I N V E S T A S I B I D A N G E N E R G I M I N Y A K D A N G A S B U M I P E R U S A H A A N M U L T I N A S I O N A L P E T R O C H I N A D I I N D O N E S I A
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
INVESTASI BIDANG ENERGI MINYAK DAN GAS BUMI PERUSAHAAN
MULTINASIONAL PETROCHINA DI INDONESIA
(The Oil and Gass Energy Investment of PetroChina Multinational Corporation in
Indonesian)
SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu sayarat untuk
menyelesaikan Program Studi Ilmu Hubungan Internasional (S1) dan mencapai gelar
Sarjana Sosial
Oleh:
IRWAN MUJI HARTANTO
NIM. 050910101114
JURUSAN ILMU HUBUNGAN INTERNASIONAL
FAKULTAS ILMU SOSIAL DAN ILMU POLITIK
UNIVERSITAS JEMBER
2013
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
/
/
d/
.iPERSEMBAHAN
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.u
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
Dengan rasa syukur
h kepada Allah SWT, skripsihini saya persembahkan untuk : h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
id/
id/
id/
id/
c. alm yang sangat aku j.ac.
c. Ayahanda Mochammad j.aImam
c.
1.
Tutik Hariyanah almh
j.adan
j.aIbunda
e
e
e
n
n
n
.une
.u
.u
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
hormati dan sayangi,
ig
/digmemberikan kasih sayang,/ddukungan,
/dig yang telah begitu banyak
/dig
ttp:/
ttp:/
ttp:/
tp:/
ht
ht
h cita-cita.
h agar kelak aku berhasil meraih
h dan doa yang tidak pernah putus
pengorbanan
2. Kakakku
Muji Haryono, Bapak Henricus
Budi sekeluarga,
/
/
/
/ Indri Pamuji Rahayu dan.idIndarto
d
d
i
i
.
.
c.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e yang aku sayang Ayunda
Eka Febrina, dan temanune
unPungky
unorang
une Kakak Ridwan sekeluarga,
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
temanku (Felix,
Arini, Hadie, Rizal, Irwan,
15
:/kelompok
:// mahasiswa HI angkatan t05,
:/Steven,
h tp
http
http
lib.
digi
tp://
KKT UNEJ 2011 gelombang II, serta Mastrip Timur Crew)
/
/
/
dukungan
dan semangat dalam hidupku,
aku sayang kalian semua
.id/
c.id dan semoga kita dapat j.ac.id
c.id
a
a
.
.
j
j
une
une
une
menggapai semua mimpi
ilib.
ilib. yang kita inginkan. Amien; ilib.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
yang selalu memberikan
/dig
/dig
/dig
:/
p:/ SD sampai PT terhormat,
3. Guru-guruku
ttp:/membimbing
httpyang telah memberikan ilmuhdan
httsejak
tp
ht
dengan penuh kesabaran;
ac.
nej.
u
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.u
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
.id/
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
ht
ht
.id/
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
id/
id/
id/
id/
ilib.
http
http
http
dig
tp://
://d
://d
://d
d
tp://
/
/
/
/
.id
4. .aAlmamater
yang kubanggakan.aProgram
Studi Ilmu Hubungan
Fakultas Ilmu .ac.id
c.id
c.id
acInternasional,
.
j
j
j
e
e
e
nej
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
b
b
b
b
Sosial dan Ilmu Politik,
igili
igili
igili Universitas Jember.
igili
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ht
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/ MOTTO
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
gilib
i
d
/
/
:
tp telah menjadikan apa yang
SesungguhnyahtKami
http agar Kami
httpdi bumi sebagai perhiasan baginya,
tp
d/
ac.i
.u
.un
.un
igilib
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
ht
.id/
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
lib.u
h
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
ht
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
u
dig
tp://
ht
.id/
lib.u
ac.
nej.
ilib.
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.id/
ac
nej.
id/
id/
id/
* c.
c.
(Terjemahan
Surat Al-Kahfi Ayat 7)
ej.a
ej.a
ht
digi
tp://
ht
menguji mereka siapakah di antara mereka yang terbaik perbuatannya.
nej.
igilib
d
/
/
:
tp
c
c Al Qur’an dan Terjemahannya.j.aSemarang:
Departemen
Agama Republik Indonesia.
PT Kumudasmoro
j.ac
j.a1998.
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
lib.
lib.
lib.
lib. Grafindo.
id/
://d
http
://d
http
://d
http
ac.
nej.
igi
igi
igi
igi
d
tp://
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
nej.
.u
http
.u
igilib
d
/
/
:
tp
Nama : IRWAN MUJI HARTANTO
ht
id/
id/
id/
ac.
nej.
ac.
nej.
c.
: 050910101114
ej.a
NIM
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
Saya yang
httpbertanda tangan di bawah ini:http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
/
.idPERNYATAAN
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
.un
.u
.u
b
ilib berjudul: “Investasi Bidang
menyatakan dengan /sesungguhnya
bahwa karya ilmiah
igiliEnergi
igyang
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
:
:
:
http benar-benar
http PetroChina di Indonesia” adalah
httpBumi Perusahaan Multinasional
Minyak dan Gas
ht
hasil karya
substansi disebutkan/ sumbernya, dan belum
/
/
/ sendiri, kecuali jika dalam.idpengutipan
d
i
.
c.id
c.id
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
diajukan pada institusi
pun, serta bukan karyaujiplakan.
Saya bertanggung jawab
ne
une
unmana
unpernah
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
atas keabsahan dan
isinya sesuai dengan
// ilmiah yang harus dijunjung
//
:// tinggi.
:sikap
:kebenaran
http
http
http
lib.
digi
tp://
ht
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan dan
/
/
/
/
paksaan
jika ternayata di
c.id
c.id
c.idbersedia mendapat sanksij.aakademik
c.id dari pihak mana pun jserta
a
a
a
.
.
.
j
j
ne benar.
une
une
une
b.utidak
ilib.
ilib.
ilib. kemudian hari pernyataaniliini
dig
tp://
g
http
gilib
i
d
/
/
:
http
c.i
ej.a
.un
.un
ilib
//dig
http
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
:
:
tp:
menyatakan,
/
dYang
c.i
ej.a
ilib
//dig
ht
ht
Jember, 15 Januari 2013
d/
.un
ilib
//dig
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
d/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
c.i
ej.a
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
g
://di
http
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
g
://di
://di
http
ht
h
Irwan Muji Hartanto
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
ht
.id/
.id/
.id/
.id/
gilib
i
d
/
/
:
/
/ 050910101114
.idNIM
c.id
a
.
j
.une
b
i
l
i
g
://di
http
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
.u
http
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
t
t
t
ht
id/
id/
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/ SKRIPSI
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
h
h
h
INVESTASI
BIDANG ENERGI MINYAK
DAN GAS BUMI PERUSAHAAN
MULTINASIONAL/ PETROCHINA DI INDONESIA
/
d/
.un
ilib
//dig
tp:
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id
.id
c.i
ej.a
ht
Oleh
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
h
h
h
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
ht
.id/
lib.u
ht
id/
ac.
nej.
ht
.id/
digi
tp://
http
u
ilib.
dig
tp://
ht
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u IRWAN MUJI HARTANTO
lib.u
i
g
i
://d
http
NIM 050910101114
http
tp
ac
nej.
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
d/
ac.i
d/
ac.i
Pembimbing
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
: Drs. Pra Adi Sulistiyono,
M.Si
http
http
Dosen Pembimbing
http Utama
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ht
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
/
.idPENGESAHAN
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
tp
Skripsihtberjudul
“Investasi Bidang htEnergi
Minyak dan Gas Bumi
http Perusahaan
tp
Multinasional PetroChina di Indonesia” telah diuji dan disahkan pada:
id/
id/
ac.
nej.
