ASPEK HUKUM MEWARIS DIDASARKAN HIBAH WASIAT MENURUT HUKUM WARIS ISLAM (FAROIDH) DAN KITAB UNDANG-UNDANG HUKUM PERDATA

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i

:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n

u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i

l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u

b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne

.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

id
.ac.

id
.ac.

j
.une

ilib

g
://di

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

SKRIPSI

c.id

c.id

j.a
.une

j
.une

lib

lib

lib

gi
gi
igi
ASPEK
MEWARIS DIDASARKAN
HIBAH WASIAT
://dHUKUM
://di
://di
http

http

j.a
.une

http

MENURUT HUKUM WARIS ISLAM (FAROIDH) DAN
KITAB UNDANG-UNDANG HUKUM PERDATA

The Legal Aspect of Inherit Testament Donation Based on
Islamic Inheritance Law (Faroidh) and Civil Law

FATMA MUHARROMAH
070710101213

KEMENTRIAN PENDIDIKAN NASIONAL REPUBLIK INDONESIA
UNIVERSITAS JEMBER
FAKULTAS HUKUM
2012

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

SKRIPSI

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp HUKUM MEWARIS
hthttDIDASARKAN
ASPEK
HIBAHhthWASIAT
ttp
MENURUT HUKUM WARIS ISLAM (FAROIDH) DAN

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
KITAB
UNDANG-UNDANG
HUKUM
nej
nej PERDATA
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
The Legal Aspect of Inherit Testament Donation Based on

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej. FATMA MUHARROMAH
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
070710101213
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
KEMENTRIAN
PENDIDIKAN
NASIONAL
REPUBLIK
INDONESIA
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

.id
.cid.id Law
Islamic Inheritance
j.acac.id Law (Faroidh) and
j.acaCivil

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

UNIVERSITAS JEMBER

did
HUKUM .ac.cid
aj.ca.ci .FAKULTAS
.
j
jej.a .id
e
e
n
n
e
2012 ilibi.bu.un
liibli.bu.un
i
g
i
idgigil
dig
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili faraidl dan ajarkan
idgigili orang banyak, karena
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
“Pelajarilah
kepada
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

MOTTO

faraidl adalah separo ilmu dan mudah dilupakan serta

.id
merupakan
c.cid.id
j.ac c.id ilmu yang pertamaj.akali

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
hilang
dari
umatku”
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt diriwayatkan oleh Ibnu
hhtMajah
-Hadist
Nabi Muhammad SAW

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Addaraquthniid.dan
.
d
i
c
ca.cid.id
a
a
c
.
.
j
j
a
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

” whatever you do in life will be insignificant, it’s very important

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
.bu.une
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
gigil tidaklah penting, yang
il kau lakukan dalam
idgigil
idgigyang
idhidup
(apapun
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
terpenting kau melakukannya,
karena tak seorang pun
.id

.id

ac c.id
c.idit, because nobody eelse
that
j.aj.cado
neyou
n j. j.awill”

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

yang
ca.cid.id akan melakukannya)
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
-Gandhii
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

iii

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

PERSEMBAHAN

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Skripsi ini
gigili persembahkan kepada
ig ili
idpenulis
id:gigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpAllah SWT, yang telah memberikanku
h1.
hthttp
hthttp segala
hidup dan memberikan

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

kebutuhan hidupku, dan segalanya yang tak bisa dihitung;

.id

.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
telah
membesarkan,
mendidik,
mendo’akan,
memberikan
kasih
sayang,
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
hhtt serta pengorbanan yang tidak
hhtternilai
hhttdiberikan
oleh apapun yang telah
c .id
2. Papi tercinta e
Brigadir
Murtini
j.aj.cac.idPolisi Mursid dan Mami
ej.a
j.ac AMa. Pd., yang

kepada anakmu. Semoga Papi Mami tercinta selalu mendapatkan taufik,

.idd

.idd

ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
mulia
dan di akhirat, amin/d
yaigirabbal
idgigdiildunia
idgigili
gili alamin;
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttpAlmamater yang kubanggakan,
tp
h3.
hthtFakultas
hthttp
Hukum Universitas Jember;
c i dan inayah dari Allah
c c.i sehingga hidup
rahmat, nikmat,
.ac.
ej.ajhidayah,
ej.aj.aSWT,

