KAJIAN SOSIAL EKONOMI DAN PARTISIPASI MASYARAKAT PESISIR DALAM PELESTARIAN HUTAN BAKAU DI KECAMATAN PANARUKAN KABUPATEN SITUBONDO

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/

/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/

:

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

http

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/

:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d

/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

KAJIAN SOSIAL EKONOMI DAN PARTISIPASI MASYARAKAT
PESISIR DALAM PELESTARIAN HUTAN BAKAU
DI KECAMATAN PANARUKAN
KABUPATEN SITUBONDO

SKRIPSI

Oleh:
Karina Permatasari
NIM. 051510201055

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/
/
/
c.id

c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
JURUSAN
EKONOMI PERTANIAN/AGRIBISNIS
.une
.une
.unSOSIAL
b
b
b

i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
F A K U L T A S /P/dEigR T A N I A N
://
://di
:
://di
p
p
p
t

t
t
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
http
h
h
h

.id/

j.ac

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

http
j.ac

.id/

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

http

2012

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

DI KECAMATAN PANARUKAN
/
.id/
KABUPATEN
SITUBONDOj.ac.id
j.ac

/

.id
j.ac

.
gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

http

http

http

.id/

.id/

SKRIPSI

://

http
.id/

une

une

une

.
gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

://

http

lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
KAJIAN SOSIAL
MASYARAKAT
PESISIR
://d
://d EKONOMI DAN PARTISIPASI
p://d
http
http
DALAM PELESTARIAN
HUTAN BAKAU htt

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http

p
tp
http
httPersyaratan
DiajukanhtGuna Memenuhi Salah Satu
Untuk Menyelesaikan
Program

http

/

.id
j.ac

une

une

une

.
gilib
i
d
/
/
:

Sarjana Pada Program Studi
Agribisnis Jurusan Sosial
Ekonomi
d/
d/ Pertanian UniversitascJember
i
i
.
.
c
Pertanian jFakultas
.a
j.a

.
gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

.id
j.ac

une

une

.
gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ii/digilib

gilib
i
d
/
/
:

:/

http

http

.id/

j.ac

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

://

http

http

.id/

.u

j.ac

.u

JURUSAN SOSIAL.iEKONOMI
PERTANIAN/AGRIBISNIS
d/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
FAKULTAS PERTANIAN
.une
.une
.une UNIVERSITAS JEMBER
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://
://di
://di
://di
2012
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h

ac
nej.

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

://

http

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

://

http

http

Karina Permatasari
lib.u
i
g
i
d
NIM. t051510201055
tp://

http

http

Oleh:

/

/

.id
j.ac

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

.id/

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ttp
hSKRIPSI

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

gilib
i
d
/
/
:

://

ttp
ttp
http
http PESISIR
KAJIANhSOSIAL
EKONOMI DANhPARTISIPASI
MASYARAKAT
DALAM PELESTARIAN HUTAN BAKAU
/
/
/
/
d
i
DI KECAMATAN
PANARUKAN
c.id
c.id
c.id
c.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
ne
ne
ne
ib.u
ib.u
ib.u KABUPATEN SITUBONDO
ib.u

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

Pembimbing Utama

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

u

.
Pembimbing
igilib Anggota
://d

: Aryo Fajar Sunartomo, S.P., M.Si
NIP. 197401161999031001
.id/

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac

iii/digilib

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/

http
.id/

://

http

.id/

ac
nej.

.u

j.ac

ac
nej.

u

u

.
lib.
: Djoko
S.P., M.P.
gilib
giSoejono,
i
i
d
d
/
/
/
/
:
:
http
httpNIP. 197001151997021002

ac
nej.

http

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

.id/

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/
/
.id/ Pembimbing
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://
://di
://di
p
p
t
t
t
t
http
h
h

http

http

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

http

.id/

://

http

http

gilib
i
d
/
/
:

http
ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

http

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.u

.id/

.u

://

http

http

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

.id/

.id/

ac
nej.

