IMPLEMENTASI KEBIJAKAN PENYIAPAN KOMUNITAS DAN PEMBANGUNAN RUMAH SUSUN SEDERHANA SEWA DI KELURAHAN MANGUNHARJO KECAMATAN MAYANGAN KOTA PROBOLINGGO

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://


j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l

://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e

n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:

p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n

u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p

htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.

n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:

p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n

u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi

p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n

u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
.id
.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
e
e
n
n
n
n
n
IMPLEMENTASI
KEBIJAKAN
PENYIAPAN
KOMUNITAS
DAN
u
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
ilgibil.ib.un
igdiilgi ilib.
igSEWA
igdiilgi ilib. SEDERHANA
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
d
/
/
/
/
/
i
/
/
/
/
/
PEMBANGUNAN
RUMAH
SUSUN
DI
KELURAHAN
:
:
:
:
:
d
/
/
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

d.id
d
id
.id
.id
ajc.a.icPREPARATION
ajc.a.ic.id
COMMUNITY
AND nej.eajc.a. c.id
j.eajc.ac.id
j.OF
j.eIMPLEMENTATION
j.eajc.ac.id (THE POLICY
e
e
e
e
n
n
n
n
e
u
u
u
u
u
. n
b. un
lib. .un
lib. .un
lib. .un
DEVELOPMENT
RUMAH//dSUSUN
giilgibilib.u IN KELURAHAN
igdiilgi ilib. SEDERHANA
d/i/gdiigilib
d/i/SEWA
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
:
d
/
p
p
p
p
p
/
tthttp:
htthttp:PROBOLINGGO hCITY)
htthttp:
htthMANGUNHARJO
htthttp:
ttp:
KECAMATAN
MAYANGAN

://d
htthpttp:

MANGUNHARJO KECAMATAN MAYANGAN KOTA PROBOLINGGO

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
Oleh
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

lib .u
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
c.id id
ca.icd.id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eajADMINISTRASI
enj.eaj.ac.
.
n
n
n
n
PROGRAM
STUDI
ILMU
NEGARA
u
u
u
u
.
.
.
.
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
JURUSAN
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digiILMU ADMINISTRASI
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt
h htt

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

SKRIPSI

Gerri Dwihatmoko
c.id id
enj.eaj.ac.
NIM.un060910201003

FAKULTAS ILMU SOSIAL DAN ILMU POLITIK
UNIVERSITAS JEMBER
d
.id
ca.icd.id
ac.i .id
a
.
j.eajc.ac.id
j
nej.ej.ac
ne2010
ne ej.

RINGKASAN

Implementasi

Kebijakan

Tim

Koordinasi

Penyiapan

Komunitas

dan

Pembangunan Rumah Susun Sederhana Sewa di Kota Probolinggo; Gerri
Dwihatmoko, 060910201003; 2010: 151 halaman; Program Studi Ilmu Administrasi
Negara Jurusan Ilmu Administrasi Fakultas Ilmu Sosial Dan Ilmu Politik Universitas
Jember.

Rumah merupakan suatu bangunan di mana manusia tinggal dan
melangsungkan kehidupannya. Di samping itu rumah juga merupakan tempat
berlangsungnya proses sosialisasi pada saat seorang individu diperkenalkan kepada
norma dan adat kebiasaan yang berlaku di dalam suatu masyarakat. Maka tidaklah
mengherankan apabila masalah perumahan menjadi masalah yang sangat penting bagi
setiap individu. Dalam hal ini, kebutuhan rumah dipandang perlu karena rumah bukan
hanya sebuah bangunan struktural melainkan juga tempat kediaman yang memenuhi
syarat-syarat kehidupan yang layak. Dipandang dari berbagai segi kehidupan bahwa
rumah merupakan sektor yang strategis untuk membangun manusia yang seutuhnya,
karena itu rumah memiliki fungsi yang sangat strategis dalam mendukung
terselenggaranya pendidikan keluarga, penyampaian budaya dan peningkatan kualitas
generasi mendatang yang berjati diri.
Dalam rangka memperbaiki kebutuhan dasar manusia di bidang perumahan,
Pemerintah Kota Probolinggo (Pemkot Probolinggo) pada tahun 2008 telah
menetapkan salah satu kebijakannya yaitu pembangunan rumah susun sederhana
sewa (Rusunawa) bagi masyarakat miskin dan berpenghasilan rendah. Kebijakan
pemerintah ini diprioritaskan bagi 156 keluarga yang tinggal di tiga pemukiman.
Yakni dekat Tempat Pembuangan Akhir (TPA) di Kelurahan Sukabumi, eks rel

