HU B U N GA N P O LA A SU H OR A N G TU A D EN GA N KE B ER S I HA N R ON G GA M U LU T A N A K R ETA R D A SI M EN TA L DI SL B C Y A Y A SA N T A M A N P EN D I D I KA N D A N A SU HA N J E M B ER

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/

/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/

:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

HUBUNGAN POLA ASUH ORANG TUA DENGAN
KEBERSIHAN RONGGA MULUT ANAK RETARDASI
MENTAL DI SLB-C YAYASAN TAMAN
PENDIDIKAN DAN ASUHAN JEMBER

SKRIPSI

Oleh
Karina Anggi Hardiani

NIM 091610101062

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.id/

ac
nej.

gilib
i

d
/
/
:

id/

ac.
nej.

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d

/
/
:

http

http
ac.
nej.

ht
.id/

une

http

tp

.u

.
gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

BAGIAN ILMU KESEHATAN
GIGI MASYARAKAT
http
http
FAKULTAS KEDOKTERAN GIGI
UNIVERSITAS
JEMBER
d/
i
.id/
.
c
2013
j.ac
j.a

une

u

.
gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

lib.u

digi
tp://

.id/

ac
nej.

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

ht

ht

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

ib.u

ib.u

lib.u

igil
igil
Pembimbing
d
d
/
/
/
/
:
:
Dosen Pembimbing Utama
http : drg. Kiswaluyo, M.Kes http
h
Dosen Pembimbing Anggota : drg. Hestieyonini Hadnyanawati, M.Kes
i
/dig
/
:
p
t
t

.u

tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

ht

.id/

.id/

gilib
i
d
/
/
:

id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

BAGIAN
lib.u
lib.u MASYARAKAT
lib.u ILMU KESEHATANigGIGI
i
i
i
g
g
i
i
/d
/d
FAKULTAS KEDOKTERAN
GIGI
://d
ttp:/
ttp:/
h
h
http
UNIVERSITAS JEMBER
2013

.u

ac.
nej.

ht

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

tp

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

h

ht

id/

id/

ac.
nej.

Oleh :
u
Karina Anggi Hardiani
ilib.
g
i
d
/
NIM 091610101062
ttp:/

http

.id/

gilib
i
d
/
/
:

/

http

id/

ac.
nej.

u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht

/

http

ilib.
g
i
d
/
:/

lib.u

http

/

.id/

digi
tp://

.id/

ac
nej.

d
d
.id
diajukan guna melengkapi
untuk
ac.i
acsyarat-syarat
ac.i tugas akhir dan memenuhi
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
menyelesaikanib
.undan mencapai gelas Sarjana
.un Studi Kedokteran Gigi
lib.u
lib(SI)
l Program
i
i
i
g
g
g
i
i
i
Kedokteran
://d
://d Gigi
://d

u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

SKRIPSI

ac.
nej.

tp

ht

.u

.u

http

id/

ilib.
g
i
d
/
:/

a
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

u
u
u POLA ASUH ORANG
HUBUNGAN
TUA DENGAN
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
://
://
p://
KEBERSIHAN
RONGGA
ANAK RETARDASI
http
httMULUT
http
MENTAL DI SLB-C YAYASAN TAMAN
PENDIDIKAN
/
/ DAN ASUHAN JEMBER
c.id
c.id
http

ac
nej.

ht

.id/

.id/

gilib
i
d
/
/
:

tp

u

ht

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

http

id/ PERSEMBAHAN
.id/
c
a
.
j
.une
b
i
l
i
g
://di
p
t
t
h

u

ht

ht
id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

Skripsi ini saya persembahkan dengan
penuh rasa hormat dan cinta
/ untuk :
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1. Ibunda Ani Kurnia
.une
.une yang telah memberikanilidoa
.uneKismawati, Ayahanda Suhartono
b
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
g
tiadatphenti,
restu
://di dan semangat selama ini;ttp://di
://di kasih sayang, cinta kasih,
h
http
ht

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

2. Guru-guru sejak TK sampai Perguruan Tinggi yang telah mendidik, memberikan

.id/

ac
nej.

ac
nej.

://d

://d

http

http

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

ht
id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht
ac
nej.

.u

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

.id/

ac
nej.

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ht

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

ac.
nej.

