ulumul Quran wa tarifuhu

  

ريسفتلب لوصأ و ريسفتلب ملع و نآرقلب مولع يف دصاقم و فيرعتلب

نآرقلب مولع ةسبردل

) 14750010 ( اتيناق نديد

  ثح لب ةيفل خ. ١

  ) ١٩ بببب مببببَنآ :مبببب نآ ق اببببتك و

  بببب ََ رمببببََرنآ ي ذ َلببببر د ِ بببب بق ي ذ مببببَك َ بببب ٍَو َر ببببَ َن ) ٢٣ ) ٢٢ ٢١ ) ٢٠

  َببببَ َو بببب م رنآ ب َْبببب ف ِ:َو رلببببَ َنَو بببب ر(َ ن رن َ م َببببَِ َببببَ َو) بببب َن َأ مَببببَط بببببببت َ و د بببببببض وَبببببببمتد ف بببببببتن و نبببببببَْنآ تمببببببش ن فبببببببش ا ) ٢٤

  بببببببَ ف ابببببببر َنرنآ ِبببببببََْد َ بببببب ه و ْ ببببب بببببك لبببببَ و ببببب َ بببببك نبببببَْنآ بببببم بببببه يابببببنآ حَبببببَل آ ن بببببك نبببببَْنآ آابببببه م بببببض و ن بببببببِن و ِلبببببببدآ ق اببببببب ِوآمبببببببٍن و ببببببب َ و ببببببب ََ ن َم تبببببببٍ ِبببببببْد ِولببببببب نآ َ بببببببد بببببببت َ

  .َه َظدن و نَْنآ تمٍن هو م منآ تقَطنآ ا َد ببببب نببببببرْ د ببببب ببببببنْنآ ق ن بببببَْنآ ببببب مَل

  َبببببب آ ق وَببببب ببببببفآ ََبببببق .َبببببب ْد نبببببَْرََب َنبببببب ْ ببببب نَف مببببب ن ِبببببْد َلببببب لببببب آو بببببِ بببببِن ن ببببب آو ن بببببنآو بببببَنآي ٌَِببببب آ ِابببببه لَبببببَ بببببِن بببببم ياببببنآ ببببِْآ ببببد َببببهْ ق مبببب ا ببببنآ بببب َْنآ ِاببببه لَببببَ بببب آومببببكذ لببببقو يِ بببب ببببد ببببف بببب ت

  و َببببب نآو ببببب نآو بببببمَ آ وَببببب بببببفآ ِمبببببكذ وَببببب آو مببببب ْآو تببببب نآو اومبببببنآو بببببب نآو وَبببببموإآو َببببب لإآو

  ببببببب نآو بببببببمَ آ بببببببنوْآ ببببببب َ آ ق ٌَِببببببب آ ِابببببببه َتببببببب ل َببببببب مبببببببةكنو . ببببببب َنآو ببببببب طنآ بببببببمجآو ₁ . هجآ ض ه ف مَل ق َ ن آ نَقو آاهو

  » ن بببببببْد « بببببببهو تَببببببب آ ببببببب بببببببنو قَبببببببض ابببببببكم بببببببفْنآ آابببببببه :مببببببب نآ ن بببببببن َببببببب ن و »

:مبببببب نآ نلبببببب نببببببْد ببببببك تَبببببب آ ببببببهو » ن ببببببْد « بببببب َْف ٌآ بببببب - - . :مببببببق « ببببببهو بببببب ن تَبببببب و

نبببببببْدو َو ببببببب نآ َمبببببببٍن نبببببببْدو ببببببب فتنآ نبببببببْد فبببببببنذ نظتببببببب و ببببببب ن ل تببببببب و بببببببف بببببببدت و مبببببببَنآ

يآآ ل ببببببد نببببببْدو آ آمبببببب نآ نببببببْدو :مبببببب نآ آمببببببد نببببببْدو ا بببببب آو قببببببٍَ نآ نببببببْدو :مبببببب نآ اَبببببب(د

ببببب ببببب ببببب فمَنآ نبببببْدو َببببب و لببببب لو ببببب ببببب لبببببنآ نبببببْدو لَببببب ةَنآ نبببببٍمنآ نبببببْدو َهْبببببِآ و

َ ل بببببٍ ِبببببْد َ ببببب آ لببببب آ َبببببتَنآ ببببب ن تَببببب آ بببببهو » :مببببب نآ « ببببب َْف ٌآمببببب و .َ آ بببببٍو ببببب فو

.

  لو تف لمَت آ ن ٍْو ْد آ ِ ِْ ل

  ن بببببببببْد ق ببببببببب َد َبببببببببي ْن َبببببببببهََملن أ و ببببببببب بببببببببد ََببببببببب آ آابببببببببه ق وببببببببب َمنآ يلبببببببببح :مببببب نآ ن بببببْد و ببببب فتنآ ن بببببْد و نمببببب نآ ن بببببْد بببببف ،مبببببفنآ مبببببكذ ق وببببب َمنآ ٌمطتبببببٍ لبببببق و . نمببببب نآ

  . وم و فتنآ َ ِن و

  ثح لب لكاشم . ۲ أ‌.

