Pedoman pemantauan pengelolaan lingkunga koru

PEDOMAN

No. 011/BM/2009

Konstruksi dan Bangunan

Pedoman Pemantauan Pengelolaan Lingkungan Hidup
Bidang Jalan

DEPARTEMEN PEKERJAAN UMUM
DIREKTORAT JENDERAL BINA MARGA

!
#$
%$
'$
$

"

&


(

$
&
)
&
$

*
$

&

&
)

&

$

&

*

$

!
" !

#
$

&
&
&
&

'
'
'


(
'!
!

)

%
%

)
)

#
*
%

*
*
*

*

-

+
!
, -

&

!

,

)

$

$


,

.

-

!
,

,

"

.

,

"

2


,

"

2

) +

/

!)

,
&

/

0


1
,

!
'

)

,

!!

'

'

,

,
'


'
-

'
#

'

3

'

"

0 ,

'

'


,
,

*

-

$

!

!!

'

0 ,

)
%


.
4)

'

0 "
!

,

!

,

!

,

!


,

(
!

)

'
!

)

'!
!

)

!
!

2

)
'

2

,
)

"

5'
5

"

)

!

!

"
#
% &
%
%

$
'
'

!

(

(
(



#
- #
-

#

!

$

#
#

)

#

*

+

)

*

,-,

,--.


)

-

*

/

...

#
)

-

*

,0

...

1
/

-

+, &

,--

2


)

-

*

3

&
)

&

,--4
#
,--3

2
*
3
2

34
,--4
#



2

1

1

-

2

1

/

-

2

1
1
1
&
1
&
1

/

/
5

-

2

-

2

-

2
2
7
2

-

2
7

5

2
/

8

&

/
2
/
7
/

2

/

6 ..3

/

2

.615/

6

6 ..3

'
+3
#

#
4

(

,--4

)
)

:)
/

1

,--

(

(
-

6

615/2 6 -6 ..3

/

:)2 %
1

+615/

2

(
-

25

'

/

1

/
'

9
1

4 15/ 6 -6 ..
'
25
615/ 6 6 ..4

'

#

(
-

7

2

%

-+

,--3

,

,--0

1
/

/

#
6
• 2
-

2

(

&

1

2
2
&
2

2

/

25 ,-46
5
#
'
/
2
-4 &
)2
) '

2

6-06 ..3
..0


#

:-

:-+6 16-4%

6 ;6- %

:- ,6 ;6- %
:-

6 ;6- %

!

<

6

(
!

,

$

!= !
(

(

(

(
!"#$
#

<
> (

(

)

*

(

(

!
(
!"#$
= !
(

(

(

6
(

6

(
%

#

$

#

$"

7

(

&

"$'

#

$

#

$"
(

6
(

(

#!")"$' $

2

( (
*

"$'

(

:

#!")"$' $
(
(

+

$ ,")")

#$'#$ "

-

2

"$'

$' $

"

-.

6

(

(
(
0

6
-

#$ "$'
(

6

/

(

%

1

$ ,")")

-

"$'

$' $

"

-.

/

&
6
#$2 $
#

#$'#,3,

$ "$'

$' $

"

-.

/

(

(
6
#$2 $

#

#

$

$ "$'

$' $

"

-.

(

/

(
6
- 4
#$'#,3, $
"$' $' $ " -

"$'

$' $

"

-

$

- 4

#

$

(

%

#

>

)

?

(
6
&

$

>

(
, $
(

!
( (

(

!
6

!

!

>

!

!

%
%

"$'

- #

$

$ #$'#,3,

$ "$'

!
#'"

$ # ! $' $ $

$' $

"

-

(
, $ 4 $' # -3 #$)"

2

#$" ! ,

$

-

(
(
(

:)
:#

)
(

#

%
6

%

(

> ! (
(

!

!
&
&

(

!

(

:

(

(
%
/

!
(
,

$
&

&
2

2
(
$

%
- 1
- 1
,%
(
-

@

(
@
@

&

4

5"

4

(
(:

>
%

!

!

3 -3$#$ "$'

$' $

2

"

- 4 $' # -3 #$)" #

#$

-

(
(
<

% 2
,% 2
% 2
% 2

A

!

(

2
!
:8?,! /?,! 9?! 9!

2
2
7
:

(

$
%

!

%

6
&

:

%
!

A
A

$

:

!<
!<

:
:
8

!

!

%
!

%

!

%

5
(

2
2
#
1

( !

2

$

(

1
1 (
2
2

2

!

$
(

(

# # " )

(
$ #'"

$ #$'#,3,

$ "$'

$' $ 4 $'

",

$

(
:
!

!

!

%
!
"

!
!

)

(

#
(

%

# 3 # #

)

$

$ "$'

1

$' $

# !
(

"

-

(
(

)
:)

:#

(

%

#

%

3

(

<

(

!

(

!

>

<

#$'

- , $

/

#

$

!

!

$ $ ,")")

$

$') $'
(
<
!

(

%

(
> >
(

(

@

!

(!

,%
"
:
(

<

!

!

!

(
" !

!