Oleh:

.id/

.id/

://

http

http

NIM. 051510201055

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

lib.u
i
g
i
KarinatpPermatasari
://d
ht

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

://

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

://d
http

://d
http

://d
http

gilib
i
d
/
/
:

igil

igil

igil

igil

://d
http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

PERSEMBAHAN
http

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
untuk:
.une
.une
.une
.une Skripsi ini saya persembahkan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
1. Ibunda
Drs.Partono,Msi.; h
http
h
h Dra.Farida Ariyani dan Ayahanda
h

2. /Guru-guruku sejak taman bermain
sampai dengan perguruan
/
/ tinggi;
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.unePertanian UniversitasilJember.
.une 3. Almamater Fakultas
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac

.id/

ac
nej.

iv/digilib

gilib
i
d
/
/
:

:/

http
.id/

j.ac

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://d

d

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

1

gilib
i
d
/
/
:

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

Terjemah
Oleh HR. Ibnu tMajah,
Baihaqi,
ttp
h tp
http Hadist Rasulullah YanghDiriwayatkan
dll
2
Michel
De Montaigne
id/
id/
id/

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac

v/digilib

.id/

j.ac

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/

http

http

http

://

http
.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.id/

ac
nej.

.id/

http

.id/

.id/

ac
nej.

://

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.

.

.

ac
nej.

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

.u

ac
nej.

d

tp://

tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

u

u

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ht pengetahuan orang lain h2 t
berpengetahuan dengan

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http

.id/

.id/

ac
nej.

http

gilib
i
d
/
/
:

.u

.
.
lib.
Kita tidak bisa
bijaksana dengan kebijaksanaan
orang lain, tapiig
kita
ilibbisa
igilib
igimenjadi

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

http

u

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

1

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

Menuntut ilmu ituttwajib
atas setiap muslim
p

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

ttp
hMOTTO

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

PERNYATAAN
http

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Saya yang b
bertanda
.une
.une
.une tangan dibawah ini:
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://
://di
://di
://di Nama : Karina Permatasari
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
NIM : 051510201055

.id/

.id/

.id/

j.ac
j.ac ilmiah yang berjudul
j.ac sesungguhnya bahwanekarya
Menyatakan dengan
une
u
une
lib.

lib.

lib.

http

gi
kajian sosial
dan partisipasi masyarakat
pesisir dalam pelestarian
digi hutan
digi
diekonomi
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
bakau di Kecamatan Panarukan Kabupaten Situbondo adalah benar-benar hasil

://

http

/
d/ sudah saya sebutkan csumbernya,
.id/
.id/ sendiri, kecuali kutipan
belum pernah j.ac.id
c.iyang
ckarya
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une jiplakan. Saya bertanggung
.unemana pun, dan bukan
.une diajukan pada institusi
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
karya
i
i
i
i
g
g
g
g
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h isinya sesuai dengan sikaphilmiah yang harus
h
jawabhatas keabsahan dan kebenaran

http

ternyata
di kemudian hari pernyataan
ini tidak benar.
/
/

.id

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

vi/digilib

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/

http
j.ac

://

http

http
.u

http

http

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http
.id/

ac
nej.

.id/

.u

.u

http

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

.u

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

nej.

http

.id/

ac
nej.

.u

http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.id/

ac
nej.

Karina Permatasari
d/
NIM. 051510201055
ac.i

d/
ac.i

nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ttp
Jember, 20 Juni h2012
yang menyatakan,

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

Demikianilipernyataan
ini saya buat dengan
b.u
lib.u
lib.u sebenarnya, tanpa adaigtekanan
i
i
g
g
i
i
/d
://d
://d
dan paksaan
ttp:/bersedia mendapat sanksi
httpakademik jika
http dari pihak mana pun hserta

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

dijunjung
tinggi.
.id/

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

PENGESAHAN
http

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e Partisipasi Masyarakat
Skripsi berjudul
.une
.unDan
.une Kajian Sosial Ekonomi
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
dig
/dig
://
:/Panarukan
://Bakau
://di Pelestarian Hutan
Pesisir ttpDalam
Di Kecamatan
p
p
t
t
t
t
http
h
h
h
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

Kabupaten Situbondo telah diuji dan disahkan pada :

.id/

.id/

http

tempat

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

vii/digilib

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/

http
j.ac

://

http

http

.u

http

http

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.u

.id/

.id/

ac
nej.

://

http

.id/

Dr. Ir. Bambang Hermiyanto,
M.P.
gilib
i
d
/
/
:
p
t
t
NIP. 196111101988021001
h

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

.id/

ac
nej.

://

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

.id/

ac
nej.

http

Mengesahkan u
lib.
Dekan,
digi

u

.
gilib
i
d
/
/
:

://

http
.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

u

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

Mustapit, S.P., M.Si
NIP. 197708162005011001
.id/

.u

http

.id/

ac
nej.

http

http

a
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

://

http

3,
d/
.iPenguji

ac
nej.

Djoko Soejono, S.P., M.P.
/ 197001151997021002 .id/
NIP.
c
c.id

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

Penguji 2,

a
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

http

http

.id/

.id/

ac
nej.