  ؟ِلَِ و :م نآ ن ْد مَتنآ َ ‌. ب

  ؟ َْل ِلئَ و فتنآ َ ِن و فتنآ نَْف ٌآم آ َ ‌. ت

  ؟ تفَتك و م ف آ يمكذن

  1

مَفنآ وآٌ يم نآ آ وَج منآ ٍَن . 480 ص مَفنآ وآٌ ن نْنآ 689 ص مَفنآ وآٌ . وَ فا نْنآ َ مظ آ

وَت . 402 401 - ص َ من وآٌ فْن آ حَمد آ . 676 - 675 ص يمَنآ يآرنآ َ لمن ف ْخْن َنآ . 434 ص

  162 ص نٍَمنآ ٍؤ ياآمنآ مَف ين ف ل ح حَ دنآ

  ثح لب فبدهأ . ۳ أ‌.

  .ِلَِ و :م نآ ن ْد مَتنآ مَ ‌. ب

  . َْل ِلئَ و فتنآ َ ِن و فتنآ نَْف ٌآم آ مَ ‌. ت

  تفَتك و م ف آ مَ

  يناثلب با لب ثح لب . احاطصإ و ةغل نآرقلب مولع فيرعت

  1

  ن ببببببَْنآو نببببببَْنآ َببببببف مَل تببببببفْتوآ لبببببب ح طببببببِاآ ق َبببببب ن ح طببببببِ اآ ق نببببببَْنآ بببببب مَل ت تببببببوا آوَببببببمَنآ ت تببببببوآ بببببب ببببببه ت مببببببَ آ َببببببه بببببببْط ببببببنآ َببببببددختنآ ت تببببببوا َببببببَمل .

  آوَمتداآ ببببببنْنآ ق :مبببببب نآ بببببب مَل

  بببببب ك ببببببه بببببب ا ون ِ لببببببد َببببببه بببببب نببببببَْنآ ببببببهن بببببب ببببببْتوآ ون آولبببببد ببببب ك بببببه ببببب و ا ون آا ببببب ه

  ٌ لبببببَل لبببببقو َ تببببب ون آلببببب َ ببببب ك بببببه ببببب و فبببببِ وَبببببب َبببببب ح تْببببببِو بببببب ي ةببببببنآ َبببببب ة آو َببببببهجآ ِاببببببه بببببب َببببببق ط آ آوآآو بببببب اهآابببببب آ ₂ .َهَ ِن ح ف اهآا آ ِاه ضَف دفل َ ه َهو ِم َنآ

  ق آمببببببنآ بببببب

  ن بببببب آ قَبببببب بببببب بببببب َبببببب ملو َببببببهَ َآ ببببببقْآ ِاببببببه َ ببببببو بببببب ببببب بببببنآ )ن و ، ٌَِببببب قَ تبببببشآ بببببِن

  و ولبببببد آ ون بببببِ نَف َببببب ْق آ بببببٍ بتببببب ببببب ن :مببببب نآ بببببفن بببببببب ٌ ببببببببف م بببببببب آ ملآ ببببببببت آ بببببببب و ببببببببد آ ن ببببببببك ِببببببببْد اببببببببْ أ . بببببببب جآو ِو تببببببببنآ َببببببببه ََ نببببببببهن ببببب ببببب هآ ن ببببب َببببب ن ِآ بببببٍ وٌ ببببب ن ببببب ل بببببفْنآ ببببببْسن آذ ببببب ْد نَََْنَبببببك وَبببببِ ببببب بببببد آ مبببببوآآ نهبببب َفو بببببِْآ ِببببْد ببببب هآ ببببب نهببببب َم مببببَنآ َبببببنْف نببببْدن آو ببببببَْت م َْبببب بببب لد ₂

  له .ٌ \ ن مَنآ :م نآ ن ْد ق ٍَآوٌ 15 َط نآ مَ :م نآ ن ْد ق و َم 39 فتنآ َ ل َ و :م نآ ن ْد 18 ص مهش ين ل ح مَنآ :م نآ ٍآولن ول آ 20 َ لإآو َهمنآ ف :م نآ ن ْد 21 ومنآ

  اَببببببب( آ بببببببنن بببببببهو هببببببب تنآ آابببببببه ببببببب مبببببببَنآ :مببببببب نآ بببببببفن ق ببببببب هآ ببببببب و ببببببب فختْن ْ هببببببب ن َْ ه َ ك ياَ( َ آ مو ْد َ َ نآو

