K A R A K T E R I S T I K F I S I K B I J I K O P I R O B U S T A T E R F E R M E N T A S I O L E H M I K R O F L O R A F E S E S L U WA K

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/

:
p
tt

y.u

y.u

/

rary

lib
tp://

.id/

ry.u

libra

/
/
:
p
t

.id/

rary

://lib
http

.id/

ry.u

ry.u

libra

/
/
:
p
tt

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

ry.u

libra

tp://

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ry.u

ry.u

libra
/
/
:

p
t

y.u

/

ary
/libr

:/
http

ary
/libr

ry.u

h

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

y.u

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

h

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

rary

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

j.a
.une

://lib
http

ry.u

JURUSAN TEKNOLOGI
HASIL PERTANIAN
.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
j
j
FAKULTAS
TEKNOLOGI PERTANIAN
.une UNIVERSITAS JEMBER
.une
y
y
r
r
a
a
r
r
://lib
://lib
p
p
2013
t
t
t
t
h
h

ac
nej.

/

c.id

i

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ht

.id/

ry.u

.id/

ac
nej.

ht

.id/

ac
nej.

h

Oleh
/
.id/
c
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Nandha Dhimas Mulyadi Putra
y.un
y.un
r
r
a
a
r
r
NIM
081710101011
://lib
://lib
http
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

ry.u

.id/

ac
nej.

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

y.u

id/

rary

://lib
http

SKRIPSI

.id/

ac
nej.

ac.
nej.

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

c.id

j.a
.une

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
KARAKTERISTIK
FISIK BIJI KOPI
y.un
y.un ROBUSTA
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
TERFERMENTASI
OLEH
MIKROFLORA
FESES
LUWAK
h
h
h

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

rary

://lib
http

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

tp:/

ry.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

y.u

/

rary

y.u

ht

/

c.id

j.a
.une

rary

://lib
http
.id/

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

rary

://lib
http
.id/

ac
nej.

ry.u

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ry.u
ry.u
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
KARAKTERISTIK
FISIK
//l KOPI ROBUSTAttp://l
://l
:BIJI
http
http
h
TERFERMENTASI OLEH MIKROFLORA FESES LUWAK
/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/ SKRIPSI

/

c.id

rary

rary

d/

.un

tp

ry.u

y.u

ry.u

h

.id/

y.u

UNIVERSITAS JEMBER
/
2013
c.id

:/
http

ary
/libr

h

.id/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ht

/

.id/

ac
nej.

a
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ry.u
ry.u
a
a
r
r
b
b
i
i
PERTANIAN
//l
://l JURUSAN TEKNOLOGI
ttp:HASIL
http
h
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN

c.id

tp:/

.id/

.id/

ht

ary
/libr

rary

Oleh

ac
nej.

/

c.id

ii

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

://lib
http

c
ej.a
Nandha Dhimas Mulyadi Putra
n
n
u
u
.
.
rary
rary
NIM 081710101011
b
b
i
i
l
l
/
/
/
/
:
:
http
http

d/
ac.i

j.a
.une

/

rary

d/

nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

c.id

j.a
.une

://lib
http

c.i
ej.a

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

j.a
.une

://lib
http

c.i
ej.a

rary
b
i
l
/
/
:

.id/

ac
nej.

u
ry.melengkapi
ry.u
ry.u
Diajukan guna
tugas akhir danra
memenuhi
salah satu syarat
a
a
r
r
b
b
b
/li
/li
://li
ttp:/ menyelesaikan Program Studi
ttp:/
hUntuk
http Teknologi Hasil Pertanian h(S1)
Dan mencapai gelar Sarjana Teknologi Pertanian

j.a
.une

lib
tp://

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

PERSEMBAHAN
ht

ht

/

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

ry.u

h

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Puji syukur penulis
haturkan kepada Allah SWT.atas
limpahan rahmat,
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
hidayah, pdan
putus
://libinayah Nya yang tak pernah
://lib dan shalawat serta salamttppenulis
://lib
htt
http
h
sampaikan kepada Nabi Muhammad SAW. Yang selalu menjadi panutan dalam

/
/
/
sehingga skripsi ini dapat
.id/ menapaki setiap tangga.akehidupan,
c.id
c.id terselesaikan
c.id
a
a
.
.
j
j
j
e dengan baik dan lancar. .une
e
y.un
y
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

Skripsi ini saya persembahkan untuk :

/
/
/
/
terima kasih
c.id1. Ibunda Eni Solichatinj.adan
c.id Ayahanda Agus Mulyadij.atercinta,
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
ne
.une
.udoa,
.unedan pengorbanan sertaary.une
y
y
y
r
r
r
untuk
segenap
kasih
sayang,
perhatian,
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
bimbingannya
selama ini yang takh pernah lelah mengajarkanku tentang
ilmu
d/
ac.i

y.u

menasihatiku,

d/
ac.i

memberikan

pengertian,

kesabaran,

d/
ac.i

serta

id/

.
j.
j.
j.ac
mendukung setiap nlangkah
baikku;
e
e
e
n
n
u
u
u
.
ry.
ary. memberikan semangat, ldo‟a
rselalu
rary
b
b
ibra Prakasa Mulyadi Putra yang
i
i
2. Adikku://Galih
l
l
/
/
:/
:/
http
http
http

nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

kehidupan,

dan semuanya.