vii

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

://d
htthpttp:

c.id id permukiman j.aca.icd.id
c.id id mengurangi lingkungan
c.id id ini dikeluarkanj.auntuk
c.id id Mangunharjo. Kebijakan
enj.eaj.ac.
enej.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
ne ej.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
libil.iub.un
libilib.u
libilib.u
libilib.u
libilib.u
i
i
i
i
i
g
g
g
g
g
i
i
i
i
i
d digpenggunaan lahanp:pemerintah
kumuh
oleh masyarakat.
//d dig
://d dig
://d dig
://dan
://d dig
htthpttp://
htthpttp://
htthttp://
htthpttp://
htthpttp://

://d
htthpttp:

.icd.id
.id
.id id
.id
dan pembangunan
rumah susun
sewa di nej.ajc.a.icd.id
j.eajc.sederhana
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.komunitas
j.eajc.ac.id kebijakan penyiapan
a
e
e
e
e
n
n
n
n
u e
u
u
u
u
ilgibil.ib.un
ilgibil.ib.un
ilgibil.ib.un
ilgibil.ib.un
ilgibil.ib.un
g
g
g
g
g
i
i
i
i
i
d
d
d
d
d
/ di
Kelurahan
Mayangan
Probolinggottp:/pdengan
:// Kota
:// di
:// di Mangunharjo ttpKecamatan
:// di
di
h htt ://
htthpttp://
h http://
htthpttp://
htthpttp://

://d
htthpttp:

kereta api di Kelurahan Mayangan dan warga di stren Kali Banger Kelurahan

Penelitian ini dilaksanakan dengan tujuan untuk mengetahui implementasi

menggunakan model implementasi kebijakan menurut Van Meter dan Van Horn,
id
id
.icd.id
.id id
.id
.ajc.a. c.id
terdapatnejvariabel-variabel
ukuran
dan tujuan nej.eajc.a. c.id
j.eajc.adasar
j.eajc.ac.tersebut
j.eajc.ac.id dikarenakan model
e
e
e
n
n
n
e
u
u
u
u
u
lib. .un
lib.b.un
lib. .un
libil.ib.un
lib. .un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigiliorganisasi,
d/i/gdiigilib komunikasip:/antar
d/i/gdiigsumber-sumber
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
kebijakan,
kebijakan,
karakteristik
p
p
p
p
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

://d
htthpttp:

pelaksana, kondisi ekonomi, sosial dan politik, serta kecenderungan pelaksana yang
c.id id
c.icd.id
ca.icd.id
c.id.id
c.id id
judul
dan obyek
ada dalam skripsi
Sesuai dengan
enj.eaj.ac.
enj.eaj.aini.
enj.eaj.yang
enj.eaj.acpenelitian
enj.eaj.ac. sesuai dengan
n
n
n
n
n
u
u
u
u
u
.
.
.
.
.
lib .u
ilib b.u
ilibilib.u
ilgibilib.u
ilib b.u
d/i/gdiigilib
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigdigunakan
/d:/i/gdmetode
/dari
/d:/i/gdigili
i
/
/
/
/
/
:
:
:
:
:
p
p
p
p
p
tujuan
penelitian
ini
maka
penelitian
yang
adalah
metode
t
t
t
t
t
:
hthttp
hthttp
hthttp
hthttp
hthttp

