Pengaruh Asam Jawa (Tamarindus iindica L.) dan Kombinasi dengan Bawang Putih (Allium sativum Linn) terhadap Pertumbuhan Beberapa Bakteri Patogen
PENGARUH ASAM JAWA (Tamarindus indica I.)
DAN KOMBlMASl DEMGAN BAWANG PUTlH (Allium sativurn LINM)
TERHAOAP PERTUKIBUKAN BEBERAPA BAKTERI PATOGEN
Cleh
IRMlN SAMUDERA
F. 24.0877
1992
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
IhSTlTUT PERTANIAN BOGOR
BOGOR
1r m i n
.
Samiidera
I -1
indjra
patogen.
iler--i~aclap per-tumbialian
jawa
y a i . [:a
tei-lhadap
perrumbuhar.
E ~ : / ? e * i ~ i c h i ac o i l ,
iiari
,.
d i
( b4 /
.L;
!
a,sar;i
.
r
.;iihingga
e
!
:
Feria!;uan
j, i7
-.
f,.,,;Lasl
s
it;i
( H l l l i l ~ i
bak t e r i
di
pernanasan
paaa
d i!
a:;ibar
100
si:ai- i-uang,
is
j awa
iti
ons~ntrasr
piinambailan
;I;,
i:.
dengan
asam
men1 i
i'~?rtiiimDuhan
denga!? m e t n d e I11 t o n g a n cawan s e c a r a
tuang
asam
tii-or!?
,..:,
L
yang
, -,
da#-;
L 1
,-.u
., 'r r
Dakdang
i,
i'r dl'i~;:
r,?d::i7i
akia
seper-t?
J
i ~ o n s e n t : - a s i Sawang
OC
pengat-iili
hat
l\iuI:u-?.e!i.1-
konsen t r - s s l
dengan
patugen,
t e r l - t a d a p biim!_ii.i t e r s e b u t .
menami?2h::.sn lhaw.3n~
. ,nlit;.!?
atai
!e
i3erI3aga:
dengan !-o~rse:?
ti-asi
d i ~ p e r oel?
!
pengarui?
t ) ' p h i ; ~ i ~ i - z ~ ~ ~ , ~iiaii
,
juga
ined!.iiin
b o m b ~ n a s i asam
r ; ' i ! . ~ I ~ ~ ; i , ~ ? :-!~)"323
n
iC13
Se1ai.n
daiani
j arjz
a
Sa1rnunef 2 ;
~ i a hi rl k a s balr t e i r
r j .IL : - l ,
nencjan;:u!-19
.
puti.h
bebez-apa
beberapa
pe:igarulh pemanaian
Pe!?gdrnatai?
L,j/
Tamat-indus
mernpei a3 a r :
hawang p u t l I? 2 % t e i l - h a d s f ?
penainbahari
asam jawa
u n trut:
i n . 1 bertii;Lian
L5./:d,~hyi~icncc;1saut-.+iis.
,awa
(
Uihawah bimbjngan S r i k a n d i F a r d i a r .
Penri i t l a i - i
asain
P e n G a r u h asam 3 ana
dtrrl trornbinasj~ny.3 r i e n g a n hawang
L iNN I
ss i-i
vun
F 24. U S T I .
pi.!tz i?
d~!aI,:iiian
bal.tei-i
22.
sebe:
turn
dim~r-i~tiii-
(poiir p l a t e )
paria
Has1l
bel-sifat
penelit i a n
i!?i
mentinjLlkkan
mengihambat pet-"iiimbiihan
bai-iwa
b a i c t e t - i pat:ogeri
asam
jatua
yai?y d l i l j i .
E - f e k peinghambstan yatig d l s e b a b i < a i ? asam j awa k a r e n a p e n g a r u i ?
pH
yang
d ~ t i . m b o l i : a n n y a , bukar;
antimll:roba.
a nm
i
-
,?et-lak:ian
a
asani
J
i:ai-ena
pemaiiasan t i d a k
awa kal-end
ai.:"iivii:as
senyawa
mempengaruhi
pemal-iasan t l d a C :
daya
menguba!?
ph
niediuin.
I'etiambaiian
p u t l h 2%
bawang
p e r ? g h C ~ m b a t a n teri?aciap
I - a u a -
pemarlasan
al:ai?
meinlng!'.airkan
bak t e r l
per-tumbul'iar-i
aikan m e n g h l l a n g k a n
daya
eiel:
patogen.
antlmiiil-aba
bawang p u t i ! - i .
Darl
5'.
ket~ga
I
baktei-1
aii/-e-is mer-upal:.an ha!..t e r i
p e r 1a i i u a n
bav;ang
asam
puilh,
E. c u i ~ .
3 awa
pa"cogen
yang
yanq p a l i i i g s e n s l t l f
rnsupun k o m b l n a s l
s e d a n g i ~ a n b a i t e r 1 yai:g
asam
paiirbg
dl~ij;,
terhadap
3 awa
dengan
Lailan
adaian
P u j i syui;ii;l,a5ii.i
,a?-u!ilai\iya
Gei-:gar
b a r I.:
I.epada
r u i i a n yany malia p e r i g d s r n i a r - n a
u e i i u i l i a i , sk,-ips1 i n 1
iiieia;.ui'.aii
per,e!
i i ~ e i i e i - i i n aL?ar;ili.!ari d a i - i
l
a
).aiitiriyd.
lei-iiira
LIE el@$,,
a;-,i.~ei>stis
;.,, , -
&."
.
Leiai-i banyak
iiai.,
-
j_1,.-2.
sU!ia::Car,~.
j
L
,..,.'rii.
,
8
,
iJi
---
jenui
p l i i s l ; . d.1
iieiiyarn;~ai!..ai;
ycirig
skt-ipsi
inand
psda
-
I-asii
i
sebcr-sar--besat-n,ya
I
;- iina
ven;il,i
i,oiei~, ? * , , i ! j ~ ~ , , ~ ~ r 3 ~ ~
!
meiiLatiykar1 wal..iariya,
(
'
1
5
b e t - i ~ a i - g a;:epa;ia
1
a
-
.i:.eLrir
.
i
r n e ! l l L ~ ; 1 brtribiiiqdi!
( i e i i u i 1.;.
j . -
.
ielal.,~~
DkA
r j a ; . . i ~ i i y a uinttj;
i
pets8.i~ L ' = ~
:,"ti
c,~;7
iv,,
. :nPmi,i::?
iiC>,,,~,
I Ail
i-ejl,J,:,
rnar~.#s,adrl;,
!?
;,4po,
i
saiiqd i
yaiiq
peiiqiij!.
t,ie:;
.-).- t
aii
-!.
~-
a
-d
. i.i
per-iuiisaii
:
rang
dojpn
.
l . s ~ l ;
a
.it-.
bei-bags*
iilyin
peiluils
I
mai!pun
i t i i r i - i
periuiii
.
dlsejesaii,an
.
uriiaiii
e
dapat
aids
i o
llid!?!!
j
'5 i j z i G'"
,:hE:7
,r?8..1
,6
nZ21- t,di#-,btJi-tci,-a.
tiai-. l . a i . & i . ).an? r n t r i j a ~ l i I . s i , ~ a C s r ~m u i r i i
2.5.
is,
,&,;.,
,.,a
ell
T-IT
-
U F P L J ~ ~ ~ U S . ~o
-ei-urei
ni-!mi-ic;-inqw:?q
~
~
uTjnd n
i;.,;adas
r f j a s '!ur-iy
" , , ~ ; r a i u, r, p
' ,,s~r~sialsali.,lOi):,,
" , r a r ~ s a q ~ ~sine?;
q,:
nqwnq
"i-re:!
i!i?nd
ifl;~
- 2-?~ c e u e y o w n a w n q w e l e p
, - ,-i ,=_ A
,-?cia5
w e ~ er r s a o o+~ u : T G
' ,,Xac!,.n~/s,:
sni75
a,
e;.lp r
.
j e p ?E,ni r ' i e d e p r l r ,
wnwn S!.re.i qrdua-i-qedtua.4
3ilf;.?r;,v
80
,:*asp . : n i p s
sa
ii:r
u r e b e s i a u eraor u e s p
ue4eune:p
- ip
u p ,!euriii
nq!unq
' r e i n b r l - i a d a i v ~ i a u o p c lu e u e j r w
5:~e:.~!a;i
i;,ejeti
uei:e:jew
ueile'.ie!u
siuar
jf~.Aueq
u e ; ~ e i i , - z b i p 5 u r n i ~ e o : ~ a ~ i - ~ i r . o a nt,i~?:.;t=clti.,t~>c~!
a.j
~ D P . : F Z::.!IP=!:;
~
~ ~ e Z i i i s . ~ - q r d wdae~r ~l a s w e j e p e o o < i . j i i u j 2 u ~
-,:
F ~ . I c . \ . . ~ ~ ss i u a r
ueij
ucbuitpuei
i
f
u
-<
, .- Q
>
3 I=
j.?
5 >ir?r:
e i q e d , i ~ w i : ~ i n q w n ; . j i = i d c ! ~ P P L : . I ~iipfi~iesi?i.ie.iad
?
n ~ ? e
iie?r=,~ii:-i.iF,8i;d
:!a .) 3
.