  بببببببَ َببببببب َ و قَببببببض بببببببَ اوآ بببببب َ حآ ببببببببْط مببببببَنآ

  نآرفففففففقلب موفففففففلع فففففففيرعتلب ₃

  ببببببببفن حآ ين ببببببببْدي ببببببببفنآ َببببببببض يآ قَببببببببض َ َببببببببف :مبببببببب نآ ن ببببببببْد بببببببب مَتنآ َبببببببب آ و . د ببببببببض آ ببببببببن ن ببببببببَْنآ َببببببب آ و . مببببببببَنآ :م نَببببببببف ْبببببببدت آ ن ببببببببَْنآ و توَببببببببَ آ ببببببب حآ بببببببب بببببببب ي :مببببببب نآي و ٌِلبببببَت آ ببببب آ ببببب ببببب َ يآ ببببب مبببببَنآ :مببببب نآ ر وببببب ن بببببْد بببببك َ ببببب ٌآمببببب آ ْ ٌآم إَبببببف

  . َت آ م ض ق ول آ فنآ ه نل ت يَن :م نآ ن ْد مَت . د ت آ اببببببب م نبببببببْد و لَببببببب ةَنآ نبببببببٍو نبببببببْد و آ :مببببببب نآ نبببببببْد و ببببببب فتنآ نبببببببْد فبببببببنآذ ببببببب نَبببببببَحآ نبببببببْد و اَببببببب آ ن بببببببْد و ا ببببببب قببببببب نبببببببْد و آمبببببببدإآ نبببببببْد و اَببببببب(دإآ نبببببببْد و َبببببببفنآ

  .َهة ق َ َْنآ ٍ ل نآ ِ ةَنآ :م نآ ن ْد فنآذ و فَ ت ببببببهو ن ببببببَْنآ فببببببْل بببببب وبببببب مل َبببببب وبببببب بببببب يآ د ببببببض آ يببببببَن :مبببببب نآ ن ببببببْد بببببب مَتنآ َبببببب آ و و َببببب ْد ببببب :مببببب نآ نبببببْد آ بببببفَتك ق يمبببببد بببببف مبببببَف بببببفآ بببببضَ نآ مبببببكذ بببببه و نمبببببَنآ :مببببب نآ

  . :م نآ نْك ٌلد ِْد نْد نآ َمٍ و نْد تا: َمٍ و ئَ فوآ .نَبببببببَ ن و كابببببببل لببببببب تنآ نبببببببه و نَببببببب قن ببببببب حآ ببببببب مل َببببببب مةك ِبببببببْد ن بببببببَْنآ ِابببببببه و ن بببببب نآ و ببببببنََ ن و تفبببببِ و ِ َبببببب ف ََببببببَل َبببببف َببببببلإآ بببببمَ بببببب ولبببببب ِلببببب َنآ وآ لبببببب تنآ َببببب ₃

  40 - 30 ص 1987 و ٍَ َممس ب ٌ ِلدآ ق و فتنآ َ ِن ممن آ لمد لنَو

  َبببببببب آ و .لبببببببب د نآ و لببببببببد نآ بببببببب ولبببببببب كاببببببببتنآ و . ببببببببئ آ و ولبببببببب نآ و مَبببببببب نآ و دبببببببب نآ و مببببببببوْآ .فنآذ و نآم آ و ْ آ و ه نآ و م ن َهْك نََتنآ ول نََ ْآ

  :م نَببببببف بببببببَْتل وبببببب َم ببببببه لَببببببقوا نَبببببب َ ببببببق ق :مبببببب نآ ن ببببببْد تمببببببَل آ َبببببب آ لبببببب و و خبببببببٍَ و ِاَببببببب(د و ِ ببببببب فل و بببببببل آمق و بببببببتفَتك و بببببببَ و بببببببم لمل و بببببببنو ببببببب َ ببببببب مبببببببَنآ ₄

  .فنآذ ل د م نآ ٌ و و يَببببببب ْآ يابببببببنآ نبببببببَْنآ :مببببببب نآ ن بببببببْد ببببببب مَل آ َبببببببط نآ مَببببببب َبببببببتك ق َببببببب آ لببببببب و أ للببببب لَبببببَ آ بببببمَ و بببببم لمل و نمببببب نآ ببببب و َو ببببب نآ َمبببببٍن بببببمَ وببببب ببببب :م نَبببببف ببببب َْت آ ₅

  . :م نَف ِْ ن َم فنآذ حآ فَ ت نَحآ و ا آ و ق نآ .

  ريسفتلب ملع فيرعت

  2

  : : :

  نو ح فتنآ ْك م ق نْنآ َ ْد ْتوآ نْنآ ق فتنآ اون

  :

  َ وْآ ينمببببنآ

  و مبببب َنَف ِمبببب ف بببب نآ مبببب و بببب َنآو َبببب منآ ببببَن ي مببببر َفنآ ي بببب ببببه بببب ق ببببببفْنآ ببببببد ٌآمبببببب آ بببببب ك آذ َ بببببب نآ مبببببب و ببببببضوو بببببب َفن َِمبببببب و ِمبببببب و آمبببببب نبببببب نَف ِمبببببب ف ₆

