ANALISIS MANAJEMEN LABA DAN KINERJA KEUANGAN PERUSAHAAN PENGAKUISISI SEBELUM DAN SESUDAH MERGER DAN AKUISISI DI INDONESIA (Studi Empiris pada Perusahaan Manufaktur yang Listed di BEI)

ANALISIS MANAJEMEN LABA DAN KINERJA KEUANGAN
PERUSAHAAN PENGAKUISISI
SEBELUM DAN SESUDAH MERGER DAN AKUISISI DI INDONESIA
(Studi Empiris pada Perusahaan Manufaktur yang Listed di BEI)

SKRIPSI
Diajukan Guna Melengkapi Tugas Akhir dan Memenuhi Salah Satu Syarat
untuk Menyelesaikan Program Studi Akuntansi (S1)
dan Mencapai Gelar Sarjana Ekonomi

Oleh :
AGNES SINDHY PIKATAN
NIM 050810391007

S1 AKUNTANSI
FAKULTAS EKONOMI
UNIVERSITAS JEMBER
2011

idgiigliilib.
//:d

p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b

i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l

i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b

i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n

u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d

aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u

u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d

:p//:d
:psyukur
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Puji
saya
haturkan
kepada
Tuhan

Yang
Maha
Esa,
atas
bimbinganNya
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne

.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

PERSEMBAHAN

skripsi ini dapat terselesaikan dengan baik. Sebagai rasa terimakasih yang tak

idid ini saya persembahkan
.cid.id
terhingga,
.ac.c.skripsi
.acuntuk:

ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Tercinta, Jurusan
Fakultas Ekonomi
p
p
h1.thttAlmamater
hthttAkuntansi
hthttpUniversitas

h

Jember.

ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej doa, kasih sayang, ilpengorbanan,
nej bimbingan, dukungan,
.bu.n
.budengan
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
langkahku
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:d
:p//:telah
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
kepercayaan,
dan
atas
segala
yang
diberikan
dengan
tulus
ikhlas
kepada
hhtt
hhtt
hhtt
.idid selalu mengiringi
2. Ayahanda (U.M.j.a
Kamsiyatno)
dan Ibunda (Sih Genti)
c.cid.id
j.ac c.yang

h

saya hingga saya bisa meraih semua ini.

d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
j.
n
nej.
nej.menjadikan saya manusia
nepernah
.bu.n
.bu.untuk
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
besar,
yang
tak
putus
mendoa’kan
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p berguna.
hthttp
hthttp
hthttyang
i d seluruh keluarga
.i
3. Sr. Maria, Rm. Matheus
.ac.c.iserta
j.ac c.idO’Carm, Om dan Tante jYusak

h

4. Mas Didik Is. Terima kasih buat doa, bimbingan, semangat dan cinta yang

d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej Negeri 1 Ambulu; iSMA
nej SD Negeri V Wonorejo;
.bu.n
.bu.n
.bu.Guru
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
5. Bapak
Ibu
SMP
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Jurusan Akuntansi Fakultas
hhtt Ekonomi
hhDosen
hhttNegeri 1 Ambulu; Bapak-Ibu
tt
i
selalu diberikan,j.sehingga
aca.ci .id karya ilmiah ini dapat jterselesaikan
.aca.c.id dengan baik.

Universitas Jember.

id

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
ii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

id

.
.c.idtetap semangat.
6. Teman-teman Akuntansi
j.acac.id angkatan 2005 terima kasih
j.acadan
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
/Perkara
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
“Segala
dapat
Kutanggung
dalam
DIA
yang
Memberi
Kekuatan
Kepadaku”
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

MOTTO

(Filipi 4:13)

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej.
nej.
nGAGAL!!!,
nej. atau BELAJAR!!!, iBila
nej.
.bu.n
.bu.n
.buSUKSES
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
“Tidak
ada
namanya
yang
ada
Hanya
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp SUKSES maka itu artinya hkita
thttmasih
p
p harus BELAJAR hingga
htidak
hthSUKSES”
ttp

h

(Tung Desem Waringin)