~ i ~ d w a . r - i ; e i ? u a . ti ~ e i j e i ~ i i ! r u a d;eqcjr..i-i
d e p ~ y i a ~ !ie5uesGiir-n
rAiiepe
6 e A ~ ~ Tress
: l ~
-.i.rteAuas
~ 1 ? 6 u n p u e , ~e u a - i ~ .eilo.!
~
.e/iiiileTep
-cp
it!;
e o o i , , l i i i i i7
' e ? , ~ r a a u s o yu r p
‘ewe-re
PSF-I
.u e ..,-.. eu,
UL
i.Aurserq
unep
urijpq
UPP
u ; v I a -b
.
*
ryo
c
63i.A
,?
i p b e q a s u p >,i'i'r:67 p
;.iaquad
F
9.T -j
frweAur7s
ededaqa~
' u e r i 3 u e ~ -r 6 u r w
r-bn i
i~edwai-;;eciiiia-i
r e 6 e ~ a sq e d w a j - i ~ e d u a - . ~ u r i r u r i G 6 u a d
e
~
8
e
-2
' u ~ e6ueX
~
ue?6eq unjnew
'unep
iie
uad
i~~q;lqwr!q.iiad aecjwey6caiu
~ . e i i ur -:-~' u a wj tua..: x p q e d w a i - i c e d u s i
JP+:S
%i;>eqo-,
L ~ P T ? . 'i~a
u e y ;!nrunuaiu
ede..laqaq
2,edfij
rqil-4 ,jriii urc!#n~:.ur;?,-12!3
n>j
q
' 6 . : ~ J:
-
6~:e.A~ u r w e u e ~ u e r 6 r q n e a r u f i u f u e -
,iii4ui:
~ jwe , j i " u i - i b ~ p
" r i i q 'qeinq
5 i p e
'ebunci
P C I I ~ . . : ~ 7~ e
i j e i e p e i;edwaai-qedwa~
cI~p
d a i a m Dumbs ernpai.
8Pene!3 "ian
menun jukb:an
yarg
adanya
iiengshambatan
~ i e h
pemjiialaa
coii
C1.L1>'.
!nil:> . t ' c i i s -iiidaI? dj nel aj at-i
!Foliie;-ts dan Wesie:-idai-p, 1991 )
Rraii;
;aa!a, m u s t s ? - d .
( i?~:-a::l>a.l:
m:T?.m.
---?
et
j awa
.
ter-masul.: dalani
sub-:am.i L Cai.saioin?ndeas,
daerah
tropls
Afrzka,
a
L
iegum.zncssr
ksam jaw;
dan
teiah
bet-asai
tersebar
sarnpal
? i i d i a sejai,
k.5
ja
Uuah asam
dan
cm.
saat
seclangi a i
.
menjajj.
b l jlnya
rapuh
an
S!lit%,
-
r:.
I
2
'
.
.?+-ln
iEng!rpr
lbria::
(
3
dl:
buah
!a, n ,
j awa
,!
p
&
!--,I-,, b ~
c j l band inclkan
!
dai-,
a
p:-=tf;o,
liirgqi
all-
01-a
'
L
'
i2.2
lair.
- 23.8k1
"
Toirzl
@ a : - L asam
teriirat.
tei-utama
tag-"i:--"
,c
iebagar
blt.ar4 ,
.-F...
-., :. d a n s e b a g l a n becil d a l a m b e n t u k
Asa!n
lain
dl-
ikeasamannya.
n ~ n y . a t a ? a ni r b a g a r
t i a m p i r s i i p a r u h d a r l asant
ben iui--
q
i?!.iais---
i:anc'~inga.n a s a m n v ~ : vancj pa: ~ n c jt i r i g g i
I,,?.sar- a ; n i a r a
-
r';fi
i,snd'!nc~an
yang p a i i n y menonjtoi
busli-buai:ai
h i t a , .a. ~
bei-ubah
s~-i-jangh
an
btiah-bi.ic:!-
tii,l">,.
!~Q+l.l
baiid?s?gl.an
daian
la,.
rok
inengat : b a i l - a n
t l
l ai-ait t e r - l s t i k
tartairat.
1u I-# 2 !
poiong
rnrmpii.n;ia:
an t a r a
ya,n2 ,ia i i n 3
P
a !ah
Pads
detn
:ulrt
se:--at-serat yang
t r n c j l . .2t i d3"ncjan
dan m i n e r a l
?
-.-
=,a
! < o p u t ~ l ? - p i 1 t i 3 a n dasr
bet-warna
bush asam j a w a
.
i v
i I .7
$:;ail
ole"; 0aqrn.g b u s h ;.an;
pal ~ n g
;-rinaai;
menpunyal
a
+
L
.
iSRD :
1. eaciaai:
!
oer1u.arna
dan
o!ei:
Ciaging
ysng
-
s a a t maiang
b~.;J.nya -;si-:ci;tcp
d;.satui
inongaridi~ng i - LC! h ; j ~ .
p-lorq
Pads
1 i. 5 cr; d a i e b a r s e l i
sampai
T i a p po!ong
;ienh;!-i
i embe!,.
w e b e r b e n t u i < p o l o n g y a n g be r a l u r a n
..:.5
dongan pan3 a n g
jaiiia
(i\lagy
iSUO:.
Shiw,
2.5
raman p i - a s e j a i - a l l
asan
. ~
bei-ada
! : a 1 J iini
l.~.aisrum
yang t e r d a p a t pada bica!-i asan!
;ai-ia
a a a l a h asam m a l a t d a n asam a s ! : o r b a t
Shaw,
1930).
is'!iai? asain j a w a
..
lta?sium
laln,
mempcnyar
t l n g g i 61
y a c g pa! r n g
Seiain l t u juga
dlidi?
zai
besi
51
berperanan
fui-an,
volatr?
dan 5
.fur-fui-a:,
bal'.
n3.asrn.
biial?
asaim
bei-!has1l
dan yanq p a l 3 n g
2 - a i e t i i-
adalah
met11 f u i - 7 c i r a l
(Nagy
dan
1980).
Shaw,
Asani
iavja
digunakan
daiam
i:iFadj s i o n a i
.
S
f
d a y * # 5 e b c i g d i Clbd i L U C l
S
i98Ci)
t 31. 3::
.
2a;-j:,:c:
dlsentri,
;nfe!:si
Dag?ni:
ter-bnih t i
icrciali
2r5a67) j
;,v;,s
demam,
obai-aba'tan
erbiiat
!3e;U
!.ei;j~ s
LC,-,
periyak i f demam dl
banyalk
.
l','E?:
yanq
(Naqy
L
(15'77')
LL*!
lepra,
dau-i bua!,
eiei..
d inyatalcan
jaws
pen,>*a!y.*i p e r n a - ? a s a n , dan
rne!mprinyai
Tang :-lo,
-
d:~:.z,?al.an
pencuci p e r i i t ,
oral,
ssam
L e i . i l s d a n El\;zr;
Pi?.i?:!man o b a t yang
dan
yang
yanq
b u s h asam jawa,
dalam a r o m a asam j a w s
dan
'980).
( N a g y a a n Shaw,
d ~ i d e n l i f i k a s id a r i
fosfor
dan
v l t a m l n 0 dan C
i-:omponen
dan
buah-bualian
i r i i 3 ~ ! 1 a v ~ n ,tihrzrrirn.
s a n g a t rendah
flda
antat-a
mei-iipakan sumber
S e b a i ~ k n y a , kandungan
jawa
l PADQ AEMPAH-REMPAH
Senyawa a n t i m i i : r o b a
t a u L
i
dao a i ~ t i v ira s
d i d e i i n r s i i , : a n s e o a g a ~ . senyawa
r
m i ksaba
5e!
(
2)
ziengubah
I
S
I
i-.n';lr;i.ij-=L-,a
I
I
I
d i n d i n g se!
1979).
:r'a:z,~~;
,j-,,zj~,:;;~~jr,;~~:
kebocoran
menyebabi,an
denaturasi
dznding
l isis a t a u n e r g i i a m t a t p r o s e s
pad-. se!
permeab; I 1 t a s
menyebabkan
:/a,ng
membran
nu.irien
dari
pi-ote3.n s e l ,
seda-g
t'j,mbuh,
s i t o p ! asma
daian
dan
s i s t e n m e t a b o i i s m e d l d a i a m s e i dengan c a r d
i;er.ja
per- !:umbiii?an
~
mrl,.roba a n t a r a l a i n : (1) met-usak
s e h ?nGga me!?gai-:ibis :!.an
psmbentiu!:an
I
( P e l c z a r nao Peict,
i " i e i . a . 7 1 ~ . 1 ~ +:-~n>,a:.jt
pel-tumbuhar,
i
I
e n z i n i n t r a s e ! u l e ~ - ( P e i c z a r da:? R e i d ,
sei,
(4)
yang
(5)
merusal<
menyhambat
1779).
Senyaiua
laln
yanc: b e t - s i f a - t
: ! I ) a i i ~ , o h o l ,( 2 ) a i d e h l d ,
( 5 ) dererjen,
berat,
(71
ik:.mia
(6) f e n 0 1
ant~mllri-oba
( 3 ) halogen,
dan
ienyawa-senyawa
tersebut
(4)
logam
turunannya,
( V a n Dernarl- n a n B a j t z ~ n g , i Y B 7 ) .
gas
antat-a
berbeda-beda
sei-ta
Oar-a
d a l am
1:zrja
menghami:ia:
a t a i l in:siiibiini~ii; mi i . r o b a .
ile!. s n l s i n e an t l m i k r o b a
dengal;
niiskanisiiic-
i-empah-rernpali
sernyawa
-fer?ol
mencjl-iarnbai pel-"i~rnhui?an m i i i i - o b a .