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

3. Almamater Fakultas
.u Jember.
.u Kedokteran Gigi Universitas
igilib
igilib

.u

gilib
i
d
/
/
:

ilmu, dan membimbing dengan
.id/ penuh kesabaran;

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

ht
id/

id/

MOTTO

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

ht

ht

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

“Jika/seseorang tidak berusaha,

/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Padahal
.une
.une berusaha,
.une nasibnya telah mengharuskannya
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/di telah menyia-nyiakan nasibnya
://di
://di itu, dan akan ditinggalkan.
:/Dia
http
http
http
Namun orang yang bertekat baja,

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

tp

u

ilib.

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

tp

1

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac.
nej.

ht
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http
id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

ac.
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

tp

ht

Al-Qarni,
http
http Bersedih. Jakarta : Qisthi Press.
http „Aidh. 2004. La Tahzan, Jangan

.id/

gilib
i
d
/
/
:

lib.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

ht

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

ht
id/

lib.u

lib.u

ac
nej.

http

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

ht

.id/

ac
nej.

.id/

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

id/

id/

dig
tp://

.u

gilib
i
d
/
/
:

gi
://di

/
/
c.id(Tsabit ibn Zuhair) 1 j.ac.id
a
.
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h

ac.
nej.

ac
nej.

Dia adalah penembushzaman,
yang selalu bergerak: http
ttp
“jika ditutup satu pintu, dia akan menerobos pintu yang lain.”

http

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gi
://di

tp

.id/

/
Tidak
menyerah pada ujian, .id/
.idpernah
c
ej.aterbuka.”
n
u
u
Akan
selalu
melihat
masalah
dengan
mata
.
.
lib
lib

.id/

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

id/ PERNYATAAN
.id/
c
a
.
j
.une
.u
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
hSaya yang bertandatangan di bawah
ini:

ht
id/

ac.
nej.

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

nama : Karina Anggi Hardiani /

/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
NIM : 091610101062
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
di
menyatakan
sesungguhnya bahwa
yang berjudul : “Hubungan
://di Pola
://skripsi
://ddengan
http
http
http

ht

/
/
/
Taman Pendidikan .idan
hasil karya
.id/
.idYayasan
c.id
cbenar-benar
c d Asuhan Jember” adalah
a
a
a
.
.
.
j
j
j
sendiri, kecuali kutipan
sumbernya,
belum pernah diajukan
.une
.une
.uneyang sudah saya sebutkan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
/dig
://di
://di
pada institusi
ttp:/ jiplakan. Saya bertanggung
http jawab atas
http mana pun, dan bukan hkarya

ht

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

Asuh Orang Tua dengan Kebersihan Rongga Mulut Anak Retardasi Mental di SLB-C

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

keabsahan dan kebenaran isinya sesuai dengan sikap ilmiah yang dijunjung tinggi.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

.id
.id
Demikian pernyataan
j.ac tanpa ada tekanan dan
j.ac ini saya buat dengan sebenarnya,
une

une

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

lib.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

h

ht

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
Anggi Hardiani
.une
.unKarina
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
NIM 091610101062
http
http

ht

.id/

ac
nej.

ht

dig
tp://

ht

ac.
nej.

u
u
ilib. Yang menyatakan digilib.
/
:/
http

u

ilib.

dig
tp://

ht
id/

.id/
c
a
.
Januari 2013
ej
nJember,

id/

ac.
nej.

u

ilib.

gilib
i
d
/
/
:

http

htt
htt hari pernyataan ini tidak benar.
kemudian
id/

digi
tp://

://d

p://d

p://d

.id/

ac
nej.

u

.
.
.
paksaan dari pihak
igilib di
igilib sanksi akademik jika ternyata
igilibmanapun serta bersedia mendapat

tp

dig
tp://

/

/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

u

ilib.

dig
tp://

.id/

lib.u

digi
tp://

:/

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.
gilib
i
d
/
/
:

http

http

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

.id/

.id/

Pembimbing

ac
nej.

ac
nej.

lib.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

h

: drg.h Kiswaluyo, M.Kes

DosenhPembimbing Utama

ht
id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

lib.u

lib.u

digi
tp://

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
ac
nej.

Oleh

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

ac
nej.

id/

u

ilib.

http

NIM 091610101062

id/

ac.
nej.

