PENGARUH PENAMBAHAN ANTIOKSIDAN KATEKIN DARI GAMBIR (Uncaria gambir Roxb) TERHADAP KUALITAS, UMUR SIMPAN DAN NILAI ORGANOLEPTIK RENDANG TELUR.
PENGARUII PENAMII III.N ANTIOKSIDAN KA EruN DAR:
. - --CA]I'BIRIA tit Aonbir Roi) TERTL{DAP KUAL|,TAS,
UMUII
SITIPAN DAN NILAI ORGANOLE?TIK RDNDAN(;,fELTIR
4zl-l N@dllu, Diba*rtr brmhn,ran
nJn iul'yaEr.SP Mp. LIM DeniNovr+ s"tp, Ml
Prcgrn StudiTelnoloe llss I Temot fdIatLA pdtu ,r."
Unive^n6 Anddd padog, 2Ot 0
AASTRAX
Penelititu ini dit3iutm b€rtujun uld mengcrJnri
I€ns@h
r-e-'b1.1 s.l-idd \J"lj,..s snbi, k,t d.ptLJD.AJ drrc-r
birlr plol!.JJ b d simpT
njrL o,rr.ctrl
,rfl"1Sils dr q.ft , -adrs -t' r v. e. p-net,u j dM
L m.'Ro.nae LtL
r\m,.t nLdts'oln!0b'(Ib.a,L,id I nJ"igrLe,"r--\i..,, !r
grm J. 3 d o rcF1 dd pflenJd, uj,g .JJso n. r t, .dJL. prLs(oo
A.* Kero,,fL ,Rn\, d"n!",
i-I.:i,1
..:.i".+-. Dd.rson
L- ompor €Ega u;r. pcn ,u hbd
udftF tuFibe d Lrekir Fu p nbb,a rndr.cu.dtu.lAJO,o (8,
.oo d* r i.?oo d"f.,nrr
L ;_da.g s rd.Lu,rd rd
llsamrri
ll: l.l,l:
:o,
d-gr nd* m8n ta p., "d1d n,, iop.,t"l*.
,"it
r.r /tjllP .. vdidb{t )d r J,,. u,td,l i,a. ""r.,
1-..
r4d.u . nai. \,d d , rn L ,iTpn oitdd . o,u(srd" da
"i.
o
r$r p rr.nd
",
"itp,ir,.
u
aru
p".s^
1-s.1,",- u.oi, p;..n.o-,_
",
stsrl trhdddp ',trr'u
tsdd orch.1 t_od temJ, nu sihra. or r.tdi orsdokpLil
xqe,B,,riFldme ktu c.dodr ur!, o.rubMd l,,.r_n.-'r,,i"p.iaM M Lrd u,sdocphr Lnd r"1r,dkd p!1c,fu
"-C"i
,l
M(rn od g
!.r
i berpcrs,uh b,d3
-o nrdd er4 rrr sebaoai Mrioksidrn
Kara
kuljr
"",",,".
mn,led rettr
kmci: hlioksidd, kaickin, rcndug retLr, kuatiro
Jr
p"da
",""
to--nft,i
I.
PENDAHIII,I'AN
Telur adatan salan satu shber porein
hcvrj yeg
6s ye8
mcmitiki
Ieal. nu&h di.cm4 dm bergizi linggi Sclain itu ietur Ndah JipLroleh de
hegul'a nran Tctlr &par dim ta&m scbagai laul, bahin
FtncmpE
nakeb,
b.rbagai
prolcin
I
I
%,
p.da basio
lepu.g retu!, obaq
do
lain scbagainya. Tctu. icrdj.i dei
lemal l2 %, sena viranin, dtu Ei.enl. Nil.i GninSSi rclu rcdaFi
khi.any!. Kuins
rlu
D;neodug
6e dino
dibdlunlu scna nihcnl sep€rii : besi, fosfor, seljul kalsiu.
cs€nsiot
daD
yeg
vilmin
H
toopleks. Sebasib p.olein (50%) d& snua tenral ter.trpd padd kuing
lelur
Adapb nurih rclur ytug jumlalnyr sekirr 60 % d&i sehnh but:nrn relu
nengddus s jeds pbrein dd seditir k b.mdial (So€poo, 1996).