> >

!

(

%
6

!
!

:

!

!

%
:

%

6

%
!
(
!/

#

$

$ "

!

$') $'
6 <

(

"

!

(

6

6
(
(

(

6

/

"
<

6

(
<

(

<

(
!

<

:

!
<

<

(

0

%

(

!
(

"

(

>

<
(
:

6

(
%

(
(

$

%

(

)

#
!
(

'

,%
(

( '

%

!

(

(
8

(

(

(
!
6

6

(

=

(
$
)

*
#

,

2
5
2

4

2

7

2
1
5
1

2
8

2

&

+

6 -6 ..

615/

6 6 ..

'
+615/

6**6 ..3

.615/

6**6 ..3

'
1

7

'
)

2
2
9

4615/

'

3
0

'

1

1
2
&
2
&

...

*

+,

2
1

'
615/

2

2

#

,-6 -6 ..3

2

7

.-0615/2586826B**6,--,

8(

'
1

2

8(

2

1
-"

$

-"

(

$+
8

)

*

/

...

#
#
(

( 8?,! 9?! 9!

+

%!

(
(
(
(

(
:

%

<
(
2

:
62 /%

/

3

)" #

$

<

8

/

6 8/

$

(
(

(
>

:)2 )
$'

#2 #
5

$

>
<
<

%

%
#

#$)" #

$

<
(
<

$) "

$

)" #

:
%

$

#
<

!
>

(

$ "$'

>

$' $

"

-

*
(

!
(

$

%
1
,%

(

>

>
1

(

>

*
>

>

(
:

>

%

(

%
1

(
(

.

&

2
(
2
&

6

>
68

(

6

2

#

2

6

(
<

"
!

!

!
#

(

(

> >

!
(

(

(

/!

&

#

$

$-

#'"

$ # #$2 $

$ # ! $' $ $

&

, $
!

(

!

(

<

(

(

!

"

(

6

$ -#

$

$
(

(

2
!

<

!

!
(

(

!

(
>

(

(

&

:
!

#'"
2

(

!

$ #$'#,3,

%

$ "$'

$' $

"

- 4 $' # ,

"- $

(
(

(
(

$

%
,%

(
(

/

-

8

)& 2

C
<
)& )8 C

%
%

>

C
(

(

C

4%

>
1

#2

#

C

3%

(
/

(

2

C

0%
+%
.%

(

2

/

C
1

(
#

>

C
#2

C

-%
%
,%

(

#2

#

C

(

C
)2
<

6

#2

(

C

%
:
%

)

%C

(
C
<
-"

&

#

$

6

$0

$-

$ #

$

#'"

$ #$'

$

$ 7

$

&
(
:
%
#'"

$ #$'#,3,

$ "$'

$' $

2

"

- 8 $' # ,

"- $

(

%
,%
%
%

$
(

( >
<

3 -3$#$ "$'

(

$' $

2

"

- 4 $' # ,

"- $

(
(

(
(
(

1) 2
2)
3) 1
4)

(

!
*

$
(
6

'
'
(

'
(

(

'

<
<

&

-"

#

$

$-

6

$ #

#'"

$

$ 1

$ 3$)

)"

, $

$

&

#'"

$ #$'#,3,

$ "$'

$' $

"

- 8 $' # ,

"- $

%
% 1
-

(
<

(
(

% 1
%
-

(

(

6
6

(
>

-

6

%
(

<

(
>

6

(

,%
%

(
: %
(

6
-

( "

(

(

>

(

-

,

:,%
(
(
>

-

(

- 1
-

6
(

(

: %
- 1
- 1
: %
(

-

(
>

-

6

(

:4%
>

(
6
!<

<

:3%

(
:0%
:+%
&

6
!
6
<

:

!

6 )%
(
%

@

(

@

: %

(

>

(
>

(

>

)

<
(

@

:,%
@

(
( (

6

(

>
&

(

(

1

(
6

: %
(

!
(

!

6

(

>
1
1
1

(

(
6

(

%
:
!

!

!

!

1 %

>

!

!

(

!

!
1

(

6
: 6

>
!

%

!

!

192

1
(
3 -3$#$ "$'

(
$' $

2

"

- 8 $' # ,

"- $

(
$

%
a) 1
* <
&

(
(

b) 1
2
2

(

c)
2
&
2

:

6
6

(
(

%

d)
2
&

:

6

%
: %

,%
%

(
: %
B

>

:

!

! <

!

%
2
&
8
2

:

6

%
: %

<

(

:,%
2
&
8
2

:

6

%
: %

6

: %
:
!
2
2

!

%

(

: %
2
&
2

:

6

%
: %

:4%
&
&
2

: %
:

!

!

!

!

? !

?%!

!
2
:3%
B
B
B

(
(

:0%
2
:+%
!

:

2

<
%

6
@

%

(

: %

@
4

(

>

2
&
2
8
&

:

6

%
: %

:,%
2
2

:
:

!

!

%
! ? ! 9? ! ?%

!

!