.u

lib.u
i
g
i
Karina Anggi
://dHardiani
http

u

u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

Dosen Pembimbing Pendamping : drg. Hestieyonini Hadnyanawati, M.Kes

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

dig
tp://

ht

ht

.id

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

u

ilib.

dig
tp://

http

.id

.u

.
gilib
i
d
/
/
:

b.u

MENTAL DI SLB-C YAYASAN TAMAN
PENDIDIKAN
/
/ DAN ASUHAN JEMBER

.id/

tp

id/

ac.
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
HUBUNGAN
.une TUA DENGANilib.une
.une POLA ASUH ORANG
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
/dig
/di
/di
KEBERSIHAN
RONGGA tMULUT
ANAK RETARDASI
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
ht
ht
ht

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht

id/

ac.
nej.

ili
SKRIPSI
/dig

ht
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

PENGESAHAN
http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
d/
.id/ Kebersihan Rongga .ac.id/
.iPola
.idSkripsi
c
c
c
berjudul
“Hubungan
Asuh
Orang
Tua
dengan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Mulut Anak/d
Retardasi
Mental di SLB-C /Yayasan
Taman Pendidikan dan
Asuhan
g
g
g
dig
://di
:/ di
:/ i
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h telah diuji dan disahkan padah:
Jember”
hari, tanggal : Selasa, 15 Januari
/ 2013

/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
tempat
: Fakultas
.unJember.
.uneKedokteran Gigi Universitas
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http

lib.u

digi
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

tp://

drg. Dyah Setyorini, M.Kes

u

a
nej.

.u

ilib
//dig

drg.Hestieyonini Hadnyanawati,M.Kes

NIP. 19670821 199601
ej.a 1 001

NIP. e
19730601
199903 2 001
j.ac

.un

ilib
//dig

http

gilib
i
d
/
/
:

.u

nej.

tp

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

ttp:
h
Mengesahkan,

ht

h
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http
d/
ac.i

ilib
//dig

.id

une

tp

.un

.id/

Dekan Fakultas /Kedokteran Gigi Universitas Jember
/

/

.id
j.ac

lib.
i
g
i
://d

ht

ht

drg. Kiswaluyo, M.Kes

/
c.id

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

:

tp:

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

drg. Hj. Herniyati, M.Kes

.id/ 19590906 198503 2 001.ac.id/
cNIP.
a
.
j
nej
ne
u
u
.
.
b
b
li
li
digi
digi
/
/
/
/
:
:
p
p
htt
htt
id/

ac.
nej.

ht

Pembimbing Pendamping,

id/

id/

/
c.id

ht

/
/
/
c.id
c.id 200003 2 001
c.2id002
NIP. 19660401
NIP. 19800527 200812
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ac.
nej.

ilib.

.u

http

Pembimbing Utama,

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

drg. Zahara Meilawaty, M.Kes

d/
ac.i

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

h

.u

.u

.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

Penguji Anggota,

Penguji Ketua,

gilib
i
d
/
/
:

.id/

id/
.ac.

nej

ht

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht
id/

ac.
nej.

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

RINGKASAN

Hubungan Pola Asuh Orang Tua dengan Kebersihan Rongga Mulut Anak
Retardasi Mental di SLB-C Yayasan Taman Pendidikan dan Asuhan Jember;
Karina Anggi Hardiani, 091610101062; 2013; 56 halaman; Fakultas Kedokteran Gigi
Universitas Jember.