(1-97 :
men:,atai
i, e r j a
st.:.-upa
inembunui?
Van Pernark
cars
!,ahv!a
3"
daian:
d;duga
den
Uan E 3 a i z l i i g
senyawa
f e n o ! 11:
a d a i s i - ? dencjdi-I inc-ndena+:~!ias~p r o i - e l r : cian me.-c!sak memiJiean
i ~
~
i klaI
iiajam se!
i n 1 dika:? m ~ n y e b a b C a n raCL1:l
. - ,-
?,
dai;
e !- e 1,: .b I ~,,
l .? .?,s
bebe:-aria
I.
r
L
dri?
r
wc!!:tii
je11i s riaf;
;i;n;!-.;-i
-,.,
:?-,
mempunyai
Bsc~
i i i i s
pneiimi?n .r
jaws
3.
:
!I
)
8
nenyatakan
;
?~pe!icat-i:!??
jei?is.
jumlah,
ki?i?s~"n
/ - i - d s j 7~ (~
pi-!,
a
i?chirja
i-ob-.
koncai~, dan
~ r ?i ?
r n j I ,r->!?a
(4) s l f a L
ai
ilslko
Lecjariyan
I
iimur-.
01eh
jar;
!
'5)
iklrnia
pet-m:.!i.aan,
!.ompane;? y a n g ada.
yang
p i el,: yany
s
(
7
an t i ,!!:.I
'
-
sfper-ti
i',:
,
sepei-ti
siinstrat
"1
1.e
mllii-oba.
LWes:iiof
.c ri.i - i c:
l
cjsnits
c;st-#gdi,
-
;
,zdpr-:.rra:, an j a i ' e l - 1
..
..ti;';
A.
iii.i;dici
eaciaan
a
i
a
-iiti.:iii 1 5 1 : 1 2
.,
a e r - c ~ 1 3 i i ,bas;
q
i,arL?ni?iTii-at, ajarn a m i n o ,
i
-
mi.!^!-oil
1):
ya!-lS b e r s l f a t ,3naerot;r:.
sumtber
"eiia~ng!.a n
t r l i f : ~ - ~ b d31-i
ct d ~ e d f ,
::.O
ilaiarn
f
Udi.:
1.?14!.
U-:
P,:J~
a
el,.sf:i-ai
bawang p u i t h .
I
.8
;.-.
rnasll-
cil1.1,
ti:-.a .-
;-,
,1,.j~,i,5..
men,.
.steri1j s a s i a!,ai?
,-
-bjacjeijt
;c
-
il.
uataai-ig , be!-ui,:i!i,-an
beibon tui
j
E,%.
pada i o n - , n n t r a s ;
[peri:filmhi!haTi
LC!
seiama
f n e r - g ~ o::eiaiul
a
o
b
i
,
ii-!i
? a n arain
mi.!.ai?lsme
ba!;tel-i
,
iieqaC.1 I
(Fai-ri~az, l 9 3 9 ) ,
dapaL mei:gguiiakan
oi-qai?;i:
sobagai
;-esp;rasl.
pada
i n i men-feriiientasl
gu!a
. ~ ~ l d jal'ibl ~. i g 1 i ! i c l ~ s i s . Produi- dl..!-)lt- glii:o!rsii,
a
a s a n p ~ ~ i u . i i tili, p e c a i i r n e n j a d l
=:.
-i
....
$
ddil
Tot-ma.1.
S e b a g r a n d a r - i ;sam
asam
La;'. t . a i .,
i o t - i r i a l a.I-ar>
dipecah
o i e h enz.~m f o r m a t
hldt-ogenl l l a s e
-
G O , d a n ti2 !$'an i)r-mark dan L i a t z l n g ,
iclsaran
4 i:‘
siiI?u pet-"imbb!laii
oC , denga.n
sui-iii
a d a l a h 0.96
opi;mum
E.
(Fardiaz,
sedii:ik
b e r k i l at
i ~ c l n
Per-tiimbuihai?
iZ -
=rioiiia
1.E
:ilr
(waiit;;
membelah
1
Ci
L
riai
denyan
dan
yiing
46
pet-muliaan
Grbbnns,
a
i
n
diiperliti;ai:
jam
i S 8 )
,pEsa I:
masa
.
fej
pads
mi?iil:
am rnediuni t i ? - u t l ? !t-i.ici7ana:l
.
neiiir-igka:
sebual-I
E ~ , cnii adhid!-I 1 7
A974 )
denqan
72
-
yang
parja N a t i - i e n :I
jam p n r t a m a d d i i lb.e!nudian
p e r t ~ t r n b i i ! ? a n n y a (GI-05s
,-. . - - a s l
i ,,>, , =
!.:o!onl
meningkai:
sampai
a,
19R3:.
cembui-!g
(Buchanan
baii t e . - i
pet-lal-,ai-?-1 al-lair
... ..
dan
r o i l tombuh dengan mudah pada medium
!bet-ben-tuii
-.
i u l l i r p H optxmiim
col2 a d a j a i l 7 . 0 . - 7.5
mangandung n u t t - - i e n s e d e r i i a n a .
Ayai-
i987!.
cull a d a l a h 30
E,
o p t i m u m 57 @L.
per-tumbiilhan E.
unt:u!.
menjadi
aan
Wai:
t t i
~nrub;
sulie~
iiihbuiis,
,Y.,'!)
~
i,la>,;inan
i e r ! : o n t a m r n a s ~ o i a h E.co?i
yang set-ing
adaiah
pi.-ndu!:
salad.
E n t : e r o p a t n g s n ~ k t-. culi menyebablian r a d a n q
lisiis
deni:an
Deirtat-i- c i a : i
will:!
alahar;
1-1
Baizing,
s
t
sayurao
~ n l < u b a 5 1a n t a r a 6
.
1'787)
segar,
- .Zb
?arn
dar:
('~:ai-
dn:ln'
. e l jai/c>u/ji~-,ss a r s a d s n ? e s
6ueA
?ia.!.:~?g
TUT
i.lepnw
rir?srirvaqseii
ue6uap
qedep
w
i?i.i115
!
,
ijejr?s
iie:jedi?;:aiu
eped
iie:!TqFwip
P I ~~ a ~ i n i v i e ~
'
,,,: .8
epe
iur
L ~ F )
'LA-:
.
.(
ge6.n y e l e p e e A u w n w r 2 d o
-
L
~ir:.:rq ? p 1-ld e p e d e,'uueqnoii!n;.fa3
i:e .ie r i i a u n i i / l r S
4 rqwei!-iaq
I %
s-e
rr; u e p
se:j e
f
-,
'r i Ti,]
, ,:. > .
,. -, . * - ~
.-
r-:a4,lec;
.
.'-
cc
i,; .,
. Z L ~ , . <
. .
~#
,2L
L'
iieiyrii
L ~ . i-
(;"$
ir>ryas
u‘.";rac]u!t-::!.:ac!
,,ft.;:bu:-)
tiirtw,vt,-:-,
.. u u
wnw;a.:jc
u c f ~ u a p '1, [ k
nqnc
I ;
' Z-ia;, , -.,.*,;
g
u i ; i aiJeci1
c
r e h e q a s e r i ( ~ l w t ?~ : i ; c ! n t = w
u r ~ ~ 1 e u n 6 6 i i c v !:!eriep
L
C
.
-
"
:#E:c~
b,:~~,~:;-;-7;.
;:aqiuiis
~ 8 6
" r ~r , ~ t . ~ ) bbb-r:,
uep
e 4 u u a 6 u i ~ .ut
Quewaia;
(b?&l
-i -.
: i i u
.( t/ih i
iia?:!eg
% ~ i n q q i s i:ep u r u r y ? n ~ ) u o q i e : ~ i a q i i i n s r r E e q a s ! . ~ . i ? r s
u r [ @ u n 6 6 u a u i n d w e ~ u i i e p %efi
ueL/:liiwn~.~ao
LjncItunq
ndiiiew
&:>e6au
ueib
ur,I
~ o ?.+e&
.
u
:I
1. T ? . P . ~ [ri.qej
iiaJ:!rq
j.
-rsrijOuaw
rscliis
)irqoiaeue
'snsriq
e~ped
a
I
?*ej.
is_:aq
6~ieA
u e j i e i i n i a w u n r - ~ i ? w r q . d X ; ,-,s
.L i U i ' * T i U
i a r :, 9.12 - i e c ; a ~ u e p
~ i a ~q e q ( h i & ? )
I 1' r
' !b
uc-;y;iui
i5.r
:ieliuap
ri!a?
; j ' ~
snua6
c
-
z
;3~a,y u e p
6 u e r u e d reAundwaw
iersja,d
~ninuaj,,,~
' s u o q a r ~ u r p u e u e y l s n g ) J e , I T - : J T - ! Z J ~e j r a G r 1 :
iT?.olu
e A i i e s e ~ q %ur3,eq
ynq.uaqd!aq
. a r s _ ? f r ~ a ~ ~ e qug
~ - Ti ':a; -~U P $ uri'
:-jnseuia,
u!7
r-:,
au;-e~ii; m n b i . t i i l ? i ~ a naaiti-oqsi. 9:-qanl:,:
.
amino)
Iaktair.