: %
2
&
2
2
2

:

6

! 9?! /?,! 8?,! 9%
: %

(

(

%
:

!
2
&
2
/? ! /
2
2
2 (
<

6

!

#
6

$
$ #

<

!

? !

?! 9? ! /?,!

%

(
-"

$$

!

!

! 9?! /?,! 8?,! 9%
:

!

(

&%

!

1 %
:
: %

#$'3-#

)" $

$

$ # #,"7

$

, $

$

&
(
(
#'"

$ #$'#,3,

$ "$'

$' $

"

- 8 $' # ,

"- $

(

(
$

%

:8?,! 9?! /?,! 9!
%'

,%

'

3

%
%
4%

'
1

'

)#; 8

:
>

!

<
%'

(

3%

)#1

! )#1* !

(
:
&

0%
+%



:

%

<
(

3 -3$#$ "$'

$' $

2

"

- 8 $' # ,

"- $

(
$

%
,%
%
%
4%
3%
0%
+%

2
&
7
2
2
&

:8?,! 9?! /?,! 9!
'

!

%'

'
:

%'
)#1*

)#; 8 '
'

> '

2
<

-"

$

!#, &
8

,0
>
:)

%

#2 #

2

...
>
:)2 %
(

1
(

(
>

:2

0

%

:

"

!

6

%

>
2

(
" 6
!

6

!

!
)
!

#
6

(
(

!

6

!

(

!
!

6

A
:) %
,--4

(
2
:)2 %
(
1
# (

1

:)2 %
4

/

(
)

)
:)
#2 # !
/

%

(
+3

,--

(
#

(

(
(

1

/

,--0
(
-"

$ %

+

,

!

&
#'%# (

"#$%#&
&
)
&

+ %

,

%
- &

&

- &
&
- &

. %
&
%

%

- &
& &

%

/
&

/
*

#
,

*

*

,

,
$

)
&
"
0

"

#$%#&(

/

0(

*

0

*)1 #)%!

,

0

$

)
,

&
"

"

*
#$%#&(

(
"

$

(

"

' +
333

(

,

)

2"#(

&
"

$
,
"

(

&
*

2
,

*
#$%#&(

' +4
335

+

2

&
!
0!

' +
333
"

(

"

$

)
&
"

*
#$%#&(

(

,
2"#(
$
&
*

' +4
335
2

,

1
"

*
6

!
!
!0

- $)/#

(

)
&
"

"
!

6

' +
333

!
!0

(

"

(

(

,

$

$
' +4
335

2"#(

&*

2
,
&

&

!

"

' 4
77
!

,
(

#
0

!

*
#$%#&(

!
!
!
"22$(
"228(
"

' +
333

"

(

(
)
,

$

2
"#(

$
' +4
335
!

,
!

&*

&
"

*
#$%#&(

2
,

!

9

' 4
77

!
!
"
" 0

0

!

(
, !
(
#

,
!
!
!

!

,

' 4
77

"

!

)
&
"

8
", ((

"

*
#$%#&(

(

#
"

,
(

+
"

(

' +
333

"
!
!
:;! '; ! ; !
*:(
,
" 2#(

$

)

$
' +4
335

,

&*

&
"

*
#$%#&(

"
2
,

(
.

,

$

$
&
*

<
2"#(

' +4
335
)

,

$

2
,

"

&
"
$

0

(

&
*
" *!
!, !
2;%! %;!

*
#$%#&(

' +3
335

2
,
8

(!
!
!

' 4
77

,
"

#

5

$

1
"
"
0(

!
!0

"

(

!
)

!
&
"

!
(

#$%#&(

1
"
!
"

!

!
!

!
(
$
:;! ; ! '; ! *:!

0
1

*

(

"

!
!

"
!

!

!
(

=

0

(

,
"

)
&
"

*
#$%#&(

0
4

,

8

)
$

/
"

&
"

!

*
#$%#&(

-(
,

"

' +
333

"

(

(
,

$

)
2"#(
-

$ &*
' +4

0
"

2
,

(

,
!
0

,
"

(
!

!

&
"

*
#$%#&(

%

)
)
' 4
77
"

&
"

*
#$%#&(

!

! *!
! %;!
2;%! :;%(
8
#
!
!
0

<

' +

2
"

!
; ! '; ! :;!
*:(

333

"
!

!
; ! '; ! :;!
*:(

!

)
&
"

*
#$%#&(

$

$

,
&
*

2 "#(

0

' +4
335
2

,
,
<
,

"

(

' +
"

!
!

!
!

!
#$ (

!
; ! '; ! :;!
*:(

333
!

"

"

!

!
!

; ! '; !
:;! *:(

)
&

*

"

!

#$%#&(
,

$

$

!

&
*

' +4
335

2
,
"
!

" ! 2;%!
%;! :;%!
'; ! '; !
'* !

!
!
(

' 4
77
!

$:
0

(

!
!
#
",

$

(
"

0

' + 5
333
2
$
# $

(
!

!
,
"

(
0

0

0

"
(
!

"

"

!

! ; !
'; ! :;! *:(

"

!
!
; ! '; ! :;!
*:(

"

' +
333

/

$

$
$

!
(
$

,
2
"#(

&
*

' +4
335

"
0
!
!