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Aryo Fajar Sunartomo, SP.,ne
M.Si
.une
.u
.une NIP. 197401161999031001
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h

.u

gilib
i
d
/
/
:

Penguji 1,

://

http

http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

Tim Penguji:

d/
ac.i

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

.id/

.id/

nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

: Fakultas Pertanian Universitas Jember

d/
ac.i

ac
nej.

.u

ib.u
ib.u
l
l
i
i
g
g
i
i
hari, tanggal
: Rabu, 20 Juni 2012
://d
://d
http
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

RINGKASAN
http

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

http

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

Kajian Sosial Ekonomi Dan Partisipasi Masyarakat Pesisir Dalam
Pelestarian Hutan Bakau Di Kecamatan Panarukan Kabupaten Situbondo;
Karina Permatasari; 051510201055; 2005; 140 halaman; Jurusan Sosial Ekonomi
Pertanian/Agribisnis Fakultas Pertanian Universitas Jember.
Mangrove merupakan ekosistem hutan yang terbentuk oleh tanamantanaman yang toleran terhadap garam (Halophytic), berkayu dan menghasilkan
biji-biji,dengan kisaran dalam ukuran mulai dari tanaman-tanaman yang tinggi
hingga tanaman-tanaman perdu yang kecil. Ekosistem mangrove memiliki peran
yang sangat penting bagi lingkungan pesisir, baik dari segi fisik, ekologis, dan
sosial ekonominya. Oleh karena nilai sosial ekonominya , maka ekosistem
mangrove banyak dimanfaatkan dan dikonversi untuk berbagai keperluan
pembangunan seperti

budidaya

perikanan,

pemukiman, daerah

industri,

perhubungan, wisata bahari, dan sebagainya. Situbondo memiliki garis pantai
kurang lebih 150 kilometer. Disepanjang garis pantai tersebut, ditumbuhi oleh
hutan bakau, dengan luas total ekosistem hutan mangrove di Kabupaten
Situbondo adalah 724,21 ha. Salah satu kecamatan di Kabupaten Situbondo yang
memiliki wilayah yang ditumbuhi hutan bakau adalah Kecamatan Panarukan.
Dimana luas hutan bakau di Kecamatan Panarukan adalah seluas 13,23 ha.
Ekosistem hutan bakau di Kecamatan Panarukan hadir berdampingan dengan
keberadaan tambak. Dimana hal ini akan memberikan dampak terhadap
keberlanjutan pelestarian hutan bakau itu sendiri. Yaitu konversi lahan hutan
bakau menjadi areal tambak-tambak. Kondisi sosial dan ekonomi masyarakat
pesisir ternyata dapat menjadi faktor yang turut mempengaruhi kesadaran
masyarakat akan kegiatan pelestaraian hutan bakau. Sebegitu besar upaya
pemerintah dalam melindungi dan melestarikan sumberdaya alam. Namun
kerusakan hutan bakau masih banyak terjadi dan masih berlangsung hingga saat
ini. Kawasan pesisir Situbondo memiliki potensi sumber daya alam dan potensi
sosial-budaya yang dapat dikelola untuk mendukung pembanguan wilayah. Untuk
itu diperlukan partisipasi masyarakat dengan dukungan dan bimbingan dari

viii

://

http

instansi pemerintah terkait. Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui kondisi
sosial ekonomi, tingkat partisipasi, dan hubungan antara faktor sosial ekonomi
dengan tingkat partisipasi masyarakat pesisir disekitar hutan bakau dalam
pelestarian hutan bakau.
Daerah penelitian dipilih secara sengaja (purposive method) yaitu
Kecamatan Panarukan Kabupaten Situbondo. Metode penelitian menggunakan
analisis deskrptif dan korelasional, dengan metode pengambilan contoh secara
Purposive Sampling dan Snowball Sampling. Unit sampel sebanyak 30 responden
diambil dengan menggunakan metode snow ball sampling. Data primer diperoleh
melalui

wawancara

dengan

menggunakan kuisioner, data

masyarakat

pesisir

disekitar

sekunder diperoleh dari

hutan

instansi

bakau
terkait.