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
nePeran yang besar dalam
ne ini, maka Pantaskanlah
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
“Jika
Kau
mengharap
kehidupan
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
dirimu
dimata
Tuhan-mu
dengan
sebaik-baik
bekal”
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

(Mario Teguh)

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
iii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

NIM
ca.cid.id
ca.cid.:id050810391007
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej.
nej.
nsesungguhnya
nej. yang berjudul ”Analisis
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.ilmiah
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
menyatakan
dengan
bahwa
karya
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Manajemen
dan
p
tp
hthttp Laba dan Kinerja Keuangan
hthttp Perusahaan Pengakuisisi
hthtSebelum

h

PERNYATAAN

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
Saya
yang
bertanda
tangan
di
bawah
ini:
t
t
p
hhttp
hhttp
Nama

: AGNES SINDHY PIKATAN

Sesudah Merger dan Akuisisi Di Indonesia” adalah benar-benar hasil karya sendiri,

d
d.id sebutkan sumbernya, belum
dd
d
diajukan pada j.ac.cid
aj.ca.ci .id kecuali kutipan yang esudah
aj.ca.cisaya
aj.ca.ci .ipernah
.
.
.
j
j
j
a .i
.
e
e
e
j
n
n
n
n
e
e
e
e
u.un
un bukan karya jiplakan. gSaya
institusi mana
pun,
jawab atas keabsahan
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibli.bu.dan
liibli.bbertanggung
i
i
i
i
g
g
g
i
i
i
i
//d ig
:p//:d
://d/dig
://:d
//dig
//dig yang harus dijunjunghttinggi.
tp
thtp
thtp
danhkebenaran
p://d
t
t
ttp:/ isinya sesuai dengan hsikap
ttpilmiah
h

h

Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa ada tekanan dan

d
d bersedia mendapat sanksi
id
ca.cid.akademik
ca.cid.iserta
ca.cid.id paksaan dari pihak mana
pun
jika ternyata j.ac.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej. ini tidak benar. ilib.bu.n
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
di
kemudian
hari
pernyataan
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
neJember, 20 Juni 2011 ilib.bu.n
.bu.n
u
u
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Yang menyatakan,

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

aj.ca.c.id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
iv ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

id

Materai
aj.ca.c.id
.
j
e
nne
.u6000

AGNES SINDHY PIKATAN
NIM.id050810391007

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
n e
SKRIPSIilibi.bu.un
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ANALISIS MANAJEMEN
LABA DAN KINERJA
id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.KEUANGAN
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
PENGAKUISISI
nej.
nePERUSAHAAN
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ili
SEBELUM
DI INDONESIA
idgigili
idgDAN
idgigAKUISISI
idgigili
d
igili SESUDAH MERGER
/:d
/DAN
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
:Oleh
/
/
p
t
t
hhttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

AGNES SINDHY PIKATAN
.id
.id
j.ac c.id
j.ac c.id 050810391007

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
Pembimbing:
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Dosen Pembimbing
ca.ciId.id
a
.
j
Dosen Pembimbing
uneej. II

e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliibli.b.un
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
v ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

: Dr. Alwan Sri Kustono,
ca.cid.idM.Si., Ak.
a
.
j
: Rochman Effendi,
uneej.M.Si., Ak.