  . َ آ

  4 79 ص و ف مَفنآ وآٌ 1 جآ َمَنآ هَ لَقو نآ _{5 . 407 /} 15 ص ) نآ ولف و ل آ مهْآ آو د يمد :م نآ ن ْد ق و َم َطخآ ْو مَ ₆

  12 ج يرهزأل ةغللب بيذهتو ، 211 /

1 ج حاحصلب را تخم ، 555 /

5 ج ، ) رسف ( ةدام روظ م ن ا برعلب ناسل

  لَببببببةنآ ينمببببببنآ

  آذ آو فببببببٍ ِنمبببببب آ مَفببببببٍَ ََبببببب بببببب ك ببببببَن ي مَفببببببٍَ ي بببببب ببببببْ ببببببه بببببب ق ₇ َببببببضن مببببببدنآ مفببببببٍنو ِم َببببببٍ

  بببببب ْ آمفببببببٍ بببببب نآ بببببب آاببببببهو ببببببهو َببببببهه و ببببببد َببببببهَوََ رتبببببب نن .

  ََ منآ ، ون مهظ ين مف َ طببببببِ َبببببب آ و

  ق مبببببببدت ببببببف َ طببببببِآ بببببب فتنآ بببببب مَل ق َببببببب َْنآ َآ ببببببقن ٌلببببببَل ق ببببببببٍ ت ببببببببفو بببببببب ك َ ببببببببو بببببببب حَببببببببَل آ ٌآمبببببببب ببببببببمَ و لَببببببببَ آ ببببببببض ل ِببببببببْد ببببببببف مَل . فناك م ف آ ه و ط فآ ض وٌن مَتنآ

  ِبببببْد َ ببببب آ َ مبببببٍ آ َبببببتك نبببببه بببببف تمبببببَ نبببببْد بببببه ريفففففسفتلب مفففففلع ففففففيرعت َببببب آ و ٌآل تبببببببٍ و ببببببب َ و ببببببب َ آمختبببببببٍ و ببببببب ََ َببببببب ف و نْبببببببٍو ببببببب ْد آ ِْبببببببِ لببببببب دببببببب نآ و آ آمبببببب نآ نببببببْد و بببببب فنآ َ ببببببِن و َبببببب منآ نببببببْد و مببببببدتنآ و بببببب نآ و ببببببنْنآ نببببببْد بببببب فببببببنآذ َببببب َد بببببض آ ببببب ببببب َببببب َْنآ مبببببةكن لبببببق و ا ببببب آ و قبببببٍَ نآ و َو ببببب نآ َمبببببٍن بببببمَ ق َبببببت

  . ْد اْن يانآ فنآ ِْد مدت نهْك و م و مدت ف .

  . ريسفتلب لوصأ ملع فيرعت

  3

  ببببببَن و .صَببببببو نببببببَْن أ ببببببلآذ ق ببببببه و قَببببببض اببببببكم ريففففففسفتلب لوففففففصأ فففففففيرعت َببببب آ و ببببنآ َببببض ببببِن ببببد ببببط لببببق َببببَِو َبببب ببببن ببببه و ببببت بببب ن بببب ببببَ قَببببضإآ ببببم كمل _{. 148 /}

  7 1 ج يشكرزلل ناهر لبو ، 113 / 2 ج " رفسلب " ةدام يدا أ زوريفلل ، طيحملب سوماقل

  آاببببببه و ببببب ئ بببببب مَل ببببب ببببببف مَتنآ ببببب لببببببفا َبببببك آاببببببن و ببببب ن تَبببببب آ و تَببببب آ بببببب بببببَتل َ ئ جآ اه مَل حآ (ت ام نآ

  و ِ ببببببب حآ مببببببب تف ا و ببببببب نآ مببببببب تف َببببببب آ ِوَبببببببمد بببببببنْنآ ق بببببببه و بببببببِْآ ببببببب َ بببببببِْآ ن بببببِن لببببب د بببب فتنآ َ بببببِن نببببْد آ فبببببنآذ و ِ بببب ببببب ْد يبببببف و بببب ف ف ببببب َ تببببمة َببببب ببببِْآ

  . (هَ و ِلدآ ق ا فتنآ ْد يف َ ه ِو بببببببب نآ ق ََببببببببَل ببببببببن ق بببببببب و وَببببببببهيإآ و بببببببب َنآ ببببببببه ببببببببنْنآ ببببببببف بببببببب فتنآ َبببببببب آ و ₈

  و َببببببببببب ف يآ 33 ببببببببببب : ق َبببببببببببقمفنآ

  رب ا بببببببببببَةَ ن َفبببببببببببَ لر َ اَو ) آ ببببببببببب رفَبل َ بببببببببببَ ر َنَو بَر َببببببببببب ف َ َبببببببببببَ

  ببببببن َ آ لَببببببَ آ ببببببد بببببب َنآ ر و بببببب آ بببببب َنآ ق َتبببببب ببببببنن بببببب فتنآ َبببببب آ و ببببببدفل َلببببب بببببفْف ببببب تبببببن يابببببنآ امببببب نآ و َهتبببببدق و َي بببببش و ببببب آآ بببببَ آ بببببض ل ممببببب نآ ر َببببب آ و