.u
u
ilib.
dig
tp://
ilib
hari /d:ig
Kamis
/
:
ttp
htanggal
: 27 Desember 2012
id/
.ac.
nej
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
ht
waktu : 09.00 WIB
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
tempat : Fakultas
Jember
ne
.une
.uUniversitas
.uneIlmu Sosial dan Ilmu Politik
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http
Tim Penguji:
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Dra. Sri Yuniati,
http M.Si
http
tp
.id/
.id/
Ketua
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
ht
ht
NIP 196305261989022001
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
Sekretaris I igilib.
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
Anggota I
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
://d
http
http
http
tp
ac
nej.
u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
d/
ac.i
ht
Drs.Pra Adi Sulistiyono, M.Si
.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
j NIP 196105151988021001 nej
u
.une
b
i
l
ilib.
i
g
g
i
i
d
d
/
/
:/
:/
http
http
Anggota II
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e Djoko Susilo, M.Si .une
.unDrs.
b
i
l
i
g
igilib
i
d
d
/
/
/
/
:
:
NIP
19590831198921001
tp
http
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
M.Si
.une
.une Adhiningasih P.,S.Sos,ilib
b
i
l
i
g
g
://di
://di
NIP 197812242008122001
http
http
ht
Mengesahkan,
.id/
ac
nej.
a
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
tp
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
a
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
/
Dekan Fakultas Ilmuc.Sosial
id/ dan Ilmu Politik Universitas
c.id Jember
ht
Prof. Dr. Hary Yuswadi, M.A.
/
/
c.id195207271981031003 j.ac.id
NIP
a
.
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
RINGKASAN
Investasi Bidang Energi Minyak dan Gas Bumi Perusahaan Multinasional PetroChina
di Indonesia, Irwan Muji Hartanto, 050910101114; 2012: 75 halaman; Jurusan Ilmu Hubungan
Internasional Fakultas Ilmu Sosial dan Ilmu Politik Universitas Jember.
Sektor energi minyak dan gas bumi merupakan lahan subur bagi negara industri maju di
dunia, karena sektor ini faktanya mampu menentukan jalannya perekonomian dan konstelasi
politik dunia internasional. Negara-negara industri maju, seperti China, melalui MNC di
negaranya yaitu PetroChina, bersaing melakukan politisasi dan monopoli untuk komoditas
minyak dan gas bumi ini. Tujuannya adalah untuk menjaga keamanan energi nasionalnya
(energy security). Perkembangan ekonomi dan industri China yang pesat, memberikan
konsekuensi yaitu meningkatnya jumlah permintaan kebutuhan konsumsi energi nasional di
China. Khususnya untuk kebutuhan pasokan energi minyak dan gas bumi, yang merupakan
pendukung utama perkembangan sektor industri di China. Untuk alasan itulah, Pemerintah China
melalui BUMN dan SOE yang dimilikinya seperti CNOOC, Sinopec, CNPC, dan PetroChina,
mulai melakukan ekspansi ke luar negeri untuk mencari sumber cadangan minyak dan gas bumi
baru.
Indonesia sebagai negara yang memiliki cadangan sumber minyak dan gas bumi yang
besar juga tidak lepas dari ekspansi Pemerintah China ini. Di Indonesia, Pemerintah China
diwakili oleh perusahaan industri minyak dan gas bumi PetroChina dan CNOOC. Khususnya
PetroChina yang telah memiliki 3 blok migas utama di Indonesia yaitu blok Jabung (Sumatera),
blok Tuban (Jawa), dan blok Salawati (Papua).
Penelitian tentang kebijakan investasi PetroChina di Indonesia dalam upaya Pemerintah
China mengamankan suplai kebutuhan energinya ini, dilakukan dengan dua metode yaitu metode
pengumpulan data dan metode analisis data. Dalam karya tulis ilmiah ini, penulis berusaha untuk
menggambarkan dan mengklasifikasi tentang fenomena investasi PetroChina disektor minyak
dan gas bumi di Indonesia.
Dalam menganalisa fenomena investasi bidang energi minyak dan gas bumi oleh
PetroChina di Indonesia ini, penulis menggunakan beberapa kerangka konseptual seperti
Multinational Corporation, energy security, dan struktur domestik Indonesia. Pertama adalah
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
Multinational Corporation, yang menjelaskan bahwa posisi PetroChina yang merupakan
perusahaan multinasional dengan 90 % sahamnya milik Pemerintah China. Kedua adalah energy
security, dimana Pemerintah China melalui PetroChina telah melakukan upaya ekspansi mencari
sumber minyak dan gas bumi di Indonesia, yang tujuan utamanya adalah untuk memenuhi suplai
kebutuhan energi nasional China. Ketiga yaitu struktur domestik Indonesia, dimana Indonesia
sebagai host country telah memberikan peluang dan kesempatan bagi PetroChina untuk
berinvestasi disektor minyak dan gas bumi. Bentuk dari struktur domestik ini adalah kondisi
politik dan ekonomi, serta ketetapan Undang-Undang yang mengatur investasi dan tata kelola
minyak dan gas bumi di Indonesia.
Kesimpulannya adalah, bahwa investasi dibidang energi minyak dan gas bumi
PetroChina di Indonesia didasari oleh dua faktor utama. Pertama yaitu kebijakan Pemerintah
China untuk keamanan energinya, dimana China mengalami defisit energi minyak dan gas bumi.
Kedua adalah struktur domestik Indonesia, yaitu berlakunya UU No.22/2001 dimana terjadi
pergeseran peran Pertamina sebagai pemegang otoritas industri migas, untuk dikembalikan
kepada pemerintah melalui Departemen Energi dan Sumber Daya Mineral (ESDM). Ketetapan
ini memberikan kelancaran bagi pihak PetroChina untuk berinvestasi di Indonesia. Ketetapan
UU No.22/2001 ini juga telah mengatur bentuk kontrak kerjasama yang memuat perihal tentang
cost recovery, first tranche petroleum, dan cost recovery yang menguntungkan bagi pihak
kontraktor migas asing di Indonesia seperti PetroChina.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
digi
tp://
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ht
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/ PRAKATA
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ttp atas segala rahmat dan karunia-Nya
Puji syukur
sehingga
http
http kepada Tuhan Yang MahahEsa
tp
ht
penulis dapat menyelesaikan skripsi yang berjudul ”Investasi Bidang Energi Minyak dan Gas
id/
id/
id/
id/
.
.
c. disusun untuk memenuhi j.ac.
Bumi
PetroChina
di Indonesia”. Skripsi
j.aini
j.ac
j.ac Perusahaan Multinasional
e
e
e
n
n
n
.une
.u
.u
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
salah satu syarat menyelesaikan
pendidikan strata/dsatu
ig
ig (S1) pada Jurusan Ilmu/dHubungan
/dig
/dig
ttp:/
ttp:/
tp:/
h Universitas Jember.
h
Internasional Fakultas
Ilmu Sosial dan Ilmu Politik
:/
http
ht
Penyusunan skripsi ini tidak lepas
/
/Oleh karena itu, penulis
/ dari bantuan berbagai pihak.
d
d
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
terima kasih kepada:
une
une
une
unmenyampaikan
id/
.ac.
lib.
digi
tp://
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
1. Drs. Supriyadi,
Utama dan Drs. Pra Adi
://Sulistiyono,
://
:// M.Si., selaku Dosen Pembimbing
http
http
http
ht
/
/
/
/
dan bimbingan dalam
.idperhatian,
c.id
c.id
c.idpenulisan skripsi ini;
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne Pembimbing Akademib.uatas
ne
2. Drs. Himawan Bayu
M.A., Ph.D., selaku
.uDosen
.uPatriadi,
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
://di
://di
p://dbimbingannya selama penulis
dorongan
http
http menjadi mahasiswa;
httdan
ht
M.Si., selaku Dosen Pembimbing Anggota yang telah meluangkan waktu, pikiran,
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
3. Bapak dan Ibu Dosen di Jurusan Ilmu Hubungan Internasional FISIP Universitas Jember
/
/
/
.id/bimbingan selama penulis.amenjadi
c.id
c.id mahasiswa;
cdan
c.idyang telah memberikan ilmu
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
.une
.uneInternasional FISIP Universitas
.une di Jurusan Ilmu Hubungan
.une 4. Sahabat dan teman-teman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h diskusi dalam
h
Jemberhangkatan 2005 yang telah menjadi
teman untuk berbagi dan
ht
penyelesaian skripsi ini;
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
.
j
j satu atas bantuannya dalam
j dapat disebutkan satu per
j 5. Semua pihak yang tidak
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
penyelesaian://skripsi
dig ini.
dig
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
d/
ac.i
Dalam penulisan skripsi ini tentu masih terdapat kekurangan dan kesalahan. Oleh karena
itu penulis
menerima segala kritik dandsaran
demi kesempurnaan skripsi
ini. Akhirnya penulis
.id/
.i /
.id/
c
c
ac
ej.a
ej.bermanfaat.
ej.a
n
n
n
berharap,
semoga skripsi ini .dapat
u
u
u
.