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
SKRIPSI
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ANALISIS
MANAJEMEN
LABA
DAN
KINERJA
KEUANGAN
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
PERUSAHAAN
PENGAKUISISI
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h tt
SEBELUM DAN SESUDAH hMERGER DAN AKUISISI DI INDONESIA

h

PENGESAHAN

(Studi Empiris pada Perusahaan Manufaktur yang Listed di BEI)

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
Yang dipersiapkan
dan
oleh :
nej.
nejdisusun
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Nama
: Agnes Sindhy Pikatan
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
NIM
:
050810391007
t
t
p
hthttp
ht ttp
Jurusan
: Akuntansi h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
Hari, tanggal : aJum’at,
ca.cid.id
ca.cid.id 24 Juni 2011
ca.cid.id
a
aj.ca.ci .id
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
.
.
e
e
e
e
Tempat .unne: jFakultas Ekonomi Universitas
nej
ne
nejJember
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
dan
dinyatakan
telah
memenuhi
syarat
untuk
diterima
sebagai
kelengkapan
guna
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
memperoleh
Gelar
Sarjana
Ekonomi
Fakultas
Ekonomi
Universitas
Jember.
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

Telah dipertahankan di depan panitia penguji pada:

Susunan Panitia Penguji

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
1. Ketua
: .Taufik
M.SA., Ak. .une
u.n
nej. (
nejKurrohman,
nej.
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
b
idgigili
idgigili NIP. 19820723 200501:/1/d002
idgigili
/:d
/
//:d
:
/
/
/
/
/
/
p
p
:
t
t
p
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
).une
nej.
u
b
.
i
l
i
b
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
3. Anggota : .Rochman
u.n
ne (
ne Effendi, M.Si., Ak.ilib.bu.n
ne
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
b
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil NIP.19710217 200003:1//d001
//:d
//:d
:
/
/
/
/
/
/
p
p
:
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
).unne
b
i
l
i
i
gigil b.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

2. Sekretaris : Dr. Alwan Sri Kustono, M.Si., Ak.
NIP. 19720416 200112 1 001

(

)

Mengesahkan
Fakultas
Ekonomi
ca.cid.idDekan,
a
.
j
ne j.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
n
ne
neDr. H. Moh. Saleh, M.Sc.
.bu.n
.buProf.
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
i
i
igigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
NIP. 19560831 198403
1d002
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
vi ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/KINERJA
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Judul
Skripsi
:
ANALISIS
MANAJEMEN
LABA
DAN
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

LEMBAR PERSETUJUAN

KEUANGAN PERUSAHAAN PENGAKUISISI SEBELUM

d
id.id
DAN
MERGER DAN .AKUISISI
ac.ci .id DI INDONESIA
.ac.cSESUDAH

ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
ej. Empiris pada Perusahaan
n(Studi
neManufaktur
nej.
.bu.n
.bu.n
.bdiu.n
u
u
u
b
b
b
yang
Listed
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
BEI)
hthttp
hthttp
hthttp
Nama Mahasiswa

:

Agnes Sindhy Pikatan

d
: j.a050810391007
ca.cid.id
ca.cid.id
aj.ca.ci .id NIM
a
.
.
j
j
.
.
e
e
e
ne
nejAkuntansi (S1)
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Jurusan
:
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

h

Pembimbing I,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

Pembimbing II,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Dr. Alwan Sri Kustono, M.Si., Ak.
.idid
NIP. 19720416 200112
j.ac c1.001

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Rochman Effendi, M.Si., Ak.
d
NIP.j.19710217
ac.ci .id 200003 1 001

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d.id 19720416 200112 1 001 c.id.id
d
aj.ca.ciNIP.
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
je.aj.ac
e
e
e
n
n
n
e
e
u
u
u
n
n
n
.
.
.
b u
giigliiblib.u
giigliiblib.u
i
idgiigliilib.
i
d
d
/
/
/
//:d
/
: ://d
: /d
p //
Tanggal
: 24 JUNI 2011
hthtp
hthtp
ttp:/
ttpPersetujuan

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
vii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

e
n
ej.a
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

Ketua Program Studi,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Dr. Alwan Sri Kustono, M.Si., Ak.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Agnes Sindhy Pikatan
Jurusan Akuntansi, Fakultas Ekonomi, Universitas Jember
ABSTRACT
The aims of this research at examining the earnings management practice in
aquirer companies before and after mergers and acquisitions. And also shown to
difference financial performance by aquirer companies before and after mergers and
acquisitions. Purposive sampling method was used to determine research sample.
From this method, we have collected 310 observations from 13 public banks
companies/3 years. By using Wilcoxon Signed Ranks Test analysis as the research
method, the results shown that the earnings management practice in aquirer
companies before and after mergers and acquisitions which have been detected by
using specific Discretionary Accrual modified model from Jones (1991). And also by
using Paired Samples T- Test analysis as the research method, the result shown that
difference the companies performance.

