www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 8
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir
Dari keberadaan pikiran Sedang kreasi – dan perangkaian
Tentulebih utama kreasi Dari ranmgkaian tembang
Seperti yang menyembah dan Yang disembah.
Hubungan antara : Kodrat – Iradat
13. Yekti dihin kang pinuji
Kahanane kang anembah Saking kodrating Hyang Manon
Apan kinarya lantaransejatining panembah Wisesaning Dzat mrih ayu
Amuji ing dewekira Tentu lebih dulu yang disembah
Dari pada yang menyembah Dari hakikat Hyang agung
Berguna bagi sarana Hakikat penyembahan
Kepada Dzat untuk keselamatan Memuja kepadanya.
14. Upamine wong nggarbini
Lare sajroning wetengan Yen durung prapting lahire
Maksih gaib sadaya. Ibarat orang mengandung
Bayi yang ada dalam kandungan Senyampang belum lahir
Masih belum diketahui halnya.
III. DANDANGGULA 1.
…………
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 9
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir
Dupi lair sing gaib Kanyatan ananipun
Kapya sangkep ran akyan-sabit
Jali estri wus nyata Pareng gending-barung
Kang lailaha ilallah Suwara trus kawentar jati
Ning Alip …………..
Ketika kegaibannya terungkap Perwujudan realitas
Hakikat dinamakan a’yanu tyabithah Yang pria dan wanita telah terbukti
Berpadu dalam kesatuan nada Berupa la ilaha ilallah
Irama terus mengalun kesejatian Sang Alif.
2. Gendingira mobah lawan nangis
Dupi ageng akalnya binabar Kewajiban sakalira
Penggawe kang mrih hayu Rahayune pratameng urip
Urip prapteng antakateka Tekaping aluhur
Kaluhuraning kasidan Tan lyan saking sarengat
Pratameng bumi Tumimbang gumlaring jagad.
Gendingnya mengalun dalam tangis Oleh kehebatan makna yang terhampar.
Perbuatan yang membawa keselamatan Keselamatan dan keutamaan hidup
Hidup hingga akhir tujuan Dalam segala keluhuran
Yaitu kemulian kematian Tidak lain adalah syariat
Kesempurnaan dunia Yang seharga dunia seisinya.
3. …………
Janma ingkang ngluhurken gending Pangestining jro tekad
Cangkring tuwuh blendung Tegese anak lan bapa
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 10
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir
Dihin anak bapa ginawe ing siwi Lamun ta nyimpang dadine.
…………. Manusia yang menghormati gending
Keinginan dalam hatinya Ibarat cangkring tumbuh jadi blendung
Yaitu antara anak dan bapak Meskipun anak dididik oleh bapak
Bisa juga menjadi berbeda.
4. Tuhu gumlaring jagad
Sayektine tan dumadi Sebab kadim kaduhinan anyar
Kasungsang nyingpang dadine
Sungguh terhamparnya semesta Tentu dunia tidak akan terbentuk
Bila yang fana mendahului yang abadi Logika yang terjungkir-balik.
5. De sastra alif jatine
Kadya gigiring punglu Tanpa pucuk, tan ngarsa wuri
Tan gatra tan satmata Tan arah nggon dunung
Nora akhir nora awal Mratandi kinen muji
Kang akarya. Adapun sastra sejatinya adalah alif
Seperti wujud bulatan Tanpa ujung tanpa pangkal
Tanpa bentuk tanpa penampakan Tanpa tempat dalam ruangan
Tanpa akhir dan bermula. Menjadi isyarat untuk memuja
Sang penciptanya. 7.
………… Lamun maksih kaubang langit
Kasangga ing bantala Mijil saking babu
Dadi saking ibu bapa Yekti tetep luhur sajatining Alip
Lawan jatining ngakal.
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 11
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir
…………. Selama masih berpayung langit
Berpijak dipunggung bumi Meski lahir dari searang babu
Siapa pun bapak ibunya Hakikat Alif-nya tetap mulia
Semulia hakekat wujudnya.
Hubungan antara : Yang Kadim – yang baru
Sastra – Gending
Dzat – Sifat Yang disembah – Yang menyembah
Rasa Pangrasa
8. Umpamane jalu lawan isttri
Jen saresmi jroning rokhmat pada Pranyata iku tandane
Tuhu suhuning kawruh Ing pamoring anyar lan kadim
Dat lawan sipatira Sastra – Gendingipun
Kang Rasa lawan Pangarasa Estri Pria pamornya kapurba wening
Atetep tinetep. Seperti suami-istri
Bila bersetubuh dalam kebenaran Merupakan perumpamaan
Bagi pengetahuan sejati Meleburnya yang fana dan baka
Antara Dzat dan Sifat Antara sastra dan gending
Antara hati dan pikiran Rahasia Pria-wanita yang terangkum
Menyatu dalam kesatuan.
Hubungan antara : Yang bercermin Subjek – Bayangannya
9. Mulajanmah loroning ngatunggil
Tunggal rasa rasa kawisesan Nging lamun dadi tuduhe
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 12
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir
Wajib ing prianipun Kadya ngakal pinurbeng alip
Lir warno jro paesan Iku pamenipun’kang ngilo jatining sastra
Kang wayangan gending Sasirnaning cermin
Manjing jatining sastra. Mulajamah kesatuan dual hal
Yang itu menjadi kiasan Substansi kejantanan
Pemikiran yang bermula dari alif Bagai sosok dalam cermin
Itulah perumpamaan Yang bercermin ibarat sastra
Dan bayangan itu adalah gending Selesai bercermin
Bayangan kembali pada sastra.
Hubungan antara : Suara – Gema
Lautan – Ikannya 10.
Lir kumsndsng lan swara upami Kumandanging barat gending ngakal
Sastra upama swarane Gending kumandang barung
Wangsul marang swara umanjing Lir mina jro samodra
Mina gendingipun, sastra upama amandaya Mina yekti anaya saking jaladri
Myang kauripanira. Seperti gema dan suara
Gema itu perumpamaan gending Suara ibarat sastra
Setelah gema gending berlalu Ia kembali kepada sastra
Seperti ikan di lautan Ikan adalah gending, dan
Sastra kehidupannya Ikan selalu kembali ke air
Yang menjadi kehidupannya.
Hubungan antara :
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 13
www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir
Pradangga – Gending
11. Pejahing mina owor jaladri
Jro samodra pasti isi mina Tan kena pisah karone
Malih ngibaratipun Lir niyaga nabuh kang gending
Niyaga sastranira Gending-gendingipun
Barang reh purbeng niyaga Kasebuting niyaga dening kang gending
Panjang yen cinarita. Ikan hidup mati di lautan
Di dalam laut pasti berisi ikan Keduanya tidak pernah terpisahkan
Seperti perumpamaan Seperti alat musik dengan pemainnya
Pemain adalah sastra Alat musik menjadi gendingnya
Setelah memainkan musik Baru bisa dipilah pemain dan alat
Panjang bila harus dijelaskan.
IV. PANGKUR