HUBUNGAN SOSIAL ANTARA PETANI DAN BURUH TANI DALAM MENINGKATKAN KESEJAHTERAAN (Studi Deskriptif Pada Pertanian Jeruk di Desa Sukoreno, Kecamatan Umbulsari, Kabupaten Jember)

l

HUBUNGAN SOSIAL ANTARA PETANI DAN BURUH TANI DALAM
MENINGKATKAN KESEJAHTERAAN
(Studi Deskriptif Pada Pertanian Jeruk di Desa Sukoreno, Kecamatan Umbulsari,
Kabupaten Jember)
SOCIAL RELATIONS BETWEEN FARMERS AND FARM LABORER IN
IMPROVING THE WELFARE
(Descriptive Study on Agriculture, Rural Orangeade Sukoreno sub-districts
Umbulsari, district Jember)

SKRIPSI

Oleh :
Rofiuddin
NIM 060910301225

ILMU KESEJAHTERAAN SOSIAL
FAKULTAS ILMU SOSIAL DAN ILMU POLITIK
UNIVERSITAS JEMBER
2012

i

l

HUBUNGAN SOSIAL ANTARA PETANI DAN BURUH TANI DALAM
MENINGKATKAN KESEJAHTERAAN
(Studi Deskriptif Pada Pertanian Jeruk di Desa Sukoreno, Kecamatan Umbulsari,
Kabupaten Jember)
SOCIAL RELATIONS BETWEEN FARMERS AND FARM LABORER IN
IMPROVING THE WELFARE
(Descriptive study on agriculture, rural orangeade sukoreno sub-districts
umbulsari, district jember)

SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat
untuk menyelesaikan Program Studi Ilmu Kesejahteraan Sosial (S1)
dan mencapai gelar Sarjana Sosial

Oleh :
Rofiuddin

NIM 060910301225

ILMU KESEJAHTERAAN SOSIAL
FAKULTAS ILMU SOSIAL DAN ILMU POLITIK
UNIVERSITAS JEMBER
2012
ii

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i

d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

gilib

i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

/
.id/ PERSEMBAHAN .ac.id/
c.id
a
.

j
j
.une
.une
.u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g

g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h

h
 Dengan
segenap rasa syukur kepada
Allah SWT, saya mempersembahkan
skripsi

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

ac
nej.

tua/ saya, Ayahku dan Ibuku idyang
/ tercinta, yang telah .id/
.id/ ini kepada kedua orang
c.
c.id
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
memberikan icurahan
kasih
sayang
dan
bimbingan
do'a
demi
keberhasilanku,
u
u
u
.
.
.
g
gilib
gilib
gil b
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
: berilmu dan
: untuk menjadi pribadittpyang
:
serta
dukungan
atas
setiap
langkahku
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

berbudi, sehingga skripsi ini bisa terselesaikan.
d/
i
.id/
.id/
.id/
.
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
 Almamater Universitas
Jember.
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http iii

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gili
://di

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

MOTTOb.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

...Sesungguhnya Allah tiada mengubah keadaan suatu kaum

/
/
/
id/ mereka sendiri...
c.id
c.diri
c.id keadaan yang ada pada
c.id sehingga mereka mengubah
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e 11)*
.une
.unayat
.une(Terjemahan Surat Ar-Ra‟d
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

Agama
Al Qur’an dan id/
/
/ Republik Indonesia. 2000.
.
.id/ *) Departemen
c.idPenerbit Diponegoro. j.ac.id
cTerjemahannya.
a
a
.
.
Bandung:
CV
j.ac
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
gilib
i
i
i
i
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
:
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http iv

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

/
.id/ PERNYATAAN .ac.id/
c.id
a
.
j
j
.une
.une
.u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di tangan di bawah ini. ttp://di
Yang bertanda
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

Nama

: Rofiuddin

/
/
/
c.id
c.id
c.:id060910301225
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
Jurusan ://dig
: Kesejahteraan
://di
://di
://di Sosial
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

d/
ac.i

nej. NIM

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d
d
d
Menyatakan dengan
ac.i
ac.i ilmiah yang berjudul
ac.isesungguhnya bahwaej.karya
.
.
j
j
e
e
un
.un
.un
“Hubungan Sosial
Tani
ilib.Dalam Meningkatkan Kesejahteraan
igilib
igilibAntara Petani dan Buruhig

.u

gilib
i
d
/
/
:

/

/

/

.id/

ac
nej.

g
://di
://d
://d
://d
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h deskriptif pada pertanian hjeruk di Desa Sukoreno, Kecamatan
” (Studi
Umbulsari,
/
/
/
Jember) adalah .benar-benar
hasil karya sendiri,
.id/
c.id
c.id kecuali jika dalam
c id
cKabupaten
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
sumbernya dan
belum
institusi
.une
.une pernah diajukan pada
.udisebutkan
.une pengutipan substansi
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
dig
://di
://keabsahan
://di bertanggung jawab atas
://di bukan karya jiplakan.
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
manapun
serta
Saya
dan
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h

http

kebenaran
isinya sesuai dengan sikap
ilmiah yang harus dijunjung
/ tinggi.
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Demikian pernyataan
ini saya buat dengan
tanpa ada tekanan
ne
.unedan
.usebenarnya,
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
ig manapun serta bersedia
paksaan tdari
://di
://dijika ternyata
://di mendapat sanksi akademik
://dpihak
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

dikemudian hari pernyataan ini tidak benar.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

.u

igilib

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http v

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

Rofiuddin
/
/
c.id
c.id 060910301225
a
a
.
.
NIM.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http
.id/

Yang
.id/menyatakan

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

Jember, 01 Oktober 2012

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

http

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
.id/ PENGESAHAN .ac.id/
c.id
a
.
j
j
.une
.une
.u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
ig
://di
://dFakultas
://di panitia penguji skripsi
://di dan dipertahankan dittpdepan
Diterima
Ilmu
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
ac
nej.

Sosial dan Ilmu Politik Universitas Jember untuk melengkapi salah satu syarat guna

/
/
/
.id/
c.id
c.id Sosiologi.
c.id satu (S1) pada Program
cmemperoleh
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
gelar
sarjana
strata
Studi
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h Hari
h
: Jum‟at
.id/

Tanggal

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

Jam lib.u
gi

http

http

gilib
i
d
/
/
:

.u

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

Drs. Partono, M.Si
/
NIP. 195608051986031003
c.id

.id/

ac
nej.

.u

http

nej.

.u

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

igilib

.id/

.id/

http vi
ac
nej.

/dig

:/
http

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.id/

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

http
ac
nej.

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

NIP. 19520727 198103 1 003

gilib
i
d
/
/
:

http

Dekan,

tp Yuswadi, MA.
htHary
Prof. Dr.

d/
ac.i

nej.

igilib

b.u

b.u

d/
ac.i

http
.u

ac
nej.

/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
Mengesahkan,.une
.une
.u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
Fakultas Ilmu Sosial
://di
://di
://di dan Ilmu Politik
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
Universitas
Jember
h
h
h
h
gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

d/
ac.i

.u

/dig

:/
http

ac
nej.

nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

li
li
ili Rahmawati, S.Sos, M.Kesos
Drs.Syech
digi
digi Hariyono, M.Si p://digAtik
/
/
/
/
:
:
p
p
tt 195904151989021001htt
NIP.197802142005012002
htt
hNIP.

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

AnggotahIIttp

http

b.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

http Anggota I

http

ac
nej.

Budhy Santoso, S.Sos, M.Si
/
NIP. 1970112131997021001
c.id

a
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.u

http

/dig

:/
http

http
/
c.id
a
.
j
ne Sekretaris

gilib
i
d
/
/
:

:
http

http

.u

Tim Penguji:

Ketuaunej.
ilib.
//dig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http
d/
ac.i

d/
ac.i

nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

: 13:00 WIB

://di

.id/

.id/

/ Juni 2012
.:id22

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

PRAKATA

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

puji hanya milik Allah
dicurahkan
tp
tp
httpswt. Shalawat dan salamhtsemoga
htSegala

http

kepada Rasulullah, Muhammad saw.: kepada keluarga, para Sahabat dan orang-orang

/
/
id/
.id/
c.id
c.iddiberikan kepada penulis
c.rahman
cyang
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
mengikuti
Beliau.
Atas
dan
rahim
Allah
yang
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
maka skripsi
/dig “Hubungan Sosial tAntara
://di
://di Petani dan
:/judul
://diini telah selesai dengan
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Buruh Tani Dalam Meningkatkan Kesejahteraan” (Studi deskriptif pada pertanian