Keywords: Mergers, Acquisitions, Earnings Management, Discretionary Accrual,
and Financial Performance.

viii

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
dd Kinerja Keuangan Perusahaan
d
Pengakuisisi
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Analisis ManajemenejLaba
aj.ca.ci .idan
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
neMerger dan Akuisisi iDi
ne Agnes Sindhy Pikatan,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Sebelum dan ilSesudah
Indonesia;
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
050810391007;
2011:116
halaman;
Jurusan
Akuntansi
Fakultas
Ekonomi
Universitas
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

RINGKASAN

Jember.

.cid.id diterbitkan oleh perusahaan
Laporan keuangan
salah satu
id
ca.cid.id
cayang
ca.cid.merupakan
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej. posisi keuangan ilperusahaan,
nej. kinerja serta perubahan
nej.
.bu.n
.bu.mengenai
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
sumber
informasi
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp berguna untuk mendukung
posisi
perusahaan, yang hsangat
p
tp
tp
hthtkeuangan
hthtpengambilan
keputusan yang tepat. Laporan keuangan digunakan oleh pihak manajemen untuk

d
ca.cid.id kondisi perusahaanj.aguna
ca.cid.idmemaksimisasi nilai j.aca.cid.id
aj.ca.ci .id memberikan informasi
ajmengenai
.
.
j
j
.
.
e
e
e
e
n
n
n
n
ej.
e
e
ej
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
saham
perusahaan.
Laporan
keuangan
merupakan
sarana
pengkomunikasian
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
informasi
p
p:luar korporasi. Dalam penyusunan
hthtp
hthtp
hthtp
ttp: laporan
ttp:keuangan kepada pihak-pihak
ttdi

h

keuangan, dasar akrual dipilih karena lebih rasional dan adil dalam mencerminkan

d
.cid.id
d
capenggunaan
ca.cid.isecara
ca.cid.id kondisi keuangan perusahaan
riil, namun disisi lain
dasar akrual j.ac.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej. dalam memilih metode
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
dapat
memberikan
keleluasaan
kepada
pihak
manajemen
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
akuntansi
yang
hthttp selama tidak menyimpanghthdari
ttp aturan Standar AkuntansihKeuangan

h

berlaku. Pilihan metode akuntansi yang secara sengaja dipilih oleh manajemen untuk

d
d
dd
.cid.id management.
manajemen laba atau
aj.ca.ci .id tujuan tertentu dikenaledengan
aj.ca.ci .id
aj.caearnings
aj.ca.ci .isebutan
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
npenelitian
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
Tujuan
dari
ini
adalah
untuk
membuktikan
adanya
praktik
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
manajemen
pada periode sebelum
hhttpelaksanaan
hhttp
hhttp laba oleh perusahaan pengakuisisi

h

merger dan akuisisi. Selain itu penelitian ini bertujuan untuk melihat apakah terjadi

.cid.id
id
id
ca.cid.perusahaan
ca.cid.id perbedaan kinerja keuangan
ca.cid.kebijakan
pengakuisisi setelah
merger dan j.ac
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
j.
nej.
neBEI
nej. manufaktur yang ilisted
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
akuisisi
pada
perusahaan
di
dalam
rentang
waktu
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp tahun 2006-2008. Rasiohthyang
hthttpini adalah
pelaporan
ttp digunakan dalam penelitian

h

discretionary accruals serta perubahan nilai earnings, total accrual, dan operating

d
d
d
id.id Sedangkan untuk
aj.ca.ci .idadanya praktik manajemen
aj.ca.ci .id cash flow untuk mendeteksi
aj.ca.ci .id
aj.ca.claba.
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
melihat
kinerja
keuangan
dalam
penelitian
ini
digunakan
rasio
likuiditas
dengan
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttpratio (CR), rasio profitabilitas
hhttp(ROI) dan
hhttpdengan return on investment
current