Permasalahan dijawab dengan menggunakan analisis deskriptif pendekatan
kualitatif, scoring sebagai kriteria pengambilan keputusan dan korelasi Rank
Spearman.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa: 1) Terdapat karakteristik pada
kondisi sosial ekonomi di masyarakat pesisir disekitar hutan bakau pada
Kecamatan Panarukan Kabupaten Situbondo. Karakteristik itu dapat terlihat pada
pola mobilitas sosial dari masyarakat setempat yang banyak berhubungan dengan
faktor pendidikan serta pendapatan keluarga, pola stratifikasi (pelapisan)
masyarakatnya yang banyak dipengaruhi oleh faktor agama tetapi bukan oleh
faktor pendidikan, dan pola kebudayaanya yang banyak dipengaruhi oleh Budaya
Madura. 2) Tingkat partisipasi masyarakat pesisir di sekitar hutan bakau dalam
kegiatan pelestarian hutan bakau adalah tinggi pada indikator persepsi program
dan kepercayaan. 3) Faktor yang berkorelasi secara nyata dengan tingkat
partisipasi masyarakat pesisir disekitar hutan bakau dalam kegiatan pelestarian
hutan bakau di Kecamatan Panarukan Kabupaten Situbondo adalah pendidikan
formal pendidikan non formal, pengalaman, dan pendapatan keluarga.

ix

.id/

j.ac

.id/

j.ac

.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

SUMMARY
http

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
.id/
Study andaParticipation
of Coastal Communities
in Mangrove ac.id/
c.id
c.id
cSocioeconomic
a
a
.
.
.
j
j
j
nej.
ne
ne
ne Conservation inb.uDistrict
of Panarukanb.uSitubondo
Regency; Karina
u
u
.
.
b
b
li
li
li
igili
Permatasari;
2005; 140:/pages;
Economics
digi
digi Department of Social
d051510201055;
digi
/
/
/
/
/
/
/
://
:
:
:
p
p
p
p
t Agriculture, the University
http
httof Jember.
htof
htt
htt
of Agriculture/Agribusiness,
Faculty
.id/

ac
nej.

ib.u
ib.u
ib.u
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
(Halophytic),
until
d
/d ranges in size fromttall
://plants
:/which
://dwoody and produce seeds,
ht p
http
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

c
ac
ac
Mangrove is a nforest
ej.a ecosystem formed by plants
nej.
nej. which are tolerant to salt

http

://

http

small shrubs plants. Mangrove ecosystem has a very important role for the coastal

/
/
.id/
.id/
from physical,
social and economic
c.id aspects. Therefore, j.ac.id
cecological,
cenvironment
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
une
.and
.ecosystem
.une
.une due to its social-economic
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
value,
mangrove
is
widely
used
i
i
i
i
g
g
g
g
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h for various development hpurposes such as fish farming,h residential area,
h
converted
/
industrial
areas, transportation,
tourism, etc. Situbondo
.id/ has a coastline of
.idmarine
.id/

about 150 kilometers.
grow with a total
.u
.u
libarea
libmangroves
lib.u Along the shorelinesigdo
i
i
i
g
g
i
i
/d
://d
://d
tp:/districts
of 724.21
in Situbondo whose
http areas have
http ha in Situbondo. One ofhtthe

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

http

://

http

been
/ overgrown by mangrove is/ District of Panarukan where/the mangrove forest

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
area in this district uisne
.une
.une in District of Panarukan
. 13.23 ha. Mangrove iecosystem
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
dig have an impact on thep:sustainability
exists alongside
//dig
://
://will
://di fishponds by which tthis
p
p
t
t
t
t
t
http
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

of mangrove forest conservation itself; that is, the conversion of mangrove into

/
/
/
.id/
c.id
c.id
c.id condition of coastal
cfishpond
area.
Social
and
economic
communities
can,
in
fact,
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
gthat influence public awareness
g
be the factors
of conservational activities
of
/
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
ttp:/
t
t
t
t
h
h
h
h
h
mangroves. However great the government efforts to protect and conserve natural
/
/
id/
resources,
the destruction ofc.mangrove
forests is still going
.id/
c.idon in a great number j.ac.id
a
a
.
.
j
j
ne Situbondo coastal bregion
une
.and
.une has natural resources
.utoday.
b
b
and still continues
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
socio-cultural
potentials that can behmanaged to support the regional
h development.
h

http

://

http

Therefore,
this requires the participation
of the society byidsupport
and guidance
/
/
/
/
c.id
c.
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
agencies. This research
.une
.une was intended to identify
.une
.une from the relatediligovernment
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://
://di between
://di
://di condition, level ofttpparticipation,
://di
socioeconomic
and relationship
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
socioeconomic factors and level of participation of coastal communities in the

/
/
/
.id/
c.id
c.idconservation.
c.id in the attempt of mangrove
csurroundings
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
of
mangrove
forest
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
ig
The://research
area was selected :by
method; that is,
of
dig
//dipurposive
://
://dDistrict
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
Panarukan, Situbondo Regency. The research used descriptive and correlational