2
,

!
(

$

$

,
&

-

*
!

"

' +3
335
2

,
8

!
(

- $)/#

0

- $)/# "
(
$

0

- $)/#
0

8
!
"
(

!

0
0

,
"

/

(
$
$

-

!
$

"

"

#

"

!" #
'

"

%

! "$%# $% $

"&

(

&!
%
'

!

!
#
#

#

!

(
&!

)%

*

)% &!
&!

!

(

)
!

#
!

)

(
% ,

+
%

)% &!
&!

!

(

)

!
+
" %
(

)% &!
&!

! )

(

!

"

#

)

!
# #

"
%

)% &!
- #

$
#

$

#

"

*
- .
- .
- .

#

+ "

/
+ "

#

/
$

$

"

+
- .
-

#

/
#

!

%
#

"

"
% 0
#

"

#
#

%

)*

) '

(

&!

#

"
% ,

$
"

#
)
)
)
)
)
)
)
)
)

.
.
.
.
.
.
.
.
.
) .
) .

#

!

*
%

%
#
!

%
(123)%
#
(06

%
4(5)%
26 76 82
%
%

# 9

#

%

"
+

(

-#)%

+

#

)%

) .

"
(

#

+

)%

) .

#

) -

3,.:;5
"

"

3,
+ #

#

"

%

>

+
"
#
(=>8)
( !

,
5. 5>
>
-

+ #
45-& 5> 5 4->8
9
)%

#

#
"
8
3=>

#
#

>

"

8
+

-

#
-

=
"

.
-

3-> % ?

%

"
,=> ,->

#
-

"

-

>

"
.
,=> ,->%

#
#

"
"

#

+
>

#
8

#
3->
+ #

,->

#

,=> ,->
7

(=>8)
%

0

!

#

#! $

9

& $

"

45-& 5> 5 4->8

. " 1

$

. $

>8

$

57 5>

"$%# $% $

"&
0

(

-

#
% #
#

"

-

- "

94

+ #
- "

9

%

=
#
0/

#

%

2 (

-

+
"

>
- !

8
= #

9=

"

0+

=>8

9#
4->8 94
%

"

:
9

>

8

(

>

3=>
9

3->

,=> ,->

+
#

"

"

#

*

) .
7
>
#) @ #
%A% 4
#
/
) 4
9<
%A% 4
"
#
/
) :
#
(
) :
"
0

8

(. =>8)
94->8 9
94->8 9
-,94

.

>

8

>
9-

8
+ )/

3

4 "
!

#
)
5

#

%

4
# "
"
%

# "

- !
= #

"
9=

)

)

4 "
"

# "
%

4

)

#

(

(

4 "
"

# "

# "

!
)

%

(

)

4 "
"

# "

#
#
'

(

4 "

!

%

(4
!

#
"

#

#

%

4 "
# " *
)
)
)
)
)
) 3

/
(

)/
/
(#

#
"

)/

/
%

$
-

#
(

)

#

9
(--=)

%
%
"

9-

#

-

#

=

9
%

-

"

"

"

"

#

#

#

#
0
0
0
0

=
=
=
=

9999-

-

"
"
"
"

*
-

/
'
#

(
93

/
#

)/
%

+ #

5
(>
5. 5> ,=>
-

"
8

-

"
#
#

"
@

#

% )%

#

"

"

#
#
"
,-> 57 50 >535- >
>
) "
#

#
#

"

= #
"

#

"
"
%

"

%

#
"

+ #
"

(

4

-

, 9>

-

5
2

%
; + #9#
;

"

- " 4

5
5

2
3
4

Penyusunan
dokumen
AMDAL atau
UKL dan UPL,
Desain,
Spesifikasi
Teknis,
LARAP

#
5

5
5

2

2

5

3

3

3
)

#

(

(

)
6 )

(

Pengadaan
Tanah
termasuk
Pengelolaan
Lingkungan
Hidup

Laporan
Pelaksanaan
Pengadaan
Tanah,
termasuk
Laporan
Pemantauan
Pengelolaan
Lingkungan
Hidup

Pelaksanaan
Pekerjaan
Konstruksi
termasuk
Pengelolaan
Lingkungan
Hidup

Laporan
Pelaksanaan
Pekerjaan
Konstruksi
termasuk
Laporan
Pemantauan
Pengelolaan
Lingkungan
Hidup

Evaluasi
Kualitas
Lingkungan
Hidup
Pasca Proyek

5

Pemanfaatan,
Pemeliharaan,
Rehabilitasi
termasuk
Pengelolaan
Lingkungan
Hidup

Laporan
Pelaksanaan
Pemeliharaan
dan Rehabilitasi
termasuk
Laporan
Pemantauan
Pengelolaan
Lingkungan
Hidup

"

#$ %

%

$%$

!
&
' (
)

*+

*+ ,

%%

$

!

/&
/
' (
")
" % $ 2
") ! 6
" % $ 2 7!

8

9

& $
.$ %

%

$%$

#$ %

%

$%$

!