'lolu temaut kc drlu bai pmgo yog
pcngolahh rrhadap
ahu podul
rus*
nud.l.]
rtur dapd nenpengamhi sakn simpm
dsn
kuli6
tctu
yae dih$ilkM. Sdan etu cM lcngolan rhrr adrlat dcnga
ncnsolalnya menjadi rendes letu. Re.dmg relu ini menpalm
dai daeEn Payalmbun Sllmleft D@i Tctu de l.pug s.tu
dioLn sedenikio rurs hihgg! mebghailk& rendes
cnyan
Mctode
db guih. KoDsunb
lebih
sinpb yeg lebih lma dd l:Mya
R'ndtuC
kllr' -lgadbe
% (Sugi,llni, 2010). Pada
nakdd
bMi!
&lu ydA
norrkai ftndog telu,
Daks& kns
End6E
6estu .?,rp,
taEna nemilili daya
lebih guih.
'os
tenal nab.1 1.ad|ingg. Jcit,.rotutr
yang nengbdu.glemat
t6.
ret itli.Cgi scpcni
EndaA lelu, ketusale ydg mugkin tcdadi .drldr okiddi
lctut
sehinssa
maranar nenj3di rensik. Otcidsi dapar berlanssbs bila ie{adi
konhk mbrs
sclunlah oksieen dcngan lcmal.rau minyr* Ie.iadinyd realsi !k5id6i ini akd
'neDeakibalkan
ba! ren8ik p3da lem* abu
minylt Ilalinidanar diaari
penmblhu qtioksid$. Antioksidan rlah
.r,'orO yag nmpu
den.pir
ar prmb$ ctcktln {e&.r?,
mcnangkal .rau merendm dMpak n.-!arif .ksnhr
(WinEsi. 2007). Dihbahkan
Wiimo
(1992)
Anrioksid mensebilkM ddikal
beb$ dengs nelengkapi kekuagan elekron )ans dimiliti €dikal bebas. dsn
menShmbar reiadinya
@ksi ktrlai dtui p.nb.nluka Fdikal b.b*.
Anliokridd data. digunakd $bagai psrcdrn radikal
setelah b€Ealsi
8bu
enue,
Salah
ddg
Edikal
b.bq alm dc.shsilktr ndikal b@ lanr
slu alioksids almi
Roxb) meruparu
l$dapal pdda
SuoalB Bar* me.ylmbo8
yanE
1 6u gmbn. Cdbir
ellh eojcnh hmm F.c
di SumatE BaEr &otlma di Kalupalen 50 Kob
dd
pMk$ smbh nmqpai
s
Selain itu. embn juga mengtuduns
sar kuot
SNI
80 %
di lndondia
scbasai baha
ebn
Sd@.
{u
(Ndii
pcnymat
urioksidln olmi
01-ll9l
1994
(avisi 1999) nosya€rkar muru gmbn kutids
2000).
T&mf
I
Shbn m.miliki
bllru lain
leh mm8edu8 kotc*in 30-,10 % (Ba 2009). Ksrekin nmp.tr
khdug&
kdekin pdin8 tinggi dibudingtm
dc.g
kdckin pad,
$nyawr polifool yag b€9ortrsi eb:eai utio*sidd dd
Mekq
yatrcrdapar
l€itu kotekin.
nosmdms mininsl 60 % knreki. o.ieir
misl.y.
b
Klbuparen Pesisn
Cmbir ini umumn'€ digunat untuk mcnyinh.
du pewma
sbil
hukm mdik,i
(Ueez!,art
2000).