terima kasih untuk isemua
pengalaman
d/
id3./ Keluarga besar MPA-Khatulistiwa,
.id/
. d/
c
c
a
a
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
dan wawasan baru
y.unyang telah kalian berikan,raterutama
y.un mas Chandra Baskara.rary.un
r
r
a
r
://lib
://lib menemaniku selama inittp
://lib
4. Parattpsahabatku
tercinta yang telahttpsetia
Rachmat
h
h
h

ac.
nej.

ry.u

libra
tp://

Indra, Lutfi Firdaus, Kurnia „anyak‟, Lukman „mbahtok‟, Prasetio, Hamdani

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/
/
„Bang Rhoma‟, zein, Slamet
c.id „Mbah‟, Robby, Hari, Dania
c.idterima kasih untuk
a
nej.

a
nej.

y.u
y.u
motivasi, doa,
yang kalian
rarsemangat-semangat
rarberikan
5.

.id/

/lib
ttp:/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

/lib
ttp:/

Kawan-kawan
seperjuangan THP‟08
h
h yang telah mewarnai dan memberikan
h
kenangan di hidupku selama ini di FTP-UJ;

/
/
/
c 6. Almamater tercinta Fakultas
c.id Teknologi Pertanian Universitas
c.id Jember.
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
.id/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ary
/libr

tp:/

y.u

/
ary
/libr

:/
http

y.u

/

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

.id/

ac
nej.

/

c.id

iii

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

/

y.u

rary

lib
tp://

y.u

ht
d/

i
“Sesungguhnya
kesulitan itu ada kemudahan.”
ac.sesudah
ac.i
.
.
j
j
e
e
un
un *)
ary.(terjemahan Q.S. AlamNasyrohayat
ary. 6)
r

r

://lib
http

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

MOTO
ht

d/

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

://lib
http

ac
nej.

ac
nej.

ry.u

rary

://lib
http

ry.u

.u

id/
.ac.

Life is beautiful gift.
(penulis)

id/
.ac.

nej

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

/

y.u

.id/

ry.u

rary

ry.u

ry.u

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u
ry.u
a
a
r
r
b
b
i
i
/l
/l
* Departemen
Qur’an
ttp:/ Agama Republik Indonesia.1998.Al
ttp:/
h
h
danTerjemahannya.Semarang : PT KaryaToha Putra
.id/

y.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

/
ary
/libr

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

:/
http

h

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ht

ary
/libr

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

)

.id/

ac
nej.

h

ac
nej.

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ry.u

h

.id/

libra
/
/
:
p
t

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

iv

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

://lib
http

h
ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

rary

ac
nej.

ht

c.id

j.a
.une

://lib
http

.id/

ac
nej.

ht

c.id

rary

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ry.u

.id/

y.u

j.a
.une

.id/

h

.id/

ac
nej.

lib
tp://

.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

ry kembali kepada-Nya. brary
Hidup hanya
raryada dua tujuan yaitu berproses
radan
b
b
i
i
l
l
/
/
/
/
:
:
://li
p
p
p
t
t
t
(penulis)
t
t
t
h
h
h

nej

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

.u

/

c.id

j.a
.une

“Cukuplah Allah bagiku, tidak ada Tuhan selain dari-Nya. Hanya kepada-Nya aku
bertawakkal.”
/
/
(terjemahan
Q.S.
At-Taubahayat 129) *) .id/
d
d
.i
.i

libra
/
/
:
p
t

tp:/

ry.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

PERNYATAAN
ht

ht

/

/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Saya yang bertandatangan
di bawah ini :
y.un
y.un
r
r
a
a
r
r
://libnama : Nandha Dhimas tMulyadi
://lib Putra
http
h tp

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

NIM

/
.idMenyatakan

ac
nej.

sesungguhnya
.id/

dengan

bahwa

ac
nej.

karya

rary

://lib
http

ilmiah
.id/ yang

.id/

berjudul

ac
nej.

ac
nej.

u Kopi Robusta Terfermentasi
“Karakteristik Fisikry.Biji
ry.u Mikroflora Feses Luwak”
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
l
/l
p://l
tp:// kutipan yang sudah saya
adalah hbenar-benar
hasil karya sendiri,htkecuali
ttp:/
httsebutkan

ry.u

libra
/
/
:
p
t

: 081710101011

/

c.id

j.a
.une

sumbernya, belum pernah diajukan pada institusi mana pun, dan bukan karya

/
/
/
.id/ atas keabsahan dan kebenaran
isinya sesuai
c.idjiplakan. Saya bertanggung
cjawab
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
une
.une
.yang
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
dengan
sikap
ilmiah
harus
dijunjung
tinggi.
a
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
hDemikian pernyataan ini saya buat
h dengan sebenarnya, tanpa ada
h tekanan
dan paksaan dari pihak mana pun serta bersedia mendapat sanksi akademik jika

d/
ac.i

.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
j
j
ternyata di kemudian hari
pernyataan ini tidak benar. ne
.une
y
r
ry.u
a
a
r
r
b
b
://li
://li
http
http

nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

id/

ac.
nej.