.-
s~niis
(Fa;-dia.?,
Nici-cicocrsci?ae
!
, j a r ) pe1-53 5=J
Energ.
s G =. L
,l~
aiit-eus
i a m i Ii
:
,.
m"K1 i
..1, =- ,. $-!,.-.I-.,.
d l are,
5,n! iiy-) b e ~ - @ e n t ~ hi !i :i ! a i ,
j
dan
S'a~rnon~:is.
si2fsles-r,peslss
m u a l , dan rncittah
dernam,
. S c a , p i ? y l o c a c r u s clan
Per-cnl::.s,+n
: < a 1i u i a n q a i i .
!!asi 1
c i i i a r u l an
~
deiiga!-~
l a g pet-tiin;?uiian miI:te-oba dari
cat-a
I...z,~$J
d j . b . j r , d i n.! a n d e n c a n n j i a i
I
- bei- tdlnbai? seoanqlr-,?ti nllal
I
.
.
!bar,,.,
,
, jr-rnq
brrai-Ll
iP5
iuq2
tel-d;,p;,t
!hci?t,-oj
a
n11al
LFS !voi-;t.i-ci,
vontro!,
LPS
i.P
i i i i d i
contoi-
r~rek b a i : t ~ : " l s i d a i .
bei-irarnI:a!?
tei:a~i
>,.,.a
dan
t j dai*,
,ql!;i
si.beeai-
iI3.5
cc!ni:ol-
perarni,ahan
.ire;-capai
ibei-ar?. 1
.?it a
e fei.
uai. 'r,pi-15iatii- ,
ihasl i
I
dlprovei,.sl!, an
deiiqan
tlpe
ipt'ii?r i ~ i n q a n
daiam
isst-.
bentuk
-
i?i id1
a
I1
IPS
Clga
i-DL-d
d~menil
Tabel
n i l a i
ihasii
LPS-nya
pida
per-lakuan
r i a p a t d; 1 l h a t
pemanasan
~ ? e i - l 1 i i a : pada c i r a f i i ;
E.
asa;i:
di.=$ii
javja
-iroi
!
a
a
asam
i
.
9
jaws
a n t a r i a n;is;
5edangi:an
.
pada
a
n l !ai
m
pada
nli
-
i .C157.
24
jam
y a ~ i i iciar:
Uenar:
b.onsta;-i,
!- e m u u i a -
men3 ngL a t
kontal.:
$8
jam.
samoa~
asam
h a n y a member-l!..an eiei:
% o n s e ~ ? t ~ - a0.2%
s1
yal;u
terilihat
. .2(34
8
s e ~ l ' i il sampai 1.325' p a d a
Periai~nan
dan
i.o,v:i;c.i-;L:.as;
Pads k o n t r - o i
1
\
suciai-
,
p e n i n g k a t a n n l i a l i P S y a n g c u k u p t l n g g ~p a d r
i:ani:ai:
wak'-iu
i i i ~ i i i m a i 61ni:i;i
(Van
i % a i a u ie b r i - i cendei-ui?g
iinn -
48
o
J
l ? . ? a j . i_?5 E ' * c j J i claaa
:l.?4i
dengan
terl.~hat
c ~ : ; ~ si c i a i a i ? 4 . 4
)
i,:onsentrasi.
uioanci?.ngkan
-
Seperti
penghamhatan
1 2 s r l a n j u t pads. wak t u
s
tanpa
Pet-tiimhurtan
tet-dapat
i:?i
suciai?
, , a
I
I . . .!
i
iebii?
dan
jam
iawa
t ~ g ad i m e n s 1 L a j i i
coil y a n g n y a t a
tiai
2.1
mencapal
3
.
(05.)
!;oniial;
3-m,
ii;
asam
bet-iliut
pada 1-amplran 1.
S 1 3 e s ~ I.f i ( L P 5 ) p a d a Gaiiibav i
pertunibuhan
co2i
E.
u j l v;ab~:itas
iawa
i,+aktu
cian
wak ti^
paZa
penghambatan
-eqo~y~w~3ue
eneAuas
fiueA
eAuepe
~d
qndebuad
ue,(qeqasrp
ya+a
euadey
6ueA
enqeq
ueynq
u e y J e q yeTp
~
'eAuuey~nqwy~~p
enuecl
rro3 -3 ue~lnqwnq
dad
uey?swnse+p ~ e d e pTLIT
ene f
urese
ue~eqtueq6uad
T ~ H (
9
-
~ d )
%S Tsedauasuoy uebuap u e y b u ~ p u e q ~(p7 . s kid) % Z ewer
tuesp
Tse.JJuasuoy
jedt-pdaj
uep
ue6uap ehnc ueT yTtirap
>(P~TJ
d~dweq ( T
-
l.{d)
%Z
( ~ . p ~ d %) T ewer wese TsenJuasuoy
ueseuewad edue? ene r
luese u e n y e t - r a d eped ?lo> '3 s d ~
TerTu yT+e-l0
' ueepaq-rad
TseJauasunsl
eped
deqlues
;a;.iaairdring!;an dengz:r? E .
t).~,'ini.,?-.-rim i e b i i i
i..PS
i,l..ainpL-ar!
Lsaia
IGambar ,:
I-iai
ddr-t
i:a
-
,."
).
.3
sriai
ai-i t 3 mi;: r a h a
ieinanasaii ,
j3ada
siidrl?
.
r ,
1.
/ai
!
jaws
pa-ni,;
j
ini
j
8
.c(li1,!..8
!-,a
1
sim
bei-pei-an da1s.m mengi-,amtna.t
CC,l 1 .
,
!:,e!-l:~qjaji?:iva
,
"L.
i!:il:;
inernri~ks
I
tei-suhlji:
.:el
~Ipnqar-
h
71
m e s l ~ ~ f ? i . i nc!aya
jab:a
8-en-ziiai: I!nct:I,
I
2%
i ? il a n g i a;-pinet
asap,
pengai-r.8i-i
-
i:oifi;;~lnasi asair;
I : o s e ! - s
-
3-3
aszm .ia!va
,
iiz'r-iiy&
1
(Gamba?-
bai' i e r l s ? . d a !
;nl
,oil
iYYi!.
da;? WesLei,uorp,
pads Consenki-asi
i i e i ? g a ~ - ~ Iba:.iang
bawzna
i?iiw;-i??
2% ai-an i-iisai. dengan e r n a n a s a n
i o:icent;-as;
is
pads
pei- a
63
',
l
ll->
c n i i ;Garn!:,ar
oilcia
&i,a,,,
,]dkJ,A
2 ),,ghz ~n!.,?..1 u,7>.
5.
i-,?,-!-ja,:,ail
i1
,
Saimunefia
te!-i-!adas asan) j a w s .
I-$an'.;. s e d l L 1 1 , v a r iir
i
.?.~i)i*,
i r l l a d a ,lj : ~ ~ x i b ~ ! ?a$,a$n
, ~ s . ~jav
I$
.
,,.,
3
.5-
~.
!
-< ,
.
!
a
,!
.
.
u p s i d e i Fped
,
;~..iai>lI?"
! ! " ).-.!Sti
i , ~ = $ ? a , - . j f - ~nJtp
"i
-,
n
-r
1.1~
r ;.-I
ncitr.
ei.
r ? efiau~
iii
"pe
erd~jerj
uep
iD
'i!??na
u
u e p e t a r r uj.ise
l e p P i i d ! a ~ P q a d b i i r re3 i S i i e A
-S
e
el2 FCI
eAii-zas
i 7 T S O!l
i!Pyi?~1~!?1.1P~Tp
P ~ O - 4
i / ~ ( i tie
i~?
~ l i q a j .I i ? e S a u
(f~(,r)
raiaii$
ueiie?
u~ipnwa.;
1
j
biir j r d
Tseu?quiu:y
, ~ e n , : -ic;d
e~
r i a ; .jr-q u p a?c;n..iati: s n a . i n r
uirz.ijnciurcrp :.ecipp
e ~ r - p unun
2isua5
,;
,.! P 13
iieiiej
w ~ ~ r i n i i i ? i ~ c ? / -5
i.j u r b u a p
*~sr%~:a
e h i i s r - ! T;.T
- ~ j i 7 3 'j i t e i e f l ?
Cue4
u~f,i,~p
ursap
biien
ur\je$eA.ui?w
t&3.1,Ts=T,-,
rirepaQ2iarj
. ? ? T s @ d U.r.-lfl T.Ia?:!PC!
rp
"ii-. i ' i P
. :?
.3
i ~ e c% e l : i a j
~itlieijuad depeij.!a~j
iv1~.~15
T.ra?r!eci
tici!
pD:=ci
':cii~r,n i;a;ii
q ~ d i ! ~ a i - ~ r e d i u a i w r ji?p
uaiiociwoy
I-LC,
~
j
~i?opi,3~dacI
; . ! t . ? ~ b ~ q a 5I?.',,.,; a?
,-:.I
,,,.=--. ,,.,
u
'!.ie'ii
. i a ! l ~1 ~
o,j
~ ! = r - ~
u~:lesn..iay depeii.ia7
.= i~a,q-taq
-.
w e j c-p
!