://d
htthpttp:

penelitian deskriptif kualitatif. Informan dipilih dengan teknik purpossive sampling.
c.id id
c.id.id
c.id id
ca.icd.id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eamenguji
enj.eaj.ac.
enj.eajini
enj.eaj.ac.
.
Penelitian
menggunakan.utriangulasi
sebagai teknik
keabsahan
j.ac
n
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
b u
ilib b.u
giilgibilib.u
gilibilib.u
giliblib.u
igdiilgi ilib.
/d:/i/gdigili
:/p/d:/i/dlain
:/pdata
:/p/d:/teknik
:/p/d:/i/digmemadukan
:/p/d:/i/digi
/
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
data
yaitu
semua
pengumpulan
yang
dipakai
antara
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt
h htt
h htt

://d
htthpttp:

observasi, wawancara langsung, serta studi dokumen. Teknik analisis data pada

.id
.icd.id
.id.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.amodel
j.eajc.acinteraktif
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id penelitian ini menggunakan
e
e
e
e
e
n
n
n
n
n
metode
analisis
(interactive
of
analysis)
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
b.u un
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
:
/
/
/
/
/
tthpttp:/ dan Huberman. Lokasi
yang
oleh hMiles
htthpttp:/ pada
htthpttp:/ penelitian diutamakan
htthptdikembangkan
htthpttp:/
tp:/

://d
htthpttp:

kawasan Tempat Pembuangan Akhir Kelurahan Sukabumi dan Rusunawa Bestari

.id
.id
.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
e
e
e
e
e
n
n
n
n
n
Kota
Probolinggo
yang
menjadi
sasaran
kebijakan
dari
adanya
pembangunan
rumah
u
u
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
lib. .un
lib. .un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
:
p
p
p
p
p
p:
p:
htthttp:
htthttp:
htthttProbolinggo.
htthttsederhana
htthttp:
susun
sewa di Kota

://d
htthpttp:

Dari hasil penelitian, diperoleh hasil bahwa implementasi kebijakan

c.id id
c.id id
c.id id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
n
u
u
u
u
u
.
.
.
.
.
penyiapan ilkomunitas
dan pembangunan
masih kurang
b b.u
ib b.u
ilib b.u
iliProbolinggo
ilib b.u rusunawa di Kota
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
/
:
:
:
:
:
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
hthttp
hthttp Diketahui bahwa masyarakat
hthttp
ttp
ttp
efektif.
yang menjadihthsasaran
awal kebijakanhthrusunawa

://d
htthpttp:

masih kurang antusias
dan tidak peduli terhadap
kebijakan yang iddikeluarkan oleh
.id
.id
.id
c.id id
c. id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
e
e
e
n
n
n
n
n
u
u
u
u
u
.
.
.
.
.
n
n
n
Pemkot igProbolinggo
untuk pengentasan
masalah permukiman
kumuh di igKota
iliblib.u
iliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
:/p/d://digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d://digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt
h htt
h htt
Probolinggo.

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

d
ajc.a.ic.id
j.eviii
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

DAFTAR ISI

Halaman
HALAMAN JUDUL ........................................................................................... i
HALAMAN PERSEMBAHAN ......................................................................... ii
HALAMAN MOTO ............................................................................................ iii
HALAMAN PERNYATAAN ............................................................................. iv
HALAMAN PEMBIMBINGAN ........................................................................ v
HALAMAN PENGESAHAN.............................................................................. vi
RINGKASAN ...................................................................................................... vii
PRAKATA ........................................................................................................... ix
DAFTAR ISI ........................................................................................................ xi
DAFTAR TABEL ............................................................................................... xiv
DAFTAR GAMBAR............................................................................................ xvi
DAFTAR LAMPIRAN ........................................................................................ xvii
BAB 1. PENDAHULUAN
1.1 Latar Belakang .................................................................................. 1
1.2 Rumusan Masalah ............................................................................11
1.3 Tujuan dan Manfaat Penelitian ......................................................12
1.3.1 Tujuan Penelitian.......................................................................12
1.3.2 Manfaat Penelitian.....................................................................12
BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA
2.1 Konsepsi Dasar .................................................................................14
2.1.1 Konsep Kebijakan Publik ..........................................................15
2.1.2 Konsep Implementasi Kebijakan...............................................18
2.1.3 Model-model Implementasi Kebijakan .....................................26
2.1.3.1 Model Implementasi Kebijakan Menurut Merilee
S. Grindle.......................................................................27