  .ِمهَظنآ نا لنآ ْد َبببببببه ْد وَببببببٍ و َببببببه(هت ببببببنآ هَبببببب آ ببببببم يابببببببنآ نببببببَْنآ ببببببه بببببب فتنآ َ ببببببِآ نببببببْد بببببب ص ببببببببد نآ بببببببب دمبببببببب نآ نَببببببببَ ْآ بببببببب مَتنآ و . بببببببب :م نآ وآمببببببببٍْآ َم تببببببببٍ ق ببببببببئآوْآ ومبببببببب ف آ ببببب فتنآ َ بببببِن نبببببَْ مبببببَنآ :مببببب نآ َبببببه ن لبببببدق يابببببنآ َبببببد مبببببهظل و َبببببه ْد بببببمل بببببنآ ببببب :م نآ ن ببببَ آ َببببتك آاببببه وآمببببٍن آمختببببٍ ،مببببس ببببمل ببببنآ َ ببببِن و لببببدآ نآ بببب ببببد ببببه آاببببه ِببببْد ببببببنٌْآ و بببببب( آ اببببببلآم بببببب َل و ببببببئَم ن بببببب ِمببببببَنآ سآ بببببب مببببببهظل و مبببببب منآ ،مببببببطنآ ابببببب

  8 33 : ق َقمفنآ ِو نآ ق

  و ِوآمببببببٍن و ِمببببببد آوٌ و بببببب ََ نببببببه ِببببببْد بببببب فتنآ ن ببببببْد ببببببَل آاببببببه ببببببَْ ببببببلمَنآ ببببببلَ : بببببب .ِ فل ئَ ن ِ ٍ ق نآ َه( ه آ نٍآمل

  لبببببح بببببنآ هَببببب آ بببببه َ بببببِن آ بببببه و ن بببببِن و ببببب فتنآ بببببف ،مبببببفنآ آ بببببمت آذَبببببَه و بببببب َه َبببببب ببببببه بببببب فتنآ َبببببب ن و ببببببلمَنآ بببببب : بببببب فل ق مبببببب ف آ بببببب تْ ياببببببنآ ببببببب مطنآ ببببببمل و

  . هَ آ ِاه ل تنآ هملعت ةدئاف و ةياغ .

  4

  و ن مبببببَنآ :مببببب نآ ببببب : بببببض ل و مبببببَنآ ل:مببببب نآ نظ بببببنآ قَبببببَ آ بببببمَ نبببببَْنآ ذَبببببه ببببب َ و حآ ببببببف اَببببببف ن حَببببببَل آ َببببببتك بببببب حآ ببببببِ تن َببببببه َ و َببببببه ََ ن ببببببمل و َببببببه ََ بببببب ك

  .ِموْآ و َ لنآ ٌٍََِ :مبببببببب نآ نَببببببببَ ن آمختببببببببٍإ يمبببببببب منآ بببببببب َنآ ق ببببببببَْ آ و ِولبببببببب نآ َ ببببببببد ببببببببللئَ َبببببببب آ و و َببببببه ََ ببببببض ل و َه فبببببب ك و ببببببلَ : بببببب ببببببنٌْآ و بببببب( آ اببببببلآم ببببببمَ و . بببببب َ و مببببببَنآ آاببببببه ِلببببببئَ فنآاببببببك و . بببببب َْنآ ببببببقلنآ و ببببببدنآ بببببب و ِببببببْد فببببببنآذ بببببب حآ َببببببهمد سآ بببببب آوٌ و َبببببَْن بببببمو و ببببب نآ حآ َببببب ْظنآ ببببب نَ مببببب و مببببب بببببَن َفببببب نآ و ببببب ت ْن لبببببهآ نبببببَْنآ

  .فنآذ و َ آ و َ ف ن ت مِآ و نَف ْق ف نآ دعبوق و ريسفتلب ملع ةأشن يف .

  5

  ن بببببب نآ و ِ ببببببدنآ بببببب ْد مببببببَنآ دبببببب نآ ِببببببْد ببببببنو ن حوْآ َببببببطخآ لبببببب مببببببَنآ :مببببب نآ لببببب ل ببببب نهئَببببب َببببب َببببفتن حآ نهَبببببدٌ وببببب مبببببَنآ لببببب د بببب َ ةنآ ببببب ْد ببببب مَفنآ َبببببكم مبببب ن و بببببب َ ف ببببببدومف نهئَببببب ن و نه ببببببْق تبببببب َْت بببببمق بببببب ِآولببببببهَ م َبببببن َبببببب منآ و ببببببمَتنآ ا نَبببببٍن ق