5
;ej.~s.iac! b i i ~ r ;
u!l?sr
, " r E 1 r p d i r ~ ): ! ? J o r q i q . ! i r
'I
I
r..!c?s
.
:u~>r-;??w;~,c/
DAN KOMBlMASl DEMGAN BAWANG PUTlH (Allium sativurn LINM)
TERHAOAP PERTUKIBUKAN BEBERAPA BAKTERI PATOGEN
Cleh
IRMlN SAMUDERA
F. 24.0877
1992
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
IhSTlTUT PERTANIAN BOGOR
BOGOR
1r m i n
.
Samiidera
I -1
indjra
patogen.
iler--i~aclap per-tumbialian
jawa
y a i . [:a
tei-lhadap
perrumbuhar.
E ~ : / ? e * i ~ i c h i ac o i l ,
iiari
,.
d i
( b4 /
.L;
!
a,sar;i
.
r
.;iihingga
e
!
:
Feria!;uan
j, i7
-.
f,.,,;Lasl
s
it;i
( H l l l i l ~ i
bak t e r i
di
pernanasan
paaa
d i!
a:;ibar
100
si:ai- i-uang,
is
j awa
iti
ons~ntrasr
piinambailan
;I;,
i:.
dengan
asam
men1 i
i'~?rtiiimDuhan
denga!? m e t n d e I11 t o n g a n cawan s e c a r a
tuang
asam
tii-or!?
,..:,
L
yang
, -,
da#-;
L 1
,-.u
., 'r r
Dakdang
i,
i'r dl'i~;:
r,?d::i7i
akia
seper-t?
J
i ~ o n s e n t : - a s i Sawang
OC
pengat-iili
hat
l\iuI:u-?.e!i.1-
konsen t r - s s l
dengan
patugen,
t e r l - t a d a p biim!_ii.i t e r s e b u t .
menami?2h::.sn lhaw.3n~
. ,nlit;.!?
atai
!e
i3erI3aga:
dengan !-o~rse:?
ti-asi
d i ~ p e r oel?
!
pengarui?
t ) ' p h i ; ~ i ~ i - z ~ ~ ~ , ~iiaii
,
juga
ined!.iiin
b o m b ~ n a s i asam
r ; ' i ! . ~ I ~ ~ ; i , ~ ? :-!~)"323
n
iC13
Se1ai.n
daiani
j arjz
a
Sa1rnunef 2 ;
~ i a hi rl k a s balr t e i r
r j .IL : - l ,
nencjan;:u!-19
.
puti.h
bebez-apa
beberapa
pe:igarulh pemanaian
Pe!?gdrnatai?
L,j/
Tamat-indus
mernpei a3 a r :
hawang p u t l I? 2 % t e i l - h a d s f ?
penainbahari
asam jawa
u n trut:
i n . 1 bertii;Lian
L5./:d,~hyi~icncc;1saut-.+iis.
,awa
(
Uihawah bimbjngan S r i k a n d i F a r d i a r .
Penri i t l a i - i
asain
P e n G a r u h asam 3 ana
dtrrl trornbinasj~ny.3 r i e n g a n hawang
L iNN I
ss i-i
vun
F 24. U S T I .
pi.!tz i?
d~!aI,:iiian
bal.tei-i
22.
sebe:
turn
dim~r-i~tiii-
(poiir p l a t e )
paria
Has1l
bel-sifat
penelit i a n
i!?i
mentinjLlkkan
mengihambat pet-"iiimbiihan
bai-iwa
b a i c t e t - i pat:ogeri
asam
jatua
yai?y d l i l j i .
E - f e k peinghambstan yatig d l s e b a b i < a i ? asam j awa k a r e n a p e n g a r u i ?
pH
yang
d ~ t i . m b o l i : a n n y a , bukar;
antimll:roba.
a nm
i
-
,?et-lak:ian
a
asani
J
i:ai-ena
pemaiiasan t i d a k
awa kal-end
ai.:"iivii:as
senyawa
mempengaruhi
pemal-iasan t l d a C :
daya
menguba!?
ph
niediuin.
I'etiambaiian
p u t l h 2%
bawang
p e r ? g h C ~ m b a t a n teri?aciap
I - a u a -
pemarlasan
al:ai?
meinlng!'.airkan
bak t e r l
per-tumbul'iar-i
aikan m e n g h l l a n g k a n
daya
eiel:
patogen.
antlmiiil-aba
bawang p u t i ! - i .
Darl
5'.
ket~ga
I
baktei-1
aii/-e-is mer-upal:.an ha!..t e r i
p e r 1a i i u a n
bav;ang
asam
puilh,
E. c u i ~ .
3 awa
pa"cogen
yang
yanq p a l i i i g s e n s l t l f
rnsupun k o m b l n a s l
s e d a n g i ~ a n b a i t e r 1 yai:g
asam
paiirbg
dl~ij;,
terhadap
3 awa
dengan
Lailan
adaian
P u j i syui;ii;l,a5ii.i
,a?-u!ilai\iya
Gei-:gar
b a r I.:
I.epada
r u i i a n yany malia p e r i g d s r n i a r - n a
u e i i u i l i a i , sk,-ips1 i n 1
iiieia;.ui'.aii
per,e!
i i ~ e i i e i - i i n aL?ar;ili.!ari d a i - i
l
a
).aiitiriyd.
lei-iiira
LIE el@$,,
a;-,i.~ei>stis
;.,, , -
&."
.
Leiai-i banyak
iiai.,
-
j_1,.-2.
sU!ia::Car,~.
j
L
,..,.'rii.
,
8
,
iJi
---
jenui
p l i i s l ; . d.1
iieiiyarn;~ai!..ai;
ycirig
skt-ipsi
inand
psda
-
I-asii
i
sebcr-sar--besat-n,ya
I
;- iina
ven;il,i
i,oiei~, ? * , , i ! j ~ ~ , , ~ ~ r 3 ~ ~
!
meiiLatiykar1 wal..iariya,
(
'
1
5
b e t - i ~ a i - g a;:epa;ia
1
a
-
.i:.eLrir
.
i
r n e ! l l L ~ ; 1 brtribiiiqdi!
( i e i i u i 1.;.
j . -
.
ielal.,~~
DkA
r j a ; . . i ~ i i y a uinttj;
i
pets8.i~ L ' = ~
:,"ti
c,~;7
iv,,
. :nPmi,i::?
iiC>,,,~,
I Ail
i-ejl,J,:,
rnar~.#s,adrl;,
!?
;,4po,
i
saiiqd i
yaiiq
peiiqiij!.
t,ie:;
.-).- t
aii
-!.
~-
a
-d
. i.i
per-iuiisaii
:
rang
dojpn
.
l . s ~ l ;
a
.it-.
bei-bags*
iilyin
peiluils
I
mai!pun
i t i i r i - i
periuiii
.
dlsejesaii,an
.
uriiaiii
e
dapat
aids
i o
llid!?!!
j
'5 i j z i G'"
,:hE:7
,r?8..1
,6
nZ21- t,di#-,btJi-tci,-a.
tiai-. l . a i . & i . ).an? r n t r i j a ~ l i I . s i , ~ a C s r ~m u i r i i
2.5.
is,
,&,;.,
,.,a
ell
T-IT
-
U F P L J ~ ~ ~ U S . ~o
-ei-urei
ni-!mi-ic;-inqw:?q
~
~
uTjnd n
i;.,;adas
r f j a s '!ur-iy
" , , ~ ; r a i u, r, p
' ,,s~r~sialsali.,lOi):,,
" , r a r ~ s a q ~ ~sine?;
q,:
nqwnq
"i-re:!
i!i?nd
ifl;~
- 2-?~ c e u e y o w n a w n q w e l e p
, - ,-i ,=_ A
,-?cia5
w e ~ er r s a o o+~ u : T G
' ,,Xac!,.n~/s,:
sni75
a,
e;.lp r
.
j e p ?E,ni r ' i e d e p r l r ,
wnwn S!.re.i qrdua-i-qedtua.4
3ilf;.?r;,v
80
,:*asp . : n i p s
sa
ii:r
u r e b e s i a u eraor u e s p
ue4eune:p
- ip
u p ,!euriii
nq!unq
' r e i n b r l - i a d a i v ~ i a u o p c lu e u e j r w
5:~e:.~!a;i
i;,ejeti
uei:e:jew
ueile'.ie!u
siuar
jf~.Aueq
u e ; ~ e i i , - z b i p 5 u r n i ~ e o : ~ a ~ i - ~ i r . o a nt,i~?:.;t=clti.,t~>c~!
a.j
~ D P . : F Z::.!IP=!:;
~
~ ~ e Z i i i s . ~ - q r d wdae~r ~l a s w e j e p e o o < i . j i i u j 2 u ~
-,:
F ~ . I c . \ . . ~ ~ ss i u a r
ueij
ucbuitpuei
i
f
u
-<
, .- Q
>
3 I=
j.?
5 >ir?r:
e i q e d , i ~ w i : ~ i n q w n ; . j i = i d c ! ~ P P L : . I ~iipfi~iesi?i.ie.iad
?
n ~ ? e
iie?r=,~ii:-i.iF,8i;d
:!a .) 3
.
~ i ~ d w a . r - i ; e i ? u a . ti ~ e i j e i ~ i i ! r u a d;eqcjr..i-i
d e p ~ y i a ~ !ie5uesGiir-n
rAiiepe
6 e A ~ ~ Tress
: l ~
-.i.rteAuas
~ 1 ? 6 u n p u e , ~e u a - i ~ .eilo.!