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac

x/digilib

.id/

j.ac

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http

p
analyses
unit of
httSample
http and snowball sampling.
httpby applying purposive sampling

http

30 /respondents was taken using
/
/ primary data were
/ snow ball sampling. The
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
.uthe
.une communities around
.une with members ofilicoastal
.une obtained by interviews
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
//dig using questionnaires,ttpand
://
://di from
://dthe
:forest
://di
mangrove
secondary data were
obtained
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
the related agencies. Problems were answered using descriptive analysis with

/
/
/
.id/
c.idand Spearman Rank j.ac.id
c.idas decision making criterion
cqualitative
a
a
a
.
.
.
j
j
j
approach,
scoring
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
correlation.://dig
://
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
The research results showed that: 1) There were characteristics of the

/
/
d/
.id/
conditions
in
around the jcoastal
c.id mangrove forests in j.ac.id
c.icommunities
csocio-economic
a
a
a
.
.
.
j
j
.une
.unecharacteristics could be
.une Situbondo Regency.
.une the District of Panarukan,
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
The
seen
i
i
i
i
g
g
g
g
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
in theh pattern of social mobility hfrom the local community hmembers mostly
/ family income, and the.ipattern
related
of stratification
d/
.id/ with educational factor.idand

ac
nej.

ac
nej.

.id/

ac
nej.

u
of society was heavily
ib.u
ib.u but not by educationalilfactor,
ilib. influenced by religiousilfactor

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

/dig

/dig

/dig

://

:/
tp:/
tp:/
and the
pattern was heavilyhtinfluenced
by Madurese culture.
http 2) The level
htcultural

http

of participation
of coastal communities
of mangrove forest in/ the conservation of
/
/
d/
i
.
c.id
c.id
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
mangroves was highuon
ne
nethe indicators of perception
uneand trust of the program.u3)

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

http

.

.

.

gilib

gilib

gilib

i
di
di
Factors tthat
p://dwere correlated significantly
tp://community
tp:// with the level of coastal
ht

ht

ht

://

http

participation in the surroundings of mangrove forests in mangrove forest

/
/
/
.idPanarukan,
.id/
c.id were formal and j.ac.id
cof
cconservation
in
the
District
Situbondo
Regency
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g income.
g
g
non-formal educations,
experience, and family
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac

.id/

ac
nej.

xi/digilib

gilib
i
d
/
/
:

:/

http
.id/

j.ac

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

PRAKATA
http

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
Puji syukurb.ke
Allah SWT atasbsegala
unhadirat
.une
.une rahmat dan karunia-NYA
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
://
://di Sosial
://dskripsi
://di dapat menyelesaikan
sehingga
penulis
yang berjudul ttpKajian
p
p
t
t
t
t
http
h
h
h
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

Ekonomi Dan Partisipasi Masyarakat Pesisir Dalam Pelestarian Hutan Bakau Di

/
/
/
.id/
c.id ini disusun untuk j.ac.id
c.id
cKecamatan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Panarukan
Kabupaten
Situbondo
.
Skripsi
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
ig pada
memenuhi://salah
dig satu syarat menyelesaikan
://
://d(S1)
://di pedidikan strata tsatu
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
Jurusan Sosial Ekonomi Pertanian Fakultas Pertanian Universitas Jember.

d
id banyak mendapat ac.id
Penulis dalam menyelesaikan
karya tulis ilmiahj.a
ini
c.telah
ac.i
.
j
e
e
nej.
n
n
u
u
u
.
.
.
b
b
b
bantuan dari berbagai
pihak, baik secara langsung
maupun tidak langsung.
igili Oleh
igili
igili

.u

gilib
i
d
/
/
:

/

/

/

.id/

ac
nej.

d

d

d

tp://

tp://

tp://

http

ht kasih yang
ht penulis mengucapkan terima
karenahtitu, dalam kesempatan ini

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

1. Dr. Ir. Bambang
lib.u
lib.u Dekan Fakultas iPertanian
lib.u Hermiyanto, M.P.,igiselaku
i
i
g
g
i
://d
://d
://d Jember.
Universitas
http
http
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

mendalam
kepada:
.id/

ac
nej.

http

://

http

://

http

2. /Dr. Ir. Evita Soliha Hani,/ M.P., selaku Ketua Jurusan
/ Sosial Ekonomi

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
Pertanian Fakultas
Universitas Jember
.une
.une
.unPertanian
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g SP.,
g
g
3. AryotpFajar
Soejono,
://
://di
://di Dosen Penguji I, Djoko
://di Sunartomo, SP., Msi tselaku
p
p
t
t
t
t
http
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