1
&
%
/ 45

#$

!
!

1 3
1 3

$% .
$% .

/ 45
/ 45

#$
#$

1 3

$% .

/ 45

#$

1 3 $% .
: % %
"$
(
1 3 $% .

/ 45

#$

"(
/%
'
%

$

0
$
* - %
1 3 $% .

"
$(

%
$(

#$ %

!

!
!

-$

(

,,
&

%$

"$
(
*

%

0

$

0
0

/
*

%

$

#$ . *
: $.% $

7!

/

&
$%

'
'
#

%*

$

$% .

$

%$
!

$<
$

* # $ %
&
%
,
-$
; $ 0 %$ " #$

#$ . *
: $.% $

/

.

&

* #
&
,
;$
&

$% .

;$

$
%
-$
"$
$

%

"$

($ = "$ %
& % %

"$ $

= ? 6 ")
?
& %

%

=

%$ %

($

!

@
=*
*

% "$% '
% "$ ( %

%
($
,

"$

%
%

$

$

A

"$ .$

>

*

% '

;

#

*

!

$#$
$
$

$#$
$
$

'$
$#$
(
%

'$
$#$
(
$%

%
(

=

'
'$%$(

(
%

(

%
(

($

?

7!

?

$

7!

?

$

?

($
B 98

%

%

$

($
B 98

(

$

(

($
%
$

(

7!

$ # %
(
($
%
B 98

(

%
$
$

: 3 $ ! C
D . #
$%$
7
%
# %
!C

?

(
(

B !

($ = '$# $ ;/
D$
%
& % %

'"
$(( &

"# $%&

= ':"? ! ): ;/

&
#

/&
(

%$ %

#
#

D

) % :

#$ .$# % ($(
#$ .$# % ($(

1

D

'$

)

$

!
*+ ,

*

---&

$

,

/

1

8

'

7!

&

/

$ '

/

$ 0

!

%

$

#

%

!

/&
/0

!C

"# % $

!

9

9
%

$$

%

+$

, +

/

.$

!

#

!

/

, $

9

,

, %

(

9

'

&

9

$

/%

($ = '$# $ ;/
($
= 5

!

E

!

& % %

.

$

"(
= ':"?
D$ $
$

): ;/
; #
%

! %$ %
5D
!&

D

$

) % :

%

)

&

/
+

0

.

+
$ &

0
"$

"$

!!

"$

8

"$

%

+
!

"$
$(

*

!

/F

!

%

8

"$ $
8

+$ $

9

'

%

0

>
8

=

-

D

-

%

-

"$ (

-

&

>

?

'$ $% ,#

?

;
D

+

%

$F$

%

$F$

$ # % (

%

)$ %$
D

8

@

% %

$

($ = '$# %
$ %

%

!!

@

!!

@
$F$

$
;
% '$(

!!

@
/

#

':"? 9 ): ;/

1
+

+

2

(

3

.

4
'$.$# %
1$%
0$ $

$'5&

)

"

$%
!

/9
!

!
!
!

($ = '$# )$ ;/
'$%$
' %$
' %$
' %$
' %$

%$ %

2
28!
28
2
2!
2 9
2
2 9
2
2
2
2

? 8
28!? !
28 4
2 4
2! 4
2 94 !
2 4
2 94
2
4
2 4
2 49
2 48

D

% 1$%

B 8?
B ?
B 4
B 4
B 4
B !49
B 48
B 4 8
B 4
B 4!
B9 4 !
84

2
B
B
B
B
B
B9
B8
B 8
B
B!
B!
B

=
,
D

=
= '$
($(
= '$
= +

&

+

$

(

$
$ $%

%$
# $
($(

#$

%$ $#

+

%

# $ %$

%

,

#$

(

+

0
'7

#

#$

2
29
28
2!
2 8
2
2 !
2
2 8
2
2
29
2

!
7!
8
9
!
7!
!

;/

' 3$ =
#
"$ .$# % H π I
'$.$# %
H π I
#
πH 7

'$#

($(

6

,

8

+

!
7
9

($ = '$# )$

$%

#

,+
3

!

&

9

$ -:;

+
6
4
4
4
4
4
4
!4
4
84
4
4
94
4

9
8
!
8

): ;/ G*

!
!
8!

!

%$ %

B! 4
B ! 4
B 8! 4
B
4
B
4
B
4
B
4
B
4
B
4
B
4
B !4
B
4
B 4

D

&
6
B
B
B
B!
B
B
B
B 9!
B!
B
B
B !
B

!

9!
!

!

% 1$%

;
&

%

($($ # #

$%$ @

%$ $

4

#

#$ (

F

<

0
$ #$ %

&

+$

$

%

+$

$

#$

'

$3

$3

$3

!

!

$3

$3
D
%$

%$ #$ %
#$
#$

$

@
$.

3$

7 $

2!

,

#/

4

4

4

!

!

!4

,# (
($

$.

$ %

%$ $( %7

%$ %

D
&

,
/ ?

7!