.u

ary
/libr

id/

tp:/

a
/libr
/
:
p
t
t

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

h

ry.u

ry.u

y.u

y.u

/

ary
/libr

ary
/libr

:/
http

y.u

/

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

Nandha Dhimas Mulyadi
Putra
h
NIM. 081710101011

libra
/
/
:
p
tt

h

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

y

brar

/li
Yang menyatakan,
ttp:/
h

libra
/
/
:
p
tt

h

j.a
.une

.id/

ac
nej.

.id/

tp:/

rary

/

c.id

v

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

c.

.id/

ac
nej.

ht

j.a
.une

://lib
http

h

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

Jember, i10
d/ September

ac.
nej.

ry.u

2013

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

/

c.id

rary

y.u

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

rary

ry.u
a
r
b
i
://l
DosenPembimbingUtama
http

ary
/libr

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

ary
/libr

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

:/
http

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

y.u

/

ac
nej.

h

.id/

c.id

tp:/

ry.u

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ht
j.a
.une

h

h

.id/

y.u

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ry.u

ac
nej.

.id/

ac
nej.

: Ir. Mukhammad Fauzi,M.Sc.

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

rary

ac
nej.

.id/

ry.u

/

c.id

j.a
.une

://lib
http

Pembimbing:

ry.
a
r
b
i
://l
: Ir.ttpDjumarti
h

DosenPembimbingAnggota

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

rary

a
nej.

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

://lib
http

/
c.id

ac
nej.

ht

/

rary

.id/

.id/

y.u

c.id

/
c.id

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

://lib
http

a
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ht

c.id

ac
nej.

h

Nandha Dhimas Mulyadi Putra
d/
ac.iNIM 081710101011

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

nej.

.id/

ac
nej.

h

d/
ac.i

nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

Oleh

h

ac
nej.

h

.id/

ry.u

.id/

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

lib
tp://

.id/

ac
nej.

h

y.u

ht

.id/

ry.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

SKRIPSI
ht

.id/

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

d/
d/
d/
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
y.un
y.un ROBUSTA
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
KARAKTERISTIK
FISIK
BIJI
KOPI
://lib
://lib
://lib
http
http
http
TERFERMENTASI
OLEH MIKROFLORA
FESES LUWAK

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

vi

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

y.u

/

rary

lib
tp://

.id/

rary

://lib
http

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

y.u

/

rary

.id/

rary

://lib
http

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ry.u

h

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ry.u

h
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

vii

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/

rary

://lib
http

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ry.u

h

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ry.u

h
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/

rary

://lib
http

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

tp:/

ry.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

RINGKASAN
ht

ht

/
/
d/
d/
c.idKARAKTERISTIK FISIK
c.id
ac.i BIJI KOPI ROBUSTA
aTERFERMENTASI
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
y.un
y.un Dhimas Mulyadi Putrara, ry.un
r
r
a
a
OLEH MIKROFLORA
FESESLUWAK;
Nandha
r
r
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
081710101011; 20139; 49 halaman; Jurusan Teknologi Hasil Pertanian Fakultas

j.a
.une

rary

lib
tp://

Teknologi Pertanian Universitas Jember;
.id/

id/
.ac.

nej

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ry.u
ry.u
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
Pengusahaan
komoditi kopi di p:Kabupaten
Jember saat ini p
terutama
//l
://l
://l
http
htt
htt

adalah kopi Robusta baik yang diusahakan oleh rakyat maupun perkebunan besar.

/
/
/
/
Sidomulyo, Kecamatan.idSilo,
Kabupaten Jember merupakan
salah satu
.idDesa
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
daerah penghasil kopi
yang berpotensi untuk
.unrakyat
.udinekembangkan. Penangananary.une
y
y
r
r
a
a
r
r
/libr
://lib kopi rakyat di Desa Sidomulyo
://lib
p
p
pasca hpanen
petani
t
t
ttp:/ yang umum dilakukan oleh
t
t
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

adalah pengolahan kering.kopi yang diproduksi di daerah ini umumnya digunakan

/
/
/ kering yang
/
kopi bubuk. Pengolahan
c.idsebagai campuran untukj.apengolahan
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.une
.Sidomulyo
.une pecah kulit. Buah kopiary.une
y
y
y
r
r
r
diterapkan
di
Desa
adalah
pengolahan
kering
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h dipecah dikering kan selama
h 7 – 10 hari di atas lantai semen
h hingga
yang telah
mencapai kadar air 13 – 15%. Kopi pecah kulit yang telah kering kemudian

d/
ac.i

.id/

.id/

c
c
dikupas menggunakan huller.
ej.a Tahapan akhir adalah proses
ej.asortasi jika diinginkan

j.
.une

y.un
y.un
r
r
ry
a
a
r
r
oleh pembeli.
ib Hal ini menyebabkan harga
ib yang didapat oleh petani://tidak
ibra
l
l
l
/
/
/
/
:
:
http
http
http
semaksimal yang diharapkan.

