PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
71
4
Ngeunaan unsur fungsional kalimah saperti subjék, prédikat, objék, komplemén, jeung katerangan, di handap ieu dipedar ciri-cirina, wangunna,
warnana, hartina, jeung kagiatan sintaksisna.
a. Subjék jejer
Subjék atawa jejer nyaéta unsur kalimah klausa anu nuduhkeun naon-naon anu dicaritakeun ku panyatur.
Contonna : Hujan poyan ngaleutikan.
Dina kalimah di luhur, panyatur nyaritakeun hujan poyan. Ieu frasa téh hujan poyan disebut subjék.
Subjék atawa jejer téh biasana mangrupa kecap atawa frasa barang nomina atawa nominal jeung klausa nominal, tapi mindeng ogé mangrupa kecap
atawa frasa séjénna anu dianggap barang atawa dibarangkeun nominalisasi. Sakapeung jejer téh sok ditandaan ku klitik
–na, atawa ku kecap panuduh ieu, téa, mah, atawa ogé. Tempat subjék umumna dina awal klausa atawa
hareupeun prédikat. Contona: - Barudak keur arulin.
- Leumpangna kendor pisan. - Maca téh henteu babari.
Subjék atawa jejer ngandung rupa-rupa harti gramatikal, di antarana, nuduhkeun panglaku, alat, parabot, sabab, pangrandap, hasil, tempat,
panarima, nu ngalaman, nu kagolongkeun, jeung nu kajumlahkeun. Contona: - Para siswa keur dialajar.
- Treuk butut ngakutan runtah. - Banjir ngaruksak pasawahan.
- Si Damin dicabok ku Mang Kurdi. - Éta masjid téh diadegkeun ku Haji Komar.
- Kebonna dipelakan ganas. - Kuring dibéré buku ku Kang Jalal.
- Manéhna téh panas tiris. -
Bapana mah
guru SD.
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
72
4
- Incuna téh opat welas.
b. Prédikat Caritaan Prédikat atawa caritaan nyaéta unsur kalimah atawa klausa anu nuduhkeun
naon-naon anu ditetelakeun ku panyatur ngeunaan subjék atawa jejer. Upamana, dina kalimah ieu.
- Hujan poyan ngaleutikan. Dina kalimah panyatur nyaritakeun hujan poyan anu mangrupa subjék atawa
jejer. Ngeunaan hujan poyantéa panyatur netelakeun yén hujan poyantéhngaleutikan. Ieu kecap téh, nyaétangaleutikan, disebut prédikat
atawa caritaan.
Prédikat atawa caritaan téh bisa mangrupa kecap atawa frasa pagawéan verba atawa verbal, kaayaan adjektiva atawa adjectival, bilangan
numeralia atawa numeral, barang atawa nu dianggap barang nomina atawa nominal, jeung frasa pangantét préposisional. Tempat prédikat biasana
tukangeun subjék. Sakapeung prédikattéh miheulaan subjék, nyaéta dina kalimah inverse. Contona:
- Barudak sakola keur maraen bal. - Palataran lalening.
- Anakna lima. - Di sawah Mang Karta téh.
- Bapa kuring téhguru SMU.
Prédikat atawa caritaan téh ngandung rupa-rupa harti gramatikal, di antarana nyaéta nuduhkeun pagawéan, kaayaan, kahadiran, panggolong, jumlah, jeung
miboga. Contona :
- Barudak mah laleumpang. - Hawana tiispisan.
- Dulurna mah aya di Jakarta. - Si Odi téhsupir taksi.
- Sarung cap gajah sapuluh kodi. - Bibina mah bogaeun toko busana.
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
73
c. Objék Udagan Objék atawa udagan nyaéta unsur kalimah atawa klausa anu ngalengkepan