bcnnrnlur lplbih
yan8
Robdtrsi dn Miyazli. 20{}{) ena
b.ntu pago sdir$a d!!al n€mp€rpmjeg
Ms
mrib.ldi (ABl€@
di8un&d ddm pengokn
ns sidp
Endug tclur
V. KASIMPULAN NAN SARAN
Dei h6i1 penelitim dip€rcleh kesinpulu tEnwa
da gubt
pmrein,
pcnambanan katctin
$bogai siioksidan bcDen8dh nlara (P
. - --CA]I'BIRIA tit Aonbir Roi) TERTL{DAP KUAL|,TAS,
UMUII
SITIPAN DAN NILAI ORGANOLE?TIK RDNDAN(;,fELTIR
4zl-l N@dllu, Diba*rtr brmhn,ran
nJn iul'yaEr.SP Mp. LIM DeniNovr+ s"tp, Ml
Prcgrn StudiTelnoloe llss I Temot fdIatLA pdtu ,r."
Unive^n6 Anddd padog, 2Ot 0
AASTRAX
Penelititu ini dit3iutm b€rtujun uld mengcrJnri
I€ns@h
r-e-'b1.1 s.l-idd \J"lj,..s snbi, k,t d.ptLJD.AJ drrc-r
birlr plol!.JJ b d simpT
njrL o,rr.ctrl
,rfl"1Sils dr q.ft , -adrs -t' r v. e. p-net,u j dM
L m.'Ro.nae LtL
r\m,.t nLdts'oln!0b'(Ib.a,L,id I nJ"igrLe,"r--\i..,, !r
grm J. 3 d o rcF1 dd pflenJd, uj,g .JJso n. r t, .dJL. prLs(oo
A.* Kero,,fL ,Rn\, d"n!",
i-I.:i,1
..:.i".+-. Dd.rson
L- ompor €Ega u;r. pcn ,u hbd
udftF tuFibe d Lrekir Fu p nbb,a rndr.cu.dtu.lAJO,o (8,
.oo d* r i.?oo d"f.,nrr
L ;_da.g s rd.Lu,rd rd
llsamrri
ll: l.l,l:
:o,
d-gr nd* m8n ta p., "d1d n,, iop.,t"l*.
,"it
r.r /tjllP .. vdidb{t )d r J,,. u,td,l i,a. ""r.,
1-..
r4d.u . nai. \,d d , rn L ,iTpn oitdd . o,u(srd" da
"i.
o
r$r p rr.nd
",
"itp,ir,.
u
aru
p".s^
1-s.1,",- u.oi, p;..n.o-,_
",
stsrl trhdddp ',trr'u
tsdd orch.1 t_od temJ, nu sihra. or r.tdi orsdokpLil
xqe,B,,riFldme ktu c.dodr ur!, o.rubMd l,,.r_n.-'r,,i"p.iaM M Lrd u,sdocphr Lnd r"1r,dkd p!1c,fu
"-C"i
,l
M(rn od g
!.r
i berpcrs,uh b,d3
-o nrdd er4 rrr sebaoai Mrioksidrn
Kara
kuljr
"",",,".
mn,led rettr
kmci: hlioksidd, kaickin, rcndug retLr, kuatiro
Jr
p"da
",""
to--nft,i
I.
PENDAHIII,I'AN
Telur adatan salan satu shber porein
hcvrj yeg
6s ye8
mcmitiki
Ieal. nu&h di.cm4 dm bergizi linggi Sclain itu ietur Ndah JipLroleh de
hegul'a nran Tctlr &par dim ta&m scbagai laul, bahin
FtncmpE
nakeb,
b.rbagai
prolcin
I
I
%,
p.da basio
lepu.g retu!, obaq
do
lain scbagainya. Tctu. icrdj.i dei
lemal l2 %, sena viranin, dtu Ei.enl. Nil.i GninSSi rclu rcdaFi
khi.any!. Kuins
rlu
D;neodug
6e dino
dibdlunlu scna nihcnl sep€rii : besi, fosfor, seljul kalsiu.
cs€nsiot
daD
yeg
vilmin
H
toopleks. Sebasib p.olein (50%) d& snua tenral ter.trpd padd kuing
lelur
Adapb nurih rclur ytug jumlalnyr sekirr 60 % d&i sehnh but:nrn relu
nengddus s jeds pbrein dd seditir k b.mdial (So€poo, 1996).