6

6

6

( %

D
#$
2 7

7
$(

($(

%

@

#$

/

'
) @

;$

6

$%$ $

)
0$.
%

6

(
&

D

&

($ = & #

#$
F

!

"$ %

"$ $

%

9

$ %

"$

$

'

%

,

$.
%

"$

$

.

"$ .$

3$
2

,

7 $.

.

2

'$%$
'$

=6 > %
*

=

@
$

'$
'$
'$

** =

@
#$ %
*** =
@
@
*5 =
@
$

#$
$
#$

$

%$

7#

@
# %
%$ $( %
%
@
# %
7
% #$ %
#$ %
@
# %
$ #$ @ %
%
#$ %
@
# %
$
%$ $( %

$%$ %$ $( % %

%

%

#$ @

%

(

%
@
@

#
$ #$ @
% #$ (
$
%
$

7

%
@
$
#$ %

%

%

#$

%

$ $
7 #$ (
@
$
% A 7 #$%$
%$ $( %
% #$ %

@

$ #$ @

@
$
7

%
@

%

%

% A 7 #$%$
%$ $( %
$
#$ %
$ #$ @

%

@
7

%
7

%

$
%

@

#$

%

!
"#$

%

& '

!

(

(

(

)*

(

!"

#$

%&

!'
,

! "*

(

(

+

!"

!"

!"

%&

&

%&

!'

!'

!'
! ") *

! "*

! "*

! )&
,
! ") &
! ") &
.
! ") &

/
#

0

$

1 2 0 3 4. /(32 1/ )/ 55'

6

7

6

8

1. BAKTERIOLOGIS
Parameter

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

Satuan

Keterangan

Air Minum
E. Coli atau fecal coli

Jumlah per
100 ml sample

0

E. Coli atau fecal coli

Jumlah per

0

Total Bakteri Coliform

100 ml sample
Jumlah per
100 ml sample

0

Air yang masuk sistem
distribusi

Air
pada
distribusi

sistem

E. Coli atau fecal coli

Jumlah per
100 ml sample

0

Total Bakteri Coliform

Jumlah per
100 ml sample

0

2. KIMIA
A. Bahan-bahan anorganik (yang memiliki pengaruh langsung pada kesehatan)
Satuan

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

Antimony

(mg/liter)

0.005

Air Raksa

(mg/liter)

0,001

Arsenic

(mg/liter)

0.01

Barium

(mg/liter)

0.7

Boron

(mg/liter)

0.3

Cadmium

(mg/liter)

0.003

Kromium

(mg/liter)

0.05

Tembaga

(mg/liter)

2

Sianida

(mg/liter)

0,07

Fluoride

(mg/liter)

1.5

Timah

(mg/liter)

0.01

Molybdenum

(mg/liter)

0.07

Nikel

(mg/liter)

0.02

Nitrat (sebagai NO3)

(mg/liter)

50

Nitrit (sebagai NO2)

(mg/liter)

3

Selenium

(mg/liter)

0.01

Parameter

Keterangan

B.

Bahan-bahan inorganik (yang kemungkinan dapat menimbulkan keluhan pada
konsumen)
Satuan

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

Ammonia

mg/l

1.5

Alumunium

mg/l

0,2

Chloride

mg/l

250

Copper

mg/l

1

Kesadahan

mg/l

500

Hydrogen sulfide

mg/l

0.05

Besi

mg/l

0.3

Mangan

mg/l

0.1

-

6,5-8,5

Sodium

mg/l

200

Sulfate

mg/l

250

Padatan terlarut

mg/l

1000

Seng

mg/l

3

Parameter

PH

Keterangan

C. Bahan-bahan organik (yang memiliki pengaruh langsung pada kesehatan)
Satuan

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

Carbon tetrachloride

(µg/liter)

2

Dichloromethane

(µg/liter)

20

1,2-dichloroethane

(µg/liter)

30

1,1,1-trichloroethane

(µg/liter)

2000

Chlorinated ethene

(µg/liter)

Vinyl chloride

(µg/liter)

5

1,1-dichloroethene

(µg/liter)

30

1,2-dichloroethene

(µg/liter)

50

Trichloroethene

(µg/liter)

70

Tetrachloroethene

(µg/liter)

40

Benzene

(µg/liter)

10

Toluene

(µg/liter)

700

Xylenes

(µg/liter)

500

Benzo[a}pyrene

(µg/liter)

0.7

Monochlorobenzene

(µg/liter)

300

1,2-dichlorobenzene

(µg/liter)

1000

1,4-dichlorobenzene

(µg/liter)

300

Trichlorobenzene
(total)

(µg/liter)

20

Parameter
Chlorinated alkane

Chlorinated benzenes

Keterangan

Satuan

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

Di
(2-ethylhexyl)
adipate)

(µg/liter)

80

Di
(2-ethylhexyl)
phthalate

(µg/liter)

8

Acrylamide

(µg/liter)

0.5

Epichlorohydrin

(µg/liter)

0.4

Hexachlorobutadiene

(µg/liter)

0.6

Edetic acid (EDTA)

(µg/liter)

200

Nitriloacetic acid

(µg/liter)

200

Tributyltin oxide

(µg/liter)

2

Parameter

Keterangan

Lain-lain

D.