ary
/libr

tp:/

Pemanfaatan kopi robusta
/ luwak dapat
id/ di Desa Sidomulyo menjadi
idkopi
.
.
c
c
a
a
j. waktu, tenaga dan
nej.Namun, hal tersebut memerlukan
meningkatkan harga .ujual.
.une

d/

c.i
ej.a

.un

rary
b
i
l
/
/
:

tp

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ry
ry
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
l
l
biaya lebih.
mempermudah hal tersebut
://Untuk
://l maka fermentasi secarattpin://vitro
http
http
h
kopi robusta dengan menggunakan mikroflora dari feses segar binatang luwak

/
/
/
/
efektif dan efisien
.idsangat
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.une dengan menggunakanarperbandingan
.une
Penelitian adilakukan
dari 4 perlakuanary.un
y
y
r
r
ibr
libr
://lib lama fermentasi melipitittp0://jam,
://ljam.
p
p
t
t
t
t
yaitu perlakuan
8
jam,
16
jam,
dan
24
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

Kemudian dari masing-masing perlakuan tersebut diambil 3 sampel secara acak.

/
/
/
id/
c.idMasing-masing sampel yang
c.idtelah diambil secara acak
c.kemudian
c.id
dianalisa
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
karakteristik lisifat
r fisik meliputi, warna, total
r padatan terlarut, massa /jenis,
r
libr
:// b
://lib
:/ lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h hasil penelitian diolah secarah deskriptif
higroskopisitas,
dan berat perbiji. Data
/

c.id

tp:/

ary
/libr

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

c.id

viii

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

denganhtmelakukan penghitungan rata-rata
ht data yang diperoleh. Dataht disajikan

dalam bentuk tabel dan histogram. Pada penelitian ini kopi robusta hasil

d/
d/
d/
d/
ac.i fermentasi diproduksi dengan
ac.ifermentasi terkendali menggunakan
ac.i mikroflora dari
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
.un
y.un
ysebelumnya
y.unMRS broth. Kopi robusta
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
feses
luwak
yang
dibiakkan
pada
media
r
r
r
r
lib
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
yang digunakan diperoleh dari perkebunan kopi di Desa Sidomulyo, Kecamatan
Silo, Kabupaten Jember, Jawa Timur.
/

id/
.ac.

/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
efermentasi menggunakan mikroflora
e
e
Kopi biji hasil
dari feses luwak
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
b
selama 16p:/jam
/lib dan 24 jam memiliki karakteristik
://lib sifat fisik yang menyamai
://lisifat
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

nej

ry.u

libra
/
/
:
p
t

fisik kopi luwak robusta. Dengan karakteristik sebagai berikut: berat perbiji

/
/
/
/
sangrai 0,2545 gr dan
.id(sebelum
c.id0,2545 gr ; setelah sangraij.a0,1966
c.id gr dan 0,1965
c.id
a
a
.
.
j
j
e ; setelah sangrai 1,19 .une
gr), massa jenis (sebelum
.une sangrai 1,28 gr/ml dan a1,24
.ungr/ml
y
y
r
r
a
r
r
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
p:
gr/ml dan
;
http1,15 gr/ml), total padatan terlarut
http (sebelum sangrai0,15% dan
htt0,12%

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

setelah sangrai 0,35% dan 0,27%), nilai lightness (sebelum sangrai 41,6 dan 41,7

/
/
/
d/
dan 4,70%.
c.id; setelah sangrai 34 dan 33,9),
c.idhigroskopisitas (sebelum sangrai
c.i4,81%
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.undan
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
;
setelah
sangrai
4,33%
4,28%).
a
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
/

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

rary

://lib
http
.id/

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

y.u

/

ary
/libr

ary
/libr

:/
http

y.u

/

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

h

.id/

r
ibra
l
/
/
:
tp

h

libra
/
/
:
p
tt

h
ac
nej.

ry.u

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ry.u

h
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

ix

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

.id/

tp:/

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

ry.u

h

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

SUMMARY
ht

ht

/
/
d/
d/
c.idPHYSICAL CHARACTERISTICS
c.id
OF FERMENTEDj.a
ROBUSTA
COFFEE
ac.i
ac.i
.
.
j
j
e
e
e
un
un
y.un
r
ary.
ary. Nandha Dhimas Mulyadi
a
BEANS BYlib
MIKROFLORA
OF CIVETlibFECES;
r
r
r
lib
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
Putra, 081710101011; 20139; 49 pages; Department Of Agriculture Technology

j.a
.une

rary

lib
tp://

Faculty Of Agricultural Technology
/ University Of Jember;

id/
.ac.

nej

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ry.u
ry.u
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
Commodity
coffee in Jember mainly
://l
://l Robusta coffee which is tgrown
://l by
http
http
h tp

the people as well as plantations. Sidomulyo village in Jember is one of people's

/
/
/
/
areas that are
.idcoffee-producing
c.id potentially to be developed.
c.id Post-harvest are
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne the people's coffee farmers
neSidomulyo is processing y.une
commonly conducted
.uby
.uin
y
y
r
r
a
a
r
r
rar
b
b
b
i
i
i
l
l
l
/
/
/
/
/
/
dry h
coffee
tp: mixture for the processinghtof
tp: coffee
ttp: produced generally usedhtas

