbi
$lunitroolgMisf,e
yos nenghsilkan e,zin Milde
yans nenehasiltM enzin adalahjaDur.
biasa
dkcbrjamur
Jiuu
dilolilik D i bcbenpa
Fnclitie yeg rcbn dilol m. jmr y s mampu nenghdnlan enzim eitsc
dm lain b€tud di ,1:pdll6. E zinr dilasc b&yal disunakd dalm
industi sala can. nak.nan.
'ls
indusrii famrsiLr).
Bcrd3strkan larar bclakane di at
s
mdla dapat djp€rolen nrmusrD mrsrhh
L Memeiutkd j@u yrs tunbuh pada linban padat lapioka ydg
didaFl dai indBlri kcl!&ea Prdrs Darlr Ombilitr uluk mcnelidilkd
Mc.sctanui kondisi oprimm pi.dutsi
anile
pada
fenorasi, pll femfl1jsi, konsntmi sul,st2t lemcnrrsi
vriisi
ltund
dqn koDsenlmi
Melgelanui attivilG eDim milasc.
Addijun tujDn
I
d
i Forelitiri ini a.ld3n
Meneholsi
jdu
:
Milolilik ytus
berasal
ddi lnnbdn pdrht kpnikb
2. Msentuk kondisi optinm prodrtsi enzim mile
lmenEi pH rcmerrq.ll-kn subs mr rpnpnrr{
I
Ilail
pada
rdasi lam.
Menfltuksn staiviias enTin
tj€neltjan
iiri
dr'nampldi .l,jral djjad,lsn sebaeai
Fd.lulli eEin dil6e untuk podukli i dulrri
budsb Dali ii lbAkmea nasyaBkal.
!d
ba!& a.@ dals
dalat oensL@si linba!
Ddi
l
9eneli
,n yaig teLll diblulai ini
dapat dip.61eh liesiftpulm sehae,i
Linbah tepug I4iokd yans didapal ddi indusbi keluarga Padans Datar,
smbrjMumilolitik.
2. lsolaL4spsgilts ,raer mcnghdillan DilM nakinal
Ombilin dapat digunakan sebasai
pada
ftnenlasi 4 h&i. pH nediun f€mhuri 6,5, dan kon$nrroii
frediM le@enr4i I %.
3. Attiula enzin oplinm pada l@nsenaasi subsht 3 %,
I
gd p€rtmbule jmr
untuk prcduld
lma
subsrrat
cEin nalaimd. n*!
dis€Enlm utuk melakukd vanai suhu fementsi.
2. Menmtukd
kondisi
oplinm alivilai eEim de.gd nemvansikan
wa&t! sunr! dm pH inlxbai.
3. M€bhrtm penmim da kanlterisi
r€rhadap
dim
smilse
y
s
I
TaBinkou, Berlrand.
IEdcnc |a\ea. RobenNdjoucnkeu.
2004.
tr,/&rr,,
dd ladidl Charadiinnhn.fa therno ahle A\+,las. Jrun t:onylt\
vcul Sbai" halukrl lroh Statuhy S,r/l Anic.n JouDat of Rnrcchnology
ll{Aa!.ri, Dei.2002. l:ol i
dati Kat)ahg
CinndJa
Koahetn. i nanito!, EtLeruvt t.,
,1snl Linhuh Cajt Tapi.Lo loaal Miktubnltogi lndoncsia,
d@
A 199i.rt i?r,a1.Jakatu:cn nllir
febninAer A. L.
Ddr./
Ddldt Biokiniu.lilil-l
.l.I.na:E dgga
Pelca M. J., dd E.CS. Che. 19116. Ddar Da\t Mikluli.toxj Mc
Gbw gill B{bk compmy,UnivcisnN hdoncsir pRss.
S {ddr, l&e Achmad .S. I-inde*lti dM y..li_'I. 2A09. Knctia
,,tnJ^, ',f,t!.!tL. \ttc- llBtt I ! .-Lq t.u'ttJr. Prt t-6. Ka.\u
Menjadi Bioehnal Semintu Naional Teknik Kimia lrd.ne\ir SNKTi.
7
Roby! .LF. 1984 tiDihet in th? Hrt/rurisk und Enth^is of
whisller,R.1.., J.N. Bcnil.r& E.[ t.*hdtl(edt. Ncw
8.
Josson
yrk
tarcll
tn
:
L.M, CoNnel LM, M€rcado IlB, De Leon !D, Mesina OO,h@o
AM. dan Bigo! MR. 1992. Stuih tnprawheht ol Aspelsitt* .t1zr\, f.t
Gfutudnlov lroduction.
Joumat o. Science md Tectnolosy ftr
Developne.L 9(l): 101 I16.^s6
B.nls,R. )93i hotoai.al
Roie ol tlnljp)tt. ln: Rchn HJ
Biolechnol.gy Vol. Vlla. UCH, Cemany.
Iardiu. r99r. ,4,,/r Mibodoloai t'ahg.n.
lr Cmr,
d.t
Rctd aj. cns.
l,enerbil l{aja Gafindo
JD K.B Shcnin9lln.1994 puAaktal Int panFan, Nuui
.lan Mj|obialasi lldisj k.ds. Pengicmah MurditaLi ?r a/. Cadilh Mada
P.M
UniveBiiy Prcss, Yosyakai.?.
Winamo F.G. lrt7. Kin;u Puntah
GMcdi. hstak. I rrxma
lan Oti. Jatars: lendbir
soebilbr. P T. IgNa Hl\ lun hnuiri tlhj
K4 tdjrrr?
pT
pl.. (irlnj.dia