/
/
d/
.id/ di Desa Sukoreno, Kecamatan
c.id
c.iJember).
c.id Umbulsari, Kabupaten
cjeruk
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
.une
.usemua
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
Penulis
mengucapkan
terima
kasih
kepada
pihak
yang
telah
membantu
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h ini, antara lain:
h dalam merampungkan skripsi
h
penulis

/
MA selaku Dekan.idFakultas
Ilmu Sosial dan .id/
d/
.id/1. Bapak Prof. Dr. Hary
c
c.iYuswadi,
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
Ilmu Politik
.
.
.Universitas Jember;
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
p
t
tp: Drs. Partono, M.Si,hselaku
2. htBapak
yang
t
ttp:
ttp: Ketua Jurusan IlmuhKesejahteraan
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

.u

ht

ht

ht

nej.

gilib
i
d
/
/
:

telah memberikan dukungan
moril dan juga telah berperan
sebagai dosen
/
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
pembimibing.uakademik
bagi penulis;
ne
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
dig
dig
3. Bapak
//dig selaku dosen pembimbing
tp:// skripsi ini
tp:// Budhy Santoso, S.Sos,tp:M.Si,
yang telah rela menyediakan waktunya untuk membimbing penulis secara
istiqomah;

.id/

.id/

b.u

b.u

b.u

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

ili skripsi
4. Para /dpenguji
kritik dan saran
igili
igili skripsi yang telah://dmemberikan
digatas
/
/
/
:
:
p
p
p
t
htt
htt
htpenulis;

http

/dig

:/
http

/dig

:/
http

/
/
/ dan sekunder) di Desa
.id/5. Seluruh informan.a(primer
c.id
c.id Sukoreno yang rela
c.id
a
a
.
.
j
j
j
e
ne
.une
.uninformasi;
.uwaktunya
b
b
b
menyediakan
dalam
memberikan
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
6. hTeman-teman Jurusan Ilmu
h
h angkatan, tanpa
h Kesejahteraan Sosial semua

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
7. Dan seluruh
une dalam mensukseskan
une yang telah membantu
.uskripsi
.penulis
.pihak
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/dig tidak bisa disebutkantpsecara
://di
://di
://di rinci.
:/yang
ini,
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
terkecuali dan

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http vii

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

p
tp
ttp
manusia yang sarathketerbatasan,
penulis tentunya
bahwa
httmenyadari,
htSebagai

http

skripsi
Harapan yang tiadaidhenti
diinginkan penulis id/
/
/
/ ini masih jauh dari sempurna.
.
c.
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j.ac
j
j
j
e
e
e
e
n
n
n
n
adalah
adanya
kritik
dan
saran
dari
berbagai
pihak
guna
penyempurnaan
skripsi
ini.
u
u
u
u
.
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
gilib
i
i
i
i
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
://di
: pembaca dan
:
: berharap semoga hasilttppenelitian
:
Penulis ttjuga
ini bermanfaat tbagi
p
p
p
p
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
semua pihak yang berkepentingan

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http viii

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

tp
htPenulis

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

.u

gilib
i
d
/
/
:

Jember, 01 Oktober 2012

d/
ac.i

nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

http

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

RINGKASAN

Hubungan Sosial Antara Petani dan Buruh Tani Dalam Meningkatkan
Kesejahteraan (Studi Deskriptif Pada Pertanian Jeruk di Desa Sukoreno,
Kecamatan Umbulsari, Kabupaten Jember); Rofiuddin, 060910301225; Jurusan
Ilmu kesejahteraan Sosial, Fakultas Ilmu Sosial dan Ilmu Politik, Universitas Jember.