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

powder. Processing in Sidomulyo is dry produced. Coffee fruit has been broken

/
/
id/top of the cement floor until
id/ reach the water
c.iddown dried during 7-10 days
c.on
c.you
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
une break the skin that hasrybeen
.une
.Coffee
.unedried and peeled using aary.une
y
y
r
r
content
13
–
15%.
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
huller. hThe final stage is the process ofhsorting if desired by the buyer. h
This causes
the prices obtained by farmers are not as fully as expected

d/
ac.i

rary

lib
tp://

.id/

.id/

.id/

Utilization of robusta
j.accoffee in Sidomulyo into nCivet
j.ac coffee can increase
j.ac
e
e
e
n
n
u
y.u
ry.u
aHowever,
arand
ary.
r
r
r
b
b
b
the selling price.
it
requires
time,
effort
cost
more.
To
simplify,
the
i
i
i
l
l
l
//
//
//

j.
.une

ttp:
ttp:
ttp:
h
h
h
fermentation of robusta coffee by using fresh feces of animals mikroflora

is very effective andd/efficient. This researchusing 4 dcomparison
of the
/
/
dmongoose
i
i /
.
.
c
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne Each treatment were y.une
treatment of the period
y.unfermentation 0, 8, 16, and
y24.uhours.
r
r
a
a
r
r
rar
b
b
b
i
i
i
l
l
l
/
/
/
/
/
/
taken 3ttp
randomly
sample.
Each
samples
have
been
taken
at
random
and
the
:
:
:
h
http
http

c.i
ej.a

.un

rary
b
i
l
/
/
:

tp

analyzed characteristics of physical properties include color, total dissolved

/
/
/
/
density, higroskopisitas,
.idsolids,
c.idand weighs each bean. Processed
c.id in descriptive
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une the average data obtained.
.uneThe Data presented in theary.une
research results by
measuring
y
y
r
r
a
a
r
r
ibr
://liband histograms. Study onttpfermented-produced
://lib
://lwith
p
p
t
t
t
t
form of
tables
robusta
coffee
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

controlled fermentation using mikroflora from civet feces that formerly bred on

/
/
/
/
c.idthe media MRS broth. j.Robusta
c.id coffee that is used comes
c.id from the coffee
c.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
plantations inlithe
r Sidomulyo, Silo, Jember, East
rJava
r
libr
:// b
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
/

c.id

tp:/

ary
/libr

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

c.id

x

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

t
using bean coffee from
hFermented
ht civet feces mikroflora for 16hthours and

24 hours has the characteristic physical properties that match the physical

/
d/
d/
d/
c.id With the following characteristics:
heavy each
ac.i properties of Civet coffee
arobusta.
ac.i
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
n
y.un
y.u0,2545
y.uthe
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
bean
(before
roasted
gr
0,2545
gr;
and
after
toast
0,1966
gr
and
gr
r
r
r
r
lib
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
0,1965), density (before roasted 1.28 gr/ml and 1.24 g/ml; after roasted 1.19

gr/mll and 1.15 gr/ml), total dissolved
solids (before roasted 0, 15%
and 0.12%;
/
id/
id/
id/
.
.
.
c
c
c
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e0.27%), the value of lightness
e(41.6 before roasted and .une
after roasted 0.35% and
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
rary
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
/
/
/
/
which
41.7;
after
aroasted
34
and
33.9),
hygroscopy
(4,81%
and
before
roasted
/
/
/
/
:
:
:
tp:
http
http
http
4,70%; after roasted 4.33% and 4.28%)

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

y.u

/

rary

lib
tp://

.id/

rary

://lib
http

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ry.u

h

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ry.u

h
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

xi

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/

rary

://lib
http

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

tp:/

ry.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

y.u

/

c.id

rary

y.u

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

PRAKATA
ht

d/

ht
d/

.une

.une

/

c.id

.i
.i
Puji syukur kehadirat
j.ac Allah SWT atas segala rahmat
j.ac dan hidayah-Nya,

j.a
.une

y
ry
ary berjudul “Karakteristik lifisik
sehingga penulis
brar
ibradapat menyelesaikan skripsi
ibryang
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
:
ttp
httprobusta terfermentasi oleh mikroflora
http
biji kopi
feses luwak”. Skripsi hini disusun
untuk memenuhi salah satu syarat
strata satu
/ untuk menyelesaikan pendidikan
/

id/
.ac.

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e Pertanian Universitas Jember.
e
e
(S1) pada Fakultas Teknologi
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
Penyusunan
skripsi ini tidak lepas
://lib
://libdari bantuan berbagai pihak.Oleh
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

nej

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

karena itu, penulis ingin menyampaikan ucapan terima kasih kepada :

/
Pertanian
d/ selaku Dekan Fakultasc.Teknologi
id/
.id1./ Dr. Yuli Witono S.TP.,
c.iM.Si.
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
Universitas Jember.
yang diberikan ry.une
.une Atas segala fasilitas dan
.ukesempatan
y
y
r
r
a
a
libr
libr
libra
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
selama
htt menempuh pendidikan teknologi
htt pertanian di UniversitasJember;
htt

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

2.

d/
ac.i

nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

3.

d/
ac.i

j.
.une

4.

ary
/libr

tp:/

Ir. Mukhammad Fauzi, M.Si. selaku Ketua Jurusan Teknologi Hasil Pertanian

/

.id/

id
Fakultas Teknologi Pertanian
.ac. Universitas Jember;
nej

u

.id/

ac
nej.