MP. selaku Dosen Penguji II, dan Mustapit SP., MSi selaku Dosen Penguji III

/
.id/ penulisan skripsi .ac.id/
.id/ pikiran, dan perhatian
cdalam
cwaktu,
c.id yang telah meluangkan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
nej
ne
ne
ne
u
u
u
u
.
.
.
.
b
b
b
b
li
li
li
li
ini;
digi
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
ttp:/
tt
tt
tt
h
h
h
h
htt
4. Sudarko,S.P.,M.Si., selaku Dosen Pembimbing Akademik yang telah

/
/
/
.id/ membimbing selama penulis
c.id
c.id menjadi mahasiswa; j.ac.id
a
a
.
.
j
j
e
ne
.une
.uLingkungan
.unM.Si.
b
b
b
5. Ir. H. AgusgFauzi,
selaku Kepala Kantor
Hidup
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
://
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
6. Bapak
http
h Mohammad Gina dan hKasi Pemulihan Lingkunganh Miftah Kurnain

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/
/
/ informasi kepada penulis;
/yang telah banyak memberikan
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Panarukan khususnya
.une
.uneDesa Pleyan sebagaiilibdesa
.une
.une 7. Masyarakat iKecamatan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
g
g
/dig
://
:/memberikan
://di yang telah banyak
://di pelestarian hutan tmangrove
://di
percontohan
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
informasi kepada penulis;

/
/
.id/
c.id
cAriyani,
c.id Ibunda Dra. Farida
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
8.
Ayahanda
Drs.
Partono,M.Si,
Kakakku
Arief
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
Firmansyah,
://
://di Puspita,
://di Akbar W.P., AuliyattpAyu
://di S.T., Adik-AdikkuttTaufik
://di
p
p
p
t
t
t
t
http
h
h
h
h
d/
ac.i

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac

xii/digilib

.id/

j.ac

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http

Yessi
http yang selalu
httpWahyu Nofandari Herdiyanti
httpNatalia Purwaningtyas, dan

http

skripsi ini;
/
/
/
/memberikan doa demi terselesaikannya
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
dan teman-temanku
.une
.une Sosek 2005
.une
.une 9. Teman-temaniliseperjuanganku
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
//dig yang tidak dapat disebutkan
://
://di
://di satu per satu.
:pihak
://di
10. Semua
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
Penulis menyadari bahwa penyusunan karya tulis ini masih terdapat

/
.id/
.id/
c.id
ckritik
citu,
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
kekurangan.
Oleh
karena
penulis
mengharapkan
dan
saran
yang
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
ig
ig semoga skripsi ini dapat
membangun
bagi semua pihak.
://
://di Harapan
://dbermanfaat
://ddan
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
d/
ac.i

penulis semoga karya tulis ini bermanfaat bagi pembaca sebagai sumber

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://d

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ilib
xiii
/dig

.id/

j.ac

.id/

:/

.id/

j.ac

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

http

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

://

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

://d

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

u

.
Penulis
igilib

http

http

http

ac
nej.

.u

u

.
Jember, Juni 2012
igilib

.id/

.id/

.id/

.id/
cinformasi.
a
.
j
ne

.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

DAFTAR
ISI
http

http

http

://

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
ii.une
.une
.un...................................................................................
.une HALAMAN JUDUL
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
ig
://
://di
://di
://dPEMBIMBING
://di
HALAMAN
.....................................................................
iii
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
HALAMAN PERSEMBAHAN ..................................................................

d/
ac.i

d/
ac.i

d/
ac.i

iv

id/

.
j.
j.
j. HALAMAN MOTTOne..................................................................................
v nej.ac
e
e
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
gilibvi
gilib
gilib
gilib
i
i
i
i
HALAMAN
PERNYATAAN
.....................................................................
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
http
http
http
http
HALAMAN PENGESAHAN .....................................................................

vii

://

http

/
/
/
.id/
..............................................................................................
viii j.ac.id
c.id
c.id
cRINGKASAN
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une SUMMARY .................................................................................................
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
x
g
g
g
g
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
h
PRAKATA
...................................................................................................
xii
DAFTAR
ISI ................................................................................................
.id/
.id/
.id/

ac
nej.

http

xiv

.id/

ac
nej.

/dig

/dig

xx

DAFTAR
LAMPIRAN ...........................................................................
/
/
/

xxi

.id
j.ac

.id
j.ac

http

d/
ac.i

nej.