.
igilib
igilib
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
tp
http
http
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
h
Penulis
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
Jember, 15 Januari 2013
ac
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.u
http
c.
c.
c.
HALAMAN
JUDUL ………………………………………………………………….
ej.a
ej.a
ej.a
.un
.un
.un
id/
i
ac.
nej.
.u
ilib
ilib
………………………………………………….
/dig ii
/dig
ilib
HALAMAN PERSEMBAHAN
/dig
igilib
d
/
/
:
tp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
ht
h
h
h
HALAMAN MOTO
………………………………………………………………….
iii
………………………………………………….
/
/
iv
………………………………………………………………….
vii
………………………………………………………………………….
.id/
.id/
ix
HALAMAN
/ PERNYATAAN
id
.ac.
id
.ac.
id
.ac.
ht
Halaman
id/
id/
id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/DAFTAR ISI
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
.id/
c
ej
ej SKRIPSI
ej
HALAMAN
PEMBIMBINGAN
………………………………….
v unej.a
n
n
n
u
u
u
.
.
.
.
ib
igilvi
igilib
igilib
igilib HALAMAN PENGESAHAN
d
d
d
d
/
/
/
/
………………………………………………….
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
http
http
http
RINGKASAN
PRAKATA
.id/
ac
nej.
ac
nej.
ac
nej.
ht
.id/
ac
nej.
.u DAFTAR ISI ………………………………………………………………………….
lxib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
://d xiii
://d
://d
DAFTAR TABEL
http
http
http ………………………………………………………………….
gilib
i
d
/
/
:
tp
DAFTAR GAMBAR ………………………………………………………………….
ht
xiv
/
/
/
/
DAFTAR
xv
c.id
c.id
c.id
c.id SINGKATAN ………………………………………………………….
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
ne
.une
.une
.u………………………………………………………….
.unDAFTAR
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
LAMPIRAN
xvi
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
BAB 1. PENDAHULUAN
………………………………………………………….
1
1.1 Latar Belakang Masalah
………………………………………….
d/
ac.i
1
id/
.
1.2 Ruang Lingkup Pembahasan
………………………………………….
6 nej.ac
j.
j.
e
e
n
n
u
u
.u
il6ib.
ilib.
g
g
i
i
igilib Materi ………………………………………………….
1.2.1:/Batasan
d
d
d
/
/
/
:/
:/
http
http
http
ht
………………………………………………….
7
/
/ Rumusan Masalah
d1.3
id/
id/
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1.4 Tujuan Penelitian
9 .une
.une
.une ………………………………………………….
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i ib
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
1.5 Kerangka
Konseptual
………………………………………………….
9
http
http
http
ht
nej.
u
ilib.
dig
tp://
d/
ac.i
d/
ac.i
ht
1.2.2 Batasan Waktu ………………………………………………….
6
c.i
ej.a
.un
ilib
//dig
tp:
1.5.1 Multinational Corporation
.id/
ac
nej.
10
/
………………………….
c.id
14
d/
1.5.2 Keamanan Energi
Security)
c.i(Energy
a
nej.
u
1.5.3 Struktur
ilib. Domestik
.u
gilib
i
d
/
/
:
………………………………….
g
://di
a
nej.
u
………………………………………….
ilib.
g
://di
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
17
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
15 .u
gilib
i
d
/
/
:
1.6 Argumen
http
http
http Utama ………………………………………………………….
tp
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
j.
dig
gilib
i
d
/
/
:
ht
17
18
…………………………………………………
19
…………………………
/
20
2.1.2 Strategi Perusahaan PetroChina …………………………………
24
id
.ac.
id
.ac.
ht
.id/
c
ej
ej PetroChina …………………………………
2.1 Sejarah Perkembangan
20 unej.a
n
n
u
u
.
.
.
ib
igil22
igilib…………………………
igilib
d
d
d
/
/
/
2.1.1
Manajemen
Perusahaan
PetroChina
/
/
/
:
:
:
http
http
http
nej
lib.u
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
c
c
…………………………………………
18
a
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g 18
g
…………………………………………
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
BAB 2. PROFIL
PERUSAHAAN PETROCHINA
/
/
digi
tp://
Halaman
…………………………………
.id/
c
1.7.2 Lokasi Penelitian
a
.
j
.une
b
i
l
i
g Analisa Data
1.7.3 Metode
://di
p
t
t
h
ht
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
1.7.1 Metode Pengumpulan Data
1.8 Sistematika Penulisan
id
.ac.
ac
nej.
…………………………………………………
http
http
1.7 Metode
http Penelitian
tp
une
ilib.
.id/
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
tp://
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
/
/
/
/ PetroChina di Dunia …………………………………………………
28
.id2.2
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.3 PetroChina dilib
Indonesia
29
.une
.une
.une …………………………………………………
b
b
i
i
l
l
i
i
i
g
g
/dig
://di 32
://di
ttp:/Blok Migas di Sumatera…………………………………………
http
http
h2.3.1
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
2.3.2 Blok Migas di Jawa
…………………………………………
ht
35
/
/
/
2.3.3 Blok Migas di.aPapua
36
c.id
c.id
c.id …………………………………………
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.une
.une ENERGI CHINA ilib…………………………
.unBAB
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.
SEJARAH
KEBIJAKAN
39
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h 1978
h
3.1 Kebijakan
Energi Awal Reformasi
…………………………
39
d/
ac.i
3.2 Kebijakan Energi Tahun 1990-2001
d/
ac.i
d/
ac.i
…………………………………
d/
ac.i
42
id/
.
3.3 White Paper On Energy
…………………………
46 nej.ac
j.
j. Tahun 2001-2007
e
e
n
n
u
u
b.u
ib.u
il47
iliINDONESIA
ilib.
ilib. BAB 4. KEBIJAKAN
g
g
g
g
i
i
i
i
INVESTASI
PETROCHINA
DI
…………
d
d
d
d
/
/
/
/
:/
:/
:/
tp:/
http
http
http
nej.
4.1 Kebijakan Keamanan Energi China
d/
c.i
ej.a
.un
ilib
//dig
tp:
4.1.1 Strategic Petroleum
d/Reserves (SPR)
c.i
ej.a
…………………………
d/
c.i
ej.a
ht
47
48
.id/
.ac
n
n
4.1.2 Going Out
Policy
…………………………………………
53 .unej
u
u
.
.
igilib
igilib
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
4.1.3
Oil
Diplomacy
…………………………………………………
54
http
http
http
4.1.4 Foreign Direct Investment
…………………………………
ht
55
/
/
/
/ Struktur Domestik Indonesia
54
.id4.2
c.id
c.id
c.id …………………………………………
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.une
.une ………………… il55
.unsebagai
4.2.1 Indonesia
net-importer dalamiliOPEC
b
b
b
i
i
l
i
g
/dig
/dig
://di 58
ttp:/
ttp:/Kontrak Kerjasama MigashPetroChina
di Indonesia ……………
http
h4.2.2
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
…………………………………
ht
tp
d/
ac.i
ej.
n
lib.u
i
g
i
d
tp://
id/
ac.
nej.