u

ac
nej.

u

. Dosen Pembimbing Utama
.
.
Ir. Djumarti.selaku
rary
rary dan pemberi proyek /lyang
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
/
/
:/
:/
p:/
httpmeluangkan waktu, pikiran,htttenaga,
http
telah
perhatiannya dan kesabarannya
selama penulisan skripsi ini;

.id/

.id/

c
c
Ir. Mukhammad Fauzi,
ej.aM.Sc. selaku Dosen Pembimbing
ej.a Anggota yang telah

/

c.id

j.a
.une

y.un
y.un
r
r
ry
a
a
r
r
meluangkan
ib waktu, pikiran serta kesabaran
ib dalam memberikan bimbingan
ibra
l
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http
selama penyusunan skripsi;

M.app.Sc,
Miftahul Choiron, S.Tp,
/
/
d5./ Dr. Ir. Sonny Suwasono,c.id
id/ M.Sc dan Dr.
.
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Nurhayati, S.TP,.un
y M.Si.. atas saran dan evaluasi
y.undemi perbaikan penulisan
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
skripsi;
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

c.i
ej.a

.un

rary
b
i
l
/
/
:

tp

6.

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

Ir. Setiadji dan Dr. Bambang Herry Purnomo, S.Tp, M.P selaku Dosen
Pembimbing

Akademikc.id/yang

a
nej.

memberikanc.id/bimbingan

telah

.u
pengarahannya
menjadi mahasiswa
aryselama
7.

/libr
ttp:/

a
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

dan

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

Seluruh
staf pengajar dan karyawan/karyawati
Fakultas Teknologi
h
h
h Pertanian
Universitas Jember atas bimbingan serta bantuannya;

/
/
/
/
c.id8. Ibunda Eni Solichatinj.adan
c.id Ayahanda Agus Mulyadij.atercinta,
c.id
c.id
terima kasih
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
untuk segenap
doa, kasih sayang, lperhatian,
dan pengorbanan serta
r
r
r
libr
://lib
:// ib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
bimbingannya selama ini yang tak pernah lelah mengajarkanku tentang ilmu

/

c.id

tp:/

ary
/libr

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

c.id

xii

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

kehidupan,
ht

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

memberikan
ht

menasihatiku,

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

kesabaran,
ht

pengertian,

ac
nej.

serta

mendukung setiap langkah baikku;

/
d/
d/
d/
c.id Putra yang selalu memberikan
ac.i 9. Adikku Galih Prakasa
aMulyadi
ac.i semangat, do‟a
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
y.un
y.un
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
dan
semuanya.
r
r
r
r
lib
lib
lib
lib
tp://
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
10. Keluarga besar MPA-Khatulistiwa, terima kasih untuk semua pengalaman
dan wawasan baru yang telah/ kalian berikan, terutama mas Chandra
Baskara.
/
d
d
i
i
.
.
ac
j.ac selama iniRachmat
11. Para sahabatku utercinta
nej. yang telah setia menemaniku
une

id/
.ac.

nej

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

ry.
ry.
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
Indra,p:Lutfi
„mbahtok‟, Prasetio, Hamdani
//l Firdaus, Kurnia „anyak‟,
//l
:Lukman
://l
htt
http
http
„Bang Rhoma‟, zein, Slamet „Mbah‟, Robby, Hari, Dania terimakasih untuk

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

12. Kawan-kawanryseperjuangan
THP‟08 yang telah
.u
ry.umewarnai dan memberikan
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
/l
://l
://l
kenangan
ttp:/
http di hidupku selama ini dihFTP-UJ;
http
13. Semua pihak yang tidak bisa disebutkan satu persatu, terima kasih atas segala

.id/

ac
nej.

motivasi, doa, semangat-semangat
yang kalian berikan
.id/

/

.id/

id
bantuan dan kerjasamanya;
.ac.
nej

.id/

ac
nej.

u

u

ac
nej.

u

.
y. sempurna.Oleh Karena itu,
ry.
Penulisbra
menyadari
bahwa skripsi ini jauh
rardari
rary
b
b
i
i
i
l
l
l
/
/
/
:/
:/
tp:/
http dari semua pihak demi kesempurnaan
http
penulishtmenerima
segala kritik dan saran
skripsi ini. Akhirnya penulis berharap, semoga skripsi ini dapat bermanfaat.

d/
ac.i

j.
.une

rary

lib
tp://

rary

://lib
http

rary

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ry.u

h

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h
ac
nej.

rary

://lib
http

.id/

ac
nej.

/

c.id

xiii

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

Penulis

.id/

ac
nej.

/

c.id

j.a
.une

://lib
http

Jember, September 2013

.id/

tp:/

/

c.id

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

rary

/

rary

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

j.a
.une

://lib
http

.id/

y.u

DAFTAR
ht ISI

c.id

lib
tp://

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

ac
nej.

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

Halamanlibrary

/
ttp:/ ii

h
HALAMAN JUDUL ...................................................................................

iii

ry.u

HALAMAN PEMBIMBINGAN ................................................................

vi

id
.ac.

id
.ac.