Retardasi mental merupakan suatu keadaan dengan inteligensi yang kurang
sejak masa perkembangan (sejak lahir atau sejak masa anak). Orang tua mempunyai
pengaruh yang besar bagi perkembangan anak yang mengalami retardasi mental. Cara
orang tua mengasuh dan mendidik anaknya disebut pola asuh orang tua. Pola asuh
orang tua dipandang sebagai faktor penentu (determinant factor) yang mempengaruhi
perkembangan kemandirian. Kemandirian anak dapat dicapai dengan mempelajari
dan menguasai ketrampilan motorik yang memungkinkan anak mampu melakukan
segala sesuatu untuk dirinya sendiri seperti makan, mandi, dan merawat diri sendiri.
Umumnya pasien dengan retardasi mental memiliki kesehatan rongga mulut dan oral
hygiene yang lebih rendah dibanding dengan orang tanpa cacat perkembangan.
Tujuan penelitian untuk mengetahui hubungan pola asuh orang tua dengan kebersihan
rongga mulut siswa retardasi mental di SLB-C Yayasan Taman Pendidikan dan
Asuhan (TPA) Jember.
Jenis penelitian adalah observasional analitik dengan pendekatan cross
sectional yang dilakukan di SLB-C Yayasan TPA Jember. SLB-C Yayasan TPA
Jember memiliki dua cabang sekolah yaitu SLB-C Sumbersari dan SLB-C Bintoro.
Penelitian dilakukan pada bulan Juli-September 2012. Populasi penelitian adalah
siswa yang terdaftar sebagai murid SLB-C Yayasan TPA Jember. Siswa yang
bersekolah di SLB-C Sumbersari sebanyak 18 anak dan SLB-C Bintoro 10 anak
sehingga jumlah siswa seluruhnya adalah 28 siswa. Pengambilan sampel
menggunakan teknik sampling jenuh. Variabel bebas penelitian adalah pola asuh
orang tua. Alat ukur yang digunakan adalah kuesioner. Metode pengukuran yang

ht

digunakan adalah dengan melakukan penghitungan kuesioner. Penghitungan
kuesioner pola asuh orang tua menggunakan skala pola asuh orang tua yang
diklasifikasikan menjadi empat tipe, yaitu demokratis, otoriter, permisif, dan
campuran. Variabel terikat dari penelitian ini adalah kebersihan rongga mulut anak
retardasi mental. Alat ukur yang digunakan adalah indeks OHI-S.
Hasil Penelitian yang diperoleh dianalisis secara statistik dengan analisis Chisquare. Hasil penghitungan OHI-S pada anak retardasi mental menunjukkan hanya
4,34% anak yang memiliki kriteria klinis OHI-S baik. Data hasil penelitian
menunjukkan 39,13% orang tua menggunakan pola asuh otoriter. Anak retardasi
mental yang dididik dengan pola asuh otoriter 66,7% diantaranya memiliki OHI-S
buruk, sehingga dari distribusi silang tersebut dapat dilihat pola asuh otoriter paling
banyak menghasilkan OHI-S buruk pada anak retardasi mental. Analisis data statistik
menunjukkan tidak ada hubungan antara pola asuh orang tua terhadap kebersihan
rongga mulut anak retardasi mental. Hal ini dikarenakan bukan hanya pola asuh orang
tua saja yang mempengaruhi kebersihan rongga mulut anak retardasi mental, namun
banyak faktor yang mempengaruhi kebersihan rongga mulut anak retardasi mental.
Pola asuh apapun yang digunakan oleh orang tua jika faktor yang mempengaruhi
kebersihan rongga mulut anak retardasi mental tidak dapat dikendalikan maka
kebersihan rongga mulut anak tersebut akan tetap buruk. Kesimpulan penelitian
adalah tidak ada hubungan antara pola asuh orang tua dengan kebersihan rongga
mulut anak retardasi mental di SLB-C Yayasan TPA Jember.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

d/
ac.i

gilib
i
d
/
/
:

http

PRAKATA

ht
id/

id/

ac.
nej.

nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.u

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib
ilib
ilib
Puji /syukur
digi atas kehadirat Allah SWT
/dig
/digatas segala rahmat dan karunia-Nya,
ttp:/

ttp:/

ttp:/

ac.
nej.

ht

h Pola Asuh
h penulis dapat menyelesaikanh skripsi yang berjudul Hubungan
sehingga
Orang Tua dengan Kebersihan/ Rongga Mulut Anak Retardasi/ Mental di SLB-C

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Yayasan Taman Pendidikan
dan Asuhan Jember.
.une
.une Skripsi ini disusun untuk
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
menyelesaikan
Kedokteran GigitpUniversitas
://di
://dFakultas
://di pendidikan strata Satutt(S1)
ht
h p
http

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

Jember.

ht

/
/
/ dalam penyusunan skripsi
Penulis menyadari bahwa
c.id ini banyak sekali j.ac.id
c.id
a
a
.
.
j
j
ne
ne
ne
bantuan, bimbingan
lib.u
lib.u Oleh karena itu, penulis ingin
lib.udan petunjuk dari berbagai pihak.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

i

i

i

/dig

/dig

/dig

:/
:/
:/
mengucapkan
http
http terima kasih kepada : http
1. drg. Hj. Herniyati, M.Kes., selaku Dekan Fakultas Kedokteran Gigi Universitas

tp

.id/

ac
nej.