A. Joint Operation Body (JOB) PetroChina di Indonesia
…
59
/
/
.id/ Contract (PSC) PetroChina
c.id
c.id di Indonesia 60
cSharing
B. Production
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ht
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
tp
d/
ac.i
j.
une
ilib.
dig
id/
.ac.
nej
lib.u
digi
tp://
4.2.4 Vertical Integration Backward PetroChina di Indonesia
….
62
B. Kontrak Bagi Hasil Joint Operation Body (JOB) ………….
67
C. Kontrak Bantuan
/ Teknis (Technical Assistance /Contract)
68
A. Undang-Undang Nomer 22 Tahun 2001 (UU Migas 2001)
71
id
.ac.
id
.ac.
/
B. Cost Recovery
UU Migas 2001
.idDalam
ac
nej.
gi
://di
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ac
nej.
.u
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ht
77
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
………………….
http
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
76 .u
gilib
i
d
/
/
:
.u
.u
.u
ac
nej.
.id/
.id/
.id/
ht
.id/
74
………………………….
.u
gilib
i
d
/
/
:
ttp Undang-Undang Penanaman
httpModal Asing
h4.2.7
ac
nej.
………………….
.id/
ac
nej.
ht
.id/
c
ej ………………….
ejPeningkatan Produksi Minyak
D. Kontrak
69 unej.a
n
n
u
u
.
.
.
ib
igil69
igilib………………………….
igilib
d
d
d
/
/
/
4.2.6
Undang-Undang
Migas
Indonesia
/
/
/
:
:
:
http
http
http
C. Domestic
Market Obligation
lib.u
tp
ht
/
id/ Indonesia dalam Investasi
.id/
.idPetroChina
.Migas
c
c
c
4.2.5 Kebijakan Sektor
63
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g Kontrak Bagi Hasil Wilayah
A.
Konvensional
– Frontier Area/dig 64
:/
://di
://di
p
p
t
t
t
t
http
h
h
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
60
.id/
tp
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
Halaman
ac
nej.
ttp
ttp Shareholder PetroChina dihIndonesia
………………………….
http
h4.2.3
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
tp://
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.
nej.
u
ilib.
t
42
3.2 China’s
/
/ Oil production, consumption,/ and trade ………………………………….
44
id
.ac.
id
.ac.
id/
3
h
h ………………………………….
h minyak China tahun 1981-2000
serta konsumsi
id
.ac.
ht
Halaman
dig
tp://
ttp:/
ttp:/
.u
.un
.un
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
c.
………………………….
ej.a
ilib
gilib
3.1 Pertumbuhan ekonomi
/diproduksi
/dig dan prosentase peningkatan
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.id/
id/
id/
id/
c.
c.
1.1Comparative
ranking of the top
ej.aten oil companies
ej.a
.un
http
/
d/
TABEL
.iDAFTAR
c.id
a
.
j
.une
b
i
l
i
g
://di
p
t
t
h
http
tp
.u
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
.id/
c
ej
ej
ej China’s primary energy comsumption
4.1
and composition ………………………….
51 unej.a
n
n
n
u
u
u
.
.
.
.
igilib
igilib
igilib
igilib
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
http
http
http
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.u
http
nej.
u
ilib.
dig
tp://
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
.id/
ac
nej.
ht
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
u
ilib.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac.
nej.
ht
.id/
.id/
ac
nej.
id/
dig
tp://
ht
ht
digi
tp://
u
ilib.
dig
tp://
50
d/
ac.i
nej.
ht
Halaman
3.1 Gambar grafik permintaan energi berdasarkan sektor di China …………………
d/
ac.i
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
DAFTAR
GAMBAR
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
tp
p
Usaha Milik Negara http
h=ttBadan
BBM
= Bahan Bakar Minyak
CNOOC
= Domestic Market Obligation
/
= First Tranche Petroleum
FTP
ICEF .id/
ac
nej.
tp
gili
://di
tp
lib
PSO
tp
http
/
c.id
c.i
a
a
.
.
j
j
= Production .Sharing
une Contract
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di Service Obligation
= Public
http
http
/
= State Owned Enterprise
c.id
u
= State Planning
ilib. Commision
ht
ht
gilib
i
d
/
/
:
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.u
ht
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.u
ac.
nej.
ht
h
http
gilib
i
d
/
/
:
http
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
ac
nej.
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
p
Petroleum Reserveshttp
h=ttStrategic
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
.id/
a
nej.
g
://di
tp
ht
= Organization of Petroleum
d/ Exporting Countries
SOEc.id/
SPR
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
=National Development Reform Commission
= Pendapatan Domestik Bruto
.u SPC
ac
nej.
.u
.u
.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
= Million Tons Coal
j
j Equivalent
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
= Natural
://di
://di Gas Liquids
p
p
t
t
t
t
h
h
PDB
a
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
= Million Tons
OPEC d/
.i
j.ac
e
n
PSC
.u
gilib
i
d
/
/
:
u
MT
NDRC
ht
.id/
p
p://d
h=ttMulti-National
Corporation htt
u
ilib. NGL
dig
tp://
.u
http
/
= Liquefied Natural.aGas
c.id
MNC
ej.
nMTCE
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
= LiquidigPetroleum
Gas
ilib.
ht
.id/
ac
nej.
.u
= Komisi Perencanaan Nasional
d/
ac.i
lib.u
h
gilib
i
d
/
/
:
KPN
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
p Operation Body
h=ttJoint
LPG
ht
.id/
ac
nej.
lib.u
ac
nej.
nej
u
ilib.
dig
tp://
ht
i
/dig
/
:
p
t
t
JOB
/
LNG
c.id
a
.
j
e
b.un
.u
= Indonesia-China Energy
.id/ Forum
gi
://di
id/
ac.
nej.
.id/
= International
lib.u Energy Agency
.u IEA
gilib
i
d
/
/
:
c.id
a
.
j
= Equity To BeuSplits
. ne
b
i
l
i
g
= Foreign
://di Direct Investment
http
ht
id/
.un
DMO
FDI
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ilib
ilib
= China
/dig
/digNational Offshore Oil Company
p:/
ttp:/
h=ttChina
National Oil Company h
ej
nETBS
li ib.u
.id/
ac
nej.
http
id/
c.
= Barrels of Oil Equivalent
Per Day
ej.a
CNPC
id/
.ac.
dig
tp://
gilib
i
d
/
/
:
BUMN
.id/
c
BOEPD
a
.
j
une
ilib.
dig
tp://
gilib
i
d
/
/
:
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
DAFTAR
SINGKATAN
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
digi
tp://
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ttp
1. Grafik h
Indonesia
Oil and Condensate Production
Forecast
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
DAFTAR
LAMPIRAN
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
2. Grafik Indonesia Major Oil Producers as of March 2012
/
/
.id/
.idand
.idGrafik
c
c
c
3.
Indonesia
Oil
Production
Consumption
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
gWorld Oil 2010
4. Grafik Share /of
dig
://di
:/ di
p
p
t
t
tp://
t
t
h
5. Tabel Indonesia
Oil and Gas Resources,h Reserves, and Production
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
6. Grafik
China’s Oil Production and
/ Consumption 1965-2009
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une Oil and Gas Sector lib.une
.China’s
.une 7. Tabel Key Playersiliin
b
b
i
l
i
i
g
g
di
/dig
/di
8. Data Perkembangan
Produksi Minyak Indonesia
/
/
:
:
p
p
t
t
tp://
ht
ht
9. Gambar Peta Cadangan Migas Indonesia per 2009
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
h
/
10..id
Gambar
Diagram Alir PSC (Production
Sharing Contract) Sektor
.id/ Minyak di Indonesia
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gi
://di
gi
://di
.id/
ac
nej.