.id/

c
j
e
ej
ej.a
HALAMAN MOTTO
.................................................................................
iv
n
n
n
u
u
u
.
.
.
rary
rary
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
HALAMAN
PERNYATAAN
.....................................................................
v
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http

nej

libra
/
/
:
p
t

HALAMAN PERSEMBAHAN /..................................................................
/

id/
.ac.

/
/
/
/
PENGESAHAN.id.....................................................................
vii
.idHALAMAN
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
RINGKASAN ..............................................................................................
viii ry.une
.une
.une
y
y
r
r
a
a
libr
libr
libra
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
PRAKATA
htt ...................................................................................................
htt
htt xii

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

DAFTAR ISI .................................................................................................

xiv

/
/
/
/
xvi
c.idDAFTAR TABEL ........................................................................................
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.un...................................................................................
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
DAFTAR
GAMBAR
xvii
a
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h LAMPIRAN ...............................................................................
h
h
DAFTAR
xviii
BAB 1. PENDAHULUAN ...........................................................................

1

1.1 LatarBelakang
ej. .........................................................................
ej.

1

1.3 TujuanPe nelitian .....................................................................

3

1.4 ManfaatPenelitian
...................................................................
.id/
.id/

3

d/
ac.i

j.
.une

ary
/libr

tp:/

d/
ac.i

.un

rary
b
i
l
/
/
:

c
ej.a

4
y
y
r
r
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
2.1://lKopi .........................................................................................
://l
://l8
http
http
http
2.2 Pengolahan Kopi Biji .............................................................

9

/
d/ Secara Basah........................................
2.5.1 Pengolahan
c.iKopi
c.id

9

.id/

ac
nej.

ry.u

d/
ac.i

lib

tp:/

ary
/libr

/libr
ttp:/

2.3 Karakteristik Mutu kopi ........................................................

.id/

ac
nej.

17

2.6 Hipotesis .................................................................................

21

/
/
/
c.id
c.id
c.id
2.4 Kopi Luwakj..............................................................................
19
a
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
2.5 lIsolat
r Mikroba Dari Feses Luwak
r ........................................ /l20
r
:// ib
://lib
:/ ib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

/

c.id

j.a
.une

a
nej.

14 ary.u
ibr
://l16
p
t
t
2.5.3 Pengolahan Kopi Secara
Kering
......................................
h
h

/libr
ttp:/

ej.

tp://

a
nej.

2.5.2
Kopi Secara Semi aBasah
y.u
ry.u ..............................
arPengolahan

h

.un
rary

.id/

ac
nej.

n
BAB 2. TINJAUAN.u
PUSTAKA
.................................................................
.un

tp

libra
/
/
:
p
t

c
ej.a

/

c.id

j.a
.une

y.un
y.un
r
r
ry
a
a
r
r
1.2//lPermasalah
..............................................................................
3ibra
ib
ib
l
l
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http

d/

c.i
ej.a

d/
ac.i

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

c.id

xiv

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

y.u

22

3.3.2Parameter Penelitian
.........................................................
/
/

24

3.3.5 Analisis Data ...................................................................

26

id/
.ac.

nej

d/
d/
d/
3.2Tempat dan Waktu
22
ac.i Penelitian .................................................
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
un
y.Penelitian
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
3.3 Metode
....................................................................
22
r
r
r
://lib
://lib
://lib
http 3.3.1 Pelaksanaan Penelitian
http.....................................................
http 22
id
.ac.

id
.ac.

/ 4. HASIL DAN PEMBAHASAN
/
/
/
......................................................
27
.idBAB
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.1 Massa
Perbiji
27 ry.une
.une ...........................................................................
.une
y
y
r
r
a
a
libr
libr
libra
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt4.2 Massa Jenis kopi Biji ..............................................................
htt
htt 28

ry.u

4.3Total Padatan Terlarut Kopi Biji ............................................

d/
ac.i

ej.

.un
rary

lib

34

5.1 Kesimpulane...............................................................................
j.
ej.

34

DAFTAR PUSTAKA ..................................................................................

35

j.
.une

ary
/libr

tp:/

d/
ac.i

/

c.id

j.a
.une

y.un
y.un
r
r
ry
a
a
r
r
5.2//Saran
34
ib ........................................................................................
ib
ibra
l
l
l
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http

.................................................................................................
38
/
/
dLAMPIRAN
id/
id/
.
.
c
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

.un

tp

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

y.u

/

y.u

/

ht

c.id

j.a
.une

ary
/libr

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

:/
http

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

j.a
.une

.id/

ac
nej.

h

ary
/libr

d/
ac.i

c.i
ej.a

rary
b
i
l
/
/
:

r
ibra
l
/
/
:
tp

29

/
/
id/
4.4Warna Kopi Biji
31
c........................................................................
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.un..................................................................................
.une
.une
y
y
y
r
r
r
Lightness
31
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h 4.5Persentase Higroskopis Kopi
h Biji ...........................................
h
33

BAB 5. PENUTUP .......................................................................................

d/
ac.i

tp:/

.id/

c
ej Percobaan .......................................................
ej
ej.a
3.3.3Rancangan
24
n
n
n
u
u
u
.
.
.
y
rarProsedur
rary
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.3.4
Analisis
.............................................................
24
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

tp://

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

3.1 Alat dan Bahan Penelitian.......................................................

libr

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

22

j.