p://d

p://d

htt
Hadnyanawati,

htt Hestieyonini
3. drg.

gilib
i
d
/
/
:

p

Dosenhtt Pembimbing

selaku

ht

Pendamping Skripsi;

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
4. drg. Zahara Meilawaty,
j
j Ketua Skripsi;
j M.Kes., selaku Dosen Penguji
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
5. drg. Dyah
://di
://di Penguji Anggota Skripsi;
://diSetyorini, M.Kes., selakuttDosen
p
p
p
t
t
t
t
h
h
h

ht

dalam terselesaikannyad/skripsi ini yang tidak
/
d/7. Semua pihak yang turutcmembantu
id/
.
c.id
c.i
a
a
a
.
.
.
j
j
j
mungkin disebutkan
.une
.une
.une satu per satu.
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di untuk
://di membangun dari semuattppihak
://di mengharapkan saran dan
Penulis
kritik
h
http
http

ht

d/
ac.i

nej.

u

ilib.

M.Kes.,

ac
nej.

.u

u

.
.
2. drg. Kiswaluyo,
Utama Skripsi;
igilib
igilib M.Kes., selaku Dosen Pembimbing

tp

dig
tp://

ac
nej.

u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

Jember;

ht

6. drg. Yuliana MDA, M.Kes., selaku Dosen Pembimbing Akademik;

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

menyempurnakan skripsi ini. Akhirnya penulis berharap, semoga skripsi ini dapat

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

.u

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

d/
ac.i

id/

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac.
nej.

ht

Penulis

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.u

Jember,
httpJanuari 2013

d/
ac.i

nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

/
.idbermanfaat.

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

id/

ac.
nej.

ac.
nej.

u
ilib.
Halaman
g
i
d
/
tp:/

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

ht

ht

ht

id/

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

DAFTAR
http ISI

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

HALAMAN JUDUL .................................................................................... ii

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id ...................................................................
c.idHALAMAN PERSEMBAHAN
iii
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
di
HALAMAN
..................................................................................
://div
://di
://dMOTTO
tp://
http
http
http

ht

HALAMAN PERNYATAAN ...................................................................... v

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
HALAMAN PEMBIMBINGAN
.................................................................
vi
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
tp://
HALAMAN
http vii
http
http PENGESAHAN ......................................................................
RINGKASAN ............................................................................................... viii

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

d/
ac.i

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

PRAKATA ...................................................................................................
x ib.u
.u
.u
igil
igilib
igilib

p://d

p://d

p://d

tp

htt
htt
htt ISI ................................................................................................
DAFTAR
xi

ht

TABEL .........................................................................................
xv
/
idDAFTAR
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
ej
.une
.une
.un....................................................................................
b
b
b
i
i
i
DAFTAR GAMBAR
xvi
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ht

/
/
/
/
SINGKATAN a..............................................................................
xviii
.idDAFTAR
c.id
c.id
c.id
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
DAFTAR :LAMPIRAN
................................................................................
//di
://dxix
://di
http
http
http

ht

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

DAFTAR BAGAN ....................................................................................... xvii

ac
nej.

lib.u

digi
tp://

BAB 1. PENDAHULUAN ............................................................................ 1

.id/

ac
nej.

u

lib.
i
g
i
://d

tp

id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac
nej.

.u

.u

.u

ac.
nej.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http
ac.
nej.

ht

1.3 Tujuan Penelitian ..................................................................... 4

gilib
i
d
/
/
:

tp

.id/

ac
nej.

.un
.un
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
d
1.2
Masalah ....................................................................
://d4
://d
://Rumusan
http
http
http

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

id/

id/

c.
c.
1.1 Latar Belakang
1
ej.a
ej.a .........................................................................

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

p Manfaat penelitian ....................................................................
http 4
http
htt1.4

tp

ht

BAB
2. TINJAUAN PUSTAKA
5
/
/ ...................................................................
/

d
ac.i
.
j
e
n

u

ilib.

dig
tp://

id/

id

id

ac.
nej.

ac.
nej.

ac.
nej.