4. Kakakku Linna Fitri Mursidiningsih, S.E., dan Maria Noor Chasanah, S.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
telahigimeberikan
motivasi, semangat,
dan kehangatan padaku.
idgigil
idgidukungan
gil
d gi
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt Semoga apa yang kita cita-citakan
hhtt terkabulkan dan sukses selalu;
.idd

.idd

c c.i Nur Pratiwi dan R. Bagus
c c.i
Ak., serta Adikku
Mursid yang
ej.aj.aErna
ej.aj.aNugroho

5. Untuk yang terkasih atas ketulusan, motivasi dan pelajaran hidup yang kau

c.idid

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.une
.bu.n
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigbencilah
idgigili
idgigili apa yang kau cita-citakan
hanya
sifat buruknya”.
Semoga
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttpterkabulkan dan sukses selalu;
hthttp
hthttp
c.idid

aj.ac.”tidak membenci orangekarena
a c.
tunjukkan agar
nej. aku
n j. j.a kejahatanya tetapi

6. Dosen-dosen Fakultas Hukum Universitas Jember yang telah memberikan

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

c.idid

c.idid

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.un
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il
idgigil
idgigil
idgigSemoga
dalam berkonsistensi.
ilmu yang telah diberikan
//:d
:pmembimbingku
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt bermanfaat bagi masyarakat,hamin
hhtt
htt ya rabbal alamin.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

aac.
aj.ac.
ilmu yang sangat
dan membimbingku
cita-cita, serta
neje. j.berharga
neje.menggapai

iv

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ASPEK HUKUM MEWARIS DIDASARKAN HIBAH WASIAT
MENURUT HUKUM
c.id.id WARIS ISLAM (FAROIDH)
c.id.id DAN

ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
j.
neUNDANG-UNDANG
nePERDATA
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
KITAB
HUKUM
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
did Inherit Testament Donation
d.id on
The Legal Aspect
ac.i .of
ac.iBased

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
j
n
neInheritance
neCivil
nej
.bu.n
.bu.and
.bu.n
Islamic
Law (Faroidh)
Law
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

.cid.id
.cid.id SKRIPSI
ca.cid.id
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil salah satu syarat untuk:/memperoleh
idgigil
/:d
/:d
//:d
Diajukan
sebagai
gelar Sarjana Hukum
dalam
:
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
t
hhtProgram
hhttFakultas
Studi Ilmu Hukum pada
Hukum UniversitashJember
http

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

Oleh:
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne FATMA MUHARROMAH
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
NIM. 0707101011213
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
KEMENTRIAN
PENDIDIKAN NASIONAL
REPUBLIK INDONESOA
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

UNIVERSITAS JEMBER
FAKULTAS HUKUM

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil 2012
JEMBER, 22 JANUARI
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

v

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI

d

d

nej
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

nej
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
Oleh lib.u.n
u
i
b
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

.i
.i
22 JANUARIe2012
j.a.cac.id
j.a.cac.id
eTANGGAL

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Pembimbing,

Hj. LILIEK ISTIQOMAH, S.H., M.H
d
id.id
ac.NIP.1949050219983032001
ac.i .id

je. j.ac
je. j.ac
e
e
n
n
u
u
n
n
.
.
giigliiblib.u
giigliiblib.u
i
i
d
d
/
/
/
/
: /d
:p://d
hthtp
hthtp
ttp:/
ttPembimbing,
Pembantu

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
thttp S.H., M.H.
hthttp
MOH.hALI,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

NIP: 197210142005011002

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
vi
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