Bahan-bahan organik (yang kemungkinan dapat menimbulkan keluhan pada
konsumen)
Parameter

Toluene

Satuan

Kadar Maksimum yang
diperbolehkan

Xylene

µg/l
µg/l

20-1800

Ethylbenzene

µg/l

2-200

Styrene

µg/l

4-2600

Monochlorobenzene

µg/l

10-12

1.2-dichlorobenzene

µg/l

1-10

1.4-dichlorobenzene

µg/l

0.3-30

Trichorobenzenes (Total)

µg/l

5-50

2-cholorophenol

µg/l

600-1000

2,4-dichlorophenol

µg/l

0.3-40

2,4,6-trichlorophenol

µg/l

2-300

Keterangan

24-170

E. Pestisida
Satuan

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

Alachlor

µg/l

20

Aldicarb

µg/l

10

Aldrin/dieldrin

µg/l

0.03

Atrazine

µg/l

2

Bentazone

µg/l

30

Carbofuran

µg/l

5

Chlordane

µg/l

0.2

Chlorotoluron

µg/l

30

DDT

µg/l

2

Parameter

Keterangan

Satuan

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

1,2-dibromo-3
chloropropane

µg/l

1

2,4-D

µg/l

30

1,2-dichloropropene

µg/l

20

1,3-dichloropropene

µg/l

20

Heptachlor
and
Heptachlor epoxide

µg/l

0.03

Hexachlorbenzene

µg/l

1

Isoproturon

µg/l

9

Lindane

µg/l

2

MCPA

µg/l

2

Molinate

µg/l

6

Pendimethalin

µg/l

20

Pentachlorophenol

µg/l

9

Permethrin

µg/l

20

Propanil

µg/l

20

Pyridate

µg/l

100

Simazine

µg/l

2

Trifluralin

µg/l

20

2,4-DB

µg/l

90

Dichlorprop

µg/l

100

Fenoprop

µg/l

9

Mecoprop

µg/l

10

2,4,5-T

µg/l

9

Parameter

Keterangan

Chlorophenoxy
herbicides selain 2,4-D
dan MCPA

F. Desinfektan dan hasil sampingannya
Satuan

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

Mg/liter

3
5

Bromate

Mg/liter
µg/l

25

Chlorite

µg/l

200

2,4,6-triclorophenol

µg/l

200

Formaldehyde

µg/l

900

Bromoform

µg/l

100

Dibromochloromethane

µg/l

100

Bromodichloro-methane

µg/l

60

Parameter
Monochloramine
di-and tricloramine
Chlorine

Keterangan

Satuan

Kadar Maksimum
yang diperbolehkan

µg/l

200

Diclorinated acid

µg/l

50

Trichloroacetic acid

µg/l

100

(Trichlorocetal-dehyde)

µg/l

10

Dichloroacetonitrile

µg/l

90

Dibromoacetonitrile

µg/l

100

Trichloracetonitrile

µg/l

1

Cyanogen chloride

µg/l

70

Parameter
Chloroform

Keterangan

Chlorinated acetic acids

Chloral hydrate

(sebagai CN)
3. RADIOAKTIVITAS
Satuan

Kadar Maksimum yang
diperbolehkan

Gross alpha activity

(Bq/liter)

0.1

Gross beta activity

(Bq/liter)

1

Parameter

Keterangan

4. FISIK
Parameter

Satuan

Kadar Maksimum yang
diperbolehkan

TCU

15

-

-

Keterangan

Parameter Fisik
Warna
Rasa dan bau
Temperatur
Kekeruhan

0

Tdk berbau dan berasa
0

C

Suhu udara ± 3 C

NTU

5

Sumber : Keputusan Menteri Kesehatan RI nomor 907/MENKES/SK/VII/2002 tentang Syarat-Syarat Air
Bersih dan Kualitas Air Minum

!

!
$

%

&

' (

"!

!

"

#

#####

##

!

,

)

"

)
)

*
'

% +

!
$
+

"

"

+
/

0

.
1 )
4
(
+
!

.
/
2

+
0 .
0 .

0
-+
+ 0

.

"+

.

"

"

.
3 " 1 +
0 .
+
(
(
+

%
+

"

"
"

"( +

.

(

.

)

(
7 !

+

"

2+

0

+

)

+
+
+
#######
#######
#######

+

(

'

(

+

"

+

+

'

(

+

"

+

+

!

.

5

%

#########
#########
) #########
+ #########
#########
- #########
" #########
#### 6 "
'

2842 9

:

+
+

+

$

'
+

2 ; 2 42
$

"

$

5

(

+

"

+

+

#########
#########
) #########
+ #########
#########
- #########
" #########
#### 6 "

"( +

(

$)

(

'

&

2 < 2 42

'
+

(

+

"

+

+

'
+

(

+

"

+

+

+

"

+

+

,

+

= 7 !

+

2842

"

*

>

+

+
?

*
*

"

"

!

*
-

)
"

:

9
+

'
+

*

2 2
+
!