'lolu temaut kc drlu bai pmgo yog
pcngolahh rrhadap
ahu podul
rus*
nud.l.]
rtur dapd nenpengamhi sakn simpm
dsn
kuli6
tctu
yae dih$ilkM. Sdan etu cM lcngolan rhrr adrlat dcnga
ncnsolalnya menjadi rendes letu. Re.dmg relu ini menpalm
dai daeEn Payalmbun Sllmleft D@i Tctu de l.pug s.tu
dioLn sedenikio rurs hihgg! mebghailk& rendes
cnyan
Mctode
db guih. KoDsunb
lebih
sinpb yeg lebih lma dd l:Mya
R'ndtuC
kllr' -lgadbe
% (Sugi,llni, 2010). Pada
nakdd
bMi!
&lu ydA
norrkai ftndog telu,
Daks& kns
End6E
6estu .?,rp,
taEna nemilili daya
lebih guih.
'os
tenal nab.1 1.ad|ingg. Jcit,.rotutr
yang nengbdu.glemat
t6.
ret itli.Cgi scpcni
EndaA lelu, ketusale ydg mugkin tcdadi .drldr okiddi
lctut
sehinssa
maranar nenj3di rensik. Otcidsi dapar berlanssbs bila ie{adi
konhk mbrs
sclunlah oksieen dcngan lcmal.rau minyr* Ie.iadinyd realsi !k5id6i ini akd
'neDeakibalkan
ba! ren8ik p3da lem* abu
minylt Ilalinidanar diaari
penmblhu qtioksid$. Antioksidan rlah
.r,'orO yag nmpu
den.pir
ar prmb$ ctcktln {e&.r?,
mcnangkal .rau merendm dMpak n.-!arif .ksnhr
(WinEsi. 2007). Dihbahkan
Wiimo
(1992)
Anrioksid mensebilkM ddikal
beb$ dengs nelengkapi kekuagan elekron )ans dimiliti €dikal bebas. dsn
menShmbar reiadinya
@ksi ktrlai dtui p.nb.nluka Fdikal b.b*.
Anliokridd data. digunakd $bagai psrcdrn radikal
setelah b€Ealsi
8bu
enue,
Salah
ddg
Edikal
b.bq alm dc.shsilktr ndikal b@ lanr
slu alioksids almi
Roxb) meruparu
l$dapal pdda
SuoalB Bar* me.ylmbo8
yanE
1 6u gmbn. Cdbir
ellh eojcnh hmm F.c
di SumatE BaEr &otlma di Kalupalen 50 Kob
dd
pMk$ smbh nmqpai
s
Selain itu. embn juga mengtuduns
sar kuot
SNI
80 %
di lndondia
scbasai baha
ebn
Sd@.
{u
(Ndii
pcnymat
urioksidln olmi
01-ll9l
1994
(avisi 1999) nosya€rkar muru gmbn kutids
2000).
T&mf
I
Shbn m.miliki
bllru lain
leh mm8edu8 kotc*in 30-,10 % (Ba 2009). Ksrekin nmp.tr
khdug&
kdekin pdin8 tinggi dibudingtm
dc.g
kdckin pad,
$nyawr polifool yag b€9ortrsi eb:eai utio*sidd dd
Mekq
yatrcrdapar
l€itu kotekin.
nosmdms mininsl 60 % knreki. o.ieir
misl.y.
b
Klbuparen Pesisn
Cmbir ini umumn'€ digunat untuk mcnyinh.
du pewma
sbil
hukm mdik,i
(Ueez!,art
2000).
bcnnrnlur lplbih
yan8
Robdtrsi dn Miyazli. 20{}{) ena
b.ntu pago sdir$a d!!al n€mp€rpmjeg
Ms
mrib.ldi (ABl€@
di8un&d ddm pengokn
ns sidp
Endug tclur
V. KASIMPULAN NAN SARAN
Dei h6i1 penelitim dip€rcleh kesinpulu tEnwa
da gubt
pmrein,
pcnambanan katctin
$bogai siioksidan bcDen8dh nlara (P