PENGESAHAN

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Skripsi dengan judul
: ej.
nej.
n
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
ASPEK
HUKUM
MEWARIS
DIDASARKAN
HIBAH
WASIAT
MENURUT
hthttp
hthttp
hthttp
HUKUM WARIS ISLAM (FAROIDH) DAN KITAB UNDANG-UNDANG

d
d
d
d
aj.ca.ci .id HUKUM PERDATAej.aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p//:d
:p/Donation
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
The
Legal
Aspect
of
Inherit
Testament
Based
on
Islamic
Inheritance
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

Law (Faroidh) and Civil Law

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
/
Oleh
:dig
:
/
/
p
t
hthttp

FATMA MUHARROMAH
d NIM. 070710101213

aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Pembimbing,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Pembantu Pembimbing,

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
MOH.
ALI,
S.H.,
M.H.
Hj.hLILIEK
ISTIQOMAH,
S.H.,
M.H
thttp
hthttp
hthttp
NIP.1949050219983032001
NIP: 197210142005011002

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgig:il
Mengesahkan
//:d
//:d
:p//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Kementerian Pendidikan
Republik Indonesia hhttp
tp
hhtt
hhtNasional
Universitas Jember
Fakultas Hukum
d
i
.
d
Dekan,
j.ac c.i

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

id

id

ca.cARIEF
ca.c.id
.id
Prof. Dr.
AMRULLAH, S.H.,
ajM.
aj.M.Hum.
.
.
j
j
.
e
e
n e
n e
lib.u.un NIP. 196001011988021001
lib.u.un

idgiigilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

idgiigilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

vii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigidili hadapan Panitia Penguji
idgig:ili
Dipertahankan
d
/:d
/:d
/:pada
/
/
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

: 1 (satu) .idd
d Tanggal
d
aj.cac.i
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Bulan
:bFebruari
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
Tahun
: 2012 (dua ribu dua belas)
/
/
/
//dig
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

PENETAPAN PANITIA PENGUJI

Hari

: Rabu

Diterima oleh Panitia Penguji Fakultas Hukum Universitas Jember.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Sekretaris,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Ketua,

SUGIJONO, S.H., M.H.
NIP: 195208111984031001

Dr. DYAH OCHTORINA S., SH.,M.Hum.

NIP: 198010262008122001

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Anggota Penguji
idgigili
idgigili:
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
…………………………
Hj. LILIEK
S.H., M.H /d:ig
il
idgiISTIQOMAH,
ig il
idgigil
gil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p/://dig
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
NIP.
194905021998302001
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
MOH. ALI,
idgiS.H.,
ig ili
gili M.H.
/:d
/:d
/
:
/
/
//dig
p
t
NIP.
hth197210142005011002
ttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
:ig
…………………………
idgigili
igili
/:d
/:d
/
/
d
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

viii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej. PERNYATAAN
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Saya sebagai penulis yang bertanda tangan di bawah inr

:

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idMUHARROMAH
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
Nama : eFATMA
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
NIM
:
0707101011213
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt dengan sesungguhnya h
hhtt skripsi
Menyatakan
bahwa
htt karya ilmiah yang berbentuk
dengan

judul : ASPEK HUKUM MEWARIS DIDASARKAN HIBAH WASIAT

d.id
ca.cid.id
ca.cid.idMENURUT HUKUM WARIS
ca.cid.idISLAM (FAROIDM DAN
ca.ciKITAB
UNDANGa
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
n
nej.
nej.
nekarya
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.PERDATA
.bu
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
jika
UNDANG
HUKUM
adalah
hasil
kecuali
i
i
i
i
benar-benar
sendiri,
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
dalam
substansi disebutkan
dan belum pernah diajukan
hthttp pada
hthpengutipan
hthsumbernya,
ttp
ttp
institusi manapun, serta bukan karya jiplakan. Saya bertanggungjawab atas keabsahan