xi

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

j. ac
.ubn.uenej.
b
i
l
i
i
g l
://di digi
htthpttp://

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp

c.id id
ca.icd.id
c.id id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.2.1.3.2
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
Model
Implementasi
Kebijakan
Menurut
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
thttp
Mazmanian danhtPaul
hDaniel
hthttp
hthttp
http A. Sabatier .....................27

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

c.id id
c.id id
ca.icd.id
c.id id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.Horn
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
Meter
dan
Van
.....................................................30
.
.
.
.
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt
h htt
2.1.3.4 Model
Implementasi Kebijakan
Menurut

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

George Edward .III
........................................................35
.id
.id
caicd.id
ca.icd.id
a
a
.
.
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j
j
e
e
e
e
.
.
j
j
n
n
n
n
e
e
b.u un
bl.iub.un
bl.iub.un Sederhana Sewa
b.ub.un Konsep Rumah
igdiilgi ilib.
igdiilgi ....................................43
igdiilgiSusun
igdiilgi ili2.1.4
i
i
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

2.1.3.3 Model Implementasi Kebijakan Menurut Van

2.1.4.1 Rumah Susun Sederhana Sewa Kota Probolinggo ........45

BAB 3. METODE
dPENELITIAN
ac.i .id

.id
.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.id
j.ej.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
ilgibil.iTipe
b.un Penelitian .................................................................................48
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/g3.1
/
/
/
/
i
/
/
/
/
:
:
:
:
d
p
p
p
p
htthttp:
htthttp:
htthttp:
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
enej.a
enej.a
n
n
n
u
u
u
.
.
.
ilib b.u
ilib b.u
ilib b.u
Pengumpulan
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili Data ..............................................................53
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

://d
htthpttp:

3.2 Lokasi Penelitian ..............................................................................50

.id
.id
.id
3.3 Penentuan
j.ac c.id
j.ac c.id
j.ac c.id Informan.........................................................................50

ne ej.a
libil.iub.un
i
g
i
://d 3.4
dig Teknik
htthpttp://

3.5 Metode Analisis Data........................................................................55

d
d
d
d id
ac.i .id
ac.i .id
ac.i .id Data ...........................................58
ac.i .Pemeriksaan
3.6 Teknik
Keabsahan
nej. j.ac
nej. j.ac
nej. j.ac
nej. j.ac
h htt

h htt

b.u une
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
htthpttp://

b.u une
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
htthpttp://

u e
ilib.ib.un

u e
ilib.ib.un

g igil
/dig igil
//d:/i/HASIL
BAB
DAN PEMBAHASAN
ttp:/p://d
ttp:4.
p d

://d
htthpttp:

4.1 Deskripsi Lokasi Penelitian .............................................................59
.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/
.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib b.u
/d:/i/gdigili
/
:
p
t
hthttp
c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
giliblib.u
:/p/d:/i/digi
p
t
t
h htt

.id

.id

.id

.id

d
cac.id
ac .id
j.acac.id
j.a..........................59
j.acGambaran
ac.i
4.1.1
Umum.uWilayah
nenj.ej.ac Kota Probolinggo
.unenej.
.unenej.
.unenej.

b u
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
4.1.2
htthpttp:/

b u
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
Gambaran
Wilayah
p:/
htthpttUmum

b u
b u
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
Kecamatan
htthpttp:/
htthpttp:/ Mayangan ...................62

