Pengaruh Variasi Arus Pengelasan dan Variasi Diameter Elektroda Terhadap Kekuatan Tarik Pada Stainless Steel AISI 304

Lampiran 1
Tabel Lembar Pengolahan Data Spesimen Uji Tarik Dengan Diameter Elektroda 2.6 mm
Arus
85 A
85 A
85 A

L (mm)
200
200
200

∆L (mm)
31.4
37.8
39.2

Lebar (mm)
12.55
12.04
12.27


Tebal (mm)
4.74
4.85
4.96

Luas A (mm2)
59.487
58.394
60.8592

Gaya F (N)
21000
21500
23200

rata-rata
95 A
95 A
95 A


200
200
200

24.6
21.9
22.3

12.07
12.07
12.1

4.67
4.51
4.55

56.3669
54.4357
55.055


20200
18000
18500

rata-rata
105 A
105 A
105 A

200
200
200

20.2
21.3
20.6

12.3
12.5

12.36

4.45
4.88
4.49

54.735
61
55.4964

rata-rata

16700
19700
17000

σ (MPa)
353.132
368.353
381.762


ε (%)
15.7
18.9
19.6

E (MPa)
2249.24841
1948.95767
1947.76531

367.749

18.0667

2048.65713

358.351
330.625
336.752


12.3
10.95
11.15

2913.42276
3019.40639
3020.19731

341.9093

11.4667

2984.34216

305.1064
322.9508
306.3262

10.1

10.65
10.3

3020.85566
3032.40206
2974.04054

311.4611

10.35

3009.09942

Perhitungan :
Nilai Tegangan untuk diameter elektroda 2,6 mm masing-masing spesimen adalah
sebagai berikut :
a. Variasi arus 85 A
Spesimen 1

σ= =



2100 �

= 353,018 N/mm2



21500 �

=368,188 N/mm2



23200 �

� 59,487 �� 2

Spesimen 2


σ= =

� 58,934 �� 2

Spesimen 3

σ= =

� 60,8592 �� 2

= 381,209 N/mm2

b. Variasi arus 95 A
Spesimen 1

σ= =


20200 �


=358,372 N/mm2



18000 �

= 330,469 N/mm2



18500 �

� 56,3669 �� 2

Spesimen 2

σ= =

� 54,4357 �� 2


Spesimen 3

σ= =

� 55,055 �� 2

= 336,027 N/mm2

Universitas Sumatera Utara

c. Variasi arus 105 A
Spesimen 1

σ= =


16700 �

� 54,735 �� 2

= 305,106 N/mm2

Spesimen 2

σ= =

� 19700 �

� 61 �� 2

= 322,95 N/mm2

Spesimen 3

σ= =


17000 �

� 55,4964 �� 2

= 306,328 N/mm2

Nilai regangan untuk diameter elektroda 2,6 mm masing-masing spesimen adalah
sebagai berikut :
a. Variasi Arus 85 A
Spesimen 1

ε =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



ε =

31,4
200

x 100 % = 15,7 %

Spesimen 2


37,8
200

x 100 % = 18,9 %

Spesimen 3

ε=

∆�


x 100% =

39,2
200

x 100 % = 19,6%

b. Variasi Arus 95 A
Spesimen 1

ε=

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



24,6
200

x 100 % = 12,3%

Spesimen 2

ε=



21,9
200

x 100 % = 10,95 %

Spesimen 3

ε=



22,3
200

x 100% = 11,15%

c. Variasi Arus 105 A
Spesimen 1

ε =
ε =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



20,2
200

x 100% = 10,1 %

Spesimen 2

ε =



21,3
200

x 100% = 10,65 %

Spesimen 3


20,6
200

x 100% = 10,3 %

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 2
Tabel Lembar Pengolahan Data Spesimen Uji Tarik Dengan Diameter Elektroda 3.2 mm
Arus
85 A
85 A
85 A

L (mm)
200
200
200

∆L (mm)
25.9
58.52
29.5

Lebar (mm)
12.01
12.06
12.05

Tebal (mm)
4.93
4.95
4.93

Luas A (mm2)
59.2093
59.697
59.4065

Gaya F (N)
20700
26400
21600

rata-rata
95 A
95 A
95 A

200
200
200

52.4
40.88
39.28

12.55
12
12.27

4.95
4.94
4.96

62.1225
59.28
60.8592

26600
24800
24400

rata-rata
105 A
105 A
105 A

200
200
200

28.7
24.34
32.16

12.8
12.56
12.55

4.92
4.8
4.98

62.976
60.288
62.499

rata-rata

23000
21200
26400

σ (MPa)
349.5
442.28
363.63

ε (%)
12.95
29.26
14.75

E (MPa)
2698.8417
1511.55161
2465.28814

385.1367

18.9867

2225.22715

428.2
418.35
400.98

26.2
20.44
19.64

1634.35115
2046.72211
2041.64969

415.8433

22.0933

1907.57432

365.25
351.63
404.53

14.35
12.17
16.08

2545.29617
2889.318
2515.73383

373.8033

14.2

2650.116

Perhitungan :
Nilai Tegangan untuk diameter elektroda 3,2 mm masing-masing spesimen adalah
sebagai berikut :
a. Variasi arus 85 A
Spesimen 1