://

http
.id/

ac
nej.

.une
.une
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
BAB 1. tPENDAHULUAN
................................................................................1
://d
://d
://d
http
http
ht p

une

.u

/dig

:/
:/
:/
DAFTAR
http
http
http GAMBAR ................................................................................
.id
j.ac

.
gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

u
u
.u
DAFTAR TABEL
ilibxix
ilib.
ilib. .......................................................................................

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

://

http

1.1 Latar Belakang...............................................................................1

id/

id/

. ......................................................................8
c.
1.2 PerumusaneMasalah
j.ac
ej.a
b.un

b.un

.id/

ac
nej.

b.u

ili
ili
ili
1.3 Tujuan
/dig
/dig
/dig dan Manfaat .....................................................................9

://
:/
:/
:/
http
http
http
http 1.3.1 Tujuan......................................................................................9
/
/
/
/
1.3.2 Manfaat....................................................................................9
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
BAB 2.
http
h
h
h TINJAUAN PUSTAKA.......................................................................11
h

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.2 Teori b
Sosial
.une
.une
.une Masyarakat ...............................................................13
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
/dig Stratifikasi Sosial.....................................................................14
://
://di
://di
:/2.2.1
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
2.1 Penelitian Terdahulu
id/
id/ ....................................................................11

2.2.2 Mobilitas Sosial.......................................................................15

.id/

.id/

.id/

ac
ac
ac
2.2.3 Perubahan
nej.
nej.
nej. Sosial dan Budaya .................................................16

ib.u
ib.u
ib.u
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
/d Proses dan InteraksitSosial......................................................17
://d
://d
:/2.2.4
http
ht p
http

://

http

2.2.5 Modal Sosial ...........................................................................18

.u

nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ilib
xiv
/dig

.id/

j.ac

:/

.id/

j.ac

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

d/
ac.i

.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http
http
http 2.2.6 Teori Motivasi.........................................................................21

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.3.1 Modal
.une
.une
.uneUsaha-Usaha Nelayanili.................................................24
b
b
b
i
i
l
l
i
i
g
/dig Biaya dan Pendapatan
//dig
://
://di
:.............................................................26
:/2.3.2
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
2.3 Teori Ekonomi Masyarakat
Pesisir.............................................24
id/
id/

2.4 Bakau (Mangrove) .......................................................................26

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

http

http

http

.id/

.id/

.id/

j.ac
j.ac
j.ac Pelestarian Mangrove...................................29
2.4.1 Dasar
Hukum
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
b.
gilib
gilib
giliKebijaksanaan
i
i
i
2.4.2
Hutan
Bakau...............................................30
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:

nej.

2.5 Teori Partisipasi ...........................................................................30

d/
ac.i

nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

une

une

.id/

ac
nej.

u

.
.
. Pemikiran....................................................................36
2.7 Kerangka
igilib
igilib
igilib

://d
://d
://d
http
http
http2.8 Hipotesis........................................................................................44

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

u
u
u
BAB 3. METODOLOGI
PENELITIAN .........................................................45
ilib.
ilib.
ilib.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

g
g
/dig
://di
://di
:/Penentuan
p
p
p
t
t
t
3.1
Daerah
Penelitian........................................................45
t
t
t
h
h
h

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/

/

.id
.id
2.6 Teori Korelasi
j.ac
j.acrank Spearman ...................................................34

3.2 Metode Penelitian...........................................................................45
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
3.3 Metode u
Contoh........................................................45
ne
.une
.une
.Pengambilan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
/dig Pengumpulan Data...........................................................46
3.4
://
://di
://di
:/Metode
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
3.5 Metode Analisis Data .....................................................................46

id/

id/

id/

.
.
. ......................................................................50
3.6 Defenisi Operasional
j.ac
j.ac
j.ac
une
une
une
ilib.

ilib.

ilib.

/dig
ttp:/

/dig
ttp:/

/dig
ttp:/

http

://

http

://

http

h
h
h GAMBARAN UMUM DAERAH
BAB 4.
PENELITIAN .............................53
.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4.1.2 Keadaan Iklim.........................................................................53
h
h
h

http

gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

a
nej.