Penelitian yang telah dilakukan ini mempelajari hubungan sosial yang ada
dalam meningkatkan kesejahteraan pada masyarakat petani jeruk, apa alasan petani
melakukan sistem bagi hasil dan bagaimana bentuk hubungan sosial (hubungan kerja)
antara petani pemilik dengan petani penggarap, petani dengan tengkulak dan
sertahubungan social petani dengan sesamanya. Untuk mengidentifikasikan,
menjelaskan dan menganalisis permasalahan yang diajukan, digunakan pendekatan
kualitatif yang bersifat deskriptif kualitatif yang biasa digunakan dalam penelitian
mengharuskan peneliti untuk turun kelapangan, dengan metode yang digunakan yaitu
wawancara yang tidak terstruktur dan observasi (pengamatan). Pemilihan informan
dalam penelitian ini dilakukan dengan cara Penentuan informan dalam penelitian ini
menggunakan metode purposive sampling dan snowbaall sampling. Dalam penelitian
ini terdapat lima 5 orang informan pokok yang terdiri dari tiga 3 orang petani pemilik
lahan dan dua 2 buruh tani penggarap lahan yang berdomisili di Desa Sukoreno,
Kecamatan Umbulsari, Kabupaten Jember. Selain itu, terdapat pula informan
sekunder (tambahan) yang berjumlah 2 orang. Pengumpulan data yang dilakukan
dalam penelitian ini meliputi wawancara semi terstruktur, observasi, dan
dokumentasi. Dalam menguji keabsahan data, penelitian ini menggunakan teknik
trianggulasi. Berdasarkan hasil penelitian yang dilakukan di desa Sukoreno banyak
yang melakukan sistem bagi hasil Jeruk, hal ini dapat dilihat bahwa sebagian besar
dari masyarakat Desa Sukoreno bermata pencaharian sebagai petani Jeruk. Sistem

ix

bagi hasil ini dilakukan oleh masyarakat karena tidak semua dari masyarakat
Sukoreno yang memiliki lahan yang luas sehingga mereka melakukan sistem bagi
hasil demi membantu perekonomian keluarga. Pemilik lahan dan petani penggarap
yang terlibat dalam kerjasama didasarkan atas hubungan sosial yang ada didalam
masyarakat tersebut. Dari bentuk hubungan sosial yang dilakukan antara mereka
menjadi hubungan yang khusus yaitu pola hubungan kerja. Dalam masyarakat Desa
Sukoreno terdapat dua pihak yang terlibat dalam kerjasama yaitu pemilik lahan dan
petani penggarap, antara keduanya terjalin hubungan kerja yang saling membutuhkan.
Pemilik lahan membutuhkan tenaga untuk menggarap lahannya sedangkan petani
penggarap membutuhkan lahan untuk diolah dan digarapnya dalam menunjang
pemenuhan kebutuhan ekonomi keluarganya. Hubungan kerja yang dilakukan ada
yang berdasarkan ikatan kekerabatan dan ada juga yang bukan berdasarkan ikatan
kekerabatan. Dalam pertanian jeruk di Desa Sukoreno Kecamatan Umbulsari
Kabupaten Jember terdapat hubungan sosial sebagai bentuk modal sosial, yaitu
pemanfaatan sebuah jaringan yang dibentuk dari hubungan antara petani pemilik
lahan dan buruh tani, petani dan tengkulak dan serta hubungan petani dengan
sesamanya. Dalam jaringan tersebut ada rasa saling percaya antara kedua belah pihak
yang berlandaskan pada norma yang ada dan telah menjadi konsekuensi bersama.
Oleh karena itu, modal sosial dalam masyarakat petani jeruk di Desa Sukoreno
merupakan suatu bentuk upaya untuk meningkatkan kesejahteraan.

x

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

j.ac
e
n
Halaman
u
ilib.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http
.id/

.id/

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

ttp
ISI
hDAFTAR

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ig

ig

://d
://d
HALAMAN
i
http
http
http
http JUDUL………………………………………………………...
HALAMAN PERSEMBAHAN ............................................................... …..
ii
HALAMAN
MOTTO
...............................................................................
…..
iii
/
/
/
/
.id
c.id
c.id
c.id...................................................................
cHALAMAN
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
PERNYATAAN
…..
iv
.unev
.une
.une
.une HALAMAN PENGESAHAN
b
b
b
b
i
i
i
i
...................................................................
…..
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
dig
://di
://di …..
://di
://.................................................................................................
://di
PRAKATA
vi
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
RINGKASAN ............................................................................................ …..
viii
DAFTAR
ISI ..............................................................................................
…..
xi .id/
.id/
.id/
.id/
c
c
cDAFTAR
a
a
a
.
.
.
j.ac
j
j
j
TABEL .....................................................................................
….. ne
xiii
e
e
e
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
DAFTAR LAMPIRAN
.............................................................................
ilib. xiv
ig
ig…..
igilib
igilib
igilib

http

BAB 1. PENDAHULUAN

.id/

tp://
tp://
tp://
t
t
h
h
ht1.3
Tujuan Penelitian ..................................................................... ......
a
nej.

http

g
://di

9

.u

.id/

/dig

:/
http

h

h

2.3 Konsep Kesejahteraan....................................................................

19

2.4 Kajian Terhadap
......
ej.
ej. Penelitian Terdahulu ...................................

c.
e23j.a

n

ib.u

d/
ac.i

n

ib.u

d/
ac.i

:
http

:
http

BAB 3. METODE PENELITIAN

id/

n
ib.u 27

il
il
gil
2.5 Alur
//di......
//dig
//digKerangka Teoritis ............................................................