σ= =


20700 �



26400 �

� 59,2093 �� 2

= 349,607 N/mm2

Spesimen 2

σ= =

� 59,697 �� 2

=442,233 N/mm2

Spesimen 3

σ= =


21600 �

� 59,4065 �� 2

= 363,59 N/mm2

b. Variasi arus 95 A
Spesimen 1

σ= =


26600 �

� 62,1225 �� 2

= 428,186 N/mm2

Spesimen 2

σ= =


24800 �

� 59,28 �� 2

= 418,353 N/mm2

Spesimen 3

σ= =


24400 �

� 60,8592 �� 2

= 400,926 N/mm2

Universitas Sumatera Utara

c. Variasi arus 105 A
Spesimen 1

σ= =


23000 �

= 365,218 N/mm2



21200 �

= 351,645 N/mm2



26400 �

� 62,976 �� 2

Spesimen 2

σ= =

� 60,288 �� 2

Spesimen 3

σ= =

� 65,26 �� 2

= 404,535 N/mm2

Nilai regangan untuk diameter elektroda 3,2 mm masing-masing spesimen adalah
sebagai berikut :
a. Variasi Arus 85 A
Spesimen 1

ε =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



ε =

25,9
200

x 100 % = 12,95 %

Spesimen 2


58,52
200

x 100 % = 29,26 %

Spesimen 3

ε=

∆�


x 100% =

29,5
200

x 100 % = 14,75 %

b. Variasi Arus 95 A
Spesimen 1

ε=

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



52,4
200

x 100 % = 26,2%

Spesimen 2

ε=



40,88
200

x 100 % = 20,44 %

Spesimen 3

ε=



39,28
200

x 100% = 19,64%

c. Variasi Arus 105 A
Spesimen 1

ε =
ε =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



28,7
200

x 100% = 14,35 %

Spesimen 2

ε =



24,34
200

x 100% = 12,17 %

Spesimen 3


32,16
200

x 100% = 16,08 %

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 3
Tabel Lembar Pengolahan Data Spesimen Uji Tarik Dengan Diameter Elektroda 4.0 mm
Arus
85 A
85 A
85 A

L (mm)
200
200
200

∆L (mm)
17
18.4
15.3

Lebar (mm)
12.05
12.08
12.03

Tebal (mm)
4.86
4.91
4.93

Luas A (mm2)
58.563
59.3128
59.3079

Gaya F (N)
15000
17800
13500

rata-rata
95 A
95 A
95 A

200
200
200

22.1
20.8
21.4

12.6
12.32
12.29

4.93
4.89
4.97

62.118
60.2448
61.0813

20000
18900
19600

rata-rata
105 A
105 A
105 A

200
200
200

21.1
20.9
27.9

12.41
12.34
12.96

4.92
4.94
4.96

61.0572
60.9596
64.2816

rata-rata

19500
19100
23400

σ (MPa)
256.157
300.103
227.712

ε (%)
8.5
9.2
7.65

E (MPa)
3013.61176
3261.98913
2976.62745

261.324

8.45

3084.07612

321.872
313.691
320.8729

11.05
10.4
10.7

2912.86878
3016.25962
2998.81215

318.812

10.7167

2975.98018

319.384
313.335
364.021

10.55
10.45
13.95

3027.33649
2998.42105
2609.46953

332.2467

11.65

2878.40903

Perhitungan :
Nilai Tegangan untuk diameter elektroda 4,0 mm masing-masing spesimen adalah
sebagai berikut :
a. Variasi arus 85 A
Spesimen 1

σ= =


15000 �

= 256,134 N/mm2



17.800 �

=300,107 N/mm2



13500 �

= 227,629 N/mm2

� 58,563 �� 2

Spesimen 2

σ= =

� 59,312 �� 2

Spesimen 3

σ= =

� 59,307 �� 2

b. Variasi arus 95 A
Spesimen 1

σ= =


20.000 �

= 321,967 N/mm2



18900 �

= 313,724 N/mm2



19600 �

= 320,885 N/mm2

� 62,118 �� 2

Spesimen 2

σ= =

� 60,244 �� 2

Spesimen 3

σ= =

� 61,081 �� 2

Universitas Sumatera Utara

c. Variasi arus 105 A
Spesimen 1

σ= =


19500 �

= 319,313 N/mm2



19100 �

= 313,325 N/mm2



23400 �

= 364,026 N/mm2

� 61,057 �� 2

Spesimen 2

σ= =

� 60,959 �� 2

Spesimen 3

σ= =

� 64,281 �� 2

Nilai regangan untuk diameter elektroda 4,0 mm masing-masing spesimen adalah
sebagai berikut :
a. Variasi Arus 85 A
Spesimen 1

ε =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



ε =

17
200

x 100 % = 8,5 %

Spesimen 2


18,4
200

x 100 % = 9,2 %

Spesimen 3

ε=

∆�


x 100% =

15,3
200

x 100 % = 7,65 %

b. Variasi Arus 95 A
Spesimen 1

ε=

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



22,1
200

x 100 % = 11,05%

Spesimen 2

ε=



20,8
200

x 100 % = 10,4 %

Spesimen 3

ε=



21,4
200

x 100% = 10,7%

c. Variasi Arus 105 A
Spesimen 1

ε =
ε =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =

∆�

x 100% =



21,1
200

x 100% = 10,55 %

Spesimen 2

ε =



20,9
200

x 100% = 10,45 %

Spesimen 3


27,9
200

x 100% = 13,95 %

Universitas Sumatera Utara