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

h

solvabilitas menggunakan debt to equity ratio (DER). Sampel dalam penelitian ini

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
ix ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

adalah 13 perusahaan manufaktur yang terdaftar di Bursa Efek Indonesia pada tahun

d
d
d
did
sampel setelah
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id pelaporan merger daneakuisisi
aj.ca.ci .id2006-2008, memenuhi ekriteria
aj.ca.ci .sebagai
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
n
ne
ne
ne purposive sampling. ilib.bu.n
ne
.bu.n
.bu.n
.bukriteria
u
u
u
u
ditetapkan dengan
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Kesimpulan
dari
penelitian
ini
adalah
tidak
ada
bukti
kuat
t
t
t
p
hhttp melalui
hhttp
hhttp

h

discretionary accrual yang menunjukkan adanya tindakan manajemen laba yang

id.id
pada periode sebelum
ca.cid.id dilakukan oleh perusahaan
ca.cpengakuisisi
ca.cid.idpelaksanaan merger j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
nej.
netidak
nej.kinerja keuangan setelah
nej.
.bu.n
.bujuga
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
dan
akuisisi
dan
ada
perbedaan
signifikan
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
pelaksanaan
p
hthttp kebijakan merger dan akuisisi
hthttp pada perusahaan pengakuisisi.
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
x ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne Yang Maha Esa,iliatas
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Puji syukur
penulis haturkan kepada
Tuhan
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
bimbinganNya
skripsi
yang
berjudul
“Analisis
Manajemen
Laba
dan
t
t
t
p
hhttp Kinerja
hhttp
hhttp

h

PRAKATA

Keuangan Perusahaan Pengakuisisi Sebelum dan Sesudah Merger dan Akuisisi Di

.cid.id untuk memenuhi .ac.cid.id
ca.cid.id Indonesia” dapat terselesaikan
ca.cid.id dengan baik. Skripsi ini
cadisusun
a
a
a
.
.
.
j
j
j
jej.a
e
e
e
e
j.
j.
j.
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
salah satu syarat
menyelesaikan pendidikan
.
giigliilib.
idgiigliilib.
idgiigliilibdalam
idgiigliilib. strata satu (S1) pada
idJurusan
d
d
d
/
/
/
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
://
Akuntansi
p //
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/Fakultas Ekonomi Universitas
ttpJember.
ttp:/
Penyusunan skripsi ini tidak terlepas dari bantuan berbagai pihak, oleh karena

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id itu penulis ingin menyampaikan
aj.ca.ci .iducapan terima kasih kepada:
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
neSaleh, M.Sc., selaku Dekan
ne
.bu.n
.bu.n
.bMoh.
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
1.
Prof.
Dr.
H.
Fakultas
Ekonomi
Universitas
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Jember;
p
hhttp
hhttp
hhttp
2.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
3.
l
i
idgigili
//:d
p //

h

Dr. Alwan Sri Kustono, M.Si. Ak., selaku ketua Jurusan Akuntansi Fakultas

d
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
a
e
e
e
n
nej.
nej. M.Si. Ak., selaku dosen
nej. M.Si. Ak. dan Rochman
.bu.n
.bu.n
.buKustono,
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
Dr. Alwan
Sri
Effendi
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
yang telah meluangkan
hthttmemberikan
hthttp waktu dan pikiran guna
hpembimbing
c.ci .id
Ekonomi Universitas
j.aJember;

h

bimbingan dan pengarahan demi terselesainya penulisan skripsi ini;