.u
11. Gambar Diagram Alir
lib.uPSC Sektor Gas di Indonesialib.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
12. GambarhtDiagram
PSC untuk FTP (FirsthtTranche
Petroleum) Minyak dihIndonesia
tp
tp
ttp
tp
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
INVESTASI BIDANG ENERGI MINYAK DAN GAS BUMI PERUSAHAAN
MULTINASIONAL PETROCHINA DI INDONESIA
(The Oil and Gass Energy Investment of PetroChina Multinational Corporation in
Indonesian)
SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu sayarat untuk
menyelesaikan Program Studi Ilmu Hubungan Internasional (S1) dan mencapai gelar
Sarjana Sosial
Oleh:
IRWAN MUJI HARTANTO
NIM. 050910101114
JURUSAN ILMU HUBUNGAN INTERNASIONAL
FAKULTAS ILMU SOSIAL DAN ILMU POLITIK
UNIVERSITAS JEMBER
2013
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
/
/
d/
.iPERSEMBAHAN
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.u
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
Dengan rasa syukur
h kepada Allah SWT, skripsihini saya persembahkan untuk : h
.id/
ac
nej.
ac
nej.
id/
id/
id/
id/
c. alm yang sangat aku j.ac.
c. Ayahanda Mochammad j.aImam
c.
1.
Tutik Hariyanah almh
j.adan
j.aIbunda
e
e
e
n
n
n
.une
.u
.u
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
hormati dan sayangi,
ig
/digmemberikan kasih sayang,/ddukungan,
/dig yang telah begitu banyak
/dig
ttp:/
ttp:/
ttp:/
tp:/
ht
ht
h cita-cita.
h agar kelak aku berhasil meraih
h dan doa yang tidak pernah putus
pengorbanan
2. Kakakku
Muji Haryono, Bapak Henricus
Budi sekeluarga,
/
/
/
/ Indri Pamuji Rahayu dan.idIndarto
d
d
i
i
.
.
c.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e yang aku sayang Ayunda
Eka Febrina, dan temanune
unPungky
unorang
une Kakak Ridwan sekeluarga,
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
temanku (Felix,
Arini, Hadie, Rizal, Irwan,
15
:/kelompok
:// mahasiswa HI angkatan t05,
:/Steven,
h tp
http
http
lib.
digi
tp://
KKT UNEJ 2011 gelombang II, serta Mastrip Timur Crew)
/
/
/
dukungan
dan semangat dalam hidupku,
aku sayang kalian semua
.id/
c.id dan semoga kita dapat j.ac.id
c.id
a
a
.
.
j
j
une
une
une
menggapai semua mimpi
ilib.
ilib. yang kita inginkan. Amien; ilib.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
yang selalu memberikan
/dig
/dig
/dig
:/
p:/ SD sampai PT terhormat,
3. Guru-guruku
ttp:/membimbing
httpyang telah memberikan ilmuhdan
httsejak
tp
ht
dengan penuh kesabaran;
ac.
nej.
u
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.u
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
.id/
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
ht
ht
.id/
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
id/
id/
id/
id/
ilib.
http
http
http
dig
tp://
://d
://d
://d
d
tp://
/
/
/
/
.id
4. .aAlmamater
yang kubanggakan.aProgram
Studi Ilmu Hubungan
Fakultas Ilmu .ac.id
c.id
c.id
acInternasional,
.
j
j
j
e
e
e
nej
n
n
n
u
u
u
u
.
.
.
.
b
b
b
b
Sosial dan Ilmu Politik,
igili
igili
igili Universitas Jember.
igili
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ht
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/ MOTTO
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
gilib
i
d
/
/
:
tp telah menjadikan apa yang
SesungguhnyahtKami
http agar Kami
httpdi bumi sebagai perhiasan baginya,
tp
d/
ac.i
.u
.un
.un
igilib
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
ht
.id/
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
lib.u
h
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
ht
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
u
dig
tp://
ht
.id/
lib.u
ac.
nej.
ilib.
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.id/
ac
nej.
id/
id/
id/
* c.
c.
(Terjemahan
Surat Al-Kahfi Ayat 7)
ej.a
ej.a
ht
digi
tp://
ht
menguji mereka siapakah di antara mereka yang terbaik perbuatannya.
nej.
igilib
d
/
/
:
tp
c
c Al Qur’an dan Terjemahannya.j.aSemarang:
Departemen
Agama Republik Indonesia.
PT Kumudasmoro
j.ac
j.a1998.
j.ac
e
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
lib.
lib.
lib.
lib. Grafindo.
id/
://d
http
://d
http
://d
http
ac.
nej.
igi
igi
igi
igi
d
tp://
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
nej.
.u
http
.u
igilib
d
/
/
:
tp
Nama : IRWAN MUJI HARTANTO
ht
id/
id/
id/
ac.
nej.
ac.
nej.
c.
: 050910101114
ej.a
NIM
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
Saya yang
httpbertanda tangan di bawah ini:http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
/
.idPERNYATAAN
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
.un
.u
.u
b
ilib berjudul: “Investasi Bidang
menyatakan dengan /sesungguhnya
bahwa karya ilmiah
igiliEnergi
igyang
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
:
:
:
http benar-benar
http PetroChina di Indonesia” adalah
httpBumi Perusahaan Multinasional
Minyak dan Gas
ht
hasil karya
substansi disebutkan/ sumbernya, dan belum
/
/
/ sendiri, kecuali jika dalam.idpengutipan
d
i
.
c.id
c.id
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
diajukan pada institusi
pun, serta bukan karyaujiplakan.
Saya bertanggung jawab
ne
une
unmana
unpernah
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
atas keabsahan dan
isinya sesuai dengan
// ilmiah yang harus dijunjung
//
:// tinggi.
:sikap
:kebenaran
http
http
http
lib.
digi
tp://
ht
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan dan
/
/
/
/
paksaan
jika ternayata di
c.id
c.id
c.idbersedia mendapat sanksij.aakademik
c.id dari pihak mana pun jserta
a
a
a
.
.
.
j
j
ne benar.
une
une
une
b.utidak
ilib.
ilib.
ilib. kemudian hari pernyataaniliini
dig
tp://
g
http
gilib
i
d
/
/
:
http
c.i
ej.a
.un
.un
ilib
//dig
http
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
:
:
tp:
menyatakan,
/
dYang
c.i
ej.a
ilib
//dig
ht
ht
Jember, 15 Januari 2013
d/
.un
ilib
//dig
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
d/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
c.i
ej.a
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
g
://di
http
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
g
://di
://di
http
ht
h
Irwan Muji Hartanto
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
ht
.id/
.id/
.id/
.id/
gilib
i
d
/
/
:
/
/ 050910101114
.idNIM
c.id
a
.
j
.une
b
i
l
i
g
://di
http
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
.u
http
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
t
t
t
ht
id/
id/
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/ SKRIPSI
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
h
h
h
INVESTASI
BIDANG ENERGI MINYAK
DAN GAS BUMI PERUSAHAAN
MULTINASIONAL/ PETROCHINA DI INDONESIA
/
d/
.un
ilib
//dig
tp:
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id
.id
c.i
ej.a
ht
Oleh
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
h
h
h
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
ht
.id/
lib.u
ht
id/
ac.
nej.
ht
.id/
digi
tp://
http
u
ilib.
dig
tp://
ht
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u IRWAN MUJI HARTANTO
lib.u
i
g
i
://d
http
NIM 050910101114
http
tp
ac
nej.
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
d/
ac.i
d/
ac.i
Pembimbing
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
: Drs. Pra Adi Sulistiyono,
M.Si
http
http
Dosen Pembimbing
http Utama
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ht
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
/
.idPENGESAHAN
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
tp
Skripsihtberjudul
“Investasi Bidang htEnergi
Minyak dan Gas Bumi
http Perusahaan
tp
Multinasional PetroChina di Indonesia” telah diuji dan disahkan pada:
id/
id/
ac.
nej.
.u
u
ilib.
dig
tp://
ilib
hari /d:ig
Kamis
/
:
ttp
htanggal
: 27 Desember 2012
id/
.ac.
nej
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
ht
waktu : 09.00 WIB
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
tempat : Fakultas
Jember
ne
.une
.uUniversitas
.uneIlmu Sosial dan Ilmu Politik
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http
Tim Penguji:
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Dra. Sri Yuniati,
http M.Si
http
tp
.id/
.id/
Ketua
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
ht
ht
NIP 196305261989022001
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
Sekretaris I igilib.