d
ca.cid.id
ca.cid.id tinggica.cid.id sikap ilmiah yang harusj.adijunjung
a
aj.dengan
aj.ca.ci .iddan kebenaran isinya sesuai
.
.
.
j
j
j
.
.
e
e
e
e
nej
ne ini saya buat denganilisebenarnya,
nej tanpa adanya tekanan
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Demikian
pemyataan
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ig il
/:d
/:d
/:d
:p/ternyata
:p/mendapat
:p//:d
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
t
t
jika
paksaan
t
t
thtp
dan h
pihak
dari
lain
serta
bersedia
sanksi
akademik
hhtt
hhtt
tt
dikemudian hari pernyataan ini tidak benar.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej. I Januai20l2
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
Jember,
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
ang menyatakan,
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hht1Xt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
/didgigili

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
g ili
://didig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
g ili
://didig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
g ili
://didig

NrM. 07071010t213

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

UCAPAN TERIMA KASIH

id
ca.cid.id
ca.cid.panjatkan
ca.cid.idMaha Esa, Maha
ca.cid.id
a
a
a
a
Puji
Syukur
penulis
kehadirat
Tuhan
Yang
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Pengasih dan
ig ili
idgigiliMaha Penyayang atas://dsegala
idgigili rahmat, nikmat, berkat
idgdan
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttpini dapat diselesaikan dengan
hthbaik.
ttp
tuntunanNya,
sehingga penulisan skripsi
Skripsi ini diajukan untuk memenuhi salah satu persyaratan menyelesaikan

dd
d
did
d
aj.ca.ci .idan
aj.ca.ci .id Program studi Ilmu eHukum
aj.ca.ci .Hukum.
aj.ca.ci .id
memperoleh gelar Sarjana
Skripsi ini
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
dapat
diselesaikan
hasil
kerja
keras,
ketekunan,
dan
ketelitian,
serta
dorongan
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt dan bantuan dari semua pihak
hhtt baik secara materiil maupunhsecara
semangat
htt moril
sehingga Penulis dapat menyelesaikan skripsi ini dengan sebaik-baiknya dengan

id
id
ca.cid.id judul “ASPEK HUKUM
ca.cid.MEWARIS
ca.cid.HIBAH
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
DIDASARKAN
WASIAT
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
MENURUT
WARIS ISLAM /(FAROIDH)
DAN KITAB UNDANGig ili
idgiHUKUM
idgigili
idgigili
gili
d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp HUKUM PERDATA” hthttp
hthttp
UNDANG
Penulis menyadari bahwa banyak sekali hambatan, tantangan dan kesulitan

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id dalam menyelesaikanejskripsi
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .iddan bantuan dari
.
.
.
.
ini. Tanpa bimbingan, dorongan,
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
gigil
berbagai /pihak,
idOleh
ig il
idgigilpenulis tidak dapat menyelesaikan
idgigil skripsi ini dengan baik.
/:d
:p//:d
:p/:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt itu, penulis menyampaikanhhrasa
tt tidak
tt hormat dan terima kasihhhyang
karena
terhingga kepada :

id M.H., Pembimbing jSkripsi
ca.cid.S.H.,
ca.cid.id
ca.cid.idyang telah banyak
ca.cid.id 1. Ibu Hj. Liliek Istiqomah,
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigiliwaktu untuk mendidik,://memberikan
idgigili
idgigili
ig ili
memberikan
ilmu, nasehat, pengarahan
d
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
:
t
t
t
thttpdorongan kepada penulis dalam
t p
p
hdan
hthttmenyelesaikan
skripsi ini; hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

2. Bapak Moh. Ali, S.H., M.H., Pembantu Pembimbing Skripsi atas sumbangan

c.idid

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.un
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
g il
il nasehat serta mendampingi
idgigil
idgigdan
ilmu,//dmemahami
bagaimana konsistensi
:p://idig
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hpenulis
hhtt
htt hingga terselesaikannyahskripsi
htt ini;
c.idid

je.aj.ac.
pemikiran dan n
ketelitian
memberikan
eje.aj.ac. serta kesabaran dalamnemengarahkan,

