Faktor Faktor Berkaitan Dengan Kepuasan
UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA
FAKTOR-FAKTOR BERKAITAN DENGAN KEPUASAN
KERJA PENGETUA SEKOLAH MENENGAH
MAZLAN BIN ABDULLAH
FPP 1992 3
FAKTOR-FAKTOR BERKAITAN DENGAN KEPUASAN
KERJA PENGETUA SEKOLAH MENENGAH
Oleh
MAZ LAN BIN ABDULLAH
Tesis yang Dikemukakan Sebagai Memenuhi Syarat
untuk Mendapatkan Ijazah Master Sains
di Fakulti Pengajian Pendidikan,
Universiti Petanian Malaysia.
Oktober 1 992
PENGHARGAAN
Saya mengambil kesempatan ini untuk mengucapkan setinggi
tinggi penghargaan dan terima kasih kepada Dr. Noran Fauziah Yaakub
selaku Pengerusi Jawatankuasa Penyeliaan di atas segala bimbingan,
teguran, bantuan dan kesabaran beliau yang tidak ternilai dalam mem
bantu usaha saya menyiapkan tesis ini. Penghargaan j uga dirakamkan
u ntuk Profesor Madya Mohd. Shah Hj . Lassim, Dr. Abdu l Patah Abdul
M al e k dan Dr. Kal som Faezah Mohamed selaku Ahli Jawatankuasa
Penyeliaan di atas bimbingan yang telah diberikan. Segala jasa baik
mereka amat dihargai.
Ucapan terima kasih juga ditujukan kepada semua pihak yang telah
banyak membantu dan memberi kerjasama kepada saya dalam usaha
menyiapkan tesis ini.
Pihak-pihak tersebut ialah Bahagian Perancangan
dan Penyelidikan Pendidikan, Kementerian Pendidikan Malaysia, Jabatan
Pendidikan Melaka dan Jabatan Pendidikan Negeri Sembilan yang telah
memberi kebenaran untuk menjalankan kaj ian ini, dan kepada semua
Pengetua sekolah menengah di negeri M elaka yang telah memberikan
kerj asama untuk membolehkan saya menjalan kan kaj ian i n i . Ucapan
terima kasih khas saya tujukan kepada Sahagian Siasiswa, Kementerian
Pendidikan Malaysia kerana memberikan kebenaran kepada saya untuk
mendapat cuti belajar dan j uga biasiswa.
Saya j uga mengambil peluang ini u ntuk mengucapkan setinggi
tinggi terima kasih kepada Dekan Fakulti Pengajian Pendidikan, pensyarah-
ii
p e nsyarah dan kakita n g a n Faku lti , dan pegawai-pegawai d i P usat
Komputer, Universiti Pertanian Malaysia yang telah mengaj ar, membim
bing dan membantu saya sepanjang pengaj ian saya di Fakulti Pengaj ian
Pendidikan. Kepada Dekan, pegawai dan kakitaRgan pentadbiran di Pusat
Pengaj ian Siswazah, saya tidak lupa mengucapkan penghargaan dan
terima kasih di atas bimbingan dan kerjasama yang diberikan.
Akhirnya, kepada semua pihak yang terL ibat yang tidak dapat saya
senaraikan satu persatu , baik dalam memberikan galakan, sokongan
moral, dorongan, nasihat dan sebagainya, saya dengan rasa rendah diri
mengucapkan terima kasih.
iii
JADUAL KAN DUNGAN
Muka Surat
PENGHARGA N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ii
SENARAI JADUAL . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
vii
SENARAI RAJAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
x
ABSTRAK
xi
................... . . . . .....................................................
xiv
ABSTRACT
BAB
PENGENALAN
. . .. . . . . ..... . ....... . . . .. . .. .. . . . . . . . . . . . . ... . . ... . . ...... . .
Pentadbiran di Peringkat Sekolah .
Pernyataan Masalah
Kepentingan Kajian
Objektif Kajian
Skop Kajian
........... . . .
........
.
.
.
.... . .. . . . ..... . . ..
. . . . . . . . . . . .............. . . ....
... . . . . . . . . ...... . . .. . ......... .
........ . . . . ............... . . .. . . . . . . ..
.
....
.
.
... . . .. . . . . . . .. . . . ... . . .......... . . . . . . . .... . . ....... . . ....
Batasan Kajian
. . ..... . .. . . .... . . . . . . . .. . . ... . . . . . . .... . .. . . . . . . .....
Definisi Ope rasional
II
.