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
Anggota I
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
://d
http
http
http
tp
ac
nej.
u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
d/
ac.i
ht
Drs.Pra Adi Sulistiyono, M.Si
.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
j NIP 196105151988021001 nej
u
.une
b
i
l
ilib.
i
g
g
i
i
d
d
/
/
:/
:/
http
http
Anggota II
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e Djoko Susilo, M.Si .une
.unDrs.
b
i
l
i
g
igilib
i
d
d
/
/
/
/
:
:
NIP
19590831198921001
tp
http
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
M.Si
.une
.une Adhiningasih P.,S.Sos,ilib
b
i
l
i
g
g
://di
://di
NIP 197812242008122001
http
http
ht
Mengesahkan,
.id/
ac
nej.
a
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
tp
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
a
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
/
Dekan Fakultas Ilmuc.Sosial
id/ dan Ilmu Politik Universitas
c.id Jember
ht
Prof. Dr. Hary Yuswadi, M.A.
/
/
c.id195207271981031003 j.ac.id
NIP
a
.
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
RINGKASAN
Investasi Bidang Energi Minyak dan Gas Bumi Perusahaan Multinasional PetroChina
di Indonesia, Irwan Muji Hartanto, 050910101114; 2012: 75 halaman; Jurusan Ilmu Hubungan
Internasional Fakultas Ilmu Sosial dan Ilmu Politik Universitas Jember.
Sektor energi minyak dan gas bumi merupakan lahan subur bagi negara industri maju di
dunia, karena sektor ini faktanya mampu menentukan jalannya perekonomian dan konstelasi
politik dunia internasional. Negara-negara industri maju, seperti China, melalui MNC di
negaranya yaitu PetroChina, bersaing melakukan politisasi dan monopoli untuk komoditas
minyak dan gas bumi ini. Tujuannya adalah untuk menjaga keamanan energi nasionalnya
(energy security). Perkembangan ekonomi dan industri China yang pesat, memberikan
konsekuensi yaitu meningkatnya jumlah permintaan kebutuhan konsumsi energi nasional di
China. Khususnya untuk kebutuhan pasokan energi minyak dan gas bumi, yang merupakan
pendukung utama perkembangan sektor industri di China. Untuk alasan itulah, Pemerintah China
melalui BUMN dan SOE yang dimilikinya seperti CNOOC, Sinopec, CNPC, dan PetroChina,
mulai melakukan ekspansi ke luar negeri untuk mencari sumber cadangan minyak dan gas bumi
baru.
Indonesia sebagai negara yang memiliki cadangan sumber minyak dan gas bumi yang
besar juga tidak lepas dari ekspansi Pemerintah China ini. Di Indonesia, Pemerintah China
diwakili oleh perusahaan industri minyak dan gas bumi PetroChina dan CNOOC. Khususnya
PetroChina yang telah memiliki 3 blok migas utama di Indonesia yaitu blok Jabung (Sumatera),
blok Tuban (Jawa), dan blok Salawati (Papua).
Penelitian tentang kebijakan investasi PetroChina di Indonesia dalam upaya Pemerintah
China mengamankan suplai kebutuhan energinya ini, dilakukan dengan dua metode yaitu metode
pengumpulan data dan metode analisis data. Dalam karya tulis ilmiah ini, penulis berusaha untuk
menggambarkan dan mengklasifikasi tentang fenomena investasi PetroChina disektor minyak
dan gas bumi di Indonesia.
Dalam menganalisa fenomena investasi bidang energi minyak dan gas bumi oleh
PetroChina di Indonesia ini, penulis menggunakan beberapa kerangka konseptual seperti
Multinational Corporation, energy security, dan struktur domestik Indonesia. Pertama adalah
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
Multinational Corporation, yang menjelaskan bahwa posisi PetroChina yang merupakan
perusahaan multinasional dengan 90 % sahamnya milik Pemerintah China. Kedua adalah energy
security, dimana Pemerintah China melalui PetroChina telah melakukan upaya ekspansi mencari
sumber minyak dan gas bumi di Indonesia, yang tujuan utamanya adalah untuk memenuhi suplai
kebutuhan energi nasional China. Ketiga yaitu struktur domestik Indonesia, dimana Indonesia
sebagai host country telah memberikan peluang dan kesempatan bagi PetroChina untuk
berinvestasi disektor minyak dan gas bumi. Bentuk dari struktur domestik ini adalah kondisi
politik dan ekonomi, serta ketetapan Undang-Undang yang mengatur investasi dan tata kelola
minyak dan gas bumi di Indonesia.
Kesimpulannya adalah, bahwa investasi dibidang energi minyak dan gas bumi
PetroChina di Indonesia didasari oleh dua faktor utama. Pertama yaitu kebijakan Pemerintah
China untuk keamanan energinya, dimana China mengalami defisit energi minyak dan gas bumi.
Kedua adalah struktur domestik Indonesia, yaitu berlakunya UU No.22/2001 dimana terjadi
pergeseran peran Pertamina sebagai pemegang otoritas industri migas, untuk dikembalikan
kepada pemerintah melalui Departemen Energi dan Sumber Daya Mineral (ESDM). Ketetapan
ini memberikan kelancaran bagi pihak PetroChina untuk berinvestasi di Indonesia. Ketetapan
UU No.22/2001 ini juga telah mengatur bentuk kontrak kerjasama yang memuat perihal tentang
cost recovery, first tranche petroleum, dan cost recovery yang menguntungkan bagi pihak
kontraktor migas asing di Indonesia seperti PetroChina.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
digi
tp://
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ht
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/ PRAKATA
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ttp atas segala rahmat dan karunia-Nya
Puji syukur
sehingga
http
http kepada Tuhan Yang MahahEsa
tp
ht
penulis dapat menyelesaikan skripsi yang berjudul ”Investasi Bidang Energi Minyak dan Gas
id/
id/
id/
id/
.
.
c. disusun untuk memenuhi j.ac.
Bumi
PetroChina
di Indonesia”. Skripsi
j.aini
j.ac
j.ac Perusahaan Multinasional
e
e
e
n
n
n
.une
.u
.u
.u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
salah satu syarat menyelesaikan
pendidikan strata/dsatu
ig
ig (S1) pada Jurusan Ilmu/dHubungan
/dig
/dig
ttp:/
ttp:/
tp:/
h Universitas Jember.
h
Internasional Fakultas
Ilmu Sosial dan Ilmu Politik
:/
http
ht
Penyusunan skripsi ini tidak lepas
/
/Oleh karena itu, penulis
/ dari bantuan berbagai pihak.
d
d
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
terima kasih kepada:
une
une
une
unmenyampaikan
id/
.ac.
lib.
digi
tp://
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
1. Drs. Supriyadi,
Utama dan Drs. Pra Adi
://Sulistiyono,
://
:// M.Si., selaku Dosen Pembimbing
http
http
http
ht
/
/
/
/
dan bimbingan dalam
.idperhatian,
c.id
c.id
c.idpenulisan skripsi ini;
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne Pembimbing Akademib.uatas
ne
2. Drs. Himawan Bayu
M.A., Ph.D., selaku
.uDosen
.uPatriadi,
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
://di
://di
p://dbimbingannya selama penulis
dorongan
http
http menjadi mahasiswa;
httdan
ht
M.Si., selaku Dosen Pembimbing Anggota yang telah meluangkan waktu, pikiran,
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
3. Bapak dan Ibu Dosen di Jurusan Ilmu Hubungan Internasional FISIP Universitas Jember
/
/
/
.id/bimbingan selama penulis.amenjadi
c.id
c.id mahasiswa;
cdan
c.idyang telah memberikan ilmu
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
.une
.uneInternasional FISIP Universitas
.une di Jurusan Ilmu Hubungan
.une 4. Sahabat dan teman-teman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h diskusi dalam
h
Jemberhangkatan 2005 yang telah menjadi
teman untuk berbagi dan
ht
penyelesaian skripsi ini;
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
.
j
j satu atas bantuannya dalam
j dapat disebutkan satu per
j 5. Semua pihak yang tidak
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
penyelesaian://skripsi
dig ini.
dig
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
d/
ac.i
Dalam penulisan skripsi ini tentu masih terdapat kekurangan dan kesalahan. Oleh karena
itu penulis
menerima segala kritik dandsaran
demi kesempurnaan skripsi
ini. Akhirnya penulis
.id/
.i /
.id/
c
c
ac
ej.a
ej.bermanfaat.
ej.a
n
n
n
berharap,
semoga skripsi ini .dapat
u
u
u
.