3. Bapak Sugijono, S.H., M.H., Ketua Penguji Skripsi;
d
i
.
d
ca.cid.id
cac.i
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
4. Ibu Dr. Dyah Ochtorina
Susanti, SH., M.HUM., Sekretaris
Penguji Skripsi;
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili Handono, S.H., M.H.,://dDosen
ig ili
idgigili
idgigili Pembimbing Akademik://d
5. Bapak
Mardi
(DPA)
/:d
/:d
/
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
thttp
hyang
hthttp
htdan
ttpsosuli;
telah memberikan masukan h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

6. Bapak Prof. Dr. M. Arief Amrullah, S.H., M.Hum., Dekan Fakultas Hukum

c.id.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

j.aac
Universitas Jember;
uneej.

liibli.b.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

x

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

7. Seluruh Dosen Fakultas Hukum Universitas Jember atas ilmu pengetahuan

dan pengalaman yang ctelah
.cid.iddiberikan;
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
e
e
e
e
n
ej. membimbing denganb.usabar,
nej.
n
nej.membantu penyusunan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
8. Bu Febri iliyang
telah
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
berkas-berkas
formulir
mengurus
skripsi;
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
9. Seluruh Pegawai di lingkungan Fakultas Hukum Universitas Jember, atas

d
d
d
d
segala bantuan dan kemudahan
aj.ca.ci .id fasilitas yang diberikan;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne Mursidiningsih, S.E.,ilidan
ne
ne Noor Chasanah, S.Ak.,
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.Maria
.bu.n
10. Kakakku iLinna
Fitri
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p//:d
:p/R.
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
serta
Adik
Erna
Nur
Pratiwi
dan
Bagus
Nugroho
Mursid
yang
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt telah

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

mendoakanku dan kekompakan kalian yang senantiasa memberikan motivasi

.id.id
dan keceriaan, demiac
kelancaran
skripsi ini. Semogaaselalu
c.id.iddiberi kelancaran

ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
u.n
nej. kehidupan kalian serta
nej. derajatnya di dunia
nej.
.bu.n
.bditinggikan
.bu.n
dan kesuksesan
dalam
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
dan
akhirat,
amin
ya
rabbal
alamin.
hthttp
hthttp
hthttp
11. Keluarga besar terimakasih atas cambukan dan kritikannya sehingga

d
d
d
id.id
membuatku untuk lebih
diri.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cmemotifasi
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne
ne
netercinta di Fakultas Hukum
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.buUniversitas
u
u
u
u
b
b
b
b
12. Sahabat-sahabatku
Jember: Eva, Ulva,
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
Reni,
Dyah,
Eko,
mas
Yoki,
Bank
Je,
Bank
Gabriel,
Aris,
mbak
Riska,
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Mimma, Tiur serta semuanya yang tidak bisa penulis sebutkan satu persatu

serta segenap civitas.aFakultas
ca.cid.id Hukum Universitas Jember.
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
nebimbingan,
nej.
nej.bantuan, semangat, dan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Semoga
semua
pengarahan,
nasehat,
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
dorongan
hthttp yang telah diberikan kepada
hthttppenulis mendapat balasanhthdari
ttp Tuhan.
Akhir kata, besar harapan penulis, semoga dengan adanya skripsi ini dapat

d
d
d
.cid.idperkembangan ilmu pengetahuan
aj.cabagi
aj.ca.ci .id memberikan sumbangsih
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id dan bermanfaat
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne pihak yang membutuhkannya.
ne
ne
ne
.bu.semua
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
serta
berguna
bagi
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Jember, 1 Januari 2012