.u
.u Mental .......................................................................
2.1 Retardasi
5 ilib.u
ig
igilib
igilib

d
/d
://d
tp://
ttp:/
h
htMental
http 2.1.1 Pengertian Retardasi
............................................. 5

ac
nej.

a
nej.

a
nej.

u
.u
.u
ilib.
ilibKlasifikasi
2.1.3
Retardasi Mental
..............................................
7igilib
g
g
i
i
d
d
d
://
://
://
http
http
http

lib.u

digi
tp://

.id/

/
2.1.2 PenyebabcRetardasi
Mental ...............................................
5
.id/
c.id

.id/

ac
nej.

ht

ht

2.1.4 Kriteria Anak Retardasi Mental ........................................ 9

.id/

ac
nej.

u

lib.
i
g
i
://d

tp

/

/

d
2.1.5 Rongga
10
c.id Anak Retardasi Mentalj...............................
ac.i
j.aMulut

.id/

ac
nej.

.une
.une
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
d Asuh Orang Tua ...............................................................
2.2
://d11
://d
://Pola
http
http
http

ht

2.2.1 Pengertian Pola Asuh Orang Tua ...................................... 11

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.2.2 Klasifikasi
Pola Asuh Orang Tua ......................................
11
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
ig
dig
://d14
://di
://Kebersihan
p
p
p
2.3
Rongga
Mulut
.......................................................
t
t
t
t
t
t
h
h
h
2.3.1 OHI-S ............................................................................... 14

.u

igilib
d
/
/
:
tp

ac.
nej.

ac.
nej.

ac.
nej.

nej.

id/

id/

id/

d/
ac.i

2.3.2bPenentuan
Status OHI-S.....................................................
15 b.u
.u
.u
gili
gilib
gili

://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h 2.4 Sekolah Luar Biasa ...................................................................
17
d/

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

ht

2.5 Profil SLB-C Yayasan
19
d/
d/ TPA Jember ........................................

.id/

.i

.i

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

u
u
u
2.6 Hipotesa
20
ilib.
ilib.
ilib. ....................................................................................
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/

ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
h
h
BAB 3. METODE PENELITIAN ............................................................... 21

tp:

.id/

ac
nej.

b.u

b.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

ac
nej.

b.u

li dan Waktu Penelitian .................................................
ili
3.2//Tempat
igili
digi
//d21
//dig
:

:

:

http

http

http

tp

ht
.id/

/
d/
3.1 Jenis Penelitian
21
c.id
c.i.........................................................................
a
nej.

ht

ht

3.2.1 Tempat Penelitian ............................................................. 21

.id/

une

u

.
gilib
i
d
/
/
:

d/

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

tp

une

.
gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

d/

.i
3.2.2 Waktuj.Penelitian
...............................................................
21
ac.i
j.ac

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht
.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

p Populasi dan Sampel Penelitian
...............................................
http 21
http
htt3.3

tp

3.3.1 Populasi Penelitian
............................................................
21
/
/

/

dig
tp://

ht

ac.
nej.

ac.
nej.

/dig

/dig

:/
http

:/
http

ht

3.4 Alat dan Bahan Penelitian ........................................................ 22

.id/

/
/
3.4.1 Alat Penelitian
22
c.id
c.id ..................................................................

.id/

ac
nej.

a
nej.

a
nej.

u
u
.u
ilib.
ilib.
ilibBahan
3.4.2
Penelitian ...............................................................
22
g
g
g
i
i
i
d
d
d
://
://
://
http
http
http

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u
.u
3.3.2
Penelitian .............................................................
21ilib.u
ilib.
ilibSampel

u

ac
nej.

id/

id

id

d
ac.i
.
j
e
n

ilib.

dig
tp://

ht

ht

3.5 Variabel Penelitian ................................................................... 22

.id/

ac
nej.

u

lib.
i
g
i
://d

tp

/

/

.id
.id
3.5.1 Variabel
22
j.ac
j.acBebas ..................................................................

.id/

ac
nej.

.une
.une
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
://d 22
://d
://d3.5.2 Variabel Terikat ................................................................
http
http
http

ht

3.6 Identifikasi Variabel ................................................................. 23

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

d/
ac.i

nej.