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

BAB 3.
htMETODOLOGI PENELITIAN
ht ....................................................
ht

d/
ac.i

une
.
y
r
a

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

tp://

ry.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

xv

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

DAFTAR
ht TABEL

c.id

ht

/

c.id

/

d/

c.id

Halaman
ac.i
.
j
e
2.1Komposisi Kimia
y Biji Kopi Robusta Dan BijiraKopi
y Arabika Sebelum Sesudahrary.un
r
r
a
r
ib
://lib
://lib
p://l Kering) ...............................
Sangrai
http Serta Kopi Bubuk Instan (%
httBobot
http 6
2.2Spesifikasi Persyaratan Mutu Kopi Biji Robusta Pengolahan Basah ......... 14

j.a
.une

rary

lib
tp://

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

j.a
.une

j.a
.une

/
/
/
/
c.id2.3Spesifikasi Persyaratanj.Mutu
c.idBiji Kopi ......................................................
c.id
c.id
18
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
y.un
y.un...................................................................................
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
2.4Jenis
Mutu
Biji
Kopi
19
r
r
r
r
lib
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h Dan Kriteria Biji Kopi ........................................................................
h
h
2.5Sifat
19
.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

y.u

/

rary

lib
tp://

.id/

rary

://lib
http

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ry.u

h

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ry.u

h
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

xvi

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/

rary

://lib
http

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

tp:/

ry.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

rary

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

/

c.id

j.a
.une

ry
ry
2.1 Struktur Buah
librakopi ......................................................................................
libra

6 rary

2.2feses Luwak dan binatang Luwak..................................................................

20

://lib
http

://
http

/

c.id

j.a
.une

Halaman

3.1 Diagram Alir Pengolahan Biji Kopi
/ RobustaTerfermentasi Mikroflora
/ Feses Luwak

id/
.ac.

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
.................................................................................................................
24
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
4.1Grafik p
rerata
://libberat perbiji Kopi Robusta tSebelum
://lib dan Setelah Sangrai Pada tMasing
://lib–
p
p
t
t
t
t
h
h
h

nej

ry.u

ac
nej.

ht

c.id

j.a
.une

://
http

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

DAFTARhtGAMBAR

c.id

lib
tp://

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

masing Perlakuan Fermentasi .....................................................................

27

/ Grafik Rerata Massa Jenis .Kopi
/
/
.id4.2
.id/ setelah Sangrai
c id Robusta Sebelum Sangrai
cdan
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Pada Masing- masing
28 ry.une
.unePerlakuan Fermentasi ...........................................
.une
y
y
r
r
a
a
libr
libr
libra
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
4.3 Grafik
Terlarut
Kopi robusta Sebelum Sangrai
dan
tt
htt grafik Rerata Total padatan h
htt

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

setelah Sangrai Pada Masing- masing Perlakuan Fermentasi ..................

29

/
/
id/ robusta Sebelum Sangraiacdan
.id/setelah Sangrai
c.id4.4 Grafik Nilai Lightness j.(L)
c.Kopi
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.unePerlakuan Fermentasi ...........................................
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
Pada
Masingmasing
31
a
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h Persentase Higroskopisitas Kopi
h robusta Sebelum Sangrai dan
h setelah
4.5 Grafik
d/
ac.i

j.
.une

rary

lib
tp://

Sangrai Pada Masing- masing Perlakuan Fermentasi ..............................

d/
ac.i

j.
.une

rary

://lib
http
.id/

ry.u

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

h

/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

ry.u

.id/

ac
nej.

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

y.u

j.a
.une

h

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

ry.u

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

rary

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

xvii

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

://lib
http

ac
nej.

.id/

ac
nej.

32

.id/

ac
nej.

.id/

tp:/

rary

://lib
http

h

libra
/
/
:
p
t

j.
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

d/
ac.i

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

c.id

rary

lib
tp://

y.u

/

c.id

j.a
.une

y.u

ht
/

c.id

j.a
.une

38 rary

B. Data PengamatanBerat Perbiji Setelah Sangrai ........................................

39

C. Data Pengamatan Massa Jenis /kopi Sebelum sangrai ..............................
/

40

F. Data Pengamatan Total Padatan Terlarut Setelah Sangrai ........................

43

://lib
http

://
http

id
.ac.

id
.ac.

.id/

c
ej jenis Kopi Setelah Sangrai.u.................................
ej
ej.a
D. Data PengamatanMassa
41
n
n
n
u
u
.
.
rary Total Padatan Terlarut Sebelum
rarySangrai ..................... /l42
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
E. Data Pengamatan
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http

/ Data Pengamatan Higroskopis
/
/
/
44
.idG.
c.id Sebelum Sangrai .....................................
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
H. Data Pengamatan
Setelah Sangrai .......................................
46 ry.une
.Higroskopis
.une
y
y
r
r
a
a
libr
libr
libra
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
I. DatahPengamatan
Nilai Lightness kopi
tt
httBiji sebelum sangrai ....................
htt 48

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

J. Data Pengamatan Nilai Lightness kopi Biji setelah sangrai ......................

d/
ac.i

nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

d/
ac.i

nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

rary

lib
tp://

.id/

ry.u

rary

://lib
http

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
n