+

+

"
"

+

+

+

+

+
(

)
+

#########
########
#########
#########

'

(

+

"

+

+

'

(

+

"

+

+

'

(

+

"

+

+

(+

2 42% +

+

+

!
%

&

!

'
3
%

(

" +
)

!
+

+

#

############ > #

( ………………….….)

!

"

#

!
"

#

!

$# !

&

$

#

'

%%%%

$(

!

%%

%%%% '
%

!

(

! '
!

) ! '

( (

(

$

'

$' (

$

$$

) ! '

#

! '

$

/
$
'

!

$

! '

( (

! '
'

!

$
'

)
)

$

1

! '
2 #(
3 #
2
!

%%%%
%%%%

(!

!

(!

%%%% *
%%%% *
%%%% *
%%%% *
%%%% *
%%%% *
%%%% *

'
(

&

(

( $ $
. (
%%%%%%
%%%%%%
! '

$

!

$

'

/

"

$

%%%%

(

(

(

$
' !

+

+%%%,
+%%%,
+%%%,
+%%%,
+%%%,
+%%%,
+ 00 ,

%%%
%%%
%%%
%%%
%%%
%%%
%%%
%%% 4

'
'
'
'
'
'
'
'

5

! '
$

!

'

6

! '

( (

$

$'

0

$

2

1

%%%%

( '

%%%%

! '(

7 $
'
! $
+%%%%%%%%%%

'

) ! '
#

(

$

!

(

$

!

8!

(!
$

!

(
!

(
-

'

$

! '(

%%%% * +%% ,

! '

( (

$

! '(

"

! '

( (

$

! '

( '

&

/

( (

$

5

/

6

!

0

'

'

$

! '(

( (

$

! '

( (

$ (

!8

'

(

( (
'9

+%% ,

%%%% 4 (

$ +%% ,

%%%% 4 (

$ +%% ,
-

+%% ,

%%%%

+%% ,

'
-

%%%%
%%%
%%%%

'

(

!

-

+%%% ,
+%%% ,
+%%% ,

)
"

'

$ (
"
(
(!

$!

%%%%

$

&

)

%%%%

'

'

:

+%% ,

-

! '(

&

%%%%

'

! '
(

(

'

'

(

!
$

*
%%%%%%%%%%% 00%
!
+ %%%%%%%%%%

!

!

"

$

"

#

#
%

&%

(

%

''''

)*+#,

''''

''''

-

''''

(

%

-

#

'''''

&

&

/

&

&

.

#

0

.

1 &

'''''

&

''''
.

3
!

%

2,

.

'''''

.

3

1

%

%

''''''''

! 4

&&

1

%

%

''

$ 4

&&

5

1

%

%

'''''''''

&

1

%

%

'''''''''

1

%

%

''''''''

( /

5
.

.

- /

6

/
4

&
&&

.

%
1 %

%

&

&
% %

.

&

&

3
/

&

&

.

&

%

%
&
3

&
&

!

)

&

&

&

&

&

&

.

.

&
&

3

6

%

)*+#,
%

&

&
7
&

5
&

&
5

&

.

$

%

#

&

8
8

&

'

(

&
/

&

.

3
'''''''''''' 9'

''''''''''

!"
# $

!

"

%! !

&

!"

'

$

#

$

%

(

&%

%

''''

)*+,#*

'''

''''

-

''''

(

%

'''''

%

#
.

/

'''''

0

& /
&/
/

''''
''''
''''
''''

/
#

'''
1

/
%

!

%
%
%
%

''''''

.2

0

3
0

& /
&/
/

''''
''''
''''
''''

/
$ 4 &

&

3

''''

(
0

8
&

"6
26
6
6
72
4"

5*
''''
''''
''''
''''
''''
''''
''''

&
&
&
&
&
&
&

%
%
%
%

-

0

9
: ;
;

'''''

/

0

4

%

%

''''''''

&&

4

%

%

''

<

4

%

%

'''''''''

&

4

%

%

'''''''''

4

%

%

''''''''

&&

)

<
/

/

)

3
&

&

&

&

&

% %
0
! )

&

&

/

&

%

%
&
0

&
&

(# )

2
2

&

&

*

&
)

&

/

0
'''''''''''' :'

''''''''''

$ %

!

"

#

!

"

#

&
'
'

()

*
* "

!

#

+,
()

!

#

-

*

!

#

.

/

.
&

+ /

-

*

0

*
0

*

0

&

-

.

-

0

!

!

#

-

#
&

)

0
.

1 .

&
*

0

-

0

0

0

2 "

1 .
&
(

*

!
-

#

!

*
/

1

#

3
0

/ 0

!
0

/

1 .

&
*

&/

0

#

0

0
0

0 *

1

0

"

/

0
0 *

43

3
/ 0

*

!
0

0

#

/

&/

0

1 (

/
&

0

1 (

3
-

1 (

*
!-

3

#0

-

0
0

1 (

*
*

.

&
)
*

5

/

3

0
&

6
7
)

.

0
" *

*

!

"

#

$

%

!

"

#