~
.e/iiiileTep
-cp
it!;
e o o i , , l i i i i i7
' e ? , ~ r a a u s o yu r p
‘ewe-re
PSF-I
.u e ..,-.. eu,
UL
i.Aurserq
unep
urijpq
UPP
u ; v I a -b
.
*
ryo
c
63i.A
,?
i p b e q a s u p >,i'i'r:67 p
;.iaquad
F
9.T -j
frweAur7s
ededaqa~
' u e r i 3 u e ~ -r 6 u r w
r-bn i
i~edwai-;;eciiiia-i
r e 6 e ~ a sq e d w a j - i ~ e d u a - . ~ u r i r u r i G 6 u a d
e
~
8
e
-2
' u ~ e6ueX
~
ue?6eq unjnew
'unep
iie
uad
i~~q;lqwr!q.iiad aecjwey6caiu
~ . e i i ur -:-~' u a wj tua..: x p q e d w a i - i c e d u s i
JP+:S
%i;>eqo-,
L ~ P T ? . 'i~a
u e y ;!nrunuaiu
ede..laqaq
2,edfij
rqil-4 ,jriii urc!#n~:.ur;?,-12!3
n>j
q
' 6 . : ~ J:
-
6~:e.A~ u r w e u e ~ u e r 6 r q n e a r u f i u f u e -
,iii4ui:
~ jwe , j i " u i - i b ~ p
" r i i q 'qeinq
5 i p e
'ebunci
P C I I ~ . . : ~ 7~ e
i j e i e p e i;edwaai-qedwa~
cI~p
d a i a m Dumbs ernpai.
8Pene!3 "ian
menun jukb:an
yarg
adanya
iiengshambatan
~ i e h
pemjiialaa
coii
C1.L1>'.
!nil:> . t ' c i i s -iiidaI? dj nel aj at-i
!Foliie;-ts dan Wesie:-idai-p, 1991 )
Rraii;
;aa!a, m u s t s ? - d .
( i?~:-a::l>a.l:
m:T?.m.
---?
et
j awa
.
ter-masul.: dalani
sub-:am.i L Cai.saioin?ndeas,
daerah
tropls
Afrzka,
a
L
iegum.zncssr
ksam jaw;
dan
teiah
bet-asai
tersebar
sarnpal
? i i d i a sejai,
k.5
ja
Uuah asam
dan
cm.
saat
seclangi a i
.
menjajj.
b l jlnya
rapuh
an
S!lit%,
-
r:.
I
2
'
.
.?+-ln
iEng!rpr
lbria::
(
3
dl:
buah
!a, n ,
j awa
,!
p
&
!--,I-,, b ~
c j l band inclkan
!
dai-,
a
p:-=tf;o,
liirgqi
all-
01-a
'
L
'
i2.2
lair.
- 23.8k1
"
Toirzl
@ a : - L asam
teriirat.
tei-utama
tag-"i:--"
,c
iebagar
blt.ar4 ,
.-F...
-., :. d a n s e b a g l a n becil d a l a m b e n t u k
Asa!n
lain
dl-
ikeasamannya.
n ~ n y . a t a ? a ni r b a g a r
t i a m p i r s i i p a r u h d a r l asant
ben iui--
q
i?!.iais---
i:anc'~inga.n a s a m n v ~ : vancj pa: ~ n c jt i r i g g i
I,,?.sar- a ; n i a r a
-
r';fi
i,snd'!nc~an
yang p a i i n y menonjtoi
busli-buai:ai
h i t a , .a. ~
bei-ubah
s~-i-jangh
an
btiah-bi.ic:!-
tii,l">,.
!~Q+l.l
baiid?s?gl.an
daian
la,.
rok
inengat : b a i l - a n
t l
l ai-ait t e r - l s t i k
tartairat.
1u I-# 2 !
poiong
rnrmpii.n;ia:
an t a r a
ya,n2 ,ia i i n 3
P
a !ah
Pads
detn
:ulrt
se:--at-serat yang
t r n c j l . .2t i d3"ncjan
dan m i n e r a l
?
-.-
=,a
! < o p u t ~ l ? - p i 1 t i 3 a n dasr
bet-warna
bush asam j a w a
.
i v
i I .7
$:;ail
ole"; 0aqrn.g b u s h ;.an;
pal ~ n g
;-rinaai;
menpunyal
a
+
L
.
iSRD :
1. eaciaai:
!
oer1u.arna
dan
o!ei:
Ciaging
ysng
-
s a a t maiang
b~.;J.nya -;si-:ci;tcp
d;.satui
inongaridi~ng i - LC! h ; j ~ .
p-lorq
Pads
1 i. 5 cr; d a i e b a r s e l i
sampai
T i a p po!ong
;ienh;!-i
i embe!,.
w e b e r b e n t u i < p o l o n g y a n g be r a l u r a n
..:.5
dongan pan3 a n g
jaiiia
(i\lagy
iSUO:.
Shiw,
2.5
raman p i - a s e j a i - a l l
asan
. ~
bei-ada
! : a 1 J iini
l.~.aisrum
yang t e r d a p a t pada bica!-i asan!
;ai-ia
a a a l a h asam m a l a t d a n asam a s ! : o r b a t
Shaw,
1930).
is'!iai? asain j a w a
..
lta?sium
laln,
mempcnyar
t l n g g i 61
y a c g pa! r n g
Seiain l t u juga
dlidi?
zai
besi
51
berperanan
fui-an,
volatr?
dan 5
.fur-fui-a:,
bal'.
n3.asrn.
biial?
asaim
bei-!has1l
dan yanq p a l 3 n g
2 - a i e t i i-
adalah
met11 f u i - 7 c i r a l
(Nagy
dan
1980).
Shaw,
Asani
iavja
digunakan
daiam
i:iFadj s i o n a i
.
S
f
d a y * # 5 e b c i g d i Clbd i L U C l
S
i98Ci)
t 31. 3::
.
2a;-j:,:c:
dlsentri,
;nfe!:si
Dag?ni:
ter-bnih t i
icrciali
2r5a67) j
;,v;,s
demam,
obai-aba'tan
erbiiat
!3e;U
!.ei;j~ s
LC,-,
periyak i f demam dl
banyalk
.
l','E?:
yanq
(Naqy
L
(15'77')
LL*!
lepra,
dau-i bua!,
eiei..
d inyatalcan
jaws
pen,>*a!y.*i p e r n a - ? a s a n , dan
rne!mprinyai
Tang :-lo,
-
d:~:.z,?al.an
pencuci p e r i i t ,
oral,
ssam
L e i . i l s d a n El\;zr;
Pi?.i?:!man o b a t yang
dan
yang
yanq
b u s h asam jawa,
dalam a r o m a asam j a w s
dan
'980).
( N a g y a a n Shaw,
d ~ i d e n l i f i k a s id a r i
fosfor
dan
v l t a m l n 0 dan C
i-:omponen
dan
buah-bualian
i r i i 3 ~ ! 1 a v ~ n ,tihrzrrirn.
s a n g a t rendah
flda
antat-a
mei-iipakan sumber
S e b a i ~ k n y a , kandungan
jawa
l PADQ AEMPAH-REMPAH
Senyawa a n t i m i i : r o b a
t a u L
i
dao a i ~ t i v ira s
d i d e i i n r s i i , : a n s e o a g a ~ . senyawa
r
m i ksaba
5e!
(
2)
ziengubah
I
S
I
i-.n';lr;i.ij-=L-,a
I
I
I
d i n d i n g se!
1979).
:r'a:z,~~;
,j-,,zj~,:;;~~jr,;~~:
kebocoran
menyebabi,an
denaturasi
dznding
l isis a t a u n e r g i i a m t a t p r o s e s
pad-. se!
permeab; I 1 t a s
menyebabkan
:/a,ng
membran
nu.irien
dari
pi-ote3.n s e l ,
seda-g
t'j,mbuh,
s i t o p ! asma
daian
dan
s i s t e n m e t a b o i i s m e d l d a i a m s e i dengan c a r d
i;er.ja
per- !:umbiii?an
~
mrl,.roba a n t a r a l a i n : (1) met-usak
s e h ?nGga me!?gai-:ibis :!.an
psmbentiu!:an
I
( P e l c z a r nao Peict,
i " i e i . a . 7 1 ~ . 1 ~ +:-~n>,a:.jt
pel-tumbuhar,
i
I
e n z i n i n t r a s e ! u l e ~ - ( P e i c z a r da:? R e i d ,
sei,
(4)
yang
(5)
merusal<
menyhambat
1779).
Senyaiua
laln
yanc: b e t - s i f a - t
: ! I ) a i i ~ , o h o l ,( 2 ) a i d e h l d ,
( 5 ) dererjen,
berat,
(71
ik:.mia
(6) f e n 0 1
ant~mllri-oba
( 3 ) halogen,
dan
ienyawa-senyawa
tersebut
(4)
logam
turunannya,
( V a n Dernarl- n a n B a j t z ~ n g , i Y B 7 ) .
gas
antat-a
berbeda-beda
sei-ta
Oar-a
d a l am
1:zrja
menghami:ia:
a t a i l in:siiibiini~ii; mi i . r o b a .
ile!. s n l s i n e an t l m i k r o b a
dengal;
niiskanisiiic-
i-empah-rernpali
sernyawa
-fer?ol
mencjl-iarnbai pel-"i~rnhui?an m i i i i - o b a .