d
id.id telah meluangkan
ca.cid.id
ca.cyang
ca.cid.id Ak., selaku dosen penguji
aj.ca.ci .id 4. Taufik Kurrohman
a
a
aM.SA.
.
.
.
.
j
j
j
j
.
.
.
e
e
e
e
ej
nej
ndan
nej serta memberikanilikritik
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
waktunya
guna
menguji
saran
demi
kesempurnaan
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hskripsi
http ini;
5.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
6.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
7.
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

h

Drs. Sudarno, M.Si. Ak., selaku dosen pembimbing akademik yang telah banyak

id

ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
akhir. igiliib
idgigili
idgigili
ig li
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hdosen-dosen
hthttpAkuntansi
Fakultas Ekonomihtumumnya
dan dosen-dosen Jurusan
http
id

. awal hingga semester
memberi masukan jselama
.aca.c.idmasa perkuliahan dari semester
j.acac.id

h

khususnya yang telah memberikan ilmu dan membimbing dengan penuh

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
teman seperjuangan
dalam
penelitian
(Dwi,
Lilik,
Diah,
Morie,
Rossa
dan
Della)
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hyang
hhtt
tt
skripsi ini, terimakasih
untuk
htt telah banyak membantuhhterselesainya
kesabaran;

bantuan, motivasi dan kerja samanya;

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xi ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

8. Dina Novianti, Indah Mifta dan semua pihak yang tidak dapat disebutkan satu

ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
ucapkan terima
kasih.
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
//:d
:p//:d
:pPenulis
:p//:tulis
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
menyadari
bahwa
karya
ini
masih
jauh
dari
sempurna,
oleh
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
per satu yang telah a
banyak
c.cid.id membantu terselesainya apenulisan
c.cid.id skripsi ini, saya

h

sebab itu saran dan kritik yang sifatnya membangun sangat penulis harapkan.

karya tulis ini dapat
manfaat dan
id
id
ca.cid.id Akhirnya penulis berharap,
ca.cid.semoga
ca.cidmemberi
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
npengetahuan.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
sumbangan
bagi
ilmu
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
Jember, 20 Juni 2011

h

Penulis,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
Agnes Sindhy Pikatan
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Halaman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
JUDUL
.....................................................................................
i
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

DAFTAR ISI

HALAMAN PERSEMBAHAN ...................................................................

ii

iii
ca.cid.id HALAMAN MOTTOj....................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERNYATAAN
.......................................................................
iv
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
v
p
hthttp PEMBIMBINGAN ..................................................................
hthttp
hthttp
HALAMAN PENGESAHAN .......................................................................

vi

d
d
d
d
vii
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id HALAMAN PERSETUJUAN
aj.ca.ci .id......................................................................
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne .............................................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
HALAMAN
ABSTRACT
viii
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
RINGKASAN
................................................................................................
ix
p
hhttp
hhttp
hhttp
PRAKATA ....................................................................................................

h

DAFTAR LAMPIRAN ................................................................................. xviii

d
d
d
d.id
1
aj.ca.ci .id BAB 1. PENDAHULUAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci............................................................................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
1.1
Latar
Belakang
......................................................................
1
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
Rumusan Masalah .................................................................
6
hhttp
hhttp
hhtt1.2
1.3

Tujuan Penelitian ..................................................................

2.1.1 Teori Keagenan ..............................................................

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xiii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

8

d
d
.cid.id Akuntansi ..................................................
aj.caPositif
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
2.1.2 Teori
9
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.1.3
Definisi
Manajemen
Laba
..............................................
11
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt .....................................................
2.1.4 Penggabungan Usaha
21
2.1.5 Pengertian Merger dan Akuisisi ....................................

h

6

ca.cid.id ................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.4
Manfaatj.Penelitian
7
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB
2.
TINJAUAN
PUSTAKA
...................................................................
8
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
hthtt2.1
hthttp
hthttp
Landasan Teori ......................................................................
8

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

xi

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR ISI ..................................................................................................
xiii
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
DAFTAR
TABEL
........................................................................................
xvi
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
DAFTAR
hthttp xvii
hthttp
hthttp GAMBAR......................................................................................