:
http

http

/dig

:/
http

ac
ne13j.

2.1.2 Bentuk-Bentuk
Hubungan Sosial.u
....................................
...... .u
ne
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
gilib
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
16
tp: Konsep Petani.................................................................................
ttp:
ttp:
t2.2

h
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id
j.ac

.id
j.ac

.id/

ac
nej.

2.1.1 Pengertian Hubungan
Sosial ...........................................
......
/
/

une

d/
ac.i

8

9

/

http

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

8

tp Konsep Hubungan Sosial...............................................................
http
http
ht2.1

.id
j.ac

.
gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

.u

u
BAB 2. TINJAUAN
ilib. PUSTAKA

.u

.une7

/
1.4 Manfaat Penelitian
......
d/
c.id
c.i...................................................................

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

1 j.ac.id

lib
lib
1.2 Rumusan
gilib
di......
digi
digi Masalah ....................................................................

http

gilib
i
d
/
/
:

.une

.une

u

/

/

/

.id
.id
1.1 Latar Belakang.................................................................................
j.ac
j.ac

ac
nej.

.
gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

http

://d

://d

://d

://d

://d

http

/dig

:/
http

/
/
.id/ 3.1 Pendekatan Penelitian
......
28 ac.id/
c.id
c.id.................................................................
a
a
.
.
j
j
nej.
ne
ne
u
u
u
.
.
.
b
b
b
3.2 Jenisig
Penelitian
...........................................................................
......li
28
li
li
g
digi
digi
d i
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h .......................................................
h Penentuan Lokasi Penelitian
3.3
......
29

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

Informan
.......................................................
......
30 .id/
/
/
.id/ 3.4 Metode Penentuan
c.id
c.id
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
: xi
:
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.u

igilib

igilib

.u

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

32

a. Observasi........................................................................................
id/
id/

32

3.6 Teknik Keabsahan Data .............................................................. ......

35

3.7 Metode Analisis
......
nej.
nej.Data ..................................................................

ac
ne36j.

/
c.id
c.
c.
a
a
a
.
.
.
j
j
j
b. Interview.........................................................................................
.une33
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/dig
://di
://di
://di
c.:/Dokumentasi...................................................................................
34
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
d/
ac.i

d/
ac.i

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

://

http

http

/dig

:/
http

39

/
/
/
4.1.1 Letak Geografis
. 39j.ac.id
c.id
c.id...................................................................
a
a
.
.
j
j
ne
.une40
.une
b
b
i
i
l
l
lib.u Umum Penduduk..................................................
4.1.2ig
Gambaran
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
://d
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h 4.1.3 Gambaran Pertanian.............................................................
44

/
/
47 .id/
.id/ 4.2 Potensi Kelembagaan....................................................................
c.id
c.id
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
u
u
u
4.3 SejarahilPertanian
Jeruk di Desa Sukoreno.......................................
. 48
.
.
g
gilib
gilib
g ib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
4.4
Deskripsi
Informan.......................................................................
50
t
t
t
t
h
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

/

.id
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

http

d/
ac.i

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

://

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

4.1 Deskripsi Lokasi Penelitian..................................................................

d/
ac.i

/dig

:/
http

tp
3.5
http ......
httpMetode Pengumpulan Dataht.........................................................

lib.u
lib.u
i
i
g
g
i
i
BAB 4. HASIL
://d
://d DAN PEMBAHASAN
http
http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

d/
ac.i

nej.

.u

http

4.4.2 Informan
.une
.uneTambahan.............................................................

lib.u
lib
lib
i
i
i
g
g
g
i
i
i
4.5tpHubungan
Sosial Petani Di Desa
52
://d
://dSukoreno.........................................
://d
http
http
ht
4.5.1 Hubungan Sosial Petani Dan Buruh Tani...................................