  . َظ غ ْف َبببببببك لببببببب نْبببببببٍ بببببببن: و ببببببب ْد آ ِْبببببببِ آ َ بببببببٍمنآ لبببببببهد حآ ببببببب فتنآ ببببببب ببببببب مل و آذَبببببه بببببكآوٌ و ببببب ه نه بببببْد اَبببببِ َببببب بببببض ل و ضببببب َببببب ببببب فتنآ ق ببببب نآ بببببَ م فَ بببببدنآ 82 نَببببببَ ْآ ِو ببببببٍ ق ببببببه و ن مبببببب نآ بببببب بببببب : ببببببَ آ ببببببد ن بببببب يآمببببببد آ بببببب مرَْب رَمَو آ بببببب َ : َ ابببببب نآ ببببببن مبببببب ف ؟ بببببب ف نببببببْظ م َببببببلآ و ئَببببببق ) ٨٢

   مففففففْلُظِ

  رن هَب َببببببَل َ و لببببببَتره رنبببببب هَو ببببببر ْآ نبببببب َه َفبببببب َنو ن

  :مبببببب نآ قَببببببَ ببببببد دبببببب نآ ببببببم آاببببببه و ي مبببببب نآي بببببب ف ينببببببْظنآي ببببببَ آ حَبببببب ف بببببب ينآ ن ص دبببببب نآ َببببب ْ ن َ بببببَبم ت ن َمرك ابببببنآ َفبببببر َن َبببببَ رنَ رب َنَو مببببب فِ نآَو َبببببَ ب َبمرنَ ف حَبببببَل بببببن ق ق و بببببيَفنآ نبببببه بببببم َببببب ك مبببببَنآ ₉ .

  ) َ و م ََفَبتَب رن ه َََْنَو رن هر َن ََ ب ََ تبببببببب نببببببببَْك نْببببببببٍ و بببببببب ْد آ ِْببببببببِ آ َ ببببببببٍمنآ لببببببببهد ق :مبببببببب نآ بببببببب فل ببببببببَ م و . مبببب نآ و لبببب آ بببب د ومبببب َببببك َبببب ك .ِ بببب فتن مببببَت َببببك َبببب دبببب نآ ببببد بببب ومبببب َببببر و بببب ف ف و بببببب د يوو َبببببب ببببببك آ ف ببببببِ و لبببببب آ بببببب ن ص دبببببب نآ ببببببد يوو َبببببب بببببب حآ َبببببب َْنآ َِببببببع َبببببب أ لبببببْف بببببك َببببب َْنآ َبببببَ َبببببه ببببببْ َتل َببببب و بببببت ين بببببٍَفتنآ ببببب فَ بببببِن بببببد يوو َببببب َببببب آ ف بببببِ

  9 44 نآ ِو ٍ ق مَنآ :م نآ

  بببببهآ و مبببببد بببببفآ ببببب فل ق بببببَ آ بببببهن فبببببنآذ بببببَ َببببب ك نهلبببببْف ببببب ئْ تمبببببد َببببب ببببب ا ببببب ₁₀ . فتنآ َ آوو ٌ َ ف َنآ ٌِآ ق و فتنآ نْد ق َ َ نآ ِاه مظ و

  َ َ منآ مدد م(ه

  1 ن ببببببْد آ لببببببشآمنآ َببببببفْو فنآاببببببك و نْببببببٍ و بببببب ْد آ ِْببببببِ آ َ ببببببٍمنآ لببببببهد ق و َف بببببببد :مببببببب نآ ولببببببب َبببببببفد بببببببفآ َببببببب ةد لبببببببهد ق و َببببببب نَف يوآمببببببب :مببببببب نآ

  .لَمن نٍو نْد يآ :م نآ نٍو نْد َف َ َ بببببب ببببب فمَنآ ببببببنن لبببببدَ يآ آولببببببنآ ٌ بببببٍآ ببببببفآ مببببب آ اببببببنَس بببببف ببببببْد مبببببدد ق أ

  . نم نآ آمدإف مدَنآ ِاه ق و نآ نَْف ِبببببٍ بببببفن تبببببفَ بببببف لببببب ا ٌ َببببب بببببف َبببببمد بببببف بببببة ك فَ بببببدنآ مبببببدد ق و ِلبببببببلَق ببببببب مك مببببببب بببببببف َبببببببطد َفَبببببببتنآ ببببببب و . بببببببفا بببببببف آ لبببببببمد يمَبببببببشْآ ₁₁

  :مببببب نآ ن بببببْد نبببببهَئآن ببببب ن بببببف فبببببنَ َفَبببببتنآ َفَبببببتنآ ببببب و . يمببببب ف ببببب نببببببببْد و ا بببببببب قبببببببب بببببببب ل يآ بببببببب َ َو بببببببب نآ َمببببببببٍن نببببببببْد بببببببب فتنآ ن ببببببببْد ₁₂

  . :م نآ ائآم .و آ َف فل آ دل َفَتنآ و فَ دنآ و َ ٍمنآ لهد ف و

  فَ ببببدنآ َآ ببببقآ ببببمتَ ِمبببب ببببف و و بببب ن ببببف َ فببببٍ بببب( آ ببببف مَببببش لبببب م(ه