.
igilib
igilib
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
tp
http
http
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
h
Penulis
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
Jember, 15 Januari 2013
ac
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.u
http
c.
c.
c.
HALAMAN
JUDUL ………………………………………………………………….
ej.a
ej.a
ej.a
.un
.un
.un
id/
i
ac.
nej.
.u
ilib
ilib
………………………………………………….
/dig ii
/dig
ilib
HALAMAN PERSEMBAHAN
/dig
igilib
d
/
/
:
tp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
ht
h
h
h
HALAMAN MOTO
………………………………………………………………….
iii
………………………………………………….
/
/
iv
………………………………………………………………….
vii
………………………………………………………………………….
.id/
.id/
ix
HALAMAN
/ PERNYATAAN
id
.ac.
id
.ac.
id
.ac.
ht
Halaman
id/
id/
id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/DAFTAR ISI
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
.id/
c
ej
ej SKRIPSI
ej
HALAMAN
PEMBIMBINGAN
………………………………….
v unej.a
n
n
n
u
u
u
.
.
.
.
ib
igilvi
igilib
igilib
igilib HALAMAN PENGESAHAN
d
d
d
d
/
/
/
/
………………………………………………….
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
http
http
http
RINGKASAN
PRAKATA
.id/
ac
nej.
ac
nej.
ac
nej.
ht
.id/
ac
nej.
.u DAFTAR ISI ………………………………………………………………………….
lxib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
://d xiii
://d
://d
DAFTAR TABEL
http
http
http ………………………………………………………………….
gilib
i
d
/
/
:
tp
DAFTAR GAMBAR ………………………………………………………………….
ht
xiv
/
/
/
/
DAFTAR
xv
c.id
c.id
c.id
c.id SINGKATAN ………………………………………………………….
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
ne
.une
.une
.u………………………………………………………….
.unDAFTAR
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
LAMPIRAN
xvi
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
BAB 1. PENDAHULUAN
………………………………………………………….
1
1.1 Latar Belakang Masalah
………………………………………….
d/
ac.i
1
id/
.
1.2 Ruang Lingkup Pembahasan
………………………………………….
6 nej.ac
j.
j.
e
e
n
n
u
u
.u
il6ib.
ilib.
g
g
i
i
igilib Materi ………………………………………………….
1.2.1:/Batasan
d
d
d
/
/
/
:/
:/
http
http
http
ht
………………………………………………….
7
/
/ Rumusan Masalah
d1.3
id/
id/
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1.4 Tujuan Penelitian
9 .une
.une
.une ………………………………………………….
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i ib
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
1.5 Kerangka
Konseptual
………………………………………………….
9
http
http
http
ht
nej.
u
ilib.
dig
tp://
d/
ac.i
d/
ac.i
ht
1.2.2 Batasan Waktu ………………………………………………….
6
c.i
ej.a
.un
ilib
//dig
tp:
1.5.1 Multinational Corporation
.id/
ac
nej.
10
/
………………………….
c.id
14
d/
1.5.2 Keamanan Energi
Security)
c.i(Energy
a
nej.
u
1.5.3 Struktur
ilib. Domestik
.u
gilib
i
d
/
/
:
………………………………….
g
://di
a
nej.
u
………………………………………….
ilib.
g
://di
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
17
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
15 .u
gilib
i
d
/
/
:
1.6 Argumen
http
http
http Utama ………………………………………………………….
tp
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
j.
dig
gilib
i
d
/
/
:
ht
17
18
…………………………………………………
19
…………………………
/
20
2.1.2 Strategi Perusahaan PetroChina …………………………………
24
id
.ac.
id
.ac.
ht
.id/
c
ej
ej PetroChina …………………………………
2.1 Sejarah Perkembangan
20 unej.a
n
n
u
u
.
.
.
ib
igil22
igilib…………………………
igilib
d
d
d
/
/
/
2.1.1
Manajemen
Perusahaan
PetroChina
/
/
/
:
:
:
http
http
http
nej
lib.u
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
c
c
…………………………………………
18
a
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g 18
g
…………………………………………
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
BAB 2. PROFIL
PERUSAHAAN PETROCHINA
/
/
digi
tp://
Halaman
…………………………………
.id/
c
1.7.2 Lokasi Penelitian
a
.
j
.une
b
i
l
i
g Analisa Data
1.7.3 Metode
://di
p
t
t
h
ht
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
1.7.1 Metode Pengumpulan Data
1.8 Sistematika Penulisan
id
.ac.
ac
nej.
…………………………………………………
http
http
1.7 Metode
http Penelitian
tp
une
ilib.
.id/
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
tp://
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
/
/
/
/ PetroChina di Dunia …………………………………………………
28
.id2.2
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.3 PetroChina dilib
Indonesia
29
.une
.une
.une …………………………………………………
b
b
i
i
l
l
i
i
i
g
g
/dig
://di 32
://di
ttp:/Blok Migas di Sumatera…………………………………………
http
http
h2.3.1
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
2.3.2 Blok Migas di Jawa
…………………………………………
ht
35
/
/
/
2.3.3 Blok Migas di.aPapua
36
c.id
c.id
c.id …………………………………………
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.une
.une ENERGI CHINA ilib…………………………
.unBAB
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.
SEJARAH
KEBIJAKAN
39
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h 1978
h
3.1 Kebijakan
Energi Awal Reformasi
…………………………
39
d/
ac.i
3.2 Kebijakan Energi Tahun 1990-2001
d/
ac.i
d/
ac.i
…………………………………
d/
ac.i
42
id/
.
3.3 White Paper On Energy
…………………………
46 nej.ac
j.
j. Tahun 2001-2007
e
e
n
n
u
u
b.u
ib.u
il47
iliINDONESIA
ilib.
ilib. BAB 4. KEBIJAKAN
g
g
g
g
i
i
i
i
INVESTASI
PETROCHINA
DI
…………
d
d
d
d
/
/
/
/
:/
:/
:/
tp:/
http
http
http
nej.
4.1 Kebijakan Keamanan Energi China
d/
c.i
ej.a
.un
ilib
//dig
tp:
4.1.1 Strategic Petroleum
d/Reserves (SPR)
c.i
ej.a
…………………………
d/
c.i
ej.a
ht
47
48
.id/
.ac
n
n
4.1.2 Going Out
Policy
…………………………………………
53 .unej
u
u
.
.
igilib
igilib
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
4.1.3
Oil
Diplomacy
…………………………………………………
54
http
http
http
4.1.4 Foreign Direct Investment
…………………………………
ht
55
/
/
/
/ Struktur Domestik Indonesia
54
.id4.2
c.id
c.id
c.id …………………………………………
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.une
.une ………………… il55
.unsebagai
4.2.1 Indonesia
net-importer dalamiliOPEC
b
b
b
i
i
l
i
g
/dig
/dig
://di 58
ttp:/
ttp:/Kontrak Kerjasama MigashPetroChina
di Indonesia ……………
http
h4.2.2
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
…………………………………
ht
tp
d/
ac.i
ej.
n
lib.u
i
g
i
d
tp://
id/
ac.
nej.