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

h

h

23

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

2.1.6 Pengertian Rasio Keuangan ............................................

27

31
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej Hipotesis .............................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
2.3 iPerumusan
33
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:p//:d
:pLaba
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.3.1
Analisis
Manajemen
...............................................
33
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2.2

d
PenelitianaTerdahulu
.............................................................
c.cid.id
ac.ci .id

2.3.2 Perbandingan Current Ratio Sebelum dan Sesudah Merger

d
id
dan.akuisisi......................................................................
ac.ci .id
.ac.c.id

33
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
nej.
neSebelum
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.3.3
Perbandingan
Return
On
Investment
dan
Sesudah
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Merger dan akuisisi.........................................................
hthttp
hthttp
hthttp 34

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

h

2.3.4 Perbandingan Debt to Equity Ratio Sebelum dan Sesudah

d
d
d
id.id akuisisi.........................................................
Merger
35
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cdan
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
nPenelitian
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
2.4
Model
.....................................................................
37
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
BAB
3.
METODOLOGI
PENELITIAN
.....................................................
p
hhttp 38
hhttp
hhttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

3.1

Jenis dan Sumber Data .........................................................

38

id.id
.cid.id dan Sampel Penelitian
ca.cid.id
ca.c........................
caPopulasi
3.2
Penentuan
38
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
neej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
iibli.bu.un Penelitian ..................................................................
3.3 igilPeriode
39
l
l
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
Definisi OperasionalhVariabel
Penelitian ............................
hthttp 39
hthtt3.4
3.5

Metode Pengumpulan Data ..................................................

3.7

h

41

d
d
ca.cid.id
41
a
.
j
.
.
.
e
e
e
j
nej
nej
neNormalitas
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.6.1
Uji
................................................................
41
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
3.6.2 Uji Hipotesis ..................................................................
42
hhtt
hhtt
hhtt
3.6

h

i
.i
Metode jAnalisis
.aca.c.idData ............................................................
j.acac.id

Kerangka Pemecahan Masalah ...........................................

43

ca.cid.id
ca.cid.id BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN
ca.cid.id
ca.cid.id
........................................................
44
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
nej.
ne...............................
nej. Umum Sampel Perusahaan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
4.1
Gambaran
44
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
hthtt4.2
hthttp 50
hthttp
Analisis Data ..........................................................................
4.2.1 Analisis Manajemen Laba ..............................................

h

h

51

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d.id
d
d
aj.ca.ciRasio
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
4.2.2 Analisis
Likuiditas ...............................................
52
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
4.2.3
Analisis
Rasio
Profitabilitas
...........................................
54
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
4.2.4 Analisis Rasio Solvabilitas
.............................................
55

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
xiv ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

4.3

Pengujian Hipotesis ...............................................................

56

57
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej Ratio .................................................................
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
4.3.2
Current
58
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:d
:p//:.....................................................
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.3.3
Return
On
Investment
59
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

d
d
4.3.1 Discretionary
ac.ci .id Accrual ....................................................
ac.ci .id

4.3.4 Debt to Equity Ratio .......................................................

59

60
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
4.4.1
Discretionary
Accrual
....................................................
60
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.4.2 Current Ratio ..................................................................
hthttp
hthttp
hthttp 62
4.4

id.id
id
Pembahasan
.ac.c...........................................................................
.ac.c.id

4.4.3 Return On Investment .....................................................

Keterbatasan ..........................................................................

h

62

d
d
d
id.id Ratio .......................................................
4.4.4 Debt
63
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.toca.cEquity
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
BAB
5.
PENUTUP..........................................................................................
65
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
5.1
Kesimpulan
............................................................................
p
hhttp 65
hhttp
hhttp
5.2

h

h

67

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
5.3
Saran ......................................................................................
67
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
DAFTAR
PUSTAKA
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
LAMPIRAN
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b