(1-97 :
men:,atai
i, e r j a
st.:.-upa
inembunui?
Van Pernark
cars
!,ahv!a
3"
daian:
d;duga
den
Uan E 3 a i z l i i g
senyawa
f e n o ! 11:
a d a i s i - ? dencjdi-I inc-ndena+:~!ias~p r o i - e l r : cian me.-c!sak memiJiean
i ~
~
i klaI
iiajam se!
i n 1 dika:? m ~ n y e b a b C a n raCL1:l
. - ,-
?,
dai;
e !- e 1,: .b I ~,,
l .? .?,s
bebe:-aria
I.
r
L
dri?
r
wc!!:tii
je11i s riaf;
;i;n;!-.;-i
-,.,
:?-,
mempunyai
Bsc~
i i i i s
pneiimi?n .r
jaws
3.
:
!I
)
8
nenyatakan
;
?~pe!icat-i:!??
jei?is.
jumlah,
ki?i?s~"n
/ - i - d s j 7~ (~
pi-!,
a
i?chirja
i-ob-.
koncai~, dan
~ r ?i ?
r n j I ,r->!?a
(4) s l f a L
ai
ilslko
Lecjariyan
I
iimur-.
01eh
jar;
!
'5)
iklrnia
pet-m:.!i.aan,
!.ompane;? y a n g ada.
yang
p i el,: yany
s
(
7
an t i ,!!:.I
'
-
sfper-ti
i',:
,
sepei-ti
siinstrat
"1
1.e
mllii-oba.
LWes:iiof
.c ri.i - i c:
l
cjsnits
c;st-#gdi,
-
;
,zdpr-:.rra:, an j a i ' e l - 1
..
..ti;';
A.
iii.i;dici
eaciaan
a
i
a
-iiti.:iii 1 5 1 : 1 2
.,
a e r - c ~ 1 3 i i ,bas;
q
i,arL?ni?iTii-at, ajarn a m i n o ,
i
-
mi.!^!-oil
1):
ya!-lS b e r s l f a t ,3naerot;r:.
sumtber
"eiia~ng!.a n
t r l i f : ~ - ~ b d31-i
ct d ~ e d f ,
::.O
ilaiarn
f
Udi.:
1.?14!.
U-:
P,:J~
a
el,.sf:i-ai
bawang p u i t h .
I
.8
;.-.
rnasll-
cil1.1,
ti:-.a .-
;-,
,1,.j~,i,5..
men,.
.steri1j s a s i a!,ai?
,-
-bjacjeijt
;c
-
il.
uataai-ig , be!-ui,:i!i,-an
beibon tui
j
E,%.
pada i o n - , n n t r a s ;
[peri:filmhi!haTi
LC!
seiama
f n e r - g ~ o::eiaiul
a
o
b
i
,
ii-!i
? a n arain
mi.!.ai?lsme
ba!;tel-i
,
iieqaC.1 I
(Fai-ri~az, l 9 3 9 ) ,
dapaL mei:gguiiakan
oi-qai?;i:
sobagai
;-esp;rasl.
pada
i n i men-feriiientasl
gu!a
. ~ ~ l d jal'ibl ~. i g 1 i ! i c l ~ s i s . Produi- dl..!-)lt- glii:o!rsii,
a
a s a n p ~ ~ i u . i i tili, p e c a i i r n e n j a d l
=:.
-i
....
$
ddil
Tot-ma.1.
S e b a g r a n d a r - i ;sam
asam
La;'. t . a i .,
i o t - i r i a l a.I-ar>
dipecah
o i e h enz.~m f o r m a t
hldt-ogenl l l a s e
-
G O , d a n ti2 !$'an i)r-mark dan L i a t z l n g ,
iclsaran
4 i:‘
siiI?u pet-"imbb!laii
oC , denga.n
sui-iii
a d a l a h 0.96
opi;mum
E.
(Fardiaz,
sedii:ik
b e r k i l at
i ~ c l n
Per-tiimbuihai?
iZ -
=rioiiia
1.E
:ilr
(waiit;;
membelah
1
Ci
L
riai
denyan
dan
yiing
46
pet-muliaan
Grbbnns,
a
i
n
diiperliti;ai:
jam
i S 8 )
,pEsa I:
masa
.
fej
pads
mi?iil:
am rnediuni t i ? - u t l ? !t-i.ici7ana:l
.
neiiir-igka:
sebual-I
E ~ , cnii adhid!-I 1 7
A974 )
denqan
72
-
yang
parja N a t i - i e n :I
jam p n r t a m a d d i i lb.e!nudian
p e r t ~ t r n b i i ! ? a n n y a (GI-05s
,-. . - - a s l
i ,,>, , =
!.:o!onl
meningkai:
sampai
a,
19R3:.
cembui-!g
(Buchanan
baii t e . - i
pet-lal-,ai-?-1 al-lair
... ..
dan
r o i l tombuh dengan mudah pada medium
!bet-ben-tuii
-.
i u l l i r p H optxmiim
col2 a d a j a i l 7 . 0 . - 7.5
mangandung n u t t - - i e n s e d e r i i a n a .
Ayai-
i987!.
cull a d a l a h 30
E,
o p t i m u m 57 @L.
per-tumbiilhan E.
unt:u!.
menjadi
aan
Wai:
t t i
~nrub;
sulie~
iiihbuiis,
,Y.,'!)
~
i,la>,;inan
i e r ! : o n t a m r n a s ~ o i a h E.co?i
yang set-ing
adaiah
pi.-ndu!:
salad.
E n t : e r o p a t n g s n ~ k t-. culi menyebablian r a d a n q
lisiis
deni:an
Deirtat-i- c i a : i
will:!
alahar;
1-1
Baizing,
s
t
sayurao
~ n l < u b a 5 1a n t a r a 6
.
1'787)
segar,
- .Zb
?arn
dar:
('~:ai-
dn:ln'
. e l jai/c>u/ji~-,ss a r s a d s n ? e s
6ueA
?ia.!.:~?g
TUT
i.lepnw
rir?srirvaqseii
ue6uap
qedep
w
i?i.i115
!
,
ijejr?s
iie:jedi?;:aiu
eped
iie:!TqFwip
P I ~~ a ~ i n i v i e ~
'
,,,: .8
epe
iur
L ~ F )
'LA-:
.
.(
ge6.n y e l e p e e A u w n w r 2 d o
-
L
~ir:.:rq ? p 1-ld e p e d e,'uueqnoii!n;.fa3
i:e .ie r i i a u n i i / l r S
4 rqwei!-iaq
I %
s-e
rr; u e p
se:j e
f
-,
'r i Ti,]
, ,:. > .
,. -, . * - ~
.-
r-:a4,lec;
.
.'-
cc
i,; .,
. Z L ~ , . <
. .
~#
,2L
L'
iieiyrii
L ~ . i-
(;"$
ir>ryas
u‘.";rac]u!t-::!.:ac!
,,ft.;:bu:-)
tiirtw,vt,-:-,
.. u u
wnw;a.:jc
u c f ~ u a p '1, [ k
nqnc
I ;
' Z-ia;, , -.,.*,;
g
u i ; i aiJeci1
c
r e h e q a s e r i ( ~ l w t ?~ : i ; c ! n t = w
u r ~ ~ 1 e u n 6 6 i i c v !:!eriep
L
C
.
-
"
:#E:c~
b,:~~,~:;-;-7;.
;:aqiuiis
~ 8 6
" r ~r , ~ t . ~ ) bbb-r:,
uep
e 4 u u a 6 u i ~ .ut
Quewaia;
(b?&l
-i -.
: i i u
.( t/ih i
iia?:!eg
% ~ i n q q i s i:ep u r u r y ? n ~ ) u o q i e : ~ i a q i i i n s r r E e q a s ! . ~ . i ? r s
u r [ @ u n 6 6 u a u i n d w e ~ u i i e p %efi
ueL/:liiwn~.~ao
LjncItunq
ndiiiew
&:>e6au
ueib
ur,I
~ o ?.+e&
.
u
:I
1. T ? . P . ~ [ri.qej
iiaJ:!rq
j.
-rsrijOuaw
rscliis
)irqoiaeue
'snsriq
e~ped
a
I
?*ej.
is_:aq
6~ieA
u e j i e i i n i a w u n r - ~ i ? w r q . d X ; ,-,s
.L i U i ' * T i U
i a r :, 9.12 - i e c ; a ~ u e p
~ i a ~q e q ( h i & ? )
I 1' r
' !b
uc-;y;iui
i5.r
:ieliuap
ri!a?
; j ' ~
snua6
c
-
z
;3~a,y u e p
6 u e r u e d reAundwaw
iersja,d
~ninuaj,,,~
' s u o q a r ~ u r p u e u e y l s n g ) J e , I T - : J T - ! Z J ~e j r a G r 1 :
iT?.olu
e A i i e s e ~ q %ur3,eq
ynq.uaqd!aq
. a r s _ ? f r ~ a ~ ~ e qug
~ - Ti ':a; -~U P $ uri'
:-jnseuia,
u!7
r-:,
au;-e~ii; m n b i . t i i l ? i ~ a naaiti-oqsi. 9:-qanl:,:
.
amino)
Iaktair.