/dig

:/
http

52

/
/
/
c.id
c.id
c.id Petani Dan Tengkulak....................................
4.5.2 Hubungan
Sosial
63
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
gSesamanya....................................
g
4.5.3
Hubungan Sosial Petani Dan
69
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h Upaya Petani dalam Meningkatkan
4.6
Kesejahteraan.......................
73
74 c.id/
a
nej.
u
u
u
.
.
.
b
b
b
4.6.2 g
Pembelian
Perabotan
Rumah
Tangga…………………………
75
ili
gili
gili

/
/
4.6.1 Kondisi Rumah………………………………………………...
c.id
c.id
a
nej.

a
nej.

76

/dig

:/
http

4.6.3 Menjalankan Ibadah
id/ Islam……….
id/ Haji Bagi Pemeluk Agama

5.1 Kesimpulan ................................................................................. ........

.u

ac
nej.

81

d/
ac.i

d/
ac.i

id/

.
j.
j.
5.2 Saran............................................................................................
........ ne
82j.ac
e
e
n
n
u
u
u
.
.
.
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http xii
http
igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

.id/

.id/

.id/

.id/

igilib

.id/

ac
ne51j.

77 id/
.
c.
c.
a
a
.
.
j.ac
j
j
e
e
e
n
n
n
4.7 Modal Usaha.......................................................................................
78
u
u
u
.
.
.
g
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
://di
:
:
:
BAB 5.ttKESIMPULAN
DAN SARAN
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

50

.id
j.ac

.id
j.ac

://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h 4.6.3 Pemilikan Kendaraan……………………………………….....

http

gilib
i
d
/
/
:

4.4.1 Informan Pokok...................................................................
/
/

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

LAMPIRAN
...............................................................................................
……
id/
id/
id/

87

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http xiii

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

http

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

.

.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

85

.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

DAFTAR
http
http
http PUSTAKA.........................................................................................

ac
nej.

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

j.ac
e
n
Halaman
u
ilib.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ig

4.1

/d
Luas
ttp:/
ttp ..........................................................
ttp Wilayah Menurut Penggunaan

39

4.2

Jumlah Penduduk .......................................................................................

40

d/
ac.i

h

h

h

d/
ac.i

d/
ac.i

/dig

:/
http

http

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

DAFTAR
TABEL
http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/dig

:/
http
.id/

j.ac
j.
j.
j. 4.3 Rekapitulasi UsianePenduduk
......................................................................
41
e
e
e
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
gilib 42
gilib
gilib
gilib
i
i
i
i
4.4
Tingkat
Pendidikan
....................................................................................
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
http
http
http
http
4.5

Mata Pencaharian Pokok ............................................................................

/dig

:/
http

43

/
/
/
.id/ Luas Tanaman Buah-buahan
44 j.ac.id
c.id
c.id yang Dibudidayakan....................................
c4.6
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.un45e
.une
.une Buah-buahan .........................................................
.une 4.7 Kepemilikan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
Tanaman
i
i
i
i
g
g
g
g
g
://di
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
4.8 Prasarana
Irigasi .........................................................................................
45
4.9
............................................................
.id/
.id/
.id/ Pemasaran Tanaman Buah-buahan

ac
nej.

ac
nej.

46

/dig

/dig

/dig

:/
:/
:/
4.11 Data
http
http
http Informan Sekunder ............................................................................

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http xiv

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

/dig

:/
http

51

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

u
u
u
4.10 Data Informan
ilib. 50
ilib.
ilib. Pokok .................................................................................

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

/dig

:/
http

http

DAFTAR
http LAMPIRAN

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.une
.unWawancara.............................................................................
.une Lampiran 1. Pedoman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
ig
://di
://di
://di
://d
://di
Lampiran
3.
Foto-Foto Penelitian..............................................................................
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
h
Lampiran 4. Surat Permohonan Ijin Penelitian

c Fakultas Ilmu Sosial jDan
ac
ac
LembaganPenelitian
ej.a
nej.
ne . Politik..........................

ib.u
ib.u
ib.u
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
Lampiran 6.
Surat Ijin Penelitian Dari Badan
://d Kesatuan Bangsa ttp://d
://d
h
http
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http

/dig

:/
http

Politik Dan Linmas Jember...................................................................

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

igilib

.u

igilib

.u

ac
nej.

/dig

:/
http

http

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http xv

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

/dig

:/
http

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

d/
ac.i

igilib

.u

ac
nej.

igilib

.u

ac
nej.

ig