.u

igilib
d
/
/
:
tp

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
3.6.1 Variabel
Bebas ..................................................................
23
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
ig
ig
://d24
://di
://d3.6.2
p
p
p
Variabel
Terikat
................................................................
t
t
t
t
t
t
h
h
h
3.7 Prosedur Penelitian .................................................................. 26

id/

id/

id/

ac.
nej.

ac.
nej.

ac.
nej.

ht

3.8 Analisis
26 b.u
.u
.uData .............................................................................
gili
gilib
gilib

://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h 3.8 Alur Penelitian ..........................................................................
27

ht

4. HASIL DAN PEMBAHASAN
........................................................
28
/
/
dBAB
id/
id/
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
4.1 Hasil
Penelitian
.........................................................................
28
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

4.1.1 Gambaran Umum Subyek Penelitian ................................. 28

ac
nej.

a
nej.

a
nej.

.u
lib.u
lib.u
libMental
i
i
i
g
g
g
...............................................................................
31
i
i
i
://d
://d
://d
http
http
http

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

/
4.1.2 Gambaran
id/ Asuh Orang Tua pada Anak
c.idRetardasi
c.Pola

.id/

ac
nej.

tp

ht

ht

4.1.3 Gambaran Kebersihan Rongga Mulut Anak Retardasi

.id/

une

u

.
gilib
i
d
/
/
:

d/

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

tp

une

.
gilib
i
d
/
/
:

.
gilib
i
d
/
/
:

.id/

d/

.i
c.i
Mentalj.a..............................................................................
32
j.ac

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ht
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

p Tua dengan Kebersihanhttp
httOrag
http 4.1.4 Hubungan Pola Asuh

tp

Rongga Mulut
36
/
/ Anak Retarsai Mental ................................

/

id/

id

id

d
ac.i
.
j
e
n

ac.
nej.

ac.
nej.

ac.
nej.

u
u
4.2 Analisis
37ilib.u
ilib.
ilib. Data .............................................................................

u

ilib.

dig
tp://

ht

/dig

/dig

/dig

:/
http

:/
http

:/
http

ht

4.3 Pembahasan .............................................................................. 38

/
/
/
/
5. KESIMPULAN DAN
43
.idBAB
c.id
c.id
c.idSARAN ........................................................
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
DAFTAR PUSTAKA
.................................................................................
44
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http

ac
nej.

lib.u

digi
tp://

LAMPIRAN ................................................................................................. 47

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

2.1

lib.u

id/

ac.
nej.

ac.
nej.

.u

.u

ht
id/

Halaman

ttp:/

ttp:/

ttp:/

ac.
nej.

.u

ilib
ilib
ilib
Skor Debris
16
/dig
/dig
/dig Index ..............................................................................

2.2

h 17
h
h Calculus Index ...........................................................................
Skor

3.1

Skor Debris Index ..............................................................................
24
/
/

4.2

Distribusi Anak Retardasi Mental Berdasarkan Jenis Kelamin ........... 29

ht

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
3.2 Skor Calculus u
25
ne ...........................................................................
.une
.une
. Index
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/di
4.1 Distribusi
Usia ..........................
:/28
://di
://di Anak Retardasi MentaltBerdasarkan
http
h tp
http

ht

/
/
/
/
Distribusi Anak Retardasi
.id4.3
c.id
c.id
c.id Mental Berdasarkan Jenjang
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
Pendidikanl.........................................................................................
30 lib.un
.une
.une
b
b
i
i
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di Anak Retardasi MentaltBerdasarkan
4.4 Distribusi
Tempat Tinggal.........
http 30
h tp
http

ht

id/
.ac.

nej

digi
tp://

.u

http

id/

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

DAFTAR
http TABEL

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

4.5

Distribusi Pola Asuh Orang Tua pada Anak Retardasi Mental ........... 31

/
/
/
/
Campuran
........................................................
31
c.id
c.id
c.id
c.id4.6 Distribusi Pola Asuh
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.uneRetardasi
.unPemeriksaan
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
4.7
Distribusi
Hasil
Status
OHI-S
Siswa
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h 32
h
h
Mental
...............................................................................................
4.8

Distribusi Hasil Pengukuran OHI-S Berdasarkan Kriteria

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
Klinis OHI-S......................................................................................
33
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
4.9 Distribusi
Usia ......................:/33
/dig
//dig
:Berdasarkan
://di Hasil Pengukuran OHI-S
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ht