.-
s~niis
(Fa;-dia.?,
Nici-cicocrsci?ae
!
, j a r ) pe1-53 5=J
Energ.
s G =. L
,l~
aiit-eus
i a m i Ii
:
,.
m"K1 i
..1, =- ,. $-!,.-.I-.,.
d l are,
5,n! iiy-) b e ~ - @ e n t ~ hi !i :i ! a i ,
j
dan
S'a~rnon~:is.
si2fsles-r,peslss
m u a l , dan rncittah
dernam,
. S c a , p i ? y l o c a c r u s clan
Per-cnl::.s,+n
: < a 1i u i a n q a i i .
!!asi 1
c i i i a r u l an
~
deiiga!-~
l a g pet-tiin;?uiian miI:te-oba dari
cat-a
I...z,~$J
d j . b . j r , d i n.! a n d e n c a n n j i a i
I
- bei- tdlnbai? seoanqlr-,?ti nllal
I
.
.
!bar,,.,
,
, jr-rnq
brrai-Ll
iP5
iuq2
tel-d;,p;,t
!hci?t,-oj
a
n11al
LFS !voi-;t.i-ci,
vontro!,
LPS
i.P
i i i i d i
contoi-
r~rek b a i : t ~ : " l s i d a i .
bei-irarnI:a!?
tei:a~i
>,.,.a
dan
t j dai*,
,ql!;i
si.beeai-
iI3.5
cc!ni:ol-
perarni,ahan
.ire;-capai
ibei-ar?. 1
.?it a
e fei.
uai. 'r,pi-15iatii- ,
ihasl i
I
dlprovei,.sl!, an
deiiqan
tlpe
ipt'ii?r i ~ i n q a n
daiam
isst-.
bentuk
-
i?i id1
a
I1
IPS
Clga
i-DL-d
d~menil
Tabel
n i l a i
ihasii
LPS-nya
pida
per-lakuan
r i a p a t d; 1 l h a t
pemanasan
~ ? e i - l 1 i i a : pada c i r a f i i ;
E.
asa;i:
di.=$ii
javja
-iroi
!
a
a
asam
i
.
9
jaws
a n t a r i a n;is;
5edangi:an
.
pada
a
n l !ai
m
pada
nli
-
i .C157.
24
jam
y a ~ i i iciar:
Uenar:
b.onsta;-i,
!- e m u u i a -
men3 ngL a t
kontal.:
$8
jam.
samoa~
asam
h a n y a member-l!..an eiei:
% o n s e ~ ? t ~ - a0.2%
s1
yal;u
terilihat
. .2(34
8
s e ~ l ' i il sampai 1.325' p a d a
Periai~nan
dan
i.o,v:i;c.i-;L:.as;
Pads k o n t r - o i
1
\
suciai-
,
p e n i n g k a t a n n l i a l i P S y a n g c u k u p t l n g g ~p a d r
i:ani:ai:
wak'-iu
i i i ~ i i i m a i 61ni:i;i
(Van
i % a i a u ie b r i - i cendei-ui?g
iinn -
48
o
J
l ? . ? a j . i_?5 E ' * c j J i claaa
:l.?4i
dengan
terl.~hat
c ~ : ; ~ si c i a i a i ? 4 . 4
)
i,:onsentrasi.
uioanci?.ngkan
-
Seperti
penghamhatan
1 2 s r l a n j u t pads. wak t u
s
tanpa
Pet-tiimhurtan
tet-dapat
i:?i
suciai?
, , a
I
I . . .!
i
iebii?
dan
jam
iawa
t ~ g ad i m e n s 1 L a j i i
coil y a n g n y a t a
tiai
2.1
mencapal
3
.
(05.)
!;oniial;
3-m,
ii;
asam
bet-iliut
pada 1-amplran 1.
S 1 3 e s ~ I.f i ( L P 5 ) p a d a Gaiiibav i
pertunibuhan
co2i
E.
u j l v;ab~:itas
iawa
i,+aktu
cian
wak ti^
paZa
penghambatan
-eqo~y~w~3ue
eneAuas
fiueA
eAuepe
~d
qndebuad
ue,(qeqasrp
ya+a
euadey
6ueA
enqeq
ueynq
u e y J e q yeTp
~
'eAuuey~nqwy~~p
enuecl
rro3 -3 ue~lnqwnq
dad
uey?swnse+p ~ e d e pTLIT
ene f
urese
ue~eqtueq6uad
T ~ H (
9
-
~ d )
%S Tsedauasuoy uebuap u e y b u ~ p u e q ~(p7 . s kid) % Z ewer
tuesp
Tse.JJuasuoy
jedt-pdaj
uep
ue6uap ehnc ueT yTtirap
>(P~TJ
d~dweq ( T
-
l.{d)
%Z
( ~ . p ~ d %) T ewer wese TsenJuasuoy
ueseuewad edue? ene r
luese u e n y e t - r a d eped ?lo> '3 s d ~
TerTu yT+e-l0
' ueepaq-rad
TseJauasunsl
eped
deqlues
;a;.iaairdring!;an dengz:r? E .
t).~,'ini.,?-.-rim i e b i i i
i..PS
i,l..ainpL-ar!
Lsaia
IGambar ,:
I-iai
ddr-t
i:a
-
,."
).
.3
sriai
ai-i t 3 mi;: r a h a
ieinanasaii ,
j3ada
siidrl?
.
r ,
1.
/ai
!
jaws
pa-ni,;
j
ini
j
8
.c(li1,!..8
!-,a
1
sim
bei-pei-an da1s.m mengi-,amtna.t
CC,l 1 .
,
!:,e!-l:~qjaji?:iva
,
"L.
i!:il:;
inernri~ks
I
tei-suhlji:
.:el
~Ipnqar-
h
71
m e s l ~ ~ f ? i . i nc!aya
jab:a
8-en-ziiai: I!nct:I,
I
2%
i ? il a n g i a;-pinet
asap,
pengai-r.8i-i
-
i:oifi;;~lnasi asair;
I : o s e ! - s
-
3-3
aszm .ia!va
,
iiz'r-iiy&
1
(Gamba?-
bai' i e r l s ? . d a !
;nl
,oil
iYYi!.
da;? WesLei,uorp,
pads Consenki-asi
i i e i ? g a ~ - ~ Iba:.iang
bawzna
i?iiw;-i??
2% ai-an i-iisai. dengan e r n a n a s a n
i o:icent;-as;
is
pads
pei- a
63
',
l
ll->
c n i i ;Garn!:,ar
oilcia
&i,a,,,
,]dkJ,A
2 ),,ghz ~n!.,?..1 u,7>.
5.
i-,?,-!-ja,:,ail
i1
,
Saimunefia
te!-i-!adas asan) j a w s .
I-$an'.;. s e d l L 1 1 , v a r iir
i
.?.~i)i*,
i r l l a d a ,lj : ~ ~ x i b ~ ! ?a$,a$n
, ~ s . ~jav
I$
.
,,.,
3
.5-
~.
!
-< ,
.
!
a
,!
.
.
u p s i d e i Fped
,
;~..iai>lI?"
! ! " ).-.!Sti
i , ~ = $ ? a , - . j f - ~nJtp
"i
-,
n
-r
1.1~
r ;.-I
ncitr.
ei.
r ? efiau~
iii
"pe
erd~jerj
uep
iD
'i!??na
u
u e p e t a r r uj.ise
l e p P i i d ! a ~ P q a d b i i r re3 i S i i e A
-S
e
el2 FCI
eAii-zas
i 7 T S O!l
i!Pyi?~1~!?1.1P~Tp
P ~ O - 4
i / ~ ( i tie
i~?
~ l i q a j .I i ? e S a u
(f~(,r)
raiaii$
ueiie?
u~ipnwa.;
1
j
biir j r d
Tseu?quiu:y
, ~ e n , : -ic;d
e~
r i a ; .jr-q u p a?c;n..iati: s n a . i n r
uirz.ijnciurcrp :.ecipp
e ~ r - p unun
2isua5
,;
,.! P 13
iieiiej
w ~ ~ r i n i i i ? i ~ c ? / -5
i.j u r b u a p
*~sr%~:a
e h i i s r - ! T;.T
- ~ j i 7 3 'j i t e i e f l ?
Cue4
u~f,i,~p
ursap
biien
ur\je$eA.ui?w
t&3.1,Ts=T,-,
rirepaQ2iarj
. ? ? T s @ d U.r.-lfl T.Ia?:!PC!
rp
"ii-. i ' i P
. :?
.3
i ~ e c% e l : i a j
~itlieijuad depeij.!a~j
iv1~.~15
T.ra?r!eci
tici!
pD:=ci
':cii~r,n i;a;ii
q ~ d i ! ~ a i - ~ r e d i u a i w r ji?p
uaiiociwoy
I-LC,
~
j
~i?opi,3~dacI
; . ! t . ? ~ b ~ q a 5I?.',,.,; a?
,-:.I
,,,.=--. ,,.,
u
'!.ie'ii
. i a ! l ~1 ~
o,j
~ ! = r - ~
u~:lesn..iay depeii.ia7
.= i~a,q-taq
-.
w e j c-p
!
5
;ej.~s.iac! b i i ~ r ;
u!l?sr
, " r E 1 r p d i r ~ ): ! ? J o r q i q . ! i r
'I
I
r..!c?s
.
:u~>r-;??w;~,c/