A. Joint Operation Body (JOB) PetroChina di Indonesia
…
59
/
/
.id/ Contract (PSC) PetroChina
c.id
c.id di Indonesia 60
cSharing
B. Production
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ht
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
tp
d/
ac.i
j.
une
ilib.
dig
id/
.ac.
nej
lib.u
digi
tp://
4.2.4 Vertical Integration Backward PetroChina di Indonesia
….
62
B. Kontrak Bagi Hasil Joint Operation Body (JOB) ………….
67
C. Kontrak Bantuan
/ Teknis (Technical Assistance /Contract)
68
A. Undang-Undang Nomer 22 Tahun 2001 (UU Migas 2001)
71
id
.ac.
id
.ac.
/
B. Cost Recovery
UU Migas 2001
.idDalam
ac
nej.
gi
://di
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ac
nej.
.u
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ht
77
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
………………….
http
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
76 .u
gilib
i
d
/
/
:
.u
.u
.u
ac
nej.
.id/
.id/
.id/
ht
.id/
74
………………………….
.u
gilib
i
d
/
/
:
ttp Undang-Undang Penanaman
httpModal Asing
h4.2.7
ac
nej.
………………….
.id/
ac
nej.
ht
.id/
c
ej ………………….
ejPeningkatan Produksi Minyak
D. Kontrak
69 unej.a
n
n
u
u
.
.
.
ib
igil69
igilib………………………….
igilib
d
d
d
/
/
/
4.2.6
Undang-Undang
Migas
Indonesia
/
/
/
:
:
:
http
http
http
C. Domestic
Market Obligation
lib.u
tp
ht
/
id/ Indonesia dalam Investasi
.id/
.idPetroChina
.Migas
c
c
c
4.2.5 Kebijakan Sektor
63
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g Kontrak Bagi Hasil Wilayah
A.
Konvensional
– Frontier Area/dig 64
:/
://di
://di
p
p
t
t
t
t
http
h
h
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
60
.id/
tp
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
Halaman
ac
nej.
ttp
ttp Shareholder PetroChina dihIndonesia
………………………….
http
h4.2.3
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
tp://
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.
nej.
u
ilib.
t
42
3.2 China’s
/
/ Oil production, consumption,/ and trade ………………………………….
44
id
.ac.
id
.ac.
id/
3
h
h ………………………………….
h minyak China tahun 1981-2000
serta konsumsi
id
.ac.
ht
Halaman
dig
tp://
ttp:/
ttp:/
.u
.un
.un
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
c.
………………………….
ej.a
ilib
gilib
3.1 Pertumbuhan ekonomi
/diproduksi
/dig dan prosentase peningkatan
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.id/
id/
id/
id/
c.
c.
1.1Comparative
ranking of the top
ej.aten oil companies
ej.a
.un
http
/
d/
TABEL
.iDAFTAR
c.id
a
.
j
.une
b
i
l
i
g
://di
p
t
t
h
http
tp
.u
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
.id/
c
ej
ej
ej China’s primary energy comsumption
4.1
and composition ………………………….
51 unej.a
n
n
n
u
u
u
.
.
.
.
igilib
igilib
igilib
igilib
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
http
http
http
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.u
http
nej.
u
ilib.
dig
tp://
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
http
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
.id/
ac
nej.
ht
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
u
ilib.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac.
nej.
ht
.id/
.id/
ac
nej.
id/
dig
tp://
ht
ht
digi
tp://
u
ilib.
dig
tp://
50
d/
ac.i
nej.
ht
Halaman
3.1 Gambar grafik permintaan energi berdasarkan sektor di China …………………
d/
ac.i
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
DAFTAR
GAMBAR
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
tp
p
Usaha Milik Negara http
h=ttBadan
BBM
= Bahan Bakar Minyak
CNOOC
= Domestic Market Obligation
/
= First Tranche Petroleum
FTP
ICEF .id/
ac
nej.
tp
gili
://di
tp
lib
PSO
tp
http
/
c.id
c.i
a
a
.
.
j
j
= Production .Sharing
une Contract
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di Service Obligation
= Public
http
http
/
= State Owned Enterprise
c.id
u
= State Planning
ilib. Commision
ht
ht
gilib
i
d
/
/
:
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.u
ht
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.u
ac.
nej.
ht
h
http
gilib
i
d
/
/
:
http
ac
nej.
.id/
ac
nej.
.u
.u
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
ac
nej.
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
p
Petroleum Reserveshttp
h=ttStrategic
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
.id/
a
nej.
g
://di
tp
ht
= Organization of Petroleum
d/ Exporting Countries
SOEc.id/
SPR
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
=National Development Reform Commission
= Pendapatan Domestik Bruto
.u SPC
ac
nej.
.u
.u
.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
= Million Tons Coal
j
j Equivalent
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
= Natural
://di
://di Gas Liquids
p
p
t
t
t
t
h
h
PDB
a
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
= Million Tons
OPEC d/
.i
j.ac
e
n
PSC
.u
gilib
i
d
/
/
:
u
MT
NDRC
ht
.id/
p
p://d
h=ttMulti-National
Corporation htt
u
ilib. NGL
dig
tp://
.u
http
/
= Liquefied Natural.aGas
c.id
MNC
ej.
nMTCE
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
= LiquidigPetroleum
Gas
ilib.
ht
.id/
ac
nej.
.u
= Komisi Perencanaan Nasional
d/
ac.i
lib.u
h
gilib
i
d
/
/
:
KPN
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
p Operation Body
h=ttJoint
LPG
ht
.id/
ac
nej.
lib.u
ac
nej.
nej
u
ilib.
dig
tp://
ht
i
/dig
/
:
p
t
t
JOB
/
LNG
c.id
a
.
j
e
b.un
.u
= Indonesia-China Energy
.id/ Forum
gi
://di
id/
ac.
nej.
.id/
= International
lib.u Energy Agency
.u IEA
gilib
i
d
/
/
:
c.id
a
.
j
= Equity To BeuSplits
. ne
b
i
l
i
g
= Foreign
://di Direct Investment
http
ht
id/
.un
DMO
FDI
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ilib
ilib
= China
/dig
/digNational Offshore Oil Company
p:/
ttp:/
h=ttChina
National Oil Company h
ej
nETBS
li ib.u
.id/
ac
nej.
http
id/
c.
= Barrels of Oil Equivalent
Per Day
ej.a
CNPC
id/
.ac.
dig
tp://
gilib
i
d
/
/
:
BUMN
.id/
c
BOEPD
a
.
j
une
ilib.
dig
tp://
gilib
i
d
/
/
:
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
DAFTAR
SINGKATAN
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
digi
tp://
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ttp
1. Grafik h
Indonesia
Oil and Condensate Production
Forecast
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
DAFTAR
LAMPIRAN
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
2. Grafik Indonesia Major Oil Producers as of March 2012
/
/
.id/
.idand
.idGrafik
c
c
c
3.
Indonesia
Oil
Production
Consumption
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
gWorld Oil 2010
4. Grafik Share /of
dig
://di
:/ di
p
p
t
t
tp://
t
t
h
5. Tabel Indonesia
Oil and Gas Resources,h Reserves, and Production
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
6. Grafik
China’s Oil Production and
/ Consumption 1965-2009
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une Oil and Gas Sector lib.une
.China’s
.une 7. Tabel Key Playersiliin
b
b
i
l
i
i
g
g
di
/dig
/di
8. Data Perkembangan
Produksi Minyak Indonesia
/
/
:
:
p
p
t
t
tp://
ht
ht
9. Gambar Peta Cadangan Migas Indonesia per 2009
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
h
/
10..id
Gambar
Diagram Alir PSC (Production
Sharing Contract) Sektor
.id/ Minyak di Indonesia
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gi
://di
gi
://di
.id/
ac
nej.
.u
11. Gambar Diagram Alir
lib.uPSC Sektor Gas di Indonesialib.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
12. GambarhtDiagram
PSC untuk FTP (FirsthtTranche
Petroleum) Minyak dihIndonesia
tp
tp
ttp
tp
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.