.. . . . ... . . . ...
. . ..
.................... . . . . . ....... . . . ...........
TINJAUAN TERHADAP PENYELlDIKAN BERA ITAN
Definisi Kepuasan Ke�a
Teori Kepuasan Kerja
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........
. . ..........
..
.
... . .....
. . . . ............ . .. . . ...... . ..
Kerangka Penyelidikan bagi Kepuasan Kerja .
Penyelidikan yang Berkaitan dengan
Kepuasan Keria
.
.
. . . . . . ...... . . ......
Penutup
...
.
. . .. . . .......... . ...........
iv
. . . . . ....
.
.......
.
. . . ....
. .
...
. ... . . . . . . . . . .
......
.
....
3
15
17
18
19
19
20
21
21
24
41
.
42
..
53
. . .......
..
1
.
Muka Surat
III
IV
A EDAH PENYELl DIAN .
. . . . . . . . . ... . . . .. . . ..
55
Kerangka Penyelidikan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
55
Pembolehubah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .
56
Pengukuran Pembolehubah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .
57
Kajian Rintis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
60
Pembentukan Soalselidik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .
60
Hipotesis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .
63
Sumber Data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .
66
Lokasi Kajian . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .
66
Pentadbiran Soalselidik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
67
Subj ek Kajian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
68
Analisis Data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
70
.
PENEMUAN
......
. .
..
....
.
...
..
........ . . . . . . ................. .......... . . . . ....................
Profil Pengetua
............... . . . . .
Profil Sekolah . .
.
.
.....................
.............. ............
.
...... . . . .
Faktor Motivator dan Hygiene
di Kalangan Pengetua
. . .
...........
...
..
.......
Kepuasan Kerja Secara Keseluruhan
Kepuasan Kerja Secara Khusus .
. ...
..
. . .
.. .
.
. .. .
.
...
......
.....
.........
........
. . . .
..
.
.
..
.
....
72
72
74
75
77
. .. .. .. ... .
78
Keputusan Pengujian Hipotesis . . ......................
80
RINGKASAN , PERBINCANGAN, KESIMPULAN
DAN CADANGAN
..
.. . . . . .....
99
.
V
..
. . . ....... . . ....... . . . .
Ringkasan .
..
.....
..
....
.
..........
.
.
.
.
.
...
.................
.
.
. . . .. . . . ,... . . . . . . . . ...................
..
..
..
..
Perbincangan
.
99
1 05
v
Muka Surat
Kesimpulan .
.
Cadangan
. . ..
.
. . . . ..
.
.. . . .. . . ...
.
...
. .
..
. .. .
....
.
.
..
.........
.
.....
.. ..... . . . ...... . . . . ..... . ....... ....................... ......
BIBLIOGAFI
119
1 20
1 23
AMP I AN
A
Soalselidik Kajian
B
Senarai Tugas Pengetua .
C
Tugas Pengetua Mengikut Kajian
Institut Aminuddin Saki
.. . . .
o
Senarai Nama Sekolah Menengah di Melaka
.
1 65
E
Peta Negeri Melaka . . ... . . . . .... . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . ..
1 68
.,
............................................... ,
. . ..... . . .
. . . ..
.
.
. ..
..
... . .
. ...
.. ... .
.......
.
.
....
. . . .
..
. ..
.
. .. .
..
.
.
.....
..
......
.
ATAA D I Al . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .
. . ..
.
..... ...
..........................................
vi
1 32
1 40
1 49
1 70
SENARAI JADUAL
Muka Surat
Jadual
1
Bilangan Pegawai Perkhidmatan Pendidikan
Siswazah (PPPS) Mengikut Kategori di Sekolah,
1 987
.......................................................................
2
Peratus Jawatan Tingkatan Tertinggi 'G' dan ke
Atas bagi Semua Kategori Perkhidmatan Awam
..