  2 . َفَتنآ و

  . آمدإَف دنآ و ل اتك يوَمطنآ وم ف ل ِلَف _{10 Abudin nata, studi Islam Komprehensif, ( Jakarta: kencana, 2011),h: 162-16} .َو نآ َمٍن َتك اتَ يوَخ منآ نَ ذَتٍن لل آ ف ْد ل م(ه ₃

  3 ₁₂

  11 _{Quraish shihab, membumikan Al- Qur’an,( Bandung, Mizan, 1999), h. 71 Abu anwar, ulumul Qur ’an sebuah pengantar, (t.t: Amzah, 2005) , h: 9}

  ئَبببببببب و :مببببببببق يا بببببببب آ و قبببببببب نآي ن بببببببب نآ ببببببببف نببببببببٍَ نآ لبببببببب فن ببببببببفن اببببببببتك . :م نآ

  يلل آ و يَ ي د وآلنآ آ ف ل اتك و ي :م نآ ن ْد ق ي هآي د فام ف ت و ف ل اتك و

  آ ن ْد ق ائَ(دي د يم ْآ نٍَق ف مَف فن اتك 4 م(ه ي :م ن ي :م نآ ن ْد ق تخ آي د يمَشْآ آ فآ اتك

  ي :م نآ ائَ(دني د لَت ( نآ مَف آ فن اتك و ِببببببْد ببببببنالنآ :مببببببق َبببببب ي ببببببد ببببببقمخآ ببببببْد لبببببب َببببببدخآ لبببببب ببببببفن اببببببتك أ

  .مْآ ت تو د م آ نََ ْآ و ن َْنآ مآ ن َ منآ ي د يول ْآ ْد ف ل اتك آ ون و ي :م نآ ن َْنآ ق َ نتٍإآ

  ببببد ببببفخآ ل َببببٍ ببببف ن هآمببببف ببببف ببببْد اببببتك 5 م(ه آمببببد ي و ي :مبببب نآ ن ببببْد ق َببببهمنآي ي :م نآ

  ي َ نآ ق نَحآي و ي فَ نآ آم نآ ق تنآي د لآلنآ م ن فن اتك ي :م نآ َ ه ي د ممنآ نٍَق فن اتك 6 م(ه

  بببببب ي ببببببد بببببب و نآ ببببببف اببببببتك و :مبببببب نآ ن ببببببْد اببببببئَ(د ق َبببببب ْآ ق اببببببت آي و ي ي :م نَف بَْتل ن َْنآ

  آمقإآ َ َنآ و م نآ ي د ي خ نآ لنآ نْد اتك 7 م(ه آ فن اتك و . :م نَف بَْت َ نآ ل شم آي د 8 م(ه

  ي :م نآ ن ْد ق َهمنآي متك كو نآ ٌولف لنآ ْ اتك 9 م(ه ين ( نآ قآ ن َْنآ قآ ي د منآ

  ي :م نآ ن ْد ق َ لإآ و ي فتنآ ن َْنآ ق مختنآي د س نآ اتك و ي :م نَف َْت آ و َم ٌَ من َ مطنآي د و جآ مهَس ق نآ اتك 10 م(ه

  ق نآ اتك ي و تنآ ٍَ ي د ن نآ لنآ ل ظَنآ لمد ل اتك ي :م نآ ن ْد ق َمَنآ هَ ي د لَقو نآ ن

  ي :م نآ ن ْد ر َقمفنآ ه ي د ٍ ْد ل اتك

  ي مَنآ :م نآ فتنآ ق مهآ جآي د ي ط ل ق نآ اتك ي :م نآ اَ(د ي د َِمنن ،ٌَِ ِفط اتك

  ي :م نآ آمهَظنآي د د نآ ف فنَ اتك و ل شو ل ن ل ٍ اتك ين َ آ :م نآ فلي د ِض

  ين ظَنآ م نآي د ولنآ آ لمد ل اتك و آوَظ نآي د آ ننآ ل ذَتٍْآ اتك 11 م(ه ي :م نآ ق

  يل ْخآ ه آي د وَم آ ل اتك و

   نورسفملب 6 . هت اتك و

  ببببب فتنآ ابببببتك مآ ببببب ن لببببب نبببببه و ببببب فتنآ ابببببتك ابببببتَ بببببه مببببب ف آ ببببب(ت و ِو هببببب آ فتنآ نْد و نم نآ ن ْد و ق َد و َ ¹³

  ك 1 . و َف فتنآ ات

  1 )

  مد ف فل يمطنآ :م نآ فل ق َ منآ 2 ) محآ 3 ) تد ف َنآ َتك فل ق نآ و ةك ف ن ظَنآ نم نآ فل 4 ) ينمنَف فتنآ اتك 2 .