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
Penulis
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

xi

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id

c.id

j.a
.une

ilib

g
://di

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

h

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
c.id

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

h

RINGKASAN

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

h

Demikian pentingnya hibah wasiat sehingga dalam Hukum Islam yaitu
dalam Kitab Sucinya (Al-Qur’an: Surat Al-Baqarah ayat 180, 181, 182 dan 240
serta Surat An-Nissa (Q.S. 5: ayat 11 dan 12) menyebut hibah wasiat berulang
kali, antara lain pada: Akan tetapi di dalam KHI yang merupakan pedoman hakim
Pengadilan Agama aspek hukum “Hibah Wasiat” tidak diketemukan. Terlihat
Dalam kompetensi absolut Peradilan Agama dari masa ke masa yang senantiasa
berubah dengan membaur permasalahan yang baru yang memerlukan penafsiran
tidak satupun membahas tentang hibah wasiat. Melihat latar belakang tersebut
diatas mengenai aspek hukum hibah wasiat, penulis tertarik untuk menganalisis
dalam bentuk skripsi dengan judul “Aspek Hukum Mewaris Didasarkan Hibah
Wasiat Menurut Hukum Waris Islam (Faroidh) Dan KUH Perdata”.

c.id

g
://di

ilib

j.a
.une

Adapun permasalahan
c.idyang akan dikaji dalam skripsi
c.id ini adalah aspek

d

a
a
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
hukum hibah wasiat
hukum yang dipakailib.un
.unapa mempunyai persamaan,ilibpenerapan
.un
b
i
l
i
ig
ig
igi
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
serta takibat
hukum
pemberian
hibah
wasiat
menurut
Hukum
Waris
Islam
dan
h tp
http
http
menurut KUH Perdata. Tujuan umum dari penulisan skripsi ini adalah untuk
memenuhi tugas akhir yang bersifat akademis guna mencapai gelar Sarjana
Hukum, untuk mengembangkan ilmu selama perkuliahan yang bersifat teoritis
dengan kenyataan yang ada sehingga dapat memberikan sumbangan pemikiran
yang berguna. Sedangkan tujuan khususnya adalah untuk mengetahui dan
menganalisis persamaan dan perbedaan aspek hukum hibah, penerapan hukum,
serta akibat hukum pemberian hibah wasiat menurut Hukum Waris Islam dengan
KUH Perdata. Pendekatan masalah yang digunakan adalah pendekatan UndangUndang (statute approach), pendekatan konseptual (conceptual approach) dan
pendekatan komparatif (comparative approach).
Pembahasan yang dijabarkan diperoleh kesimpulan bahwa dalam aspek
hukum hibah wasiat dari pengertian dan nilai idiilnya antara hukum waris Islam
dan KUH Perdata tidak sama. Apabila dalam prakteknya terjadi sengketa
penerapan hukum yang digunakan adalah kewenangan Peradilan Agama berdasar
Undang-Undang Nomor 3 Tahun 2006 jo Pasal 49 Undang-Undang No. 50 Tahun

xii

b.u

b.u

gili
://di

ilib

h

http
c.id

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

gili
://di

http
c.id

j.a
.une

b.u

gili
://di

http
c.id

/dig

b.u

gili
://di

c.id

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

h

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

h

2009 tentang Pengadilan Agama. Akibat pemberian hibah wasiat menurut waris
Islam berupa wajib, sunah, haram, makruh, mubah dengan jumlah harta hibah
wasiat tidak boleh lebih dari 1/3 dan berdasarkan kemaslahatan pemberian hibah
wasiat dapat berakibat hukum menjadi wasiat wajibah yang pelaksanaanya akan
dibagi oleh Pengadilan Agama. Bertolak pada kedudukan agama penerima tidak
hanya Islam saja (surat An-Nissa Ayat 7 dan 8). Sedangkan dalam KUH Perdata
akibat hukum hibah wasiat diatur dalam Pasal 957-972 KUH Perdata dengan
pelaksaaan pengaktaan hibah wasiat dihubungkan dengan wasiat yang diatur
dalam buku II bab XII KUH Perdata, dengan jumlah harta tidak boleh melebihi
ketentuan legitime Portie diatur pada Pasal 914 KUH Perdata.
Saran yang dapat diberikan penulis dalam penelitian ini, bahwa KHI perlu
direvisi kembali untuk memenuhi kebutuhan dan mengatasi kekosongan serta
permasalahan hukum yang timbul dan perkembangan dalam

masyarakat.