12
14
Fakto r M otivato r d a n Faktor Hyg i e n e dalam
Teori Dua Faktor Herzberg
32
Perbandi ngan antara Teori Keperluan H i raki
Maslow dan Teori Dua Faktor Herzberg
33
Bilangan Sekolah Menengah Biasa M engikut
Daerah, Lokasi dan Gred Sekolah
68
Subjek Kajian Mengikut Daerah, Gred Sekolah,
Kumpulan Etnik dan �antina
69
7
Profil Pengetua
73
8
Profil Sekolah
9
Jumlah Skor, Skor M in dan Pangkatan Faktor
Motivator dan Faktor Hygiene
75
J u mlah Skor dan S kor M i n Kepuasan Kerj a
Secara Keseluruhan di Kalangan Pengetua
78
Jumlah Skor, Skor Min dan Pangkatan Dimensi
Kepuasan Kerja Khusus di Kalangan Pengetua
79
Tahap Kepuasan Kerja Secara Keseluruhan dan
Kumpulan Etnik Pengetua
81
Tahap Kepuasan Keja Secara Keseluruhan dan
Pengalaman Pentadbiran Pengetua
82
Tahap Kepuasan Kerja Secara Keseluruhan dan
Gred Sekolah
83
Tahap Kepuasan Kerja Secara Keseluruhan dan
Lokasi Sekolah
83
3
....................................
4
. ........... . . . .
5
.. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .
6
. . . . ...... ... .. ...... .......... . . .
............ ..... . . . ...... . . . .. . . . . . . . . . ......... .....
.......... . . . .. . . . . ........ . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ...
. . . . . . . .. . . .. . . .. . ....... . . . . . .
10
.........
11
...
12
. ...... . . ...... ......................
13
.....................
14
........................ ............ . . . . . . .... ......... . .
15
.. ........ . . . . . . .. . ....... . . . .. . . . . . . . . . . . .... ... . . ...
vii
74
Muka Surat
Jadual
16
Tahap Kepuasan Ke�a Secara Keseluruhan dan
Jantina Pengetua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
84
17
Korelasi antara Faktor Motivator dan Kepuasan
Ke�a Secara Keseluruhan . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .
85
18
Korelasi antara Faktor Hygiene dan Kepuasan
Ke�a Secara Keseluruhan . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . ......
86
Tah a p Kepuasan Kerj a Secara Kh uSus dan
Kumpulan Etnik Pengetua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
87
,. .
19
.
.....
. .
.
.
.
20
P er ba n d i ng a n antara K u m p u l a n Etn i k d a n
Dimensi H ubungan Guru dengan Guru . .
89
21
P er ba n d i n g a n antara K u m p u l a n Etn i k d a n
Dimensi Prestasi dalam Kokurikulum - Permainan
89
22
Tahap Kepuasan Kerj a Secara Khu s u s dan
Pengalaman Pentadbiran Pengetua . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .
90
23
Perbandingan antara Pengalaman dan Dimensi
H ubungan dengan PISG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
91
..
24
Perbandingan antara Pengalaman dan Dimensi
Prestasi dalam Kokurikulum - Permainan . . . . . . . . . . . . .
91
25
Tah a p Kepuasan Keria Secara Kh u s us dan
Gred Sekolah
92
. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
Tah a p Kepuasan Keria Secara Kh u s u s dan
Lokasi Sekolah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
93
Perbandingan antara Lokasi Sekolah dan Kepuasan Kerja Secara Khusus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
94
28
P e r b a n d i n g a n a ntara Lo kasi S e k o l a h d a n
Dimensi Prestasi dalam Kokurikulum - Permainan
94
29
P e r b a n d i n g a n antara Lokasi S e k o l a h d a n
Dimensi Seban Pengurusan Kewangan . . . . . . .. . . . . . . . .
94
30
Tah a p Kepuasan Keria S ecara Kh u s us dan
Jantina Pengetua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
95
27
. .
viii
.
Muka Surat
Jadual
31
Perbandingan antara Jantina P engetua dan
Dimensi Prestasi Pelajar
.
96
P erbandi ngan antara Jantina Pen Qetua dan
Dimensi H ubungan Guru dengan PelaJar ...... ......
96
Korelasi antara Faktor Motivator dan Kepuasan
Ke�a Secara Khusus
97
Korelasi antara Faktor Hygiene dan Kepuasan
Kerja Secara Khusus
97
................ . . ..............
32
......
..
33
............. ................................
34
. . . .... . .............................. . . . ...
ix
SENARAIRAJAH
Muka Surat
Rajah
1
Bidang Tugas Pengetua
2
Taburan Jawatan Pegawai Perkhidmatan Pendi
dikan Siswazah (PPPS) M engikut Kategori d i
Sekolah, 1987
..................... . . ...
. . . . . .... . ....
. ................. . .. ...................................
3
Perbandingan antara Perkhidmatan Pendidikan
Siswazah dengan Perkhidmatan yang Lain
.
........
.
9
12
14
4
Hiraki Keperluan Maslow
..................