://d
htthpttp:

4.1.3 Kelurahan Sukabumi .................................................................66

.id
.id id
.id d
ca.icd.id
j.eajc.ac.id
j.eajSukabumi
j.eajc.ac.Wilayah
j.eajc.4.1.3.1
ac.i
e
e
e
e
.
n
n
n
n
Gambaran
Umum
Kelurahan
.........66
u
u
u
u
lib. .un
lib. .un
lib. .un
lib. .un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
4.1.3.2 Gambaran
Perekonomian
Sukabumi............71
htthttp:
htthtKelurahan
htthttp:
htthttp:
tp:

://d
htthpttp:

4.1.4 Kelurahan
Mangunharjo ............................................................72
d
d
d

c.id id
c.i id
c.i id
c.i id
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
Wilayah Kelurahan
.u
ilib b.u
ilib b.u Mangunharjo....72
ilib bUmum
ilib b.u 4.1.4.1 Gambaran
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/d:/i/gdigili
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
hthttp......76
hthtKelurahan
hthttp
hthttp
tp
4.1.4.2 Gambaran
Perekonomian
Mangunharjo

://d
htthpttp:

4.2 Kebijakan
.id d
.id d Pembangunan Rumah
.id d dan Rencana Strategis

j.ac c.i
un.uenej.adi
.Susun
b
i
l
i
b
g li
://di digi
htthpttp://

c.id id
c i
c i
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
enj.eaj.ac.
n
n
n
u
u
u
.
.
.
Kawasan
tahun 2007-2011.............................77
iliblib.u
giliblib.u
giliblib.u
gPerkotaan
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
:/p/d:/i/digi
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h htt
h htt
h htt

4.2.1 Misi dan Kebijakan Pembangunan Rumah Susun.....................78

://d
htthpttp:

d
4.2.2acFungsi
Pembangunan aRumah
.id.id dan Peran Pelaksanaan
c.id.id Susun....79
ac.i .id

.id
j.eajc.ac.id
e
n
b.u un
igdiilgi ilib.
d
/
/
:
/
htthpttp:/

.id
j.eajc.ac.id
j.ej.ac
j.ej.ac
j.ej.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
b.u un
b.u un
b.u un Rumah Susun........................................80
b.ub.un Sasaran Pembangunan
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ilib.
igdiilgi ili4.2.3
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
/
/
/
/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/
htthpttp:/

://d
htthpttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

.id
.id
j.eajc.ac.id
j.eajc.ac.idxii
e
e
n
n
u
u
lib. .un
lib. .un
d/i/gdiigilib
d/i/gdiigilib
/
/
/
/
:
:
p
p
htthttp:
htthttp:

.id
j.eajc.ac.id
e
n
u
lib. .un
d/i/gdiigilib
/
/
:
p
htthttp:

://d
htthpttp:

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

c.id id
enj.eaj.ac.
n
u
.
ilib ib.u

4.3 Implementasi Kebijakan Penyiapan Komunitas dan Pemba
ngunan Rumah Susun Sederhana Sewa di Kelurahan
Mangunharjo Kecamatan Mayangan Kota Probolinggo .............81
4.3.1 Ukuran-Ukuran Dasar dan Tujuan Kebijakan ...........................90
4.3.2 Sumber-Sumber Kebijakan........................................................97
4.3.3 Komunikasi Antar Organisasi dan Kegiatan Pelaksanaan ..... 100
4.3.4 Karakteristik Badan-Badan Pelaksana.................................... 106
4.3.5 Kondisi-Kondisi Ekonomi, Sosial dan Politik........................ 121
4.3.6 Kecenderungan Pelaksana ...................................................... 132
4.4 Analisis Data .................................................................................. 136
BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN
5.1 Kesimpulan..................................................................................... 140
5.2 Saran ............................................................................................... 142
DAFTAR PUSTAKA
LAMPIRAN

xiii