Diwaktu yang akan datang semoga pemerintah mampu membuat Undang-Undang
yang secara jelas memuat aspek hukum hibah wasiat menurut hukum waris Islam,
sehingga tidak membuat salah penafsiran. Hendaknya para ulama-ulama dan
warga masyarakat Islam lebih mensosialisasikan atau lebih kritis lagi apabila
meghadapi sengketa hibah wasiat dalam pelaksanaannya masyarakat bisa
mengerti dan menerapkan kasus sengketa apa yang dihadapi jangan sampai keliru
membedakan antara hibah dengan hibah wasiat dan antara wasiat dengan hibah
wasiat sehingga dalam memasukkan gugatan tidak keliru lagi dan tidak mengulur
waktu penyelesaian sengketa tersebut.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

xiii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

DAFTAR ISI

Halaman
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
nej.
nejDEPAN
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
HALAMAN iSAMPUL
...................................................................
i .bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
HALAMAN
SAMPUL
DALAM
...................................................................
ii
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
HALAMAN MOTTO ....................................................................................

iii

d
d
d
d
iv
aj.ca.ci .id ....................................................................
aj.ca.ci .id HALAMAN PERSEMBAHAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne GELAR ..............................................................
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
HALAMAN iPRASARAT
vb.bu.une
u
u
u
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
HALAMAN
PERSETUJUAN
......................................................................
vi
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
HALAMAN PENGESAHAN .......................................................................

vii

PENGUJI .......................................
viii
id
ca.cid.id HALAMAN PENETAPAN
ca.cid.PANITIA
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
HALAMAN
PERNYATAAN
........................................................................
ix
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
UCAPAN TERIMA hKASIH
x
thttp ..................................................
hthttp
hthttp
HALAMAN RINGKASAN ...........................................................................

xii

d
d
d
............................................................................
xiv
ca.cid
.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id HALAMAN DAFTAR
ajISI
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
ne
ne
ne LAMPIRAN ...........................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
DAFTAR
xvi
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
HALAMAN
DAFTAR
TABEL
....................................................................
xvii
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

BAB 1. PENDAHULUAN ............................................................................

1

idd
id
Latar Belakang
.ac.c.i..........................................................................
.ac.c.id

1
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e j.
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
une Masalah ....................................................................
u
u
bli.bu.n
b
b
1.2giliRumusan
5
i
i
l
l
i
i
idigi
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
6
hthttp1.3 Tujuan dan Manfaat h.................................................................
hthttp
1.1

1.3.1

Tujuan Umum ..............................................................

6

dd
d
d
Tujuan
.............................................................
6
aj.ca.ci .iKhusus
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
unePenelitian ....................................................................
u
u
bli.bu.n
b
b
i
i
1.4igiliMetode
7
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
digi
:p//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
1.4.1 Tipe Penelitianh
.................................................................
7
hhtt
hhttp
http
1.3.2

1.4.2 Pendekatan Masalah ........................................................

7

id.id ..................................................................
ca.Hukum
ca.cid.id
ca.cid.id
1.4.3 Bahan
8
a
a
a
c
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej. Bahan Hukum Primer.......................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
1.4.3.1
9
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Sekunder ...................................
1.4.3.2 BahabhHukum
9
hthttp
hthttp
1.4.3.3 Bahan Non Hukum............................................

10

id
id
ca.cid.id
10
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej Bahan Hukum.....................................................
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
1.4.5
Analisa
11
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
.c.id
1.4.4 Proses
Bahan Hukumj................................
aca.c.id
j.acaPengumpulan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

xiv

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA ...................................................................

12

Mewaris ....................................................................................
c.id.id
c.id.id

12
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
ej.
nPengertian
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
2.1.1.
Mewaris .....................................................
12
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
2.1.2
Macam-macam
Ahli
Waris...
.........