27
5
Perbandi ngan antara Pandangan Tradisional
dan Teori Dua Faktor H erzberg
.......................
34
6
Konsep Teori Dua Faktor Herzberg
34
7
Kerangka Penyelidikan
. . . .............. . . ..
......
x
............ ....
..... . . .... . . . . .............
..
.
. ...
..
.
.
....
.
.....
56
Abstrak tesis yang dikemukakan kepada Senat Universiti Pertanian
Malaysia sebagai memenuhi syarat keperluan ijazah Master Sains
FAKTOR-FAKTOR BERKAITAN DENGAN KEPUASAN
KERJA PENGETUA SEKOLAH MENENGAH
Oleh
MZLAN BIN ABDULLAH
Oktober
1992
Pengerusi:
N oran Fauziah bte Yaakub, Ph.D.
Fakulti :
Pengajian Pendidikan
Tujuan kaj ian ini ialah untuk menentukan faktor -faktor yang ber
k a i tan d e n g a n k epuasan kerj a p e n g e tu a s ekolah m e n engah dan
mengukur kepuasan kerja pengetua dari segi beberapa faktor klasifikasi,
m o ti vato r dan hyg iene. Kepuasan kerja dili hat dari dua d i mens i , iaitu
'
kepuasan kerja secara keseluruhan dan kep uasan kerja secara khusus.
Teori Dua Faktor Herzberg digunakan sebagai kerangka penyelidikan ini.
Subj e k kaj ian terdiri daripada 43 orang pengetua siswazah dari
sekolah menengah biasa di negeri Melaka.
Borang soalselidik yang digunakan terdiri daripada lima i tem yang
b e r k a i tan d e ngan l atar b e lakang p e n g e t u a , 56 i tem d i g u bal u n tu k
mengukur faktor-faktor motivator dan hygiene, lima item untuk mengukur
k e p uasan kerja secara kese l u ru h a n, dan 1 7 i tem u n t u k m e n g u k u r
kepuasan kerja secara khusus.
xi
Data d ia n a l i s i s dengan menggunakan stat i stik deskri ptif dan
inferensi. Di antaranya termasuklah peratus. kekerapan. jadual silang. khi
kuasa-dua, ujian-t dan korelasi.
Keputusan kajian menunjukkan wujudnya pertalian yang signifikan
d i a nt a r a f a k t o r ta n g g u n g j aw a b d en g a n k e p u a s a n k erj a s ec a ra
keseluruhan dan juga dengan kepuasan kerja secara khusus. Faktor gaji
pula mempunyai pertalian yang signifikan dengan kepuasan kerja secara
keseluruhan. Bagi lokasi sekolah, keputusannya menunjukkan pengetua
s e ko lah bandar l e b i h puas dari segi kepuasan kerj a s ecara k h u s u s
berbanding dengan pengetua luar bandar.
Bagi d i mensi kepuasan khusus, keputusan uj ian menunj u kkan
wujudnya perbezaan yang signifikan di antara kumpulan etni k pengetua
d engan d i m e n s i h u b u n g a n g u ru d engan g u ru d a n d im en s i prestasi
kokurikulum (permainan) . Dari segi pengalaman pengetua. keputusan
ujian-t menunj ukkan perbezaan yang signifikan dalam dimensi hubungan
pengetua dengan P I BG dan dimensi prestasi kokurikulum (permainan) .
P erbezaan yang signifi kan juga wuj ud antara lokasi sekolah dengan
dimensi prestasi kokurikulum (permainan) dan dimensi beban pengurusan
kewangan. Dari segi jantina pula, terdapat perbezaan yang signifikan dari
segi dimensi prestasi pelajar dan dimensi hubungan guru dengan pelajar.
Penemuan kajian ini j uga menunj ukkan pengetua mempunyai tahap
kepuasan kerja secara keseluruhan yang tinggi dan tahap kepuasan kerja
secara khusus yang sederhana. Tahap kepuasan bagi faktor-faktor
xii
s ecara k h u s u s yang sederhana. Tahap kepuasan bag i faktor-faktor
motivator dan hygiene di kalangan pengetua j uga tinggi, kecuali bagi
faktor kenaikan pangkat. Teori Dua Faktor H erzberg tidak dapat diterima
sepenuhnya kerana keputusan ujian tidak menunjukkan wujudnya faktor
kepuasan dan ketidakpuasan kerja secara berasingan. Akan tetapi, Teori
Dua Faktor ini ada kebenarannya kerana faktor motivator mengatasi faktor
h yg i e n e d a ri s e g i s k o r m i n d a n pang kata n , yang m en c a d a n g kan
pengetua lebih puas dengan faktor motivator.
xiii
Abstract of thesis submitted to the Senate of Universiti Pertanian Malaysia
as fulfilment of the requirements for the degree of Master of Science
FACTORS RELATING TO JOB SATISFACTION
OF SECONDARY SCHOOL PRINCIPALS
By
MZLAN BIN ABDULLAH
October
1992
Chairperson:
Noran Fauziah bte Yaakub, Ph.D.