Distribusi Hasil Pengukuran
/
/
d4.11
id/ OHI-S Berdasarkan ac.id/
.
c.id
c
a
a
.
.
.
j
j
j
Jenjang Pendidikan
34
.une
.une
.une ............................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
://di
://di Hasil Pengukuran OHI-S
4.12 Distribusi
Berdasarkan
Tempat Tinggal ttp://d
h
http
http

ht

d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

4.10 Distribusi Hasil Pengukuran OHI-S Berdasarkan Jenis Kelamin ........ 34

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

(Asrama atau Tidak Asrama) ............................................................. 35

.u

tp

gilib
i
d
/
/
:

/
/
/
Distribusi Silang Pola cAsuh
.id/ Orang Tua dan OHI-S Anak
.id4.13
c.id
c.idRetardasi
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
.une
.une
Mental ...............................................................................................
36 ilib.u
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
g
://di
://di
://di Silang Pola Asuh Campuran
4.14 Distribusi
http
http Orang Tua dan OHI-S Anak
http

ac
nej.

ht

Retardasi Mental ................................................................................ 37

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id4.15 Uji Chi-Square...................................................................................
38
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ht

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

2.1

Diagram Pola Asuh Orang/Tua dengan OHI-S Siswa

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

u

ilib.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

ht

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

.u

http

.id/

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

dig
tp://

ht

.id/

.id/

.u

tp

.u

/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Retardasi Mental
36
.une
.une
.une...............................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http

.id/

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

ttp:/

ttp:/

ttp:/

4.1

tp

id/

Halaman

.u

.u

ht

ilib
ilib
ilib
Komponen
15
/dig
/dig
/dig Oral Hygiene Index..........................................................

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

h 16
h
h Debris Index .............................................................................
Skor

id/
.ac.

lib.u

http

2.2

nej

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

DAFTAR
http GAMBAR

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

ht

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

.u

http

.id/

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

ht

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

h

.id/

.u

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

lib.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

tp

ht

.id/

ac
nej.

h

gilib
i
d
/
/
:

ilib
Halaman
/dig

ttp:/

.id/

lib.u

tp

.u

u

t

.id/

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

h 27
h
h Penelitian ...................................................................................
Alur

ac
nej.

digi
tp://

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

t

ht

id/

ac.
nej.

ilib.

3.1

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

DAFTAR
http BAGAN

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

ht

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

.u

http

.id/

.u

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ht

h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http
ac
nej.

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

.u

.u

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

tp

ht

ht

: Universitas Jember

ac
nej.

tp

u

ilib.

dig
tp://

/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
SLB-C
: Sekolah
.une
.uneLuar Biasa Tipe C
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
TPA tp://di: Taman Pendidikan dan Asuhan
://di
http
ht
UNEJ

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

: Oral Hygiene Indeks
– Simplified
/

id/
.ac.

lib.u

ht

id/

ac.
nej.

DI-S

nej

gilib
i
d
/
/
:

http

p
DAFTAR
httSINGKATAN

i
: Calculus
.ac. - Simplified
ejIndeks

OHI-S

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

n
lib.u Indeks - Simplified igilib.u
i
:
Debris
g
i
/d
/d
ttp:/
ttp:/
h
h
FKG
: Fakultas Kedokteran Gigi

.u

igilib
d
/
/
:
tp

ac
nej.

.u

.u

d/

/
.idCI-S
c
a
.
nej

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ht
id/

Halaman

.u

ac.
nej.

.u

A. Inform Consent
47
igilib
igilib
igilib ...................................................................................
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http 48
http
http
B. Kuesioner
............................................................................................

ht

C. Data Hasil Penelitian ...........................................................................
50
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
D. Dokumentasi Penelitian
53
.une
.une
.une .......................................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
/di
E. Hasil
Uji
................................................................................
:/54
://di
://dStatistik
http
http
http

ht

/
/
Penelitian ...............................
56
.id/
.id/G. Surat Keterangan Telah
c.id
c.id
cMelaksanakan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http

ht

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

http

ac.
nej.

.u

u

ilib.

dig
tp://

gilib
i
d
/
/
:

id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

DAFTAR
httpLAMPIRAN

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

F. Surat Ijin Home visit ........................................................................... 55

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.