  1 )

  اآمنآ ا ننآ لَف

  2 )

  َ ف ته آ م منآ _{13 Manna’ Khalil al-khatan, terj: Mudzakir, studi ilmu-ilmu Al-Qur’an, Bogor: litera antar nusa,1973,}

  h. 498

  يم نآ و تنآ ِ و ق وَ د د و َ ل بئَ د تَ َنآ )

  3 ِمدَْ آ فتنآ اتك .

  3 مه ي ط ل ق نآ :م نآ فل ق مهآ جآ )

  1 )

  ِضو ل شو ل ق نآ وَ آ فل

  2 اطق ل نآ :م نآ ْي ق )

  3 َ نآ ت ف ممنآ لمد ت ف د مَنآ :م ْن لَ منآ فتنآ )

  4 َه فنآ فل .

  4 جآ :م نآ نََ ن )

  1 يمد ف :م نآ نََ آ )

  2 .دسم نآ آ لمد فن :م نآ نََ ْ جآ )

  3

  

ثلاثلب با لب

ماتتخإب

  ف لد و منآ آاه بببب مببببَنآ :م نَببببف بببببَْتل وبببب َم آ ِاببببه وبببب َم بببب ن ببببتل ن ببببْد ببببه :مبببب نآ ن ببببْد َبببب آ و .

  1 ضببببببَف َو بببببب َمببببببٍن وبببببب بببببب ون َ بببببب َبببببب مببببببو:و بببببب َ َبببببب َون ببببببمَ ك ببببببنو بببببب َ ِمببببببببب(هآ لبببببببببَف َ َببببببببب ون بببببببب و ِمببببببببب(ه آ بببببببببمق ببببببببب َ ببببببببب َببببببببب ون بببببببببلَ : ِاَببببببببب(د بببببببببه ببببببببب ون ببببببببب وو بببببببببَ و بببببببببتفَتك ببببببببب َ ببببببببب ون بببببببب و وبببببب م ببببببكو . بببببب ََ و ببببببيَفنن ببببببض لببب َ بببببب ون ببببببددقو ببببببنَة نو ف ْببببببٍنو بببببببدف َهببببببب َفو مبببببببدت َهببببببب َف َبببببببفنؤ َبببببببه تبببببببفنن لبببببببق بببببببد ت آ وببببببب َم آ ِابببببببه ببببببب

  . ٍََآو دفل تلبببببه ببببب ن وببببب ببببب مبببببَنآ :م نَبببببف ببببب َْت آ بببببٍٍَْآ دمببببب نآ ن بببببَْنآ لببببب ن ببببب فتنآ نبببببْد .

  2 بببببببب آ ن بببببببك ببببببب بببببببدنآ ببببببب و ِبببببببْد دمببببببب نآ نَبببببببَ ْآ َم تبببببببٍآ ِبببببببْد ِولببببببب نآ بببببببدح ح ٌَبببببببَ آ ن ببببببب ح ٌآلَتبببببببٍ ن لبببببببفََنآ ببببببب م لو بنَبببببببخآ بببببببب ، بببببببْخ آ كابببببببل ح َبببببببض َ مبببببببٍ بببببتمَ ببببب( ت ؤببببب آ ْبببببد َبببببم فبببببنذ ببببب و َط ببببب نآو بببببهآ لبببببئََ ببببب َببببب إآ م ابببببحو

  .َِ َفوو ِوآمٍن ِْد د س و آ ن ك فتف مبببببَنآ :مببببب نآ ََبببببَل آ َبببببتك ببببب وببببب م يابببببنآ نبببببْد َببببب ببببب فتنآ ن بببببْد و :مببببب نآ ن بببببْد .

  3 آمبببببببق :مببببببب نآ اَببببببب(دن لبببببب ببببببببْط فَببببببب ت نبببببببَ ا بببببب قببببببب َو ببببببب نآ َمبببببببٍن ببببببد

  َبببببب ْ َبببببب ن ببببببت بببببب فتنآ ن ببببببْد و :مبببببب نآ ن ببببببْد بببببب مَل ق نلبببببب ل َببببببم و . فببببببنآذ بببببب و ابببببب مننآ .صون لَةنآ و ندن حوَْ فتنآ نْد ل :م نآ ن ْد َر ف َ ه ف ،وَفنآ

  

عجبرملب

  مَنآ :م نآ 1988 نْ نآ وآٌ و ف فتنآ ن ْد ق ول آ يل قم نآ لمن ف ل فن لمن 1987 بببببب و َببببببٍ ببببببَممس ببببببب ٌ ِلببببببدآ ق و بببببب فتنآ َ ببببببِن ممببببببنآ لببببببمد لببببببنَو

  مَفنآ وآٌ و ف 1 جآ َمَنآ هَ لَقو نآ _{Abudin nata, studi Islam Komprehensif, Jakarta: kencana, 2011} نآ ولف و ل آ مهْآ آو د يمد :م نآ ن ْد ق و َم َطخآ ْو مَ _{Quraish shihab, membumikan Al-} Abu anwar, ulumul Qur’an sebuah pengantar, t.t: Amzah, 2005 Qur’an, Bandung, Mizan, 1999