Faculty:
Educational Studies
The a i m of t h i s stud y i s to ascerta i n factors perta i n i n g to j o b
satisfation of secondary school principals and to measure job satisfaction
in terms of a few classification variables, six motivator factors and eight
hygiene factors. Job satisfaction is seen from two dimensions, i .e. overall
job satisfaction and specific job satisfaction. This study uses Herzberg's
Two-Factor Theory of job satisfaction for its conceptual framework.
The subj ects of this study consist of 43 graduate principals from
ordinary secondary schools in the state of Melaka.
T h e q u e st i o n n ai re i nc l u d ed five i t e m s r e l at i n g to p r i n c i pa l s'
backg rou n d , 5 6 items d e s i g n ed to meas u re motivator and hyg i e ne
factors, five items for measuring overall job satisfaction, and 17 items for
measuring specific job satisfaction.
xiv
Data were analysed by using descriptive and inferential statistics,
viz. , percentages, frequencies, crosstabulations, chi-squares, t-tests and
correlations.
The resu lts of the study show that responsibility factor is sig n i
ficantly related with overall job satisfaction and specific job satisfaction.
Pay factor is also significantly related with overall job satisfaction. Urban
principals are also more satisfied in terms of their specific job satisfaction
compared to their rural counterparts.
I n terms of the dimensions of specific job satisfaction, the results of
the study show that there are significant differences for teacher-teacher
relationship dimension and co-curricula performance in games dimension
according to ethnic group. Results of the t-test also show that there are
significant differences in principal - PTA relationship dimension and co
curricula performance in games dimension according to administrative
experience. The co-curricu l a performance in games d i m ension and
financial management workload di mension is also significantly different
according to location. The students' performance dimension and teacher
student relationship dimension are significantly different to gender.
T h e fi n d i ng s of t h i s study also show that p ri n c i p a l s ' o v e ra l l j o b
satisfaction i s high and their specific job satisfaction is average. The levels
of satisfaction for the motivator and the hygi ene factors are also high,
except for the promotion factor. Herzberg's Two-Factor Theory is not fully
accepted because the results do not show the existence of job satisfaction
xv
satisfaction and dissatisfaction factors as two groups of separate factors,
although the mean scores and the mean rankings of motivator factors are
higher than the hygiene factors.
xvi
BAB 1
PENGENALAN
Kepuasan kerj a adalah perasaan yang dialami oleh pekerja dari
pekerj aan m ereka. Kepuasan kerj a itu send i ri bersifat relatif. Faktor
yang mempengaruhi kepuasan kerja seorang pekerja adalah tidak sama
dengan seorang pekerja yang lain. Keadaan ini disebabkan pekerja ialah
individu yang mempunyai emosi, citarasa, perasaan dan kehendak yang
berbeza-beza. Pekerja yang mendapat kepuasan dalam kerj a akan
menghasilkan k erj a yang l ebi h bermutu dan produ ktif (Smith, 1 98 0 ;
Schulz, 1 982; Mullins, 1 989).
� e n g et u a m e r u pakan e k s e k utif y a n g terpenti ng d i s e k o l ah
(Weindling dan Earley, 1 987). Untuk membolehkan mereka berfungsi
--
dengan berkesan dan cekap dalam sistem pendidikan dan pencapaian
matlamat negara, mereka perlu mempunyai tahap kepuasan kerja yang
tinggi. Pengetua sekolah yang mempunyai tahap kepuasan kerj a yang
tinggi dapat meng hasilkan m utu kerja dan produktiviti yang tinggi, me
wujudkan s uasana kerja yang selesa, mendorong pelajar untuk belajar
dengan bersungguh-su n g g u h, dan membentuk sahsiah yang baik di
kalangan pelajar (Hanafi, 1 982; Abdul Shukor, 1 987) .
Jawatankuasa Kabinet (1 979: 1 39) mengakui bahawa pentadbiran
sekolah di Malaysia telah " bertambah sukar dan komplel