.u
.u
b.u Geografis ......................................................................53
4.1.1
gilib
gilib
giliLetak

.u

gilib
i
d
/
/
:

/
d/
4.1 Keadaan Umum
Penelitian ..............................................53
c.id
c.iLokasi

http

://

http

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
4.3 Keadaan
.une
.une
.unPenduduk........................................................................54
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
dig Jumlah Penduduk....................................................................54
://
://di
://di
://4.3.1
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
4.2 Keadaan Pemerintahan.................................................................54
id/
id/

4.3.2 Keadaan Penduduk Menurut Golongan Usia .........................55

.id/

.id/

.id/

c
ac
ac
4.3.3 Keadaan
ej.a
nej.
nej. Penduduk Menurut MatanPencaharian.....................56

ib.u
ib.u
ib.u
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
d Keadaan Penduduk Menurut
//d
:Keluarga57
://d Tingkat kesejahteraan
://4.3.4
http
http
http

://

http

4.3.5 Keadaan Penduduk Menurut Tingkat Pendidikan ..................58

.u

nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

j.ac

xv/digilib

.id/

j.ac

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

:/

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

d/
ac.i

://

http

http
.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http

p
Agama ......................................59
http
httMenurut
http 4.3.6 Keadaan Penduduk

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

/
/
c.id
c.id
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.4.1 Potensi
.une
.une
.une Perikanan ...................................................................59
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
dig Usaha Perikanan .....................................................................60
://
://di
://di
://4.4.2
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
4.4 Keadaan Umum Perikanan
id/

4.5 Pelestarian Hutan Bakau di Kecamatan Panarukan Kabupaten

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

http

http

http

.id/

.id/

.id/

ac
ac
ac
Situbondo........................................................................................61
nej.
nej.
nej.

nej.

BAB 5. HASIL DAN PEMBAHASAN ............................................................63

.id/

ac
nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

/

/

.id
5.1 Kondisi Sosial
Masyarakat Pesisir
c.id
j.ac di Sekitar hutan
j.aEkonomi
une

une

ac
nej.

u

.
.
.
Bakau
igilib
igilib Kabupaten Situbondo......63
igilibpada Kecamatan Panarukan

://
://d
://d
://d
http
httpDi Kecamatan
http Sosial Masyarakat Pesisir
http 5.1.1 Stratifikasi (Pelapisan)
/
/
/
/
Panarukan .Kabupaten
Situbondo
..64
c.id
c.id
c id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
uneSekitar Hutan BakaulibPada
5.1.2ilibBudaya
.une
.Di
.une Masyarakat Pesisir
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
i
g
g
g
ig
://
://di .66
://dKabupaten
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
Kecamatan
Panarukan
Situbondo
t
t
t
t
http
h
h
h
h

http

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

5.1.3 Mobilitas Sosial
Pesisir Di
/
/ Yang Terjadi Pada Masyarakat

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Sekitar
Panarukan Kabupaten
.une
.une
.une Hutan Bakau Kecamatan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://
://di ....67
://di
://di Situbondo
p
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
5.1.4 Pendidikan Formal ..................................................................69

.
.
.
5.1.5 Penddikan
j.ac
j.ac
j.acNonFormal ............................................................70
e
e
e
n
n
n
u
u
u
ilib.
ilib.
ilib.
5.1.6
/dig
/dig
/dig Umur .......................................................................................71

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

id/

id/

id/

d/
ac.i

://
:/
:/
:/
http
http
http
http 5.1.7 Pengalaman .............................................................................71
/
/
/
id/
5.1.8 Pendapatanc.Keluarga...............................................................72
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.une
.unKerja................................................................................73
.une
b
b
b
b
5.1.9
Hari
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
://
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
5.1.10Pengeluaran............................................................................74
http
h
h
h
h

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
5.2 Tingkat
Masyarakat b
Pesisir
.une
.une Di Sekitar Hutan ilbakau
.uPartisipasi
b
b
i
i
i
l
l
i
i
g
g
dig Pelestarian Hutanpbakau
://
://di ...75
://di
://Dalam
p
p
t
t
t
t
t
t
http
h
h
h
5.1.11Jumlah Tanggungan
Keluarga ...............................................74
id/
id/

5.2.1 Persepsi Program ....................................................................77

.id/

.id/

.id/

ac
ac
ac
5.2.2 Partisipasi/Kerjasama
Program ...............................................79
nej.
nej.
nej.

ib.u
ib.u
ib.u
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
/d Derajat Kedalaman..................................................................81
://d
://d
:/5.2.3
http
http
http

://

http

5.2.4 Derajat Keberagaman..............................................................84

.u

nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ilib
xvi
/dig

.id/

j.ac

:/

.id/

j.ac

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://

http

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

d/
ac.i

.id/

j.ac

.id/

j.ac

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

://

http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://

http

tp Komunikasi...................